SEMINARSKI RAD

ŠKART, PONOVNA OBRADA I OTPAD

Sarajevo, maj 2020.

SADRŽAJ

1. UVOD.................................................................................................................................3

2. DEFINIRANJE ŠKARTA................................................................................................4

3. VRSTE ŠKARTA..............................................................................................................5

4. PROCESNI OBRAČUN TROŠKOVA PROCESA I ŠKART......................................5

 4.1. Procedura od 5 koraka za procesni obračun škarta.....................................................6

4.1.1. Metoda ponderisanog prosjeka.............................................................................7

4.1.2. FIFO metoda.........................................................................................................9

4.2. Tačka inspekcije i alokacija troškova normalnog škarta............................................10

4.3. Job Costing i škart......................................................................................................10

5. LEAN KONCEPT...........................................................................................................10

6. PONOVNA OBRADA.....................................................................................................11

6.1. Računovodstvo ponovne obrade................................................................................12

6.1.1. Normalna ponovna obrada koji se odnosi na određeni posao.............................12

6.1.2. Normalna ponovna obrada koja se odnosi na sve poslove.................................12

6.1.3. Abnormalna ponovna obrada..............................................................................12

7. OTPAD.............................................................................................................................13

7.1. Priznavanje otpada u vrijeme njegove prodaje..........................................................13

7.2. Priznavanje otpada u vrijeme njegovog nastanka......................................................14

8. ZAKLJUČAK..................................................................................................................15

9. LITERATURA.................................................................................................................16

1. UVOD

MRS 2 je Međunarodni računovodstveni standard koji se odnosi na zalihe. Zalihe u procesu

proizvodnje mogu postati škart i otpad, a mogu se i ponovo vraćati u proizvodnju i
dorađivati. Takvi defektni proizvodi se mogu prodavati po sniženim cijenama.

2
Kompanije uspijevaju smanjiti probleme sa škartom prihvatajući LEAN koncept. U
originalnoj definiciji, LEAN predstavlja stalno unaprijeđenje koje je nastalo u Toyoti. Cilj je
poboljšati protok s fokusiranjem na smanjenje zaliha. Danas LEAN predstavlja svaki napor
da se postignu veći efekti uz što niža ulaganja. Uvidi u vrijednosne tokove, efikasnost
(smanjenje „otpada“), kontinuirano poboljšavanje i standardizirane proizvode mogu se pratiti
do početka čovječanstva. LEAN je fokusiran na pružanje vrijednosti kupcu, ali nikad na štetu
zaposlenika. LEAN sistemi vjeruju da su osnaženi zaposlenici, tretirani s poštovanjem,
ključni za postizanje vrijednosti.

2. DEFINIRANJE ŠKARTA

Škart predstavlja proizvodnju koja je neodgovarajućeg kvaliteta i koja se u određenim

slučajevima može prodati po nižoj cijeni u odnosu na ispravan finalni proizvod. Neki od
primjera škarta su: pantalone sa felerom, košulje sa defektom, cipele, metali i slično. Škart u
procesu proizvodnje najčešće nastaje zbog lošeg planiranja bilo sa stajališta pogreške u
tehnologiji i mašinama ili zbog ljudskih faktora. Škart je proizvodnja komponenti koje ne

3
zadovoljavaju usvojene standarde kvalitete, to mogu biti industrijski standardi ili očekivani
standardi kupca.

Proizvodi koji se ne mogu koristiti ili prodati zbog oštećenja ili nedostataka nemaju naročitu
vrijednost za kupce. Takvi proizvodi koji se moraju prerađivati, popraviti ili čak povući s
tržišta imaju za posljedicu povećanje troškova i smanjenje očekivane dobiti. Potrebno je
definirati sistem kontrole kvalitete koji će otkriti neispravne proizvode. Rezultat kontrole je
otkrivanje neispravnih proizvoda koji se mogu popraviti, doraditi, obnoviti ili odbaciti.
Evidentno je da škart stvara velike troškove, kojih kompanije često nisu ni svjesne.1 MRS 2
propisuje rasipničko škartno ponašanje na zalihama koje se evidentira na rashodima tekućeg
perioda.2

Slika 1: Defekti prikazani kao santa leda

3. VRSTE ŠKARTA

Razlikujemo sljedeće vrste škarta:3

a) Normalni škart rezultat je proizvodnog procesa i javlja se čak i u uvjetima izuzetno

učinkovite proizvodnje. Uprava mora procijeniti postotak normalne štete koja je prihvatljiva.

1
https://www.mojafirma.rs/baza-znanja/kako-se-boriti-sa-skartom-u-proizvodnim-preduzecima/ (datum
pristupa 25.04.2020.)
2
Jahić, M., Isaković-Kaplan, Š. (2017). Finansijsko računovodstvo. Udruženje revizora FbiH, str. 339
3
Horngren, C. T., Foster, G., Datar, S. M., Karić, L., Hindić, S., & Duranović, E. (2002). Osnove troškovnog
računovodstva: upravljački aspekt. Udruženje računovođa i revizora Federacije Bosne i Hercegovine, str. 788

4
Trošak normalnog škarta izračunava se kao trošak finalnih proizvoda jer se ti konačni
proizvodi ne mogu proizvesti bez pojave ove vrste škarta.

Normalna stopa otpada uvijek se izračunava na osnovu obima gotovih proizvoda, a ne na

količini započetih proizvoda. Normalna stopa škarta izračunava se jer ukupne započete
jedinice uključuju obično nenormalni škart pored uobičajenog normalnog škarta.

b) Nenormalni (abnormalni) škart predstavlja škart koji se ne bi trebao pojaviti u normalnim

proizvodnim uvjetima. Ova vrsta škarta može se izbjeći i kontrolirati i nije sastavni dio
određenog proizvodnog procesa. Linijski operatori i ostalo tvorničko osoblje općenito mogu
umanjiti nenormalni škart smanjenjem kvarova na mašini, nezgoda i slično. Troškovi ove
vrste ogrebotina tretiraju se kao troškovi razdoblja tj. kao gubitak za razdoblje (posebna
stavka u računu dobiti i gubitka).

Također, postoji i filozofija Zero defects koja priznaje jedino abnormalni škart.4 Zero defects
nastoji izravno preokrenuti stav da broj grešaka koje radnik čini nije važan jer će ih inspektori
otkriti prije nego što dođu do kupca. To stoji u suprotnosti s aktivnostima koje direktno utiču
na radnika, kao što su primanje plate u ukupnom iznosu. Zero defects uključuju takvu
filozofiju djelovanja na radnika da se on treba lično zanimati za sve što radi uvjeravajući ga
da je njegov posao jednako važan kao i zadatak liječnika ili stomatologa.

4. PROCESNI OBRAČUN TROŠKOVA PROCESA I ŠKART5

Postoje dvije osnovne metode izračuna normalnog škarta:

a) Normalni škart se evidentira (tačnija jer se troškovi jedinica koje nisu dostigle završnu fazu
proizvoda odvojeno evidentiraju)
b) Ne evidentira se normalni škart (manje precizna metoda - trošak normalnog škarta
dodjeljuje se svim krajnjim proizvodima).

Računovodstveni tretman normalnog škarta će biti prikazan u sljedećem primjeru.

Pretpostavimo da nije bilo nezavršene proizvodnje na početku perioda, da je započeta

proizvodnja 12.000 jedinica proizvoda, 8.000 je završeno, 1.000 je škart (normalni škart) čija

4
Bašić, M., Popić, I., Resić, E., Isaković-Kaplan, Š. (2009). Troškovno računovodstvo praktikum - II izdanje.
Ekonomski Fakultet Univerziteta u Sarajevu, str.157
5
Bašić, M., Popić, I., Resić, E., Isaković-Kaplan, Š. (2009). Troškovno računovodstvo praktikum - II izdanje.
Ekonomski Fakultet Univerziteta u Sarajevu, str.158-161

5
je prodajna vrijednost nula. Nezavršeno je ostalo 3.000 jedinica (svaka sa 100%-tnim
utroškom direktnog materijala). Za započetu proizvodnju je utrošeno direktnog materijala u
iznosu od 330.000 novčanih jedinica. Broj jedinica škarta se utvrđuje na kraju obračunskog
perioda. Obračun troškova prema dvije gore navedene metode je prikazan u tabeli:

Pristup A Pristup B
Troškovi u obračunu 330.000 330.000
Podijeljeno sa brojem jedinica 12.000 11.000
Troškovi po ekvivalentnoj jedinici 27,50 30
Troškovi dovršene proizvodnje 8.000*27,50 ; 30 220.000 240.000
Normalni škart 1.000*27,50 27.500 0
Troškovi završenih jedinica 247.500 240.000
Nedovršena proizvodnja na kraju 3.000*27,50 ; 30 82.500 90.000
Ukupni troškovi 330.000 330.000

Prvi pristup (pristup A) je precizniji, daje upravi informacije o normalnom škartu, a zalihe
nedovršene proizvodnje ne uključuju se u troškove škarta (kao kod metode B).

4.1. Procedura od 5 koraka za procesni obračun škarta

POLAZNI PODACI: (ako normalni škart iznosi do 10%)

Ukupno Direktni materijal Troškovi

fizičkih jedinica proizvodnje
Proizvodnja na početku perioda 1.500 1.500 1.200
Započeto tokom perioda 10.500
Završeno tokom perioda 8.000 8.000 8.000
Normalni i nenormalni škart 1.000 1.000 1.000
Proizvodnja u toku na kraju 3.000 3.000 2.100
perioda

Stepen dovršenosti : 100% direktni materijal; 80% troškovi proizvodnje

Stepen dovršenosti : 100% direktni materijal; 70% troškovi proizvodnje

Ukupni troškovi
Proizvodnja u toku na početku perioda:
Direktni materijal 12.000,00
Troškovi proizvodnje 10.000,00
22.000,00

6
Troškovi dodati tokom perioda:
Direktni materijal 84.000,00
Troškovi proizvodnje 101.000,00
185.000,00
Ukupni troškovi 207.000,00

KORAK 1: Sumiranje fizičkog toka jedinica proizvoda – identificirati broj normalnog i

nenormalnog škarta.
Škart = (početne jedinice + započete jedinice) - (dovršene jedinice + nedovršene na kraju) =
(1.500 + 10.500) - (8.000 + 3.000) = 1.000 jedinica
Normalni škart je 10% od završenih jedinica tj. 10 % od 8.000 = 800
Nenormalni škart = Ukupni škart – Normalni škart = 1000 – 800= 200

KORAK 2: Izračunati izlaz u ekvivalentnim jedinicama – koristićemo pristup A prema kojem

se ekvivalentne jedinice škarta izračunavaju na isti način kao ekvivalentne jedinice
proizvoda.

KORAK 3: Izračunavanje troškova ekvivalentnih jedinica.

KORAK 4: Sumiranje ukupnih troškova.

KORAK 5: Pridruživanje ukupnih troškova završenim proizvodima, škartu i nedovršenoj

proizvodnji na kraju.

Postoje dvije metode koje se mogu primijeniti za obračun: metoda ponderisanog prosjeka i
FIFO metoda.

4.1.1. Metoda ponderisanog prosjeka

Korak 2
Tok proizvodnje Korak 1
ekvivalentne jedinice
fizičke
Direktni Troškovi
Korak 1 i 2 jedinice
materijal konverzije
Nedovršena proizvodnja na početku 1.500
perioda
Započeto tokom perioda 10.500

7
U obračunu 12.000
Završeni proizvodi 8.000 8.000 8.000
Normalni škart 800∙100%; 800∙100% 800 800 800
Nenormalni 200∙100%; 200*100% 200 200 200
Nedovršena proizvodnja na kraju perioda
3.000∙100%; 3.000∙70% 3.000 3.000 2.100
U obračunu 12.000 12.000 11.100

Korak 3 Ukupni Direktni Troškovi

troškovi materijal konverzije

Nedovršena proizvodnja na početku 22.000 12.000 10.000

Dodati troškovi u periodu 185.000 84.000 101.000
Ukupno 96.000 111.000
Broj ekvivalentnih jedinica 12.000 11.100
Troškovi po ekvivalentnoj jedinici 8,00 10,00
(96.000/12000 ; 111.000/11.100)
Korak 4
Ukupni troškovi za obračun 207.000
Korak 5
Troškovi završene proizvodnje:
- troškovi prije normalnog škarta 144.000 64.000 80.000
(8.000∙8,00; 10,00)
- normalni škart 14.400 6.400 8.000
(800∙8,00; 10,00)
Ukupni troškovi prenesenih proizvoda 158.400
Nenormalni škart 3.600 1.600 2.000
(200∙8,00; 10,00)
Nedovršena proizvodnja na kraju perioda 45.000 24.000 21.000
(3.000*8,00; 2.100*10,00)
Ukupni troškovi u obračunu 207.000

4.1.2. FIFO metoda

Korak 2
Tok proizvodnje Korak 1
ekvivalentne jedinice
fizičke
Direktni Troškovi
Korak 1 i 2 jedinice
materijal konverzije
Nedovršena proizvodnja na početku 1.500
perioda

8
 Započeto tokom perioda 10.500
U obračunu 12.000
Završeni proizvodi 8.000 8.000 8.000
iz početnih zaliha nedovršene proizvodnje
1.500*(100%-100%); 1500*(100%-80%) 1.500 0 300
- započeto i završeno u periodu
6.500*100%; 6.500*100% 6.500 6.500 6.500
Normalni škart 800*100%; 800*100%
800 800 800
Nenormalni škart 300*100%; 300*100% 200 200 200
Nedovršena proizvodnja na kraju
3.000*100%; 3.000*70% 3.000 3.000 2.100
Ukupno u obračunu 12.000 10.500 9.900

Ukupni Direktni Troškovi

Korak 3 troškovi materijal konverzije
Nedovršena proizvodnja na početku 22.000
perioda
Dodati troškovi u periodu 185.000 84.000 101.000
Broj ekvivalentnih jedinica 10.500 9.900
Troškovi po ekvivalentnoj jedinici 8,00 10,202
(84.000/10.500; 101.000/9.900)
Korak 4
Ukupni troškovi 207.000
Korak 5
Završeni i transferisati proizvodi (8.000):
Nedovršena proizvodnja na početku 22.000
perioda (1.500)
-troškovi dodati tokom perioda 3.061 0 3.061
(300*10,202)
Ukupno prije normalnog škarta 25.061
Započeto i završeno prije normalnog 118.313 52.000 66.313
škarta (6.500*8,00 ; 10,202)
Normalni škart (800*8,00; 10,202) 14.562 6.400 8.162
Ukupno troškovi transferisani 157.936
Nenormalni škart (200*8,00; 10,202) 3.640 1.600 2.040
Nedovršena proizvodnja na kraju perioda 45.424 24.000 21.424
(3.000*8,00; 2.100*10,202)
Ukupni troškovi u obračunu 207.000
Zadatak:

Anderson Plastics pravi kompleksna plastična stražnja svjetla za automobile koristeći proces
ubrizgavanja u kalupe. Direktni materijali se dodaju na početku procesa.Troškovi proizvodnje
se dodaju ravnomjerno tokom procesa.Škartirane jedinice se otkrivaju na kraju procesa i
otuđuju po nula cijeni. Pretpostavimo da je normalan škart 10% ispravnog proizvedenog
outputa. Raspolažemo sljedećim informacijama o stvarnim troškovima za april 2020.godine:

Ukupno Direktni materijal Troškovi

9
 fizičkih jedinica proizvodnje
Proizvodnja na početku perioda 30.000 30.000 15.000
Započeto tokom perioda 50.000
Završeno tokom perioda 40.000 40.000 40.000
Normalni i nenormalni škart 5.000 5.000 5.000
Proizvodnja u toku na kraju 35.000 35.000 21.000
perioda

Stepen dovršenosti : 100% direktni materijal; 50% troškovi proizvodnje

Stepen dovršenosti : 100% direktni materijal; 60% troškovi proizvodnje

Ukupni troškovi
Proizvodnja u toku na početku perioda:
Direktni materijal 240.000,00
Troškovi proizvodnje 180.000,00
420.000,00
Troškovi dodati tokom perioda:
Direktni materijal 420.000,00
Troškovi proizvodnje 480.000,00
900.000,00
Ukupni troškovi 1.320.000,00

1. Izračunati trošak po ekvivalentnoj jedinici za direktan materijal i troškove

proizvodnje?
2. Sabrati ukupne troškove za obračun i pridružiti ih dovršwnim i iznesenim jedinicima
(uključujući normalni škart),nenormalnom trošku i jedinicama u završnim jedinicama.
3. Koliki je trošak ispravne jedinice,dovršene i iznesene?

Izrada:
Škart = (početne jedinice + započete jedinice) - (dovršene jedinice + nedovršene na kraju) =
(30.000 + 50.000) - (40.000 + 35.000) = 5.000 jedinica
Normalni škart je 10% od završenih jedinica tj. 10 % od 40.000 = 4.000
Nenormalni škart = Ukupni škart – Normalni škart = 5.000 – 4.000= 1.000

10
Metod ponderisanog prosjeka

Korak 2
Tok proizvodnje Korak 1
ekvivalentne jedinice
fizičke
Direktni Troškovi
Korak 1 i 2 jedinice
materijal konverzije
Nedovršena proizvodnja na početku 30.000
perioda
Započeto tokom perioda 50.000
U obračunu 80.000
Završeni proizvodi 40.000 40.000 40.000
Normalni škart 4.000∙100%;4.000∙100% 4.000 4.000 4.000
Nenormalni 1.000∙100%; 1.000*100% 1.000 1.000 1.000
Nedovršena proizvodnja na kraju perioda
35.000∙100%; 35.000∙60% 35.000 35.000 21.000
U obračunu 80.000 80.000 66.000

Korak 3 Ukupni Direktni Troškovi

troškovi materijal konverzije

Nedovršena proizvodnja na početku 420.000 240.000 180.000

perioda
Dodati troškovi u periodu 900.000 420.000 480.000
Ukupno 660.000 660.000
Broj ekvivalentnih jedinica 80.000 66.000
(660.000/80.000 ; 660.000/66.000)
Troškovi po ekvivalentnoj jedinici 8,25 10,00
Korak 4
Ukupni troškovi za obračun 1.320.000
Korak 5
Troškovi završene proizvodnje:
- troškovi prije normalnog škarta 730.000 330.000 400.000
(40.000∙8,25; 10,00)
- normalni škart 73.000 33.000 40.000
(4.000∙8,25; 10,00)
Ukupni troškovi prenesenih proizvoda 803.000
Nenormalni škart 18.250 8.250 10.000
(1.000∙8,25; 10,00)
Nedovršena proizvodnja na kraju perioda 498.750 288.750 210.000
(35.000*8,25; 21.000*10,00)
Ukupni troškovi u obračunu 1.320.000

11
 1. Trošak po ekvivalntnoj jedinici za direktni materijal je 8,25 KM,a za trošak
proizvodnje 10,00 KM.
2. Sabiranje i pridruživanje troškova dovršenim jedinicama,nenormalnom trošku i
jedinicama u završenim zalihama prikazano je u prethodnoj tabeli (korak 5).
3. Trošak ispravne jedinice,dovršene i iznesene je 20,075 KM. Iznos smo dobili tako što
smo podijelili ukupne troškove dovršenih i iznesenih jedinica od 803.000 KM sa
ukupnim brojem dovršenih jedinica tj.40.000 kom.

Fifo metod

Korak 2
Tok proizvodnje Korak 1
ekvivalentne jedinice
fizičke
Troškovi
Korak 1 i 2 jedinice Direktni materijal
konverzije
Nedovršena proizvodnja na početku 30.000
perioda
Započeto tokom perioda 50.000
U obračunu 80.000
Završeni proizvodi 40.000
iz početnih zaliha nedovršene
proizvodnje 30.000 0 15.000
30.000*(100%-100%); 30.000*(100%-
50%)
- započeto i završeno u periodu
10.000*100%; 10.000*100% 10.000 10.000 10.000
Normalni škart 4.000∙100%; 4.000∙100% 4.000 4.000 4.000
Nenormalni škart 1.000∙100%; 1.000 1.000 1.000
1.000*100%
Nedovršena proizvodnja na kraju perioda
35.000∙100%; 35.000∙60% 35.000 35.000 21.000
U obračunu 80.000 50.000 51.000

Ukupni Direktni materijal Troškovi

Korak 3 troškovi konverzije

Nedovršena proizvodnja na početku 420.000

perioda
Dodati troškovi u periodu 900.000 420.000 480.000
Broj ekvivalentnih jedinica 50.000 51.000

Troškovi po ekvivalentnoj jedinici 8,40 9,4117

(420.000/50.000; 480.000/51.000)
Korak 4

12
Ukupni troškovi 1.320.000
Korak 5

Završeni i transferisati proizvodi

(40.000):
Nedovršena proizvodnja na početku 420.000
perioda (30.000) 141.176
-troškovi dodati tokom perioda 141.176 0
(15.000*9,4117)
Ukupno prije normalnog škarta 561.176
Započeto i završeno prije normalnog 178.118 84.000 94.118
škarta (10.000*8,40 ; 9,4117)
Normalni škart (4.000*8,40; 9,4117) 71.247 33.600 37.647
Ukupno troškovi prenesenih proizvoda 810.541
Nenormalni škart (1.000*8,40; 9,4117) 17.812 8.400 9.412
Nedovršena proizvodnja na kraju 491.647 294.000 197.647
perioda (35.000*8,40; 21.000*9,4117)
Ukupni troškovi u obračunu 1.320.000

1. Trošak po ekvivalntnoj jedinici za direktni materijal je 8,40 KM, a za trošak

proizvodnje 9,4117 KM.
2. Sabiranje i pridruživanje troškova dovršenim jedinicama,nenormalnom trošku i
jedinicama u završenim zalihama prikazano je u prethodnoj tabeli.
3. Trošak ispravne jedinice,dovršene i iznesene je 20,2635 KM. Iznos smo dobili tako
što smo podijelili ukupne troškove dovršenih i iznesenih jedinica od 810.541 KM sa
ukupnim brojem dovršenih jedinica tj.40.000 kom.

4.2. Tačka inspekcije i alokacija troškova normalnog škarta

Tačka inspekcije ili tačka provjere škarta jeste trenutak kada se proizvod provjerava i kada se
odlučuje o broju proizvoda neprihvatljive kvalitete. Utvrđivanje ove tačke važno je jer se
troškovi nastali do ove tačke uračunavaju u vrijednost škarta, tj. služe kao osnova za izračun
škarta.6 Troškovi škarta se alociraju na sve proizvode koji su dovršeni i na nedovršene koji
imaju stepen dovršenosti koji je ranije određen, a najčešće se radi o 50%.
6
Bašić, M., Popić, I., Resić, E., Isaković-Kaplan, Š. (2009). Troškovno računovodstvo praktikum - II izdanje.
Ekonomski Fakultet Univerziteta u Sarajevu, str.161

13
 4.3. Job Costing i škart

Job Costing prati troškove i prihode po "poslu" i omogućava standardizirano izvještavanje o

profitabilnosti po poslu. Posao se može definirati kao specifičan projekt za jednog kupca ili
izrađena pojedinačna jedinica proizvoda, ili skupina jedinica istog tipa koja se proizvode
zajedno.7 Primjena Job Costinga u proizvodnom okruženju uključuje praćenje koji „posao“
koristi razne vrste izravnih troškova kao što su direktan rad i direktni materijali, a zatim
raspoređivanje režijskih troškova (indirektni rad, troškovi garancije, kontrola kvaliteta i drugi
režijski troškovi) na poslove. Abnormani škart se tretira kao trošak perioda, a normalni škart
se može pripisati pojedinačnom poslu ili se može pripisati svim poslovima zajedno.

5. LEAN KONCEPT

Kompanije uspijevaju smanjiti probleme sa škartom prihvatajući LEAN koncept. U

originalnoj definiciji, LEAN predstavlja stalno unaprijeđenje koje je nastalo u Toyoti. Cilj je
poboljšati protok s fokusiranjem na smanjenje zaliha. Danas LEAN predstavlja svaki napor
da se postignu veći efekti uz što niža ulaganja. Uvidi u vrijednosne tokove, efikasnost
(smanjenje „otpada“), kontinuirano poboljšavanje i standardizirane proizvode mogu se pratiti
do početka čovječanstva.

Ideja koja stoji iza LEAN-a je eliminirati i smanjiti sve vrste otpada i identificirati 3 glavne
kategorije:

 otpad, smetnje, sve aktivnosti koje ne dodaju vrijednosti kupcu,

 nepravilnosti u procesu, nedosljednosti u proizvodnji koje su rezultat loše
sinhronizacije u oblasti proizvodnih resursa,
 nepravilnosti u potražnji, prekomjerna proizvodnja i stvaranje zaliha zbog lošeg
ravnoteže ponude i potražnje.8

Ideja je da se inovacije i poboljšanja mogu dobiti od zaposlenih i da su oni vrlo važna stavka,
te da će njihovim stalnim usavršavanjem kompanija postići bolje rezultate.

7
https://en.wikipedia.org/wiki/Job_costing (datum pristupa 29.04.2020.)
8
https://www.mojafirma.rs/baza-znanja/kako-se-boriti-sa-skartom-u-proizvodnim-preduzecima/ (datum
pristupa 25.04.2020.)

14
LEAN je fokusiran na pružanje vrijednosti kupcu, ali nikad na štetu zaposlenika. LEAN
sistemi vjeruju da su osnaženi zaposlenici, tretirani s poštovanjem, ključni za postizanje
vrijednosti.

6. PONOVNA OBRADA

Ponovna obrada je proces koji je identificirao pogreške na proizvodu koje se po razumnoj

cijeni mogu eliminirati vraćanjem proizvoda u proizvodni postupak tako da se dobija
ispravan krajnji proizvod. Naprimjer, neispravne proizvodne jedinice kao što su kompjuterski
diskovi ili telefoni otkriveni tokom proizvodnje ili neposredno nakon proizvodnje, ali prije
isporuke proizvoda kupcu, ponekad se mogu preraditi i prodati kao dobri proizvodi.

Kod ponovne obrade možemo razlikovati9:

 normalnu ponovnu obradu koja se odnosi na određeni nalog,

 normalnu ponovnu obradu koja se odnosi na sve naloge i
 abnormalnu ponovnu obradu.

Troškovi ponovne obrade su značajna kategorija za preduzeće,jer da je proizvodnja bila

obavljena na zadovoljavajući način nebi nastali nepotrebni troškovi.Zbog toga,neke
kompanije su počele primjenu principa Zero Rework,odnosno princip u kojem nije
dozvoljena pojava ponovne obrade proizvoda.

6.1. Računovodstvo ponovne obrade

Ukoliko pretpostavimo da troškovi ponovne obrade iznose 3.900 KM (direktni

materijali 900 KM, direktni proizvodni rad 2.000 KM, opšti proizvodni troškovi 1.000
KM). Knjiženja ovog primjera su predstavljena prema vrstama u nastavku.

6.1.1. Normalna ponovna obrada koji se odnosi na određeni posao

9
Horngren, C. T., Foster, G., Datar, S. M., Karić, L., Hindić, S., & Duranović, E. (2002). Osnove troškovnog
računovodstva: upravljački aspekt. Udruženje računovođa i revizora Federacije Bosne i Hercegovine, str. 780

15
Rbr. OPIS DUGUJE POTRAŽUJE

1. Proizvodnja u toku (određeni nalog) 3.900

Troškovi materijala 900

Trooškovi plata 2.000

Raspored opštih proizvodnih troškova 1.000

Knjiženje troškova normalne ponovne

obrade za određeni posao

6.1.2. Normalna ponovna obrada koja se odnosi na sve poslove

Rbr. OPIS DUGUJE POTRAŽUJE

1. Opšti proizvodni troškovi

(troškovi ponovne obrade) 3.900

Troškovi materijala 900

Trooškovi plata 2.000

Raspored opštih proizvodnih troškova 1.000

Knjiženje troškova normalne ponovne

obrade koja se odnosi na sve poslove

6.1.3. Abnormalna ponovna obrada

Rbr. OPIS DUGUJE POTRAŽUJE

1. Ostali nepomenuti rashodi (rashodi perioda 3.900

zbog abnormalne ponovne obrade)

Troškovi materijala 900

Trooškovi plata 2.000

Raspored opštih proizvodnih troškova 1.000

Knjiženje troškova zbog abnormalne ponovne

obrade

16
 7. OTPAD

Otpad je materijal koji preostaje nakon proizvodnog procesa koji je rezultat tehnološkog
procesa, a ima nisku prodajnu cijenu u odnosu na cijenu konačnog proizvoda.
Dva su glavna aspekta računovodstva otpada10:
 planiranje i kontrola uključujući fizički aspekt
 troškovi uskladištenja i priznavanja prihoda i rashoda otpada
Kada se govori o izvještajima o otpadu, radi se o izvještajima u fizičkim jedinicama mjere
(tona, kg, metara itd), kako bi se spriječile krađe i slično. Otpad se može prodati ili se
uskladištiti kao materijal ili roba. Računovodstveni tretman otpada je često sličan tretmanu
sporednih proizvoda. Pažljivo praćenje otpada često se širi i na računovodstvenu evidenciju.
Naprimjer, 60% kompanija održavalo je poseban račun za troškove otpada negdje u svom
računovodstvenom sistemu.

7.1. Priznavanje otpada u vrijeme njegove prodaje

Rbr OPIS DUGUJE POTRAŽUJE

1. Blagajna ili Potraživanja 1000

Prihodi od prodaje otpada 1000

Za prodaju otpada kada je

dolarski izraz imaterijalan

Rbr. OPIS DUGUJE POTRAŽUJE

1. Blagajna ili Potraživanja 1000

Proizvodnja u toku/Opšti 1000

proizvodni troškovi

Za prodaju otpada kada je

dolarski iznos materijalam i
koji se odnosi na određeni

10
Bašić, M., Popić, I., Resić, E., Isaković-Kaplan, Š. (2009). Troškovno računovodstvo praktikum - II izdanje.
Ekonomski Fakultet Univerziteta u Sarajevu, str.163

17
 nalog/sve naloge

7.2. Priznavanje otpada u vrijeme njegovog nastanka

Rbr. OPIS DUGUJE POTRAŽUJE

1. Zalihe materijala 1000

Proizvodnja u toku/ 1000

Proizvodni opšti troškovi

Otpad vraćen u skladište kada se

odnosi na konkretan posao/sve
poslove

Prodaja otpada bez evidencije prihoda:

Rb OPIS DUGUJE POTRAŽUJE

r

1. Blagajna ili Potraživanja 1000

Zalihe materijala 1000

Za prodaju otpada

18
 8. ZAKLJUČAK

Ovaj rad obuhvata i detaljno opisuje teme škart, ponovna obrada i otpad. Škart predstavlja
proizvodnju koja je neodgovarajućeg kvaliteta i koja se u određenim slučajevima može
prodati po nižoj cijeni u odnosu na ispravan finalni proizvod. U radu su obrađene vrste škarta
(normalni i abnormalni), zadatak vezan za škart urađen po metodi ponderisanog prosjeka i
FIFO metodi kao i Job Costing. Kompanije uspijevaju smanjiti probleme sa škartom
prihvatajući LEAN koncept. U originalnoj definiciji, LEAN predstavlja stalno unaprijeđenje
koje je nastalo u Toyoti. Ideja je da se inovacije i poboljšanja mogu dobiti od zaposlenih i da
su oni vrlo važna stavka, te da će njihovim stalnim usavršavanjem kompanija postići bolje
rezultate.

Ponovna obrada je proces koji je identificirao pogreške na proizvodu koje se po razumnoj

cijeni mogu eliminirati vraćanjem proizvoda u proizvodni postupak tako da je povratak
ispravan krajnji proizvod. U radu su proknjiženi: normalna ponovna obrada koja se odnosi
na jedan posao, normalna ponovna obrada koja se odnosi na sve poslove i abnormalna
ponovna obrada.

Otpad je materijal koji preostaje nakon proizvodnog procesa koji je rezultat tehnološkog
procesa, a ima nisku prodajnu cijenu u odnosu na cijenu konačnog proizvoda. Izvršena su
knjiženja koja se odnose na priznavanje otpada u vrijeme njegove prodaje i priznavanje
otpada u vrijeme njegovog nastanka.

19
9. LITERATURA

1. Jahić, M., Isaković-Kaplan, Š. (2017). Finansijsko računovodstvo. Udruženje revizora

FbiH
2. Horngren, C. T., Foster, G., Datar, S. M., Karić, L., Hindić, S., & Duranović, E.
(2002). Osnove troškovnog računovodstva: upravljački aspekt. Udruženje računovođa
i revizora Federacije Bosne i Hercegovine
3. Bašić, M., Popić, I., Resić, E., Isaković-Kaplan, Š. (2009). Troškovno računovodstvo
praktikum - II izdanje. Ekonomski Fakultet Univerziteta u Sarajevu
4. MRS 2 – Zalihe, Savez za računovodstvo i reviziju FBiH
5. https://www.mojafirma.rs/baza-znanja/kako-se-boriti-sa-skartom-u-proizvodnim-
preduzecima/
6. https://en.wikipedia.org/wiki/Job_costing

20