Professional Documents
Culture Documents
KOMEDYA - katawa-tawa, maagan ang mga paksa o tema at ang mga tauhan ay laging
nagtatagumpay sa wakas.
TRAHEDYA - ang tema o paksa nito’y mabigat o nakasasama ng loob, nakaiiyak, nakalulunos ang
mga tauhang karaniwang nasasadlak sa kamalasan, mabibigat na suliranin, kabiguan, kawalan at
maging kamatayan.
MELODRAMA - sadyang namimiga ng luha sa manonood na para bang wala ng masayang bahagi
sa buhay kundi pawang problema at kaawang-awang kalagayan na lamang ang nangyayari sa
araw-araw.
TRAGIKOMEDYA - magkahalo ang katatawanan at kasawian kung saan may mga tauhang katawa-
tawa tulad ng payaso para magsilbing tagapagpatawa, subalit sa huli’y nagiging malungkot dahil
sa kasawian o kabiguan ng mahahalagang tauhan.
SAYNETE - itinuturing na isa sa mga dulang panlibangan ng mga huling taon ng pananakop ng
mga Espanyol sa Pilipinas na pumapaksa tungkol sa paglalahad ng mga kaugalian ng isang lahi o
katutubo sa kanyang pamumuhay, pangingibig at pakikipagkapwa.
PARSE - dulang puro tawanan at halos walang saysay ang kwento na may mga aksyong walang
ibang ginawa kundi magpaluan, maghampasan at magbitiw ng mga kabalbalan.
PARODYA - dulang mapanudyo na ginagaya ang mga kakatwang ayos, kilos, pagsasalita at pag-
uugali ng tao bilang isang anyo ng komentaryo o pamumuna o kaya’y pambabatikos na katawa-
tawa ngunit may tama sa damdamin ng kinauukulan.
PROBERBYO - kapag ang isang dula ay may pamagat na hango sa mga bukambibig na salawikain,
ang kwento’y pinaiikot dito upang magsilbing huwaran ng tao sa kanyang buhay.
Simula
aktor (actors)
tagpuan (stage set-up)
Gitna
Banghay (plot)
Suliranin
Saglit na kasiglahan
Tunggalian
Kasukdulan
Wakas
Kakalasan
Katapusan
Aspetong teknikal
Sound effects
Visual effects
Props
Kasuotan
Yugto (staging)
tumutukoy kung ilang pagtatanghal na ang naisagawa ng isang dula
MACBETH
BANQUO
HARING DUNCAN
LADY MACBETH
MACDUFF
MALCOLM
DONALBAIN
FLEANCE
HARING EDWARD
MAHAHALAGANG TANONG:
PAMPROSESONG TANONG:
Unawain at tukuyin ang isinasaad ng bawat pahayag. Bilugan lamang ang letra ng tamang sagot. GAWING
KULAY PULA ANG TAMANG SAGOT.
2. Paano ipinarating ni Macbeth sa kanyang asawa ang mga pangyayari sa kanyang buhay?
5. Sino ang ipinain ni Lady Macbeth upang mapagbintangan sa pagpatay kay Haring Duncan?
8. Sino ang nakaligtas na anak ni Banquo mula sa masamang balak na pagpatay ni Macbeth?
10. Ano ang nangyari kay Lady Macbeth matapos ang mga madugong pangyayari?
KAISIPAN:
“Ang digmaa’y walang maidudulot na kabutihan. Dala nito’y pawang kasamaang dudurog sa
kinabukasan.”
ELEMENTO NG TULA
TUGMA
pare-pareho o halos magkakasintunog na dulumpantig ng bawat taludtud ng tula.
ang dulumpantig na ito ay maaaring nagtatapos sa patinig o katinig.
SUKAT
ang bilang ng pantig sa bawat taludtod ng saknong.
SAKNONG
ang pagpapangkat ng mga taludtod o linya ng tula.
SIMBOLISMO
mga bagay na ginamit sa tula na kumakatawan ng mensahe o kahulugan at nagpapalalim
sa diwa o esensiyang taglay ng tula.
MATATALINGHAGANG PANANALITA
mga pahayag na di tuwiran o di literal ang kahulugang taglay sa halip ay may nakakubling mas
malalim na kahulugan.
karaniwang ginagamit sa panitikan lalong-lalo na sa panulaan sapagkat isa rin ito sa mga
itinuturing na elemento ng tula.
IDYOMA
mga pahayag na karaniwang hango mula sa karanasan ng tao, mga pangyayari sa buhay at sa
paligid subalit nababalutan nang higit na malalim na kahulugan.
Halimbawa:
IDYOMA KAHULUGAN
ALOG NA ANG BABA MATANDA NA
ANAK – PAWIS MAHIRAP
MAGHIGPIT NG SINTURON MAGTIPID
MAHABA ANG PISI MAPAGPASENSIYA
HULING HANTUNGAN LIBINGAN
BUTO’T BALAT PAYAT NA PAYAT
USAD PAGONG MABAGAL
KAMAY NA BAKAL MAHIGPIT NA PAMAMALAKAD
NAGBIBILANG NG POSTE WALANG TRABAHO
PUSONG - MAMON MAAWAIN
TAYUTAY
PAGTUTULAD (SIMILE)
PAGWAWANGIS (METAPHOR)
naghahambing din ito tulad ng pagtutulad ngunit ito ay tiyakang naghahambing at hindi
gumagamit ng katagang tulad ng, gaya ng atbp.
Halimbawa: Ang digmaan ay isang halimaw na sumisira sa bawat madaanan.
PAGMAMALABIS (HYPERBOLE)
lubhang pinalalabis o pinakukulang ang tunay na kalagayan ng tao, bagay o pangyayari.
Halimbawa: Bumaha ng maramig dugo sa nangyaring digmaan.
PAGSASATAO (PERSONIFICATION)
PAGPAPALIT-SAKLAW (SYNECHDOCHE)
PAGTAWAG (APOSTROPHE)
ito naman ay ang tila pakikipag-usap sa karaniwang bagay na malayo o wala naman.
Halimbawa: O Kamatayan, hayaan mong mamuhay muna at yumabong ang mga kabataan.
PAG-UYAM (IRONY)
KASINGKAHULUGAN
1. Alitan – awayan
2. Paninibugho – pagseselos
3. Napagtanto – nalaman
4. Magsing-irog – mag-kasintahan
5. Ipinagdamdam – ikinalungkot
1. Siya ang pangunahing tauhang naging tagapagligtas ng kanyang pamilya subalit nagdala rin ng
maraming kapahamakan sa iba dahil sa kanyang pagiging mainitin ang ulo at labis na pagseselos
a. Pele c. Namaka
b. Hi’iaka d. Haumea
2. Ang lahat na ito ay naging tagpuan ng mitolohiya maliban sa isa. Alin ang hindi kasama?
a. Tahiti c. Mauna Loa
b. Isla ng Hawaii d. Lungsod ng Honolulu
3. Mula sa binasa, nalaman nating ang mga diyos at diyosang nabanggit dito, di tulad nating mga
mortal na isinilang ng ating ina, ay nagmumula pala sa isang bagay. Anong bagay ang
pinagmumulan nila?
a. Itlog c. bangka
b. Puno d. kalangitan
4. Ang magulang ng magkakapatid ay mga diyos at diyosa rin. Diyos at diyosa sila ng ano-anong
bagay?
a. Karagatan at kalangitan c. makalumang kalupaan at kalangitan
b. Buwan at araw d. mga bituin at kailaliman ng lupa
5. Ano ang bagay na naging kasangkapan ng Pele sa kanyang pakikipaglaban?
a. Tubig c. apoy
b. Ginto d. espada
Ipinagbabawal din sa isla ang pagpitas ng pulang bulaklak ng lehua dahil nga sa paniniwalang ang
halamang ohi’a lehua ay nagmula kina Ohi’a at Lehua, ang mag-asawang labis na nagmamahalan at ayaw
maghiwalay subalit naging mga halaman nang dahil kay Diyosang Pele. Naniniwala ang mga taong kapag
pinitas ang bulaklak ng lehua ay uulan nang malakas na tila ba pagbagsak ng mga luha ni Lehua dahil ayaw
niyang mawalay sa kanyang kabiyak.
At higit sa lahat, huwag na huwag daw mag-uuwi ng mga batong magmula sa lava ng bulkan dahil
sa paniniwalang kapag ginawa mo ito, kahit nasaan ka na ay aanihin mo ang galit at paghihiganti ni
Diyosang pele at magdadala ito sa iyo ng kamalasan. Katunayan, napakaraming bato ang ipinababalik sa
koreo ng mga taong nag-uwi nito upang mabago ang mga kamalasang maaari nang nadala sa kanila ng
mga bato.
TAUHAN:
TAGPUAN:
BUOD
1. May isang babaeng nagngangalang Amelie Bohler na isinilang noong 1939 sa lungsod ng Silangang
bahagi ng Berlin, ang kaniyang trabaho, mga kaibigan, at si Ludwik na kaniyang kasintahan ay nasa
Kanlurang bahagi ng Berlin naman.
2. Pagkalipas ng anim na buwang pagiibigan, napagpasya na nilang magpakasal at si Amelie naman
ay lilipat sa Kanlurang Berlin kung saan ay naninirahan si Ludwik. Sa mga oras na iyon ay makikita
ang bakas ng saya sa kanilang mga mata hanggang sa pag lubog ng araw noong Agosto 12, 1961.
Kinabukasan ng nasabing gabi, Agosto 13, 1961, ay nangyare ang hindi inaasahang biglaang
pagsara ng byahe ng tren patungong Kanlurang Berlin, ang sanhi nito ay ang Cold War o panahon
ng tensiyong politikal at tensiyong militar, sa pagitan ng hindi pagkakaunawaan ng Estados Unidos
ng Amerika, Britanya, at Pransya na Demokratiko ang namahala sa Kanlurang Berlin at Soviet
Union na komunista naman ang namahala sa Silangang Berlin.
3. Tuluyang nahati ang Silangan at Kanluran sa pagbuo ng Pader ng Berlin o Berlin Wall sa ingles.
Tinulungan ng mga sumakop na ayusin ang ekonomiya ng Kanlurang Berlin sa pamamagitan nang
pagangkin ng Soviet Union sa lahat ng mga pwede mapakinabangan sa Silangang Berlin na naging
dahilan naman ng pagiging usad-pagong na pagunlad ng bahaging ito.
4. Hindi na kinaya ng mga taga Silangang bahagi ang pagkalugmok at nagsimulang tumakas ang mga
tao patungong Kanlurang Berlin.
5. Bunga nito ay isinara ng mga guwardya ang mga butas sa Berlin Wall at lalong naging strikto na
humantong sa kailangan nang agad agarang barilin ang magbabakasakaling tumakas ulit.
6. Mas lalong napalayo si Amelie kay Ludwik at tuluyang nagkahiwalay sa loob ng dalawampu’t
walong taon at isang beses lamang nakapagpadala ng sulat si Ludwik kay Amelie sa tulong ng
isang kinatawan ng pamahalaan sa Kanlurang Berlin sa patagong pagbigay nito na naglalaman ng
katagang “Hihintayin kita.”
7. at sa wakas, sa tuluyang pagwasak sa Berlin Wall ng mga tao noong Nobyembre 9, 1989, si Amelie
ay limampung taong gulang na ngunit sariwang sariwa parin sa kanyang kaisipan na si Ludwik ang
minamahal nya. Agad nyang inabangan si Ludwik, dala dala ang pagasa, takot at kaba,
nagbabakasakaling matutupad ni Ludwik ang pangako nya at sa paglingon nya sa kulumpon ng
mga nagsisigawan na tao ay nakita nya ang kanyang kasintahan.
8. Nagkitang muli sina Amelie at Ludwik at masayang itinuloy ang naudlot nilang planong
pagpapakasal makalipas ang isang buwan.
Sumasang-ayon kami na ang pagkuha ng kalayaan ng mga pinuno sa akdang “Ang pag-ibig na nawala at
natagpuan sa Berlin Wall” mula sa mga mamamayan ng Silangan at Kanlurang Berlin sa pamamagitan ng
pagtayo ng Pader ay katumbas ng pangungurakot ng pamahalaan sa isang bansa dahil nawawala mula sa
mga mamamayan ang kanilang mga pinaghirapan ganun din ang kapayapaan sa paligid dahil maaari silang
maghirap.
Hindi dapat pinapairal ang pansariling kapakanan lamang at parating maging marespeto upang magkaisa
ang lahat patungo sa magandang kinabukasan.
Amelie Bohler (Katapatan at pagkakaroon ng positibong pananaw hindi lamang bilang isang
mamamayan kundi pati narin bilang isang nagmamahal nang tapat sa kanyang kasintahan)
Ludwik (sumisimbolo sa pagkakaroon ng paninindigan sa sarili sa pagtupad nya sa pangakong
“Hihintayin kita.” sa sulat na patago nyang ibinigay kay Amelie at nagawang hintayin ng
napakatagal na panahon ang kanyang minamahal)
Guwardya/Sundalo (Mga taong hinahayaan ang kanilang sariling sumunod sa mas nakatataas
kahit ito pa ay mali at sumisimbolo rin ito sa mga hadlang natin sa buhay)
Pagtatrabaho ni Amelie Bohler sa Kanlurang Berlin (sumisimbolo sa mga OFW (Overseas Filipino
Workers) na mas pipiliing magpursige sa ibang lugar/bansa para lang matustusan ang pangaraw-
araw na pangangailangan)
Cold War (Hindi pagkakaintindihan ng dalawang panig na maaaring magresulta sa paghihirap ng
mga inosenteng mamamayan)
Palihim na pagbigay ng sulat ni Ludwik (nananatiling positibo at naniniwalang may pagasa sa
buhay kaya gagawin ang lahat upang makamtan ang kapayapaan at kaligayahang nararapat para
sa kanya)
Pagtayo ng Berlin Wall (Hindi inaasahang mga hadlang sa kaligayahan o plano mo sa buhay na
maaaring maging pagsubok)
Pag angkin ng Soviet Union sa lahat ng pwedeng mapakinabangan sa Silangang Berlin
(sumisimbolo sa korupsyon sa pamahalaan kung saan ay kinukuha ang pera ng bayan para sa
pansariling kapakanan)
Ang pananaw sa pagsusuring pampanitikan o Moralistiko ng akdang “Ang Pag-ibig na nawala at natagpuan
sa Berlin Wall” ay huwag maging makasarili, isipin muna ang sitwasyon ng ibang tao bago gumawa ng
desisyon—ang parteng ito ay naipakita noong pinaghiwalay ng mga nasa nakatataas na posisyon ang
Silangan at Kanlurang bahagi ng Berlin dahil sa pansariling alitan, kung saan ay maraming naapektuhan na
manggagawang mamamayan kabilang na ang nagmamahalang sina Amelie Bohler at Ludwik.