Aralin 1.

1: Cupid at Psyche *Muthos- halaw pa sa mu na ang ibig

(Mito mula sa Rome, Italy) sabihin ay paglikha ng tunog sa bibig.

Isinalaysay ni Apuleius

Isinalin sa Ingles ni Edith Hamilton Sa Pilipinas, ang mito ay kinabibilangan

ng mga kuwento ng mga anito, diyos,
Isinalin sa Filipino ni Vilma C. Ambat
kakaibang nilalang at paggunaw ng
Uri ng teksto: Nagsasalaysay mundo.

-Kuwentong bayan at epiko sa

*Mitolohiya- ay nangangahulugang kasalukuyan.
agham o pag-aaral ng mga mito/myth o
alamat.
Gamit ng Mitolohiya
-tumutukoy rin ito sa kalipunan ng mga
1. Ipaliwanag ang pagkakalikha ng
mito mula sa isang pangkat ng tao sa
daigdig.
isang lugar na naglalahad ng
kasaysayan ng mga diyos-diyusan 2. Ipaliwanag ang puwersa ng
noong unang panahon na sinasamba, kalikasan.
dinarakila at pinipintakasi ng mga
3. Maikuwento ang mga sinaunang
sinaunang tao.
gawaing panrelihiyon.

4. Magturo ng mabuting aral.

*Mito/myth- galing sa salitang Latin
5. Maipaliwanag ang kasaysayan.
na mythos at mula sa greek na muthos,
na ang kahulugan ay kuwento. 6. Maipahayag ang marubdob na
pangarap, matinding takot, at pag-asa
-Ipinaliwanag ang nakakatakot na
ng sangkatauhan.
puwersa ng kalikasan sa daigdig.

-Inilahad at 2 daigdig; langit at ilalim

ng lupa. Ang Mitolohiya ng Taga-Rome

-Sagrado at toong naganap. -Kadalasang tungkol sa politika, ritwal

at moralidad.
-may kaugnayan sa teolohiya at ritwal.

1
-Kabayanihan ang isang mahalagang
tema sa mga kuwentong ito.
-Itinuring nilang totoong naganap kahit
mahimala at supernatural.
-halaw mula sa bansang Greece.
*Aenid- pambansang epiko ng Rome na
isinalaysay ni Virgil.
*Iliad at Odyssey- katapat ng Aenid;
tinaguriang “Dalawang Pinakadakilang
Epiko sa Mundo” na isinalaysay ni
Homer.
*Metamorphoses- isinulat ni Ovid.
“Cupid at Pysche”
May hari na may tatlong anak na babae .Ang
dalwa dito ay may asawa ng hari at masaya
na,tanging ang bunso nalang na si Psyche ang
hindi pa naiikasal.Sa tatlong magkakapatid si
Psyche ang pinakamaganda,ngunit kahit gaano
pa siya kaganda ay walang umiibig sa kanya,sa
halip ay sinasamba siya ng mga kalalakihan.
Sinasabing mas maganda pa siya sa Dyosa ng
Kagandahan.Dahil sa lahat na lamang ng
atensyon ay napupunta kay Psyche,hindi na
napapahalagan ang dyosang si Venus na labis
nitong ikinagalit.Inutusan ni Venus ang
kanyang anak na si Cupid upang ihanap si
Psyche ng isang halimaw na papakasalan
niya,ngunit sa kagandahang taglay ni Psyche
ay napaibig niya si Cupid. Humingi ng tulong
ang hari kay Apollo upang maihanap si Psyche
ng mapapangasawa.Ipinadala si Psyche sa
tuktok ng bundok upang makilala ang halimaw
na kanyang pakalasalan.Gabi na at takot na
takot siya sa kanyang kahaharapin,hanggang
dumating ang malambing na simoy ng hangin
na dala ni Zephyr at dinala siya sa payapanh
lugar hanggang makatulog siya.Pagkagising
niya ay natanaw niya ang mansion na may pilak
at mga ginto.Nagpakasaya si Psyche sa
mansyon habang iniintay ang kanyang
asawa .Kinalaunan ,narinig niya ang tinig ng
lalake,hindi na siya natakot ng napakinggan
ang tinig nito. Isang gabi ,napakinggan ni
psyche ang pagluluksa ng kanyang mga
kapatid sa kanya ,at ipinakiusap niya na
makita niya ang mga ito.Binalaan si Psyche ng
kanyan asawa na dapat hindi siya magpadala
sa tukso na tingnan ang mukha ng asawa at
nangako si psyche .Nakita ng dalwang kapatid
ni Psyche ang pilak na mansyon na hindi pa
nila naranasan sa kanilang asawa kaya gumawa
ang mga ito ng masamang balak para sa asawa
ni Psyche.Dahil sa takot at pangamba ni
Psyche ay nakinig siya sa plano ng mga
kapatid.Noong isasagawa ni psyche ang
pagsaksak ng punyal sa dibdib ng asawa nito
ay nakita niya ang magandang mukha ng
asawa na mas maliwanag pa sa ilaw ng
lampara.Labis ang pagsisisi at kahihian ang
nadama ni Psyche sapagkat hindi niya
natupad ang kanyang pangako kay Cupid.
Dahil dito, mas nagalit si Venus kay Psyche.
Binigyan niya ito ng mga pagsubok upang
pahirapan.Unang pagsubok ay pagsama
samahin ang mga butong magkakauri, nagawa
niya ito sa tulong ng mga langgam.
Pangalawang pagsubok ay kumuha ng Gintong
balahibo mula sa mga mapanganib na tupa,
2
Natutukso na siyang tumalon sa ilog,ngunit
pinayuhan niya ng mga halaman at nakakuha
siya ng gintong balahibo.Ang huling pagsubok
ay pinakuha siya ng kahon upang humingi kay
Proserpine ng kagandahan. Ito ang
pinakamapanganib na pinagawa sa kanya,
tinulngan siya ng isang tore na makapunta sa
kaharian sa ilalim ng lupa, sa kaharian ni
Hades.Nakahuha siya ng kagandahan ngunit
natukso siya at binuksan niya ang kahon
upang kumuha ng kaunting kagandahan upang
magustuhan ulit siya ni Cupid ngunit siya ay
nakatulog dahil dito.Tinulungan siya ni Cupid
upang madala niya ang kahon kay
Venus.Nagawa niya lahat ng pagsubok.
Kinausap ni Cupid si Jupiter na tulungan
upang hindi na muling magambala ng kanyang
ina na si Venus,sinangayunan naman ito ni
Jupiter. Pinulong ni Jupiter ang lahat ng mga
diyos kasama si Venus upang ipahayag ang
pagpapakasal nina Cupid at Psyche. Inabot ni
Jupiter kay Psyche ang AMBROSIA upang
maging imortal na siya at upang hindi na
magambala pa ang iba .Naging panatag narin
si Venus sapagkat dyosa narin si Psyche.
Mga Tauhan:
1. Cupid- Diyos ng Pag-big
- Mapagmahal na asawa;
- Handang magsakripisyo para sa
pinakamamahal niya
2. Psyche- Pinakamaganda sa
magkakapatid.
- Sinasamba ng mga kalalakihan
- Asawa ni Cupid
- Diyosa ng Kaluluwa
- Determinado sapagkat hindi siya
sumuko sa mga pagsubok na binigay sa
kanya ni Venus.
3. Venus- Diyosa ng kagandahan
- Ina ni Cupid
- Inggit sa kagandahan at papuring
natatamo ni Psyche.
4. Amang hari ni Psyche – Pumunta
kay Apollo para humingi ng payo para
sa kanyang anak.
5. Apollo- Tumulong kay Cupid at sa
ama ni Psyche
6. Zephyr – naghatid kina Psyche at
mga kapatid niya sa palasyo ni Cupid
7. Persephone- Asawa ni Hades
- Nagpaunlak sa hiling ni Venus
Mga aral mula sa Cupid At Psyche
 Hindi mabubihay ang pag-ibig
kung walang pagtitiwala
 Ang pagmamahal ay isang
sakripisyo. Kapag mahal mo ang
isang tao, handa kang
magsakripisyo para lamang
mapasaya siya. Tulad ng ginawa si
3
 Cupid na payagan si Psyche sa
mga nais niya kahit ito ay
sobrang labag sa kalooban ni
Cupid.
 Hindi mo kailan man mabibihag
ang pag-ibig. Sa kwento nila
Cupid at Psyche, madami man
silang hinarap na pagsubok, hindi
sila natinag hanggang makamit
ang pag-ibig nilang ninanais.
o Pangimbulo- nanaig ang
pagkainggit.
o Tumalima- tumupad sa tungkulin,
sumunod sa utos.
o Marubdob- masidhi, maalab,
masikhay na pagnanasa.
o Ambrosia- pagkain ng diyos-
diyosan.
o Buyo- nahimok, nahikayat.
o Patiyad- tayo, lakad na ang mga
daliri ng paa lamang ang
sumasayad.
o Nagpuyos- nag-alab na damdamin
o Imortal- walang kamatayan,
walang katapusan.
o Sumidhi- lumakas, tumindi
“Nagkaroon ng Anak sina Wigan at
Bugan”
Mito mula sa Ifugao
May mag-asawang nagngangalang Wigan at
Bugan. Sa kasamaang palad ang mag-asawa ay
hindi magkaroon ng anak. Masusi nilang pinag-
isipan kung anong mga paraan ang maaari
nilang gawin upang sila ay magkaanak. Ilang
saglit pa ay napagdesisyonan ni Bugan na
magtungo sa tahanan ng mga Diyos sa
Silangan na sina Ngilin, Bumakker, Bolang at
ang diyos ng mga hayop. Sa pagsisimula ng
kanyang paglalakbay ay may nakita siyang
igat sa lawa. Tinanong siya ng igat kung saan
tutungo at sinabi ni Bugan na naghahanap siya
ng lalamon sa kanya dahil hindi sila
magkaroon ng anak ni Wigan. Tumawa na
lamang ang igat at sinabing magpatuloy sa
paglalakbay patungo sa mga Diyos sa silangan.
Sa pagpapatuloy niya sa kanyang paglalakbay
ay nakita niya ang isang buwaya sa lawa sa
Lagud. Tinanong siya ng buwaya kung sino
siya. Sinabi niyang siya at si Bugan at
naghahanap siya ng lalamon sa kanya dahil
hindi sila magkaroon ng anak ng kanyang
asawa. Sinabi ng buwaya na hindi niya
maaaring lamunin si Bugan sapagkat
napakaganda nito. Nagpatuloy si Bugan sa
paglalakbay at nakilala ang isang pating.
Nakiusap si Bugan na kung maaari ay kainin
siya ng pating sapagkat walang saysay ang
kanyang buhay kung hindi siya magkakaroon
ng anak. Winika ng pating na hindi niya
maaaring kainin si Bugan sapagkat isang
kahihiyan ang kainin ang napakagandang si
Bugan. Sa halip ay inalok siya nito na kumain.
Matapos kumain ni Bugan kasabay ng pating
ay nagpatuloy na ito sa paglalakbay. Sa wakas
ay narating ni Bugan ang tahanan nina
Bumabbaker, Ngilin at iba pang diyos.
Hinintay niya ang mga Diyos at humiga sa
4
lusong sa labas ng bahay. Nakaamoy si
Bumabbaker ng isang tao. Lumabas siya at
nakita si Bugan. Malugod siyang tinanggap ng
Diyos at hinanap ang iba pang kasamahan.
2. Karanasan
Nalugod din ang ibang mga Diyos na makita si
Bugan at nagbigay ng mga regalo tulad ng o Nagpapahayag ng karanasan ang
manok, baboy at kalabaw. Sinamahan pa nila pandiwa kapag may damdamin.
ito upang makabalik sa Kiyangan.Tinuruan ng o May nakararanas ng damdamin na
mga Diyos ang mag-asawang Bugan at Wigan
inihuhudyat ng pandiwa.
ng isang ritwal na tinatawag na Bu-ad upang
magkaroon sila magandang ani , pamumuhay Halimbawa: Tumawa si Bumabbaker sa
at anak. Isinagawa nila ang sinabing ritwal at paliwanag ni Bugan.
nagpasalamat sa mga Diyos sa mga tulong
nakanilang naibigay. Matapos ang ilang buwan Karanasan: Tumawa; Aktor :
ay biniyayaan sila ng anak at ang kasiyahan Bumabbaker.
nilang mag-asawa ay tila walang mapagsidlan .
Ang matagal na nilang kahilingan ay
nagkaroon na ng katuparan. 3. Pangyayari

o Ang pandiwa ay resulta ng

Gamit ng Pandiwa: pangyayari.

1. Aksiyon Halimbawa: Nalunod ang mga tao sa

matinding baha.
o May aksiyon ang pandiwa kapag
may aktor o tagaganap ng Pandiwa: Nalunod
aksiyon/kilos. Pangyayari: sa matinding baha.
o Panlaping: -um, mag-, ma-, mang-,
maki-, mag-an, nag-.
o Tao o bagay ang aktor. **********************************
Halimbawa: Tumalima si Psyche sa Aralin 1.2 Ang Alegorya ng Yungib
lahat ng gusto ni Venus.
Sanaysay mula sa Greece
Pandiwa: Tumalima; panlapi: um
Mula sa Alegory of the Cave ni Plato
Aktor: si Pysche.
Isinalin sa Filipino ni Wilita A. Enrijo

5
Uri ng Teksto: Naglalahad
*Sanaysay
-isang uri ng akda na nasa anyong
tuluyan. Makikita sa salitang
“sanaysay” ang mga salitang “sanay” at
“salaysay”. Kung pagdurugtungin ang
dalawa, puwedeng sabihin ang
“sanaysay” ay “salaysay” o masasabi ng
isang “sanay” o eksperto sa isang
paksa. Karaniwang ang paksa ng mga
sanaysay ay tungkol sa mga kaisipan at
bagay-bagay na maaaring kapulutan ng
mga impormasyon na makatutulong sa
pagbuo ng sariling pananaw.
Tatlong mahahabang bahagi o
balangkas ng sanaysay:
1. PANIMULA- Sa bahaging ito
madalas inilalahad ang pangunahing
kaisipan o pananaw ng may akda at
kung bakit mahalaga ang paksang
tinatalakay.
2. GITNA o KATAWAN- Inilalahad
sa bahaging ito ang iba pang
karagdagang kaisipian o pananaw
kaugnay ng tinalakay na paksa upang
patunayan o suportahan ang inilahad na
pangunahing kaisipan.
3. WAKAS- Nakapaloob sa bahaging
ito ang kabuuan ng sanaysay, ang
pangkalahatang palagay o pasya
tungkol sa paksa batay sa mga
katibayan, at katuwirang inisa-isa sa
katawan ng akda.
MGA ELEMENTO NG SANAYSAY:
Tema- Madalas na may iisang tema
ang sanaysay. Ang Tema ay ang
sinasabi ng isang akda tungkol sa isang
paksa.
Anyo at Estruktura- ay isang
mahalagang sangkap sapagkat
nakaaapekto ito sa pagkaunawa ng mga
mambabasa. Ang maayos na
pagkakasunod-sunod ng ideya o
pangyayari ay makatutulong sa
mambabasa sa pag-unawa sa sanaysay.
Kaisipan- Mga ideyang nabanggit na
kaugnay o nagpapalinaw sa tema.
Wika at Estilo- Ang uri at antas ng
wika at estilo ng pagkakagamit nito ay
nakaaapekto rin sa pag-unawa ng
mambabasa, higit na mabuting gumamit
ng simple, natural, at matapat na mga
pahayag.
6
Larawan ng Buhay- Nailalarawan ang
buhay sa isang makatotohanang
salaysay, masining na paglalahad na
gumagamit ng sariling himig ang may-
akda.
Damdamin- Naipapahayag ng isang
magaling na may-akda ang kaniyang
damdamin nang may kaangkupan at
kawastuhan sa paraang may kalawakan
at kaganapan.
Himig- Nagpapahiwatig ng kulay o
kalikasan ng damdamin. Maaaring
masaya, malungkot, mapanudyo at iba
pa.
Ang Alegorya ng Yungib
Ayon kay Plato, tulad ng nasa loob ng kweba
ang isang tao na naka-tanikala at nakaharap sa
dingding ng yunib. Sa likuran ng tao ay may
apoy at ang nakikita ng tao ay mga anino ng
mga bagay nasa labas ng yungib. Para makita
ang mga bagay at ang katotohanan nito ay
kailangan ng tao na tanggalin ang tanikala at
lumabas sa kanyang kweba. Ang buod na ayon
kay Plato ay tinatawag na rasyunalismo.
Kabilang sa buod nito ang mga sumusunod:
 Ang anino ng mga bagay ay imahe nito
na nakikita natin sa mundo.
 Nasa Mundo ng mga Ideya ang tunay na
pag-iral
 Naroroon na sa ating isipan mula nang
ipinganak tayo an mga konsepto ng mga
bagay.
 Para matuklasan ito, kailangan nating
gamitin ang pangangatwiran.
Alegorya- nagmula sa salitang Latin na
“allegoria” na ang ibig-sabihin ay
“veiled language, figurative”. Ito ay
isang kwento,tula, o larawan na
maaaring magpahiwatig o magbunyag
ng mga nakatagong mensahe na
kalimitang ukol sa moral or pulitikal na
pamumuhay.
Gramatika at Retorika:
1. Mga ekspresiyong nagpapahayag
ng pananaw:
o ayon, batay, para, sang-ayon
sa/kay,
o paniniwala/pananaw/akala ko,
ni/ng,
o Sa aking pananaw, sa tingin ng,
o Inaakala, Pinaniniwalaan, Iniisip
o Sa ganang akin, Sa tingin, akala,
palagay ko.
o Inihuhudyat ng mga ekspresiyong
ito ang iniisip, sinasabi o
paniniwalaan ng isang tao.
2. May mga ekspresiyong
nagpapahiwatig ng pagbabago o pag-
iiba ng paksa at/o pananaw:
Gayunman, mapapansing di tulad ng
naunang mga halimbawa na tumitiyak
7
kung sino ang pinagmumulan ng
pananaw, nagpapahiwatig lamang ng
pangkalahatang pananaw.
o Sa isang banda, Sa kabilang dako
o Samantala.
Aralin 1.3: Ang Tusong Katiwala
Parabula mula sa Syria
Uri ng Teksto: Nagsasalaysay
*Parabula- Akdang pampanitikan na
may mensaheng umaakay sa tao sa
matuwid na landas ng buhay. Buhat sa
salitang Griyego na “parabole” na
nangangahulugang pagtabihin ang
dalawang bagay upang pagtularin.
Gumagamit ito ng Tayutay na
pagtutulad at Metapora upang
bigyang-diin ang kahulugan.
- Maikling salaysay na nagtuturo ng
kinikilalang pamantayang moral, na
karaniwang nakabatay sa Banal na
Kasulatan. Realistiko ang banghay at
ang mga tauhan ay tao. May tonong
mapagmungkahi at maaaring may
sangkap ng misteryo.
Ang Tusong Katiwala
(Lukas 16:1-15)
Philippine Bible Society
May isang katiwala na naglulustay ng ari-
arian ng kanyang amo , Sa di kalaunan ay
nalaman ng kanyang amo ang kanyang
panglulustay na ginagawa, Sinabihan siya ng
kanyang amo na aalisin na sa kanyang
posisyon ngunit bago siya umalis ay kaylangan
muna niyang gumawa ng pag-uulat tungkol sa
kanyang pangangasiwa.Naging problema iyon
ng katiwala sa dahilang totoo ang
panglulustay na ginawa niya sa ari-arian ng
kanyang amo.mawawalan siya ng trabaho at
ang tanging trabaho lamang na gusto niya ay
ang maging katiwala ayaw na niyang bumalik
sa pagbubungkal ng lupa. Kaya naman nakaisip
siya ng tusong paraan. Nilapitan niya ang
lahat ng nagkautang sa kanyang amo at
pinapirma ng kasulatan na nakasaad na ang
kanilang utang sa mas maliit kaysa sa aktwal
na utang nila upang kung sakali man na
masesante siya ay mayroon man lamang na
tatanggap at magpapatuloy sa kaniya.At
natuwa naman ang amo sa ulat na ginawa ng
katiwala.
Gramatika at Retorika:
Pang-ugnay o panandang
pandiskurso- Mga salitang nagsasama-
sama o nag-uugnay ng isang ideya sa
mga kasunod na ideya. Nakatutulong
upang maging organisado ang mga
pangyayari sa isang akda, at mas
matutukoy ang mensaheng nakapaloob
dito. Ginagamit sa pagsusunod-sunod
ng pangyayari.
Mahahalagang gamit nito:
8

A. Pagdaragdag at pag-iisa-isa ng
mga impormasyon: Ginagamit sa
paglalahad ng pagkakasunod-sunod.
Kabilang dito ang mga salitang:
pagkatapos, saka, unang, sumunod na
araw, sa dakong huli, pati, isa pa, at
gayon din.
B. Pagpapahayag ng mga kaugnayang
lohikal: Ginagamit ang pag-ugnay sa
paglalahad ng dahilan, paraan at
layunin, paraan at resulta maging sa
pagpapahayag ng kondisyon at
kinalabasan.
Kondisyon/dahilan: dahil sa, sapagkat,
kasi
Bunga at resulta: kaya, kung kaya,
kaya naman, tuloy at bunga.
Aralin 1.4: Ang Kuwintas
Maikling kuwento mula sa France ni
Guy de Maupassant.
Uri ng Teksto: Nagsasalaysay
Panghalip- Humahalili sa ngalan ng
Tao, hayop, bagay, pook at pangyayari.
Kuwento ng Tauhan- ay isang uri ng
kuwentong ang higit na binibigyang-
halaga o diin ay kilos o galaw, ang
pagsasalita at pangungusap at kaisipan
ng isang tauhan. Naglalarawan ito ng
iisang kakintalan sa taong inilalarawan
o pinapaksa. Nangingibabaw rito ang
isang masusing pag-aaral at
paglalarawan sa tunay na pagkatao ng
tauhan sa katha.
Paraang ginagamit ng may-akda sa
paglalarawan ng buong pagkatao ng
tauhan:
o Panloob na anyo- isipan, mithiin
at damdamin.
o Panlabas na anyo- pagkilos at
pananalita.
o Pag-uusap ng ibang tauhan sa
kuwento tungkol sa pangunahing
tauhan.
o Maipapakita din ito mula mismo
sa reaksiyon o saloobin ng tauhan
sa isang tiyak na pangyayari.
Ang Kuwintas
Ang buod ng “Ang Kuwintas” ay
magpapasimula sa sumusunod na katangian at
kalagayan ni Mathilde: Si Mathilde ay isang
maganda at mapanghalinang babae ngunit siya
ay isinilang na mahirap. Napakasal lamang
siya sa isang abang tagasulat. Sa kanyang
paniniwala ang katulad niyang maganda ay
hindi nababagay sa kahirapang kanyang
hinahaharap kung kaya siya ay labis na
nagdurusa. Isang gabi dumating ang kanyang
asawang si G. Loisel na may dalang sobre na
naglalaman ng paanyaya sa isang kasiyahan
mula sa MInistro ng Instruksyon Pampubliko.
Ngunit sa halip na matuwa si Mathilde siya ay
9
nagdabog at bumulong na ano ang gagawin nagkapatong patong.Mukhang matanda na si
niya rito. Sinabi niya sa asawa na kailangan Mathilde, isa na siyang tunay na babae na
niya ng pera upang bumili ng bagong bestida mayroong maralitang buhay. Isang araw ng
upang magamit sa dadaluhang pagtitipon. Linggo habang si Mathilde ay naglalakad sa
Apat na raang prangko ang kanyang hiningi Champs Elysees. Nakita niya si Madam
kung kaya si G. Loisel ay natigilan. Sa huli ay
Forestier na may kasamang bata. Katulad pa
pumayag din ito na bumili ng bagong bestida
din ito ng dati na may taglay na panghalina.
si Mathilde.
Binati niya ito ngunit siya ay hindi nito
Ngunit si Mathilde ay hindi makuntento na
nakilala sapagkat ang kanyang itsura ay
wala man lang hiyas na suot kung kaya’t siya
malaki na ang ipinagbago. Isinisi niya sa kay
ay humiram ng isang kwintas sa kanyang
Madam Forestier ang nangyari sa kanya. Ang
kaibigan na si Madam Forestier. Siya naman
PagbabayadSinabi niya dito ang nagyari sa
ay pinahiraman nito ng isang kuwintas. Nang
kanya. Ang pagkawala ng kuwintas at ang
sumapit ang araw ng kasiyahan nahigitan ni
pagbili niya ng kapalit ng kuwintas na naging
Mathilde ang lahat ng mga babae sa ganda,
dahilan ng kahirapang kanyang pinagdaan.
rangya at kahalina halina. Kung kaya siya ay
Ngunit sinabi ni Madam Forestier na ang
naging maligaya sa gabing iyon.Ang
kanyang hiniram ay isa lamang imitasyon. Ang
Nawawalang KuwintasNang matapos ang
pinakamataas na maihahalaga ay limang daang
kasiyahan sila ay umuwi ng mag-asawa. Nang
prangko lamang. Umuwi si Mathilde sa
humarap si Mathilde sa salamin upang muling
kanilang bahay at sinabi ito sa kanyang
makita ang kanyang kagandahan, siya ay
asawa.
napasigaw sapagkat ang kuwintas na kanyang
hiniram ay wala sa kanyang leeg. Sinabi niya
sa kanyang asawa na nawawala ang
TALASALITAAN:
kuwintas.Hinanap nila ang kuwintas ngunit ito
ay hindi nila makita. Kung kaya sila ay 1. Pagsasalat- kakapusan, paghihirap,
napilitang maghanap ng katulad ng kuwintas kakulangan sa batayang pangangailangan.
upang isoli ito sa kanyang kaibigan.
2. Alindog- matinding kagandahan o
Nakahanap sila ng katulad ng kuwintas ngunit
napakaganda.
ito ay nagkakahalaga ng apatnapung libong
prangko. Kung kaya ang lahat ng pwedeng 3. Lumbay- pagdaramdam, lungkot, hapis,
mahiraman ng pambili niyon ay kanilang dalamhati.
nilapitan. Nang mabili na nila ang kuwintas ay 4. Kahabag-habag- kaawa-awa
dagli nila itong isinoli kay Madam Forestier
na naging malamig ang pakikiharap sa kanya. 5. Balintataw- alikmata o busilig “pupil of
Noon lubos na naunawaan ni Mathilde ang the eye”
mamuhay sa gitna ng karalitaan. Tumagal ng 6. Manghuhuthot- maninipsip, taong
sampung taon natapos na din nila ang lahat ng umuubos ng salapi o pinaghirapan ng iba.
kanilang utang. Kasama na ang mga tubong
10
7. Sapupo- sapo, salo, pag-upo sa kandungan
o sa hita.
8. Pangimbuluhan- pagkaingitan
9. Nagulumihanang- pagkalito.
Gramatika at Retorika:
Sugnay- Magkakahiwalay na mga
pangungusap na bumubuo sa isang
babasahin o teksto.
- ang mga sugnay ay pinagdudugtong o
pinag-uugnay na mga pang-ugnay o
kohesyong gramatikal. Ang mga pang-
ugnay na ito ay reperensiya na kung
tawagin ay anapora at katapora.
1. Anapora- mga reperensiya na
kalimitan ay panghalip na tumutukoy sa
mga nabanggit na sa unahan ng teksto
o pangungusap.
Hal: Karamihan sa mga tao ay
ikinakabit ang Kulturang Pranses sa
Paris. Ito ang sentro ng moda,
pagluluto, sining at arkitektura.
Panghalip na ginamit bilang panuring
sa tauhan: ginamit bilang panuring sa
mga ngalan ng tao na binanggit sa
unahan.
Hal: Hindi nakapagtataka ang
matinding pagnanais ni Matilde na
magkaroon ng magarang damit para sa
kasayahan. Siya ay isang babaing
Frances na kilala sa pagkakaroon ng
pinakamaiinam na moda sa pananamit.
2. Katapora- mga reperensiya na
bumabanggit, at tumutukoy sa mga
bagay na nasa hulihan pa ng teksto o
pangungusap.
Hal: Sila ay sopistikado kung manamit.
Mahilig din sila sa masasarap na
pagkain at alak. Ang mga taga-France
ay masayahin at mahilig dumalo sa mga
kasayahan.
Aralin 1.5: Ang Kuba ng Notre
Dame
Nobela mula sa France
The Hunchback of Notre Dame ni
Victor Hugo
Isinalin sa Filipino ni Willita A. Enrijo
Uri ng Teksto: Nagsasalaysay
Nobela- bungang-isip/katha na nasa
anyong prosa, kadalasang halos pang-
aklat ang haba na ang banghay ay
inilalahad sa pamamagitan ng mga
11
tauhan at diyalogo. Ito’y naglalahad ng
isang kawil ng mga kawili-wiling
pangyayari na hinabi sa isang mahusay
na pagbabalangkas. Pangunahing
layunin ng nobela ay lumibang, bagaman
sa di-tahasang paraan, ito’y maaari
ring magbigay ng aral.
Tatlong elemento na karaniwang
matatagpuan sa isang mahusay na
nobela:
1. Isang kuwento o kasaysayan.
2. Isang pag-aaral
3. Paggamit ng malikhaing guniguni.
Mga Pangyayari- Dahil binubuo ng
mga kabanata, dapat ang mga
pangyayari ay magkakaugnay. Panimula,
papaunlad na mga pangyayari na
magsasalaysay ng tunggalian ng nobela,
kasukdulan, at kakalasan na patungo sa
wakas.
Paglalarawan ng Tauhan- Ginagawa
nila sa isang paraang buhay na buhay,
kaya’t parang mga tunay na tauhan ang
kinakaharp natin habang binabasa ang
nobela. Sa kanilang bukambibig, sa
kanilang mga kilos at sa mga sinasabi
ng may-akda tungkol sa kanila ay
natutuhan nating kilalanin at
pahalagahan ang mga lalaki at babae ng
isang katha na naiuugnay sa mga taong
nakapaligid sa atin.
Mga dapat tandaan sa pagsulat ng
Nobela:
1. Gumagalaw ng Kusa ang mga tauhan
at hindi pinapagalaw ng may-akda.
2. Ang nobela’y may pauna na
tumutugon sa mga katanungang Sino?
Ano? Kailan? Saan?
3. Mahalagang pamamaraan ang
paglalapat ng mga pananaw.
Teoryang Humanismo: itinatanghal
ang buhay, dignidad, halaga, at
karanasan ng bawat nilalang maging
ang karapatan at tungkulin ng sinuman
para linangin at paunlarin ang sariling
talino at talento.
Pagsusuri ng Panitikan:
a. pagkatao
b. tema ng akda
c. mga pagpapahalagang pantao
d. mga bagay na nakaiimpluwensiya sa
pagkatao ng tauhan
e. pamamaraan ng pagbibigay solusyon
sa problema.
Ang Kuba ng Notre Dame
Si Quasimundo ang itinuturing na
pinakapangit na nilalang sa Paris. Noong araw
na iyon ay ipinarada siya paikot sa ilang mga
lugar sa Paris at sa pamamagitan ng
12
pangungutya sa kanya ang ginawang katuwaan
ng mga tao.Samantala, si Pierre Gringoire,
makata at pilosopo sa lugar ay nagbalak
niyang agawin ang atensyon ng mga taong
nagungutya kay Quasimundo gamit ang
kanyang palabas ngunit wala man lang
nagtangkang manood dito. Sa kalagitnaan ng
parada at habang walang sawang kinukutya
ang kuba ng Norte Dame, dumating ang
paring si Claude Frollo at ipinatigil ang
pagdiriwang. Inutusan niya si Quasimodo na
bumalik sa Notre Dame na kasama niya.
Isang araw naghahanap ng pagkain si
Gringoire , at nasilayan nito ang kagandahan
ni La Esmeralda- ang dalagang mananayaw.
Dahil sa nabighani ang binata rito, ipinasya
niya na sundan sa pag-uwi ang dalaga. Sa
kanilang paglalakad, laking gulat niya nang
sunggaban siya ng dalawang lalaki – sina
Quasimodo at Frollo. Sinubukang iligtas ni
Gringoire ang dalagang mananayaw ngunit
sobra ang lakas ni Quasimundo at nawalan ito
ng malay at nakatakas si Frollo. Dahil sa
nangyari napagbintangan si Gringoire na
kasabwat ni Quasimundo sa pag-atake sa
magandang mananayaw. Hinatulan ng
parusang bitay ang dalawa ngunit iniligtas ni
La Esmeralda ang buhay ni Gringoire.
Samantalang si Quasimundo ay ay nilitis at
pinarusahan sa tapat ng palasyo sa
pamamagitan ng paglatigo sa kaniyang
katawan. matinding kirot ang naramdamman
niya sa bawat panghahamak sa kaniya ng mga
taong naroroon.Nagmamakaawang humingi ng
tubig ang kawawang kuba, subalit tila bingi
ang mga taong nakatingin sa kaniya. Dumating
si La Esmeralda. at lumapit sa kaniya na may
hawak na isang basong tubig.Pinainom siya.
Samantala, sa di kalayuan ay may babaeng
sumisigaw kay La Esmeralda. Tinawag siya ng
babaeng “hamak na mananayaw” at “anak ng
magnanakaw.”Kilala ang babae sa tawag na
Sister Gudule. Siya ay pinaniniwalaan na
dating mayaman subalit nawala ang bait nang
mawala ang anak na babae, labinlimang taon
na ang nakalilipas. Makaraan ang ilang buwan,
habang si La Esmeralda ay sumasayaw sa
tapat ng Notre Dame, nakilala niya si
Phoebus. Sa una pa lamang nilang pagkikita ay
nag ibigan na sila. Sa di kalayuan ay
nakatanaw pala si Frollo ang paring may gusto
kay Esmeralda. Habang masayang nag-uusap
ang bagong magkakilala ay biglang may
sumunggab ng saksak kay Phoebus ngunit
mabilis ding naglaho ang may sala. Hinuli ng
mga alagad ng hari si La Esmeralda sa pag-
aakalang siya ang may kasalanan sa kapitan.
Pinagdusahan ng magandang manananayaw ang
kasalanang hindi naman niya ginawa at nang
araw na hinatulan na siya ng bita iniligtas siya
ni Quasimundo at dinala sa katedral. Sa mga
araw na magkasama ang dalawa, sila’y
nagging magkaibigan ngunit si Quasimundo ay
umibig na sa dalaga. Lumusob sa katedral ang
pangkat ng mga taong palaboy at magnanakaw
upang iligtas ang dalaga. Inakala ni
Quasimundo na naroon ang mga sumalakay
upang paslangin si La Esmeralda. Marami na
ang napatay ni Quasimundo sa mgalumusb,
samantala, Habang nagkakagulo, sinamantala
ni Frollo na makalapit kay La Esmeralda. Nag-
alok siya ng dalawang pagpipilian ng dalaga:
ang mahalin siya o ang mabitay? Mas pinili ni
La Esmeralda ang mabitay. Iniwan ni Frollo
ang dalaga na kasama si Sister Gudule at
nalaman ngdalawa na sila pala ay mag
ina.Nang mabatid ni Quasimundo na nawawala
ang dalaga, hinanap niya ito sa tuktok ng
tore. Sa di kalayuan nakita niya ang wala ng
buhay na katawan ng dalaga. Sa sobrang galit
nawa sa katinuan ang kuba at inihulog ang
lapstangang pari mula sa tuktok ng tore at
13
sumigaw si Quasimodo, “walang ibang babae
akong minahal.” Mula noon, hindi na muling
nakita pa si Quasimodo. Matapos ang ilang
taon, nang matagpuan ng isang lalaking
naghuhukay ng puntod ang libingan ni La
Esmeralda, nasilayan niya ang hindi kapani-
paniwalang katotohanan- nakayakap ang
kalansay ng kuba sa katawan ng dalaga.

EXTRA LANG:

Panandang Pandiskurso- maaaring

maghudyat ng pagkakasunod-sunod ng mga
pangyayari. Kinakatawan ng mga pang-ugnay o
pangatnig.

Halimbawa:
o At, saka, pati- nagsasaad ng
pagpupuno o pagdaragdag ng
impormasyon.
o Maliban, bukod kay, huwag lang,
bukod sa- nagsasaad ng pagbubukod o
paghihiwalay.
o Tuloy, bunga nito, kaya, naman-
nagsasaad ng kinalabasan o
kinahinatnan
o Kapag, sakali, kung- kondisyon o
pasubali.

14