FAKULTET ZA BIZNIS I TURIZAM – BUDVA

SEMINARSKI RAD

Predmet: Menadžment turističkih destinacija

MENADŽMENT TURISTIČKE DESTINACIJE NA

PRIMJERU TIVTA

Predmetni profesor: Student:

Prof.dr Ivo Armenko Kadić Ana 34/17

Decembar 2019, Budva

SADRŽAJ

UVOD.........................................................................................................................3

1. STRATEŠKA ANALIZA TURISTIČKE DESTINACIJE TIVAT......................................4

1.1 Istorija Tivta.....................................................................................................6

1.2 Specifičnosti turističkog razvoja Tivta..............................................................8
1.3 Klima Tivta........................................................................................................8
1.5 Smještajni kapaciteti Tivta................................................................................9
1.6 Razvoj turizma u Tivtu....................................................................................10
2. ANALIZA I OCJENA MAKRO OKRUŽENJA OPŠTINE TIVAT...............................12

3. POZICIONIRANOST I KONKURENTNOST TIVTA...............................................14

4. PREPORUKE I AKCIJE MJERA KONTROLE PREDVIĐENIH RAZVOJNIH

STRATEGIJA.............................................................................................................17

ZAKLJUCAK..............................................................................................................18

LITERATURA:...........................................................................................................19
UVOD

S obzirom da je Tivat najsunčaniji grad Boke Kotorske, uspio je da razvije idealne uslove za razvoj
turizma. Kako Tivat leži u središnjem dijelu Bokokotorskog zaliva svojom blagom mediteranskom
klimom, toplom zimom i čistim morem, oduvjek je privlačio turiste iz čitavog svijeta. Na turistički i
privredni razvoj Tivta, u velikoj mjeri, utiče blizina medjunarodnog aerodroma, koji je od centra grada
udaljen oko 2 km.

Tivat odlikuje tipično mediteranska klima, sa blagim ali kišovitim zimama i vedrim I toplim ljetima.
Srednja godišnja temperatura vazduha je 15 stepeni celzijusovih. U Tivtu u prosjeku ima 115 dana u
godini sa temperaturom većom od 30 C. S obzirom da prosječno ima 240 sunčanih dana u godini, tivatski
zaliv se smatra najsunčanijim dijelom Boke Kotrske. Ljetnja temperatura, u prosjeku, iznosi 27 C. Sezona
kupanja traje 180 dana.

More kod Tivta je tamno plave boje. Salinitet mora je 28 %. Visina talasa je 0,5 m, dok su talasi iznad 2 m
veoma rijetki. Današnji Tivat turisti uveliko osvajaju jer se na njegovim prelijepim plažama mogu ugodno
odmarati, sunčati, ili kupati. Takodje, mirno I toplo tivatsko more pogodno je za plivanje i sportove na
vodi kao što su: skijanje, jedrenje, voznja kajaka…

Osim domaćih i inostranih gostiju, česti gosti Tivta su i susjedni Kotorani, koji posebno ljeti vole prošetati
sunčanim i zračnim promenadama, ili žele odmarati u blagodetima sunca, mora i prirode, na nekoj od
brojnih tivatskih plaža.Na tivatskoj rivijeri nalazi se 17 lijepo sredjenih plaža, koje svojim sadržajima
mogu da zadovolje i najprobirljivije goste. Ukupna povrsina plaža iznosi 31.200 m²

U daljem radu biti će predstavljeni strateški pravci u ravoju Opštine Tivat kao i lični autorski stavovi o
najboljem načinu valorizovanja ove destinacije.
1. STRATEŠKA ANALIZA TURISTIČKE DESTINACIJE TIVAT

Tivat se nalazi u centralnom dijelu Bokokotorskog zaliva, ispod lovćenskog ogranka Vrmca (710
m), na sjeveroistočnoj strani grada. Nasuprot se proteže Tivatski zaliv, ujedno i najveći od četiri
zaliva u Boki Kotorskoj. Tivatski zaliv svojim jedinstvenim izgledom osvaja svakog posjetioca.
Tivat je smješten na 42”26´ sjeverne geografske širine i 18”42´ istočne geografske dužine. Tivat
je najmanja opština na crnogorskom primorju, ali sa velikim turističkim i ekonomskim značajem
za cijelu državu. Na području opštine nalazi se i Aerodrom Tivat koji predstavlja i jedinu
vazdušnu vezu ovog regiona s drugim destinacijama. More na tivatskoj rivijeri je čisto, a vazduh
okrepljujuće blag. Zahvaljujući jedinstveno pogodnim prirodnim klimatskim uslovima u Tivtu,
kao i geografskom položaju, gradsko područje obiluje vegetacijom. Osim raznovrsnog lokalnog
mediteranskog bilja, ovdje uspijevaju brojne egzotične biljke koje su sa svojih putovanja iz
čitavog svijeta donosili moreplovci.1
Opšti strateški cilj Tivatske opštine glasi: „Održivi razvoj Tivta kao grada jednakih šansi za sve
njegove građane. Želimo da budemo efikasna i otvorena lokalna samouprava koja će pružanjem
kvalitetnih i svima dostupnih javnih usluga uživati povjerenje svih korisnika i partnera.
Ostaćemo vodeći po načinu upravljanja javnim dobrima i obezbijediti dalji napredak Tivta kao
prestižne destinacije nautičkog turizma, prepoznatog u Crnoj Gori i svijetu po očuvanoj
prirodnoj i kulturnoj baštini.”2
Prioritetni sektori koji su najrelevantniji za ravnomjeran razvoj do kraja 2022. godine su:

 Ekonomski razvoj, uređenje prostora i zaštita životne sredine;

 Izgradnja komunalne infrastrukture;
 Razvoj sporta i kulture;
 Socijalna politika;
 Međunarodni projekti i energetska efikasnost;
 Zaposlenje

Po prostornom planu opšina Tivat je administrativno podijeljena u šest mjesnih zajednica i 13

katastarskih opština. U privrednom razvoju Tivta jasno se mogu razaznati dva perioda. Prvi, do
pred kraj XX vijeka kada je glavni pokretač ekonomskog razvoja Tivta ali i okruženja bio
„Mornaričko-tehnički remontni zavod Sava Kovačević“ odnosno „Arsenal“, kako su svi zvali
vojno brodogradilište i drugi, s početka XXI vijeka koji možemo vezati za sam početak realizacije
projekta „Porto Montenegro“.

1
Strateški plan razvoja opštine Tivat 2019-2022, Novembar 2018 str 33
2
https://opstinativat.fra1.digitaloceanspaces.com/documents/REVIZIJA/Strateski%20plan%20razvoja
%20Tivta_CG_finalno.pdf
Od tog trenutka pa do danas Tivat je značajno promijenio svoj imidž. Od industrijskog grada u
srcu Boke, danas se Tivat spominje kao ekskluzivna turistička i nautička destinacija širom
Mediterana.
Tivatske plaze su : Opatovo (500 m²), Donja Lastva (1. 000 m²), plaza ispred hotela „Kamelija“
(2. 000 m²), Rt Seljanovo (1.700 m²), plaza hotela „Mimoza“ (350 m²), plaza hotela „Palma“ (2.
400 m²), Belane (1.200 m²), Bonici (250 m²), Zupa (500 m²), Mulo oko, (200 m²), Ostrvo cvijeca
(1. 200 m²), Kaladrovo (4.200 m²), Sveti Marko (4.000 m²), St. Ciglana (500 m²), Plavi horizonti
(8. 500m²), Krasici (1.500 m²) i plaza Oblatno (1.200 m²). 3
Hotelske plaze, obicno su smjestene tik uz hotele i sve se nalaze u samom gradu. Tivatske plaze
koje u svojim imenima imaju nazive rtova ili ostrva, udaljene su nekoliko kilometara od grada.

Slika 1: Tivatsa riva

Izvor:
www.discover-montenegro.com

3
https://me.visit-montenegro.com/main-cities/tivat/tivat-tourism/
1.1 Istorija Tivta

Tivat je prema misljenjima istoricara najmladji grad u Boki Kotorskoj, pa i na Crnogorskom

primorju. O nazivu grada postoje tri razlicita misljenjima. Jedno upucuje na to da naziv Tivat
potice od imena ilirske kraljice Teute, koja je osim toga sto je njena prestonica bio Risan, imala i
nekoliko ljetnjikovaca u neposrednoj blizini danasnjeg Tivta. Drugo objasnjenje upucuje na
imena hriscanskih svetaca koja nalikuju imenu Tivat, npr: sanctus Theudorus, Theodosius,
Theodotus, Theodulus ili srednjevjekovni nazivi koji poticu iz XII v. – Theudo, Teodo. Medjutim,
veoma cesto se srijece i trece misljenje, koje direktno pojasnjava, da naziv Tivat potice od
keltske rijeci „teuto“ sto znaci grad.

Istorijski poznate cinjenice ukazuju da se na tlu Boke Kotorske, pa samim tim i u istoriji Tivta,
izdvajaju nekolike epohe vazne za razvoj grada. To su: ilirska, rimsko-vizantijska, srpsska,
mletacko-turska i austrijska vladavina. O svim navedenim epohama najvise svjedoce arheoloski
nalazi, spomenici stare arhitekture te pisani istorijski izvori.Prema javnosti poznatim podacima,
prva epoha u razvoju Tivta koju karakterise ilirski period, zavrsava se 168-7. godine p.n.e. Iako o
tom periodu danas svjedoci tek manji broj arheoloskih nalaza, to vremensko razdoblje istorijski
je bitno zbog cinjenice da je tada propala ilirska drzava.

Naime, podrucjem Boke, odnosno Kotorom i njegovim distriktom krajem 1185. godine vlada
Srpska drzava. Pod okriljem srednjevjekovne drzave, na cijem je celu bila srpska dinastija
Nemanjic, Tivat se nalazi do 1370. godine. Prema pojedinim istorijskim podacima, obale
tivatskog zaliva tada postaju poznate po razvoju duhovne vlasti. U XIII vijeku, srpski svetac,
poznatiji kao Sveti Sava, osniva srpsku crkvu. U istom periodu na ostrvu Prevlaka kod Tivta, Sveti
Sava, ustolicuje i zetskog episkopa, i na ostacima benediktanskog manastira gradi se manastir
posvecen arhandjelu Mihailu, koji se i danas tamo nalazi.

Godine 1420. Bokokotorskom obalom i gradovima koji se na nalaze na njenom tlu, pocinju da
gospodare Mlecani. Osim kotorskog distrikta, Mletacka Republika zauzima i poluostrvo Lustica u
blizini Tivta, kao i ostrvo Prevlaka.

Citav period mletacke vladavine koji traje do kraja XVIII vijeka, na tlu Tivta karakterisu cesti
sukobi Mlecana i Turaka.Ipak, pad Mletacke Republike 1797. godine, predstavlja veoma
znacajnu prekretnicu u istoriji Boke Kotorske. Nakon Mlecana, Bokom pa i Tivtom, skoro
dvadeset godina, gospodare mnoge druge tudjinske vlasti.Godine 1814. podrucjem Boke
Kotorske, pa samim tim i Tivta vlada Austrija, cija je vlast trajala sve do 1918.godine.Kao i ostali
gradovi Boke Kotorske i Crne Gore, Tivat se nakon 1918. godine nalazi u sastavu Kraljevine Srba,
Hrvata i Slovenaca, kasnije Kraljevine Jugoslavije.4

4
https://me.visit-montenegro.com/main-cities/tivat/tivat-history/
1941. godine Tivat okupiraju nacisticke trupe. Sve do oslobodjenja grada od strane partizanskih
odreda u novembru 1944. godine, u Tivtu borave njemacki i italijanski vojnici.Nakon 1945.
godine, poslije nastanka SFRJ, Tivat se pocinje razvijati kao grad primarno orjentisan za razvoj
turizma, kao prioritetne privredne grane u ondasnjoj Crnoj Gori i Jugoslaviji. Tivat je danas
moderan turisticki grad.Prica o jednom gradu obicno se veze za neke autenticne legende o
nastanku pojedinih mjesta, istorijskih ili kulturnih spomenika, zaduzbina, ostrva. 5

Slika 2: Tivat nekada

Izvor: www.radiotivat.com

U blizini Tivta nalazi se nadaleko poznato turisticko ostrvo Sveti Marko, ili ostrvo Stradioti kako
se u proslosti zvalo. U davna vremena, ostrvo Sveti Marko u Tivatskom zalivu, nosilo je i naziv
ostrvo Sveti Gavrilo, po istoimenoj crkvu, o kojoj nazalost nema sacuvanih pisanih dokumenata.
Ali ipak u narodu i dalje zive legenda koja se prepricava. Prica o ostrvu , seze u 7. vijek, u vrijeme
kada su grcki bogovi, ostrvo Sveti Gavrilo ( danas ostrvo Sveti Marko), darovali hrabrim grckim
ratnicima (zapovjednicima i vojskovodjama grcke flote), za isticanje u borbama i bitkama. Kako
legenda kaze, izmoreni i ranjeni grcki vojnici, u svojim galijama, stigli su na ostrvo bajne ljepote,
da se na njemu odmore i zacijele junacke rane. Ocarani lijepim predjelima, raznoraznim
cvijecem, borovom sumom i morem koje je okruzivalo ostrvo, grcki vojnici su se na ostrvu Sveti
Gavrilo brzo oporavili. Dane su provodili odmarajaci i uzivajuci u blagodetima prirode, ali i u
pricama koje su ih podsjecale na prosla vremena: na strahote rata, razaranja, junastva i
osvajanja…6

5
https://me.visit-montenegro.com/main-cities/tivat/tivat-history/
6
Delibašić M., Specifičnosti i mogućnosti razvoja nautičkog turizma u Crnoj Gori na primjeru „MC Marine Budva“,
Economics & Economy, 2013. Str 56
Kako je vrijeme sve vise odmicalo, grcki vojnici su poceli da osjecaju grizu savjesti zbog zala koja
su pocinili, pa odlucise da se pomole bogovima. U svojim molitvama, izmedju ostalog, grcki
vojnici, pomenuse i to, da ostrvo na kojeme provode poratne dane zauvijek ostane oaza mira i
spokoja. Takodje, grcki veterani tada su se zavjetovali, da ne idu vise u osvajacke pohode, vec
samo da se brane ako budu napadnuti, i da samo u nuzdi ratuju. Kao potvrduzavjeta koji
dadose, vojnici na ostrvu posadise drvo mira – maslinu, od koje kasnije nastade veliki
maslinjacki vrt.7

Jedino sto je ostalo na ostrvu da vjecno svjedoci o jednom vremenu i jednom strasnom
dogadaju, bila su maslinova stabla koja su grcki vojnici zasadili.Zbog tragicne smrti grckih
veterana, starosjedioci Tivta odlucise da umjesto Sveti Gavrilo, ostrvu daju novi naziv ostrvo
Stradioti, jer na grckom rijec stradiotes, znaci vojnik.

1.2 Specifičnosti turističkog razvoja Tivta

Tivat kao naselje i njegov razvoj u status grada posljednjih 100 godina bio je orjentisan isključivo
na vojnu industriju. Stogodišnji rad remontnog zavoda uslovio je nedovoljan razvoj turizma i
teško mijenjanje svijesti stanovnika Tivta o budućem razvoju grada kao turističke destinacije. 8
Tivat kao naselje i njegov razvoj u status opštine posljednjih stotinu godina bio je orijentisan
isključivo na vojnu i manjim dijelom na ciglarsku industriju. Stogodišnji rad remontnog zavoda
uslovio je nedovoljan razvoj turizma i teško mijenjanje svijesti lokalnog stanovništva Tivta o
budućem razvoju grada kao turističke destinacije. Tek posljednjih decenija stvorena je klima
razumijevanja da je turizam glavni stub razvoja privrede Crne Gore, a samim tim i Tivta čiji
geostrateški položaj, klimatski, kulturno-istorijski i ostali uslovi daju dobru osnovu za razvoj
turizma. Budući strateški pravac razvoja Tivta bazira se na stvaranju kvalitetnog i
prepoznatljivog turističkog proizvoda koji će u sebi sjediniti vrijednosti pejzaža, tradicije,
kulture, blagotvornog dejstva morske vode uz neophodno ekološko djelovanje. 9
1.3 Klima Tivta

Klima Tivta je tipično mediteranska, sa poprilićno kišovitim ali blagim zimama, dok su ljeta topla,
sunčana, reljef je nehomogeničan, pa se iako je poprilično mali prostor osjećaju klimatske
razlike, ali Tivat važi za najsunčaniji grad Boke Kotorske. More je u Tivtu poprilično mirno, čisto,
a od vjetrova najčešća je “bura” i “jugo”.
Klimatski uslovi koji karakterišu oblast u kojoj se nalazi Tivat, omogućavaju idealne uslove za
uspješan rast mnogih egzotičnih biljaka koje uspijevaju u nadaleko poznatom tivatskom
zelenom parku, gdje se i danas gaje primjerci bilja, koje su moreplovci donosili sa svih

7
Č. Marković, R. Vujičić (1997): Spomenici kulture Crne Gore. Presmedij, Novi Sad. St 38
8
Strateški Plan Opštine Tivat 2012-2016
9
Ministarstvo turizma i zaštite životne sredine, C. G. (2008). Strategija razvoja turizma Crne Gore - 2020. godine.
Podgorica: Ministarstvo održivog razvoja i turizma, Vlada Republike Crne Gore.
meridijana svijeta. Arheološka istraživanja ukazuju da je podneblje Tivta bilo veoma pitomo, sa
idealnom klimom.
U Tivtu su postojale i plantaže soli – razna solila i mali pogoni veoma kvalitetne opeke ilovače.
Zbog geografskog položaja i činjenice da je so nekada predstavljala stratešku namirnicu, Tivat se
kroz vjekove nalazio na meti raznih osvajača. Tivatski zaliv, kao i tivatski akvatorij veoma je
bogat ribom. U moru kod Tivta živi veoma veliki broj različitih vrsta riba i drugih stanovnika
morskih dubina.10

1.4 Saobraćajna povezanost

Tivat je dobro saobraćajno povezan sa bližim okruženjem i sa evropskim zemljama vazdušnim,

drumskim i pomorskim vezama. Međutim, kvalitet i obim tih veza danas nije zadovoljavajući.
Jadranska magistrala koja prolazi kroz grad bitna je cestovna arterija povezivanja sa širokim
prostorom Evrope. Na Jadransku magistralu vežu se i prigradska naselja i gradske saobraćajnice
sekundarne putne mreže. Opština Tivat je preko tunela dobro povezana sa opštinom Kotor, a sa
opštinom Herceg Novi je zbog ograničenja koji predstavlja trajektni prevoz ograničena.
Aerodrom Tivat je jedan od dva crnogorska međunarodna aerodroma. Opslužuje sve gradove i
mjesta na crnogorskom primorju sa kojima je dobro povezan putnom mrežom. Aerodrom u
Tivtu se nalazi na istočnoj obali tivatskog zaliva, 3 km jugoistočno od centra Tivta.
Najlošiji vid transporta predstavlja pomorski saobraćaj. Pomorski saobraćaj, posebno putnički,
kao mogućnost povezivanja različitih naselja tivatske opštine treba obnoviti, u prošlosti je
funkcionisao. Pristaništa postoje u svim primorskim naseljima t postoje uslovi za uspostavljanje
jedinstvenih brodskih linija među svim drugim naseljima Bokokotorskog zaliva. Ova se situacija
popravlja razvojem luksuznih marina i unaprijeđenjenjem njihovih standard.

1.5 Smještajni kapaciteti Tivta

Tabela 1: Učešće smještajnih kapaciteta u hotelima kategorije od 2 do 5 zvjezdica

Vrsta ***** **** *** ** Ukupno
smještajne
jedinice
Hoteli 4 8 5 2 19
Broj ležajeva 380 599 178 421 1.578

10
https://geografijazasve.me/2017/04/29/prirodno-turisticke-vrijednosti-tivta/
Izvor:https://opstinativat.fra1.digitaloceanspaces.com/documents/REVIZIJA/Strateski%20plan
%20razvoja%20Tivta_CG_finalno.pdf

Upoređujući podatke o smještajnim kapacitetima u hotelima sa podacima iz prethodnog

Strateškog plana za period 2012 - 2016, mozemo da uocimo značajan porast udjela smještajnih
kapaciteta u hotelima sa 4* zvjezdice u ukupnim smještajnim kapacitetima (46,43% u odnosu na
11% iz 2012, dakle porast za 35,4%), kao i značajno smanjenje udjela smještajnih kapaciteta
hotela sa 2* (7,13% u odnosu na visokih 49% iz 2012. godine). Ovo možemo pravdati činjenicom
da je u proteklom periodu izgrađeno/ rekonstruisano više hotela koji su dobili kategoriju 4*
(„Pine”, „Palma”, „Franca”, „Helada”...) dok je Hotel „Mimoza” (2* - 144 ležaja) u
međuvremenu srušen. Interesantan je i podatak da 2012. u Tivtu nismo imali hotele sa 5*, dok
ih danas imamo četiri sa ukupno 380 ležajeva. Ova činjenica i nije iznenađujuća imajući u vidu
da je strateško STRATEŠKI PLAN RAZVOJA OPŠTINE TIVAT 2019- 2020 41 opredjeljenje Tivta
izgradnja ekskluzivne turističke i nautičke destinacije sa odgovarajućim smještajnim
kapacitetima, tako da u narednom periodu svakako treba nastaviti u pravcu stimulisanja
gradnje hotela visoke kategorije (4* i 5*)

1.6 Razvoj turizma u Tivtu

Tivat je kao uspješan brend Crne Gore, zahvaljujući dinamičnoj reformi lokalne zajednice,
stvorio neophodne preduslove za ekonomski prosperitet, dajući time značajan doprinos razvoju
Crne Gore. Tivat je turistička destinacija u Crnoj Gori u koju se rado dolazi. On je investiciona
destinacija koju, kao svoj dom, vide prestižni globalni investitori i kompanije čija ulaganja su
doprinijela da Tivat, ne samo bude motor turističkog i ekonomskog razvoja juga, već i Crne Gore
i prepoznatljiva destinacija na Mediteranu. Prepoznate su razvojne šanse. Njihovom uspješnom
realizacijom Tivat je danas među najprestižnijim turističkim destinacijama Mediterana.
Opština Tivat je donijela Strateški plan razvoja Tivta u periodu od 2019-2022 godine. Taj plan
garantuje da će ostati vodeća opština po načinu upravljanja javnim dobrima i obezbijediti dalji
napredak Tivta kao prestižne turističke destinacije, prepoznate u Crnoj Gori i šire po očuvanoj
prirodnoj i kulturnoj baštini. Plan prikazuje budući razvoj opštine kroz 4 specifična strateška cilja
za čije ostvarivanje će u narednim godinama, iz budžeta opštine Tivat i iz drugih izvora, biti
uloženo oko 120 miliona eura.
Razvoj javne infrastrukture, kao važne pretpostavke kreiranja uslova za veći kvalitet života i
rada, je konstantno u fokusu rada lokalne uprave pa je u prethodnih 12 mjeseci započeto ili
realizovano 26 projekata vrijednih oko osam miliona eura. Radi se o projektima iz šireg spektra
razvoja infrastrukture – od kulturne, sportske i obrazovne, do saobraćajne.
Transformacija Tivta od uspavanog primorskog gradića oslonjenog na pomorstvo, brodogradnju
i vojsku, u „elitnu nautičko-turitičku destinaciju visoke klase“ poslednjih desetak godina,
rezultirala je dramatičnim ekonomsko-demografskim promjenama.
Od industrijskog grada za remont brodova, koji su turisti u širokom luku izbjegavali, danas
Tivtom šetaju Tom Kruz, Eva Longorija, Novak Đoković i predstavnici svjetskog džet-seta. Ovdje
se prije deceniju stan mogao kupiti za 800 eura po kvadratu, a danas kvadrat vile u Portu staje
vrtoglavih 6.000. Tivat danas ima najveću marinu za superjahte na Mediteranu, a domaćin je
nekih od najznačajnijih svjetskih nautičkih događaja.

Tivat se dinamično razvijao,bez obzira što je bio najmanja opština ne samo u Boki nego i u
nekadašnjoj Jugoslaviji. Divno pozicioniran u ovoj našoj mirnoj i prelijepoj Boki Kotorskoj,
opjevanoj u mnogim pjesmama. Danas je jedna od najrazvijenijih destinacija u Crnoj Gori i kao
takav je generator sveukupnog razvoja Crne Gore. 11
Veoma luksuzni rizorti Porto Montenegro i Luštica Bay su u mnogome doprinijeli ekonomskom i
sveukupno turisičkom prosperitetu Tivta. Tivat sa svojom infrastrukturom i tradicijom u
remontu brodova ima predispozicije i stečene uslove da bude jedan od najvećih i
najprometnijih marina. Nautički turizam se nameće kao ona privredna grana koja može logičnim
slijedom naslijediti nekadašnju vojnu remontnu luku. Preobražaj vojnog remontnog zavoda u
nautički centar bi trebalo Tivat transformisati iz jednog vojnog industrijskog centra u
prepoznatljivu turističku destinaciju i obezbijede radna mjesta za današnje i buduće generacije.

Glavni pravci razvoja opštine Tivat u narednom periodu vezani su za sljedeće:

• Turizam i ugostiteljstvo
• Nautički turizam, marine i popravke jahti,
• Saobraćaj – avio saobraćaj, drumski saobraćaj i pomorski saobraćaj, i
• Poljoprivredu – maslinarstvo, marikultura, vinogradarstvo itd.

11
https://opstinativat.me/gradski-info/tivat/
2. ANALIZA I OCJENA MAKRO OKRUŽENJA OPŠTINE TIVAT

Stanje prirodnih uslova na lokaciji Tivta ukazuju da su osnovni elementi njenih prirodnih
potencijala (more, vazduh, zemljište, biodiverzitet i predjeli / pejzaži) u određenoj mjeri i dalje
očuvani, iako su tokom dugogodišnjeg rada Arsenala (MRTZ „Sava Kovačević”) pretrpjeli
značajne pritiske. Ti pritisci su, s jedne strane izmijenili prirodnu fizionomiju predmetne lokacije
(promijenjeno je prirodno stanje obalne linije, prirodna staništa su u najvećem dijelu zamijenile
masivne građevine, infrastruktura i instalirana oprema), a s druge strane zbog specifičnih
aktivnosti koje su se na njoj odvijale, uzrokovale zagađenje značajnog dijela prirodnih
potencijala na ovoj lokaciji. 12

Može se zaključiti da je takvo stanje nastupilo kao posljedica lošeg lociranja objekata i
nekontrolisanog obavljanja tehnoloških procesa i aktivnosti koji su bili veoma agresivni za
prirodne potencijale predmetne lokacije. Dugotrajno zagađivanje štetnim i opasnim materijama
iz različitih tehnoloških procesa u najvećoj mjeri je uticalo na promjenu kvaliteta zemljišta i
morske vode u zoni predmetne lokacije.

Prema riječima stanovnika Tivta, on se kao destinacija mnogo izgradio, pa se od pojedinaca

može i čuti da je izgubio svoj identitet. Međutim, razvoj turizma doprinio je da se Tivat
transformiše a tome je doprinijela i kvalitetna saobraćajna povezanost te blizina aerodrome.
Interesovanja za infrastrukturna ulaganja postoji i dalje, te će se Tivat dodatno unaprijeđivati i
razvijati i u budućem vremenu.

Ono što bi sigurno trebalo sačuvati jeste priroda i prirodni resursi, zato što je održivi zeleni
turizam ono što je trend u svijetu, a sve je više turista koji su eko osvješteni i prioritet davaju
upravo onim destinacijama koje brinu o svim onim detaljima koji čuvaju prirodu i za buduće
generacije.

Tivat je u poslednjim godinama počeo da sprovodi mjere u cilju budnjenja svijesti o održivosti
turizma. Na Pinama su postavjene i “pametne klupe” te je u okolini postavljeno dosta solarnih
panela i korpi za recikliranje otpada.

12
Izmjena i dopuna državne studije lokacije Arsenal Tivat.,2019 str 10
Slika 3: Marina Porto Montenegro

Izvor: www.pintarest.com

Slika 4: Lustica
 Izvor: www.lusticabay.com

3. POZICIONIRANOST I KONKURENTNOST TIVTA

Razvojem privrede i društva dolazi do ekspanzije uslužnog sektora, tako da je on postao

dominantna snaga u razvijenim zemljama. Zbog značaja uslužnih delatnosti za nacionalnu
ekonomiju, ali i zbog specifičnosti usluga i poslovanja u uslužnim delatnostima, marketing
usluga je posebno područje primjene marketinga koje zahteva samim tim i poseban pristup.
Pozicija turističke destinacije se moţe definisati kao predstava, koju u svojoj svijesti imaju
potrošači, o destinaciji i njenom mestu u odnosu na konkurenciju. 13

U žiži procesa pozicioniranja je istovremena analiza potrošača i konkurenata. Cilj procesa je da

se na osnovu informacija dobijenih od potrošača formira slika o turističkoj destinaciji koja će je
učiniti prepoznatljivom u odnosu na konkurente. Pozicija destinacije se može posmatrati i kao
razlog zbog koga je ciljni segment turista zainteresovan za izbor konkretne destinacije. 14

13
Popesku, J. (2009): Marketing u turizmu, Beograd: Visoka turistička škola strukovnih studija, p. 68.
14
POZICIONIRANJE KAO SREDSTVO ZA POSTIZANJE ODRŽIVE KONKURENTSKE PREDNOSTI TURISTIČKIH
DESTINACIJA- Naučni skup sa međunarodnim učešćem Sinergija 2010.
Pozicioniranje turističke destinacije se mora zasnivati na profesionalnoj objektivizaciji sledećih
faktora koji dominantno utiču na uspeh i brzinu učvršćivanja pozicije na turističkom tržištu:
- objektivnom sagledavanju i interpretaciji osnovnih elemenata ponude u oblasti resursa i
atrakcija, odnosno strateških potencijala
- analizi i oceni očekivanih aktuelnih kretanja na strani turističke tražnje i proceni realnih šansi
za tržišnu penetraciju destinacije
- analizi konkurencije koja obuhvata strukturno i procesno poznavanje stanja u realnom
konkurentskom krugu.

Tivat je danas prema mnogima kvalitetan crnogorski bend. Prvenstveno pozicioniran kao
destinacija nautičkog turizma, ali i elitnog turizma. Sa dolaskom mnogobrojnih stranih
investitora ovaj grad je probudio davno uspavane potencijale, te se probio na prvo mjesto, na
kojima je prethodno bio Kotor ili Budva.

Danas je Tivat vrlo konkurentna destinacija, a njena situacija najbolje se može definisati kroz
SWOT analizu:

SNAGE SLABOSTI

 Postojanje prostorno-planske  Neusklađenost ponude i tražnje na tržištu

dokumentacije i razvojnih programskih
dokumenata
 Bogatstvo prirodnim resursima
 Pogodna klima
 Atraktivna destinacija, povoljna za
investiciono ulaganje i razvoj mnogih
vidova turizma sa naglaskom na elitni i
nautički turizam.
 Postojanje zaštićenih prirodnih dobara
sa očuvanim lokalitetima izuzetnih
prirodnih i pejzažnih vrijednosti.
 Dobra saradnja između institucija na
svim nivoima.
 Proaktivnost i transparentnost lokalne
samouprave
 Postojanje preduzeća za prečišćavanje
radne snage.
 Nepostojanje detaljnih energetskih
pregleda objekata u vlasništvu Opštine,
kako bi se mogli precizno izračunati
benefiti intervencije u energetsku
efikasnost objekata.
 Nedovoljna istraženost i iskorišćenost i
ulaganje u korišćenje OIE.
 Nedovoljno razvijena komunalna
infrastruktua.
 Neujednačena dinamika realizacije
infrastrukturnih investicija.
 Neplanska gradnja.
 Linearna urbanizacija sa posebnim
akcentom na uži obalni pojas što za
konačnu posljedicu ima pritisak na obalno
 otpadnih voda
 Prisustvo strateških investitora
 Kvalitetna ponuda lokalne hrane uz
mogućnost razvoja gastronomskog
turizma
 Nema pretjerane buke
 Nema pretjerane gradske urbanizacije
 Pristupačne cijene
 Gostoprimno stanovništvo
 Neposredna blizina drugih destinacija
 Uređen saobraćajni prevoz
ŠANSE
 Mogućnost korišćenja sredstava iz IPA
predpristupnih fondova.
 Produženje turističke sezone.
 Sve veća promocija Tivta u
internacionalnim okvirima
 Povećanje broja privrednih subjekata -
porast zaposlenosti.
 Širenje tržišta uz povećanje dostupnosti
destinacija
 Iskoristiti povoljno geografsko-klimatske
uslove za korišćenje obnovljivih izvora
energije.
 Područje Vrmca - zakonom zaštićeno
prirodno dobro.
 Kulturno-istorijska vrijednost lokaliteta i
potencijala koji isti nose kroz očuvanje
tradicije (ambijentalne cjeline).
područje.
 Izražena sezonalnost i izraženo vidno
opterećenje svih vidova infrastrukture
(saobraćajna preopterećenost u ljetnjoj
sezoni).
 Nedovoljno razvijena turistička receptivna
infrastruktura u odnosu na planove i
tendencije razvoja.
 Nepostojanje dovoljnog broja požarnih
puteva na Vrmcu i Luštici.
 Postojanje neuređenog odlagališta otpada
Sinjarevo.
 Neprilagođenost javnih objekata osobama
sa invaliditetom.
 Djelimično zastarela i neadekvatna
sportska infrastruktura.
 Nepotpuna valorizacija atraktivnih
turističkih i investicionih lokaliteta (O.
cvijeća, Sv. Marko, Župa…).
 Previše privatnog vlasništva
 Potencijalna degradacija kulture i tradicije
PRIJETNJE
 Neusaglašenost potreba između lokalnog
stanovništva i turista.
 Zanemarivanje tradicionalnih kulturnih
vrijednosti.
 Nekontrolisana i neadekvatna gradnja.
 Nedovoljna obučenost u novim znanjima,
tehnologijama i iskustvima vezanim za
nove trendove.
 Konkurencija novih destinacijskih tržišta iz
okruženja.
 Dalja linearna urbanizacija. - Pretjerana
stanogradnja - sindrom “zatvorenih
škura”.
 Gubitak prirodnih plaža i nedostatak
gradskih plaža.
 Devastiranje životne sredine.
  Podsticanje razvoja održivog zelenog  Seizmički hazard (elementarne nepogode,
turizma požari)
 Razvoj gastronomskog turizma
 Mogućnost otvaranje novih smjerova u
obrazovanju u skladu sa potrebama
tržišta rada.
 Povećanje ponude neformalnih
obrazovnih programa.
 Uspostavljanje linijskog pomorskog
saobraćaja.

4. PREPORUKE I AKCIJE MJERA KONTROLE PREDVIĐENIH RAZVOJNIH

STRATEGIJA

Strateški plan razvoja opštine Tivat, koji pored svih oblasti definiše i pblast razvoja turizma u
prethodnoj verziji koja je za cilj imala viziju razvoja grada, prioritete, mjere i preko 100
projekata, međutim bio je previse ambiciozan i posmatrajući izvještaje uopšte nije realizovan u
potpunosti.

Strateški plan razvoja, kao regulacioni instrument, usmjeren je na uspostavljanje ravnoteže

između razvojnih potencijala i mogućnosti njihove valorizacije u svim sferama društvenog
života. Svrha donošenja plana nije samo identifikacija ključnih problema, već iznalaženje
mogućnosti za njihovo prevazilaženje.

Iako, iz ugla posmatrača Tivat je iz godine u godinu sve razvijeniji grad, iako se mještani žale da
ovakav prosperitet grada nije posebno doprinio eonomskom blagostanju stanovništva.
Postojećim Strateškim planom definisane su mjere koje će doprinijeti:

• Ekonomski razvoj, uređenje prostora i zaštita životne sredine;

• Izgradnja komunalne infrastrukture;

• Razvoj sporta i kulture;

• Socijalna politika;

• Međunarodni projekti i energetska efikasnost;

• Zaposlenje

Razmatranjem i ovog dokumenta evidentno je da je kad je turizam u pitanju akcenat dat na

očuvanju prirodnih resursa, na unapređenju prostora i zaštiti neobnovljivog. Ovakav cilj je u
potpunosti opravdan, jer je održivi razvoj osiguravanje benefita za buduće generacije jedini
siguran ulog, koji je ujedno i koračanje u skladu sa trendovima i globalno sve jačom
konkurencijom, kao što su za Tivat npr Monako i Kan.

Ono što nedostaje svim strategijskim ciljevima jeste njegovanje Bokeljske tradicije ne samo kroz
kulturne manifestacije, već i kroz tradicionalne aktivnosti, gastronomske zgoditke, te sve većeg i
učestalijeg uključivanja lokalnog stanovništva u planiranje, razvojne tokove ali i direktnu
interakciju sa turistima.

ZAKLJUCAK

U zaključnom dijelu rada, pozivajući se na sve navedeno, može se konstatovati da je Opština

Tivat veliki potencijal u koji vrijedi ulagati i nikako ne dozvoliti da se izgubi ono što je njegova
suštinska priroda. Degradiranje životne sredine jedno je od prvih prijetnji, o kojima se u Tivtu
posebno mora misliti. Prema informacijama iz Turističke organizacije Tivta ali i statističkih
podataka Tivat je vrlo posjećen grad, najviše dolazaka je zabilježeno iz Rusije, Srbije, BiH,
Njemačke, Velike Britanije, Kine, Francuske, SAD, Ukrajine, Hrvatske i Mađarske.

U periodu od 1. maja do 1. septembra, po analizama prihoda naplate u turističkim biroima

realizovana je naplata boravišne takse u ukupnom iznosu od 293.000 eura, što je 21 odsto više
u odnosu na 2018. godinu.Tivat je posjetilo 67 hiljada gostiju sa više od 780.000 noćenja
registrovanih u biroima Turističke organizacije Tivat. Sve zajedno to je porast od oko 27
procenata u odnosu na isti uporedni period u 2018. godini, kada su samo registracije u biroima
u pitanju, riječi su predstavnika TOT-a.

Promotivni materijal Tivta preveden je na njemački, ruski, engleski i francuski. Kako se Tivat sve
više pozicionira i prepoznaje kao vrlo popularna destinacija, kreiran je i kalendar dešavanja
'TIVTOVANJE 2019' koji je podijeljen na više od pet hiljada adresa u regionu.
Sve ovo samo su indikatori koji usmjeravaju na redovno praćenje i monitoring postavljenih
ciljeva, te postignute rezultate. Tivat je doživio nagli prosperitet, a prostora za dodatno
unaprijeđenje postoji u još mnogo segmenata koji tek trebaju biti iskristalisani i na pravi način
valoriovani.

Sledeći planovi za razvoj ove Opštine moraju biti u skladu sa ekološkim prosperitetom
destinacije te poveivanjem sa lokalnim stanovnicima i predstavljanjem lokalne ponude.

LITERATURA:

1. Č. Marković, R. Vujičić : Spomenici kulture Crne Gore. Presmedij, Novi Sad 1997
2. Delibašić M., Specifičnosti i mogućnosti razvoja nautičkog turizma u Crnoj Gori na
primjeru „MC Marine Budva“, Economics & Economy, 2013.
3. Izmjena i dopuna državne studije lokacije Arsenal Tivat.,2019
4. Ministarstvo turizma i zaštite životne sredine, C. G. (2008). Strategija razvoja turizma
Crne Gore - 2020. godine. Podgorica: Ministarstvo održivog razvoja i turizma, Vlada
Republike Crne Gore.
5. Popesku, J. (2009): Marketing u turizmu, Beograd: Visoka turistička škola strukovnih
studija,
6. POZICIONIRANJE KAO SREDSTVO ZA POSTIZANJE ODRŽIVE KONKURENTSKE PREDNOSTI
TURISTIČKIH DESTINACIJA- Naučni skup sa međunarodnim učešćem Sinergija 2010.
7. Strateški Plan Opštine Tivat 2012-2016
8. Strateški plan razvoja opštine Tivat 2019-2022, Novembar 2018

INTERNET IZVORI:

 www.lusticabay.com
 www.pintarest.com
 https://opstinativat.me/gradski-info/tivat/
 https://opstinativat.fra1.digitaloceanspaces.com/documents/REVIZIJA/Strateski%20plan
%20razvoja%20Tivta_CG_finalno.pdf
 https://geografijazasve.me/2017/04/29/prirodno-turisticke-vrijednosti-tivta/
 www.radiotivat.me
 https://me.visit-montenegro.com/main-cities/tivat/tivat-history/
 www.discover-montenegro.com
 https://opstinativat.fra1.digitaloceanspaces.com/documents/REVIZIJA/Strateski%20plan
%20razvoja%20Tivta_CG_finalno.pdf