Nastavna jedinica: Korozija

Korozija je pojava nepovratnog mijenjanja metala pod uticajem spoljašnje sredine. Pri običnim
uslovima razaranje metal se odvija pod uticajem kiseonika iz vazduha, vodene pare i ugljenik
(iV)-oksida, CO2.

Brzina korozije metala je različita i zavisi od više faktora:

1. оd sredine u kojoj se metal nalazi,

2. prirode metala,
3. temperature,
4. kao i niza drugih specifičnih faktora.

Prema svom karakteru, korozija se dijeli na hemijsku i elektrohemijsku. Hemijska korozija je

izazvana je neposrednim djelovanjem hemijskih agenasa na metale, na primjer oksidacija metala
kiseonikom iz vazduha.

Elektrohemijska korozija se javlja kada dva metala različite aktivnosti (odnosno različitih
elektrodnih potencijala) dođu u dodir sa elektrolitom koji omogućava odvijanje oksido-
redukcionih procesa. Pri tome se obrazuju mikrogalvanski elementi u kojima se odvijaju procesi
anodne oksidacije i katodne redukcije.

Što je standardni elektrodni potencijal metala negativniji, on je aktivniji i ponaša se kao anoda.
Plemenititiji metal, sa pozitivnijim elektrodnim potencijalom, ponaša se kao katoda na kojoj se
odigrava redukcija.

Pri anodnoj oksidaciji joni metala odlaze u rastvor. Pri katodnoj redukciji najčešće se redukuju
joni H+ ili se obrazuju joni OH-. Opisane procese možemo razmotriti na primjeru gvožđa, koji
sadrži primjese plemenitijeg metala i prisustvu elektrolita-neke kiseline.
gvo+žđe
Pri elekrohemijskoj koroziji, se ponaša kao anoda-oksiduje se otpuštanjem i prelazi u
rastvor:

Fe⇔ Fe2+ + 2e.

Elektroni koji se oslobađaju tokom ove reakcije odlaze na mikrokatodu, gdje reaguju sa
vodonikovim jonima iz kiseline gradeći molekulski vodonik:

2H+ + 2e- ⇔ H2

U prisustvu vode i kiseonika iz vazduha, odvija se sledeći proces:

2H2O + O2 +4e⇔4OH-
Tako nastaje gvožđe (II)-hidroksid, Fe(OH)2, koji na vazduhu prelazi u hidratisani oksid Fe2O3 ∙
nH2O. Ovaj oksid zbog svoje rastresitosti ne prianja na površinu metala i ne štiti ga od korozije.

Za razliku od gvožđa neki metali, kao na primjer aluminijum, kalaj, kobalt, cink i hrom, prevlače
se kompaktim slojem oksida koji štiti metalod korozije.

Pošto korozija smanjuje trajnost mašina, aparata, instrumenta i metalnih konstrukcija i nanosi
velike štete privredi, proučavanje korozije i metoda zaštite ima veliki teorijski i praktični razvoj.
Prirodni izvori metala su ograničeni, pa je zaštita metala neophodna, kako bi se oni spasli od
nepovratnog propadanja.

Slika 1. Korozija

Zaštita metala od korozije može se postići na više načina, od kojih ćemo navesti one koji se u
praksi najčešće primjenjuju. To su :

a) obrazovanje ili nanošenje zaštitnih slojeva

b) elektrolitička zaštita
c) zaštita djelovanjem inhibitora

Zadaća:

1. Definiši koroziju!
2. Kako se dijeli korozija?
3. Koji su najčešći oblici zaštite metala od korozije?