Kvalitativno i kvantitativno značenje simbola i formula.

Hemijski simbol je oznaka hemijskog elementa. Za simbol hemijskog elementa uzima se prvo
slovo njegovog naziva na latinskom, a ako više elemenata počinje istim slovom onda se dodaje i
još jedno karakteristično slovo iz naziva.Simboli se pišu velikim latiničnim slovom , a ako
postoji i drugo slovo ono se piše malo.npr : H-Hydrogenium; C-Carboneum; o-Oxigenium; Cu-
Cuprum ; Au-Aurum...Hemijski simboli su univerzalni, pišu se svugdje isto u svijetu. Simboli
imaju kvalitativno i kvantitativno značenje. Kvalitativno znači da govori o vrsti atoma , a
kvantitativno o broju atoma .npr:

H-označava da je to atom vodonika-kvalitativno značenje

H- označava da je to jedan atom vodonika- to je kvantitativno značenje.

Kada treba predstaviti više atoma onda dodajemo broj ispred atoma i on se zove koeficijent i
označava broj slobodnih atoma, npr : 2H; a broj sa desne strane u uglu se zove indeks i označava
broj vezanih atoma, npr : H2

Hemijskim simbolima su predstavljeni hemijski elementi u periodnom sistemu elemenata.

Simboli prvih deset elemenata su : H, He, Li, Be, B, S, N, O, F, Ne.

Hemijski simboli služe za sastavljanje hemijskih formula kao npr: S 8, P4, H2, N2, O2. Ovo su
molekule.Hemijska formula ili molekulska formula je formula koja pokazuje broj i vrstu atoma
koji čine molekul. Formule imaju kvalitativno i kvantitativno značenje ( broj atoma i vrstu atoma
koji grade jedinjenje ). Ako u molekulu nekog jedinjenja postoji više grupa atoma koji se
hemijski ponašaju kao jedinke, stavljaju se u zagradu, a iza zagrade se stavlja indeks koji
pokazuje koliko ovih grupa se nalazi u molekulu tog jedinjenja. Npr: Fe(SO4)3

Molekulske formule ne pokazuju strukturu molekula, pa se zato naročito u organskoj hemiji

primjenjuju racionalne i strukturne formule. Racionalnim formulama se skraćenim načinom
pokazuje kako su vezani atomi u molekule, npr. Molekulska formula etil alkohola je C2H6O, dok
je njegova racionalna formula C2H5OH. Strukturne hemijske formule pokazuju, pored
kvalitativnog i kvantitativnog sastava molekule jednog hemijskog jedinjenja, još i način na koji
su ti atomi vezani međusobno u molekuli.

1
Hemijske reakcije se pišu hemijskim jednačinama. Formule supstanci koje ulaze u reakciju pišu
se sa lijeve strane, a formule supstanci koja nastaje u reakciji pišu se sa desne strane.Pri
hemijskim reakcijama broj i vrsta atoma na jednoj strani jednačine moraju biti jednaki broju i
vrsti atoma na drugoj strani. To se postiže izjednačavanjem, tj. postavljanjem koeficijenata
ispred formule.

2NaOH + H2CO3 → Na2CO3 + H2O

Zadaci

1. Napisati izraze za :
a) Pet atoma srebra
b) Tri molekule amonijaka
c) Molekul sumpora
2. Napisati i izjednačiti :
HCl + Ca(OH)2 → CaCl2 + H2O
H2SO4+ NaOH → Na2SO4 + H2O

Prepisati lekciju u sveske i uraditi domaći.