Basa Pilipinas Yunit 1 Grade 3 Filipino Teacher's Guide

BI an 3
BI la
LI
G ha
A a
N m
PI Pa
II g
D in
IN ar
H g-a
Pa
BASA PILIPINAS
GABAY SA PAGTUTURO
NG FILIPINO
IKATLONG BAITANG
YUNIT 1
Ang materyal na ito ay binuo batay sa DepEd K-12

Gabay Pangkurikulum sa Filipino, Hulyo 2015.
MAYO 2016
Ang materyal sa pagtuturo na ito ay nabuo sa tulong ng mamamayang Amerikano sa pamamagitan

ng United States Agency for International Development (USAID) at ng Basa Pilipinas Project,
sa pakikipagtulungan ng Kagawaran ng Edukasyon.
GABAY SA PAGTUTURO NG FILIPINO IKATLONG BAITANG
Ikatlong Baitang - Yunit 1
Gabay sa Pagtuturo ng Filipino
Ikalawang Edisyon, 2016
Inilathala ng U.S. Agency for International Development (USAID)
Binuo ng USAID/Basa Pilipinas sa pakikipagtulungan ng Kagawaran ng Edukasyon
Technical Director: Nancy Clark-Chiarelli, EdD
Mga Manunulat: Felicitas Pado, PhD at Cecilia Ochoa
Mga Tagasuri: Angelika Jabines, Education Program Specialist

DepEd – Bureau of Learning Delivery
Paolo Ven Paculan (nilalaman)
Jomar Empaynado (wika)
PY
Mga Nag-Layout: Gail Rae Javier, Harry James Creo, at Maritoni Rejano
Ang karapatang-sipi ng mga akda o materyales gaya ng kuwento, awit, tula, mga larawan, tatak,
O
trademark, at iba pa, na ginamit sa materyal na ito ay taglay ng kani-kanilang mga may-ari. Upang
magamit ang mga akdang ito, pinagsikapang mahanap at humingi ng pahintulot mula sa mga may
C
karapatang-ari. Hindi inaangkin ng tagapaglathala at may-akda ang karapatang-ari ng anuman sa
mgaakdang ito.
D
Walang bahagi ng materyal na ito ang maaaring kopyahin o ipadala sa anumang paraan, electronic o
mekanikal, kabilang ang photocopy, o anumang sistema ng impormasyon nang walang pahintulot sa
E
tagapaglathala.
EP
D
PAG-AARI NG PAMAHALAAN. HINDI IPINAGBIBILI.
Inilimbag sa Pilipinas
Department of Education - Bureau of Learning Resources (DepEd - BLR)

Ground Floor, Bonifacio Building, DepEd Complex, Meralco Avenue, Pasig City
Telefax: +63 (02) 634-1072; 634-1054; 631-4985
E-mail Address: blr.lrqad@deped.gov.ph * blr.lrph@deped.gov.ph
DEPED COPY. All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. Second Edition, 2016.
IKATLONG BAITANG GABAY SA PAGTUTURO NG FILIPINO
TALAAN NG NILALAMAN
Aralin 1: Maligayang Pagdating sa Probinsiya. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .5
Lingguhang Gabay. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
Mga Aralin. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
Aralin 2: Maligayang Pagdating sa Probinsiya. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
Lingguhang Gabay. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
Mga Aralin. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
Aralin 3: Maligayang Pagdating sa Bagong Probinsiya. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65
Mga Aralin. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
PY
Aralin 4: Maligayang Pagdating sa Siyudad. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
O
Mga Aralin. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96
C
Aralin 5: Maligayang Pagdating sa Magandang Pook. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113
Lingguhang Gabay. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114

D
Mga Aralin. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120

E
Aralin 6: Maligayang Pagdating sa Magandang Pook. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139

EP
Mga Aralin. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146

D
Aralin 7: Mga Panganib . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163
Mga Aralin. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170
Aralin 8: Mga Panganib. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187
Mga Aralin. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194
Aralin 9: Mga Pisikal na Kaanyuan. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213
Mga Aralin. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. Second Edition, 2016.
YUNIT 1 ARALIN 1
ARALIN
1
GABAY SA PAGTUTURO
IKATLONG BAITANG
FILIPINO
PY
O
C
D
TEMA: MALIGAYANG PAGDATING SA PROBINSIYA

E
LEVELED READER: MALIGAYANG PAGDATING SA BAGUIO!

EP
D
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. Second Edition, 2016. 5
LINGGUHANG GABAY NG GURO SA FILIPINO

IKATLONG BAITANG
YUNIT 1, ARALIN 1 (50 MINUTOS BAWAT ARAW)
Tema: Maligayang Pagdating sa Bagong Probinsiya

Leveled Reader: Maligayang Pagdating sa Baguio!
(Kuwento ni Yvette U. Tan at Guhit ni Jericho Moral)
Araw Domain Mga Layunin Paksang Aralin
PS Sa loob ng isang linggo, inaasahang • Pagbibigay-ulat tungkol sa
ang mga mag-aaral ay: mahahalagang pook o tanawin sa
isang probinsiya
• Nakasasali sa pagbigkas ng mga
Araw- pahayag*
Araw PS • F3TA-0a-j-2
TA Naipahahayag ang ideya/kaisipan/
damdamin/reaksiyon nang may
wastong tono, diin, bilis, antala, at
intonasyon
PY
PT • F3PT-Iif-1.8; FPT-IId-1.7 • Leveled Reader: Maligayang
Nakagagamit ng mga pahiwatig Pagdating sa Baguio!
upang malaman ang kahulugan ng • Paghawan ng balakid
O
mga salita tulad ng paggamit ng mga
palatandaang kontekstuwal (context • Pagganyak at pangganyak na tanong
C
clues), katuturan, o kahulugan
ED
AL • F3AL-Ia-1.2 • Pagtalakay sa pamagat at paghula ng

1 Nahuhulaan ang nilalaman/paksa nilalaman ng kuwento
EP
ng aklat sa pamamagitan ng pamagat

TA • F3TA-0a-j-1 • Pagbasa ng guro ng kuwento
D
Nakikinig at nakatutugon nang

• Pagtalakay ng kuwento
angkop at wasto sa mga tanong
ng guro
PL • Naipakikita ang kawilihan sa pagbasa • Masinsinang pakikinig sa kuwento
sa pamamagitan ng masinsinang
pakikinig sa kuwentong binabasa
ng guro*
DOMAINS: PN – Pag-unawa sa Napakinggan PS – Wikang Binibigkas WG – Gramatika

KP – Kamalayang Ponolohiya AL – Kaalaman sa Aklat at Limbag PP – Palabigkasan at Pagkilala
sa Salita PT – Pag-unlad ng Talasalitaan
6 electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. Second Edition, 2016.
YUNIT 1 ARALIN 1
Mga Gawain ng Guro Mga Gawain ng Mag-aaral

• Hikayatin ang mga mag-aaral na sabayang • Pagbigkas ng mga pahayag
bumigkas at magbasa
• Magpakita at hikayatin ang mga mag-aaral na • Pag-uusap tungkol sa mahahalagang pook sa

pag-usapan ang mahahalagang pook sa bawat isang probinsiya
probinsiya
PY
• Paghawan ng Balakid: kinalakhan, • Pagbibigay ng kahulugan ng mga salita
pagmumukmok, maglakbay
• Talakayin ang mga salita sa pamamagitan • Pagsagot sa pagganyak at pangganyak na
O
ng pagsasalita, pagkukuwento ng ibang tanong
kontekstong kinakitaan na nito, pagkilos,
C
pagguhit, pagturo, pagtukoy sa salitang ugat,
pagbibigay ng katunog, at iba pa
• Pagbibigay ng pagganyak at pangganyak na • Pakikinig sa kuwento at pagsagot sa mga
D
tanong tanong ng guro tungkol sa kuwento

E
• Bigyan ng pagganyak at pangganyak na tanong

EP
• Talakayin ang nilalaman ng kuwento batay sa • Paghula sa nilalaman ng kuwento batay sa

D
pamagat pamagat
• Basahin ang Pakikinggang Kuwento/Listening • Pakikinig sa kuwento at pagsagot ng mga

Story at magtanong tungkol dito tanong tungkol dito
PB – Pag-unawa sa Binasa PU – Pagsulat at Pagbaybay KM – Komposisyon EP – Estratehiya

sa Pag-aaral PL – Pagpapahalaga sa Wika at Panitikan TA – Tatas * – Mga Layuning Idinagdag
ng Basa

WG • F3WG-Ia-d-2 • Pagsalaysay ng kuwento gamit ang
Nagagamit ang pangngalan sa mga pangngalan
KM
1 pagsasalaysay tungkol sa mga tao,
lugar, at bagay sa paligid
TA • F3TA-Ia-13.1 • Pagpapakilala sa sarili

Naisasagawa ang maayos na
pagpapakilala ng sarili
PT • F3PT-Iif-1.8; FPT-IId-1.7 • Paghawan ng Balakid:
Nakagagamit ng mga pahiwatig destinasyon, tumaob, mansion
upang malaman ang kahulugan ng
• Pagbabalik-aral sa unang bahagi ng
kuwento at pagsagot ng pangganyak
palatandaang kontekstuwal (context
2 na tanong
TA • F3TA-0a-j-3 • Pagbasa ng mga mag-aaral ng
PY
Nababasa ang kuwento nang may unang bahagi ng Leveled Reader,
tamang bilis, diin, tono, antala, at Maligayang Pagdating sa Baguio!
ekspresyon
PB
O
• Naibibigay ang bahagi ng kuwentong • Pagbibigay ng bahagi ng kuwento
nagpapatunay ng mga sinasabi sa na nagpapatunay ng sinasabi sa
C
pangungusap* pangungusap
PB • F3PB-Ig-12.1 • Pagsusunod-sunod ng mga
Napagsusunod-sunod ang mga pangyayari
ED
mahahalagang pangyayari sa
kuwento
PB • Naibibigay ang dahilan ng bawat • Dahilan at bunga
EP
nakasaad na bunga*
3
D
KM • F3KM-Ie-g-3 • Maayos na pagsulat ng liham batay

Nakasusulat ng isang liham batay sa sa kuwento at paggamit ng wastong
kuwento nang may wastong baybay, baybay at bantas sa isang liham
bantas, at mekaniks ng pagsulat
PP • F3Al-IF-1.3; F3PY-Ih-2.1 • Pagbasa at pagbaybay ng mga
PU Nababasa at nababaybay nang wasto salitang may 3-4 pantig
TA ang mga salitang may tatlong pantig
pataas
YUNIT 1 ARALIN 1

• Isalaysay ang kuwento gamit ang mga angkop • Paggamit ng mga pangngalan sa pangungusap
na pangngalan
• Magbigay ng mga pangngalan at hikayatin • Pagsulat ng parirala at pangungusap

ang mga mag-aaral na gamitin ang mga ito sa
pangungusap
• Hikayatin ang mag-aaral na ipakilala ang sarili • Pagpapakilala sa sarili sa mga kaklase
• Hikayatin ang mga mag-aaral na ibigay ang • Pagbibigay ng kahulugan ng mga salita sa
kahulugan ng mga salita at paggamit ng mga ito pamamagitan ng pagsasalita, pagkukuwento ng
sa pangungusap ibang kontekstong kinakitaan na nito, pagkilos,
• Magbigay ng pangganyak na tanong
• Pagsagot sa pangganyak na tanong

• Ipabasa nang tahimik ang kuwento • Pagbabasa nang tahimik ng kuwento
PY
O
• Ipabasa nang malakas ng bahagi ang kuwento • Pagbabasa nang malakas sa bahagi ng kuwento
na nagpapatunay ng nakasaad sa pangungusap na nagpapatunay ng nakasaad sa pangungusap
C
• Talakayin ang wastong pagkakasunod-sunod • Pagsusunod-sunod ng mga pangyayari sa
ng mga pangyayari sa kuwento kuwento
E D
• Magbalik-aral sa ibig sabihin ng dahilan at • Pagsagot ng pagsasanay tungkol sa dahilan at

EP
bunga bunga ng bawat pangyayari sa kuwento
• Talakayin ang dahilan ng bawat nakasaad na

bunga
D
• Talakayin ang maaaring isulat sa kaibigan • Pagbibigay ng sariling kaisipan tungkol sa

batay sa kuwento at na may wastong baybay isusulat na liham, pagsulat ng iba’t ibang bahagi
ng mga salita at paggamit ng wastong bantas ng liham, pagbaybay nang wasto ng mga salita,
at paggamit ng wastong bantas
• Ipabasa sa mga mag-aaral ang mga salitang • Pagbabasa at pagbabaybay ng mga salitang
galing sa kuwento na may 3-4 pantig may 3-4 pantig

ng Basa

PT • F3PT-Iif-1.8; FPT-IId-1.7 • Paghawan ng Balakid:
Nakagagamit ng mga pahiwatig puno ng pino, tuktok,
upang malaman ang kahulugan ng nagmimina
TA • F3TA-0a-j-3 • Pagbabalik-aral sa unang bahagi ng
Nababasa ang kuwento nang may kuwento at pagsagot ng pangganyak
4 tamang bilis, diin, tono, antala, at na tanong
ekspresyon
• Pagbasa ng mga mag-aaral ng
ikalawang bahagi ng Leveled
Reader, Maligayang Pagdating sa
Baguio!
WG • Nagagawang pangungusap ang • Pagdadagdag ng mga salita upang
bawat parirala sa pamamagitan ng ang isang parirala ay maging
PY
pagdagdag ng salita/mga salita* pangungusap
PB • Napagsusunod-sunod ang • Pagsusunod-sunod sa mga

mahahalagang pangyayari gamit ang mahahalagang pangyayari
O
mga palatandaan gaya ng una, sunod,
pagkatapos, pinakahuli*
C
AL • F3AL-If-1.3 • Pagbabasa ng mga salitang may 3-4
Nababasa ang mga salitang may pantig
ED
tatlong pantig pataas at nakasusulat

ng pangungusap tungkol dito
PU • F3PY-Ih-2.1 • Pagbabaybay ng mga binasang salita
EP
Nababaybay ang mga salitang may

5
tatlong pantig pataas
PT • Naipakikita ang pag-unawa sa mga • Paggamit ng mga salita sa
D
salita sa pamamagitan ng paggamit pangungusap

nito nang wasto sa pangungusap*
KM • Nakasusulat ng isang talaarawan • Pagsusulat ng talaarawan

batay sa binasang kuwento*
• F3KM-Ie-g-3
Nakasusulat nang may wastong
baybay, bantas, at mekaniks ng
pagsulat
YUNIT 1 ARALIN 1

• Talakayin ang kahulugan ng mga salita • Pagbibigay ng kahulugan ng mga salita sa
pamamagitan ng pagsasalita, pagkukuwento ng
ibang kontekstong kinakitaan na nito, pagkilos,
• Magbalik-aral sa kuwento at magbigay ng • Pagsagot sa tanong tungkol sa nabasang bahagi

pangganyak na tanong ng kuwento at pagsasagot sa pangganyak na
tanong
• Ipabasa nang malakas ang bahagi ang kuwento
at magbigay ng mga tanong sa bawat bahagi • Pagbabasa nang malakas ng ikatlong bahagi ng
kuwento at pagsagot ng mga tanong
• Hikayatin ang mga mag-aaral na dagdagan ng • Pagdagdag ng salita/mga salita sa parirala upang
salita/mga salita ang isang parirala para maging maging pangungusap
PY
isang pangungusap
• Ipabasa sa mga mag-aaral ang mahahalagang • Pagsusunod-sunod ng mahahalagang

pangyayari at hikayatin silang pangyayari sa kuwento gamit ang mga
O
pagsunod-sunorin ang mga ito gamit ang mga palatandaan
palatandaan
C
• Ipabasa sa mga mag-aaral ang mga salitang may • Pagbabasa ng mga salitang galing sa binasang
3-4 pantig kuwento na may 3-4 pantig
E D
• Ipabaybay ang mga binasang salita at ipagamit • Pagbabaybay ng mga ididiktang salita ng guro
EP
ang mga ito sa pangungusap batay sa mga pinag-aralang salita
• Talakayin ang kahulugan ng bawat isa at • Paggamit ng mga tinalakay na salita sa

D
ipagamit ang mga ito sa pangungusap pangungusap
• Talakayin ang pagsulat ng isang talaarawan at • Pagsusulat ng isang talaarawan batay sa

magpakita ng isang halimbawa nito binasang kuwento at gamit ang wastong
baybay, bantas, at iba pang mekaniks ng
• Ipaalala ang paggamit ng wastong baybay,
pagsulat
bantas, mekaniks ng pagsulat

ng Basa
TALAAN
ARAW LAYUNIN
• F3TA-0a-j-2 Naipahahayag ang ideya/kaisipan/damdamin/reaksiyon nang may
1
wastong tono, diin, bilis, antala, at intonasyon
• Nakasasali sa pagbigkas ng mga pahayag*
• F3PT-Iif-1.8; FPT-IId-1.7 Nakagagamit ng mga pahiwatig upang malaman
ang kahulugan ng mga salita tulad ng paggamit ng mga palatandaang
kontekstuwal (context clues), katuturan, o kahulugan
• F3AL-Ia-1.2 Nahuhulaan ang nilalaman/paksa ng aklat sa pamamagitan ng
pamagat
• F3TA-0a-j-1 Nakikinig at nakatutugon nang angkop at wasto sa mga tanong
ng guro
• Naipakikita ang kawilihan sa pagbasa sa pamamagitan ng masinsinang pakikinig
sa kuwentong binabasa ng guro*
• F3WG-Ia-d-2 Nagagamit ang pangngalan sa pagsasalaysay tungkol sa mga tao,
lugar, at bagay sa paligid
* Mga Layuning Idinagdag ng Basa
PY
1 BAHAGINAN
• Ipakilala sa mga mag-aaral ang tema para sa linggo, at hikayatin ang

O
ilang mag-aaral na magbahagi ng nalalaman nila tungkol sa isang
probinsiya.
C
Sabihin: Ang tema natin ngayong linggo ay tungkol sa pagdating
sa isang probinsiya. May 81 probinsiya sa buong Pilipinas. Sino ang
D
makapagbibigay ng ilang impormasyon tungkol sa isang probinsiya? Maaari

ninyong sagutin ang mga tanong na ito: Ano ang pangalan ng probinsiya?
E
Saang bahagi ng Pilipinas ito matatagpuan? Ano ang ilang magagandang

EP
tanawin sa probinsiyang ito?

• Magbigay ng halimbawang pangungusap upang magsilbing gabay
sa mga magbabahagi. Halimbawa: “Ang probinsiya ng Bohol ay nasa
D
Central Visayas. Ilan sa magagandang tanawin dito ay ang Chocolate Hills

at Panglao Beach.”
• Tumawag ng tatlong mag-aaral upang magbahagi ng kanilang

sagot/pangungusap. Isulat sa pisara ang mga babanggitin nilang
parirala o pangungusap.
PAALALA SA GURO • Ipabatid sa buong klase ang mga pangungusap sa pisara. Itanong
kung aling mga salita sa pisara ang nagbibigay ngalan sa tao, lugar,
Maaaring balik-aral na lang
o bagay.
sa bata ang pagbasa ng
pamagat, pangalan ng
may-akda, at tagaguhit.
2 PAGHAHANDA PARA SA
PAKIKINIG SA KUWENTO
• Ipakita sa klase ang pabalat ng babasahin para sa linggo. Tumawag

ng isang mag-aaral upang basahin ang pamagat at ang pangalan ng
may-akda.
YUNIT 1 ARALIN 1
Itanong: Sino sa inyo ang nakabisita na sa Baguio? Batay sa pamagat, TALAAN

tungkol saan kaya ang babasahin natin ngayong linggo?
• Matapos kumuha ng sagot mula sa klase, ihanda ang klase para

sa pakikinig sa kuwentong babasahin ng guro. Ipaliwanag na ang
kanilang pakikinggan ay may kinalaman sa tekstong “Maligayang
Pagdating sa Baguio.”
Sabihin: Ang babasahin kong teksto ngayon ay may kaugnayan sa

aklat na ipinakita ko sa inyo kanina. Pero bago ko basahin ang teksto,
alamin muna natin ang kahulugan ng ilang salita na maririnig ninyo.
a. Paghawan ng Balakid
• Isulat sa pisara ang sumusunod na salita: kinalakhan,
pagmumukmok, maglakbay
Sabihin: Maaari nating malaman ang kahulugan ng isang salita batay sa BRIDGING
iba pang salita na kasama nito sa isang pangungusap. Pakinggan ang mga
pangungusap na babasahin ko. Pagkatapos, Para sa mga salitang
PY
piliin ang salita na kasingkahulugan ng salita sa pisara. ituturo ng guro, italakay
ang mga salitang Filipino
• Basahin ang sumusunod na pangungusap at posibleng sagot. na ginagamit sa
Matapos ang unang pagbasa ng bawat pangungusap at sagot,
O Mother Tongue. Italakay
alamin ang sagot ng mga mag-aaral. Patayuin ang mga bata batay
ang pagkakatulad at
sa letra na katapat ng kanilang napiling kasingkahulugan na salita.
pagkakabit ng mga
C
Pansinin kung aling salita ang may pinakamaraming tama at maling
salita sa kahulugan at
sagot. Tutukan ang salita na tila hindi pa lubusang naiintindihan ng
pagbigkas.
mga bata sa pagtalakay ng tamang sagot.
E D
(1) kinalakhan
EP
Sabihin: Pumunta kami sa probinsiya ni Tatay noong Pasko. Itinuro

ni Tatay ang isang lumang bahay. Ito raw ang bahay na kinalakhan
nilang magkapatid.
D
Ang kinalakhang bahay ay ang bahay kung saan sila:
(a) nag-aral
(b) naglaro
(c) tumira mula sa pagkabata
(2) pagmumukmok
Sabihin: “Wala akong kalaro,” sabi ni Ernesto habang malungkot

na nakaupo sa sulok.“Tama na ang pagmumukmok,” sabi ng ate
niya.“Halika, maglaro tayo.”
Kapag nagmumukmok ang isang tao, siya ay:
(a) natutuwa
(b) nagugulat
(c) nalulungkot
TALAAN (3) maglalakbay
Sabihin: Maglalakbay kaming magkapatid. Sasakay kami sa

eroplano papuntang Cebu. Tapos, sasakay kami sa bapor papuntang Bohol.
Ang ibig sabihin ng maglalakbay ay:
(a) magluluto
(b) maglalaro
(c) pupunta sa ibang lugar
• Basahin muli ang mga bagong salita sa pisara at ipabanggit sa

klase ang tamang sagot na salitang kasingkahulugan. Paharapin
ang mga mag-aaral sa kanilang katabi, at hayaan silang bumuo
ng pangungusap gamit ang alinman sa mga bagong salita na
natutunan. Bigyan sila ng tatlong minuto para sa gawaing ito.
Pagkatapos ng tatlong minuto, tumawag ng tatlong mag-aaral
at ipagamit sa kanila ang isang bagong salita sa sarili nilang
PY
pangungusap.
b. Pagganyak
O
Itanong: Masaya ba kayo sa lugar na tinitirahan ninyo ngayon? Bakit?
Ano kaya ang mararamdaman ninyo kapag sinabi ng tatay ninyo na lilipat
C
kayo ng tirahan?
c. Pangganyak na Tanong
D
Sabihin: Sa babasahin kong kuwento, alamin natin: Sino ang lumipat ng

tirahan? Ano ang naramdaman niya nang lumipat sila ng tirahan?
E
EP
3 PAKIKINIG SA PAGBASA NG GURO

SA KUWENTO
D
Hikayatin ang klase na pakinggang mabuti ang babasahing teksto

ng guro. Pakikinggan nila ang pagbanggit sa mga bagong salitang
pinag-aralan, at aalamin nila ang sagot sa pangganyak na tanong.
Basahin:
Bagong-lipat sa Baguio sina Gabriel. Lumipat ang kaniyang pamilya

dahil sa trabaho ng tatay niya. Malungkot si Gabriel dahil sa iniwan
niyang eskuwelahan, mga kaibigan, at ang bahay na kinalakhan niya.
Dito sa Baguio, wala siyang kaibigan kundi ang kaniyang pinsan na si
Nona. Binibisita siya lagi ni Nona.
“Tama na ang pagmumukmok, Gabriel! Dala ko ang aking pusang

si Miyaw at ang mahiwaga kong kahon. Halika’t sumakay tayo sa
mahiwagang kahon at maglakbay sa buong Baguio!”
“Wala namang maganda dito sa Baguio. Gusto ko nang umuwi,”

malungkot na sagot ni Gabriel.
YUNIT 1 ARALIN 1
TALAAN
4 TALAKAYAN TUNGKOL SA KUWENTO
Talakayin ang kuwento sa pamamagitan ng pagtanong ng

sumusunod:
a. Sino ang lumipat ng tirahan?
b. Saan sila lumipat?
c. Bakit sila lumipat ng tirahan?
d. Ano ang naramdaman ni Gabriel nang lumipat sila? Bakit?
e. Sino ang naging kalaro ni Gabriel?
f. Ano ang sabi ni Nona kay Gabriel?
g. Paano sila maglalakbay sa Baguio?
PY
h. Sa palagay ninyo, sasama kaya si Gabriel kay Nona? Alamin
natin bukas.
5 PAGBABALIK-ARAL: MGA PANGNGALAN,

O
PARIRALA, AT PANGUNGUSAP
C
• Ipaskil o isulat ang sumusunod na parirala sa pisara, at ipabasa sa BRIDGING
buong klase:
D
Ang parirala at
a. si Gabriel pangungusap ay
E
natalakay na sa Mother
b. si Nona Tongue. Hikayatin
EP
ang mga mag-aaral na

c. si Miyaw
pag-isipan kung ano ang
d. sa Baguio magkatulad at magkaiba
D
sa istruktura ng parirala
e. ang pusa at pangungusap sa
Mother Tongue at
f. mga kaibigan
Filipino.
g. mahiwagang kahon
Sabihin: Narinig ninyo ang mga salitang nakasulat sa pisara sa
binasa kong kuwento. Ang ilang salita sa pisara ay tumutukoy sa mga
tao, hayop, bagay, o pook. Ano ang tawag sa mga salita na nagbibigay
ngalan sa tao, hayop, bagay, o pook? (Maghintay ng sagot.) Tama!
Tinatawag na pangngalan ang mga salitang tumutukoy sa ngalan ng
tao, pook, hayop, o bagay.
• Ipabasa muli ang mga salita. Tanungin ang klase kung ilan ang
salita sa bawat linya. Itanong din kung may kompletong ideya
silang nakukuha mula sa bawat grupo ng salita. Halimbawa:
“Alam ba natin kung ano ang ginagawa ni Gabriel mula lamang sa mga
salitang ‘si Gabriel’?”
TALAAN Sabihin: Parirala ang tawag natin sa isang lupon ng mga salita na hindi
nagbibigay ng kompletong ideya. Maaari nating dagdagan ang mga parirala
upang makabuo ng kompletong ideya. Sa pagdagdag ng salita sa parirala,
mabubuo na kung sino ang gumagagawa ng aksiyon, at ano ang aksiyon
na kaniyang ginagawa. Kapag ang isang lupon ng salita ay nagpapahiwatig
ng kompletong ideya, maituturing na itong pangungusap.
Parirala Pangungusap
si Gabriel Malungkot si Gabriel.
• Ipasipi sa mga mag-aaral ang talahanayan sa ibaba, at magpasulat

ng isang kompletong pangungusap para sa bawat parirala. Bigyan
ang klase ng limang minuto para sa gawaing ito. Habang nagsusulat
ang mga mag-aaral, umikot sa buong klase at pansinin kung sino
sa mga mag-aaral ang nangangailangan pa ng suporta sa pagsagawa
ng pagsasanay.
Parirala Pangungusap
si Nona
PY
si Miyaw
sa Baguio
ang pusa
O
mga kaibigan
C
mahiwagang kahon
D
6 TAKDANG-ARALIN
E
Isalaysay sa isang kapamilya ang kuwentong binasa ng guro.

EP
Banggitin sa inyong muling pagsalaysay ang mga pangalan ng

tauhan, ang lugar kung saan naganap ang kuwento, at kung
bakit malungkot ang pangunahing tauhan na si Gabriel.
D
ARAW LAYUNIN
2
• F3TA-Ia-13.1 Naisasagawa ang maayos na pagpapakilala ng sarili
• F3PT-Iif-1.8; FPT-11d-1.7 Nakagagamit ng mga pahiwatig upang malaman
• F3TA-0a-j-3 Nababasa ang kuwento nang may tamang bilis, diin, tono,
antala, at ekspresyon
• Naibibigay ang bahagi ng kuwento na nagpapatunay ng mga sinasabi sa
pangungusap*
YUNIT 1 ARALIN 1
TALAAN
1 BAHAGINAN
a. Pagbabahagi tungkol sa Takdang-Aralin

Ipaalala sa klase ang ipinagawang takdang-aralin. Tumawag ng
ilang mag-aaral at ipabanggit sa kanila ang ilang mahahalagang
detalye mula sa kuwentong pinakinggan nila kahapon, tulad ng
ginawa nila sa takdang-aralin. Sino-sino ang mga tauhan? Saan
naganap ang kuwento? Bakit malungkot ang pangunahing tauhan
na si Gabriel? Tumawag ng isang mag-aaral na makapagsusuma sa
mga detalyeng ito sa kaniyang paglalahad. Maaari niyang gamitin
ang mga sumusunod na panimulang pangungusap:
Sina _____ at _____ ang mga pangunahing tauhan sa

kuwentong pinakinggan natin kahapon. Sa _____ naganap
ang kuwento. Malungkot si _____ dahil __________.
PY
b. Pagpapakilala ng Sarili
Sabihin: Sa kuwentong binasa ko kahapon, bagong lipat sa Baguio
O
si Gabriel. Pumasok siya sa kaniyang bagong paaralan. Hiniling ng
guro na magpakilala siya sa kaniyang mga kaklase. Ito ang sinabi ni
Gabriel.
C
(1) Ako po si Gabriel Reyes.

D
(2) Walong taong gulang na ako.

E
(3) Dating nakatira ang aking pamilya sa Quezon City.
(4) Noong nakaraang taon, nag-aral ako sa Kamuning

EP
Elementary School sa Quezon City.
(5) Lumipat kami dito sa Baguio dahil nandito ang trabaho ng

D
tatay ko.
(6) Sana maging magkaibigan tayo.
Sabihin: Ngayon, kayo naman ang magpakilala sa inyong mga

kaklase. Humarap sa inyong katabi at ipakilala ang inyong sarili na
tulad ng pagpapakilala ni Gabriel sa kaniyang mga kaklase.
Banggitin ang inyong:
(1) Pangalan
(2) Edad
(3) Tirahan
(4) Iba pang detalye tungkol sa inyong magulang o pamilya
TALAAN
2 PAGHAHANDA PARA SA INDIBIDWAL NA

PAGBASA (PAGBASA NG LEVELED READER)
• Ihanda ang klase para sa kani-kaniyang pagbasa ng karugtong na

bahagi ng kuwento ni Gabriel.
Sabihin: Ngayong araw, babasahin ninyo nang tahimik ang karugtong na

bahagi ng kuwento ni Gabriel. Gagamitin ninyo ang aklat na ito. (Ipakita
ang pabalat ng Leveled Reader.) Ano nga ulit ang pamagat ng aklat
na babasahin ninyo? (Maghintay ng sagot.) Tama—Maligayang
Pagdating sa Baguio. Pero bago iyon, pag-aralan muna natin ang ilang
salita na mababasa ninyo sa kuwento.
a. Talasalitaan
• Isulat o ipaskil sa pisara ang sumusunod na salita at ipabasa sa
klase:
PY
destinasyon tumaob mansion
Sabihin: Alamin natin ang kahulugan ng mga salitang ito. Magbabasa
ako ng ilang pangungusap na gamit ang mga ito. Pakinggang mabuti at
O
subuking tukuyin batay sa pangungusap kung ano ang kahulugan ng mga
salita sa pisara.
C
(1) destinasyon
Sabihin: Pinag-uusapan sa klase ni Nona ang mga lugar na bibisitahin

D
nila sa kanilang lakbay-aral. “Ang una nating destinasyon ay ang

Luneta. Makikita natin doon ang malaking monumento ni Rizal. Ang
E
sunod nating destinasyon ay ang museo. Makikita natin doon ang

mahahalagang gamit ng ating mga bayani.”
EP
Itanong: Aling mga salita sa unang pangungusap ang nagpapahiwatig

ng kahulugan ng destinasyon? Ano kaya ang ibig sabihin ng
D
destinasyon?
Isulat sa pisara: destinasyon – lugar na pupuntahan

o bibisitahin
(2) tumaob
Sabihin: Masama ang panahon dahil sa paparating na bagyo.

Tumaob ang sinasakyang bangka ng mga mangingisda at nahulog sila
sa tubig.
Itanong: Bakit kaya nahulog sa tubig ang mga mangingisda nang

tumaob ang bangka? Ipakita nga ninyo gamit ang inyong kamay kung
ano ang nangyari sa isang bagay na tumaob. Ano ang kahulugan ng
salitang tumaob?
Isulat sa pisara: tumaob – bumaligtad
YUNIT 1 ARALIN 1
(3) mansion TALAAN
Sabihin: Ang mag-anak ni Don Jose ay nakatira sa mansion.

Maraming kuwarto ang napakaluwang na bahay.
Itanong: Aling mga salita sa ikalawang pangungusap ang

nagpapahiwatig ng kahulugan ng mansion? Bakit posibleng magkaroon
ng maraming kuwarto sa isang mansion? Malaki ba o maliit ang isang
mansion? Ano kaya ang ibig sabihin ng mansion?
Isulat sa pisara: mansion – malaking bahay
b. Pangganyak na Tanong
Sabihin: Babasahin ninyo ngayon ang karugtong ng kuwento ni
Gabriel. Habang binabasa ninyo ang kuwento, alamin: Ano-anong
lugar ang pinuntahan nina Gabriel at Nona? Maghandang sagutin ang
tanong na ito sa ating talakayan pagkatapos ninyong magbasa.
3
PY
TAHIMIK NA PAGBASA NG KUWENTO
• Ipamahagi ang mga Leveled Reader sa buong klase.

O
Sabihin: Basahin nang tahimik ang kuwento, hanggang sa pahina
4. Iikot ako habang nagbabasa kayo. Kapag may salita kayong hindi
C
mabasa, o kung mayroon kayong tanong, itaas ang inyong kamay at
pupuntahan ko kayo. Huwag mahiyang magtaas ng kamay o humingi ng
D
tulong. Kapag tapos na kayong magbasa, itaob ang inyong nakabukas na

aklat. Tandaan ang pangganyak na tanong na hahanapan ninyo ng sagot:
E
Ano-anong lugar ang pinuntahan nina Gabriel at Nona? Simulan na ninyo

ang pagbabasa.
EP
• Umikot sa buong klase. Pansinin at lapitan ang mga mag-aaral na

magtataas ng kamay. Pansinin kung nakataob na ang lahat ng mga
D
aklat. Tukuyin at ilista ang mga mag-aaral na pinakahuling matapos

sa pagbabasa, upang higit na magabayan sila sa mga susunod na
araw.
Sabihin: Ngayon naman, babasahin natin muli ang aklat. Ako

muna ang magbabasa ng isang pangungusap. Pagkatapos, babasahin
ninyo muli nang malakas ang pangungusap na binasa ko. Ang tawag
dito ay echo reading. Handa na ba kayo? Simulan na natin ang echo
reading.
• Basahin nang paisa-isa ang mga pangungusap sa takdang

pangungusap, at hayaang ulitin at basahing malakas ng klase ang
bahaging inyong binasa. Lagyan ng ekspresyon ang pagbasa, at
pakinggan kung inuulit ng klase ang pagbibigay ekspresyon.
TALAAN
4 PAGTALAKAY SA KUWENTONG BINASA
Itanong: Nahanap ba ninyo ang sagot sa ating pangganyak na tanong?

Ano-anong lugar ang pinuntahan nina Gabriel at Nona?
• Ilista sa pisara ang mga ilalahad na sagot ng klase. Ito ang mga
sagot: Burnham Park, Mansion.
Sabihin: Ngayon naman, hahanapin ninyo sa aklat kung saan

matatagpuan ang sagot sa mga babanggitin kong tanong. Pakinggang
mabuti ang tanong, hanapin ang pahina at bahagi ng kuwento kung saan
makikita ang sagot, at itaas ang inyong kamay kapag nakita na ninyo
ito. Kapag lahat kayo ay nakapagtaas na ng kamay, tatawag ako ng
magbabasa ng bahagi ng kuwento na nagbibigay ng sagot sa aking tanong.
May tanong ba tungkol sa gawain? Handa na ba kayo?
• Banggitin ang bawat tanong sa ibaba, at abangan hanggang
PY
nahanap na ng lahat ng mag-aaral ang bahagi ng kuwento na
nagbibigay ng kasagutan. Tumawag ng isang mag-aaral upang
basahin ang bahagi ng kuwento na nagbibigay ng sagot. Iwasto ang
pagbasa kung kinakailangan.
O
a. Aling bahagi ng kuwento ang nagsasabi kung bakit malamig
sa Baguio? (Sagot: “At ang lamig dito dahil nasa kabundukan
C
tayo!”)
b. Aling bahagi ng kuwento ang nagsasabi kung bakit maraming

D
nagbabakasyon sa Baguio? (Sagot: “Dahil malamig dito, marami

ang nagbabakasyon dito.”)
E
c. Aling bahagi ng kuwento ang nagsasabi kung bakit nasira ang

EP
mansion noong 1945? (Sagot: “Itinayo ng mga Amerikano

ang Mansion noong 1908 pero nasira ito noong 1945 dahil sa
giyera.”)
D
5 TAKDANG-ARALIN
Maglista ng tatlong bagay na natutuhan mo tungkol sa Baguio

mula sa kuwentong binasa ngayong araw.
YUNIT 1 ARALIN 1
TALAAN
LAYUNIN ARAW
•
•
Nakasasali sa pagbigkas ng mga pahayag*
F3PB-IG-12.1 Napagsusunod-sunod ang mga mahahalagang pangyayari sa
3
kuwento
• Naibibigay ang dahilan ng bawat nakasaad na bunga*
• F3KM-Ie-g-3; F3TA-0a-j-4 Nakasusulat ng isang liham batay sa kuwento
nang may wastong baybay, bantas, at mekaniks ng pagsulat
• F3Al-IF-1.3; F3PY-Ih-2.1 Nababasa at nababaybay nang wasto ang mga
salitang may tatlong pantig pataas
1 BAHAGINAN
Gamiting lunsaran ang takdang-aralin na ibinigay kahapon.

Magsasagawa ng bahaginang pandalawahan ang mga magkakatabi.
PY
Ibabahagi nila sa isa’t isa ang tatlong bagay na natutuhan nila
tungkol sa Baguio mula sa kuwentong binasa kahapon. Bigyan ang
magkapares ng tatlong minuto para sa gawaing ito. Umikot sa buong
O
klase at pakinggan ang mga bahaginan. Matapos ang tatlong minuto,
tumawag ng dalawang pares upang ilahad sa buong klase ang kanilang
C
napag-usapan.
2 PAGBABALIK-ARAL: PAGSUSUNOD-SUNOD
D
NG PANGYAYARI SA KUWENTONG BINASA

E
• Ipaskil o isulat sa pisara ang sumusunod na pangungusap:

EP
_____ Binisita nila ang mansion.

_____ Kumain sila ng tinapay na may palamang strawberry
jam.
D
_____ Namangka sila sa Burnham Park.
Sabihin: Nakasulat sa pisara ang ilang pangyayari mula sa kuwento

na binasa ninyo kahapon. Hindi ito nakasulat ayon sa tamang
pagkakasunod-sunod. Babasahin natin ang bawat pangungusap. Isipin
ninyo kung alin dito ang una, ikalawa, at ikatlong pangyayari sa kuwento.
• Basahin ang lahat ng pangungusap, at pasabayin ang buong klase.

Matapos ang sabayang pagbasa, basahin ang unang pangungusap
at ipasagot sa mga bata kung ito ay una, ikalawa, o ikatlong
pangyayari. Magtataas sila ng isang daliri kung ang sagot nila ay
una, dalawang daliri kung ikalawa, at tatlong daliri kung ikatlo.
Pansinin ang sagot ng bawat bata, at tukuyin kung sino ang may
maling sagot. Gawin muli ito para sa natitirang pangungusap.
• Matapos sagutan ng klase ang bawat bilang/pangungusap, isulat sa

pisara ang tamang bilang ng bawat pangungusap. (Sagot: 2-3-1)
TALAAN
3 PAGSASANAY: DAHILAN AT BUNGA
• Magsagawa ng pagsasanay tungkol sa pagtukoy ng dahilan at

bunga. Ipaskil o isulat ang sumusunod na pangungusap sa pisara:
• Pagdugtungin ng linya ang dahilan at ang bunga upang

makompleto ang pangungusap:
Bunga Dahilan
1. Malungkot si Gabriel dahil a. hindi siya marunong
2. Malamig sa Baguio dahil lumangoy.
3. Maraming nagbabakasyon sa b. ito ay malamig na lugar.
Baguio dahil c. wala siyang kaibigan sa
4. Takot si Gabriel na tumaob nilipatan nila.
ang bangka dahil d. nagkaroon ng giyera.
5. Nasira ang mansion noong e. nasa mataas na bundok ito.
1945 dahil
PY
• Basahin ang una at ikalawang hanay para sa klase, at pasabayin ang
BRIDGING mga mag-aaral sa pagbasa.
O
Maaaring magbalik- • Magsagawa ng magkapares na pagsasanay. Mag-uusap ang
aral tungkol sa ibig magkatabi/magkapares upang tukuyin kung aling parirala sa
C
sabihin ng dahilan ikalawang hanay ang karugtong ng mga parirala sa unang hanay.
(Bakit Nangyari?) at
bunga (Ano ang naging • Bigyan ang magkakapares ng limang minuto para sa kanilang
D
resulta?) na tinalakay pagsagot. Pagkatapos ng limang minuto, tumawag ng mga

noong Ikalawang mag-aaral na magbibigay ng kanilang sagot para sa bawat bilang.
E
Baitang sa Mother Palapitin sila sa pisara upang ipagdugtong ang dahilan at ang
Tongue at Filipino. bunga. (Tamang sagot/Pagpapares: 1-c, 2-e, 3-b, 4-a, 5-d)
EP
4 PAGSAGOT NG SKILL BUILDER

D
SA LEVELED READER
Atasan ang klase na buksan ang Leveled Reader sa pahina 5,

kung saan matatagpuan ang Skill Builder na gawain. Ipasipi sa
kanilang kuwaderno ang gawain, at bigyan sila ng panahon upang
masagutan ito.
5 DAGDAG NA PAGSASANAY
a. Pagsulat ng Liham sa Kaibigan

Kung may panahon pa matapos gawin ang Skill Builder, maaaring
isagawa ang sumusunod na aktibidad.
Panuto: Sinulatan ni Gabriel ang kanyang kaibigan tungkol sa mga

nakita niya sa Baguio. Kunwari ikaw si Gabriel. Punan ang mga
patlang sa liham niya. Alalahanin ang sumusunod:
YUNIT 1 ARALIN 1
(1) Bawat pangungusap ay nag-uumpisa sa malaking letra. TALAAN
(2) May angkop na bantas sa katapusan ng bawat pangungusap.
(3) Tama ang baybay ng bawat salita.
__________
Mahal kong __________, BRIDGING
Kahapon, isinama akong namasyal dito sa Baguio ng Ang pagsusulat ng liham

pinsan ko. ay napag-aralan ng mga
mag-aaral sa Mother
Pumunta kami sa __________, __________, Tongue. Hikayatin
__________. ang mga mag-aaral na
Pinuntahan din namin ang __________. Nang balikan ang kanilang
magutom kami, __________. alam tungkol sa
pagsusulat ng liham
Sana, __________. sa Mother Tongue.
Maaaring ipakita ang
__________________,
PY
pagkakatulad (hal.:
__________________ porma) at pagkakaiba
(hal.: panimulang bati)
sa pagsusulat ng liham
O
b. Pagbasa ng mga Salita sa Filipino at Mother
Tongue.
C
Basahin ang mga salita sa una at ikalawang kahon at sabihin ang
kahulugan ng bawat isa:
D
pamilya trabaho
maglakbay malungkot
E
pumasok magbangka
EP
lumangoy pangulo
matikman sorbetes
D
kaibigan kinalakhan
mahiwaga kabundukan
destinasyon palaruan
nagugutom magmeryenda
ginagamit nayayamot
6 TAKDANG-ARALIN
Idikta sa klase at ipasulat sa kanilang kuwaderno ang sumusunod

na salita na may tatlo o higit pang pantig: nayayamot,
nagugutom, lumangoy, mahiwaga, sorbetes. Umikot sa
klase habang idinidikta ang mga salita upang pansinin kung tama
ang pagbaybay ng mga mag-aaral. Matapos nilang isulat ang mga
salita sa kanilang kuwaderno, isulat ang sumusunod na
takdang-aralin sa pisara, kasama ng tamang baybay ng mga
salitang idinikta.
TALAAN Alamin ang kahulugan ng sumusunod na salita, mag-isip ng kilos

na makapagpapahiwatig ng kahulugan ng salita, at sumulat ng
isang pangungusap para sa bawat salita:
(1) nayayamot
(2) nagugutom
(3) lumangoy
(4) mahiwaga
(5) sorbetes
ARAW LAYUNIN
4
PY
• F3TA-0a-j-3 Nababasa ang kuwento nang may tamang bilis, diin, tono, antala,
O
at ekspresyon
• Nagagawang pangungusap ang bawat parirala sa pamamagitan ng pagdagdag ng
C
salita/mga salita*
D
1 BAHAGINAN
E
EP
• Isulat sa pisara ang mga salita na ipinabaybay kahapon at

ipinagamit sa takdang-aralin. Ipaalala sa klase ang itinakdang
gawain. Tumawag ng limang mag-aaral na magpapakita ng naisip
D
nilang kilos na magpapahiwatig ng kahulugan ng mga salita sa

pisara, at ang naisip nilang pangungusap gamit ito.
• Matapos magbahagi ang mga tinawag na mag-aaral, talakayin ang

kahulugan ng mga salita sa pisara. Tanungin ang klase kung ano
ang pagkakaintindi nila sa bawat salita, at isulat ang sumusunod na
depinisyon (o iba pang kahulugan na babanggitin ng mag-aaral) sa
tapat ng bawat salita:
a. nayayamot – naiinis
b. nagugutom – gusto nang kumain, kabaligtaran
ng busog
c. lumangoy – kilos na ginagawa sa tubig

d. mahiwaga – parang mirakulo, hindi
maipaliwanag
e. sorbetes – ice cream
YUNIT 1 ARALIN 1
TALAAN
2 PAGHAHANDA PARA SA PAGBASA
Sabihin: Nabanggit sa kuwentong binasa ninyo noong nakaraang

araw ang mga salitang tinalakay natin kanina. Dagdagan pa natin
ang ating talasalitaan. Ang mga salitang pag-aaralan natin ngayon ay
mababasa sa ikalawang bahagi ng kuwento ni Gabriel at Nona sa Baguio.
• Ipaliwanag ang kahulugan ng sumusunod na salita at parirala
gamit ang mga larawan: puno ng pino, tuktok ng bundok,
nagmimina.
(1) Magpakita ng larawan ng puno ng pino.
Sabihin: Ito ang larawan ng puno ng pino. Tumutubo ang mga

punong ito sa malamig na lugar kagaya ng Baguio. Mabango ang amoy
ng mga dahon nito.
PY
(2) Magpakita ng larawan ng pinakamataas na bahagi ng bundok
Lumapit sa isang mag-aaral. O
Sabihin: Pinakamataas na bahagi ng bundok ang tuktok. Sa larawang
ito, nasaan ang tuktok ng bundok? Ituro mo nga sa buong klase. Sa
C
palagay ninyo, ilang hakbang kaya ang kailangang gawin para maakyat
ito?
(3) Magpakita ng larawan ng isang nagmimina, na may suot na helmet

D
at may hawak na pala o panghukay.

E
Sabihin: May ginto sa ilalim ng bundok. Kaya may mga nagmimina

EP
rito ng ginto. Ano ang ginagawa nitong tao na nagmimina dito sa larawan?
Ano ang hawak niya? Saan ginagamit ang pala? Bakit kaya siya may suot
na helmet?
D
• Atasan ang klase na pansinin kung saan makikita ang mga salitang
ito sa babasahing kuwento.
b. Pagganyak at Pangganyak na Tanong

• Ipakita ang pabalat ng aklat na Maligayang Pagdating sa Baguio.
Sabihin: Binasa ninyo ang unang bahagi ng kuwentong ito noong isang
araw. Naaalala ba ninyo ang mga lugar sa Baguio na pinuntahan nina
Gabriel at Nona? May iba pa kaya silang mapupuntahan na lugar?
Sa palagay ninyo, ano-ano pa kayang magagandang lugar ang pupuntahan
nila?
• Tumawag ng ilang mag-aaral upang sagutan ang tanong.

Sabihin: Ngayong araw, ipagpapatuloy ninyo ang pagbasa ng aklat na
ito. Habang binabasa ninyo ang karugtong ng kuwento, alamin: Ano-anong
lugar ang pinuntahan nina Gabriel at Nona sa bahaging ito ng aklat?
TALAAN
3 TAHIMIK NA PAGBASA
Ipamahagi ang mga Leveled Reader at ipabasa ang pahina 1-4.

Sabihin sa klase na, tulad nang dati, maaari silang magtaas ng
kamay kung mayroon silang tanong o kung kailangan nila ng
tulong, at ilalapag nila nang pataob ang aklat kapag tapos na silang
magbasa. Umikot sa silid-aralan habang nagbabasa ang klase upang
maobserbahan ang mga mag-aaral, at matulungan ang sinumang
magtataas ng kamay. Kapag nakataob na ang lahat ng aklat, tumungo
sa susunod na gawain.
4 SABAYANG PAGBASA AT
PAGTALAKAY SA KUWENTO
Sabihin: Ngayon naman, babasahin natin nang malakas at sabay-sabay
PY
ang kuwento. Matapos nating basahin ang bawat pahina, tatalakayin natin
ang mga pangyayaring nabanggit sa pamamagitan ng pagsagot ng ilang
tanong. O
Gabayan ang klase sa pagbasa ng bawat pahina. Umikot sa
buong klase habang nagbabasa upang pansinin kung may hindi
C
nagbabasa nang malakas, o kung may nangangailangan ng tulong.
Matapos basahin ang bawat pahina, itanong ang sumusunod:
D
Pagkabasa ng pahina 6, itanong:
Saan sila unang pumunta? Paano makapupunta ang mga tao sa

E
Baguio Cathedral?
EP
Paano nakapunta sina Gabriel?

D
Bakit “Siyudad ng mga Pino” ang tawag sa Baguio?
Sa ano-anong bagay pa kilala ang Baguio?
Anong pook ang sunod na pinuntahan nina Gabriel? Ano ang

makikita sa Mines View Park?
Ano-ano ang makukuha sa minahan ng Cordillera?
Ano ang sunod na pupuntahan nina Gabriel?
Ano ang naramdaman ni Gabriel nang malamang pupunta sila sa

Philippine Military Academy? Bakit?
YUNIT 1 ARALIN 1
Pagkabasa ng pahina 10, itanong: TALAAN
Anong naramdaman ni Nona nang malamang pupunta sila sa

palengke? Bakit?
Ano-ano ang mabibili sa Baguio City Market?
Anong pagkain sa Baguio City Market ang kadiri ang pangalan?
Sa palagay ninyo, malungkot pa kaya si Gabriel? Bakit ninyo nasabi

ito? Patunayan ang inyong sagot.
5 PAGSASANAY: PAGBUO NG PANGUNGUSAP

MULA SA PARIRALA
• Ipaskil sa pisara ang sumusunod na pagsasanay.
Panuto: Dagdagan ng salita o mga salita ang bawat parirala sa

ibaba upang maging pangungusap. Isulat ito sa inyong kuwaderno.
PY
a. sa Baguio Cathedral
b. sa Mount Mary Hill

O
c. mga puno ng pino
d. mga letsugas, broccoli, cauliflower

C
e. si Lola Ely
D
• Umikot sa klase habang ginagawa ng klase ang pagsasanay.

Bigyan sila ng limang minuto para sa gawaing ito. Matapos ang
E
limang minuto, hayaang pag-usapan ng bawat magkatabi ang mga

pangungusap na isinulat nila. Pakinggan ang bahaginan ng mga
EP
magkakatabi upang malaman kung may nangangailangan pa ng

tulong sa pagbubuo ng pangungusap.
D
6 TAKDANG-ARALIN
Isulat sa pisara ang sumusunod na dagdag na parirala at

pangngalan: ang Mines View Park; carrot, patatas, at
repolyo; sa Philippine Military Academy; ang Baguio
City Market. Ipasipi sa mga mag-aaral.
Sabihin: Para sa inyong takdang-aralin, gamitin ang mga pariralang

ito sa pagbubuo ng mga pangungusap. Isulat ang pangungusap sa
inyong kuwaderno. Maghandang magbahaginan tungkol sa nabuong
pangungusap bukas.
TALAAN
ARAW LAYUNIN
5 •
•
Napagsusunod-sunod ang mahahalagang pangyayari gamit ang mga palatandaan
gaya ng una, sunod, pagkatapos, pinakahuli*
• F3AL-If-1.3 Nababasa ang mga salitang may tatlong pantig pataas at
nakasusulat ng pangungusap tungkol dito
• F3PY-Ih-2.1 Nababaybay ang mga salitang may tatlong pantig pataas
• Naipakikita ang pag-unawa sa mga salita sa pamamagitan ng paggamit nito nang
wasto sa pangungusap*
• Nakasusulat ng isang talaarawan batay sa binasang kuwento*
• F3TA-0a-j-4 Nakasusulat nang may wastong baybay, bantas, at mekaniks ng
pagsulat
PY
1 BAHAGINAN
• Ipaalala sa mga mag-aaral ang kanilang takdang-aralin. Tumawag

O
ng apat na mag-aaral, at itakda ang isa sa mga itinakdang parirala
sa bawat isa. Ipabasa sa bawat mag-aaral ang binuo nilang
C
pangungusap para sa itinakdang parirala. Isulat ang kanilang mga
pangungusap sa pisara, at iwasto ang mga ito kung kinakailangan.
D
2 PAGBABALIK-ARAL: WASTONG
E
PAGKAKASUNOD-SUNOD NG PANGYAYARI
EP
Sabihin: Kahapon, binasa ninyo ang katapusan ng kuwentong

Maligayang Pagdating sa Baguio. Balikan natin ang mga pangyayari
D
sa kuwento, at isaayos natin ayon sa tamang pagkakasunod-sunod ang mga

destinasyon na pinuntahan nina Gabriel at Nona.
• Isulat o ipaskil sa pisara ang sumusunod:
Panuto: Sinasabi ni Nona kay Gabriel ang mga pupuntahan nila.

Punan ang patlang batay sa tamang pagkakasunod-sunod ng mga
lugar na binanggit ni Nona:
Una, pupunta tayo sa __________.
Sunod, titingnan natin ang ___________.
Pagkatapos, pupuntahan natin ang ___________.
Pinakahuli, sasama tayo kay Lola Ely sa __________.
YUNIT 1 ARALIN 1
TALAAN
Baguio City Market
Mines View Park
Baguio Cathedral
Philippine Military Academy
Sabihin: Paano natin maisasaayos ang pagkakasunod-sunod ng mga

destinasyon? Ano ang maaari nating gamiting batayan? (Maghintay ng
ilang sagot.) Tama! Maaari nating balikan ang aklat upang makita
ang tamang pagkakasunod-sunod. Ipapamahagi ko muli ang mga aklat.
Gamitin ninyo itong batayan sa pagsasaayos ng mga destinasyon ayon sa
tamang pagkakasunod-sunod.
• Bigyan ng limang minuto ang mga mag-aaral para punan ang mga
patlang. Matapos ang limang minuto, tumawag ng mga mag-aaral
upang isulat ang kanilang sagot sa pisara. Iwasto ang kanilang sagot
kung kinakailangan sa tulong ng iba pang mag-aaral.
PY
MULA SA LEVELED READER O
Atasan ang mga mag-aaral na buksan ang kanilang hawak na
Leveled Reader sa pahina 11. Bigyan sila ng sampung minuto
C
upang sagutan ang Skill Builder na nakapaloob dito. Matapos
ang sampung minuto, talakayin ang pagsasanay at hayaang
D
markahan at iwasto ng mga mag-aaral ang kanilang sagot.

E
EP
• Kung may panahon pa matapos gawin ang Skill Builder, maaaring

D
• Basahin ang mga salita sa binasang kuwento. Punan ang

pangungusap ng angkop na salita:
a. Nag-aaral ang kuya ko na maging mabuti at __________ na

sundalo. (masipag, matapang)
b. “Alam ko na kung paano pumunta sa tuktok!” sabi ni Kim.

May naisip akong magandang ___________. (ideya, pangalan)
c. __________ ba tayong lumipad gamit ang mahiwagang kahon?

(Sumama, Puwede)
d. “Ano ba ang __________ ng punong iyon?” tanong ni Gabriel

habang itinuturo ang puno. (hitsura, pangalan)
e. _________ siya nang maisip ang hindi nakikitang mga kaibigan.

(Natuwa, Nalungkot)
TALAAN Panuto: Basahin ang mga salita na may apat na pantig. Punan ang
patlang sa bawat pangungusap ng isa sa mga salita.
a. Maraming puno sa ________________.
b. Hindi pala madaling umakyat sa bundok. _____________ pala.
c. Sana makapunta rin sa Baguio ang mga _______________ko.
d. Nakalipad ang mahiwagang kahon hanggang sa ___________

Maabot na namin ang mga bituin.
e. _______________ ang naggagandahang mga bulaklak.
kalangitan malalamig
makukulay kabundukan
napakahirap kaibigan
pupuntahan
PY
5 PAGSULAT NG TALAARAWAN
O
• Isulat ang salitang “talaarawan” sa pisara. Tanungin ang klase
kung ano ang natatandaan nila tungkol sa konsepto ng talaarawan.
C
Tumawag ng tatlong mag-aaral upang magbanggit ng mga
nalalaman nila tungkol sa talaarawan. Isuma ang kanilang mga
sagot.
D
Sabihin: Ang talaarawan ay isang paraan ng pagsulat o pagtala ng mga

E
pangyayari na naganap sa loob ng isang araw. Isinusulat natin ito upang

may maaari tayong balikan na tala na makatutulong sa pag-alala ng mga
EP
naganap sa ating buhay. Kadalasan, isinusulat natin ang petsa ng bawat

araw na itinatala natin sa isang talaarawan. Para rin tayong nagsusulat
ng liham, pero sa kasong ito, ang pinapadalhan natin ng mensahe ay ang
D
talaarawan. Magsagawa tayo ngayon ng isang pagsasanay sa pagsulat ng

talaarawan. Sa gawaing ito, ilalagay natin ang ating sarili sa katauhan
ni Gabriel.
• Ipaskil ang isang manila paper kung saan nakasulat ang sumusunod
na gawain.
Panuto: Pagkatapos mamasyal, sumulat ng talaarawan si Gabriel.

Basahin ang isinulat niya. Punan ang mga patlang ng mga detalye
galing sa binasang kuwento:
YUNIT 1 ARALIN 1
TALAAN
___________
Mahal kong Talaarawan,
Kanina, namasyal uli kami ni Nona. Pumunta kami sa

__________. Isandaang hakbang ang aakyatin para
__________. Sunod, nakita namin ang __________. Dito
minimina ang mga mineral na kagaya ng pilak, tingga, at ginto.
Pumunta rin kami sa __________. Nakita ko ang mga taong
nag-aaral maging __________. Ang huli naming pinuntahan ay
ang ___________.
Bumili si Lola Ely ng ___________, __________, at

__________. Parang gusto ko nang tumira dito sa Baguio.
• Tumawag ng mga mag-aaral at ipabasa nang malakas ang panuto,

at ang mga pangungusap sa pupunuang talaarawan.
PY
• Pansinin ang mga patlang, at tulungan ang mga mag-aaral sa
pagtukoy ng mga paraan upang mapunuan nila nang tama ang
bawat isa. Halimbawa, maaaring itanong ang sumusunod:
O
a. Bakit kaya nandito sa bandang kanan itong unang patlang? Ano
kaya ang detalye na dapat ilagay dito? Sa isang liham, ano ang
C
detalye na inilalagay dito? Ito rin kaya ang ilalagay sa talaarawan?
b. Pansinin natin ang mga salita sa unahan ng mga patlang. Kapag

D
may salitang sa, anong klaseng salita ang madalas na kasunod?

Pangalan ba ito ng tao, hayop, o lugar? Ano naman ang
E
kadalasang kasunod ng salitang ang?

EP
c. Kung hindi sapat na pahiwatig ang salita na sinusundan ng

patlang, ano pa ang puwedeng gamiting batayan sa pagpili ng
sagot?
D
d. Ano ang ibig sabihin ng salitang para sa pangungusap na ito?

(Isandaang hakbang ang aakyatin para… ) Anong ideya ang
akmang isunod sa salitang ito?
6 TAKDANG-ARALIN
Ipasipi sa mga mag-aaral ang talaarawan na may mga patlang.

Sasagutan nila ito bilang takdang-aralin.
YUNIT 1 ARALIN 2
ARALIN
2
GABAY SA PAGTUTURO
IKATLONG BAITANG
FILIPINO
PY
O
C
D
TEMA: MALIGAYANG PAGDATING SA PROBINSIYA

E
LEVELED READER: PUNTA TAYO SA ARGAO!

EP
D

IKATLONG BAITANG

Leveled Reader: Punta Tayo sa Argao! (Kuwento ni Yvette U. Tan at Guhit ni Jericho Moral)
isang probinsiya
Araw- pahayag*
araw
TA • F3TA-0a-j-2
Naipahahayag ang ideya/kaisipan/
intonasyon
PT • F3PT-Iif-1.8; FPT-IId-1.7 • Leveled Reader: Punta Tayo sa
PY
Nakagagamit ng mga pahiwatig Argao!
• Pagganyak at pangganyak na tanong
O
C
EP • F3EP-Ib-h-5 • Gamit ng iba’t ibang bahagi ng aklat
Nagagamit ang iba’t ibang bahagi ng sa pagkalap ng impormasyon
aklat sa pagkalap ng impormasyon
D
TA • F3TA-0a-j-1 • Pagbasa ng guro ng kuwento

1 Nakikinig at nakatutugon nang
E

EP
ng guro
PN • Nakikinig sa kuwento at nahihinuha • Paghinuha sa nararamdaman ng
ang maaaring naramdaman ng mga mga tauhan
D
tauhan sa iba’t ibang sitwasyon*
WG • Nakikilala at nakapagbibigay ng • Mga Uri ng Pangungusap:

halimbawa ng pangungusap na Pasalaysay at patanong
pasalaysay at patanong*

YUNIT 1 ARALIN 2

bumigkas at magbasa
• Ipakita at hikayatin ang mga mag-aaral na • Pag-uusap tungkol sa magagandang tanawin

pag-usapan ang magagandang tanawin sa sa Pilipinas
Pilipinas
• Talakayin ang mga pagganyak at pangganyak na • Pagsagot sa pagganyak at pangganyak
PY
tanong na tanong
O
C
• Talakayin ang nilalaman ng kuwento batay sa • Paghula sa nilalaman ng kuwento batay
iba’t ibang bahagi ng aklat sa pamagat
D
• Basahin ang Pakikinggang Kuwento/Listening • Pakikinig sa kuwento at pagsagot ng mga

Story, at pagtatanong tungkol dito tanong tungkol dito
E
EP
• Talakayin ang iba’t ibang nararamdaman ng • Paghihinuha sa nararamdaman ng mga tauhan

mga tauhan sa iba’t ibang sitwasyon sa iba’t ibang sitwasyon
D
• Talakayin ang mga pangungusap na pasalaysay • Pagkilala at pagbibigay ng halimbawa ng

at patanong pangungusap na pasalaysay at patanong
PB – Pag-unawa sa Binasa PU – Pagsulat at Pagbaybay KM – Komposisyon EP – Estratehiya sa

Pag-aaral PL – Pagpapahalaga sa Wika at Panitikan TA – Tatas * – Mga Layuning Idinagdag ng
Basa

PT • F3PT-Iif-1.8; FPT-IId-1.7 • Paghawan ng Balakid: torta, tuba,
Nakagagamit ng mga pahiwatig timog, hilaga, silangan,
upang malaman ang kahulugan ng kanluran, lokasyon,
mga salita tulad ng paggamit ng mga populasyon, buhangin,
palatandaang kontekstuwal (context kastilyong buhangin, cacao
PB • F3PB-Ia-1 • Pagbabalik-aral sa unang bahagi

2
Naiuugnay ang binasa sa sariling ng kuwento at pagsagot ng
karanasan* pangganyak na tanong
TA • F3TA-0a-j-3 • Pagbasa ng mga mag-aaral ng unang
Nababasa ang kuwento nang may bahagi ng Leveled Reader, Punta
tamang bilis, diin, tono, antala, at Tayo sa Argao!
ekspresyon
PY
PB • Naibibigay ang bahagi ng kuwentong • Pagbibigay ng bahagi ng kuwento
nagpapatunay ng mga sinasabi sa na nagpapatunay ng sinasabi sa
pangungusap* pangungusap
PT • F3PT-Ic-1.4 • Kasingkahulugan ng mga salita
O
Nakakagamit ng mga palatandaang
nagbibigay ng kasingkahulugan ng
C
salita*
PB • F3PB-Ig-12.1 • Pagsusunod-sunod ng mga
D
Napagsusunod-sunod ang mga pangyayari

E
kuwento
WG • Nasasabi kung ang pangungusap ay • Pangungusap na padamdam
EP
3
padamdam o pautos* o pautos
EP • Nakakukuha ng impormasyon sa • Pagkuha ng impormasyon sa
isang talahanayan* talahanayan
D
PP • F3Al-IF-1.3; F3PY-Ih-2.1 • Pagbasa, pagbigay ng pangungusap,

PU Nababasa, nagagawan ng at pagbaybay ng mga salitang may
pangungusap, at nababaybay nang 3-4 pantig
wasto ang mga salitang may tatlong
pantig pataas*
YUNIT 1 ARALIN 2

• Hikayatin ang mga mag-aaral na ibigay ang • Pagbibigay ng kahulugan ng mga salita
kahulugan ng mga salita at gamitin ang mga ito
sa pangungusap
• Talakayin ang kahulugan ng mga salita sa

pagbibigay ng katunog, at at iba pa
• Magbalik-aral sa unang bahagi ng kuwento • Pagsagot sa mga tanong tungkol sa unang
bahagi ng kuwento, sa pagganyak, at
• Ibigay ang pangganyak na tanong
pangganyak na tanong
• Ipabasa nang tahimik ng kuwento • Pagbabasa nang tahimik ng kuwento
PY
• Ipabasa nang malakas ng bahagi ng kuwento na • Pagbabasa nang malakas sa bahagi ng kuwento
nagpapatunay ng nakasaad sa pangungusap na nagpapatunay ng nakasaad sa pangungusap
• Talakayin ang kasingkahulugan ng mga salita • Pagbibigay ng kasingkahulugan ng mga salita

O
C
• Talakayin ang wastong pagkakasunod-sunod • Pagsusunod-sunod ng mga pangyayari sa

D
ng mga pangyayari sa kuwento kuwento

E
• Talakayin ang mga pangungusap na padamdam • Pagsasabi kung ang pangungusap ay padamdam
EP
at pautos o pautos
• Talakayin ang impormasyon sa isang • Pagkuha ng impormasyon sa isang talahanayan
talahanayan
D
• Ipabasa sa mga mag-aaral ang mga salitang • Pagbabasa, paggawa ng pangungusap, at

galing sa kuwento na may 3-4 pantig pagbabaybay ng mga salitang may 3-4 pantig
• Magpagawa ng sariling pangungusap gamit ang
mga salita at ipababaybay ang mga salita

Basa

PT • F3PT-Iif-1.8; FPT-IId-1.7; • Paghawan ng Balakid: aliw na
F3PT-Ic-1.5 aliw, madulas, namangha
Nakagagamit ng mga pahiwatig
clues), katuturan o kahulugan, o
kasingkahulugan
TA • F3TA-0a-j-3 • Pagbabasa nang tahimik ng mga
4
Nababasa ang kuwento nang may mag-aaral ng ikalawang bahagi ng
tamang bilis, diin, tono, antala, at kuwento, Punta Tayo sa Argao!
ekspresyon
PB • Naiwawasto ang pag-unawa sa • Pagbabalik-aral sa unang bahagi
PY
kuwento sa pamamagitan ng muling ng kuwento at pagsagot ng
pagbasa ng iba’t ibang bahagi nito* pangganyak na tanong
PB • Naisasalaysay nang maayos ang • Maayos na pagsasalaysay ng

O
mahahalagang bahagi ng kuwento* mahahalagang bahagi ng kuwento
C
PU • F3PY-Id-2.2; F3TA-0a-j-3 • Pagbabasa, pagbabaybay, at
TA Nababasa, nababaybay nang wasto, paggamit sa pangungusap ng mga
D
at nagagamit sa pangungusap ang napag-aralang salita

mga salita*
E
PS • Nagagamit ang magalang na • Paggamit ng magagalang na

pananalita na angkop sa sitwasyon pananalita sa pakikipag-usap
EP
gaya ng pakikipag-usap*
PB • F3PBH-Ie-4 • Pagbibigay ng tauhan, tagpuan,
Naibibigay ang mga tauhan, tagpuan, at banghay sa pagsasalaysay ng
D
5 at banghay sa pagsasalaysay ng kuwento

kuwento
PU • F3KM-Ie-g-3 • Pagsulat ng isang talata
Nakasusulat nang may wastong
baybay, bantas, at mekaniks ng
pagsulat
YUNIT 1 ARALIN 2

• Talakayin ang kahulugan ng mga salita • Pagbibigay ng kasingkahulugan ng mga salita
• Magbalik-aral sa kuwento at pagbigay ng • Pagsagot sa tanong tungkol sa nabasang bahagi

pangganyak na tanong ng kuwento at pagsagot sa pangganyak na
tanong
• Ipabasa nang tahimik ang kuwento sa mga • Babasahin nang tahimik ang kuwento
mag-aaral
• Ipabasa nang malakas ng bahagi ng kuwento • Pagbasa nang malakas ng hinihinging bahagi ng
PY
upang maiwasto ang pag-unawa rito kuwento upang maiwasto ang pag-unawa rito
• Ipasalaysay ang mahahalagang bahagi ng • Pagsasalaysay sa mahahalagang bahagi ng

O
kuwento kuwento
C
• Ipabasa ang mga salitang natutuhan • Pagbabasa at pagbabaybay nang wasto ang mga
sa kuwento, ipabaybay at ipagamit sa salita at paggamit ng mga ito sa pangungusap
D
pangungusap ang mga ito

E
• Talakayin ang paggamit ng magagalang na • Paggamit ng magagalang na pananalita sa

pananalita sa pakikipag-usap pakikipag-usap
EP
• Magbalik-aral sa mahahalagang bahagi ng • Pagsasalaysay ng kuwento at pagbibigay ng

kuwento gaya ng tagpuan, tauhan, at banghay mga mahahalagang bahagi gaya ng tagpuan,
D
at pagsabi ng mga ito sa pagkukuwento tauhan, at banghay ng kuwento
• Ipasulat ang talata nang may wastong baybay, • Pagsulat ng talata nang may wastong baybay,
bantas, at iba pang mekaniks sa pagsulat bantas, at iba pang mekaniks sa pagsulat

Basa

WG • Nasasabi ang uri ng mga • Mga uri ng pangungusap
pangungusap*
5
EP • Naisasaayos nang paalpabeto ang • Pagsasaayos nang paalpabeto ng
mga salita na pareho ang unang mga salita
letra*
PY
O
C
E D
EP
D
YUNIT 1 ARALIN 2

• Talakayin muli ang mga uri ng pangungusap at • Pagsagot sa pagsasanay tungkol sa iba’t ibang
pasagutan ang pagsasanay tungkol dito uri ng pangungusap
• Magbalik-aral sa pagsasaayos nang paalpabeto • Pagsasaayos nang paalpabeto ng mga salita na

ng mga salita at magbigay ng pagsasanay pareho ang umpisang letra
tungkol dito
Basa
PY
O
C
E D
EP
D
TALAAN
ARAW LAYUNIN
1
• F3EP-Ib-h-5 Nagagamit ang iba’t ibang bahagi ng aklat sa pagkalap ng
impormasyon
ng guro
• Nakikinig sa kuwento at nahihinuha ang maaaring naramdaman ng mga tauhan
sa iba’t ibang sitwasyon*
• Nakikilala at nakapagbibigay ng halimbawa ng pangungusap na pasalaysay at
patanong*
PY
Ipaskil sa pisara ang kopya ng pupunuang talaarawan na
ipinasagot sa klase bilang takdang-aralin. Maghanda ng isang
bola; ito ang gagamitin sa pagtukoy ng mag-aaral na magbibigay
ng kanilang sagot sa iba-ibang patlang. Ipaliwanag sa klase na
O
ibabato ninyo ang bola sa isang mag-aaral; ito ang sasagot sa
unang patlang. Matapos niyang sumagot, ibabato naman niya
C
ang bola sa ibang mag-aaral na nais niyang sumagot sa susunod
na patlang. Gamitin ang paraang ito sa pagsagot at pagwasto ng
takdang-aralin.
D
Sabihin: Tungkol pa rin sa maligayang pagdating sa probinsiya ang

E
tema natin ngayong linggo. May bago tayong sisimulang aklat sa linggong
ito. Aling destinasyon naman kaya ang pupuntahan nina Gabriel ngayong
EP
linggo? Babasahin ko ang simulang bahagi ng kuwento ngayong araw.

D
Basahin:
Pinanood ni Gabriel si Miyaw. Mula sa malayo, may bitbit na

tinik ang alagang pusa ni Nona. “Saan ka na naman nagpunta,
Miyaw? May baon ka pang pagkain, ah!” tanong ni Gabriel habang
hinihimas ang pusa.
Natawa si Nona sa tanong. “Kung saan-saan na nakapunta si

Miyaw. Kabisado na nga niya ang Baguio. Kahit magpasama ka pa
sa kaniya para ikutin ito ...”
“Sige nga, susubukan ko minsan,” sagot ni Gabriel.
“Sa totoo lang, hindi lang Baguio ang puwede nating libutin,”
dagdag ni Nona.
YUNIT 1 ARALIN 2
Napangiti si Gabriel sa narinig, “Talaga? Saan naman tayo TALAAN

pupunta, Nona?”
2 PAGTALAKAY NG NAPAKINGGAN
Talakayin ang napakinggan sa pamamagitan ng pagtanong ng

sumusunod:
a. Anong nakita ni Gabriel na dala ni Miyaw?
b. Ano raw ang kayang gawin ni Miyaw?
c. Ano ang balak nilang gawin?
d. Ano kaya ang naramdaman ni Gabriel sa sinabi ni Nona?
e. Ganoon din ba ang mararamdaman mo?
f. Saan kaya pupunta sina Gabriel at Nona?
PY
3 PAGSASANAY: DAMDAMIN NG MGA TAUHAN
Sabihin: Kapag nakikinig o nagbabasa tayo ng kuwento, maaari

O
nating mahinuha o mahulaan ang nararamdaman nila sa iba’t ibang
bahagi. Maaari silang maging masaya, malungkot, nananabik, naiinis,
C
galit, o nag-aalala.
• Isulat ang mga nabanggit na damdamin sa pisara. Isa-isang

D
pag-usapan ang ibig sabihin ng mga damdaming ito. Maaaring

gamitin ang sumusunod na tanong:
E
a. Ano ang hitsura o ekspresyon sa mukha ng taong masaya?

EP
Ipakita nga ninyo sa akin. Ano ang mga bagay na nagpapasaya

sa inyo? Ano ang ginagawa ninyo kapag masaya kayo?
b. Ano naman ang hitsura ng taong malungkot? Ipakita ninyo sa

D
inyong katabi ang hitsura ninyo kapag kayo ay malungkot.

Ano ang mga bagay na nagdadala ng lungkot? Ano ang
ginagawa ninyo kapag malungkot kayo?
c. Ano ang ibig sabihin ng nananabik? Kapag sabik kayo sa
isang bagay, ano ang nararamdaman ninyo? (posibleng sagot:
pakiramdam kapag may bagay na matagal nang inaabangan o
nais mangyari)
d. Ano ang ekspresyon sa mukha ng isang taong naiinis?

Ano ang mga bagay na kinaiinisan ninyo?
e. Ano ang hitsura ng taong galit? Anong damdamin ang mas

matindi—inis o galit? Ano ang nakapagpapagalit sa inyo?
Sa inyong magulang?
f. Ano ang pakiramdam ng taong nag-aalala? Mag-aalala ba kayo

tungkol sa tao o bahay na hindi mahalaga sa inyo? Kailan kayo
nag-aalala?
TALAAN • Isulat ang sumusunod na pagsasanay sa pisara. Magtutulungan ang

apat na mag-aaral na magkakatabi sa pagsagot ng bawat bilang.
Panuto: Balikan ang sumusunod na mga bahagi ng kuwento.

Isipin kung ano ang maaaring naramdaman ni Gabriel at Nona sa
sumusunod na mga sitwasyon. Isulat ang damdamin ng tauhan sa
bawat patlang, batay sa ibinigay na sitwasyon:
a. Nakita ni Gabriel si Miyaw na may bitbit na tinik.Hindi alam ni

Gabriel kung ligtas ang dala nitong tinik. __________
si Gabriel na baka malason si Miyaw. (Sagot: Nag-aalala)
b. Natawa si Nona sa tanong ni Gabriel kay Miyaw. __________

si Nona. (Sagot: Masaya)
c. Sinabi ni Nona na hindi lang sila sa Baguio maaaring pumunta.

“Talaga? Saan naman tayo pupunta, Nona?” __________
si Gabriel na makapunta sa ibang lugar. (Sagot: Nananabik)
• Bigyan ang mga grupo ng limang minuto upang pag-usapan ang
PY
kanilang sagot. Matapos ang limang minuto, tumawag ng ilang
mag-aaral upang ilahad sa buong klase ang kanilang sagot, at
ipaliwanag kung bakit nila nasabi na ito ang pakiramdamdam ni
Gabriel o Nona. Kung kinakailangan, dagdagdan ang paliwanag ng
O
mga mag-aaral.
C
4 PAGBABALIK-ARAL: MGA URI NG

PANGUNGUSAP (PASALAYSAY AT PATANONG)
D
• Isulat sa pisara ang sumusunod na pangungusap mula sa binasang

E
teksto.
EP
BRIDGING a. Mula sa malayo, may bitbit na tinik ang alagang pusa ni Nona.
Ang mga uri ng b. “Saan ka na naman nagpunta, Miyaw?”
pangungusap ay naitalakay
c. “Kung saan-saan na nakapunta si Miyaw.”
D
sa Mother Tongue.
Tanungin ang mga d. “Sa totoo lang, hindi lang Baguio ang puwede nating libutin.”
mag-aaral kung naaalala
pa nila ang iba’t ibang e. “Saan naman tayo pupunta, Nona?”
uri ng pangungusap. Ano
• Ipapansin sa klase ang bantas na ginamit sa bawat pangungusap, at
ang mga palatandaan
ang nilalayon nitong gawin.
nila upang kilalanin ang
pangungusap? (hal.: bantas, Sabihin:
tono ng pagbasa ng
a. Alin sa mga pangungusap ang nagbibigay ng impormasyon?
pangungusap)
Ano ang ginamit na bantas?
b. Alin sa mga pangungusap ang nagtatanong o humihingi ng

impormasyon? Ano ang ginamit na bantas?
c. Ano ang tawag sa pangungusap na nagtatapos sa tuldok?

Ano naman ang tawag sa pangungusap na nagtatapos sa
tandang pananong?
YUNIT 1 ARALIN 2
• Isuma ang sagot ng mga mag-aaral. Halimbawa, maaaring sabihin: TALAAN
–– Ang pangungusap na nagsasalaysay o nagbibigay ng

impormasyon ay tinatawag na pangungusap na pasalaysay.
Ginagamit ang tuldok (.) sa dulo ng pangungusap na pasalaysay.
–– Ang pangungusap na nagtatanong ay tinatawag na

pangungusap na patanong. Ginagamit ang tandang pananong
(?) sa dulo ng pangungusap na patanong.
• Magsagawa ng pagsasanay tungkol sa mga uri ng pangungusap.
Sabihin: May sasabihin akong mga pangungusap. Sabihin kung ito

ay pasalaysay o patanong:
a. Nasaan ang aking mahiwagang kahon?
b. Ang Cebu ay nasa Visayas.
c. Malayo ba ang Argao sa Lungsod ng Cebu?
PY
d. Maraming maliliit na isla ang Pilipinas.
e. Nasaan naman ang Zamboanga?
• Ipagawa ang mga mag-aaral ng papel na may malaking tuldok sa

O
harap at may malaking tandang pananong sa likod. Itataas nila ang
tamang bantas batay sa pagkabasa ng guro ng bawat pangungusap
C
sa ibaba. Pansinin kung tama ang bantas na itinataas ng mga
mag-aaral, at ibigay ang wastong sagot kung kinakailangan.
D
a. Saan ba tayo pupunta (tandang pananong)

E
b. Malayo ang Argao (tuldok)

EP
c. Nagpaalam ka ba sa nanay mo (tandang pananong)
d. Mas maraming tao sa Baguio (tuldok)
e. Nagugustuhan mo na ba ang Baguio (tandang pananong)

D
5 TAKDANG-ARALIN
Magsulat ng tatlong (3) pangungusap na pasalaysay at tatlong (3)

pangungusap na patanong tungkol sa inyong probinsiya.
TALAAN
ARAW LAYUNIN
2
• F3PB-Ia-1 Naiuugnay ang binasa sa sariling karanasan
• Naibibigay ang bahagi ng kuwentong nagpapatunay ng mga sinasabi sa
pangungusap*
1 PANIMULANG GAWAIN: PAGLALAHAD NG

LOKASYON NG PROBINSIYA SA MAPA
PY
• Gumamit ng isang mapa ng Pilipinas para sa gawaing ito. Bago
magsimula, siguruhin na naiintindihan na ng mga mag-aaral ang
konsepto ng direksiyon at lokasyon sa mapa, partikular na ang mga
O
salitang hilaga, kanluran, timog, at silangan.

C
E D
EP
D
Sabihin: Ang tema natin sa linggong ito ay “Maligayang Pagdating sa

Probinsiya.” Katulad ng nabanggit natin noong nakaraang lingo, may 81
probinsiya sa Pilipinas. Makikita natin ang mga probinsiyang ito dito sa
mapa.
Kapag tumitingin tayo sa mapa, mahalagang maintindihan natin ang
iba-ibang lokasyon at direksiyon. Sa wikang Filipino, may apat na salita
na nagpapahiwatig ng mga pangunahing lokasyon at direksiyon: hilaga,
kanluran, timog, at silangan.
• Isulat ang mga salitang ito sa pisara ayon sa lokasyon nila sa mapa.
Isulat ang hilaga sa itaas, timog sa ibaba, kanluran sa kaliwa, at
silangan sa kanan.
• Ipataas ang kanang braso ng lahat ng mag-aaral, at ipaturo sa

kanila ang tamang direksiyon habang binabanggit ang bawat salita.
Sabayan sila sa pagsagawa nito: hilaga sa itaas, timog sa ibaba,
kanluran sa kaliwa, at silangan sa kanan. Ulitin nang dalawang
YUNIT 1 ARALIN 2
beses. Sa ikatlong ulit, banggitin na lamang ang salita at ipaturo TALAAN

sa buong klase ang tamang direksiyon gamit ang kanilang braso.
Pansinin kung nakuha na ng lahat ang tamang direksiyon para
sa bawat salita. Kapag malinaw na sa klase ang mga direksiyon,
tumungo na sa gawaing paglalahad.
Sabihin: Tatawag ako ng ilang mag-aaral upang lumapit dito sa

mapa sa harapan at maghanap ng isang probinsiya na nasa lokasyon
o direksiyon na babanggitin ko. Sa inyong paglalahad, maaari ninyong
gamitin ang pormang ito:
Nasa lokasyong _____ ng Pilipinas ang probinsiya ng ______.
Halimbawa, “kung pinahanap ko kayo ng probinsiya na nasa silangang

bahagi ng Pilipinas, maaari ninyong sabihin: Nasa lokasyong silangan ng
Pilipinas ang probinsiya ng Masbate.”
• Tumawag ng apat na mag-aaral. Itakda sa unang mag-aaral ang

salitang hilaga, sa ikalawa ang salitang timog, sa ikatlo ang salitang
kanluran, at sa ikaapat ang salitang silangan. Isulat sa pisara ang
PY
mga babanggitin nilang pangungusap. Siguruhing tama ang mga
binabanggit nilang probinsiya ayon sa takdang lokasyon. O
2 PAGHAHANDA SA PAGBASA NG KUWENTO
C
Ihanda ang klase para sa pagbasa ng bagong aklat sa linggong ito.
D
Sabihin: Kahapon, pinakinggan ninyo ang usapan nina Gabriel

at Nona. Natatandaan pa ba ninyo kung tungkol saan ang usapan
E
nila? Ano ang sinabi ni Nona kay Gabriel sa bandang dulo ng

kanilang usapan? (Maghintay ng ilang sagot.) Tama! Binanggit ni
EP
Nona kay Gabriel na hindi lang Baguio ang maaari nilang puntahan.
Ngayong araw, mababasa ninyo kung saan sunod na maglalakbay sina
Gabriel at Nona. Pero bago iyon, pag-aralan muna natin ang ilang salita
D
na mababasa ninyo sa kuwento.
• Isulat sa pisara ang mga salita na pag-aaralan ngayong araw, at
ipabasa nang malakas sa mga mag-aaral:
torta tuba cacao populasyon

kastilyong buhangin
Sabihin: Gagamitin ko sa pangungusap ang mga bagong salita sa
ating kuwento. Pag-usapan natin ang ibig sabihin ng bawat salita:
(1) torta
Sabihin: Pumunta kami sa Cebu. Kumain kami ng masarap na

torta mula sa isang panaderya. Para itong pinaghalong mamon at
ensaymada. (Magpakita ng larawan ng torta mula sa Cebu.)
TALAAN Itanong: Nakakain na ba kayo ng torta? Aling mga salita mula sa

binasa ko ang nagbibigay ng ideya kung ano ang ibig sabihin ng torta?
(posibleng sagot: panaderya, mamon, ensaymada) Batay dito, ano
kaya ang ibig sabihin ng torta?
Isulat: torta – espesyal na tinapay mula sa Cebu
(2) tuba
Sabihin: Mula sa sabaw ng niyog ang tuba. Nagiging alak ang sabaw ng
niyog habang tumatagal, at ito ay nagiging tuba. Masarap itong inumin o
ihalo sa lutuin.
Itanong: Aling mga salita mula sa binasa ko ang nagpapahiwatig kung

ano ang tuba? (posibleng sagot: alak, niyog) Ano kaya ang ibig sabihin
ng tuba?
Isulat: tuba – alak na mula sa niyog
(3) populasyon
PY
Sabihin: Pataas nang pataas ang populasyon ng Pilipinas. Noong
taong 2000, may 76 milyong taong nakatira sa ating bansa. Ngayon,
ang populasyon ng Pilipinas ay 98 milyong katao.
O
Itanong: Ano ang mga bilang na narinig ninyo sa pangungusap? Tungkol
saan ang mga bilang na ito? Ano ang kinalaman ng mga bilang na ito sa
C
salitang populasyon? Ano ang ibig sabihin ng populasyon?
Isulat: populasyon – bilang ng tao na nakatira sa

D
isang lugar
E
(4) kastilyong buhangin

EP
Sabihin: Gumawa ang magkakaibigan ng kastilyong buhangin sa

may tabing-dagat. Naglaro sila at nagkunwari na sila ay mga prinsipe at
prinsesang nakatira sa isang kastilyo. Nang tumaas ang tubig, natumba
ang kanilang kastilyo dahil malambot ang buhangin.
D
Itanong: Saan natatagpuan ang buhangin? Nakapaglaro na ba kayo

sa buhangin? Ano ang mga salita sa binasa ko na nagpapahiwatig kung
ano ang kastilyo? Sino ang nakatira sa kastilyo? Kapag pinagsama ang
konsepto ng kastilyo at buhangin, anong imahe ang nakikita ninyo sa
inyong isipan? Ano kaya ang ibig sabihin ng kastilyong buhangin?
Isulat: kastilyong buhangin – kunwaring bahay

ng hari na gawa mula sa buhangin; madalas na
itinatayo habang naglalaro sa tabing dagat
(5) diwata
Sabihin: Naaalala ba ninyo ang kuwento ni Mariang Makiling, ang

magandang dalaga na may kakaibang hiwaga at kakayanan?
Si Maria ay isang diwata na nagbabantay sa Bundok Makiling.
Bilang diwata, ginagamit niya ang kanyang hiwaga upang tulungan o
parusahan ang sinumang dumaan sa bundok.
YUNIT 1 ARALIN 2
Itanong: Ano ang mga salitang narinig ninyo na nagbibigay ng TALAAN

ideya kung ano ang isang diwata? (posibleng sagot: magandang
dalaga, hiwaga, tagabantay ng bundok) Ano ang hitsura ng
diwata? Ano ang kaya niyang gawin? Saan siya nakikita? Ano ang ibig
sabihin ng diwata?
Isulat: diwata – mahiwagang dalaga na

nagbabantay sa kalikasan
(6) cacao
Sabihin: Ang tsokolate ay galing sa puno ng cacao. Ang mga

buto ng cacao ay pinapatuyo at ginigiling. Ang giniling na cacao ay
ginagawang tablea.
Itanong: Anong mga produkto ang nagmumula sa cacao? Ayon sa

binasa ko, anong uring bagay ang cacao?
Isulat: cacao – puno at bunga kung saan

nanggagaling ang tsokolate
PY
b. Pagganyak
• Ipakita ang pabalat ng aklat at ipabasa sa klase ang pamagat at
may-akda.
O
Sabihin: Tungkol pa rin kay Gabriel ang kuwento natin ngayong
C
linggo. Kung nakilala natin noong nakaraang linggo ang pinsan ni
Gabriel na si Nona, ngayon naman ay makikilala natin ang lolo at lola
ni Gabriel. Malapit ba kayo sa inyong lolo at lola? Saan sila nakatira?
D
Binibisita niyo ba sila?

E
• Tumawag ng ilang mag-aaral upang magbahagi ng detalye tungkol

sa kanilang lolo at lola.
EP
Iugnay ang usapan tungkol sa lolo at lola sa babasahing kuwento.
D
Sabihin: Alamin natin sa babasahin ko ngayon ang ilang detalye

tungkol sa lolo at lola ni Gabriel. Habang nakikinig, alamin ang sagot
sa mga tanong na ito: Saan nakatira ang lolo at lola ni Gabriel?
Ano ang ipinadala nila kay Gabriel?
3 PAGBASA NG KUWENTO
Ipamahagi ang mga Leveled Reader sa klase. Ipaalala sa mga

mag-aaral na (a) maaari nilang itaas ang kanilang kamay kung
may tanong sila habang nagbabasa, at (b) itataob nila sa kanilang
harapan ang aklat kapag tapos na silang magbasa.
Sabihin: Babasahin ninyo nang tahimik ang kuwento. Iikot ako

habang nagbabasa kayo. Itaas ang kamay kung may salitang hindi
mabasa o maunawaan para matulungan ko kayo. Pagkatapos ninyong
magbasa, pag-uusapan natin ang kuwento. Tandaan ang mga salitang
TALAAN pinag-aralan natin, at ang tanong na hahanapan ninyo ng sagot habang

nagbabasa: Saan nakatira ang lolo at lola ni Gabriel? Ano ang ipinadala
nila sa kanilang apo? Simulan na ninyo ang pagbabasa.
• Umikot sa buong klase habang nagbabasa ang mga mag-aaral.

Lumapit sa mga magtataas ng kamay. Pansinin kung nakataob na
ang aklat ng karamihan ng mga mag-aaral. Tumungo sa talakayan
kapag tapos nang magbasa ang klase.
4 PAGTALAKAY SA KUWENTO

sumusunod:
a. Saang probinsiya nakatira si Lola Adel?

b. Paano pupunta sina Nona sa Argao?
c. Ilan ang populasyon ng Argao?
d. Alin ang mas maraming tao, ang Baguio o ang Argao?
PY
5 MULING PAGBASA NG KUWENTO
O
Sabihin: Ngayon naman, magtutulungan kayo ng inyong katabi sa
paghanap ng bahagi ng kuwento na nagpapatunay ng mga babanggitin
C
kong pangungusap. Kapag nahanap na ninyo ang tamang bahagi, itaas ang
inyong kamay. Malinaw ba ang panuto para sa susunod na gawain?
D
• Banggitin ang mga sumusunod na pangungusap, at hintayin na

magtaas ng kamay ang karamihan sa klase kapag nakita na nila ang
E
takdang bahagi ng kuwento.

EP
Sabihin: Basahin nang malakas ang bahagi ng kuwento na nagpapakita

o nagpapatunay na:
a. maraming alam si Gabriel tungkol sa Argao

D
b. mas maraming tao sa Baguio kaysa sa Argao
c. maraming maaaring gawin sina Gabriel sa tabing-dagat
d. may diwata sa kuweba ng Mt. Lantoy
e. maraming puno ng cacao sa Argao
• Tumawag ng mga mag-aaral upang basahin ang tamang bahagi ng

kuwento na nagpapatunay sa pangungusap. Ipabanggit sa kanila
kung bakit ito nagpapatunay sa detalyeng inyong binanggit.
6 TAKDANG-ARALIN
Maglista ng tatlong bagay na natutuhan mo tungkol sa Argao.

Isulat ito sa inyong kuwaderno.
YUNIT 1 ARALIN 2
TALAAN
LAYUNIN ARAW
•
•
F3PT-Ic-1.4 Nakakagamit ng mga palatandaang nagbibigay ng
3
kasing kahulugan ng salita*
• F3PB-Ig-12.1 Napagsusunod-sunod ang mga mahahalagang pangyayari sa
kuwento
• Nasasabi kung ang pangungusap ay padamdam o pautos*
• Nakakukuha ng impormasyon sa isang talahanayan*
• F3Al-IF-1.3; F3PY-Ih-2.1 Nababasa, nagagawan ng pangungusap, at
nababaybay nang wasto ang mga salitang may tatlong pantig pataas*
1 BAHAGINAN:
PAGTALAKAY SA TAKDANG-ARALIN
PY
Gamitin ang bahaginan para magpalitan ng impormasyon ang mga
magkakatabi tungkol sa isinagot nila sa takdang aralin. Babasahin nila
para sa kanilang katabi ang tatlong bagay na natutuhan nila tungkol
O
sa Argao na inilista nila sa kanilang kuwaderno. Bigyan sila ng tatlong
minuto para sa gawaing ito. Pagkatapos, tumawag ng tatlong mag-
C
aaral upang pumunta sa harapan ng klase at maglahad ng kanilang
listahan. Iwasto ang kanilang pangungusap at impormasyon kung
D
kinakailangan.
E
2 PAGBASA NG IMPORMASYON
EP
SA TALAHANAYAN
• Ipaskil ang mapa na ginamit kahapon. Tanungin ang klase kung

D
saang probinsiya matatagpuan ang Argao. Tumawag ng mag-aaral

upang ituro sa mapa ang probinsiya ng Cebu.
Sabihin: May ilan tayong nakuhang detalye tungkol sa bayan ng

Argao, Cebu kahapon. Ngayon naman, pag-aralan natin ang ilang
impormasyon tungkol sa lungsod ng Cebu, o Cebu City.
• Ipaskil ang sumusunod na talahanayan at gabayan ang mga

mag-aaral sa pagbasa ng impormasyon na makikita dito:
Listahan ng Poulasyon ng Sampung Barangay ng Cebu

City Noong 2000
Barangay Populasyon
Cebu City 718,821
Guadalupe 45,012
Lahug (Pob.) 35,275
Basak San Nicolas 31,840
TALAAN
Tisa 29,549
Mabolo 27,498
Labangon 27,266
Mambaling 26,417
Punta Princesa 22,482
Bulacao 19,887
Camputhaw (Pob.) 17,867
Source: NSO, 2000 Census of Population and Housing
Sabihin: Pagmasdan natin ang talahanayang ito. Katulad ng ibang

talahanayan, malalaman natin kung tungkol saan ito sa pamamagitan ng
pagbasa ng pamagat. Ano ang pamagat ng talahanayan? (Maghintay ng
sagot.) Batay sa pamagat, ano ang impormasyong makukuha natin dito?
(Maghintay ng sagot) Ano nga ulit ang ibig sabihin ng populasyon?
Pinag-aralan natin ito kahapon. (Maghintay ng sagot)
Sabihin: Anong impormasyon ang makikita sa hanay sa kaliwa?
PY
Basahin nga natin ang pangalan ng mga barangay. (Ipabasa ang mga
pangalan ng barangay habang itinuturo ang bawat isa.)
Anong impormasyon ang makukuha sa hanay sa kanan? Paano
matutukoy kung ano ang populasyon ng isang partikular na barangay
O
gamit ang talahanayang ito? (Maghintay ng sagot)
C
• Bigyan ng panahon ang mga mag-aaral na sipiin ang talahanayan
sa kanilang kuwaderno. Pagkatapos, ipasagot sa kanila ang
sumusunod na tanong gamit ang talahanayan:
D
a. Ano ang populasyon ng Barangay Punta Princesa?

E
b. Ano ang populasyon ng Barangay Tisa?

EP
c. Aling barangay ang may pinakamalaking populasyon?
d. Aling barangay ang may pinakamaliit na populasyon?

D
e. Aling dalawang barangay ang halos pareho ang populasyon?
• Bigyan ng limang minuto ang klase upang isulat ang kanilang sagot
sa kuwaderno. Matapos ang limang minuto, tumawag ng mga
mag-aaral at ipalahad ang kanilang sagot habang itinuturo ang
bahagi ng talahanayan kung saan (o paano) nila nakuha ang
impormasyon.
3 PAGSAGOT SA SKILL BUILDER

MULA SA LEVELED READER
Ipamahagi sa klase ang mga Leveled Reader. Ipabukas ito sa

pahina 16, kung nasaan ang mga sasagutang Skill Builder.
Basahin at ipaliwanag ang panuto para sa klase. Bigyan sila ng
sampung minuto upang sipiin sa kanilang kuwaderno ang gawain
at upang sagutan ito.
YUNIT 1 ARALIN 2
TALAAN
Panuto: Bawat pangungusap ay may salitang sinalungguhitan. Piliin

ang salita sa loob ng kahon na kasingkahulugan ng salitang may
salungguhit.
isla lalawigan populasyon lawak diwata
a. Nakatira si Lola Adel sa probinsiya ng Cebu. __________
b. Alam mo ba kung ilan ang bilang ng tao sa inyong bayan?

__________
c. Ang laki pala ng lungsod ng Cebu. __________
d. May nakatira raw na mahiwaga at magandang binibini sa

kabundukan.
PY
e. Isang lupain na napapalibutan ng tubig ang Argao. __________
Pagsusunod-sunod ng mga Pangyayari

O
Panuto: Lagyan ng bilang 1, 2, 3, 4 ayon sa wastong pagkakasunod-
sunod ng mga pangyayari sa kuwento:
C
_____ Bumisita sila sa lola ni Gabriel bago umuwi.
D
_____ Sumakay sina Nona at Gabriel sa mahiwagang kahon

papuntang Argao.
E
_____ Pinadalhan si Gabriel ng torta mula sa Cebu at pinatikim niya

EP
ito kay Nona.
_____ Niyaya sila ng nanay ni Gabriel na magmeryenda.
Ikuwento ang mga pangyayari gamit ang isinaayos

D
na pagkakasunod-sunod.
5 PAGBABALIK-ARAL: MGA PANGUNGUSAP

NA PAUTOS O PADAMDAM
• Gabayan ang klase sa pagbabalik-aral tungkol sa mga uri ng

pangungusap.
Sabihin: May mga babanggitin akong pangungusap na may

kinalaman sa kuwentong binasa ninyo. Ito ay mga pangungusap nina
Gabriel at Nona. Pakinggang mabuti, at isipin kung anong uri ng
pangungusap ito, at kung anong bantas ang gamit ng mga ito:
a. Ang ganda ng Argao!
b. Kunan mo ako ng larawan habang umaakyat sa bundok.
c. Naku! Muntik na akong madulas!
TALAAN d. Pakihawakan ang dala ko.
e. Wow! Ang daming puno ng cacao!
Itanong: Alin sa mga pangungusap ang nagsasaad ng matinding

damdamin? Alin sa mga pangungusap ang nag-uutos? Anong bantas ang
ginagamit sa bawat uri ng pangungusap?
• Sumahin ang mga sagot na ibibigay ng mag-aaral. Halimbawa:
Ang pangungusap na nagsasaad ng matinding damdamin ay

tinatawag na pangungusap na padamdam. Ginagamit ang
tandang padamdam (!) sa pangungusap na padamdam.
Ang pangungusap na nag-uutos ay tinatawag na pangungusap

na pautos. Ginagamit ang tuldok sa katapusan ng pangungusap
na pautos.
• Gabayan ang klase sa pagsagawa ng gawaing pangkatan. Hatiin ang
PY
klase sa apat na pangkat. Hatiin din ang pisara sa apat na bahagi.
Ipalinya ang bawat pangkat sa harapan ng kanilang bahagi ng
pisara. Isusulat nila sa pisara kung ang pangungusap na binasa ay
padamdam o pautos.
O
• Basahin ang sumusunod na pangungusap at bigyan ng panahon
ang bawat pangkat upang isulat nila ang kanilang sagot.
C
a. Ang sarap ng niluto ni Lola Epay!
D
b. Ikuha mo naman ako ng plato.
c. Ingat ka! Madulas ang daan papuntang bundok!

E
d. Dali! Maraming puno ng cacao rito!

EP
e. Kumuha ka ng basket na lalagyan ko ng tablea.

D
6 TAKDANG-ARALIN:
Magsulat ng tatlong (3) pangungusap na pautos at tatlong (3)

pangungusap na padamdam.
YUNIT 1 ARALIN 2
TALAAN
LAYUNIN ARAW
4
• F3PT-Iif-1.8; FPT-11d-1.7; F3PT-Ic-1.5 Nakagagamit ng mga pahiwatig
upang malaman ang kahulugan ng mga salita tulad ng paggamit ng mga
palatandaang kontekstuwal (context clues), katuturan o kahulugan, o
kasingkahulugan
• Naiwawasto ang pang-unawa sa kuwento sa pamamagitan ng muling pagbasa
ng iba’t ibang bahagi nito*
• Naisasalaysay nang maayos ang mahahalagang bahagi ng kuwento*
• F3PY-Id-22; F3TA-0a-j-3 Nababasa, nababaybay nang wasto, at nagagamit
sa pangungusap ang mga salita
1
PY
BAHAGINAN O
• Tulungan ang mga mag-aaral na iugnay ang kanilang sariling
karanasan sa ilang detalye mula sa kuwentong “Punta tayo sa
C
Argao!” at magbahaginan tungkol dito.
Sabihin: Natatandaan pa ba ninyo kung sino ang kamag-anak ni

D
Gabriel na nakatira sa Argao? Tama! Nakatira sa Argao ang lolo at

lola niya. Nasa malayong lugar o ibang probinsiya din ba ang lolo at
E
lola ninyo? Kung hindi, saan sila nakatira? Ikuwento sa inyong katabi ang
EP
ilang detalye tungkol sa inyong lolo at lola. Maaari ninyong banggitin ang
sumusunod na impormasyon sa inyong bahaginan:
a. Ang pangalan ng inyong lolo at lola

D
b. Kung saan sila nakatira
c. Ang kanilang edad
d. Kung ano-ano ang hilig nilang gawin
• Bigyan ng tatlong minuto ang magkakatabi upang magbahaginan

tungkol sa kanilang lolo at lola. Umikot sa klase at pakinggan ang
kanilang paglalahad. Kung kailangan, tulungan ang mga mag-aaral
sa pagtukoy sa mga akmang salita kung hindi pa nila ito mailahad
sa wikang Filipino.
• Matapos ang tatlong minuto, tumawag ng dalawang magkapares at

papuntahin sila sa harapan ng klase. Ilalahad ng bawat miyembro
ng pares sa buong klase ang binanggit ng kanilang katabi
tungkol sa kanilang lolo at lola. Tulungan ang mga naglalahad sa
pagsasaayos ng kanilang paglalahad kung kinakailangan.
TALAAN
2 PAGHANDA SA PAGBABASA
Sabihin: Ipagpapatuloy natin ngayon ang pagbasa sa kuwentong

“Punta tayo sa Argao!” Pag-aralan muna natin ang ilang salita na
mababasa ninyo sa bahaging ito ng aklat.
• Isulat sa pisara ang mga salitang pag-aaralan:
aliw na aliw madulas namangha

(1) aliw na aliw
Sabihin: “Ang daming magagandang tanawin sa Argao,” sabi ni Nona

na aliw na aliw habang naglalakad sa tabing-dagat. Hindi mapigilan ni
Nona ang kanyang kasiyahan sa lahat ng kanyang makita sa Argao.
Itanong: Alin sa sumusunod ang kasingkahulugan ng aliw na aliw?
PY
a. nalulungkot
b. tuwang-tuwa
O
c. nanghihina
C
(2) madulas
Sabihin: “Humawak ka sa mga sanga ng puno habang naglalakad,”

D
ang payo ni Gabriel kay Nona. Madulas ang daan dahil basa ang lupa.
Baka ka mahulog o madapa kapag naglalakad ka sa lupang madulas.
E
Itanong: Alin sa sumusunod ang katangian ng daang madulas?

EP
a. madaling lakarin
b. mahirap lakarin
D
c. mabilis lakarin
(3) namangha
Sabihin: Namangha si Nona nang makakita siya ng simbahan

na may malalaking santo. “Ngayon lang ako nakakita ng ganito!” ang
malakas na sabi niya. Nandilat ang mata ni Nona at halos hindi siya
makapaniwala sa kanyang nakita sa simbahan.
Itanong: Ano ang nararamdaman ng isang tao kapag siya ay

namangha?
a. natatakot
b. inaantok
c. humahanga
YUNIT 1 ARALIN 2
• Matapos pag-usapan ang mga salita, hikayatin ang mga mag-aaral TALAAN
na mag-isip ng mga pangungusap na gumagamit ng mga salitang
ito. Maaari rin silang hingan ng mga halimbawa ng mga bagay
na madulas, mga pagkakataon kung kailan sila namangha, o mga
pangyayari kung kailan sila ay aliw na aliw. Tumawag ng ilang
mag-aaral upang ilahad ang kanilang mga pangungusap o
halimbawa.
b. Pagganyak
Ipakita ang pabalat ng aklat na Punta tayo sa Argao!
Itanong: Naaalala pa ba ninyo ang unang bahagi ng kuwentong ito?

Ano-anong lugar ang pinuntahan nina Gabriel at Nona sa Argao?
Ano ang ginamit nila sa kanilang pagpunta sa Argao? Gusto ba
ninyong malaman kung ano pa ang iba nilang makikita sa Argao sa
pagpapatuloy ng kuwento?
PY
Sabihin: Babasahin ninyo ngayon ang pagtatapos ng kuwentong ito.
Habang nagbabasa, subukang sagutan ang tanong na ito: Ano-ano
pang magagandang lugar ang nakita nina Nona at Gabriel sa Argao?
O
3 PAGBASA NG KUWENTO
C
Ipamahagi ang mga Leveled Reader sa klase. Ipaalala sa mga

D
mag-aaral na (a) maaari nilang itaas ang kanilang kamay kung

may tanong sila habang nagbabasa, at (b) itataob nila sa kanilang
harapan ang aklat kapag tapos na silang magbasa.
E
Sabihin: Babasahin ninyo nang tahimik ang kuwento. Iikot ako habang
EP
nagbabasa kayo. Itaas ang kamay kung may salitanag hindi mabasa o
maunawaan para matulungan ko kayo. Pagkatapos ninyong magbasa,
pag-uusapan natin ang kuwento. Tandaan ang mga salitang pinag-aralan
D
natin, at ang tanong na hahanapan ninyo ng sagot habang nagbabasa:

Ano-ano pang magagandang lugar ang nakita nina Nona at Gabriel sa
Argao?
• Talakayin ang kuwento sa pamamagitan ng pagtanong ng

sumusunod:
a. Saan-saan pumunta sina Gabriel at Nona?
b. Bakit dapat silang mag-ingat sa pagpunta sa Balay Agta?
c. Kailan itinayo ang Simbahan ng San Miguel Arcangel?
d. Ano-ano kaya ang nakapinta sa kisame ng simbahang ito?
e. Ano ang Casa Real?
TALAAN f. Ano-ano ang makikita sa plaza?
g. Ano-ano naman ang makikita sa Argao Nature Park?
h. Ano ang pagkakapareho nito sa Burnham Park ng Baguio?
i. Ano ang huling pinuntahan nina Gabriel?
j. Ano kaya ang naramdaman nila sa pamamasyal sa Argao?
5 MULING PAGBASA NG KUWENTO
Sabihin: Ngayon naman, magtutulungan kayo ng inyong katabi

sa paghahanap ng bahagi ng kuwento kung saan makikita ang mga
babanggitin kong detalye. Kapag nahanap na ninyo ang tamang bahagi,
itaas ang inyong kamay. Malinaw ba ang panuto para sa susunod na
gawain?
• Banggitin ang sumusunod na detalye, at hintayin na magtaas ng
PY
kamay ang karamihan sa klase kapag nakita na nila ang takdang
bahagi ng kuwento.
Sabihin: Basahin nang malakas ang bahagi ng kuwento na nagpapakita

O
ng sumusunod:
a. Kung bakit dapat mag-ingat sa Balay sa Agta

C
b. Kung bakit isa sa pinakamatandang simbahan sa Pilipinas ang
San Miguel Arcangel
D
c. Kung bakit busog na busog ang magpinsan nang bumalik sa

E
Baguio
EP
d. Kung ano-ano ang matatandang lugar sa Argao
e. Kung bakit maganda ang San Miguel Arcangel Church

D
• Tumawag ng mga mag-aaral para sa bawat detalye, at ipabasa sa

kanila nang malakas ang bahagi ng kuwento na tumutukoy sa
detalyeng binanggit. Ipapaliwanag sa kanila kung bakit nila nasabi
na ito ang bahagi kung saan makikita ang detalyeng hinahanap.
6 PAGSASANAY: PAGBAYBAY AT PAGGAMIT SA

PANGUNGUSAP NG MGA SALITA
• Idikta sa mga mag-aaral ang sumusunod na sampung salita, at

ipabaybay/ipasulat ito sa kanilang kuwaderno:
a. kuweba f. kailangan
b. pinakamatanda g. halimaw
c. namangha h. digmaan
d. eskuwelahan i. pandaigdig
e. bulwagan j. tostado
YUNIT 1 ARALIN 2
• Umikot sa klase habang nagbabaybay/nagsusulat ang mga TALAAN

mag-aaral. Matapos idikta ang lahat ng salita, isulat ang mga salita
sa pisara upang makita ng klase kung may kailangan silang iwasto
sa kanilang pagbabaybay.
• Isulat din ang sumusunod na panuto sa ibabaw ng listahan ng

salita: Pumili ng limang salita mula sa listahan, at gamitin
ang bawat isa sa isang pangungusap.
• Bigyan ng panahon ang mga mag-aaral upang makabuo at

makasulat ng kanilang mga pangungusap.
7 TAKDANG-ARALIN
Pumili ng alinman sa sumusunod na bahagi ng aklat at ikuwento

ang detalye nito sa isang kapamilya.
a. Pagpunta nila sa Balay sa Agta
PY
b. Pagpunta nila sa simbahan ng San Miguel Arcangel
c. Mga pinuntahan nila bago bumalik sa Baguio O

e. Dahilan kung bakit hindi nila makain ang meryenda na
inihanda ni Lola Ely
C
LAYUNIN ARAW
D
5
E
• Nagagamit ang magalang na pananalita na angkop sa sitwasyon gaya ng

EP
pakikipag-usap*
• F3PBH-Ie-4 Naibibigay ang mga tauhan, tagpuan, at banghay sa
pagsasalaysay ng kuwento
• F3KM-Ie-g-3 Nakasusulat nang may wastong baybay, bantas, at mekaniks
D
ng pagsulat
• Nasasabi ang uri ng mga pangungusap*
• Naisasaayos nang paalpabeto ang mga salita na pareho ang unang letra*
1
PANIMULANG GAWAIN: PAKIKINIG SA
MAIKLING USAPAN
• Ipaalala sa mga mag-aaral ang binasa nilang bahagi ng aklat na

Punta Tayo sa Argao! kahapon. Banggitin na sa unang gawain ng
klase ngayong araw, makikinig sila sa babasahin ng guro na usapan
sa pagitan nina Nona, Gabriel, at ang pari mula sa simbahang San
Miguel Arcangel.
Sabihin: Pakinggan ninyo ang tagpuang ito. Nakita nina Nona at

Gabriel ang pari sa San Miguel Arcangel Church. Narito ang usapan
nila.
TALAAN
Nona: Magandang umaga po, Padre. Kayo po pala ang pari

dito sa simbahan.
Pari: Ako nga. Ano ang maipaglilingkod ko sa inyo?
Gabriel: Puwede po bang makita ang loob ng simbahan?
Pari: Oo naman. Halikayo, sasamahan ko kayo.
Nona: Narinig po namin na isa ito sa pinakalumang

simbahan dito sa Pilipinas.
Pari: Totoo iyan, iha. Katunayan, itinayo ang simbahang ito

noon pang taong 1783.
Gabriel: Matagal na po ba kayong pari sa simbahan na ito?
Pari: Matagal-tagal na rin. Magsasampung taon na.
Nona: Matagal na po pala. Maraming salamat po sa
PY
pagpakita ninyo sa amin ng simbahan.
Pari: Walang anuman. Bumalik kayo uli.

O
• Talakayin ang usapang pinakinggan upang mapalitaw ang magalang
C
na pananalita na ginamit nina Nona at Gabriel.
Itanong: Paano nakipag-usap sina Gabriel sa pari? Ano-ano ang

magagalang na salita na ginamit nila?
D
• Gabayan ang klase sa pagsasagawa ng maikling dula-dulaan na

E
magpapakita ng magalang na pananalita. Isulat sa pisara ang

sumusunod na sitwasyon. Tumawag ng tatlong mag-aaral. Papiliin
EP
sila ng isang sitwasyon na kanilang isasadula. Ipaalala sa kanila ang

mga dapat tandaan tungkol sa magalang na pananalita.
D
a. Nasalubong nila ang namamahala sa Casa Real.
b. Binati sila ng diyanitor sa Argao Nature Park.
c. Nakausap nila si Lola Adel.

PAALALA SA GURO Ipamahagi sa klase ang mga Leveled Reader. Ipabukas ang aklat
sa pahina 22, kung saan matatagpuan ang mga Skill Builder na
Maaaring ipasagot ang sasagutan ng klase ngayong araw.
pahina 22 ng Skill Builder
sa Leveled Reader bilang Magsagawa ng mabilis na pagbabalik-aral at paliwanag tungkol sa
gawain sa klase o takdang panuto ng mga gawain sa Skill Builder
aralin.
YUNIT 1 ARALIN 2
TALAAN

a. Pagbabalik-aral
Sabihin: Tutukan natin itong gawain tungkol sa mga elemento o sangkap
ng isang kuwento. Natatandaan pa ba ninyo kung ano ang mga elemento
ng isang kuwento? Basahin natin ang mga elemento ng isang kuwento na
nakalista sa unang hanay dito sa talahanayan. (Gabayan ang mga
mag-aaral sa pagbasa ng nakasulat sa unang hanay.)
• Pagkabasa ng mga salita sa unang hanay, tanungin ang sumusunod:
(1) Anong detalye ang bahagi ng tagpuan ng isang kuwento?
(2) Bakit mahalaga ang mga tauhan sa isang kuwento? Ano ang
PY
papel nila sa isang kuwento?
(3) Ano-ano ang nasa banghay ng kuwento?
• Sumahin ang sagot ng mga mag-aaral. Isulat ang sumusunod sa

O
pisara:
C
Tagpuan: sinasaad kung saan at kailan
ginanap ang isang kuwento
D
Tauhan: ang mga pangunahing karakter ng

isang kuwento
E
Banghay: ang mga mahahalagang

EP
kaganapan o pangyayari sa isang kuwento

D
b. Pagsasanay
Muling ikuwento ang pagbisita nina Gabriel at Nona sa Argao.
Sabihin kung saan at kailan nangyari ang kuwento, ang mga tauhan, at
ang mahahalagang pangyayari. Maaaring sundan ang sumusunod na
balangkas:
Pamagat __________
Tagpuan:
Saan: __________
Kailan: __________
Mga Tauhan: __________
Banghay: __________
TALAAN Sabihin: Isulat ang inyong muling pagkuwento. Pagkatapos ninyo itong
isulat, basahin at tingnan kung:
(1) Nag-uumpisa sa malaking letra ang bawat pangungusap at

ang mga tiyak na pangalan.
(2) Nagtatapos sa angkop na bantas ang bawat pangungusap.
(3) May margin sa kaliwa at kanang bahagi ng talata.
(4) May wastong indensiyon ang mga talata.
c. Mga Uri ng Pangungusap

Basahin at isulat kung anong uri ng pangungusap (palahad,
patanong, padamdam, pautos) ang sumusunod:
(1) Wow! Ang dulas!
(2) Kuhanan mo ako ng larawan.
(3) Kailan ginawa itong simbahan?
PY
(4) Halikayo! May inihanda akong meryenda!
(5) Babalik na ba tayo sa Baguio?

O
(6) Maraming nakaguhit sa kisame ng simbahan.
C
(7) Kuhanan mo ako ng larawan sa harap ng Casa Real.
(8) Puwede ba akong pumitas ng bulaklak dito sa parke?

D
(9) Ay! Nadulas ako sa Balay sa Agta!

E
(10) May sawa kaya dito sa kuweba?

EP
4 PAGBABALIK-ARAL: PAGSASAAYOS NG MGA

SALITA NANG PAALPABETO
D
Itanong: Bakit dapat nating malaman kung paano ang pag-aayos ng mga
salita nang paalpabeto? Paano ang paalpabetong pag-ayos ng mga salita?
Kapag pareho ang unang letra ng mga salita, ano ang titingnan natin?
(Maghintay ng sagot mula sa klase.)
• Gabayan ang mga mag-aaral sa susunod na gawain upang

maipaalala ang mga hakbang sa pagsasaayos ng mga salita ayon sa
alpabeto.
Sabihin: Basahin ang mga salita na isasaayos sa mga kahon sa ibaba.

Mapapansin ninyo na ang unang letra ng mga salita ay magkakapareho.
Tingnan ang ikalawang letra upang maayos ang mga salita nang
paalpabeto:
YUNIT 1 ARALIN 3
manok 1. _____ bayawak 1. _____
meryenda 2. _____ bumalik 2. _____
munti 3. _____ bisita 3. _____
misa 4. _____ blusa 4. _____
• Ikabit sa pisara ang bagong listahan ng mga salitang isasaayos ayon

sa alpabeto at ipasipi sa mga mag-aaral:
tuba 1. _____ kisame 1. _____
torta 2. _____ kamay 2. _____
teka 3. _____ kuwago 3. _____
tama 4. _____ klima 4. _____
PY
• Bigyan ng panahon ang mga mag-aaral upang isaayos ang mga
listahan ng salita. Kung kulang na ang oras, ipagawa na lamang sa
O
bahay bilang takdang-aralin.
C
E D
EP
D
YUNIT 1 ARALIN 3
ARALIN
3
GABAY SA PAGTUTURO
IKATLONG BAITANG
FILIPINO
PY
O
C
D
TEMA: MALIGAYANG PAGDATING SA BAGONG PROBINSIYA

E
LEVELED READER: KUWENTO NG MAGKAPATID NA DAGA:

EP
SI KIKO AT SI TOMAS
D

IKATLONG BAITANG

Leveled Reader: Kuwento ng Magkapatid na Daga: Si Kiko at si Tomas
(Kuwento ni Yvette U. Tan at Guhit ni Hannah Manaligod)
isang probinsiya
Araw- pahayag
araw TA • F3TA-0a-j-2
damdamin/ reaksiyon nang may
wastong tono, diin, bilis, antala,
at intonasyon
PY
PT • F3PT-Iif-1.8; FPT-IId-1.7 • Leveled Reader: Kuwento ng
Nakagagamit ng mga pahiwatig Magkapatid na Daga: Si Kiko at si
upang malaman ang kahulugan ng Tomas
O
• Paghawan ng Balakid: palayan,
siyudad, gusali, mag-empake
C
• Pagganyak at pangganyak na tanong
EP • F3EP-Ib-h-5 • Gamit ng iba’t ibang bahagi ng aklat
D
Nagagamit ang iba’t ibang bahagi ng sa pagkalap ng impormasyon

E
1 TA • F3TA-0a-j-1 • Pagbasa ng guro ng kuwento

EP

ng guro
D
KM • Nasasabi ang iba’t ibang bahagi • Mga bahagi ng liham

ng liham*
• Pagsulat ng liham pangkaibigan
• Nakagagawa ng isang liham
pangkaibigan*
YUNIT 1 ARALIN 3

bumigkas at magbasa
• Pag-uusap tungkol sa mahahalagang pook sa
• Pagpapakita at paghihikayat sa mga mag-aaral isang probinsiya
na pag-usapan ang mahahalagang pook sa
bawat probinsiya
PY
• Talakayin ang mga salita sa pamamagitan • Pagbibigay ng kahulugan ng mga salita
ng pagsasalita, pagkukuwento ng ibang
O
C
• Ibigay ang pagganyak at pangganyak na tanong • Pagsagot sa pagganyak at pangganyak na

D
tanong
E
• Talakayin ang nilalaman ng kuwento batay sa • Paghula ng nilalaman ng kuwento batay sa

EP
iba’t ibang bahagi ng aklat pamagat
• Pagbabasa ng Pakikinggang Kuwento/Listening • Pakikinig sa kuwento at pagsagot ng mga

D
Story at pagtatanong tungkol dito tanong tungkol dito
• Paghihinuha sa nararamdaman ng mga tauhan

sa iba’t ibang sitwasyon
• Pagpapakita ng halimbawa ng liham at • Pagsulat ng isang liham pangkaibigan
pagtalakay ng iba’t ibang bahagi nito
• Pagpapasulat ng isang liham pangkaibigan

Basa

PT • F3PT-Iif-1.8; FPT-IId-1.7 • Paghawan ng Balakid: malapit sa
Nakagagamit ng mga pahiwatig isa’t isa, ayain, paglalakbay,
upang malaman ang kahulugan ng iwasan, humihikab
2 Naiuugnay ang binasa sa sariling ng kuwento at pagsagot ng
TA • F3TA-0a-j-3 • Pagbabasa ng mga mag-aaral ng
Nababasa ang kuwento nang may unang bahagi ng kuwento
tamang bilis, diin, tono, antala, at
ekspresyon
PB • Naibibigay ang bahagi ng kuwentong • Pagbibigay ng bahagi ng kuwento
nagsasaad ng ibinigay na detalye* na nagsasaad ng ibinigay na detalye
PT • F3PT-Ic-1.4 • Kasingkahulugan ng mga salita
PY
nagbibigay ng kasingkahulugan ng
salita*
PB • F3PBH-Ie-4
O
• Mga elemento ng kuwento
Naibibigay ang mga elemento ng
C
kuwento gaya ng tagpuan, mga
tauhan at banghay
3
WG • Nasasabi ang uri ng pangungusap at • Uri ng pangungusap at wastong
D
naisusulat ang wastong bantas ng bantas

bawat uri*
E
PP • F3PY-Id-2.2; F3TA-0a-j-3 • Pagbabasa, pagbibigay ng

EP
PU Nababasa, nagagawan ng pangungusap, at pagbabaybay ng

TA pangungusap, at nababaybay nang mga salitang nabasa sa kuwento
wasto ang mga salitang nabasa sa
kuwento*
D

YUNIT 1 ARALIN 3

• Hikayatin ang mga mag-aaral na ibigay ang • Pagbibigay ng kahulugan ng mga salita at
kahulugan ng mga salita paggamit ng mga ito sa pangungusap
• Ipagamit ang mga salita sa pangungusap
• Magbalik-aral sa unang bahagi ng kuwento at • Pagsagot sa mga tanong tungkol sa unang

magbigay ng pangganyak na tanong bahagi ng kuwento, sa pagganyak, at
• Tahimik na ipabasa ang kuwento • Pagbasa nang tahimik ng kuwento
• Ipabasa nang malakas ang bahagi ng kuwento • Pagbabasa nang malakas sa bahagi ng kuwento
na nagsasaad ng ibinigay na detalye na nagsasaad ng ibinigay na detalye
• Talakayin ang kasingkahulugan ng mga salita • Pagbibigay ng kasingkahulugan ng mga salita
PY
• Talakayin ang mga elemento ng
O
• Pagbibigay ng mga elemento ng binasang
kuwento—tagpuan, mga tauhan at banghay kuwento
C
• Magbalik-aral sa uri ng pangungusap at • Pagbibigay ng uri ng pangungusap at paggamit

D
talakayin ang wastong bantas ng bawat uri ng wastong bantas sa bawat uri
E
• Ipabasa sa mga mag-aaral ang mga salitang • Pagbabasa, paggawa ng pangungusap, at

EP
galing sa kuwento pagbabaybay ng mga salitang nabasa sa

kuwento
• Magpagawa ng sariling pangungusap gamit ang
mga salita at ipabaybay ang mga salita
D

Basa

PT • F3PT-Iif-1.8; FPT-IId-1.7; • Paghawan ng Balakid: espasyo,
F3PT-IIa-2.3 napakalawak
clues), katuturan, o kahulugan,
o kasingkahulugan
PB • Naiuugnay ang babasahing kuwento • Pag-ugnay ng babasahing kuwento
4 sa sariling karanasan* sa nalalaman at pagsagot ng
TA • F3TA-0a-j-3 • Pagbasa nang tahimik ng mga
tamang bilis, diin, tono, antala, at kuwento
ekspresyon
PB • Napaghahambing ang probinsiya sa • Paghahambing ng siyudad sa
PY
siyudad ayon sa ibinigay na aspeto probinsiya batay sa populasyon,
batay sa kuwentong binasa* tindahan, espasyo, at sasakyan
WG • Naibibigay ang kaibahan ng

O
• Pangungusap na pautos at pakiusap
pangungusap na pautos sa pakiusap*
C
KM • Nasasabi ang mga dapat isulat sa • Pagsulat ng talaarawan
isang talaarawan*
5
D
PU • F3PY-Id-2.2; F3TA-0a-j-3 • Pagbabasa, pagbabaybay, at

E
PB Nababasa, nababaybay nang wasto, paggamit sa pangungusap ng mga

PT at nagagamit sa pangungusap ang napag-aralang salita
EP
TA mga salita*
D
YUNIT 1 ARALIN 3

• Talakayin ang kahulugan ng mga salita • Pagbibigay ng kahulugan ng mga salita
• Talakayin ang maaaring alam ng mga mag-aaral • Pagsagot ng mga tanong tungkol sa dating
at pag-ugnay nito sa babasahing kuwento alam ng mga mag-aaral at pag-ugnay nito sa
babasahing kuwento
• Tahimik na ipabasa sa mga mag-aaral • Pagbabasa nang tahimik ng kuwento
• Talakayin ang pagkakaiba ng siyudad sa • Pagbibigay ng pagkakaiba ng siyudad sa
PY
probinsiya batay sa populasyon, tindahan, probinsiya batay sa populasyon, tindahan,
espasyo at sasakyan ayon sa binasang kuwento espasyo at sasakyan ayon sa binasang kuwento
• Talakayin ang pagkakaiba ng pangungusap na

O
• Pagbibigay ng kaibhan ng pangungusap na
pautos at pakiusap pautos at pakiusap at pagsagot sa pagsasanay
C
• Talakayin ang mga isinusulat sa isang • Pagsasabi ng mga dapat isulat sa talaarawan
talaarawan
• Pagsulat ng isang talaarawan
D
• Ipabasa ang mga salitang natutuhan • Pagbabasa at pagbabaybay nang wasto ng mga
E
sa kuwento, ipabaybay, at ipagamit sa salita at paggamit ng mga ito sa pangungusap

EP

D
Basa
TALAAN
ARAW LAYUNIN
1 •
•
F3PT-Iif-1.8; FPT-IId-1.7 Nakagagamit ng mga pahiwatig upang malaman
impormasyon
ng guro
• Nasasabi ang iba’t ibang bahagi ng liham*
• Nakagagawa ng isang liham pangkaibigan*
1 BAHAGINAN
PY
• Gabayan ang mga mag-aaral sa paglalahad tungkol sa isang
probinsiya na kanilang nabisita. Kung hindi pa sila nakabisita sa
O
isang probinsiya, maaari din silang maglahad tungkol sa isang
probinsiya na gusto nilang mabisita, o na nabalitaan na nila.
C
Sabihin: Tungkol pa rin sa pagdating sa bagong probinsiya ang tema
natin ngayong linggo. Nakabisita na ba kayo sa ibang probinsiya?
D
O may probinsiya ba kayong nabalitaan at gusto ninyong mapuntahan?

Ito ang paksa ng bahaginan natin ngayon. Humarap sa inyong katabi at
E
magbahagi ng ilang pangugusap tungkol sa isang probinsiya na nabisita na

ninyo, o na nais ninyong puntahan. Maaari ninyong gamitin ang sumusunod
EP
na halimbawang panimula:
Gusto kong pumunta sa/Nakapunta na ako sa probinsiya ng

_____. Makikita dito ang mga tanawin na tulad ng _____.
D
Kilala ito para sa mga produktong katulad ng _____, _____,

_____.
• Magbigay ng halimbawang paglalahad. Halimbawa:

“Nakapunta sa ako sa probinsiya ng Sulu. Makikita dito ang mga tanawin
na tulad ng Maubo Beach at Mt. Bagsak. Kilala ito para sa mga produktong
katulad ng kape, malong, at mga perlas.”
• Bigyan ng limang minuto ang mga magkakatabi upang

magbahaginan. Umikot sa buong klase at pakinggan ang kanilang
usapan. Kung kinakailangan, tulungan ang mga mag-aaral na may
ideya na naipapahayag nila sa kanilang Mother Tongue, ngunit
hindi pa nila maipahayag sa wikang Filipino.
• Matapos ang limang minuto, tumawag ng tatlong mag-aaral

na maglalahad ng kanilang mga pangungusap sa buong klase.
Tulungan sila na ituro ang lokasyon ng babanggitin nilang
probinsiya sa mapa ng Pilipinas.
YUNIT 1 ARALIN 3
TALAAN
2
PAGHAHANDA PARA SA PAKIKINIG SA
KUWENTO
Ipakilala ang bagong aklat na babasahin sa klase sa linggong ito.

Ipakita ang pabalat ng aklat. Ipabasa sa klase ang pamagat at may-
akda.
Itanong: Ano pa ang ibang detalye na nakikita ninyo sa larawan sa

pabalat? Batay sa larawan at pamagat, tungkol saan kaya ang aklat
na ito? (Maghintay ng sagot.)
Sabihin: Mababasa ninyo ang kabuuan ng aklat na ito ngayong linggo.

Ngayong araw, pakikinggan muna ninyo ang pagbasa ko sa introduksiyon
ng aklat. Pag-aralan natin ang ilang salita na maririnig ninyo sa aking
babasahin.
PY
Isulat sa pisara ang pag-aaralang salita, at ipabasa ang mga ito sa
buong klase:
palayan siyudad gusali mag-empake

O
(1) palayan
C
Sabihin: Narinig na ba ninyo ang salitang palayan? Anong mas
maikling salita ang nasa simula nito? (Maghintay ng sagot.)
Tama!—palay. Alam ba ninyo kung ano ang palay? Saang tanim
D
nagmumula ang bigas? Ito ang palay. Kapag dagdagan ng –an ang
isang salita, o salitang ugat, ano ang ipinapahiwatig ng nabuong salita?
E
(Maghintay ng sagot.) Kung gayon, ano ang ibig sabihin ng palayan?

EP
Isulat: palayan – taniman ng palay

(2) siyudad
D
Sabihin: Maingay, maraming tao, at maraming sasakyan sa siyudad.

Mabilis ang takbo ng buhay sa siyudad. Maraming kotse, jeepney, at bus
sa siyudad. Ano ang kasingkahulugan ng siyudad?
Isulat: siyudad – lungsod
(3) gusali
Sabihin: Sa siyudad o lungsod, maraming matataas na gusali. Gawa sa

semento at bakal ang mga gusali. Maraming tao ang nagtratrabaho sa isang
gusali. Nakakita na ba kayo ng gusali? Ano ang pangalan ng gusali na
alam ninyo? Ano ang ibig sabihin ng gusali?
Isulat: gusali – mataas na istruktura na gawa sa

bakal at semento
TALAAN (4) mag-empake
Sabihin: Kapag nagbibiyahe ako, kailangan kong mag-empake ng

maraming damit. Inilalagay ko sa isang malaking bag ang aking mga
gamit kapag ako ay nag-eempake. Nakapag-empake na ba kayo? Ano ang
inilalagay ninyo sa inyong bag kapag kayo ay nag-eempake?
Isulat: mag-empake – paglagay ng mga gamit sa

isang bag upang maidala sa biyahe
b. Pagganyak
Tulungan ang mga mag-aaral sa pag-ugnay ng kanilang karanasan
sa aklat na babasahin. Ipakita muli ang pabalat ng aklat.
Sabihin: Ano nga ulit ang pamagat ng aklat natin ngayong linggo?
Magkaano-ano sina Kiko at Tomas? (Maghintay ng sagot.) Tama,
sila ay magkapatid. May kilala ba kayong magkapatid na nakatira sa
magkalayong lugar? Sino-sino ang kapatid ng tatay o nanay ninyo? Ano
PY
ang tawag ninyo sa kanila? (Maghintay ng sagot.) Malayo ba ang
tirahan ng inyong tiyo o tiya? Bumibisita ba sila sa inyo? (Maghintay ng
sagot.)
O
Sabihin: Pakinggang mabuti ang babasahin kong teksto tungkol sa aklat
C
natin ngayong linggo. Habang nakikinig kayo, alamin ang sagot sa mga
tanong na ito: Saan nakatira si Kiko? Saan nakatira si Tomas? Bakit
D
nag-empake si Tomas? Ano ang balak niyang gawin?

E
3 PAKIKINIG SA PAGBABASA NG GURO

EP
SA KUWENTO
Sabihin: Makinig nang mabuti sa babasahin kong kuwento. Pakinggan

ang paggamit ng pinag-aralan nating salita. Alamin din ang sagot sa
D
sumusunod na tanong: Saan nakatira si Kiko? Saan nakatira si Tomas?

Bakit nag-empake si Tomas? Ano ang balak niyang gawin?
Sina Kiko at Tomas ay magkapatid na daga. Matagal na silang

nakatira sa magkaibang lugar. Tiningnan ni Tomas ang larawan
ng kapatid. Malaki ang ngiti nito habang may hawak na mais. Sa
likuran, kita ang malalawak na palayan at matataas na damo.
Napatingin si Tomas sa kaniyang paligid. Ibang-iba ang tirahan ni
Kiko sa kaniyang tahanan. Halos magkakadikit ang mga bahay at
nagtataasan ang mga gusali sa siyudad. Napaisip tuloy si Tomas,
“Kumusta na kaya ang kapatid ko? Malaki kaya ang kaniyang
pinagbago?” Nagsimulang mag-empake ng gamit si Tomas.
Malapit na niyang malaman ang sagot.
YUNIT 1 ARALIN 3
TALAAN

sumusunod:
a. Sino ang magkapatid na daga sa kuwento?
b. Saan nakatira si Tomas?
c. Saan naman nakatira si Kiko?
d. Ano kaya ang naramdaman ni Tomas nang tingnan ang larawan

ni Kiko?
e. Ganoon din kaya ang mararamdaman ninyo kapag malayo kayo

sa inyong kapatid?
f. Ano ang pagkakaiba ng tirahan nina Tomas at Kiko?
PY
g. Alin ang kagaya ng iyong tirahan – ang kay Tomas o kay Kiko?
Bakit mo ito nasabi?
h. Bakit nag-empake si Tomas? Sa palagay ninyo, ano ang balak

O
niyang gawin? Bakit mo ito nasabi?
C
5 PAGSASANAY: PAGSULAT NG LIHAM
D
• Magpaskil ng kopya ng halimbawang liham sa pisara.

E
Sabihin: Sumulat si Kiko kay Tomas para ayain itong bumisita sa

kaniya sa probinsiya. Basahin ang liham ni Kiko.
EP
24 Calle Real
Barangay Bantayan,
D
Cebu
16 Mayo 2015 BRIDGING
Mahal Kong Tomas, Natalakay na ang paksang

ito sa Mother Tongue
Kumusta ka?
at sa Filipino noong nasa
Nais kitang anyayahan na bumisita dito sa probinsiya. Baitang 2 ang mga
mag-aaral.
Ipakikita ko sa iyo ang mga tanim kong palay at mga gulay.
Maaaring ipaalala ang
Namumunga na ang mga mais. Malapit na ring anihin ang mga palay. araling ito sa kanila.
Nagmamahal,
Kiko
TALAAN • Itanong ang sumusunod:
a. Ano-ano ang bahagi ng liham ni Kiko?

b. Ano ang nakasulat sa Pamuhatan?
c. Ano ang nakasulat sa Bating Panimula?
d. Ano ang sinabi ni Kiko sa Katawan ng Liham?
e. Ano ang nakasulat sa Bating Pangwakas?
f. Ano ang inilagda ni Kiko?

Sabihin: Kunwari’y susulat din kayo sa inyong kapatid o kaibigan para
imbitahan siyang bisitahin ka. Kopyahin ang porma ng liham sa ibaba at
gumawa ng sariling liham.
__________
__________
________________
PY
____________________________________________
__________________________________________________
O
__________________
C
_________________
D
_________________
E
6
EP
TAKDANG-ARALIN
D
Tapusin ang pagsulat ng inyong liham sa bahay.
ARAW LAYUNIN
2
• F3PT-Iif-1.8; FPT-11d-1.7; F3PT-Ic-1.5 Nakagagamit ng mga pahiwatig
palatandaang kontekstuwal (context clues), katuturan, o kahulugan
• Naibibigay ang bahagi ng kuwentong nagsasaad ng ibinigay na detalye*
YUNIT 1 ARALIN 3
TALAAN
1 BAHAGINAN
• Ipagpatuloy ang bahaginan tungkol sa mga probinisyang nabisita

o nais bisitahin ng mga mag-aaral. Tumawag muli ng tatlong
mag-aaral upang ilahad ang sagot nila sa sumusunod na panimula:
(Gusto kong pumunta sa/Nakapunta na ako sa) probinsiya

ng _____. Makikita dito ang mga tanawin na tulad ng _____.
Kilala ito sa mga produktong katulad ng _____, _____, _____.
• Tulungan ang mga magbabahagi na maituro ang lokasyon

ng babanggitin nilang probinsiya sa mapa ng Pilipinas. Kung
kinakailangan, tulungan ang mga mag-aaral kung may ideya sila na
kaya nilang ipahayag sa kanilang Mother Tongue, ngunit hindi pa
nila maipahayag sa wikang Filipino.
2
PY
PAGHAHANDA PARA SA INDIBIDUWAL NA
Sabihin: Ngayong araw, babasahin ninyo ng tahimik ang kuwento

O
nina Kiko at Tomas, ang magkapatid na daga. Gagamitin ninyo ang
aklat na ito. (Ipakita ang pabalat ng Leveled Reader.) Ano nga
C
ulit ang pamagat ng aklat na babasahin ninyo? (Maghintay ng sagot.)
Bago ninyo simulan ang pagbabasa, pag-aralan muna natin ang ilang salita
D
na mababasa ninyo sa kuwento.
E
Isulat ang mga pag-aaralang salita sa pisara:

EP
malapit sa isa’t isa ayain paglalakbay

maiwasan humihikab
D
Sabihin: Gagamitin ko sa pangungusap ang mga salitang ito mula sa

ating kuwento. Piliin ninyo ang kasingkahulugan ng mga ito:
(1) malapit sa isa’t isa
Sabihin: Ang magkapatid na Rina at Mary ay malapit sa

isa’t isa. Palagi silang magkasama sa pamamasyal. Lagi rin silang
nagkukuwentuhan at nagbibigayan. Inaalala nila ang isa’t isa at
nagsasalo sa pagkain.
Itanong: Kapag malapit sa isa’t isa ang dalawang tao, sila ay:
a. nagmamahalan
b. sabay na nagtatrabaho
c. palaging may ginagawa
TALAAN (2) ayain
Sabihin:“Mag-isa ka lang na pupunta sa probinsiya?” tanong ni Nanay

kay Nina. “Ayain mo ang kapatid mo, para may kasama ka. Imbitahin
mo na rin ang pinsan mong si Ana. Tiyak sasama iyon kapag ayain mo
siya.”
Itanong: Alin sa sumusunod ang kasingkahulugan ng ayain?
a. magpaalam
b. anyayahan
c. tanungin
(3) paglalakbay
Sabihin: Naghanda si Ate para sa kaniyang paglalakbay

sa Thailand. Nag-empake siya ng maraming damit na kakailanganin
niya pagdating niya sa Bangkok. Sasakay siya ng eroplano sa kaniyang
paglalakbay patungong Thailand.
PY
Itanong: Alin sa sumusunod ang kasingkahulugan ng paglalakbay?
a. pag-aaral
O
b. pagbibiyahe
C
c. pagtatrabaho
(4) maiwasan
D
Sabihin: Gumigising ako nang maaga para maiwasan ang trapik.

Kapag may tao akong hindi ko gaano kasundo, sinusubukan ko siyang
E
maiwasan. Ano ang salitang ugat ng maiwasan? Tama—iwas. Ano ang

EP
ibig sabihin ng iwas? Kapag may iniiwasan tayo, nilalapitan ba natin ito
o nilalayuan?
Itanong: Ano ang kasingkahulugan ng maiwasan?

D
a. malayuan
b. makita nang madalas
c. maging ugali
(5) humihikab
Sabihin: Kapag may taong humihikab, napapahikab din ako.

(Ipakita kung paano humikab.) Humihikab ako kapag inaantok
o napapagod. Kayo, kailan kayo humihikab? Ipakita nga ninyo kung
paano humikab? Sino dito ang madalas na humihikab?
Itanong: Ano ang kasingkahulugan ng humihikab?
a. tumatalon
b. nagpapakita ng antok o pagod
c. tumatawa
YUNIT 1 ARALIN 3
b. Pagganyak TALAAN
Ipakita muli ang pabalat ng aklat.
Sabihin: Sa babasahin ninyong kuwento, may tauhan na maglalakbay

papuntang probinsiya. Ano-ano ang maaaring sakyan ng mga tao
kapag pupunta sa probinsiya? Kung nakapagbiyahe na kayo papunta sa
malayong lugar, ano ang sinakyan ninyo? (Maghintay ng sagot)
Itanong: Habang binabasa ang kuwento, alamin ninyo: Ano ang
sinakyan ni Tomas papuntang probinsiya?
3 TAHIMIK NA PAGBABASA NG KUWENTO
Sabihin: Babasahin ninyo nang tahimik ang kuwento, hanggang sa

pahina 4. Iikot ako habang nagbabasa kayo. Itaas ang kamay kung
may salitang hindi mabasa o maunawaan para matulungan ko kayo.
PY
Pagkatapos magbasa, pag-uusapan natin ang kuwento. Itaob ninyo sa
inyong harapan ang aklat kapag tapos na kayo.
Umikot sa klase habang nagbabasa ang mga mag-aaral. Lapitan

O
ang sinumang magtaas ng kamay. Kapag tapos nang magbasa ang
lahat, simulan ang talakayan.
C
D
Itanong ang sumusunod:

E
a. Ano-ano ang sinakyan ni Tomas papunta sa probinsiya?

EP
b. Ano ang naramdaman niya pagdating sa bahay ni Kiko?

c. Ano-ano ang kinain nila noong hapunan?
D
d. Nagustuhan ba ni Tomas ang pagkaing inihain ni Kiko?
e. Ano-ano ang pagkain ni Tomas sa siyudad?
f. Ano ang naisip gawin ni Kiko nang marinig niya ang kuwento
ni Tomas tungkol sa siyudad?
g. Bakit maagang gumising si Kiko kinabukasan?
h. Bakit maagang gumigising si Tomas sa siyudad?
i. Pareho ba ang dahilan ng paggising nila ng maaga?

Ano ang pagkakaiba nila?
j. Ano ang ginawa ng magkapatid nang araw na iyon?

matatagpuan ang sagot sa mga babanggitin kong tanong.
Pakinggang mabuti ang tanong, hanapin ang pahina at bahagi ng
kuwento kung saan makikita ang sagot, at itaas ang inyong kamay kapag
TALAAN
nakita na ninyo ito. Kapag lahat kayo ay nakapagtaas na ng kamay,
tatawag ako ng magbabasa ng bahagi ng kuwento na nagbibigay ng sagot sa
aking tanong. May tanong ba tungkol sa gawain? Handa na ba kayo?
Itanong: Saang bahagi ng kuwento makikita …
a. na matagal ang pagbiyahe ni Tomas?
b. ang dahilan kung bakit maagang nag-uumpisang magtrabaho

si Kiko?
c. ang dahilan kung bakit maagang gumigising si Tomas sa

siyudad?
TAKDANG-ARALIN
5
Magsulat ng pangungusap gamit ang mga bagong salitang
natutuhan: paglalakbay, maiwasan, humihikab
PY
ARAW OLAYUNIN
3 • F3TA-0a-j-2 Naipahahayag ang ideya/kaisipan/damdamin/reaksiyon nang may

C
• F3PT-Ic-1.4 Nakakagamit ng mga palatandaang nagbibigay ng
kasingkahulugan ng salita
D
• F3PBH-Ie-4 Naibibigay ang mga elemento ng kuwento gaya ng tagpuan, mga

tauhan, at banghay
E
• Nasasabi ang uri ng pangungusap at naisusulat ang wastong bantas ng bawat

uri*
EP
• F3PY-Id-2.2; F3TA-0a-j-3 Nababasa, nagagawan ng pangungusap, at

nababaybay nang wasto ang mga salitang nabasa sa kuwento*
D
1 BAHAGINAN
• Ipagpatuloy ang bahaginan tungkol sa mga probinisiyang nabisita

o nais bisitahin ng mga mag-aaral. Tumawag muli ng tatlong
mag-aaral upang ilahad ang sagot nila sa sumusunod na panimula:
Gusto kong pumunta sa/Nakapunta na ako sa probinsiya ng

______. Makikita rito ang mga tanawin na tulad ng _______.
Kilala ito sa mga produktong katulad ng ____, _____, _____.
• Tulungan ang mga magbabahagi sa pagturo ng lokasyon ng

babanggitin nilang probinsiya sa mapa ng Pilipinas. Kung
kinakailangan, tulungan ang mga mag-aaral na may ideyang
naipapahayag nila sa kanilang Mother Tongue, ngunit hindi pa nila
maipahayag sa wikang Filipino.
YUNIT 1 ARALIN 3
TALAAN
2 PAGBABALIK-ARAL: MGA SALITANG

MAGKASINGKAHULUGAN
Sabihin: Kahapon, pinag-aralan natin ang ilang bagong salita

mula sa kuwento ni Kiko at Tomas. Tinukoy ninyo kung ano BRIDGING
ang kasingkahulugan ng salitang pinag-aralan natin. Sino ang
makapagpapaliwanag kung ano ang mga salitang magkasingkahulugan? Maaaring gamiting
Ano ang tawag sa ganitong mga salita sa wikang Ingles? Sa Mother halimbawa ang
Tongue? (Maghintay ng sagot.) Sa susunod nating gawain, tutukuyin mga salitang
ninyo ang mga salitang magkasingkahulugan. magkasinghulugan sa
Mother Tongue.
Isulat sa pisara ang sumusunod: Maaari ding
Panuto: Bawat pangungusap ay may salitang sinalungguhitan. Piliin ang gamitin ang mga
salita sa loob ng kahon na kasingkahulugan ng salitang may salungguhit. magkasingkahulugang
salita sa Filipino na
paglakbay siyudad lalawigan uri nagsalo ginagamit din sa Mother
Tongue.
PY
a. Nakatira si Tomas sa lungsod. __________
b. Sabay na kumain ng hapunan ang magkapatid. __________
c. Napagod si Tomas sa pagbibiyahe nang dalawang araw.
__________
O
d. Bumisita si Tomas sa bahay ni Kiko sa probinsiya.
__________
C
e. Ano-anong klase ng sasakyan mayroon sa siyudad?
__________
D
3
PAGHAHANDA SA PAGSAGOT NG SKILL
E
BUILDER SA LEVELED READER

EP
Gabayan ang mga mag-aaral sa susunod na gawain. Balikan

ang ilang mahahalagang konsepto tungkol sa mga elemento ng
kuwento at mga uri ng pangungusap.
D
Sabihin: Sasagutan ninyo ang ilang pagsasanay mula sa inyong

Leveled Reader. Bago iyon, balikan muna natin ang binasa ninyong
kuwento kahapon.
Itanong: Saan nangyari ang kuwento? Sino-sino ang tauhan sa kuwento?

Ano ang mahahalagang pangyayari sa kuwento? (Maghintay ng sagot
para sa bawat tanong.)
Sabihin: Tinalakay natin ang mga elemento ng kuwento: tagpuan, mga

tauhan, at banghay ng kuwento. Tandaan:
a. Ang tagpuan ay kung saan at kailan nangyari ang kuwento.

b. Ang mga tauhan ay kung sino-sino ang pangunahing karakter
sa kuwento.
c. Ang banghay ay binubuo ng mahahalagang pangyayari sa
kuwento.
TALAAN Sabihin: Noong nakaraang linggo, tinalakay natin ang iba’t ibang uri ng
pangungusap, at ang bantas na gamit ng mga ito.
Itanong:
a. Ano-ano ang mga uri ng pangungusap? (Maghintay ng sagot. Isulat

ang sagot sa pisara: patanong, pautos, padamdam, palahad.)
b. Ano ang bantas na ginagamit sa bawat uri ng pangungusap? (Isulat

ang akmang bantas sa tapat ng bawat uri ng pangungusap.)
c. Kailan ginagamit ang tuldok? ang tandang pananong? Ang tandang

padamdam?
4 GAWAING INDIBIDWAL: PAGSAGOT

NG SKILL BUILDER SA LEVELED READER
Atasan ang klase na buksan ang Leveled Reader sa pahina

5, kung saan matatagpuan ang mga Skill Builder. Ipasipi sa
PY
kanilang kuwaderno ang gawain, at bigyan sila ng panahon upang
masagutan ito. O
5
C
DAGDAG NA PAGSASANAY
a. Pagsunod-sunorin ang mga pangyayari sa kuwento:

D
_____ Dumating si Tomas sa bahay ni Kiko na pagod at gutom.

E
_____ Sumakay ng barko si Tomas.

EP
_____ Sumakay siya ng bus papunta sa probinsiya ni Kiko.
_____ Naghapunan sila ng munggo at mais.

D
_____ Kinabukasan, gumising nang maaga sina Tomas at Kiko

para magtrabaho.
b. Isulat ang mga elemento ng binasang kuwento:

Tagpuan: _____________________________
Mga Tauhan: __________________ at___________________
Banghay ng Kuwento: ________________________________

___________________________________________________
___________________________________________________
c. Basahin ang bawat pangungusap. Lagyan ito ng

angkop na bantas.
(1) Kumusta ang biyahe mo
(2) Sulatan mo ako palagi
YUNIT 1 ARALIN 3
(3) Magkapatid sina Kiko at Tomas TALAAN
(4) Naku kawawa ka naman
(5) Ano-ano ang pagkain sa siyudad
6 TAKDANG-ARALIN
Ipasulat sa kuwaderno ang sumusunod na salita mula sa aklat:

probinsiya, siyudad, biyahe, biskuwit. Bilang takdang-aralin,
pasulatin ang mga mag-aaral ng mga pangungusap gamit ang
mga salitang ito.
LAYUNIN ARAW
•
Nakasasali sa pagbigkas ng mga pahayag* 4
PY
• F3PT-Iif-1.8; FPT-IId-1.7; F3PT-IIa-2.3 Nakagagamit ng mga pahiwatig
palatandaang kontekstuwal (context clues), katuturan, kahulugan,
o kasingkahulugan
O
• Naiuugnay ang babasahing kuwento sa sariling karanasan*
C
• Napaghahambing ang probinsiya sa siyudad ayon sa ibinigay na aspeto batay sa
D
kuwentong binasa*
E
EP
1 BAHAGINAN
D
Ibatay ang bahaginan sa ibinigay na takdang-aralin. Ipabasa sa mga

mag-aaral ang pangungusap na isinulat nila gamit ang mga itinakdang
salita: probinsiya, siyudad, biyahe, biskwit. Tumawag ng apat na
mag-aaral upang ilahad sa buong klase ang kanilang pangungusap.

Sabihin: Ipagpapatuloy ninyo ngayon ang pagbasa ng kuwento nina

Kiko at Tomas. Ano nga muli ang pamagat ng ating aklat ngayong
linggo? Sino ang daga na nakatira sa lungsod? Sino naman ang daga
na nakatira sa probinsiya? (Maghintay ng sagot.) Bago tayo tumungo
sa pagbasa, alamin muna natin ang ilang salita mula sa aklat.
TALAAN a. Paghawan ng Balakid

• Isulat ang pag-aaralang salita sa pisara at ipabasa sa mga mag-aaral:
napakalawak espasyo
Sabihin: Gagamitin ko sa pangungusap ang mga salita sa pisara.
Subukan nating alamin ang kahulugan batay sa mga salitang kasama ng
mga iito sa pangungusap.
(1) napakalawak
Sabihin: Napakalawak ng lupa na pag-aari nila. Mahigit 100 ektarya

ang kabuuang sukat ng lupain. Hindi mo malalakad ang kabuuan ng
lupain sa loob ng isang araw. Ganoon kalawak ang kanilang taniman.
Itanong: Mula sa aking binanggit na pangungusap, ano ang ibig sabihin

ng napakalawak? Maliit ba ito o malaki? Ano ang salitang ugat ng
salitang napakalawak? (Maghintay ng sagot) Ano ang ibig sabihin
ng lawak? Anong kilos ang puwede nating gamitin upang ipakita ang isang
PY
malawak na bagay?
Isulat: malawak – malapad, malaki, mahabang

distansiya ang sakop
O
(2) espasyo
C
Sabihin: Wala nang espasyo sa kaniyang bag. Punong-puno na ito
ng mga damit at iba pang kagamitan. Hindi na puwedeng magsiksik ng
dagdag na gamit dahil wala nang espasyo.
D
Itanong: Narinig na ba ninyo ang salitang espasyo? Kapag masikip

E
ang isang lugar na walang espasyo, ano kayo ang katangian ng isang
bagay o lugar na maraming espasyo? Masdan itong dalawang libro na
EP
hawak ko. (Paghiwalayin ang dalawang libro.) May espasyo sa

pagitan ng dalawang libro. (Ipagdikit ang dalawang libro.) Wala nang
espasyo sa pagitan ng libro. Sa palagay ninyo, ano ang ibig sabihin ng
D
espasyo? (Maghintay ng sagot)
Isulat: espasyo – lugar sa pagitan ng dalawang

bagay
• Ipagamit ang mga salitang espasyo at malawak sa isang

pangugusap. Tumawag ng dalawang mag-aaral upang maglahad ng
kanilang pangungusap sa buong klase.
b. Pagganyak
Sabihin: Sa palagay ninyo, may kaibahan ba ang siyudad sa probinsiya?
Ano sa tingin ninyo ang pagkakaiba ng siyudad sa probinsiya?
c. Panggayak na Tanong
Itanong: Sa inyong pagbabasa, alamin ang sumusunod: Ano-ano
ang nalaman ni Kiko na kaibahan ng tinitirhan niyang probinsiya sa
tinitirhang siyudad ni Gabriel?
YUNIT 1 ARALIN 3
TALAAN
3 TAHIMIK NA PAGBASA NG KUWENTO
• Ipamahagi ang mga Leveled Reader. Ipaalala sa klase na maaari

silang magtaas ng kamay kung mayroon silang hindi mabasa o
maintindihan. Ipaalala rin na kapag tapos na silang magbasa,
itataob nila sa kanilang harapan ang aklat.
• Umikot habang nagbabasa ang mga mag-aaral. Lapitan ang

sinumang magtaas ng kamay. Kapag natapos na ang lahat sa
pagbabasa, simulan na ang talakayan.
• Ikabit ang sumusunod na talahanayan sa pisara:
Aspekto Siyudad Probinsiya
PY
populasyon
espasyo
mga tindahan
O
mga sasakyan
C
Sabihin: Gamitin natin ang talahanayang ito upang pag-usapan
ang nabasa ninyo. Ano ang pagkakaiba ng siyudad sa probinsiya?
Paghiwalayin natin ang mga pagkakaibang ito ayon sa sumusunod na
D
aspekto: populasyon, espasyo, mga tindahan, mga sasakyan.

E
Sabihin: Balikan ninyo ang bahagi ng kuwento na nagsasabi kung ano

ang kaibahan ng populasyon sa siyudad at probinsiya. Sino ang maaaring
EP
magbasa ng bahaging iyon ng kuwento? Isusulat ko ang sagot dito sa

talahanayan.
• Gawin ang katulad na proseso para sa mga sumusunod na aspekto
D
sa talahanayan. Ipahanap at ipabasa ang bahaging tumutukoy sa

pagkakaiba ng mga aspektong ito sa siyudad at sa probinsiya. Isulat
ang sagot sa talahanayan.
5 TAKDANG-ARALIN
Ano ang kaibahan at pagkakapareho ng lugar na inyong

tinitirahan sa tinitirahan ni Kiko? Ipagkumpara ang mga ito.
Magbanggit ng bagay na magkaiba at bagay na magkatulad. Isulat
ito sa inyong kuwaderno.
TALAAN
ARAW LAYUNIN
5
• Naibibigay ang kaibahan ng pangungusap na pautos sa pakiusap*
• Nasasabi ang mga dapat isulat sa isang talaarawan*
• F3PY-Id-2.2; F3TA-0a-j-3 Nababasa, nababaybay nang wasto, at nagagamit
sa pangungusap ang mga salita*
1 BAHAGINAN
Tumawag ng tatlong mag-aaral na maglalahad ng kanilang sinulat

na takdang-aralin. Sasabihin nila kung ano ang pagkakaiba at
pagkakatulad ng kanilang tirahan sa tirahan ni Kiko, ang daga mula
sa kuwentong binasa kahapon. Tumawag ng mga mag-aaral na hindi
PY
pa gaanong nakapaglalahad sa buong klase. Tulungan sila sa kanilang
paglalahad kung kinakailangan.
2
O
ARALIN: PAGKAKAIBA NG UTOS AT PAKIUSAP
C
• Isulat o ikabit ang sumusunod na talahanayan sa pisara:
Utos Pakiusap
D
BRIDGING
Dalhin mo kami sa Puwede mo ba kaming dalhin
E
Ang mga pangungusap pinakamalapit na tindahan. sa pinakamalapit na tindahan?

na utos at pakiusap ay Pabili ng malamig na inumin. Puwede pong bumili ng
EP
tinalakay sa Mother malamig na inumin?

Tongue. Paghambingin Pahingi ng yelo. Maaari po bang humingi ng
ang mga pangungusap yelo?
D
na pautos o padama Buksan mo ang bote ng Pakibukas po ang bote ng

sa Mother Tongue at softdrinks. softdrinks.
Filipino.
Iabot mo nga ang baso. Pakiabot po ang baso.
Sabihin: Kapag mayroon tayong kailangan, may dalawang paraan upang

masabi ito sa ating kausap. Maaari tayong gumamit ng pangungusap na
pautos. Maaari din tayong gumamit ng pangungusap na nakikiusap. Ano
ang kaibahan ng utos sa pakiusap? Basahin natin ang mga pangungusap
dito sa talahanayan.
• Tumawag ng limang mag-aaral, at ipabasa sa kanila ang mga

linya sa talahanayan nang may ekspresyon. Tulungan sila kung
kinakailangan.
Itanong:
a. Ano ang pagkakaiba ng pangungusap na pautos sa

pangungusap na nakikiusap?
YUNIT 1 ARALIN 3
TALAAN
b. Alin ang gumagamit ng magalang na pananalita?
c. Anong bantas ang ginagamit sa pangungusap na pautos?
d. Anong mga bantas ang ginagamit sa pakiusap?
e. Aling uri ng pangungusap ang dapat nating gamitin upang

magpakita ng paggalang sa ating kausap?
• Ang pangungusap na pautos ay nagsasaad ng ibig ipagawa.

Ginagamit ang tuldok sa katapusan ng pangungusap na pautos.
• Ang pangungusap na pakiusap ay nagsasaad din ng ibig

ipagawa, ngunit ginagamitan ito ng magagalang na pananalita.
Gumagamit ng salitang gaya ng Puwede po ba, Maaari po, at
Paki- _.” Maaaring gumamit ng tuldok o tandang pananong sa
katapusan ng pangungusap na nakikiusap.
3 GAWAING INDIBIDWAL:
PY
PAGSAGOT NG SKILL BUILDER
Ipamahagi ang mga Leveled Reader sa mga mag-aaral.

O
Ipasagot ang Skill Builder sa pahina 22.
PAALALA SA GURO
C
Mas mahalaga ang ideya na
4 DAGDAG NA PAGSASANAY maisusulat ng mga mag-
D
aaral kaysa mekaniks ng

Kung may panahon pa matapos gawin ang Skill Builder, maaaring pagsulat.
E

EP
a. Sabihin kung ang pangungusap ay pautos o pakiusap:

(1) Puwede po bang manghiram ng aklat?
D
(2) Isara mo nga ang pintuan.
(3) Kunin ang inyong kuwaderno at lapis.
(4) Maaari po bang pumunta sa kantina?
(5) Basahin ang inyong sagot sa mga tanong.
b. Pagsulat ng Talaarawan
Basahin ang talaarawan ni Tomas.
TALAAN
Ika- 21 ng Mayo, 2015
Sumama ako kay Kiko sa kabukiran. Nakita ko ang

malawak na bukid. Wala akong nakitang matataas na gusali.
Kaunti lang ang tao sa kabukiran. Naghanap ako ng tindahan
na mabibilhan ng malamig na inumin. Ang layo ng tindahan.
At walang masasakyang taxi o MRT. Ibang-iba talaga dito sa
probinsiya.
Tomas
• Ang talaarawan ay talaan ng karanasan ng isang tao. Isinusulat

ito na parang liham. Nilalagyan ng petsa kung kailan sinulat ang
talaarawan.
• Sagutin ang mga tanong tungkol sa talaarawan:
(1) Kailan sinulat ang talaarawang ito?
PY
(2) Sino ang sumulat ng talaarawan?
(3) Ano-ano ang karanasan na isinulat niya sa talaarawan?

O
• Susulat din si Kiko ng talaarawan tungkol sa pagbisita ni Tomas
sa kanyang probinsiya. Ano-ano kaya ang isusulat niya? Tulungan
C
ninyo si Kiko na sumulat ng kaniyang talaarawan. Sumulat ng isang
pahina mula sa talaarawan ni Kiko, batay sa mga karanasan niya
mula sa kuwento.
E D
EP
D
YUNIT 1 ARALIN 4
ARALIN
4
GABAY SA PAGTUTURO
IKATLONG BAITANG
FILIPINO
PY
O
C
D
TEMA: MALIGAYANG PAGDATING SA SIYUDAD

E
LEVELED READER: KUWENTO NG MAGKAPATID NA DAGA:

EP
PAKIKIPAGSAPALARAN SA SIYUDAD
D

IKATLONG BAITANG

Leveled Reader: Kuwento ng Magkapatid na Daga: Pakikipagsapalaran sa Siyudad
(Kuwento ni Yvette U. Tan at Guhit ni Hannah Manaligod)
isang siyudad
Araw- pahayag*
intonasyon
PY
TA • F3PT-Iif-1.8; FPT-IId-1.7 • Pakikinggang Kuwento (Listening
Nakagagamit ng mga pahiwatig Story): Kuwento ng Magkapatid na
upang malaman ang kahulugan ng Daga: Pakikipagsapalaran sa Siyudad
O
• Paghawan ng Balakid:
pakikipagsapalaran,
C
nakapakete
EP • F3EP-Ib-h-5 • Pagganyak at pangganyak na tanong
D
1 Nagagamit ang iba’t ibang bahagi ng

E
PN • F3TA-0a-j-1 • Pagbasa ng guro ng kuwento

EP
• Pagtalakay sa kuwento
angkop at wasto sa mga tanong ng
guro
KM • Nakasusulat ng isang talaarawan • Pagsulat ng talaarawan
D
batay sa karanasan ng tauhan*
PT • F3PT-Ic-1.4 • Paghawan ng Balakid: matayog,

Nakagagamit ng mga pahiwatig nahihilo, masasanay
mga salita tulad ng paggamit ng
2
kasingkahulugan
karanasan pangganyak na tanong
YUNIT 1 ARALIN 4

• Hikayatin ang mga mag-aaral na sabayang • Pagbigkas ng tula at pagkanta
bumigkas at magbasa
• Hikayatin ang mga mag-aaral na pag-usapan • Pag-uulat/pag-uusap tungkol sa napuntahang

ang napuntahang siyudad siyudad
PY
• Hikayatin ang mga mag-aaral na mahinuha • Pagbibigay ng kahulugan ng mga salita
ang kahulugan ng mga salita sa pamamagitan
O
C
• Ibigay ang pagganyak at pangganyak na tanong • Pagsagot sa pangganyak at pangganyak

D
na tanong
E
• Basahin ang pakikinggang kwento/listening • Pakikinig sa kuwento at pagsagot ng mga

Story at pagtatanong tungkol dito tanong tungkol dito
EP
• Magpakita ng halimbawa ng talaarawan at • Pagsulat ng talaarawan

D
paghikayat sa mga mag-aaral na sumulat nito
• Hikayatin ang mga mag-aaral na ibigay ang • Pagbibigay ng kasingkahulugan ng mga salita at
kasingkahulugan ng mga salita at ipagamit ang paggamit ng mga ito sa pangungusap
mga ito sa pangungusap
• Magbalik-aral sa unang bahagi ng kuwento at • Pagsagot sa mga tanong tungkol sa unang

magbigay ng pangganyak na tanong bahagi ng kuwento, sa pangganyak, at
Basa

Nababasa ang kuwento nang may bahagi ng kuwento
2
ekspresyon
PB • Naibibigay ang bahagi ng kuwentong • Pagbigay ng bahagi ng kuwento na
nagsasaad ng dahilan* nagsasaad ng dahilan
PT • F3PT-Ic-1.5 • Kasalungat ng mga salita
nagbibigay ng kasalungat ng salita
PB • Naibibigay ang karanasan ng tauhan • Pagbigay ng karanasan ng tauhan na
kung saan naramdaman ng tauhan nagsaad ng iba’t ibang naramdaman
3 ang takot, aliw, nerbiyos, sabik, at
gulat*
PB • F3PBH-Ie-4 • Pagsalaysay ng kuwento na nasasabi

Nasasabi ang iba’t ibang elemento ang iba’t ibang elemento
PY
ng kuwento sa pagsasalaysay nito*
TA • F3PT-Iif-1.8; FPT-IId-1.7 • Paghawan ng Balakid:
Nakagagamit ng mga pahiwatig sumimangot, nginatngat,
Osiwang, katapusan, nakakaaliw,
mga salita tulad ng paggamit ng mga mapayapa
C
D

4
sa sariling karanasan* sa nalalaman at pagsagot ng
E
EP
TA • F3TA-0a-j-3 • Tahimik na pagbasa ng mga

ekspresyon
D
WG • Nasasabi kung ang pangungusap ay • Pangungusap na pautos at pakiusap

pautos o pakiusap*
YUNIT 1 ARALIN 4

• Tahimik na ipabasa ang kuwento • Pagbabasa nang tahimik ng kuwento
• Ipabasa nang malakas ang bahagi ng kuwento • Pagbabasa nang malakas sa bahagi ng kuwento
na nagsasaad ng dahilan na nagsasaad ng dahilan
• Talakayin ang kasalungat ng mga salita • Pagbibigay ng kasalungat ng mga salita
• Talakayin ang naramdaman ng tauhan sa iba’t • Pagbibigay ng karanasan ng tauhan kung

ibang karanasan saan naramdaman niya ang natakot, naaliw,
ninerbiyos, nasabik, at nagulat
• Magbalik-aral sa iba’t ibang elemento ng • Pagbibigay ng iba’t ibang elemento ng kuwento

kuwento at paghikayat sa mga mag-aaral na at paggamit ng mga ito sa pagsalaysay ng
PY
gamitin ang mga ito sa pagsasalaysay kuwento
• Talakayin ang kahulugan ng mga salita sa • Pagbibigay ng kahulugan ng mga salita
O
C
D
E
babasahing kuwento
EP
• Tahimik na pagbabasa ng mga mag-aaral • Pagbabasa nang tahimik ng kuwento

D
• Magbalik-aral at talakayin ang pagkakaiba ng • Pagsagot sa pagsasanay tungkol sa

pangungusap na pautos at pakiusap pangungusap na pautos at pakiusap
Basa

PB • Naibibigay at nababasa ang bahagi ng • Pagbabasa ng hinihinging bahagi ng
kuwentong nagsaad ng hinahanap na kuwento
detalye*
PB • F3PB-IIIh-6.2 • Dahilan at bunga
Naibibigay ang dahilan ng nakasaad
na bunga*
PB • F3PB-Ih-14 • Pagsulat ng ibang katapusan ng
Naibibigay at naisusulat ang kuwento
maaaring ibang katapusan ng
5
kuwento*
WG • Napapalitan ang pangungusap na • Pangungusap na pautos at pakiusap
pautos ng pangungusap na pakiusap*
PU • F3PY-Id-2.2; F3TA-0a-j-3 • Pagbabasa, pagbaybay, at paggamit

PB Nababasa, nababaybay nang wasto, sa pangungusap ng mga napag-
PY
PT at nagagamit sa pangungusap ang aralang salita
TA mga salita*
O
C
E D
EP
D
YUNIT 1 ARALIN 4

• Magbigay ng detalye at ipabasa ang bahagi ng • Pagbabasa ng bahagi ng kuwento na nagsasaad
kuwento na nagsasaad nito ng ibinigay na detalye
• Magbalik-aral ng dahilan at bunga at hikayatin • Pagbibigay ng bunga ng nakasaad na dahilan

ang mga mag-aaral na ibigay ang dahilan ng
nakasaad na bunga
• Magbigay ng ibang sitwasyon tungkol sa • Pagsulat ng ibang katapusan ng kuwento
kuwento at paghikayat sa mga mag-aaral na
magbigay ng maaaring katapusan nito
• Magbalik-aral sa pagkakaiba ng pangungusap na • Pagbibigay ng kaibahan ng pangungusap

pautos at pakiusap at hikayatin ang mga mag- na pautos at pakiusap at pagpapalit ng
aaral na palitan ang pangungusap na pautos ng pangungusap na pautos ng pangungusap na
pangungusap na pakiusap pakiusap
• Magpabasa ng mga salitang natutuhan • Pagbasa at pagbaybay nang wasto ang mga
sa kuwento, ipabaybay, at ipagamit sa salita at paggamit ng mga ito sa pangungusap
PY

O
Basa
C
E D
EP
D
TALAAN
ARAW LAYUNIN
1 •
•
F3PT-Iif-1.8; FPT-IId-1.7 Nakagagamit ng mga pahiwatig upang malaman
impormasyon
ng guro
• Nakasusulat ng isang talaarawan batay sa karanasan ng tauhan*
1 BAHAGINAN
PY
Sabihin: Ang tema natin ngayong linggo ay tungkol sa maligayang
pagdating sa siyudad. Nasimulan na nating pag-usapan ang siyudad noong
nakaraang linggo. Pinaghambing natin ang pagtira sa probinsiya at pagtira
O
sa siyudad. Ano ang natatandaan ninyong katangian ng isang siyudad,
batay sa talakayan natin noong nakaraang linggo? (Maghintay ng
C
sagot.)
Para sa bahaginan natin, dagdagan natin ang kaalaman natin tungkol sa

D
siyudad. Sino rito ang nakabisita na sa isang siyudad? Ano ang naranasan
ninyo roon? Ikukuwento ninyo sa inyong kaklase ang napansin ninyo sa
E
inyong pagpunta sa siyudad. Maaari ninyong gamitin ang halimbawang

panimulang ito:
EP
Nakapunta na ako sa lungsod ng ______. Ang siyudad na

ito ay nasa __________. Naranasan kong ________ nang
bumisita ako sa siyudad.
D
• Magbigay ng halimbawang paglalahad bilang gabay sa mag-aaral.

Halimbawa: “Nakapunta ako sa lungsod ng Koronadal. Ang siyudad na
ito ay nasa South Cotabato. Naranasan kong makapunta sa isang malaking
unibersidad nang bumisita ako sa siyudad.”

karanasan sa pagbisita sa siyudad. Tulungan sila sa pagbubuo ng
kanilang pangungusap kung kinakailangan.
2 PAGHAHANDA SA PAKIKINIG NG KUWENTO
Sabihin: May bago muli tayong babasahing aklat ngayong linggo.

Kilala na ninyo ang mga tauhan dito: sina Tomas at Kiko. Ngayong araw,
babasahin ko para sa inyo ang isang panimulang talata tungkol sa aklat
natin ngayong linggo. Pero bago iyon, pag-aralan muna natin ang ilang
salita.
YUNIT 1 ARALIN 4
a. Paghawan ng Balakid TALAAN
• Isulat sa pisara ang mga pag-aaralang salita:
pakikipagsapalaran nakapakete
Sabihin: Gagamitin ko ang mga salitang ito sa ilang pangungusap.
Makukuha natin ang kahulugan ng salita mula sa pag-intindi ng
pangungusap.
(1) pakikipagsapalaran
Sabihin: Isasama ako ng tiya ko sa Maynila. Hindi pa ako

nakapunta dito. Sabik na sabik ako sa pakikipagsapalaran ko sa
malaking siyudad. Siguradong maraming bagong tanawin at kakaibang
karanasan ang naghihintay sa akin doon. Kailangang maging alisto ako sa
aking pakikipagsapalaran sa Maynila.
Itanong: Aling mga salita mula sa narinig ninyo ang nagpapahiwatig

sa kahulugan ng pakikipagsapalaran? (Maghintay ng sagot.
PY
Posibleng sagot: sabik, bago, kakaibang karanasan) Ano kaya
ang salitang ugat o salitang pinagmulan ng pakikipagsapalaran?
(Maghintay ng sagot) Kapalaran ang salitang ugat nito. Ano ba ang ibig
sabihin ng kapalaran? (Maghintay ng sagot) Tama!—ito ang kabuuan
O
ng mga pangyayari at karanasan ng isang tao. Pagsamahin natin ang mga
ideya mula sa mga salita sa pangungusap at ang ideya ng kapalaran. Ano
C
kaya ang ibig sabihin ng pakikipagsapalaran? (Maghintay ng sagot)
Isulat: pakikipagsapalaran – isang kakaiba at

D
kapana-panabik na karanasan
(2) nakapakete
E
Sabihin: Mas tumatagal ang mga pagkaing nakapakete. Marami

EP
kasing kemikal na dinadagdag sa mga produktong nakapakete para

tumagal ang buhay nito. Dinadagdag ang kemikal sa isang malaking
pabrika, kung saan libo-libong produkto na nakabalot sa plastik ang
D
ginagawa araw-araw. Ilang halimbawa ng pagkaing nakapakete ay ang

instant noodles, chichirya, at kendi.
Itanong: Aling mga salita mula sa narinig ninyo ang nagpapahiwatig

sa kahulugan ng nakapakete? (posibleng sagot: kemikal,
pabrika, nakabalot sa plastic) Nakakain na ba kayo ng pagkain na
nakapakete? Nabasa na ba ninyo ang mga sangkap na ginamit sa
paggawa nito? Makikita ang sangkap sa balot o pakete na kinalalagyan ng
pagkain.
Isulat: nakapakete – nakabalot sa plastik; nagawa

o naproseso sa pabrika
b. Pagganyak
Ipakita ang pabalat ng bagong libro. Ipabasa ang pamagat ng
kuwento at ang may-akda.
Itanong: Ano nga ulit ang ibig sabihin ng pakikipagsapalaran?
TALAAN
Ano ang nakikita ninyo sa larawan sa pabalat? Ano kaya ang nilalaman
ng kuwento, batay sa pamagat at larawan? (Maghintay ng sagot)
Sabihin: Pupunta sa isang bagong lugar ang bida sa ating kuwento. Ano
kaya ang mararamdaman ninyo kapag kayo ang pupunta sa isang bagong
lugar na katulad ng siyudad? Paano kayo maghahanda?
Itanong: Sa babasahin kong kuwento ngayon, alamin ninyo: Ano ang
naramdaman ni Kiko nang papunta siya sa siyudad?

SA KUWENTO
Sabihin: Makinig nang mabuti sa babasahin kong kuwento. Alamin ang

sagot sa tanong ko sa inyo kanina.
PY
Binilang ni Kiko ang bag na dadalhin. “Sobra kaya ang dalawang
bag?” Ito ang unang beses ni Kiko na bumiyahe sa labas ng
probinsiya. Sabik na siyang mabisita ang tahanan ng kapatid sa
O
siyudad. Higit sa lahat, planong mag-uwi ni Kiko ng iba-ibang
pagkain na nakapakete at maaari niyang itabi nang matagal.
C
“Baka kulangin pa nga ang bag mo sa dami ng nakapaketeng
pagkain doon,” sagot ni Tomas. “Alam mo, kapag nagustuhan mo
D
ang siyudad, baka gustuhin mo na ring tumira doon.”

E
Napangiti si Kiko sa sinabi ng kapatid, “Talaga? Salamat sa

paanyaya, ha? Tingnan natin, Tomas. Masaya na ako sa probinsiya
EP
pero gusto rin kitang makasama.”
4
D
PAGTALAKAY SA KUWENTO
Talakayin ang kuwento sa pamamagitan ng sumusunod na tanong:
a. Ano ang naramdaman ni Kiko nang papunta na siya sa siyudad?
b. Ganoon din ba ang mararamdaman ninyo?
c. Ano ang balak iuwi ni Kiko mula sa kaniyang biyahe mula sa

siyudad?
d. Kung ikaw ang bibigyan ng pagkakataong pumunta sa siyudad,

ano ang iuuwi mo sa inyo?
e. Ano kaya ang naramdaman ni Kiko sa paanyaya ni Tomas?
f. Kung ikaw si Kiko, ano ang isasasagot mo sa paanyaya ni

Tomas? Bakit ito ang iyong isasagot?
YUNIT 1 ARALIN 4
TALAAN
5 PAGSASANAY: ANG TALAARAWAN NI KIKO

PAALALA SA GURO
Panuto: Noong unang gabi ni Kiko sa siyudad, naisip niyang isulat sa
Mas bigyan ng pansin ang
kaniyang talaarawan ang mga naranasan niya. Kunwari kayo si Kiko.
nilalaman ng talaarawan
Ano-ano ang isusulat ninyo sa inyong talaarawan?
kaysa sa mekaniks sa
pagsulat.
____________________________________________
_______________________________________________
________________________
Ang kaibigan mo,
________________
6
PY
TAKDANG-ARALIN
Alamin ang kahulugan ng mga salitang ito: nahihilo, matayog,

O
masasanay. Magtanong sa nakatatanda, o hanapin ang
kahulugan sa isang diksiyunaryo. Subukang gamitin ang mga salita
C
sa isang pangungusap.
D
LAYUNIN ARAW
E
2
EP

• F3PT-Ic-1.4 Nakagagamit ng mga pahiwatig upang malaman ang kahulugan
ng mga salita tulad ng paggamit ng kasingkahulugan
D

• Naibibigay ang bahagi ng kuwento na nagsasaad ng dahilan*
1 BAHAGINAN
Ibatay ang bahaginan ngayong araw sa ibinigay na takdang-aralin.

Hayaang magpalitan ng isinulat na pangungusap ang magkakatabi.
Babasahin ng malakas ng katapat na kaklase ang pangungusap na
sinulat ng kaniyang katabi, gamit ang itinakdang salita: nahihilo,
matayog, masasanay. Bigyan ang magkakatabi ng limang minuto
para sa gawaing ito. Umikot sa klase at pakinggan ang kanilang
usapan. Pagmasdan din ang mga kuwaderno at ang pagsulat/
pagbaybay ng mga pangungusap.
TALAAN
2
PAGHAHANDA PARA SA INDIBIDWAL NA
Sabihin: Mababasa din ninyo ang mga salitang itinakda ko sa inyo sa
aklat natin para sa linggong ito. Pag-aralan pa natin ang kahulugan ng
mga salitang ito.
(1) matayog
Sabihin: Pagdating sa Maynila, nakita ko ang mga matayog na gusali.

“Ang tataas naman niyan,” sabi ko sa tiya ko. “Karamihan sa mga gusali
dito ay may 10 palapag pataas,” ang sagot ng aking tiya. “Mayroon pa
ngang gusali na mahigit 50 ang palapag.”
Itanong: Aling mga salita mula sa narinig ninyong usapan ang

nagpapahiwatig ng ibig sabihin ng matayog? (posibleng sagot: 10
PY
palapag pataas, mataas) Bukod sa gusali, aling bagay pa ang maaari
nating ilarawan gamit ang salitang matayog? (posibleng sagot:
bundok, matangkad na puno, ang lipad ng ibon o saranggola)
O
Isulat: matayog – mataas, matangkad
(2) nahihilo
C
Sabihin: Kapag sumasakay ako sa bangka, lagi akong nahihilo.
Parang umiikot ang paligid ko. Binibigyan ako ng gamot ng nanay ko para
D
bumuti ang pakiramdam ko.

E
Itanong: Aling mga salita ang nagbibigay sa inyo ng ideya kung ano ang
ibig sabihin ng nahihilo? Ano ang kahulugan ng nahihilo?
EP
Isulat: nahihilo – masama ang pakiramdam, tila

umiikot ang paningin
D
(3) masasanay
Sabihin: “Nahihilo ako sa maraming tao,” sabi ko kay Tiya Maring.

“Ngayon lang yan,” sabi niya. “Masasanay ka rin sa dami ng tao dito
sa Maynila. Kung araw-araw mo itong makikita at mararanasan, hindi ka
na maninibago.”
Itanong: Anong mga salita ang narinig ninyo na nagpapahiwatig sa

kahulugan ng masasanay? (posibleng sagot: hindi na maninibago,
araw-araw) Kapag sanay ka na sa isang bagay, magugulat o maguguluhan
ka pa ba rito? (Maghintay ng sagot.)
Isulat: masasanay – lagi nang mararanasan,

madalas nang nagagawa
YUNIT 1 ARALIN 4
b. Pagganyak TALAAN
Sabihin: Pupunta si Kiko sa kakaibang lugar, isang lugar na

maraming tao at maingay. Ano kaya ang mararamdaman mo kung
pumunta ka sa isang mataong lugar?
Itanong: Habang binabasa ang kuwento, sagutin ang tanong na ito:
Ano ang naramdaman ni Kiko nang pumunta siya sa mataong lugar
sa siyudad?
Sabihin: Babasahin ninyo nang tahimik ang kuwento, hanggang sa

pahina 15. Iikot ako habang nagbabasa kayo. Itaas ang kamay kung
may salitang hindi mabasa o maunawaan para matulungan ko kayo.
Pagkatapos, pag-uusapan natin ang kuwento.
PY
O
a. Ano ang naramdaman ni Kiko nang pumunta siya sa

C
siyudad?
PAALALA SA GURO
b. Ano ang naramdaman niya nang tumawid siya sa lansangan na
D
maraming sasakyan? Bigyan ng pansin ang mga

mag-aaral na nahihirapang
E
c. Ilarawan ang bahay ni Tomas.

magbasa.
EP
d. Ano ang sabi ni Kiko tungkol sa bahay ni Tomas?

e. Ano ang naramdaman ni Kiko pagdating sa bahay ni Tomas?
D
f. Saan kaya sila kakain?

matatagpuan ang sagot sa mga babanggitin kong tanong. Pakinggang
mabuti ang tanong, hanapin ang pahina at bahagi ng kuwento kung saan
makikita ang sagot, at itaas ang inyong kamay kapag nakita na ninyo
ito. Tatawag ako ng magbabasa ng bahagi ng kuwento na nagbibigay ng
sagot sa aking tanong. Babasahin ninyo ito nang malakas. May tanong ba
tungkol sa gawain? Handa na ba kayo?
Itanong: Saang bahagi ng kuwento makikita na …
a. naaaliw si Kiko?
b. natakot si Kiko?
c. mabilis na tumakbo si Kiko sa pagtawid?
d. ninerbiyos si Kiko?
TALAAN
5 TAKDANG-ARALIN
Tanungin ang inyong magulang o iba pang kapamilya tungkol sa

kanilang naranasan o nakita nang pumunta sila sa isang siyudad.
Aling siyudad ang pinuntahan nila? Bakit sila nagpunta roon?
Ano ang ginawa nila sa siyudad? Maghandang magbahagi tungkol
dito bukas.
ARAW LAYUNIN
3
• F3PT-Ic-1.4 Nakakagamit ng mga palatandaang nagbibigay ng kasalungat ng
PY
salita
• Naibibigay ang karanasan ng tauhan kung saan naramdaman ng tauhan ang
natakot, naaliw, ninerbiyos, nasabik, at nagulat*
• F3PBH-Ie-4 Nasasabi ang iba’t ibang elemento ng kuwento sa pagsasalaysay
O
nito*
C
1 BAHAGINAN
D
• Ipaalala sa klase ang takdang-aralin. Tanungin kung sino ang

E
nakapagtanong sa isang kapamilya tungkol sa kanilang karanasan

EP
sa pagbisita ng siyudad. Aling siyudad ang pinuntahan nila? Bakit

sila nagpunta roon? Ano ang ginawa nila sa siyudad? Ikukuwento
nila sa kanilang katabi ang nakuha nilang impormasyon mula sa
D
kanilang kapamilya. Maaari nilang gamitin ang sumusunod na

panimula:
Pumunta ang _____ ko sa lungsod ng _____. Nagpunta siya

roon dahil _____. Nang nandoon siya, marami siyang ginawa,
katulad ng _____ at _____.
• Magbigay ng halimbawang pahayag.Halimbawa: Pumunta ang ate

ko sa lungsod ng Dumaguete, sa Negros Oriental. Nagpunta siya roon dahil
binisita niya ang Silliman University. Nang nandoon siya, marami siyang
ginawa, katulad ng paglibot sa unibersidad at pagbisita sa isang museo.
• Bigyan ng limang minuto ang mga magkakatabi upang magpalitan

ng impormasyon tungkol sa bisita sa siyudad ng kanilang
kapamilya. Matapos ang limang minuto, tawagin ang pansin ng
buong klase. Tanungin ang klase kung ano ang mga lungsod na
nabanggit sa kanilang usapan. Ilista ang mga babanggiting siyudad
sa pisara. Hanapin ang ilan sa mga lungsod na ito sa mapa ng
Pilipinas, at ituro ang lokasyon sa mga mag-aaral.
YUNIT 1 ARALIN 4
TALAAN
2
PAGBABALIK-ARAL: MGA ELEMENTO NG
KUWENTO AT MULING PAGSALAYSAY
Sabihin: Kahapon, binasa ninyo ang tungkol sa pakikipagsapalaran

ni Kiko sa siyudad. Natatandaan pa ba ninyo ang mga elemento ng
kuwento? Sino-sino ang mga tauhan? Ano ang tagpuan—saan naganap
ang kuwento? Ano-ano ang mahahalagang pangyayari na bumubuo sa
banghay ng kuwento?
Maaari ninyong gamitin ang mga elemento ng kuwento—ang tauhan,

tagpuan, at banghay—bilang gabay sa muling pagsalaysay nito. Subukan
nating gawin ito ngayon.
Isalaysay muli ninyo sa inyong katabi ang kuwento ni Kiko sa siyudad.

Siguruhing isama ang sumusunod na detalye sa inyong muling pagsalaysay: PAALALA SA GURO
a. Saan nangyari ang kuwento? Maaaring magbalik-aral

sa mga elemento ng
b. Sino-sino ang tauhan sa kuwento?
PY
kuwento bago ipagawa
c. Ano-ano ang mahahalagang nangyari sa kuwento? ang pagsasanay.
Bigyan ng limang minuto ang mga magkakapares para sa muling

O
pagsalaysay. Matapos ang limang minuto, tumawag ng tatlong
mag-aaral sa harapan ng klase at ipasalaysay sa kanila ang
C
kuwento.
D

SA LEVELED READER
E
Ipamahagi sa mga mag-aaral ang Leveled Reader. Ipabukas ang

EP
aklat sa pahina 16, at ipasagot sa kanila ang mga pagsasanay.
Bigyan ng panahon ang mga mag-aaral na sagutan ang

D
mga Skill Builder sa kanilang kuwaderno. Umikot sa klase

upang obserbahan ang kanilang pagsagot at pagsulat. Alamin
kung sino ang nangangailangan pa ng suporta sa pagsagot ng
pagsasanay. Kung may panahon pa matapos gawin ang Skill
Builder, maaaring isagawa ang sumusunod na aktibidad.

• Bago sila magsimula, ipaliwanag ang sumusunod:
–– Ang mga salitang magkasalungat ay dalawang salita na

magkabaligtad ang kahulugan. Halimbawa: “Ang kasalungat
ng malaki ay maliit. Ang kasalungat ng masaya ay malungkot.”
TALAAN –– Makikita ang damdamin ng tauhan sa pagsuri ng kanyang

sinasabi at ikinikilos sa loob ng isang kuwento. Balikan ang mga
detalyeng ito upang masabi kung ano ang nararamdaman nila sa
isang partikular na tagpo.
a. Mga Salitang Magkasalungat

PAALALA SA GURO
Bawat pangungusap ay may salitang sinalungguhitan. Piliin sa loob
Maaaring magbalik-aral sa ng kahon ang kasalungat na kahulugan ng salitang may salungguhit.
salitang magkasalungat.
nainis bagal nanibago malayo mababa
(1) Tiningala ni Kiko ang matayog na gusali.__________
(2) Naaliw si Kiko sa pagtingin sa mga tanawin sa

siyudad.__________
(3) Nasanay na akong tumawid sa lansangan. __________
(4) Dadalhin kita sa malapit na kainan. __________
PY
(5) “Sobrang bilis naman ng trak na iyon,” ang sabi ni Kiko.
__________ O
b. Paghinuha sa Naramdaman ng Tauhan
Hanapin sa kuwento ang mga salitang nagsasaad ng naramdaman
C
ni Kiko. Magbigay ng pangungusap mula sa kuwento na
nagpapakita ng sumusunod. Maaari ninyong balikan ang mga
D
pangungusap sa aklat.
(1) Aling bahagi naaaliw si Kiko?

E
(2) Saan siya natakot?

EP
(3) Kailan siya ninenerbiyos sa kuwento?
(4) Saan makikita na nasasabik si Kiko?

D
(5) Kailan o saan siya nagulat?
5 TAKDANG-ARALIN
Magsulat ng ilang pangungusap tungkol sa sariling karanasan

na naramdaman ninyo ang alinman sa sumusunod: gulat, aliw,
nerbiyos, takot, o pagkasabik.
YUNIT 1 ARALIN 4
TALAAN
LAYUNIN ARAW
• F3PT-Iif-1.8; F3PT-1Id-1.7; F3PT-Ic-1.5 Nakagagamit ng mga pahiwatig
4
palatandaang kontekstuwal (context clues), katuturan, kahulugan, o
kasingkahulugan
• Nasasabi kung ang pangungusap ay pautos o pakiusap*
1 PANIMULANG GAWAIN: HULAAN ANG

DAMDAMIN
PY
• Maghanda ng mga maliliit na piraso ng papel kung saan nakasulat
ang sumusunod na damdamin: nagulat, natatakot, masaya,
malungkot, nagagalit. Tumawag ng limang mag-aaral. Bubunot sila
ng isang papel at ikikilos o iaarte nila ang damdamin na nakasulat
O
sa kanilang papel. Huhulaan ng buong klase ang damdamin na
C
ipinapakita nila.
• Pagkatapos mahulaan ang isang damdamin, magpabanggit sa ibang

D
mag-aaral ng isang sitwasyon o pangyayari na maaaring magdulot

ng damdaming ipinakita. Isulat ang ilan sa kanilang babanggiting
sitwasyon at damdamin sa pisara sa porma na pangungusap.
E
(Halimbawa: Matatakot ako kapag mag-isa lamang ako sa sementeryo.

EP
Magugulat ako kung may biglang sumigaw sa tainga ko.) Kapag nahulaan
na ang lahat ng damdamin, at naisulat na ang lahat ng halimbawang
sitwasyon, ipabasa ang mga pangungusap sa pisara sa buong klase.
D

Sabihin: Ipagpapatuloy ninyo ngayon ang pagbasa sa kuwento ni Kiko

sa siyudad. Ano nga muli ang pamagat ng ating aklat ngayong linggo?
(Maghintay ng sagot.) Bago tayo tumungo sa pagbasa, alamin muna
natin ang ilang salita mula sa aklat.
Ipaskil o isulat sa pisara ang dalawang hanay sa ibaba:
1. siwang a. nagpakita ng inis o galit
2. katapusan b. tahimik
3. nakakaaliw c. maliit na butas
4. mapayapa d. dulo, wala nang kasunod
5. nginatngat e. kinagat
6. sumimangot f. nakakatuwa
TALAAN Sabihin: Pansinin ang mga salita sa kaliwang hanay. Ito ang mga
salitang pag-aaralan natin ngayon. Mababasa ninyo ang mga ito sa
kuwento ngayong araw. Mahahanap ang kasingkahulugan ng mga salitang
ito sa kanan. Pakinggan muna ninyo ang mga pangungusap na babasahin
ko. Pagkatapos, sabihin ninyo sa akin kung aling letra ang katapat ng
kasingkahulugan nito.
(1) siwang
Sabihin: Sumilip si Tina sa maliit na siwang sa bintana. Nakita niya

na may siwang sa bintana dahil lumulusot dito ang liwanag sa labas.
Itanong: Alin sa mga salita sa kanan ang kasingkahulugan ng

siwang? Aling letra ang katapat nito? (Sagot: C)
(2) katapusan
Sabihin: Marami ang nag-aabang sa katapusan ng teleserye. Ano kaya

ang mangyayari sa pagwawakas nito?
Itanong: Kapag katapusan na ng teleserye, may kasunod pa ba ito?
PY
Ano ang ibig sabihin ng katapusan? (Sagot: D)
(3) nakaaaliw
O
Sabihin: Nakakaaliw ang buhay dito sa siyudad. Maraming tao,
aktibidad, katuwaan, at lugar na mabibisita.
C
Itanong: Kapag naaaliw kayo, ano ang nararamdaman ninyo? Masayang
pakiramdam ba ang pagkaaliw? Aling salita sa hanay sa kanan ang
D
kasingkahulugan ng nakakaaliw? (Sagot: F)
(4) mapayapa
E
Sabihin: Mapayapa ang buhay sa probinsiya dahil walang masyadong

EP
ingay at kaunti lamang ang mga sasakyan.
Itanong: Ano ang kabaligtaran ng mapayapa? Gusto ba ninyong

D
tumira sa isang lugar na mapayapa? Ano ang kasingkahulugan ng

mapayapa? (Sagot: B)
(5) nginatngat
Sabihin: Nginatngat ng aso ang tsinelas na naiwan ko sa bakuran.

Makikita pa ang bakas ng ngipin ng aso sa bahaging nginatngat niya.
Itanong: Maipapakita niyo ba sa aking kung paano ang aksiyon ng

ngatngat? Aling salita ang kasingkahulugan ng nginatngat? (Sagot: E)
(6) sumimangot
Sabihin: Sumimangot si Ana nang sabihin ni Nanay na hindi siya

puwedeng maglaro. Sa kanyang inis, nagmukmok siya sa isang tabi buong
araw.
Itanong: Kailan kayo sumisimangot? Ano ang nararamdaman

ninyo kapag nakasimangot kayo? Ipakita nga ninyo kung paano kayo
sumimangot? Ano ang ibig sabihin ng sumimangot? Aling letra ang
YUNIT 1 ARALIN 4
katapat ng kasingkahulugan nito? (Sagot: A) TALAAN
b. Pagganyak
Itanong: Sa kuwento natin kahapon,ano ang hinanap ni Kiko sa
bahay ni Tomas? Saang kainan kaya dadalhin ni Tomas
si Kiko?
Habang binabasa ang aklat, sagutin ito: Ano kaya ang magiging
karanasan nina Kiko at Tomas sa kainan?
• Ipamahagi ang mga Leveled Reader sa mga mag-aaral.
Sabihin: Babasahin ninyo nang tahimik ang huling bahagi ng

kuwento. Iikot ako upang malaman kung sino ang nangangailangan ng
PY
tulong sa pagbabasa. Pagkatapos ninyong basahin nang tahimik
ang kuwento, tatalakayin natin ito.
• Obserbahan ang mga mag-aaral habang nagbabasa. Lumapit sa

O
sinumang magtaas ng kamay at humingi ng tulong. Kapag tapos
nang magbasa ang klase, simulan ang talakayan.
C
D
Sagutin ang aking mga tanong:

E
EP
a. Saang kainan dinala ni Tomas si Kiko?
b. Saang bahagi ng kainan sila dumaan? Bakit kaya?

D
c. Nakakain ba sila kaagad? Bakit?
d. Ano ang naramdaman ni Kiko nang hindi sila kaagad nakakain?
e. Kailan sila pumasok sa kainan?
f. Paano sila pumasok?
g. Ano ang naramdaman ni Kiko nang pumasok sila? Bakit kaya?
h. Ano-ano ang pagkain na nakita niya sa kabinet?

PAALALA SA GURO
i. Ano ang nangyari nang nag-uumpisa na silang kumain?
Maaaring
j. Ano ang ginawa ng kusinero nang makita sila? magbalik-aral sa
pagkakaiba ng
k. Bakit nasabi ni Tomas na akala niya katapusan na nilang
pangungusap na pautos at
magkapatid?
pakiusap.
l. Bakit biglang nagpaalam si Kiko?
m. Kung kayo si Kiko, ganoon din ba ang gagawin ninyo?
TALAAN
5 PAGSASANAY: PANGUNGUSAP NA PAUTOS AT

PAKIUSAP
Ipaalala sa mga mag-aaral ang kaibahan ng pangungusap na pautos

at pakiusap. Parehong may ipinapagawa ang dalawang uri ng
pangungusap, ngunit gumagamit ng magalang na pananalita (po,
ho, paki, maaari ba, puwede ba) ang pakiusap. Ipagawa sa klase ang
pagsasanay sa ibaba.
Panuto: Sabihin kung ang pangungusap ay pautos o pakiusap.
1. Puwede bang samahan mo ako sa kainan?
2. Huwag ka munang pumasok sa kainan.
3. Sumunod ka sa akin sa siwang ng bintana.
4. Pakialis ang balot na plastic nitong keso.
PY
5. Dali! Tumakbo ka!
O
C
ARAW LAYUNIN
D
5 •
E
• Naibibigay at nababasa ang bahagi ng kuwento na nagsasaad ng hinahanap na

detalye*
EP
• F3PB-IIIh-6.2 Naibibigay ang dahilan ng nakasaad na bunga

• F3PB-Ih-1.4 Naibibigay at naisusulat ang maaaring ibang katapusan
ng kuwento
D
• Napapalitan ang pangungusap na pautos ng pangungusap na pakiusap*

sa pangungusap ang mga salita*
1 PANIMULANG GAWAIN
• Hatiin ang klase sa apat na pangkat. Hatiin din ang pisara sa

apat na bahagi. Patayuin sa kanilang bahagi ng pisara ang bawat
pangkat. Ipaliwanag na magsasagawa kayo ng gawaing pagbaybay.
Isusulat sa pisara ng bawat pangkat ang mga salita na ididikta ng
guro. Nabasa na ng klase ang mga salitang ito kahapon. Dapat
makapagbaybay ang bawat miyembro ng pangkat. Ang pangkat na
may pinakamaraming tamang baybay na salita ang magwawagi.
• Ipabaybay ang sumusunod na salita:
YUNIT 1 ARALIN 4
a. sumimangot f. kabadong-kabado TALAAN
b. nginatngat g. kasalukuyan
c. sinubukan h. nakalimutan
d. katapusan i. kailangan
e. magpapaalam j. natamaan
• Pansinin ang pagbaybay ng bawat miyembro ng pangkat.

Alamin kung aling mga pamantayan sa pagbaybay ang lubusan
nang naiintindihan, at kung ano ang kadalasang mali na ginagawa
ng mga mag-aaral sa kanilang pagbaybay. Kapag naidikta na ang
lahat ng salita, markahan ang pisara ng bawat pangkat, at alamin
kung sino ang may pinakamaraming tamang salita. Iwasto ang
pagkabaybay ng mga salitang hindi naisulat nang tama. Bago
paupuin ang mga mag-aaral, tanungin sila kung ano ang kahulugan
ng bawat salita sa listahan.
Sabihin: Ang lahat ng salita na ipinabaybay ko sa inyo ay nagmula
PY
sa kuwentong binasa natin kahapon. Basahin natin ang bawat salita sa
listahan nang sabay-sabay. Ituturo ko ang salita, at babasahin ninyo.
O
• Ituro ang bawat salita sa listahan, at pakinggan ang pagbigkas ng
mga mag-aaral. Pagkatapos, tumawag ng ilang mag-aaral at ipabasa
sa kanila nang malakas ang salitang ituturo ninyo.
C
Sabihin: May mga babasahin akong pangungusap na may kulang na
salita. Pipiliin ninyo mula sa sampung salita dito sa pisara ang wastong
D
salita na ilalagay sa puwang.

E
• Basahin ang sumusunod. Maaari kayong gumuhit ng linya sa ere

upang ipakita na ito ang puwang sa pangungusap. Tumawag ng
EP
mga mag-aaral upang sabihin kung aling salita mula sa kanilang

binaybay ang dapat ilagay sa puwang. Ulitin ang pagbasa ng
pangungusap kung kinakailangan.
D
1. “Salamat at nakaligtas tayo. Akala ko __________ na natin,”

sabi ni Tomas.
2. “Huwag na lang kaya tayong kumain. Nakakatakot pala dito,” PAALALA SA GURO
ang sabi ni Kiko na __________.
Pakinggan ang tatas ng
3. __________ ni Tomas ang balot na plastic ng keso. mga mag-aaral sa pagbasa
4. “__________ na ako,” sabi ni Kiko. “Uuwi na ako sa para malaman kung sino
probinsiya.” ang nangangailangan ng
ibayong pagsubaybay.
5. Bumalik ang kusinero sa kainan dahil may__________ siya.
2 MALAKAS NA PAGBASA NG KUWENTO
Ipamahagi sa mga mag-aaral ang mga Leveled Reader. Ipaliwanag

sa kanila ang panuto para sa susunod na gawain. May babanggitin
TALAAN ang guro na pangungusap. Hahanapin nila sa aklat ang bahagi

ng kuwento na nagpapakita ng pangyayari na binanggit ng guro.
Itataas nila ang kanilang kamay kapag nakita na nila ang bahaging
binanggit ng guro. Tumawag ng mag-aaral upang basahin ang
bahaging ito ng malakas.
Sabihin: Basahin nang malakas ang bahagi ng kuwento na nagsasabi:
a. kung kailan sina Kiko at Tomas dapat pumasok sa kainan
b. kung ano-ano ang pagkaing nasa kabinet
c. kung bakit bumalik ang kusinero sa kainan
d. kung paano nakaligtas sina Kiko at Tomas
e. kung bakit mas gustong tumira ni Kiko sa probinsiya
3 PAGSAGOT SA SKILL BUILDER MULA

SA LEVELED READER
PY
Ipabukas sa pahina 22 ang Leveled Reader. Ipagawa sa mga
mag-aaral ang mga pagsasanay sa mga pahinang ito. Umikot sa
O
klase habang sinasagutan ng mga mag-aaral ang Skill Builder.
Pansinin kung sino ang nangangailan ng dagdag na suporta, at
C
gabayan sila sa pag-intindi ng panuto at pagsagot sa pagsasanay.
Kung may panahon pa matapos gawin ang Skill Builder,
maaaring isagawa ang sumusunod na aktibidad.
D
4
E
EP

D
a. Dahilan at Bunga
Panuto: May dahilan ang bawat aksiyon na ginawa ng mga tauhan
sa kuwento. Ang dahilan ang sagot sa tanong na “Bakit kaya?”
Sabihin ang dahilan sa pamamagitan ng pagsagot sa tanong na
“Bakit kaya?” Isulat ang sagot sa inyong kuwaderno.
(1) Bakit kaya sa likuran ng kainan dapat dumaan sina Kiko at

Tomas?
(2) Bakit kaya dapat nilang hintaying dumilim bago kumain?
(3) Bakit kaya pinapaalis sila ng kusinero sa kabinet?
(4) Bakit kaya umuwi kaagad si Kiko sa probinsiya?
(5) Bakit kaya mas gusto ni Kikong manirahan sa probinsiya?
YUNIT 1 ARALIN 4
b. Pagsulat ng Ibang Katapusan ng Kuwento TALAAN
• Ano kaya ang mangyayari kung natamaan ng kusinero ng walis sina

Tomas at Kiko?
• Dugtungan ang talata ng maaaring katapusan ng kuwento.
May nalimutan ang kusinero sa kainan. Pumunta siya sa kusina.

Nakita niya sina Tomas at Kiko sa loob ng nakabukas na kabinet.
_______________________________________________
______________________________. _______________
_______________________________________________
________.
c. Pangungusap na Pakiusap
Gawing pakiusap ang sumusunod na pangungusap na pautos:
PY
(1) Hugasan mo ang maruruming plato.
______________________________________
(2) Bumili ka ng inumin sa tindahan.

O
______________________________________
C
(3) Kumuha ka ng pitsel at mga baso.
______________________________________
D
(4) Maghain ka ng pagkain.

E
______________________________________
EP
(5) Takpan mo ang tirang pagkain.

______________________________________
D
YUNIT 1 ARALIN 5
ARALIN
5
GABAY SA PAGTUTURO
IKATLONG BAITANG
FILIPINO
PY
O
C
D
TEMA: MALIGAYANG PAGDATING SA MAGANDANG POOK

E
LEVELED READER: SI MAYA SA HIMPAPAWID

EP
D

IKATLONG BAITANG
Tema: Maligayang Pagdating sa Magandang Pook

Leveled Reader: Si Maya sa Himpapawid
(Kuwento ni Sierra Mae Paraan at Guhit ni Rea Diwata Mendoza)
PS • Sa loob ng isang linggo, inaasahang • Pagbibigay-ulat tungkol sa karanasan
ang mga mag-aaral ay: sa unang pagsakay sa naiibang
sasakyan
pahayag*
Araw- TA • F3TA-0a-j-2
araw Naipahahayag ang ideya/kaisipan/
intonasyon
PY
PT • F3PT-Iif-1.8; FPT-IId-1.7 • Leveled Reader: Si Maya sa
Nakagagamit ng mga pahiwatig Himpapawid
• Paghawan ng Balakid: habal-habal,
O
kayanin
C
EP • F3EP-Ib-h-5 • Pagganyak at pangganyak na tanong
Nagagamit ang iba’t ibang bahagi ng
D

PN • F3TA-0a-j-1 • Pagbabasa ng guro ng kuwento
E
1
• Pagtalakay sa kuwento
EP

guro
PS • Nagagamit ang angkop na mga salita • Pagbibigay ng payo
at ekspresyon sa pagbibigay ng
D
payo*
KM • F3KM-IVd-3.1 • Pagsulat ng maikling talata

Nakasusulat ng isang maikling talata
tungkol sa hilig gawin
DOMAINS: PN – Pag-unawa sa NapakingganPS – Wikang Binibigkas WG – Gramatika
YUNIT 1 ARALIN 5

bumigkas at magbasa
• Hikayatin ang mga mag-aaral na pag-usapan • Paghikayat sa mga mag-aaral na pag-usapan

ang karanasan sa unang pagsakay sa eroplano, ang karanasan sa unang pagsakay sa eroplano,
barko, at iba pang sasakyan barko, at iba pang sasakyan
PY
• Hikayatin ang mga mag-aaral na mahinuha • Pagbibigay-kahulugan sa mga salita
O
C
• Magbigay ng pagganyak at pangganyak na • Pagsagot sa pagganyak at pangganyak na
tanong tanong
D
• Basahin ang pakikinggang kwento/listening • Pakikinig sa kuwento at pagsagot ng mga

E
story at magtanong tungkol dito tanong tungkol dito

EP
• Magpakita ng halimbawa ng dula-dulaan • Pagsali sa dula-dulaan

tungkol sa pagbibigay ng payo at hikayatin ang
D
mga mag-aaral na sumali sa dula-dulaan
• Talakayin ang pagsulat ng isang maikling talata • Pagsulat ng isang maikling talata tungkol sa
tungkol sa hilig gawin ng mag-aaral hilig gawin ng mag-aaral

ng Basa

PT • F3PT-Iif-1.8; FPT-IId-1.7 • Paghawan ng Balakid: isinuksok,
Nakagagamit ng mga pahiwatig ikinuskos, himpapawid, dipa,
upang malaman ang kahulugan ng agwat
• Pagbabalik-aral sa unang bahagi ng
kuwento at pagsagot ng pangganyak
na tanong
PB • F3PB-Ia-1
Naiuugnay ang binasa sa sariling
karanasan
2
TA • F3TA-0a-j-3 • Pagbabasa ng mga mag-aaral ng

ekspresyon
PB • F3PB-IIId-10 • Pagbibigay ng bahagi ng kuwento na
PY
Naibibigay ang bahagi ng kuwento nagsasaad ng ibinigay na paksa
na nagsasaad ng ibinigay na paksa*
PB • Nahihinuha ang naramdaman ng • Paghinuha sa naramdaman ng
O
tauhan sa iba’t ibang sitwasyon* tauhan sa iba’t ibang sitwasyon
WG • F3WG-Ie-h-3 • Panghalip na Panao: ako, ikaw, siya
C
Naibibigay ang wastong gamit ng
ako, ikaw, siya at nagagamit nang
3 wasto ang mga ito
D
PT • Naibibigay ang kasingkahulugan ng • Kasingkahulugan ng mga salita

mga salita*
E
KM • F3KM-IVd-3.1 • Pagsulat ng talata tungkol sa

EP
Nakasusulat ng isang talata tungkol karanasan ng tauhan

sa karanasan ng tauhan sa kuwento*
PT • F3PT-Ic-1.4 • Paghawan ng Balakid: matarik,
D
Nakagagamit ng mga pahiwatig mahawi, nag-anunsiyo

upang malaman ang kahulugan
ng mga salita tulad ng paggamit
kasingkahulugan nito
PN • Naiuugnay ang babasahing kuwento • Pag-ugnay ng babasahing kuwento
4 sa sariling karanasan* sa nalalaman at pagsagot ng
TA • F3TA-0a-j-3 • Pagbabasa nang tahimik ng mga
Nababasa ang kuwento nang may mag-aaral sa ikalawang bahagi ng
ekspresyon

YUNIT 1 ARALIN 5

• Hikayatin ang mga mag-aaral na mahinuha • Pagbigay ng kahulugan ng mga salita batay
ang kahulugan ng mga salita sa pamamagitan sa konteksto at paggamit ng mga ito sa
ng pagsasalita, pagkukuwento ng ibang pangungusap
• Pagsagot sa mga tanong tungkol sa unang
bahagi ng kuwento, sa pangganyak, at
• Ipagamit ang mga ito sa pangungusap
• Magbalik-aral sa unang bahagi ng kuwento at

ibigay ang pangganyak na tanong
• Tahimik na ipabasa ang kuwento sa mga • Tahimik na pagbabasa ng kuwento

mag-aaral
• Malakas na ipabasa ang bahagi ng kuwentong • Malakas na pagbabasa sa bahagi ng kuwentong
PY
nagsasaad ng ibinigay na paksa nagsasaad ng ibinigay na paksa
• Talakayin ang naramdaman ng tauhan sa iba’t • Pagbibigay ng naramdaman ng tauhan sa iba’t

O
ibang sitwasyon ibang sitwasyon
• Talakayin ang wastong gamit ng panghalip na • Pagbibigay ng wastong gamit ng panghalip na
C
panaong ako, ikaw, siya panaong ako, ikaw, siya at paggamit ng mga ito
sa pangungusap
D
• Talakayin ang mga salitang magkasingkahulugan • Pagsagot ng pagsasanay tungkol sa mga

salitang magkasingkahulugan
E
• Talakayin ang mga naging karanasan ng tauhan • Pagsulat ng talata tungkol sa karanasan ng
EP
sa kuwento at magpasulat ng talata tungkol tauhan sa kuwento

dito
• Talakayin ang kasingkahulugan ng mga salita • Pagbigay ng kasingkahulugan ng mga salita
D
batay sa gamit sa pangungusap batay sa gamit nito sa pangungusap
at iugnay ito sa babasahing kuwento alam ng mga mag-aaral at pag-ugnay nito sa
babasahing kuwento
• Tahimik na ipabasa ang kuwento sa mga • Pagbabasa nang tahimik ng kuwento
mag-aaral

ng Basa

PB • Nababasa ang bahagi ng kuwentong • Pagbasa nang malakas ng bahagi ng
nagsasaad ng ibinigay na detalye* kuwentong nagsasaad ng ibinigay na
detalye
4
WG • Naibibigay ang angkop na bantas ng • Paglagay ng angkop na bantas sa
pangungusap at nababasa ito nang pangungusap at pagbasa nang may
may angkop na ekspresyon* angkop na ekspresyon
PT • F3PT-Iif-1.8 • Mga salitang may labis sa isa ang
Naibibigay ang angkop na kahulugan kahulugan
ng salita batay sa gamit nito sa
pangungusap
PB • Naisusulat at naisasalaysay ang • Pagsulat at muling pagsalaysay ng
5 PS kuwento batay sa mga elemento kuwento batay sa mga elemento
WG nito* nito
PP • F3PY-Iif-2.2; F3TA-0a-j-3 • Pagbasa, pagbaybay, at paggamit sa
PU Nababasa, nababaybay nang wasto, pangungusap ng mga salitang may
PT at nagagamit sa pangungusap ang gitling
PY
TA mga salitang may gitling*
O
C
E D
EP
D
YUNIT 1 ARALIN 5

• Magpabasa ng bahagi ng kuwento bagay sa • Pagbabasa nang malakas ng bahagi ng kuwento
ibinigay na detalye
• Talakayin ang angkop na bantas sa bawat • Pagbibigay ng angkop na bantas sa bawat

pangungusap at ipabasa ng mga ito na may pangungusap at pagbasa ng mga ito na may
angkop na ekspresyon angkop na ekspresyon
• Talakayin ang mga salitang labis sa isa ang • Pagpili ng wastong kahulugan ng mga salitang
kahulugan at pagpili ng wastong kahulugan may labis sa isang kahulugan batay sa gamit ng
batay sa gamit ng mga ito sa pangungusap mga ito sa pangungusap
• Magbalik-aral sa mga elemento ng kuwento, • Pagbibigay ng mga elemento ng kuwento,

ipasulat, at muling ipasalaysay ito pagsulat, at muling pagsasalaysay nito
• Magpabasa ng mga salitang may gitling na • Pagbasa at pagbabaybay nang wasto ang mga
natutunan sa kuwento, ipabaybay, at ipagamit salitang may gitling, at paggamit ang mga ito sa
sa pangungusap ang mga ito pangungusap
PY
ng Basa
O
C
E D
EP
D
TALAAN
ARAW LAYUNIN
1
impormasyon
ng guro
• Nagagamit ang angkop na mga salita at ekspresyon sa pagbibigay ng payo*
• F3KM-IVd-3.1 Nakasusulat ng isang maikling talata tungkol sa hilig gawin
1 BAHAGINAN
PY
Sabihin: Ang tema natin para sa linggong ito ay tungkol sa pagbisita sa
magandang pook. Upang makarating sa pook na malayo, kailangan nating
gumamit ng sasakyan. Ano-ano ang mga uri ng sasakyan na alam ninyo?
O
(Maghintay ng sagot.)
C
Para sa bahaginan natin ngayong araw, ikuwento ninyo sa inyong katabi
ang unang pagsakay ninyo sa isang tricycle, jeepney, o bus. Ano
ang sinakyan ninyo? Sino ang kasama ninyo? Saan kayo pumunta?
D
Ilang minuto kayong naglakbay sa sasakyang ito? Ano ang pakiramdam

ninyo habang nakasakay kayo dito? Ibahagi ang inyong karanasan, at
E
pakinggan din ang kuwento ng inyong katabi. Maaari ninyong gamitin ang
panimulang ito:
EP
Nang una akong sumakay ng _____, kasama ko ang aking

_____. Pumunta kami sa _____. _____ minuto ang biyahe
D
namin papuntang _____. _____ ang pakiramdam ko dahil

_____.
• Magbigay ng sariling paglalahad bilang halimbawa. Maaaring

sabihin: Nang una akong sumakay ng isang tricycle, kasama ko ang
aking nanay. Pumunta kami sa palengke. Limang minuto lamang
ang biyahe namin papuntang palengke. Masaya ako dahil noon pa
lamang ako nakasubok sumakay ng tricycle.
• Bigyan ng limang minuto ang mga mag-aaral para sa kanilang

bahaginan. Pagkatapos ng limang minuto, tumawag ng tatlong
mag-aaral upang maglahad ng kanilang karanasan sa buong klase.
2 PAGHANDA PARA SA PAKIKINIG NG KUWENTO
Sabihin: May bagow tayong aklat na babasahin ngayong linggo. Ngayong

araw, babasahin ko sa inyo ang panimulang bahagi ng kuwentong ito.
Pag-aralan muna natin ang ilang salita mula sa babasahin kong bahagi.
YUNIT 1 ARALIN 5
a. Paghawan ng Balakid TALAAN
• Isulat sa pisara ang sumusunod na salita, at ipabasa sa mga

mag-aaral:
habal-habal kayanin
Sabihin: Narinig na ba ninyo ang mga salitang ito? Pakinggan ninyo
ang paggamit ko sa mga salitang ito sa pangungusap. Pagkatapos,
pag-uusapan natin ang kahulugan ng mga ito.
(1) habal-habal
Sabihin: Ginagamit ang habal-habal upang makarating sa

mga lugar na malayo, masikip, o mahirap pasukan ng jeep,
bus, o kotse. Sa mga lugar kung saan motorsiklo lang ang
puwedeng makapasok, habal-habal ang sinasakyan ng mga tao.
Kayang magsakay ng pitong tao sa isang habal-habal. Naiiba ang
habal-habal sa tricycle. Simpleng motorsiklo lang ito;
dinadagdagan lang minsan ng kahoy na upuan ang motorsiklo
PY
para maging habal-habal.
Itanong: Ano ang naiisip o nakikita ninyo sa inyong imahinasyon

habang pinapakinggan ninyo ang sinabi ko tungkol sa habal-habal?
O
Magarang sasakyan ba ang habal-habal? Nakasakay na ba kayo sa
habal-habal?
C
(Maghintay ng sagot. Kung maaari, magpakita ng larawan ng habal-habal,
katulad ng larawan na matatagpuan sa website na ito: http://thesource.
D
metro.net/2010/07/23/world-of-transit-habal-habal-motorcycles-in-the-
philippines/)
E
Isulat sa pisara: habal-habal – pampasaherong

EP
motorsiklo na walang bubong
(2) kayanin
D
Sabihin: Naupo ako sa likod ng drayber ng motorsiklo.

Dumaan ang motorsiklo sa mabatong daan. Muntik na akong
mahulog. Ninerbiyos ako. Kayanin ko kaya itong biyaheng
ito? Nag-aalala ako na baka hindi ako umabot sa pupuntahan ko.
Naisip ko na kung kaya kong kumapit nang mahigpit, kakayanin
ko ang biyaheng ito.
Itanong: Ano ang salitang ugat ng kayanin? (Maghintay ng sagot)

Kapag kaya mo ang isang bagay, ano ang ibig sabihin nito? Bakit kaya
tinatanong ng nagsasalita ang sarili niya kung makakaya niyang umabot
sa kaniyang destinasyon? Ano ang ibig sabihin ng kayanin?
Isulat: kayanin – pagpursigi upang magawa ang

isang bagay, kahit mahirap
• Ipasipi sa mga mag-aaral ang salita at kahulugang isinulat sa pisara.

Hikayatin ang ilang mag-aaral na gamitin ang mga salita sa isang
pangungusap. Tumawag ng dalawang mag-aaral at ipalahad sa
TALAAN kanila ang kanilang pangungusap gamit ang mga salita para sa araw
na ito.
b. Pagganyak
Ipakita ang pabalat ng aklat para sa linggong ito. Ipabasa sa mga
mag-aaral ang pamagat at may-akda. Ipabanggit sa kanila ang mga
detalyeng napapansin nila sa larawan.
Sabihin: Sa aklat ngayong linggo, mahilig magbiyahe ang batang bida,

si Maya. Kayo, ano ang hilig ninyong gawin? (Maghintay ng sagot)
c. Pangganyak na tanong
Itanong: Sa babasahin kong kuwento ngayon, alamin ninyo: bakit nag-
aalala o kinakabahan si Maya sa bandang dulo?
PY
Basahin ang sumusunod para sa klase:
Mahilig mamasyal si Maya. Gustong-gusto niyang nakakakita

O
ng bagong lugar, nakakakilala ng bagong hayop at halaman, at
nakakatikim ng kakaibang mga pagkain. Isang araw,
C
pinag-empake ni Nanay Mameng si Maya para bisitahin ang
kaniyang matalik na kaibigan, si Tita Baby.
D
“Ayos na po ang mga gamit ko ‘Nay. Sasakay po ba tayo ng

habal-habal?” tanong ni Maya.
E
Napangiti si Nanay Mameng. “Masyadong malayo ang bahay ni

EP
Tita Baby, anak. Sasakay tayo ng eroplano.”
Bumilis ang tibok ng puso ni Maya. Unang beses niyang sasakay ng

D
eroplano. Kayanin kaya niya ito?
Itanong sa klase ang sumusunod:
a. Ano ang hilig gawin ni Maya?

b. Ano ang ipinagawa ni Nanay kay Maya isang araw?
c. Bakit siya pinag-empake ni Nanay?
d. Saan sila pupunta? Bakit?
e. Ano ang sasakyan nila?
f. Ano ang naramdaman ni Maya nang marinig na sasakay sila sa
eroplano? Bakit?
g. Ganoon din kaya ang mararamdaman ninyo?
YUNIT 1 ARALIN 5
TALAAN
5 ARALIN: PAGBIBIGAY NG PAYO
• Ipaskil o isulat sa pisara ang sumusunod na usapan sa pagitan ni

Maya at ng kanyang nanay: Takot sumakay si Maya sa eroplano.
Pakinggan ang payo ng nanay niya.
Naku Maya, huwag

Nanay, takot po
kang matakot. Tumingin
akong sumakay
ka lang sa bintana ng
sa eroplano.
eroplano at panoorin
mo ang mga ulap.
Itanong: Ano ang sabi ni Maya? Ano ang payo ng nanay niya?
Paano nagbibigay ng payo?
PY
Sabihin: Ang payo ay ibinibigay sa isang taong may problema. Layunin
nito na matulungan ang tao upang mabawasan ang kaniyang pag-alala.
Kadalasan, ang payo ay nagmumula sa isang tao na nakaranas na ng similar na
sitwasyon.
O
Itanong: Nakapagbigay na ba kayo ng payo? Nakahingi na ba kayo ng
C
payo? Tungkol saan ang payo na ibinigay o natanggap ninyo? (Maghintay
ng sagot)
D
• Tumawag ng anim na mag-aaral sa harapan ng klase. Hatiin sila sa

tatlong pares.
E
• Gabayan ang mga mag-aaral sa pagsasadula ng pagbibigay ng payo.

EP
Gamitin ang sitwasyon na ito:
Ninenerbiyos si Maya tuwing maisip niya na sasakay siya sa

eroplano
D
a. Kunwari ay nakababatang kapatid mo si Maya. Isadula ang

pagbibigay ng payo sa kaniya.
b. Ano naman ang payo mo kung isa kang doktor at pasyente mo

si Maya? Isadula.
c. Ano ang sasabihin mo kung kaklase mo siya? Isadula.
6 TAKDANG-ARALIN
Mag-isip ng hilig mong gawin. Kopyahin ang maikling talata sa

ibaba at punan ito ng hilig mong gawin.
TALAAN
Ang Hilig Kong Gawin
Mahilig akong __________. Tuwing __________, ako ay

__________________________________________.
ARAW LAYUNIN
2
PY
• F3PB-IIId-10 Naibibigay ang bahagi ng kuwento na nagsasaad ng ibinigay na
paksa
O
1
C
BAHAGINAN
• Para sa bahaginan, ipagpapatuloy ng mga mag-aaral ang paglalahad

D
tungkol sa kanilang unang pagsakay sa isang tricycle, jeepney, o

bus.
E
Sabihin: Kahapon, nagkuwentuhan kayo tungkol sa karanasan ninyo

EP
sa iba-ibang uri ng transportasyon. Ano ang sinakyan ninyo? Sino ang

kasama ninyo? Saan kayo pumunta? Ilang minuto kayong naglakbay sa
sasakyang ito? Ano ang pakiramdam ninyo habang nakasakay kayo dito?
D
Ipagpatuloy natin ang pagbabahagi ng inyong karanasan. Tatawag ako ng

ilang mag-aaral upang maglahad dito sa harap ng klase. Maaari ninyong
gamitin ang panimulang ito:
Nang una akong sumakay ng _____, kasama ko ang aking

_____. Pumunta kami sa _____. _____ minuto ang biyahe
namin papuntang _____. _____ ang pakiramdam ko dahil
_____.
• Magbigay ng sariling paglalahad bilang halimbawa. Maaaring

sabihin: Nang una akong sumakay ng isang bus, kasama ko ang
aking kuya. Pumunta kami sa Baguio. Walong oras ang biyahe
namin papuntang Baguio. Noong una, ninenerbiyos ako dahil
napakatagal ng biyahe at akala ko ay hindi makatitigil ang bus
hanggang sa umabot kami sa aming destinasyon. Hindi naman pala
naging mahirap ang biyahe, at may pagkakataon kaming tumigil
upang kumain o pumunta sa comfort room kung kailangan.
YUNIT 1 ARALIN 5
• Tumawag ng tatlong mag-aaral upang magbahagi ng kanilang TALAAN

karanasan. Tulungan sila sa pagsasaayos ng kanilang mga
pangungusap o sa paghanap ng akmang salita sa Filipino kung
kinakailangan.
2 PAGHAHANDA PARA SA PAGBASA
Sabihin: Tungkol din sa pagbiyahe ang babasahin ninyong aklat

ngayon. Bago tayo tumungo doon, alamin muna natin ang ilang salita na
mababasa ninyo sa kuwento.
Isulat sa pisara ang mga salitang pag-aaralan:
Ikinuskos isinuksok himpapawid dipa agwat

(1) ikinuskos
PY
Sabihin: Giniginaw si Ana. Ikinuskos niya ang nanlalamig na
palad para mabawasan ang lamig ng mga ito
Itanong: Kunwari nanlalamig ang inyong mga palad. Ikuskos nga

O
ang mga ito. Ano ang nangyari habang ikinuskos ninyo ang palad ninyo?
Nabawasan nga ba ang lamig gaya ng sabi sa pangungusap? Ano pa
C
ang mga bagay na alam ninyo na ikinukuskos? Ano ang ibig sabihin ng
ikinuskos?
D
Isulat: ikinuskos – mabilis na pagkiskis ng isang

bagay sa iba pang bagay
E
(2) isinuksok
EP
Sabihin: (Ipakita ang galaw.) Isinuksok ni Andre ang lapis sa bulsa

ng kaniyang pantalon. Isinuksok naman niya ang papel sa loob
ng kaniyang bag.
D
Itanong: Gayahin ninyo ang ikinilos ko. Kunin ang inyong lapis. Isuksok
ito sa bulsa ng inyong palda o pantalon. Kumuha ng papel. Isuksok sa
loob ng inyong bag. May ideya na ba kayo kung ano ang ibig sabihin ng
isinuksok?
Isulat: isinuksok - ipinasok
(3) himpapawid
Sabihin: Pinanood namin ang paglipad ng eroplano sa himpapawid.

Ang taas ng lipad nito. Ang tingin namin, parang ang liit lang ng eroplano
kapag nasa himpapawid ito.
Itanong: Saan lumilipad ang eroplano? Ituro nga ninyo ang langit habang
sinasabi ang salitang himpapawid. Sabay sabay tayo. Himpapawid
(habang tinuturo ang langit mula kaliwa hanggang kanan sa isang
galaw.) Ulitin natin. Himpapawid (habang tinuturo ang langit
mula kaliwa hanggang kanan sa isang galaw). Ano pa ang ibang
TALAAN bagay na makikita sa himpapawid? (Maghintay ng sagot)
Isulat: himpapawid – langit
(4) dipa
Sabihin: Narinig na ba ninyo ang salitang ito? Iunat ang dalawang

braso nang pantay-balikat. Ang sukat nito ay tinatawag na isang dipa.
Ilang dipa kaya ang haba ng isang panig ng silid-aralan natin? Sino ang
gustong magsukat? (Hayaang magsukat ang isang mag-aaral habang
binibilang ng klase. Siguruhing sinasabi rin ang salitang dipa
habang nagbibilang: isang dipa, dalawang dipa, tatlong dipa ... )
Isulat: dipa – isang sukat gamit ang haba ng

dalawang brasong nakaunat palabas
(5) agwat
Sabihin: Limang metro ang agwat ng mga halaman sa halamanan ni

Lola. Ang gandang tingnan ng mga halaman na pantay ang pagitan sa
PY
bawat isa.
Itanong: May agwat ba sa pagitan ninyo ng inyong katabi? Gaano

kalaki ang agwat? Kaya ba ninyong gawing isang dipa ang agwat sa
O
pagitan ninyo? Tumayo at lumayo mula sa inyong katabi hanggang may
isang dipa ang inyong pagitan. Malaki na ba ang agwat sa pagitan ninyo?
Umupo muli. Ano ang ibig sabihin ng agwat? (Maghintay ng sagot)
C
Isulat: agwat – layo, distansiya

D
Ipasipi sa mga mag-aaral ang salita at kahulugan na nakasulat sa pisara.

Papiliin sila ng isang salita at magpasulat ng isang pangungusap gamit ang
E
salitang iyon.
EP
b. Pagganyak
Ipakita ang pabalat ng aklat na babasahin. Ipabasa ang pamagat at
may-akda.
D
Sabihin: Naaalala pa ba ninyo ang binasa kong panimulang bahagi ng

kuwento kahapon? Saan pupunta sina Nanay Mameng at Maya? Ano
ang sasakyan nila? Ano ang pakiramdam ni Maya tungkol dito? Ano
kaya ang mararamdaman mo kapag sasakay ka ng eroplano sa unang
PAALALA SA GURO pagkakataon?
Bigyan ng pansin ang mga c. Pangganyak na Tanong

mag-aaral na nahihirapang Sa inyong pagbabasa ngayon, sagutin ang tanong na ito: Ano ang
magbasa. naramdaman ni Maya nang sumakay siya sa eroplano sa unang
pagkakataon?
Sabihin: Babasahin ninyo nang tahimik ang kuwento, hanggang pahina

5. Iikot ako habang nagbabasa kayo. Itaas ang kamay kung may salitang
YUNIT 1 ARALIN 5
hindi mabasa o maunawaan para matulungan ko kayo. Kapag tapos na TALAAN

kayong magbasa, itaob sa inyong harapan ang aklat. Pagkatapos,
pag-uusapan natin ang kuwento.
Obserbahan ang pagbasa ng mga mag-aaral habang umiikot

sa klase. Pansinin kung sino ang tila nahihirapan sa pagbasa, o
tila nagtatagal sa isang pahina. Maghanap ng panahon upang
marinig ang pagbasa ng mga mag-aaral na tila nahihirapan upang
malaman kung ano ang kailangan nilang tulong o suporta mula
sa guro. Kapag nakataob na ang lahat ng libro, simulan na ang
talakayan.
a. Ano ang naramdaman ni Maya nang sasakay na siya sa

eroplano?
PY
b. Kung kayo si Maya at sasakay kayo ng eroplano sa unang
pagkakataon, ano ang mararamdaman ninyo? O
c. Sino rito ang nakasakay na ng eroplano? Ito rin ba ang
naramdaman ninyo?
C
d. Ano ang paalala ni Nanay Mameng?
e. Gaano kaliit ang mga bahay nang mataas na ang lipad ng

D
eroplanong sinakyan ni Maya?

E
f. Ano-ano ang ginagawa ni Nanay Mameng para hindi mainip sa

eroplano?
EP
g. Ano-ano ang itinuro niya kay Maya?
h. Saan nakatira ang Tita Baby ni Maya?

D
i. Ano-ano ang makikita sa Davao?
j. Ano ang sinabi ni Nanay Mameng tungkol sa Bundok Apo?
5 MALAKAS NA PAGBASA
NG BAHAGI NG KUWENTO
Sabihin: Ngayon, hanapin ang bahagi ng kuwento na nagsasabi

ng mga babanggitin ko. Kapag nahanap na ninyo, itaas ang kamay.
Tatawag ako ng mag-aaral na magbabasa ng bahaging ito nang
malakas. Hanapin ang bahagi ng kuwento na nagpapakita ng sumusunod:
a. ninenerbiyos si Maya sa pagsakay sa eroplano

b. ang laki ng mga nakikita ni Maya habang nasa eroplano siya
c. may nakita si Maya na parang natutulog na higante
d. ang paglalarawan ng Bundok Apo
e. ang tagal na inakyat ang Bundok Apo
TALAAN
6 TAKDANG-ARALIN
Gamitin sa pangungusap ang mga salitang himpapawid, agwat,

dipa, isinuksok, ikinuskos. Isulat ang pangungusap sa inyong
kuwaderno.
ARAW LAYUNIN
3
• Nahihinuha ang naramdaman ng tauhan sa iba’t ibang sitwasyon*
• F3WG-Ie-h-3 Naibibigay ang wastong gamit ng ako, ikaw, siya at nagagamit
nang wasto ang mga ito
• Naibibigay ang kasingkahulugan ng mga salita*
PY
• F3KM-IVd-3.1 Nakasusulat ng isang talata tungkol sa karanasan ng tauhan sa
kuwento
O
1 PANIMULANG GAWAIN: PAGBIGKAS NG TULA
C
• Magpaskil ng kopya ng tulang “Ang Unang Paglipad” sa pisara.

D
(Mahahanap ang tulang ito sa internet: https://www.pinoyhideout.

us/showthread/ang-unang-paglipad.9671/) Ipabasa nang malakas
E
at nang may damdamin sa mga mag-aaral.

EP
• Matapos basahin, ipaugnay sa mga mag-aaral ang paglipad ng

lawin sa kuwentong binasa nila kahapon. Ano ang pagkakaugnay
ng tulang ito at ng karanasan ni Maya? Ano ang pagkakatulad
D
at pagkakaiba ng kanilang karanasan? Hayaang mag-usap ang

magkatabi tungkol dito ng dalawang minuto. Pagkatapos, tumawag
ng dalawang mag-aaral upang magbahagi ng kanilang
napag-usapan sa buong klase.
2 PAGBABALIK-ARAL: SI MAYA SA HIMPAPAWID
Sabihin: Binasa ninyo kahapon ang kuwento ni Maya. Ano ang mga
ginawa ni Maya sa kuwento? Ano ang naramdaman ni Maya habang
nagaganap ang mga pangyayaring ito sa kuwento? Magsagawa tayo ng
maikling pagbabalik-aral.
• Isulat sa pisara at ipabasa sa klase ang sumusunod:
kinakabahan nagulat tuwang-tuwa

nasasabik naiinip
YUNIT 1 ARALIN 5
Sabihin: Ang mga binasa ninyong salita ay nagsasaad ng iba-ibang TALAAN

damdamin. Ipakita nga ninyo sa akin kung ano ang ekspresyon o galaw
ng isang taong kinakabahan? Nagulat? Tuwang-tuwa? Nasasabik?
Naiinip? Malinaw ba kung ano ang ibig sabihin ng mga salita at
damdaming ito?
• Magsagawa ng dagdag na talakayan kung hindi pa malinaw sa lahat

ang ibig sabihin ng mga salita sa pisara.
Sabihin: May mga babasahin akong sitwasyon mula sa kuwento.

Piliin mula sa mga salitang nasa pisara kung anong damdamin ang
dapat ilagay sa patlang.
a. “Bibisita tayo kay Tita Baby. Matagal ko na siyang hindi

nakikita,” sabi ni Nanay Mameng. “Ako rin po, gusto ko siyang
makita,” sabi ni Maya na ________________.
b. “Hindi po ba nakakatakot sumakay sa eroplano? Nanlalamig

na ang kamay ko,” sabi ni Maya. Siya ay __________.
PY
c. “Ay! Ang lakas ng kalampag ng eroplano. Halos mabingi
ako!” sabi ni Maya. Siya ay __________.
d. “Matagal pa ba Nanay? Ang haba ng biyahe natin,” sabi ni

O
Maya na __________.
e. “Ang laki mo na Maya. Buti na lang sumama ka sa Nanay mo.

C
Gustong-gusto kitang makita,” sabi ni Tita Baby. “Ako rin
po,” sabi ni Maya na __________.
D
3 ARALIN: PAGGAMIT NG PANGHALIP NA AKO,

E
IKAW, SIYA
EP
Magpaskil ng kopya ng usapan ni Maya at Trina sa pisara.
Sabihin: Nag-uusap sina Maya at ang kaklase niyang si Trina.

D
Basahin natin ang usapan nila:
Pupunta ako sa Bakit ka pupunta

Davao. Kasama sa Davao?
ko si Nanay.
Ang layo ng
Bibisitahin namin Davao! Paano kayo
si Tiya Baby. Siya pupunta doon?
ang matalik na
kaibigan ni Nanay.
TALAAN
Sasakay kami ni
Hindi pa. Sana
Nanay sa eroplano.
makasakay din ako
Natatakot nga ako.
sa eroplano.
Ikaw, nakasakay ka
na ba sa eroplano?
Panuto: Basahin ang sinabi nina Maya at Trina at sagutin ang

sumusunod:
a. Sa unang pangungusap, sino ang nagsasalita? Ano ang ginamit

niyang salita sa halip na pangalan niya?
PY
b. Sa ikalawang pangungusap, sino ang tinutukoy ng ikaw?
c. Sa ikatlong pangungusap, sino ang tinutukoy ng siya?
d. Ano ang tawag sa mga salitang ako, ikaw, at siya?

O
Tandaan: Ang mga salitang ako, ikaw, at siya ay ginagamit sa halip
C
ng pangngalan ng tao. Ang tawag sa ako, ikaw at siya ay panghalip.
• Kailan ginagamit ang panghalip na ako?

D
• Kailan ginagamit ang panghalip na ikaw?

E
• Kailan ginagamit ang panghalip na siya?

EP
Tandaan: Ginagamit ang panghalip na ako na pamalit sa pangalan

ng nagsasalita.
• Ginagamit ang panghalip na ikaw na pamalit sa pangalan ng

D
kausap.
• Ginagamit ang panghalip na siya na pamalit sa pangalan ng

pinag-uusapan.
4 PAGSAGOT NG PAGSASANAY
SA SKILL BUILDER
Ipamahagi ang mga Leveled Reader sa mga mag-aaral at ipasagot

sa kanila ang mga pagsasanay sa pahina 5.
5 TAKDANG-ARALIN:
PAGSULAT NG KARANASAN
Panuto: May mga karanasan tayo na hindi natin malilimutan.

Ikinukuwento natin ito sa ating mga kapatid, kaibigan, at kamag-aral.
YUNIT 1 ARALIN 5
Malamang, hindi malilimutan ni Maya ang karanasan niya nang siya’y TALAAN
unang sumakay sa eroplano.
Kunwari kayo si Maya. Isulat ang karanasan nang sumakay siya sa

eroplano. Maaari ninyong gamiting gabay sa pagsulat ang sumusunod
natanong.
a. Kailan ka sumakay ng eroplano?
b. Sino ang kasama mo?
c. Ano ang naramdaman mo nang sabihin niya na sasakay kayo sa

eroplano?
d. Ano-ano ang ginawa mo habang nasa eroplano?
e. Ano ang naramdaman mo nang lumapag na ang eroplano?
Ang Unang Pagsakay Ko sa Eroplano
PY
O
C
LAYUNIN ARAW
D

• Nakasasali sa pagbigkas ng mga pahayag* 4
E

EP
ng mga salita tulad ng paggamit ng kasingkahulugan nito

D
• Nababasa ang bahagi ng kuwento na nagsasaad ng ibinigay na detalye*

• Naibibigay ang angkop na bantas ng pangungusap at nababasa ito nang may
angkop na ekspresyon*
1 BAHAGINAN
• Gabayan ang mga mag-aaral sa pagbabahaginan tungkol sa

pagkakatulad at pagkakaiba nila sa pangunahing tauhan ng
kuwento ngayong linggo na si Maya. Sa kanilang pagbabahagi,
gagamitin nila ang mga panghalip na ako at siya. Maaari nilang
gamitin ang sumusunod na panimula:
Magkatulad kami ni Maya sa ilang bagay, at magkaiba kami

sa ibang bagay. _____ ako at _____ din siya. Dito kami
magkatulad. ______ siya at ______ ako. Dito kami magkaiba.
TALAAN • Magbigay ng sariling paglalahad bilang halimbawa. Maaaring

sabihin: Magkatulad kami ni Maya sa ilang bagay, at magkaiba kami
sa ibang bagay. May tita ako na nakatira sa malayong lugar at may
tita din siya sa Davao. Dito kami magkatulad. May pagka-nerbiyosa
siya at kalmado ako. Dito kami magkaiba.
• Bigyan ang mga mag-aaral ng limang minuto upang mag-isip

ng kanilang ilalahad tungkol sa paksa, at ibahagi ito sa kanilang
katabi. Maaari din nilang isulat ang kanilang ilalahad sa kanilang
kuwaderno. Matapos ang limang minuto, tumawag ng tatlong
mag-aaral upang magbahagi ng kanilang ibinahagi o isinulat sa
buong klase.
2 PAGHAHANDA PARA SA PAGBABASA
• Isulat sa pisara ang mga salitang pag-aaralan at ipabasa ang mga ito
PY
sa klase:
matarik mahawi nag-anunsiyo

O
Sabihin: Narinig o nabasa na ba ninyo ang mga salitang ito? Pag-usapan
natin ang ibig sabihin ng mga salitang ito bago tayo tumungo sa pagbabasa.
C
(1) matarik
Sabihin: Matarik ang daan paakyat ng bundok. Imbes na nakatapak

D
ako sa patag na daan, nakahilig na sa isang halos patayong anggulo ang

paa ko habang umaakyat.
E
Itanong: (Habang ipinapakita ang anggulo ng lupa gamit ang

EP
kamay) Kapag patag ang lupa, ganito ang posisyon ng paa habang
naglalakad. Kapag matarik ang lupa, ganito ang posisyon ng paa habang
naglalakad. Sa palagay ninyo, madali bang maglakad sa ganitong uri ng
D
daan? Ipakita nga ninyo sa akin ang posisyon ng paa kapag matarik ang
lupa?
Isulat: matarik – mataas, naka-anggulo, mahirap

daanan
(2) mahawi
Sabihin: Nang mahawi ang ulap, lumiwanag ang paligid. Wala nang
nakatakip sa sinag ng araw.
Itanong: Bukod sa ulap, ano pa kaya ang puwedeng hawiin upang

pumasok ang liwanag? (posibleng sagot: kurtina, buhok na nakatkip
sa mata) Kung hahawiin ninyo ang buhok mula sa inyong mata, ano ang
gagawin ninyo? Ipakita nga ninyo ang aksiyon ng paghawi. (Ipakita rin
sa mga mag-aaral ang paghawi ng inyong buhok, o paghawi ng
kurtina kung may kurtina sa silid-aralan.) Sa aksiyon ng paghawi,
may tinatanggal o itinatabi tayong bagay na nakatakip sa ibang bagay.
YUNIT 1 ARALIN 5
TALAAN
Isulat: mahawi – matanggal, maitabi
(3) nag-anunsiyo
Sabihin: Pagkaraan ng isang oras na paglalakbay, nag-anunsiyo

ang piloto na malapit nang lumapag ang eroplano. “Ikabit ang
inyong sinturong pangkaligtasan,” anunsiyo ng piloto.
Ano ang sinabi ng piloto? May mahalaga ba siyang sinabi sa kaniyang

anunsiyo? Bakit mahalagang makinig kapag may nag-a-anunsiyo? Bukod
sa eroplano, saan pa tayo nakaririnig ng pag-anunsiyo (Maghintay ng
sagot.)
Isulat: nag-anunsiyo – magpahayag ng

mahalagang mensahe
b. Pagganyak
Itanong: Sa huli nating pagbasa ng kuwentong ito, ano-ano ang

ginawa ni Maya habang nasa eroplano?
PY
Habang binabasa ang karugtong ng kuwento, alamin: Ano-ano pa ang
nakita ni Maya sa kaniyang paglakbay?
O
C

Sabihin: Babasahin ninyo nang tahimik ang sunod na bahagi ng
D
kuwento. Iikot ako upang malaman kung sino ang nangangailangan

ng tulong sa pagbasa. Pagkatapos ninyong basahin nang tahimik ang
E
kuwento, tatalakayin natin ito.

EP
Umikot sa klase at pansinin ang pagbasa ng mga mag-aaral.

Kapag tapos na ang lahat magbasa, simulan na ang talakayan.
D
Talakayin ang sumusunod na tanong:
a. Ano-ano pa ang maaaring gawin ni Maya?
b. Sa anong anyong tubig maaaring mag-swimming si Maya habang

bumibisita sa bundok?
c. Ano ang kaibahan ng talon sa dagat?
d. Ano ang tinutukoy ni Maya na nakita niyang ahas?
e. Bakit kaya inihalintulad niya sa ahas ang nakita niyang ilog?
f. Ano ang sinabi ng nag-anunsiyo sa eroplano?
g. Ano kaya ang naramdaman ni Maya nang pababa na sila?
h. Ano-ano ang nakita ni Maya nang pababa na ang eroplano?
TALAAN i. Sino ang sumalubong sa kanila?
j. Ano-ano ang sinabi ni Maya kay Tita Baby na gagawin niya

habang nasa Davao?
k. Ano ang naramdaman ni Maya habang iniisip ang mga

papasyalan niya?
5
MALAKAS NA PAGBASA
NG BAHAGI NG KUWENTO
Ipahanap sa mga mag-aaral ang bahagi ng kuwento kung saan

makikita ang mga pangyayaring babanggitin ng guro. Tumawag
ng mag-aaral na magbabasa ng bahaging ito nang malakas.
Sabihin: Hanapin ang linya sa kuwento na nagsasaad ng sumusunod:
a. Ang ibig sabihin ng talon

b. Paano inilarawan ang ilog
c. Mga nakita ni Maya habang pababa na ang eroplano
PY
d. Mga ginawa ni Maya habang naghihintay na bumaba sa
eroplano
e. Ang pagkikita nina Maya at Tita Baby niya
O
6 PAGSASANAY: ANGKOP NA BANTAS
C
SA ANGKOP NA EKSPRESYON
Isulat o ikabit sa pisara ang sumusunod na pagsasanay.

D
Panuto: Lagyan ng tamang bantas ang bawat pangungusap.

E
Pagkatapos, basahin ito nang may angkop na ekspresyon:

EP
a. “Puwede rin ba akong mag-swimming sa bundok ____ ”
b. “ Blag__ blag __ blag __ ” “Nakaramdam ng galak si Maya __ ”

D
c. “Ang galing ng mga mata mo___”
d. “Agila po kaya ‘yon __”
e. “Welcome to Davao ___ ” “bungad ni Tita Baby __ ”
ARAW LAYUNIN
5
• F3PT-Iif-1.8 Naibibigay ang angkop na kahulugan ng salita batay sa gamit nito
sa pangungusap
• Naisusulat at naisasalaysay ang kuwento batay sa mga elemento nito*
• F3PY-Iif-2.2; F3TA-0a-j-3 Nababasa, nababaybay nang wasto, at nagagamit
sa pangungusap ang mga salitang may gitling*
YUNIT 1 ARALIN 5
TALAAN
1 PANIMULANG GAWAIN:
TUMAYO ANG TAMANG BANTAS
• Hatiin sa tatlong pangkat ang buong klase at magtakda ng bantas

para sa bawat pangkat. Tuldok ang unang pangkat, tandang
pananong ang ikalawang pangkat, at tandang padamdam ang
ikatlong pangkat. Pakikinggan ng klase ang mga pangungusap na
babasahin ng guro nang may ekspresyon. Tatayo ang pangkat ng
bantas na akma para sa ekspresyon ng binasang pangungusap.
• Sabihin ang sumusunod na pangungusap, at pagmasdan kung

tumatayo ang tamang pangkat ng bantas:
a. Welcome to Davao!
b. Napagod ba kayo sa biyahe?
c. Pupunta muna tayo sa tindahan.
PY
d. Napakilala ko na ba sa inyo si Maya?
e. Naku! Ang laki mo na! O

f. Dito mo ilagay ang bag mo.
• Isulat ang mga pangungusap na binanggit sa pisara. Ipabasa sa

C
buong klase nang may ekspresyon.
D
2
ARALIN: MGA SALITANG MAY
IBA’T IBANG KAHULUGAN
E
EP
• Isulat sa pisara ang mga salita sa ibaba at ang iba-ibang kahulugan

nito.
Sabihin: May mga salita na may iba’t ibang kahulugan. Basahin

D
natin ang mga salitang galing sa kuwento at ang iba’t ibang posibleng
kahulugan ng bawat salita:
agwat umangat
a. pagitan ng layo a. tumaas nang bahagya

ang distansya
b. pagitan ng edad
b. naging mas maganda
c. pagitan ng yaman
ang buhay
c. tumaas nang bahagya ang

ulo
TALAAN
sulit tuktok
a. pagbigay ng ulat a. pinakamataas na bahagi
b. pagtaas ng puhunan, hindi b. ibabaw ng ulo

pagkalugi
c. pagkatok sa pintuan
c. hindi nasayang
marahan klase
a. mabagal a. uri
b. mahina b. pagpapangkat ng mga

mag-aaral
c. mahinahon
c. pagtuturo sa silid-aralan
Sabihin: Malalaman natin kung ano ang akmang kahulugan ng

salita kapag naiintindihan natin ang kahulugan ng ibang salita sa
pangungusap. Ang mga nakapalibot na salita ang bumubuo sa konteksto
PY
ng pangungusap. Subukan nating gawin ito sa ating susunod na pagsasanay.
• Magpaskil ng kopya ng sumusunod na pagsasanay sa pisara.

Ipaliwanag ang panuto, at gabayan ang mga mag-aaral sa pagbasa
O
at pagsagot ng bawat bilang.
Panuto: Basahin ang bawat pangungusap. Isulat sa umpisa ng

C
pangungusap ang letra ng angkop na kahulugan ng salitang may
guhit.
D
______1. Malaki ang tanda sa akin ng kuya ko. Malayo ang agwat
namin.
E
______2. Marahan lang ang pagkatok mo. Baka natutulog ang

EP
sanggol.
______3. Anong oras nag-uumpisa ang klase ng Grade 3-Ilog?

D
______4. Ano kaya ang nasa tuktok ng Bundok Apo?
______5. Kahit na mahirap akyatin ang bulkan, sulit ang pagod

namin. Ang ganda ng bulkan!
______6. Umangat ang ulo ni Marta nang marinig niya ang sigaw
ng kanyang tatay.
Bigyan ng limang minuto ang mga mag-aaral upang sagutan ang

pagsasanay. Matapos ang limang minuto, tumawag ng mga
mag-aaral na sasagot sa bawat bilang. Hikayatin silang ipaliwanag
kung bakit nila nasabi na ang kahulugang pinili nila ang akma
para sa pangungusap. Aling mga salita mula sa konteksto ng
pangungusap ang nagpahiwatig ng tamang kahulugan ng salitang
may maraming kahulugan? Ibigay ang wastong sagot sa pagtatapos
ng kanilang pagbabahagi.
YUNIT 1 ARALIN 5
TALAAN
3
PAGSAGOT NG PAGSASANAY
SA SKILL BUILDER
Ipamahagi sa mga mag-aaral ang Leveled Reader. Ipasagot ang

mga Skill Builder na matatagpuan sa pahina 11.
4 TAKDANG-ARALIN
Pumili ng isang salita na may maraming kahulugan. Gamitin ang

salita sa dalawa o higit pang pangungusap, upang ipakita ang
iba-iba nitong kahulugan.
Halimbawa:
a. Sa wakas, naabot din nila ang tuktok ng Mount Apo.
PY
b. May narinig siyang tuktok sa pinto. May kumakatok.
c. Malambot pa ang tuktok ng ulo ng sanggol kapag bagong

O
panganak.
C
E D
EP
D
YUNIT 1 ARALIN 6
ARALIN
6
GABAY SA PAGTUTURO
IKATLONG BAITANG
FILIPINO
PY
O
C
D
TEMA: MALIGAYANG PAGDATING SA MAGANDANG POOK

E
LEVELED READER: SI MAYA SA DAVAO

EP
D

IKATLONG BAITANG
Tema: Maligayang Pagdating sa Magandang Pook

Leveled Reader: Si Maya sa Davao
(Kuwento ni Sierra Mae Paraan at Guhit ni Rea Diwata Mendoza)
PS Sa loob ng isang linggo, inaasahang • Pagbibigay-ulat tungkol sa iba’t

ang mga mag-aaral ay: ibang anyong lupa at anyong tubig
sa bansa
pahayag*
araw Naipahahayag ang ideya/kaisipan/
damdamin/reaksiyon sa pagsalaysay
tungkol sa isang karanasan nang may
PY
intonasyon
PT • F3PT-Iif-1.8; FPT-IId-1.7 • Leveled Reader: Si Maya sa Davao
• Paghawan ng Balakid: durian,
O
malinamnam,
hindi kaaya-aya
C
D
EP • F3EP-Ib-h-5 • Pagganyak at pangganyak na

Nagagamit ang iba’t ibang bahagi tanong
E
1 ng aklat sa pagkalap ng
impormasyon
EP
TA • F3TA-0a-j-1 • Pagbabasa ng guro ng kuwento

• Pagtalakay ng kuwento
D
guro
WG • F3WG-Ie-h-3 • Panghalip na Panao
Nagagamit nang wasto ang mga
panghalip na ginagamit na pamalit sa
pangalan ng dalawa o maraming tao
PT • Nakagagamit ng mga pahiwatig • Paghawan ng Balakid: talon,

upang malaman ang kahulugan ng nagsalitan, bakawan
2 mga salita tulad ng pagpapakita ng
mga larawan*

YUNIT 1 ARALIN 6

bumigkas at magbasa
• Magpakita at hikayatin ang mga mag-aaral na • Pag-uusap tungkol sa mahahalagang pook sa

magbigay-ulat tungkol sa iba’t ibang anyong isang probinsiya
lupa at anyong tubig sa bansa
PY
• Hikayatin ang mga mag-aaral na mahinuha • Pagbibigay ng kahulugan sa mga salita
ang kahulugan ng mga salita batay sa mga
O
pangungusap
C
D

tanong tanong
E
EP
• Magbasa ng Pakikinggang Kuwento/Listening • Pakikinig sa kuwento at pagsagot ng mga

Story at magtanong tungkol dito tanong tungkol dito
D
• Magbalik-aral sa mga panghalip na ako, ikaw, • Pagsagot ng pagsasanay tungkol sa wastong

at siya gamit ng ako, ikaw, siya
• Talakayin ang mga panghalip na panao na • Pagbibigay ng wastong gamit ng kami, tayo, at
pamalit sa dalawa o higit sa dalawang tao kayo at pagsagot ng pagsasanay tungkol dito
• Hikayatin angang mga mag-aaral na ibigay ang • Pagbigay ng kahulugan ng mga salita batay sa
kahulugan ng mga salita batay sa konteksto at konteksto at ipinakitang larawan
ipinakitang larawan

Basa
PB • F3PB-Ia-1 • Pagbalik-aral sa unang bahagi

karanasan pangganyak na tanong
TA • F3TA-0a-j-3 • Pagbasa ng mga mag-aaral ng
2 ekspresyon
PB • F3PB-IIId-10 • Pagbigay ng bahagi ng kuwento na
Naibibigay ang bahagi ng kuwento naglalarawan ng ibinigay na paksa
na naglalarawan ng ibinigay na paksa
KM • F3KM-IVd-3.1 • Pagsulat ng talatang naglalarawan
Nakasusulat ng isang talatang
naglalarawan
PT • Nasasabi kung ang pares ng • Mga salitang magkasingkahulugan
salita ay magkasingkahulugan o at magkasalungat
magkasalungat ang kahulugan*
PY
KM • Nakasusulat ng isang brochure • Paggawa ng brochure
3
tungkol sa magandang lugar sa
O
Pilipinas*
PP • Nababasa at naisusulat nang wasto • Pagbasa at pagsulat ng pandiwa na
C
PU ang mga pandiwa na may inuulit na may inuulit na pantig
pantig*
• F3PT-Ic-1.4 • Paghawan ng Balakid:
D
PT
Nakagagamit ng mga pahiwatig tubig-tabang, tubig-asin,
upang malaman ang kahulugan ng bukal, maligamgam,
E
mga salita tulad ng kasingkahulugan kumakalam ang sikmura

EP
nito
D
4 pangganyak na tanong
ekspresyon
PB • Nababasa ang bahagi ng kuwentong • Pagbasa nang malakas ng bahagi
nagpapatunay ng katangian ng ng kuwento na nagpapatunay ng
tauhan* katangian ng tauhan
YUNIT 1 ARALIN 6

• Magbalik-aral sa pakikinggang kwento/listening • Pagsagot sa mga tanong tungkol sa
story; magbigay ng pangganyak na tanong Pakikinggang kwento/listening story,
sa pagganyak at pangganyak na tanong
• Tahimik na ipabasa ang kuwento sa mga • Pagbabasa nang tahimik ng kuwento
mag-aaral
• Magpabasa nang malakas sa bahagi ng • Pagbasa nang malakas sa bahagi ng kuwentong

kuwentong naglalarawan ng ibinigay na paksa naglalarawan ng ibinigay na paksa
• Talakayin ang mga nakita nina Maya na isda sa • Pagsulat ng talata na naglalarawan ng mga isda
Samal Island at hikayatin ang mga mag-aaral na sa Samal Island
magsulat ng talata tungkol dito
• Ipatalakay sa pares ang salita na • Pagsagot kung ang pares ng salita ay
magkasingkahulugan o magkasalungat ang magkasingkahulugan o magkasalungat ang
kahulugan kahulugan
PY
• Talakayin kung ano ang isinusulat sa isang • Paggawa ng brochure tungkol sa Samal Island
brochure at hikayatin ang mga mag-aaral na
O
gumawa ng brochure tungkol sa Samal Island
• Talakayin ang pagbasa at pagsulat ng pandiwa • Pagbabasa at pagsusulat ng pandiwa na may
C
na may inuulit na pantig inuulit na pantig
• Talakayin ang kahulugan ng mga salita batay sa • Pagbibigay ng kahulugan ng mga salita batay sa
D
paliwanag at gamit sa pangungusap paliwanag at gamit nito sa pangungusap

E
EP
D
babasahing kuwento
• Tahimik na ipabasa sa mga mag-aaral ang • Pagbabasa nang tahimik ng kuwento
kuwento
• Magpabasa ng bahagi ng kuwento na • Pagbabasa nang malakas ng bahagi ng kuwento

nagpapatunay ng katangian ng tauhan na nagpapatunay ng katangian ng tauhan

Basa

KM • F3KM-Ij-4 • Pagsulat ng isang ulat tungkol sa
Nakagagawa ng isang ulat batay sa bakawan
impormasyong nakuha sa kuwento
PP • Nakasusulat ng pakiusap tungkol sa • Pagsulat ng pakiusap
5 PU hindi pagputol ng puno ng bakawan*
PP • F3PY-Id-2.2; F3TA-0a-j-3 • Pagbasa, pagbaybay, at paggamit
PU Nababasa, nababaybay nang wasto, sa pangungusap ng mga salitang
TA at nagagamit sa pangungusap ang natutuhan sa kuwento
mga salitang natutuhan sa kuwento*

PY
O
C
E D
EP
D
YUNIT 1 ARALIN 6

• Talakayin ang tungkol sa bakawan at hikayatin • Paggawa ng ulat tungkol sa bakawan
ang mga mag-aaral na gumawa ng ulat tungkol
dito
• Hikayatin ang mga mag-aaral na gumawa ng • Pagsulat ng pakiusap tungkol sa hindi pagputol
pakiusap tungkol sa hindi pagputol ng bakawan ng bakawan
• Ipabasa ang mga salitang natutuhan • Pagbasa at pagbabaybay nang wasto ang mga
sa kuwento, ipabaybay, at ipagamit sa salitang natutuhan sa kuwento at paggamit ng
pangungusap ang mga ito mga ito sa pangungusap

Basa
PY
O
C
E D
EP
D
TALAAN
ARAW LAYUNIN
1 • Nakasasali sa pagbigkas ng mga pahayag*
impormasyon
ng guro
• F3WG-Ie-h-3 Nagagamit nang wasto ang mga panghalip na ginagamit na
pamalit sa pangalan ng dalawa o maraming tao.
1 BAHAGINAN
PY
Sabihin: Ano ang paborito ninyong prutas? Isipin kung paano ninyo
ito mailalarawan. Ano ang kulay, amoy, hugis, at lasa nito? May buto
O
ba ito? Magaspang ba ang balat nito? Bumuo ng mga pangungusap na
naglalarawan dito at tingnan kung mahuhulaan ng klase ang paborito
ninyong prutas. Tatawag ako ng ilang mag-aaral na maglalahad sa buong
C
klase. Bibigyan ko kayo ng dalawang minuto upang magsulat ng inyong
paglalarawan. Maaari ninyong gamitin ang panimulang isusulat ko dito sa
D
pisara.
• Isulat ang panimulang ito:

E
Kulay ___ ang paborito kong prutas. ___ ang hugis nito. ___
EP
ang buto nito. ___ ang amoy nito. ___ ang lasa nito. ___ ang
balat nito. Ano ang paborito kong prutas? Hulaan ninyo.
D
• Magbigay ng sariling halimbawa at ipahula ito sa buong klase.

Halimbawa: Kulay dilaw ang paborito kong prutas. Pahaba ang hugis
nito. Wala itong buto. Matamis ang lasa nito. Ano ang paborito kong
prutas? Hulaan ninyo.
• Tumawag ng tatlong mag-aaral na maglalarawan ng kanilang

paboritong prutas. Isulat sa pisara ang mga katangiang binabanggit
nila habang naglalahad. Kapag nahulaan na ng klase ang paborito
nilang prutas, isulat din ang pangalan ng prutas sa pisara.
2 PAGHANDA PARA SA PAKIKINIG
Sabihin: May bago tayong babasahing aklat ngayong linggo. Pag-aralan
natin ang mga salitang maririnig sa babasahin ko ngayon.
durian malinamnam hindi kaaya-aya
YUNIT 1 ARALIN 6
(1) durian TALAAN
Sabihin: (Magpakita ng larawan ng durian.) Ang tawag sa prutas

na ito ay durian. Tingnan ang hugis ng durian. Ito ay mala-bilog.
Ano ang kulay ng durian? Tama! Kulay luntian ang balat
nito. Tingnan ang balat nito, maraming tusok-tusok. Ano kaya ang
pakiramdam kapag hawakan ninyo ito? Mayroon bang nakakita o
nakakain na ng durian dito? Paano mo ilalarawan ang durian?
Isulat: durian – Ang durian o duryan ay isang
biluhabang prutas na balot ng tinik at maamoy.
Karaniwan itong matatagpuan sa Timog-silangang
Asya.
(2) malinamnam
Sabihin: Maraming kumakain ng durian dahil malinamnam ito.

Sabi ng mahilig sa durian, hahanap-hanapin mo ang sarap at lasa nito.
Ganito ito kalinamnam. Anong ibang pagkain ang may lasa at sarap
na hinahanap-hanap ninyo? Anong pagkain ang malinamnam para
PY
sa inyo? Pakinggan ninyo ang salitang ito. Malinamnam. Parang
katunog ng ginagawa nating tunog kapag nasasarapan tayo sa pagkain:
nom-nom-nom-nom o kaya yum-yum-yum. Ano kaya ang ibig sabihin ng
malinamnam? (Maghintay ng sagot.)
O
Isulat: malinamnam – ubod ng sarap,
C
malasang-malasa
(3) hindi kaaya-aya

D
Sabihin: Hindi kaaya-aya ang amoy ng durian. Sabi ng iba, kahawig

ng amoy ng durian ang amoy ng bagay na nabubulok. Kung ganito kabaho
E
ang amoy ng durian, ano kaya ang puwedeng kasingkahulugan ng hindi

EP
kaaya-aya? (Maghintay ng sagot.)

Isulat: hindi kaaya-aya – masama;
hindi maganda
D
Sabihin: Isulat ang mga salitang ito at ang kanilang kahulugan sa inyong
kuwaderno. Pagkatapos, pumili ng isang salitang pinag-aralan natin ngayon
at gamitin ito sa pangungusap. Tatawag ako ng tatlong mag-aaral na
maglalahad ng kanilang pangungusap.
• Bigyan ng tatlong minuto ang klase upang sipiin ang mga salita
at mag-isip ng pangungusap. Tumawag ng tatlong mag-aaral
upang magbahagi ng kanilang naisip na pangungusap gamit ang
talasalitaan.
b. Pagganyak
Ipakita ang pabalat ng aklat na babasahin ngayong linggo.
Ipabasa ang pamagat, at ipapansin ang larawan. Tungkol saan
kaya ang kuwentong ito?
Sabihin: Maririnig natin ang pagbanggit sa durian sa aklat natin

ngayong linggo. Bukod sa durian, ano pang prutas ang kilala ninyo?
Anong prutas ang sikat sa inyong lugar? Ilarawan nga ito.
TALAAN c. Pangganyak na tanong

Sa babasahin kong kuwento ngayon, alamin ninyo: Sino ang nag-alok
ng durian kay Maya?
3 PAKIKINIG SA KUWENTO
Basahin ang sumusunod na bahagi ng kuwento para sa buong

klase nang malinaw at may ekspresyon:
“O ano, masarap ba Maya?” tanong ni Tita Baby habang

ngumunguya.
Unang beses ni Maya makakain ng durian, ang sikat na prutas

sa Davao. Ang durian ay isang prutas na medyo pabilog, may
tusok-tusok at luntian ang balat. Kulay puti at mamasa-masa ang
laman nito. Malinamnam ang prutas pero hindi kaaya-aya ang
amoy. Sa totoo lang, hindi sana kakainin ni Maya ang durian.
Pero si Jun-Jun ang nag-abot ng prutas at nahiyang tumanggi si
PY
Maya.
Anak ni Tita Baby si Jun-Jun, siyam na taong gulang gaya niya. Ilang
beses nang nagyayang maglaro si Maya, pero palaging walang imik
O
si Jun-Jun.
C
“Sadyang mahiyain si Jun, anak,” paliwanag ni Nanay Mameng.
“Hayaan mo at makikipaglaro rin ‘yun.”
D
Napakunot ng noo si Maya. “Mayroon kaya akong magiging

E
kaibigan dito?” naisip niya habang nilulunok ang durian.

EP
D
a. Anong prutas ang sikat sa Davao? Ilarawan nga ito.

b. Ano ang kulay ng laman nito?
c. Ano ang lasa ng durian?
d. Ano ang amoy ng durian?
e. Sino ang nagbigay kay Maya ng durian?
f. Sino si Jun-Jun? Paano inilarawan ni Maya si Jun-Jun?
g. Ano ang tinanong ni Maya sa sarili?
h. Sa palagay ninyo, magkakaroon kaya si Maya ng kaibigan sa
BRIDGING Davao?
Ipaalala sa mga
mag-aaral na natalakay
na rin ang panghalip
5 ARALIN: PANGHALIP NA PANAO
sa Mother Tongue Sabihin: Noong nakaraang linggo, pinag-aralan natin ang paggamit
at English, maging sa ng mga panghalip na ako, ikaw, at siya. Ilang tao ang tinutukoy kapag
Filipino Baitang 2. ginagamit ang panghalip na ako, ikaw, at siya? Tama!—isang tao lamang
ang tinutukoy ng mga panghalip na ito.
YUNIT 1 ARALIN 6
• Magsagawa ng pagbabalik-aral. Punuan ng tamang panghalip (ako, TALAAN

ikaw, siya) ang puwang:
a. “Maya, ito si Jun-Jun,” sabi ni Tita Baby habang nakaakbay siya

kay Jun-Jun. “________ ang anak kong lalaki.”
b. “Jun-Jun, ____________ ba ang nagdala ng durian?” tanong

ni Maya sa kausap na si Jun-Jun.
c. “___________ na po ang magtatapon ng balat ng durian,” sabi

ni Maya kay Tita Baby.
d. “____________ ang magiging kalaro mo dito,” sabi ni Nanay

Mameng kay Maya habang itinuturo ang naglalarong si Jun-Jun.
e. “____________, Maya, mahilig ka bang maglaro?” tanong

ni Tita Baby kay Maya.
Sabihin: Ako, ikaw, o siya ang ginagamit na panghalip kapag isang

tao lang ang tinutukoy. Kapag mahigit sa isang tao ang tinutukoy, aling
mga panghalip ang dapat gamitin? Naaalala pa ba ninyo? Napag-
PY
aralan na ninyo ito noong nasa Baitang 2 kayo. (Maghintay ng sagot.)
• Isulat sa pisara ang mga panghalip na tayo, kami, at kayo.

O
Sabihin: Maaari nating gamitin ang mga panghalip na tayo, kami,
at kayo kapag higit sa isa ang bilang ng tao na tinutukoy. Pakinggan
C
ninyo ang paggamit ng mga panghalip na ito sa teksto na babasahin ko.
Basahin din ninyo ito nang tahimik at pansinin ninyo ang paggamit ng mga
panghalip.
D
• Isulat o ipaskil sa pisara ang sumusunod na teksto:

E
EP
“Mahilig ako sa saging, at paborito rin ito ni Maya,” sabi ni

Nanay Mameng. Palagi kaming may saging sa bahay.”
“Mahilig din po ba kayo sa mangga?” tanong ni Jun-Jun kay

D
Maya at Nanay Mameng.
“Ay oo,” sagot ni Nanay Mameng. “Mahilig kami ni Maya sa

hilaw na mangga na may sawsawang bagoong.”
“Kami rin ni Jun-Jun,” sabi ng nakatawang si Tita Baby.

“Mahilig pala tayong lahat sa manggang hilaw. Makabili nga.”
“Kami na lang ni Maya ang bibili sa dadaanan nating

palengke,” sabi ni Nanay Mameng.
Itanong: Ano ang napansin ninyo sa paggamit ng panghalip? Kailan

ginagamit ang kami? Kailan ginagamit ang kayo? Kailan ginagamit ang
tayo? (Maghintay ng sagot.)
Tandaan:
• Ginagamit ang kami na pamalit sa pangalan ng dalawa o

maraming tao, kasama ang nagsasalita.
TALAAN • Ginagamit ang kayo na pamalit sa pangalan ng dalawa o maraming

tao na kausap ng nagsasalita. Hindi kasali ang nagsasalita sa
pinag-uusapan.
• Ginagamit ang tayo na pamalit sa pangalan ng dalawa o maraming
tao, kasali ang nagsasalita at ang kinakausap.

Sabihin: Gamitin natin ang mga panghalip na ito upang pag-usapan ang
ating klase.
• Lumapit sa isang hanay ng mag-aaral.
Itanong: Ilan kayo dito sa hanay na ito?
• Siguruhin na gagamitin ng mag-aaral ang panghalip na kami sa

pagsagot sa tanong ng guro.
Itanong: Kung isama ninyo ako sa bilang ninyo, ilan tayo?
• Siguruhin na gagamitin ng mag-aaral ang panghalip na tayo sa

pagsagot.
PY
Itanong: Kung sumama ako sa kabilang hanay na ito
(kabilang hanay), ilan kami?
O
• Siguruhing gagamitin ng sumasagot ang panghalip na kayo sa
pagsagot sa tanong.
C
• Tumawag ng ilang mag-aaral at hikayatin silang magbanggit ng
mga pangungusap tungkol sa klase, gamit ang akmang panghalip
na pangmaramihan. Maaaring magbigay ng mga gabay na tanong,
D
Halimbawa: Ilan kayong nakasuot ng salamin dito sa klase?

Sino-sino ang kasama ninyong mahilig sa saging dito sa klase?
E
6
EP
TAKDANG-ARALIN
Punan ang patlang ng panghalip na kami, tayo, o kayo:

D
1. “Paalam po, Nanay at Tatay. Mag-ingat po _____ sa inyong

biyahe.”
2. Naiwan ako sa bahay, kasama ang bunso kong kapatid.

Maglilinis _____ ng bahay.
3. “Kuya, puwede bang lumabas?” tanong ng kapatid kong

bunso. “Naghihintay si Patty sa ibaba. Maglalaro _____ ng
bola sa labas.”
4. “Tulungan mo muna ako. ‘Di ba sabi ni Nanay, dapat mo

akong tulungan? Maglinis muna _____ ng bahay.”
5. “Sige, sasabihin ko sa mga kalaro ko,” sabi ng aking kapatid.

Kinausap ng kapatid ko ang kaniyang kalaro. “Patty, _____
na lang ni Andres ang maglaro. Hindi ako puwedeng sumama
sa inyo. Maglilinis _____ ng bahay ng kapatid ko.”
YUNIT 1 ARALIN 6
TALAAN
LAYUNIN ARAW
2
• Nakagagamit ng mga pahiwatig upang malaman ang kahulugan ng mga salita
tulad ng pagpapakita ng mga larawan*
• F3PB-IIId-10 Naibibigay ang bahagi ng kuwento na naglalarawan ng ibinigay
na paksa
• F3KM-IVd-3.1 Nakasusulat ng isang talata na naglalarawan
1 BAHAGINAN
PY
Ipaalala sa klase ang ilang salita na pinag-aralan kahapon: durian,
malinamnam, hindi kaaya-aya, kami, tayo, kayo. Isulat ang mga
O
salitang ito sa pisara. Hikayatin ang mga mag-aaral na bumuo ng
pangungusap gamit ang alinman sa mga salitang ito. Patayuin ang
lahat ng mag-aaral. Isa-isang magbibigay ng pangungusap ang
C
bawat mag-aaral. Kapag nakapaglahad na sila ng pangungusap,
maaari na silang umupo. Siguruhing wasto ang paggamit ng mga
D
bata sa mga salita sa pisara.
2
E
PAGHAHANDA PARA SA PAGBABASA

EP
Isulat sa pisara ang mga pag-aaralang salita at ipabasa sa mga
D
mag-aaral:
talon nagsalitan bakawan

Sabihin: Narinig na ba ninyo ang mga salitang ito? May nakikita ba
kayo ditong salita na may higit sa isang kahulugan? Alin dito? Alamin
natin kung anong kahulugan ang gagamitin sa kuwento ngayong araw.
(1) talon
Sabihin: Kilalang-kilala ang talon sa Pagsanjan, Laguna. Ang

tawag dito sa Ingles ay Pagsanjan Falls. May sikat ding talon sa Iligan,
Mindanao. Ito ang Maria Cristina Falls. (kung may larawan ng mga
talon na ito, ipakita sa klase)
Itanong: Ano ang karaniwang kahulugan ng salitang talon? Ano ang

kahulugan ng salitang talon sa pangungusap na narinig ninyo? Ano ang
mga sikat na talon sa Pilipinas na nabanggit sa mga pangungusap? Ano
ang ibig sabihin ng talon dito?
TALAAN Isulat: talon – malaking katawan ng tubig na

dumadaloy o nahuhulog mula sa isang mataas na
lugar pababa
(2) nagsalitan
Sabihin: Dahil isa lamang ang mikropono, nagsalitan kami sa

paggamit nito. Nauna muna akong magsalita, pagkatapos ay inabot ko ang
mikropono sa kanya.
Itanong: Mula sa pangungusap na ito, ano ang pagkakaintindi ninyo

sa salitang nagsalitan? (Lumapit sa dalawang mag-aaral na
magkatabi) Magsalitan nga kayo sa pagtayo at pag-upo. Kapag nakatayo
ang isa, nakaupo naman ang isa. Ipakita ninyo sa klase kung paano
magsalitan. Naintindihan na ba ng buong klase kung paano magsalitan?
Isulat: nagsalitan – naghati sa paggamit
(3) bakawan
PY
Sabihin: Dapat protektahan ang mga bakawan dahil dito nakatira at
nangingitlog ang mga isda. Prinoproteksiyunan din ng ugat ng bakawan
ang mga komunidad sa dalampasigan mula sa masyadong mataas na
tubig-dagat. Pakaunti nang pakaunti ang mga bakawan dahil pinuputol ito
O
ng ilang tao at ginagawang uling.
C
Itanong: Nakakita na ba kayo ng bakawan? (maaaring magpakita
ng larawan ng bakawan sa puntong ito) Batay sa pangungusap, saan
tumutubo ang bakawan? Hayop ba ito o halaman? Bakit ito mahalaga?
D
Ano ang ibig sabihin ng bakawan?
Isulat: bakawan – uri ng punong pang-tubig

E
b. Pagganyak
EP
Ipakita ang pabalat ng aklat para sa linggong ito. Ipabasa ang

pamagat at tanungin kung ano ang nakikita sa larawan.
D
Itanong: Alam ba ninyo kung ilan ang isla sa Pilipinas? May

napuntahan na ba kayong isla sa Pilipinas? Paano ninyo ito ilalarawan?
Ano kaya ang hitsura ng isla dito sa kuwento na babasahin ninyo?
Sabihin: Habang nagbabasa, alamin ninyo ang sagot sa tanong na ito:

ano-ano ang nakita ni Maya sa binisita niyang isla?
nagbabasa kayo. Itaas ang kamay kung may salitang hindi mabasa o
maunawaan para matulungan ko kayo. Pagkatapos, pag-uusapan natin
ang kuwento.
YUNIT 1 ARALIN 6
Umikot sa klase at obserbahan ang pagbasa ng mga mag-aaral. TALAAN

Pansinin kung sino ang tila nagtatagal sa pagbasa ng isang pahina,
at kung sino ang nangangailangan ng tulong. Kapag tapos nang
magbasa ang klase, maaari nang simulan ang talakayan.
a. Ano ang islang pupuntahan nina Maya?

b. Ano ang sasakyan nila papunta sa Samal Island?
c. Ano ang paliwanag ni Tita Baby tungkol sa isla?
d. Ano ang sikat na isla sa pook nina Maya? PAALALA SA GURO
e. Ano-ano ang puwedeng gawin sa isla?
f. Ano ang gustong gawin ni Maya sa isla? Bigyan ng pansin ang mga
g. Ganoon din ba ang gusto ninyong gawin? mag-aaral na nahihirapang
h. Ilarawan ang mga isdang nakita ni Maya sa Samal Island. magbasa.
i. Ayon kay Jun-Jun, saan daw makakakita si Maya ng maraming
PY
isda?
j. Bakit kaya maraming isda doon? Aalamin natin sa pagpapatuloy
ng kuwento bukas.
O
5 MALAKAS NA PAGBASA: MGA BAHAGI NG
C
KUWENTO NA NAGLALARAWAN
D
Ipahanap sa mga mag-aaral ang bahagi ng kuwento na

naglalarawan ng mga bagay na babanggitin ng guro. Itataas nila
E
ang kanilang kamay kapag nahanap na nila ang tinukoy na bahagi.

Tatawag ang guro ng mag-aaral na magbabasa ng bahaging ito
EP
nang malakas.
Sabihin: Basahin ang bahagi ng kuwento na naglalarawan:

D
a. kung paano pupunta sa Samal Island
b. ng Samal island
c. ng Panglao
d. ng mga isdang nakita nina Maya at Jun-Jun
6 TAKDANG-ARALIN: PAGSULAT NG TALATA

NA NAGLALARAWAN
Ano-ano ang uri at kulay ng isda na nakita ni Maya? Sumulat ng

isang talata na naglalarawan nito. Pagkasulat ng talata, basahin
itong muli upang makita kung tama ang baybay ng mga salita,
at kung tama ang mga bantas sa katapusan ng mga pangungusap.
TALAAN Maraming nakitang isda sa Samal Island si Maya. __________

______________________________________________
______________________________________________
_____.
ARAW LAYUNIN
3 •
•
Nasasabi kung ang pares ng salita ay magkasingkahulugan o magkasalungat ang
kahulugan*
• Nakasusulat ng isang brochure tungkol sa magandang lugar sa Pilipinas*
• Nababasa at naisusulat ang nang wasto ang mga pandiwa na may inuulit na
pantig*
PY
1 BAHAGINAN
O
C
mga detalye na natatandaan nila mula sa kuwentong binasa nila
kahapon. Maghahanda sila ng ilang pangungusap na tumutukoy sa
D
tauhan, tagpuan, at mahahalagang pangyayari sa pagbisita ni Maya

sa Samal Island. Maaari nilang gamitin ang panimulang ito:
E
Sa kuwentong binasa natin kahapon, sina ___ at ___ ang mga

EP
tauhan, at ____ ang tagpuan ng kuwento. Gusto ko ang bahagi

ng kuwento nang _________.

D
pangungusap sa harapan ng klase.
2 PAGSASANAY: MGA SALITANG

MAGKASINGKAHULUGAN/MAGKASALUNGAT
• Ipaalala sa klase ang konsepto ng salitang magkasingkahulugan

at salitang magkasalungat. Magbanggit ng isang salita
(halimbawa: matanda), at tanungin sila kung ano ang
kasingkahulugan nito (halimbawa: may edad) at kung ano ang
kasalungat nito (halimbawa: bata)
• Magpaskil ng manila paper kung saan nakasulat ang sumusunod na

talahanayan:
YUNIT 1 ARALIN 6
TALAAN
sikat – kilala tahimik – madaldal
malinamnam – masarap kaaya-aya – mabaho
gusto – hilig nakalimutan – naalala
bahagi – parte basa – tuyo
ngatngat – kagat mahina – malakas
• Ipabasa sa mga mag-aaral ang bawat pares ng salita.
Sabihin: Sipiin ang talahanayan sa pisara sa inyong kuwaderno.

Masdan ang bawat hanay at pansinin ang mga pares ng salita.
Aling mga pares ang magkasingkahulugan? Alin naman ang
magkasalungat? Isulat sa unang espasyo ng bawat hanay kung ang mga
salita ay magkasalungat o magkasingkahulugan.
• Habang nagsusulat ang mga mag-aaral, isulat ang listahang ito sa

pisara: PAALALA SA GURO
a. mahalimuyak – mabango Alam na ng mga
PY
b. malungkot – masaya mag-aaral ang ibig sabihin
ng magkasingkahulugan at
c. napaliligiran – napapalibutan magkasalungat. Maaaring
O may mga salita na hindi
d. nakangiti – nakasimangot
alam ng mga mag-aaral
C
e. nagsalitan – nagsabay ang kahulugan.
Sabihin: Idagdag ang mga pares ng salita dito sa listahan sa

D
sinimulang talahanayan. Ilagay sa akmang hanay ang bawat pares

ng salita.
E
3 PAGSAGOT SA MGA PAGSASANAY

EP
SA LEVELED READER
D
Ipamahagi sa mga mag-aaral ang Leveled Reader. Ipabukas ito sa

pahina 16, kung saan matatagpuan ang Skill Builder. Ipagawa sa
mga mag-aaral ang mga pagsasanay.
4 TAKDANG-ARALIN PAALALA SA GURO
Natalakay na sa Grade 2
Sa palagay mo, may magagandang tanawin ba sa ating bayan, kung paano isinusulat ang
o sa ating probinsiya? Ano-ano ang mga ito? Magsulat ng ilang brochure.
pangungusap na makahihikayat sa mga taga-ibang bayan na
bumisita dito. Maaari ninyong kumpletohin ang panimulang ito:
Dito sa _____, mabibisita ninyo ang _______. Mayroon

ditong ________. Maganda ring pasyalan ang ___________.
Hindi kayo magsisisi kung pumunta kayo dito sa _____.
Maghandang magbahagi tungkol dito bukas.
TALAAN
ARAW LAYUNIN
4
ng mga salita tulad ng paggamit ng kasingkahulugan nito
• Nababasa ang bahagi ng kuwento na nagpapatunay ng katangian ng tauhan*
1 BAHAGINAN
• Gamitin ang takdang-aralin bilang paksa para sa bahaginan.
PY
Sabihin: Kahapon, ipinasulat ko kayo ng mga pangungusap tungkol sa
mga magagandang tanawin at iba pang kaaya-ayang katangian ng ating
bayan o probinsiya. Layunin ng isinulat ninyong pangungusap na hikayatin
O
ang ibang tao na bumisita dito. Tatawag ako ng ilang mag-aaral upang
basahin ang kanilang takdang-aralin para sa buong klase.
C
• Ipaalala ang ibinigay na panimula na maaari nilang kumpletohin:
Dito sa _____, mabibisita ninyo ang _______. Mayroon ditong

D
________. Maganda ring pasyalan ang ___________. Hindi

kayo magsisisi kung pumunta kayo dito sa _____.
E
• Tumawag ng tatlong mag-aaral upang ilahad ang kanilang isinulat

EP
na takdang-aralin.
• Maaari ring magtulungan ang buong klase sa pagkompleto ng
mga pangungusap. Magpabanggit ng iba-ibang tanawin o lugar
D
na mabibisita sa inyong bayan o probinsiya, at ilista ito sa pisara.

Pagkatapos, papiliin ang buong klase ng salita na ilalagay sa mga
puwang. Kapag nabuo na ang mga pangungusap, basahin nang
sabay-sabay ang nabuong mensahe.
Isulat ang mga salitang pag-aaralan ngayong araw sa pisara:
tubig-tabang tubig-asin bukal

maligamgam kumakalam ang sikmura
Sabihin: Ngayong araw, ipagpapatuloy natin ang kuwento ni Maya at
ang pagbisita niya sa Samal Island. Pag-aralan natin ang ilang salita na
mababasa ninyo sa susunod na bahagi ng aklat.
YUNIT 1 ARALIN 6
(1) tubig-tabang TALAAN
Sabihin: Nabubuhay ang mga isdang katulad ng kanduli at bangus

sa tubig-tabang. Tubig-tabang ang tawag sa tubig na nasa mga
ilog.
Itanong: Dalawang salita na pinagsama ng gitling ang tubig-tabang.

Kapag may mabasa tayong ganitong salita, maaari nating malaman ang
kahulugan kung intindihin natin ang ibig sabihin ng mga salitang bumubuo
dito.
Alam na nating lahat kung ano ang ibig sabihin ng tubig. Ano naman
ang ibig sabihin ng tabang? Kapag may tinimpla kayong inumin o pagkain
at sinabi ng tumikim na matabang ito, ano ang ibig niyang sabihin?
(Maghintay ng sagot.) Tama!—ginagamit ang salitang tabang upang
ilarawan ang isang bagay na walang lasa. Hindi ito matamis, hindi ito
maalat. Wala itong lasa. Bagay ba ang deskripsiyong ito sa tubig sa ilog?
May lasa ba ang tubig sa ilog? Ano ang tinutukoy ng tubig-tabang?
Isulat: tubig-tabang – tubig sa ilog
PY
(2) tubig-asin
Sabihin: May mga isda na puwede lang mabuhay sa

tubig-asin. Ang pating, tuna, at blue marlin ay nabubuhay sa tubig-
O
asin. Kailangang pumunta sa dagat upang makahuli ng mga isdang ito.
C
Itanong: Ang tubig sa ilog ay tinatawag na tubig-tabang habang ang
tubig sa dagat ay tinatawag na tubig-asin. Bakit kaya? Natikman na
ba ninyo ang tubig sa dagat? Ano ang lasa nito? (Maghintay ng sagot)
D
Tama!—maalat ito. Sa katunayan, nanggagaling ang asin mula sa

pinatuyong tubig mula sa dagat. Malinaw na ba kung bakit tubig-asin ang
E
tawag sa tubig na nasa dagat?

EP
Isulat: tubig-asin – tubig mula sa dagat
(3) bukal
D
Sabihin: Tuwang-tuwa sila nang makakita sila ng bukal malapit

sa pagtatayuan nila ng bahay. Ibig sabihin nito ay mayroon silang
mapagkukunan ng sariwang tubig na maaaring inumin.
Itanong: Maraming posibleng kahulugan ang salitang bukal. Sa

pangungusap na binasa ko, ano sa palagay ninyo ang ibig sabihin ng
bukal? Paano ito ginamit? Pangngalan ba ito o salitang naglalarawan/
pang-uri? Ayon sa pangungusap, ano ang makukuha mula sa isang
bukal? Ano ang ibig sabihin ng bukal sa pangungusap na ito?
Isulat: bukal – pinanggagalingan ng sariwang tubig,

tubig na nagmumula sa ilalim ng lupa
(4) maligamgam
Sabihin: Kapag may sakit ako, maligamgam na tubig ang pinanliligo

ko. Hindi ito sobrang init, kaya tamang-tama lang ito para sa sinumang
nilalagnat.
TALAAN Itanong: Batay sa pangungusap, mapapaso ba kayo kung mabuhusan

kayo ng maligamgam na tubig? (Maghintay ng sagot) Ano
ang kaibahan nito sa kumukulong tubig? Ano ang ibig sabihin ng
maligamgam?
Isulat: maligamgam – katamtaman lang ang init
(5) kumakalam ang sikmura
Sabihin: “May makakain na po ba tayo?” tanong ni

Maya.“Kumakalam na ang sikmura ko.”
Nasaan ang sikmura natin? Ituro nga ninyo. Tama!—dito sa bandang

tiyan. Ano naman ang ibig sabihin ng kumakalam? Kahawig ng salitang
ito ang salitang kumakalampag—ibig sabihin, tumutunog o nag-iingay.
Nakarinig na ba kayo ng kumakalam na sikmura? Ano ang tunog nito?
Kailan nag-iingay nang ganito ang sikmura ninyo? Ano ang nararamdaman
ninyo kapag kumakalam ang sikmura? Tumutunog ba ang
sikmura ninyo kapag busog kayo? Ano ang ibig sabihin ng ekspresyon na
kumakalam ang sikmura?
PY
Isulat: kumakalam ang sikmura -– nagugutom
b. Pagganyak
O
Ipakita ang pabalat ng aklat para sa linggong ito. Ipapabasa sa
mag-aaral ang mga pamagat.
C
Sabihin: Sinimulan nating basahin ang aklat na ito noong isang araw.
Nang huli nating binasa ang aklat, ano-ano na ang mga nagawa nina
D
Maya at Jun-Jun sa Samal Island? Bakit interesado silang makakita ng

bakawan?
E
EP
Sabihin: Ipagpapatuloy na ninyo ang pagbasa ng aklat na ito. Habang

nagbabasa, hanapin ninyo ang sgaot sa tanong na ito: Ano-ano kaya ang
D
gamit ng puno ng bakawan?
Sabihin: Babasahin ninyo nang tahimik ang susunod na bahagi ng

tulong sa pagbasa. Pagkatapos ninyong basahin nang tahimik ang kuwento,
tatalakayin natin ito.
Talakayin ang sumusunod na tanong:
a. Saan nabubuhay ang puno ng bakawan?
b. Ano-ano ang silbi ng puno ng bakawan?
YUNIT 1 ARALIN 6
c. Ano-ano ang ginawa nina Maya at Jun-Jun sa Samal Island? TALAAN
d. Ano ang paboritong akyatin ni Tita Baby?
e. Kung kayo, gusto rin ba ninyong umakyat sa bulkan?
f. Paano inilarawan ni Tita Baby ang bukal?
g. Saan pumunta sina Maya kinabukasan?
h. Ano-ano ang nakita nila sa kuweba?
i. Ano ang kaibahan ng stalactite sa stalagmite?
j. Ano ang naramdaman ni Maya pagkatapos ng tour sa kuweba?
k. Ganoon din kaya ang mararamdaman ninyo?
l. Ano ang kinain niya?
5 MALAKAS NA PAGBASA NG MGA
PY
BAHAGI NG KUWENTO
Sabihin: May mga babanggitin akong pangyayari mula sa kuwento.

O
Hanapin ang bahagi ng kuwento kung saan ito makikita. Kapag
nakita na ninyo, itaas ang inyong kamay. Tatawag ako ng mag-aaral
C
na magbabasa ng bahaging ito nang malakas.
Basahin ang bahagi ng kuwento na nagpapatunay na:

D
a. maraming alam si Jun-Jun tungkol sa bakawan

E
b. mahilig lumangoy sina Maya at Jun-Jun

EP
c. mahilig umakyat sa bulkan si Tita Baby
d. maraming alam si Tita Baby tungkol sa kuweba

D
6 TAKDANG-ARALIN
Pumunta sa palengke o magtanong sa isang kapamilya na

pamilyar sa pamimili ng isda sa palengke. Maglista ng mga isda
na nabubuhay sa tubig-tabang, at mga isda na nabubuhay sa
tubig-asin. Maghandang magbahagi tungkol dito bukas.
TALAAN
ARAW LAYUNIN
5
• F3KM-Ij-4 Nakagagawa ng isang ulat batay sa impormasyong nakuha sa
kuwento
• Nakasusulat ng pakiusap tungkol sa hindi pagputol ng puno ng bakawan*
sa pangungusap ang mga salitang natutuhan sa kuwento*
1 BAHAGINAN
• Gamitin ang takdang-aralin na ibinigay kahapon upang makabuo

ang klase ng listahan ng mga isda. Magsulat ng talahanayan sa
pisara na may dalawang hanay:
PY
Mga Isda sa Tubig-Tabang
O Mga Isda sa Tubig-Asin
• Papuntahin ang mga mag-aaral sa pisara. Magsusulat sila ng

C
pangalan ng isang isda sa talahanayan, sa ilalim ng tamang hanay.
(Papansinin ng guro ang pagbaybay ng mga mag-aaral upang
makita kung kabisado na nila ang relasyon ng tunog sa letra.)
D
Kapag nakapagsulat na ang lahat ng pangalan ng isda, babasahin ng

buong klase ang nabuong listahan sa porma ng isang pangungusap.
E
Kabilang sa mga isda na nakatira sa tubig-tabang ang

EP
___________________________.
Ang mga isda na nakatira sa tubig-asin ay ang
_________________.
D
2 PAGBABALIK-ARAL:
MGA SALITA MULA SA KUWENTO
• Isulat o ipaskil ang sumusunod na listahan ng mga salita mula sa

aklat. Ipabasa ang listahan sa buong klase. Pagkatapos, tumawag
ng sampung mag-aaral na magbabasa at magbibigay ng kahulugan
(o gagamit sa isang pangungusap) ng tig-isang salita mula sa
listahan.
a. maligamgam f. pinakapaborito
b. siguraduhin g. makakalimutan
c. buhangin h. sikmura
d. nakakainis i. tinitigan
e. pinindot j. itinungo
YUNIT 1 ARALIN 6
• Tanggalin ang listahan ng salita mula sa pisara. Sabihin sa klase TALAAN

na magsasagawa kayo ng pagbabaybay. Isusulat/ibabaybay nila
sa kanilang kuwaderno ang ilang salita mula sa listahang tinalakay
kanina.
Sabihin: Isulat sa kuwaderno ang wastong baybay ng sasabihin

kong mga salita: sikmura, maligamgam, pinakapaborito,
buhangin, tinitigan.
• Ikabit muli ang listahan ng salita. Magpapalitan ng kuwaderno ang

magkatabi, at iwawasto nila ang pagbabaybay ng kanilang kaklase,
batay sa listahan sa pisara. Alamin kung sino ang may higit sa
dalawang salita na hindi naibaybay nang wasto. Alamin din kung
aling salita ang hindi naibaybay nang tama ng karamihan. Tutukan
ang mga ito sa susunod na mga araw.

SA LEVELED READER
PY
Ipamahagi ang Leveled Reader sa mga mag-aaral at ipabukas
sa pahina 22. Ipagawa ang mga pagsasanay o Skill Builder na
makikita sa pahinang ito. Isusulat nila ang mga pagsasanay sa
O
kanilang kuwaderno.
C
4 TAKDANG-ARALIN
E D
Pumili ng tatlong salita mula sa mga salitang ibinaybay ngayong

EP
araw. Gamitin ang mga ito sa isang pangungusap. Magtukoy din

ng isang salitang kasingkahulugan at isang salitang kasalungat ng
bawat salitang mapili. Isulat ito sa inyong kuwaderno.
D
YUNIT 1 ARALIN 7
ARALIN
7
GABAY SA PAGTUTURO
IKATLONG BAITANG
FILIPINO
PY
O
C
D
TEMA: MGA PANGANIB

E
LEVELED READER: ANG PAGYANIG

EP
D

IKATLONG BAITANG
Tema: Mga Panganib

Leveled Reader: Ang Pagyanig (Kuwento ni Sierra Mae Paraan at Guhit ni Hannah Manaligod)
PS • Sa loob ng isang linggo, inaasahang • Pagbibigay-ulat tungkol sa

ang mga mag-aaral ay: karanasan sa lindol
• Naibabahagi ang kaalaman tungkol

Araw- sa lindol*
intonasyon
PT
• F3PT-Iif-1.8; FPT-IId-1.7 • Leveled Reader: Ang Pagyanig
PY
• Paghawan ng Balakid: pagyanig,
mahilig mang-asar, ipadyak,
bantang panganib
O
clues), katuturan, o kahulugan,
C
at aksiyon
PN • F3PN-Ib-2 • Pagganyak at pangganyak na tanong
Nagagamit ang dating kaalaman sa
D
pagbahagi ng tungkol sa panganib

1 EP • F3EP-Ib-h-5 • Paghinuha sa mangyayari sa
E
Nagagamit ang iba’t ibang bahagi ng kuwento batay sa pamagat at mga

EP
aklat sa pagkalap ng impormasyon larawan sa pabalat ng aklat

PN • F3PN-Ic-j-3.1.1; F3TA-0a-j-1 • Pagbasa ng guro ng kuwento
angkop at nakasasagot sa mga
D
tanong tungkol sa kuwento

PS • Natutukoy ang sanhi ng pangyayari* • Pagtalakay sa kuwento
PP • Naibibigay ang bilang ng pantig ng • Ano ang sanhi?

mga salita*
YUNIT 1 ARALIN 7

• Hikayatin ang mga mag-aaral na pag-usapan • Pag-uulat/Pag-uusap tungkol sa karanasan sa
ang karanasan sa lindol lindol
PY
ang kahulugan ng mga salita batay sa mga
pangungusap at aksiyon O
C
tanong tanong
D
• Hikayatin ang mga mag-aaral na sabihin ang • Pagbigay ng hinuha sa maaaring laman ng
E
maaaring laman ng Pakikinggang Kuwento/ Pakikinggang Kuwento/Listening Story

EP
Listening Story
• Magbasa ng Pakikinggang Kuwento/Listening • Pakikinig sa kuwento at pagsali sa talakayan
Story at magtanong tungkol dito
D
• Talakayin ang mga pangyayari at hikayatin ang • Pagbibigay ng maaaring sanhi ng pangyayari
mga mag-aaral na ibigay ang maaaring sanhi

Basa

PT • F3PT-Ic-1.4 • Leveled Reader: Ang Pagyanig
• Paghawan ng Balakid: sumabat,
hilera
kasingkahulugan
PB • F3PB-Ia-1 • Pagbabalik-aral sa unang bahagi ng
Naiuugnay ang binasa sa sariling kuwento at pagsagot ng pangganyak
2
karanasan na tanong
ekspresyon
PB • Nakasasali sa pangkatang gawain at • Pangkatang gawain
naisasagawa ang hinihinging gawain*
PB • Nakasasali sa talakayan tungkol sa • Talakayan ng kuwento at
binasang kuwento at naipapakita ang pagpapakita ng ginawa ng pangkat
PY
ginawa ng pangkat*
PB • Nasasabi ang sitwasyon kung kailan • Paghinuha ng sitwasyon kung kailan

3 naramdaman ng tauhan ang iba’t
O naramdaman ng tauhan ang iba’t
ibang damdamin* ibamg damdamin
C
KM • Naisusulat at naiuulat ang mga dapat • Isulat at Iulat: Mga dapat gawin
gawin kapag may lindol* kapag may lindol
D
PT • F3PT-Ic-1.4 • Paghawan ng Balakid: kalmado,

E
Nakakagamit ng mga pahiwatig intensity, magnitude

upang malaman ang kahulugan
EP
ng mga salita paggamit ng mga

palatandaang nagbibigay ng
kahulugan (kasingkahulugan)
D

4 pangganyak na tanong
Nababasa nang malakas ang mag-aaral ng ikatlong bahagi ng
kuwento na may tamang bilis, diin, kuwento
tono, antala, at ekspresyon • Pagbasa nang malakas ng kuwento
PB • Nasasagot ang pagsasanay tungkol sa • Pagsagot ng pagsasanay

binasang kuwento*
YUNIT 1 ARALIN 7

• Hikayatin ang mga mag-aaral na ibigay ang • Pagbibigay ng kahulugan ng mga salita batay
kahulugan ng mga salita batay sa konteksto at sa konteksto at paggamit ng mga ito sa
gamitin ang mga ito sa pangungusap pangungusap
• Talakayin ang kuwento at hikayatin ang mga • Pagsagot sa mga tanong tungkol sa unang
mag-aaral na ipakita ang ginawa ng pangkat bahagi ng kuwento, sa pangganyak at
• Talakayin ang sitwasyon kung kailan • Pagbabasa nang tahimik ng kuwento
naramdaman ng tauhan ang iba’t ibang
damdamin
• Magsulat at mag-ulat ng mga dapat gawin • Pagsali sa pangkatang gawain

kapag may lindol
• Talakayin ang kuwento at hikayatin ang mga • Pagsagot sa mga tanong tungkol sa kuwento at
mag-aaral na ipakita ang ginawa ng pangkat pagpapakita ng ginawa ng pangkat
• Talakayin ang sitwasyon kung kailan

PY
• Pagbibigay ng sitwasyon kung kailan
naramdaman ng tauhan ang iba’t ibang
O naramdaman ng tauhan ang iba’t ibang
damdamin damdamin
C
• Magsulat at mag-ulat ng mga dapat gawin • Pagsulat at pag-ulat ng mga dapat gawin kapag
kapag may lindol may lindol
D
• Hikayatin ang mga mag-aaral na mahinuha • Pagbibigay ng kahulugan ng mga salita batay sa
E
ang kahulugan ng mga salita sa pamamagitan gamit nito sa pangungusap

EP

D
at iugnay ito sa babasahing kuwento alam ng mga mag-aaral at pag-ugnay nito sa
babasahing kuwento
kuwento
• Basahin nang malakas ng kuwento • Pagbabasa nang malakas ng kuwento
• Hikayatin ang mga mag-aaral na sagutin ang • Pagsagot ng pagsasanay

pagsasanay
Basa

EP • Naipakikita ang pang-unawa • Pagsunod sa nakasulat na
sa nakasulat na direksiyon sa direksiyon
4
pamamagitan ng wastong pagsunod
nito*
WG • F3WG-Ie-h-3 • Panghalip na panao
Nagagamit ang angkop na panghalip
panao
PT • Naibibigay ang kasingkahulugan ng • Pagbibigay ng kasingkahulugan ng
mga salitang nabasa sa kuwento* salita
5
KM • Nakasusulat ng isang liham • Pagsulat ng liham pangkaibigan
pangkaibigan batay sa karanasan batay sa karanasan ng tauhan sa
ng tauhan sa kuwento nang may kuwento
wastong baybay, bantas, at mekaniks
ng pagsulat*
PY
O
C
E D
EP
D
YUNIT 1 ARALIN 7

• Hikayatin at gabayan ang mga mag-aaral na • Pagbabasa ng direksiyon at paggawa nito
basahin at unawain ang direksiyon at gawin ito
• Magbalik-aral sa panghalip na panao at • Pagsagot sa pagsasanay tungkol sa pagpapalit

paghikayat sa mag-aaral na palitan ang mga ng pangngalan ng angkop na panghalip na
pangngalan ng angkop na panghalip panao
• Hikayatin at gabayan ang mga mag-aaral na • Pagsagot sa pagsasanay tungkol sa
ibigay ang kasingkahulugan ng mga salita na kasingkahulugan ng mga salita
ginamit sa kuwento
• Magbalik-aral sa mga bahagi ng liham • Pagbabalik-aral sa mga bahagi ng liham
pangkaibigan at mekaniks sa pagsulat nito at pangkaibigan at mekaniks sa pagsulat at
hikayatin ang mga mag-aaral na sumulat ng pagsulat ng liham pangkaibigan
liham pangkaibigan
PY
Basa
O
C
E D
EP
D
TALAAN
ARAW LAYUNIN
• F3PT-Iif-1.8; FPT-IId-1.7; F3PT-IIa-2.3 Nakagagamit ng mga pahiwatig
palatandaang kontekstuwal (context clues), katuturan, o kahulugan, at aksiyon
• F3PN-Ib-2 Nagagamit ang dating kaalaman sa pagbabahagi ng tungkol sa
panganib
impormasyon
• F3PN-Ic-j-3.1.1; F3TA-0a-j-1 Nakikinig at nakatutugon nang angkop at
nakasasagot sa mga tanong tungkol sa kuwento
• Natutukoy ang sanhi ng pangyayari*
• Naibibigay ang bilang ng pantig ng mga salita*
PY
1 BAHAGINAN: TUNGKOL SA LINDOL
O
• Ipakilala sa mga mag-aaral ang sumusunod na talahanayan.
Maaari itong tawagin na talahanayang A-G-N.
C
Paksa:
Alam Ko Na (A) Gusto Ko Pang Natutunan Ko
D
Malaman (G) (N)

Isulat dito ang Isulat dito ang Isulat dito ang
E
anumang bagay na anumang bagay anumang bagay na

alam mo na tungkol na gusto mo pang natutunan mo sa
EP
sa paksa. malaman tungkol sa pagtatapos ng klase.

paksa.
D
Sabihin: Maaari nating gamitin ang talahanayang ito sa pag-

organisa ng ating kaalaman tungkol sa isang paksa. Magagamit
din ito upang matiyak na umuunlad ang nalalaman natin tungkol
sa isang paksa. Ang tawag dito ay talahanayang A-G-N.
May bersiyon din ito sa wikang Ingles. Ang tawag dito sa Ingles
ay K-W-L chart.
Sa unang hanay, ililista ninyong mga mag-aaral ang mga bagay

na alam na ninyo tungkol sa isang paksa. Maaaring kaunti lang
ito, maaari din namang marami ang maililista. Sa susunod na
hanay, ililista ang mga bagay na gustong matutunan o malaman
tungkol sa parehong paksa. Kapag malinaw sa atin ang gusto
nating malaman, mas maitututok natin ang ating atensiyon sa mga
detalye na mahalaga para sa ating matutunan. Ang huling hanay
naman ay para sa paglista ng mga bagay na natutunan pagkatapos
ng klase o diskusyon. Maaaring sagot ito sa mga bagay na nilista
sa ikalawang hanay. Maaari rin na dagdag na impormasyon ito na
walang kinalaman sa inilista sa ikalawang hanay.
YUNIT 1 ARALIN 7
Bukod sa maitutulong ng talahanayang ito sa inyong pag-aaral, TALAAN

malaki din ang tulong nito sa akin bilang guro. Batay sa isasagot
ninyo sa talahanayang ito, malalaman ko kung ano ang mga bagay
na alam na ninyo, at alin ang mga dapat ko pang ituro. Malalaman
ko rin kung may naidagdag ako bilang guro sa inyong kaalaman
tungkol sa paksa.
Gagamitin natin ang talahanayang ito ngayong araw para

magbahaginan. Gagamitin natin ito para sa paksa ng lindol. Ano
ang alam na ninyo tungkol sa lindol, at ano ang gusto pa ninyong
malaman? Pag-isipan ito at isulat ang inyong sagot sa unang
dalawang hanay.
• Bigyan ng limang minuto ang mga mag-aaral upang sagutan ang

unang dalawang hanay ng talahanayan sa kanilang kuwaderno.
Umikot sa klase at obserbahan ang kanilang mga sagot. Pagkatapos
ng limang minuto, tumawag ng limang mag-aaral. Ilalahad nila sa
buong klase ang kanilang isinagot sa unang dalawang hanay. Isulat
ang kanilang sagot sa talahanayan sa pisara.
2
PY
PAGHAHANDA PARA SA PAKIKINIG O
Sabihin: Ang tema natin para sa linggong ito ay tungkol sa mga
panganib. Ano ang koneksiyon o ugnayan ng paksa ng lindol sa tema
C
BRIDGING
natin ngayong linggo? (Maghintay ng sagot.) Tama. Ang lindol ay
isang uri ng panganib o sakuna na dapat nating paghandaan. Ang aklat Tulungan ang mga
D
na babasahin natin ngayong linggo ay may kinalaman sa lindol. Ngayong mag-aaral sa pag-ugnay
araw, babasahin ko ang panimulang bahagi ng ating kuwento ngayong ng mga salita at konsepto
E
linggo. Pag-aralan muna natin ang ilang salita na maririnig ninyo sa aking na natutunan na nila sa
pagbasa. kanilang Mother Tongue
EP
sa mga salitang
a. Paghawan ng Balakid pinag-aaralan ngayon sa
Filipino. Tanungin sila
(1) mahilig mang-asar
D
kung ano ang katapat na

Sabihin: Ayaw naming makipaglaro sa isa naming kaklase dahil salita sa kanilang Mother
mahilig siyang mang-asar. Laging may napapaiyak o naiirita Tongue. (Sa kanila ito
dahil sa ginagawa niya. Minsan itinago niya ang bola namin. Minsan dapat manggaling. Hindi
naman, pinaiyak niya ang kalaro namin. ito dapat isalin ng guro
para sa kanila.)
Pumili ng kasingkahulugan. Kapag mahilig mang-asar ang isang
tao, siya ay mahilig:
a. mang-away
b. mang-inis
c. magpatawa
Isulat: mahilig mang-asar – mahilig mang-inis
(2) ipadyak
Sabihin: Nagtuturo si Gng. Atanacio ng sayaw. “Ipadyak ang
TALAAN kanang paa,” sabi niya. “Ngayon, ipadyak ang kaliwang paa.” (Gagawin
ng guro ang aksiyon pagkatapos sabihin ang ipadyak ang kanan
at ipadyak ang kaliwa)
Itanong: Nakita ba ninyo kung paano ako pumadyak? Tumayo tayong

lahat at ipadyak natin ang kanang paa nang sabay-sabay. Isa-dalawa-tatlo:
padyak! Ngayon naman, ipadyak ang kaliwang paa. Isa-dalawa-tatlo:
padyak! Alam na ba ninyo kung ano ang ibig sabihin ng padyak?
Ano ang katapat na salita nito sa Mother Tongue? Sa Ingles?
Isulat: ipadyak – itapak o ibagsak ang paa nang

malakas sa lupa
(3) bantang panganib
Sabihin: Lumalakas ang hangin. Patuloy ang buhos ng malakas na

ulan. “Maghanda tayo,” sabi ni Tatay. “Tila may bantang panganib.
Mukhang parating na ang bagyo.”
Unawain natin ang dalawang salita na bumubuo sa ekspresyong bantang
PY
panganib. Ano ang banta? Kapag may nagbanta sa inyo, sinasabi
niya na may masamang mangyayari. Nangyari na ba ang isang banta,
o mangyayari pa lamang? Tama! Hindi pa ito nagaganap. Kumbaga
sa wikang Ingles, warning. Ang banta ay senyales na may masamang
O
mangyayari. Ano naman ang ibig sabihin ng panganib? Narinig na ba
ninyo ang salitang ito? Maraming bagay ang mapanganib. Halimbawa,
C
mapanganib ang maglaro ng apoy. Mapanganib ang tumawid nang hindi
tumitingin kung may paparating na sasakyan. Ano ang ibig sabihin ng
D
panganib? Tama—bagay ito na makasasakit o makamamatay. Kung

ipagsama natin ang banta at panganib, ano ang ibig sabihin ng ekspresyong
E
ito? (Maghintay ng sagot.)
Isulat: bantang panganib – parating na kalamidad

EP
b. Pagganyak
Ipakita ang pabalat ng aklat. Ipabasa sa mga mag-aaral ang

D
pamagat at ang pangalan ng may-akda. Pansinin ang larawan.

Ano ang mga detalye na nakikita nila dito? Tungkol saan kaya ang
aklat na ito?
Sabihin: Sa babasahin kong kuwento, naglalaro ang mga bata. Kayo, ano
ang hilig ninyong laro? Ipaliwanag nga kung paano ito nilalaro.
Sabihin: Habang nakikinig, alamin ninyo ang sagot sa tanong na ito:
Ano ang naramdaman ng mga bata matapos pumadyak ang batang
kinaiinisan nila?
• Basahin ang kuwento nang may ekspresyon at katamtamang bilis.
YUNIT 1 ARALIN 7
Mahilig maglaro ang magkakaibigang sina Pauline, Ram, at Miko. TALAAN

Minsan, habang naglalaro, dumating ang kaklaseng si Greg.
“Boom!” malakas niyang sigaw, sabay padyak sa lupa. Mahilig

mang-asar si Greg. Nanggugulo siya sa mga laro kahit hindi siya
kasali. Mahilig siyang mangulit ng kaklase.
Nang muling ipadyak ni Greg ang kanyang mga paa, may

naramdamang kakaiba ang tatlong magkakaibigan. Biglang umikot
ang paningin ni Pauline. Kinabahan si Ram sa pagyugyog ng gusali.
Nahilo si Miko sa paggalaw ng kaniyang paligid. Sadyang malakas
lang ba ang mga padyak ni Greg? O totoo kayang may bantang
panganib?
a. Sino-sino ang magkaibigan sa kuwento?
PY
b. Sino ang ayaw nilang kasali sa laro? Bakit?
c. Isang araw, ano ang naramdaman nila habang naglalaro?
d. Bakit kaya? Ano kaya ang bantang panganib?
O
5 DAHILAN AT BUNGA
C
Panuto: Batay sa kuwento, ano ang dahilan ng sumusunod na

D
pangyayari? Punan ang patlang ng bawat pangungusap:

E
a. Ayaw naming kalaro si Greg dahil __________.

EP
b. Yumugyog ang gusali dahil __________.
6 PAGBASA NG MAHAHABANG SALITA

D
Panuto: Basahin ang bawat salita. Isulat sa patlang kung ilan ang
pantig ng bawat isa:
a. magkakaibigan __________ e. naghahabulan ________
b. nang-aasar _________ f. nanggugulo _________
c. nakaramdam _________ g. pagyugyog _________
d. kakaiba _________ h. nangungulit ________
7 TAKDANG-ARALIN
Magpakuwento sa isang nakatatandang kapamilya o kapit-bahay

tungkol sa lindol. Nakaranas na ba sila ng lindol? Ano ang ginawa
nila nang lumindol? Ano ang naramdaman nila? Ano ang naging
epekto ng lindol sa kanilang komunidad?
TALAAN
ARAW LAYUNIN
2
• Nakasasali sa pangkatang gawain at naisasagawa ang hinihinging gawain*
1 BAHAGINAN
Sabihin: Kahapon, para sa inyong takdang-aralin, inatasan ko kayo na
PY
humanap ng isang nakatatanda na nakaranas na ng lindol. Nagpakuwento
ba kayo sa kanila ng kanilang karanasan? Kailan nangyari ang lindol?
Ano ang ginawa nila? Ano ang naramdaman nila? Ano ang naging epekto
O
ng lindol sa kanilang komunidad? Tatawag ako ng tatlong mag-aaral na
magbabahagi tungkol dito. Maaaring gamitin ang panimulang ito:
C
Kinausap ko ang aking _____ na si _____ tungkol sa
kanyang naranasan na lindol. Ayon sa kanya, nangyari ang
D
lindol noong _____. Nang naramdaman niya ang lindol,

_____. Pagkatapos ng lindol, ang kanilang komunidad ay
E
_____.
EP
• Magbigay ng sariling halimbawang pahayag. Halimbawa: Kinausap ko

ang aking Tiyo Fidel tungkol sa kanyang naranasan na lindol. Ayon sa
kanya, nangyari ang lindol noong Hulyo 1990. Nasa Nueva Ecija siya
nang nangyari ang lindol. Nang naramdaman niya ang lindol, nagtago siya
D
sa ilalim ng kaniyang mesa sa opisina. Pagkatapos ng lindol, ang kanilang

komunidad ay lubos na naapektuhan. Mahigit 10 gusali ang natumba dahil
sa lindol.
• Tumawag ng tatlong mag-aaral upang maglahad ng kanilang

nakuhang impormasyon. Tulungan at gabayan sila sa kanilang
pagpapahayag.
• Isulat sa pisara ang dalawang salitang pag-aaralan, at ipabasa sa
mga mag-aaral.
sumabat hilera
YUNIT 1 ARALIN 7
(1) sumabat TALAAN
Sabihin: Gustong-gusto ni Miko na makisali sa usapan ng iba.

Nag-uusap sina Angela at Eva tungkol sa alaga nilang aso na si Mia
nang biglang sumabat si Miko. “Si Mia? Si Mia Evangelista ba ang
pinagtsitsismisan ninyo? Kilala ko yun eh!” singit ni Miko. “Hindi si Mia
Evangelista ang pinag-uusapan naming,” sagot ni Angela. “Ikinukuwento
lang ni Eva yung aso niyang may sakit, Mia din ang pangalan.” “Bakit
kasi lagi kang sumasabat sa usapan?” tanong ni Eva. “Napahiya ka
tuloy.”
Itanong: Ano ang ginawa ni Miko? Ano ang mga salita sa usapang ito
na nagpapahiwatig kung ano ang ibig sabihin ng sumabat? Bakit hindi
magandang sumabat sa usapan?
Isulat: sumabat – sumingit sa usapan, makisali

sa usapn kahit hindi naman tinatanong o
inaanyayahan
(2) hilera
PY
Sabihin: Pumila ang mga mag-aaral sa isang hilera mula sa
pinakamaliit hanggang sa pinakamatangkad. Isa-isa silang lumapit
sa mahabang mesa. Nakahilera sa mesa ang iba-ibang lutuin na dala
O
ng mga bisita. Nakalinya nang maayos ang hilera ng pagkain, mula sopas
hanggang prutas.
C
Itanong: Ano ang mga salitang aksiyon o pandiwa na may kinalaman
sa hilera sa napakinggan ninyo? Ano ang ginawa ng mga mag-aaral upang
D
bumuo ng isang hilera? Paanong nakaayos ang hilera ng pagkain? Kung

gayon, ano ang ibig sabihin ng hilera?
E
Isulat: hilera – pila, linya

EP
b. Pagganyak
Ipakita muli ang pabalat ng aklat. Ipabasa ang pamagat at
D
may-akda.
Itanong: Sino nga ulit ang mga tauhan sa pinakinggan ninyong

simula ng kuwentong ito kahapon? Ano ang naramdaman nila matapos
pumadyak ni Greg? Sa palagay ninyo, ano kaya ang mangyayari sa
kuwento ngayon?
Sabihin: Habang binabasa ninyo ang kuwento, hanapin ang sagot
sa tanong na ito: Ano ang bantang panganib na naranasan ng mga
tauhan, at ano ang ginawa nila nang mangyari ito?
PAALALA SA GURO

Bigyan ng pansin ang mga
magbasa.
TALAAN mabasa o maunawaan para matulungan ko kayo. Pagkatapos, pag-uusapan

natin ang kuwento.
Umikot sa klase habang nagbabasa ang mga mag-aaral. Sagutin

ang tanong o magbigay-gabay sa mga batang magtataas ng kamay.
a. Ano ang gustong laruin nina Pauline?
b. Sino ang gustong makipaglaro kina Pauline?
c. Gusto ba nina Pauline na kalaro si Greg? Bakit hindi?
d. Kung kayo ang kaklase ni Greg, ano ang maipapayo ninyo sa

kanya para maisali siya sa laro?
e. Ano-ano ang nangyari nang pumadyak si Greg? Si Greg ba ang

dahilan ng paggalaw ng paligid?
PY
f. Ano-ano ang nangyari sa paligid nang lumindol?
g. Ano-ano kaya ang naramdaman ng mga mag-aaral nang

lumindol?
O
h. Bakit hindi pinabalik ang mga mag-aaral sa klase nila pagkatapos
C
ng lindol?
i. Ano ang bilin ng guro na dapat gawin kapag may lindol?

D
5 PANGKATANG GAWAIN
E
EP
Sabihin: Hahatiin ko kayo sa limang pangkat. Makinig sa gagawin ng

bawat pangkat:
Pangkat 1: Sa pamamagitan ng dula-dulaan, ipaliwanag kung

D
paano nilalaro ang Langit, Lupa.
Pangkat 2: Isadula ang pang-aasar ni Greg at ang sagot nina

Pauline, Ram, at Miko.
Pangkat 3: Sumulat ng payo para kay Greg para isali siya sa laro
ng mga kaklase.
Pangkat 4: Ilista ang mga naobserbahang pangyayari nang

lumindol.
Pangkat 5: Ayon sa guro, ano raw ang gagawin kapag may

lindol? Isadula ang mga gagawin.
Sabihin: Ituturo ko kung saang bahagi ng silid-aralan pupunta ang bawat

pangkat para maghanda ng kanilang pangkatang gawain.
YUNIT 1 ARALIN 7
TALAAN
LAYUNIN ARAW
3
• Nakasasali sa talakayan tungkol sa binasang kuwento at naipakikita ang ginawa
ng pangkat*
• Nasasabi ang sitwasyon kung kailan naramdaman ng tauhan ang iba’t ibang
damdamin*
• Naisusulat at naiuulat ang mga dapat gawin kapag may lindol*
1 BAHAGINAN: PAGPAPAKITA NG PRODUKTO

NG PANGKATANG GAWAIN
Tawagin ang iba-ibang pangkat upang ibahagi ang kanilang mga
PY
presentasyon.
Pangkat 1: Pagsasadula sa larong Langit, Lupa
Pangkat 2: Pagsasadula ng pang-aasar ni Greg at ang reaksiyon

O
nina Pauline
C
Pangkat 3: Pagbasa ng payo kay Greg
Pangkat 4: Pagbasa ng ginawang listahan ng pangyayari sa gitna

D
ng lindol
Pangkat 5: Pagsasadula ng pagbigay ng guro ng habilin sa mga

E
mag-aaral
EP

D
Ipamahagi ang Leveled Reader sa mga mag-aaral. Ipasagot ang

Skill Builder na matatagpuan sa pahina 5.
3 MGA DAGDAG NA PAGSASANAY

a. Kailan Nila Naramdaman Ito?

Balikan ang mga nangyari sa kuwento. Ano ang naramdaman ni
Pauline at ng kaniyang mga kaibigan sa iba’t ibang tagpo? Punan
ang patlang ng sitwasyon sa kuwento kung kailan ito naramdaman
ng isang tauhan:
TALAAN (1) Masaya si ________ nang ______________________________.
(2) Nainis si _______ nang _______________________________.
(3) Kinabahan si _______ nang ____________________________.
(4) Nag-alala si _____ nang _______________________________.
(5) Natakot si _____ nang _______________________________.
(6) Nagtaka si _____ nang ________________________________.
b. Pagsulat at Pag-uulat
Ano-ano ang bilin ng guro na dapat gawin kapag may lindol?
Isulat ang mga ito. Maghandang iulat ito sa klase.
Mga Dapat Tandaan Kapag May Lindol
1. __________________________________________
2. ___________________________________________
PY
3. ___________________________________________
4.___________________________________________
O
C
4 TAKDANG-ARALIN
D
Pumili ng isa sa sumusunod na damadamin: natutuwa,

E
nalulungkot, naiinis, nagagalit, kinakabahan. Isulat kung kailan

mo ito nararamdaman.
EP
Halimbawa: Kinakabahan ako tuwing __________________.

D
ARAW LAYUNIN
4
ng mga salita
• Nasasagot ang pagsasanay tungkol sa binasang kuwento*
• Naipakikita ang pag-unawa sa nakasulat na direksiyon sa pamamagitan ng
wastong pagsunod nito*
YUNIT 1 ARALIN 7
TALAAN
1 BAHAGINAN
Mag-uusap ang mga magkakatabi tungkol sa natatandaan nilang mga

payo mula sa nabasa nilang kuwento tungkol sa mga dapat gawin
kapag lumindol. Ano ang sinabi ni Ma’am Luna? Ano ang ipinagawa
ng mga guro? Bakit mahalaga na sundin ang mga ito? Bigyan sila
ng limang minuto para sa kanilang bahaginan. Matapos ang limang
minuto, tumawag ng tatlong mag-aaral na maglalahad ng kanilang
pinag-usapan sa buong klase.
2 PAGHANDA PARA SA PAGBABASA
(1) kalmado
PY
Sabihin: Kahit natatakot si Lita, kalmado pa rin ang boses niya
nang kausapin ang guro niya. Hindi siya nataranta o nagpakita ng
kaba.
O
Itanong: Aling mga salita sa pangungusap ang nagbibigay ng ideya kung
ano ang ibig sabihin ng kalmado? (posibleng sagot: hindi nataranta,
C
hindi nagpakita ng kaba) Paano kumilos o ano ang ginagawa ng isang
taong natataranta? Paano naman kumilos ang isang taong kalmado?
Kapag kalmado ang isang tao, siya ba ay:
D
(a) mahinahon, (b) ninenerbiyos, o (c) galit?

E
Isulat: kalmado – mahinahon

EP
(2) intensity
Sabihin: Ibinalita sa telebisyon na may tumamang lindol sa
Mindanao. Intensity 5 daw ito. Ipinaliwanag ng tagapagsalita ng
D
gobyerno na may ginagamit silang panukat ng lakas ng lindol, mula

Intensity 1 hanggang Intensity 10. Sa Intensity 5, ang lindol na
naramdaman sa Mindanao ay malakas. Kapag ganito raw ang lakas ng
lindol, ramdam ang yanig at galaw ng lupa at gusali, may mga natataob o
nababasag na gamit, at makikita sa mga puno na tila nanginginig ang mga
dahon.
Itanong: Mula sa anong wika ang salitang ito? (Maghintay ng sagot.)

Tama!—galing ito sa wikang Ingles. Madalas, may mga salita sa larangan
ng agham o matematika na hinihiram natin mula sa ibang wika.
Isa na rito ang salitang intensity. Ayon sa binasa ko, iisa lang ba ang
sukat ng lakas ng lindol? Ano kaya ang mas malakas—Intensity 1
o Intensity 5? Ano raw ang mararamdaman o makikita kapag may
Intensity 5 na lindol? (Maghintay ng sagot. Basahin muli ang
pangungusap kung kailangan.) Ano ang ipinapahiwatig ng salitang
intensity?
Isulat: intensity – lakas ng lindol
TALAAN (3) magnitude
Sabihin: Ayon pa rin sa ulat sa telebisyon, halos buong isla ng Mindanao

ang nakaramdam ng pagyanig. Malawak ang magnitude nito.
Naramdaman ang pagyanig mula Davao, sa timog silangan, hanggang
Pagadian, sa may kanlurang bahagi ng isla.
Mula na naman sa wikang Ingles ang salitang ito. Sabihin nga natin nang
sabay-sabay: magnitude. Paano inilarawan ang magnitude ng lindol?
(sagot: malawak) Gaano raw kalawak ang sakop ng nakaramdam ng
lindol? (sagot: mula kanluran hanggang timog silangan).
Ano kaya ang ibig sabihin ng magnitude?
Isulat: magnitude – lawak na sakop ng lindol
b. Pagganyak
Ipakita muli ang pabalat ng aklat para sa linggong ito. Tanungin
ang klase kung ano ang naaalala nila mula sa huling pagbasa nila
ng kuwento.
PY
Itanong: Sa binasa ninyong kuwento noong isang araw, ano-ano ang
naramdaman nina Pauline nang lumindol? Kung kayo, ano ang gagawin
ninyo kapag lumindol habang nasa loob kayo ng klase?
O
C
Sabihin: Habang binabasa ninyo ang kuwento, hanapin ang sagot sa
tanong na ito: Ano ang nagbago kay Greg pagkatapos nila pagdaanan ang
lindol?
D
3
E
TAHIMIK NA PAGBASA NG KUWENTO

EP
Sabihin: Babasahin ninyo nang tahimik ang karugtong na bahagi ng

tulong sa pagbasa. Pagkatapos ninyong basahin nang tahimik ang kuwento,
D
magsasagawa tayo ng pangkatang gawain upang lalong maintindihan ang

kuwento.
4 PANGKATANG GAWAIN
Sabihin: Hahatiin ko ang klase sa dalawang Pangkat. Ang Pangkat

1 ay magbabasa nang malakas, habang ang Pangkat 2 ay sasagot ng
pagsasanay. Pagkatapos magbasa ng Pangkat 1, sila naman ang sasagot ng
pagsasanay at ang Pangkat 2 naman ang magbabasa nang malakas.
5 PAGSASANAY PARA SA
PANGKATANG GAWAIN
Panuto: Isulat sa kuwaderno ang sagot sa bawat tanong:
YUNIT 1 ARALIN 7
1. Ano ang dapat gawin kapag inabutan ng lindol sa silid-aralan? TALAAN
(a) Mabilis na tumakbo palabas.
(b) Yumuko at takpan ang ulo ng makapal na libro.
(c) Sumigaw para humingi ng tulong.
2. Ano ang naramdaman ni Greg nang biglang lumindol?
(a) nainis
(b) nataranta
(c) nagalit
3. Bakit dapat umiwas sa tapat ng shelf kapag lumilindol?
(a) para madaling makalabas
(b) baka matumbahan ng shelf
(c) baka hindi makita ng mga kaklase
PY
4. Ano ang ibig sabihin ng Intensity 7 na lindol?
(a) Maraming lugar ang sakop ng lindol.

O
(b) Malakas ang lindol.
C
(c) Pitong lugar ang tinamaan ng lindol.
5. Ano ang naging pagbabago kay Greg pagkatapos ng lindol?

D
(a) Naging matatakutin siya.

E
(b) Naging mabait na siya.

EP
(c) Naging matapang na siya.
6. Ano ang dahilan ng pagbabago ni Greg?

D
(a) Nakita niya ang kabaitan ng mga kaklase niya.
(b) Ninerbiyos siya nang lumindol.
(c) Napagsabihan siya ni Ma’am Luna.
6 PAGSASANAY: PAGSUNOD SA
NAKASULAT NA DIREKSIYON
Sabihin: Tatawag ako ng limang mag-aaral. May ipababasa akong

direksiyon. Babasahin nila ito nang tahimik at gagawin nila ang
isinasaad na direksiyon. Huhulaan ng buong klase kung ano ang
nakasulat sa direksiyon.
Ipakita sa mga mag-aaral na magsasagawa ng aksiyon ang

sumusunod. Isa-isa nilang ikikilos ang bawat direksiyon.
Huhulaan muna ng klase ang ipinakita nilang aksiyon bago sila
tumungo sa susunod na bilang/direksiyon.
TALAAN a. Pumila nang tahimik.
b. Maglakad nang mabilis.
c. Umupo/lumuhod, takpan ang ulo, humawak sa matibay na

bagay. (drop-cover-hold)
d. Tumingin sa kanan, tumingin sa kaliwa.
7 TAKDANG-ARALIN
Ikuwento sa inyong mga kapamilya ang natutunan ninyong

impormasyon tungkol sa lindol. Isulat sa huling hanay ng inyong
talahanayang A-G-N ang mga bagay na natutunan ninyo tungkol
sa lindol ngayong linggo. Maghandang magbahagi tungkol sa mga
bagay na natutunan ninyo sa susunod na klase.
PY
ARAW LAYUNIN
O
5 •
C
• F3WG-Ie-h-3 Nagagamit ang angkop na panghalip panao
• Naibibigay ang kasingkahulugan ng mga salitang nabasa sa kuwento*
• Nakasusulat ng isang liham pangkaibigan batay sa karanasan ng tauhan sa
D
kuwento nang may wastong baybay, bantas, at mekaniks ng pagsulat*

E

EP
1 BAHAGINAN
D
• Ipaskil muli ang talahanayang A-G-N na ipinakita sa klase sa

simula ng linggo.
Paksa: LINDOL
Alam Ko Na (A) Gusto Ko Pang Natutunan Ko
Malaman (G) (N)
Isulat dito ang Isulat dito ang Isulat dito ang
anumang bagay na anumang bagay anumang bagay na
alam mo na tungkol na gusto mo pang natutunan mo sa
sa paksa malaman tungkol sa pagtatapos ng klase
paksa
• Ipaalala sa klase ang kanilang takdang-aralin. Ano ang mga

bagay na natutunan nila tungkol sa lindol ngayong linggo?
Magbabahaginan sila ng kanilang katabi tungkol dito. Maaari nilang
basahin ang isinulat nila sa huling hanay ng kanilang talahanayang
A-G-N.
YUNIT 1 ARALIN 7
• Bigyan ng limang minuto ang mga mag-aaral para sa kanilang TALAAN

bahaginan. Pagkatapos, tumawag ng limang mag-aaral na
maglalahad ng isang bagay na natutunan nila tungkol sa lindol
ngayong linggo. Isulat sa talahanayan ang mga babanggitin nila.
• Bago tumuloy sa susunod na gawain, alamin kung mayroon

pang katanungan o nais malaman ang mga mag-aaral tungkol sa
lindol. Sagutin ang mga tanong batay sa impormasyon mula sa
aklat o sariling karanasan, at tulungan ang klase na magplano ng
mga aktibidad upang matukoy ang sagot sa kanilang mga tanong
(halimbawa: paghanap ng impormasyon sa silid-aklatan, pag-imbita
ng eksperto tungkol sa lindol o paghahanda laban sa sakuna).
Magtalaga ng ilang mag-aaral na mangunguna sa
pakikipag-ugnayan sa guro sa pagsagawa ng mga aktibidad na ito.
2 PAGBABALIK-ARAL:
PAGGAMIT NG ANGKOP NA PANGHALIP
PY
• Ipaliwanag muli kung kailan ginagamit ang iba-ibang panghalip:
Panghalip na Pang-Isahan Panghalip na

Pang-maramihan
O
Ako (ang nagsasalita) Kami (ang nagsasalita at iba
C
pang tao)
Ikaw (ang kinakausap) Kayo (ang kinakausap at ang
kasama niyang iba pang tao)
D
Siya (ibang tao bukod sa Tayo (ang kinakausap at ang

nagsasalita at kinakausap) nagsasalita)
E
Siya (ibang tao bukod sa Sila (ibang mga tao bukod sa

EP
nagsasalita at kinakausap) nagsasalita o kinakausap)
• Isulat sa pisara ang sumusunod na pagsasanay. Magbalik-aral

tungkol sa iba-ibang panghalip sa pamamagitan ng pagsasanay na
D
ito.
Panuto: Basahin ang pangungusap. Palitan ang sinalungguhitang

pangalan ng angkop na panghalip (tayo, sila, kami, kayo, siya, ako,
ikaw).
a. Nasa labas ng silid-aralan sina Ram at Pauline.
_____________ ay naglalaro.
b. Nagpaliwanag si Ma’am Luna tungkol sa intensity at magnitude.
_____________ ang guro nina Puline.
c. “Greg, __________ ba ay kinakabahan?” tanong ni Ma’am

Luna kay Greg.
d. “Si Miko at ako ay nagtakip ng ulo nang lumindol,” sabi ni Ram.

“Kumuha ____________ ng makapal na aklat sa shelf.”
TALAAN e. “Pauline, Ram, at Miko, maglalaro ba ________________?”

tanong ni Greg.“Isali naman ninyo ako.”
3
PAGSAGOT NG SKILL BUILDER
SA LEVELED READER
Ipamahagi ang Leveled Reader at ipabukas sa pahina 11. Ipagawa ang

pagsasanay sa pahinang ito. Isusulat nila ito sa kanilang kuwaderno.
Kung may panahon pa matapos gawin ang Skill Builder, maaaring
4 PAGSASANAY: MGA SALITANG

MAGKASINGKAHULUGAN
Piliin sa kahon ang kasingkahulugan ng salita sa bawat bilang at
PY
isulat ito sa patlang:
dinatnan tuwa pagkilos mang-aasar

pantakip kinuha grabe
O
a. pagyanig __________________
C
b. inabutan __________________
c. dinampot _________________
D
d. galak ____________________
E
e. malala ___________________
EP
f. mangungulit ________________
g. pantaklob __________________
D
h. masuwerte _________________
5 TAKDANG ARALIN: PAGSULAT NG LIHAM

TUNGKOL SA KARANASAN
Pumili ng gusto ninyong tauhan sa kuwento: si Ram, Miko, Greg,

o Pauline. Kunwari ay susulatan ng tauhang ito ang kaniyang
kaibigan tungkol sa naranasang lindol. Magsulat ng liham sa
boses ngnapiling tauhan, katulad ng porma sa kahon.
YUNIT 1 ARALIN 7
TALAAN
__________
__________
__________
____________________________________________
__________________________________________________
_________________________________________________
____________
___________
___________
Pagkatapos gawin ang liham, tingnan kung:
a. Naisulat nang maayos ang pamuhatan: ang inyong tirahan at

petsa ng pagsulat.
PY
b. Nag-uumpisa sa malaking letra ang bating panimula at may
kuwit sa huli. O
c. Nakapasok ang unang salita ng katawan ng liham.
d. Nag-uumpisa sa malaking letra at may kuwit sa huli ang bating

C
pangwakas.
e. Naisulat nang maayos ang inyong lagda.

E D
EP
D
YUNIT 1 ARALIN 8
ARALIN
8
GABAY SA PAGTUTURO
IKATLONG BAITANG
FILIPINO
PY
O
C
D
TEMA: MGA PANGANIB

E
LEVELED READER: ANONG NANGYARI KAY GREG?

EP
D

IKATLONG BAITANG
Tema: Mga Panganib

Leveled Reader: Anong Nangyari kay Greg?
(Kuwento ni Sierra Mae Paraan at Guhit ni Hannah Manaligod)
PS Sa loob ng isang linggo, inaasahang • Pagbibigay-ulat tungkol sa kaalaman
ang mga mag-aaral ay: sa sunog
• Naibabahagi ang kaalaman tungkol

sa sunog*
Araw-
TA • F3TA-0a-j-2
araw
damdamin/ reaksiyon sa pagsalaysay
PY
intonasyon
PT • Nakagagamit ng mga pahiwatig • Leveled Reader: Anong Nangyari
upang malaman ang kahulugan ng kay Greg?
O
• Paghawan ng Balakid: karatula,
larawan at aksiyon*
natamaan, nagsalubong ang
C
kilay
D

pagbahagi ng tungkol sa panganib
E
EP • F3EP-Ib-h-5 • Paghinuha sa mangyayari sa

1 Nagagamit ang iba’t ibang bahagi ng kuwento batay sa pamagat at mga
EP

PN • F3TA-0a-j-1 • Pagbasa ng guro ng kuwento
D

PS • Natutukoy ang sanhi ng pangyayari* • Pagtalakay sa Pakikinggang
Kuwento/Listening Story
PP • Naibibigay ang bilang ng pantig ng
mga salita* • Ano ang sanhi?

YUNIT 1 ARALIN 8

• Hikayatin ang mga mag-aaral na pag-usapan • Pag-uulat/Pag-uusap ng kaalaman tungkol sa
at ibahagi ang kanilang nalalaman tungkol sa sunog
sunog
PY
• Hikayatin ang mga mag-aaral na mahinuha ang • Pagbibigay ng kahulugan ng mga salita
kahulugan ng mga salita batay sa larawan at
O
aksiyon
C

D
tanong tanong
E
• Hikayatin ang mga mag-aaral na sabihin ang • Pagbibigay ng hinuha sa maaaring laman ng
maaaring laman ng kuwento kuwento
EP
• Basahin ang Pakikinggang Kuwento/Listening • Pakikinig sa kuwento at pagsali sa talakayan

Story at pagtatanong tungkol dito
D
• Talakayin ang mga pangyayari at hikayatin ang • Pagbibigay ng maaaring sanhi ng pangyayari
mga mag-aaral na ibigay ang maaaring sanhi

Basa

PT • F3PT-Ic-1.4 • Paghawan ng Balakid: inurong,
Nakagagamit ng mga pahiwatig peligro, acetone
kasingkahulugan
PB • F3PB-Ia-1 • Pagbabalik-aral sa Pakikinggang

Naiuugnay ang binasa sa sariling Kwento/Listening Story at pagsagot
karanasan ng pangganyak na tanong

2
ekspresyon
EP naisasagawa ang hinihinging gawain:
PY
–– Naiuulat ang maaaring sanhi ng
sunog at paano nakatakas sa
nasusunog na bahay*
O
–– Nakasusulat ng karatula*
C
–– Nakagagawa ng liham
pasasalamat*
D
–– Nakapagpapakita ng dula-dulaan*
PB • Nakasasali sa talakayan tungkol sa • Talakayan ng kuwento at pagpakita
E
binasang kuwento at naipakikita ang ng ginawa ng pangkat

ginawa ng pangkat*
EP
PT • F3PT-Iif-1.8 • Mga salitang may iba’t ibang

Nasasabi ang iba’t ibang kahulugan kahulugan
D
ng salita at napipili ang angkop na

3 kahulugan ayon sa gamit nito sa
pangungusap
KM • Naisusulat sa karatula ang mga dapat • Pagsulat ng karatula tungkol sa
tandaan upang maiwasan ang sunog* pag-iwas sa sunog
WG • F3WG-Ie-h-3.1 • Panghalip na pamatlig

Nagagamit nang wasto ang mga
panghalip na pamatlig na ito, iyan,
at iyon
YUNIT 1 ARALIN 8

• Magbalik-aral sa Pakikinggang Kuwento/ • Pagsagot sa mga tanong tungkol sa unang

(Listening Story); magbigay ng pangganyak na bahagi ng kuwento, sa pangganyak at
tanong pangganyak na tanong
• Tahimik na ipabasa ang kuwento/Leveled • Pagbabasa nang tahimik ng kuwento

Reader
• Magbigay ng gawain sa bawat pangkat at • Pagsali sa pangkatang gawain at paggawa ng

gabayang ang mga mag-aaral sa paggawa ng gawain ng pangkat
PY
mga sumusunod:
–– Ulat tungkol sa dahilan ng sunog at paano

nakatakas sa nasusunog na bahay
O
–– Karatula kung paano makaiiwas sa sunog
C
–– Dula-dulaan kung paano nakatakas sa
nasusunog na bahay
D
–– Liham pasasalamat
E

EP
• Talakayin ang iba’t ibang kahulugan ng salita at • Pagpili ng angkop na kahulugan ng salita ayon
hikayatin ang mga mag-aaral na pag-aralan ang sa gamit nito sa pangungusap
D
gamit nito sa pangungusap upang mapili ang

angkop na kahulugan
• Magpasulat ng karatula tungkol sa pag-iwas sa • Pagsulat ng karatula tungkol sa pag-iwas sa

sunog sunog
• Talakayin ang wastong gamit ng mga panghalip • Pagsagot sa pagsasanay tungkol sa gamit ng
na pamatlig na ito, iyan, at iyon ito, iyan, at iyon

Basa

PT • F3PT-Ic-1.4 • Paghawan ng Balakid: aktibong
Nakagagamit ng mga pahiwatig bulkan, lava, sumabog,
upang malaman ang kahulugan ng pumutok, lumikas,
mga salita nagdalawang isip, mabaon


ekspresyon
• Pagbabasa nang malakas ng
PY
kuwento
PB • Nasasagot ang pagsasanay tungkol sa • Pagsagot ng pagsasanay at

binasang kuwento* pangkatang gawain
O
C
PT • Nasasabi kung ang pares ng • Magkasingkahulugan at
salita ay magkasingkahulugan o magkasalungat na mga salita
magkasalungat at nagagamit ang mga
D
ito sa pangungusap*
E
WG • Nagagamit nang wasto ang mga • Dito, diyan, at doon

EP
panghalip panlunan na dito, diyan,

5 at doon*
• F3TA-0a-j-4; F3PBH-Ie-4
D
TA • Pagsulat ng kuwentong nabasa

Nakasusulat ng isang kuwentong
nabasa na isinasaad ang tagpuan,
mga tauhan at banghay ng kuwento
at may wastong baybay, bantas, at
mekaniks ng pagsulat
YUNIT 1 ARALIN 8

• Hikayatin ang mga mag-aaral na mahinuha • Pagbibigay ng kahulugan ng mga salita batay sa
ang kahulugan ng mga salita sa pamamagitan gamit ng mga ito sa pangungusap
• Talakayin ang maaaring alam ng mga mag-aaral • Pagbibigay ng kahulugan ng mga salita batay sa
at iugnay nito sa babasahing kuwento gamit ng mga ito sa pangungusap
• Pagsagot ng mga tanong tungkol sa dating

alam ng mga mag-aaral at pag-uugnay nito sa
babasahing kuwento
• Tahimik na pagpapabasa ng kuwento/Leveled • Tahimik na pagbabasa ng kuwento/Leveled
Reader sa mga mag-aaral Reader
• Malakas na pagpapabasa ng kuwento/Leveled • Malakas na pagbabasa ng kuwento/Leveled
PY
Reader Reader

pagsasanay
O
C
• Hikayatin at gabayan ang mga mag-aaral • Pagsagot sa pagsasanay tungkol sa
na sabihin kung ang pares na salita ay magkasingkahulugan at magkasalungat
magkasingkahulugan o magkasalungat at na mga salita at paggamit ng mga ito sa
D

E
• Gabayan ang mga mag-aaral sa paghinuha • Pagsabi ng wastong gamit ng dito, diyan, at
EP
kung kailan ginagamit ang dito, diyan, at doon doon at pagsagot sa pagsasanay
at hikayatin sila na sagutin nang tama ang
pagsasanay
D
• Magbalik-aral sa mga bahagi ng kuwento • Pagbabalik-aral sa kuwento at pagsulat ng

at magsulat na nakalagay ang tagpuan, mga kuwento na nakalagay ang tagpuan, mga
tauhan, at banghay ng kuwento at may tauhan, at banghay ng kuwento at may
wastong mekaniks sa pagsulat nito wastong mekaniks sa pagsulat nito

Basa
TALAAN
ARAW LAYUNIN
1 •
•
F3PT-Ic-1.4 Nakagagamit ng mga pahiwatig upang malaman ang kahulugan
ng mga salita tulad ng paggamit ng larawan at aksiyon*
• F3PN-Ib-2 Nagagamit ang dating kaalaman sa pagbahagi ng tungkol sa
panganib
impormasyon
• F3TA-0a-j-1 Nakikinig at nakatutugon nang angkop at nakasasagot sa mga
• Natutukoy ang sanhi ng pangyayari*
• Naibibigay ang bilang ng pantig ng mga salita*
PY
1 BAHAGINAN
O
panganib ng sunog.
C
Sabihin: Tungkol pa rin sa mga panganib ang tema natin ngayong linggo.
Ano nga ulit ang ibig sabihin ng panganib? (Maghintay ng sagot).
D
Tama!—ang panganib ay anumang bagay na makasasama,

makapipinsala, o makamamatay. Noong nakaraang linggo, tinalakay natin
E
ang panganib na dulot ng lindol. Ngayon naman, tatalakayin natin ang

panganib ng sunog. Saan nagsisimula ang sunog? Ano ang posibleng pinsala
EP
na maidudulot ng sunog? Ano ang puwedeng gawin upang maiwasan ang

sunog? Ilan lamang yan sa pag-aaralan natin ngayong linggo.
• Isulat ang sumusunod na panimula sa pisara:

D
Sa pagkakaalam ko, nagsisimula ang sunog mula sa _____.

Makadudulot ito ng pinsala sa tao at ari-arian, katulad ng
__________________. Upang maiwasan ang sunog, dapat
_______________.
Sabihin: Magpalitan kayo ng impormasyon ng inyong katabi tungkol sa

mga bagay na nalalaman ninyo tungkol sa sunog. Maaari ninyong gamitin
ang panimula na isinulat ko sa pisara. May limang minuto kayo para sa
gawaing ito.
• Umikot sa klase habang nag-uusap ang mga mag-aaral. Pakinggan

ang kanilang palitan ng impormasyon. Pagkatapos ng limang
minuto, tumawag ng tatlong mag-aaral upang maglahad ng
kanilang pinag-usapan tungkol sa sunog.
YUNIT 1 ARALIN 8
TALAAN
2 PAGHAHANDA PARA SA PAKIKINIG
Sabihin: May kinalaman ang aklat natin ngayong linggo sa paksa ng
sunog. Babasahin ko mamaya ang panimula o introduksiyon sa aklat.
Ngunit bago iyon, pag-aralan muna natin ang ilang salita mula sa
teksto.
Isulat ang mga salitang pag-aaralan sa pisara at ipabasa sa klase:
karatula natamaan nagsalubong ang kilay

(1) karatula
Sabihin: Nag-martsa ang mga magsasaka patungong munisipyo.

May hawak silang mga bandera at karatula. Mula sa malayo, binasa ni
Elena ang nakasulat sa isang karatula. “Lupa, Hindi Bala!”
PY
ang mensaheng nakasulat dito. “Kapayapaan, Ngayon Na!” ang nakasulat
sa isa pang karatula.
Itanong: Sino raw ang may hawak ng karatula? Ano raw ang
O
nakasulat sa karatula? Bakit kaya may dalang karatula ang mga
magsasaka?
C
Ano ang nais nilang ipahiwatig? Ano ang kahulugan ng salitang
karatula?
Isulat: karatula – malaking piraso ng karton o

D
matigas na papel na may mensaheng nakasulat

E
(2) natamaan
EP
Sabihin: Nang gumuho ang lupa sa bundok sa Guinsaugon, Leyte, isang

buong barangay ang natamaan. Naapektuhan ang kanilang bahay,
komunidad, at kabuhayan. Maraming pamilya ang kinailangang tumira
D
muna sa mga paaralan at iba pang pampublikong lugar. Ang iba naman ay
nakituloy sa mga kamag-anak na hindi natamaan ng sakuna.
Itanong: Narinig na ba ninyo ang salitang natamaan? Ano ang mga

bagay sa posibleng tumama sa atin? (posibleng sagot: kidlat, suntok,
bato, bagyo) Sa pangungusap na binasa ko, ano o sino ang natamaan?
Paano sila natamaan/ano ang tumama sa kanilang barangay?
Ano ang ibig sabihin ng natamaan?
Isulat: natamaan – naapaketuhan, nakaramdam

ng pinsala
(3) nagsalubong ang kilay
Sabihin: Nakakita si Mara ng mga tao na nagtatakbuhan.

Nagsalubong ang kilay niya habang pinapanood ang mga tao.
“Ano kaya ang nangyari?” tanong niya sa sarili.
Itanong: Hawakan ang inyong kilay. Ipagsalubong ang mga ito.
TALAAN Tingnan ninyo ang katabi ninyo—ano ang hitsura ng nagsalubong

na kilay? Kapag may makita kayong magkasalubong ang kilay, ano
ang ipinapahiwatig ng kanilang ekspresyon? Anong damdamin kaya
ang ipinapakita nito? Kailan nagsasalubong ang kilay ng isang tao?
PAALALA SA GURO (Maghintay ng sagot).
Hikayatin ang mga Isulat: nagsalubong ang kilay – nagpakita ng
mag-aaral na masabi ang pagtataka o pagtatanong nang hindi nagsasalita
maaaring nilalaman ng
aklat batay sa pamagat at b. Pagganyak
mga larawan. • Ipakita ang pabalat ng aklat ngayong linggo. Ipabasa sa klase ang
pamagat. Tanungin kung ano ang nakikita nila sa larawan.
May mga pamilyar ba silang nakikita?
Itanong: Sino nga ulit si Greg? Sa palagay ninyo, ano ang nangyari sa
kanya sa kuwentong ito? Bakit ninyo nasabi iyon?
c. Pangganyak na tanong
Sabihin: Sa babasahin kong kuwento ngayon, alamin ninyo: Ano-ano ang
PY
ibinigay na tulong nina Ram at Miko kay Greg?
O
3 PAKIKINIG SA PAGBASA NG KUWENTO
C
Makinig nang mabuti sa babasahin kong kuwento.
D
Nagkakagulo ang Grade 3-Matulungin nang pumasok si Pauline.

May dalang mga damit si Ram habang puro pagkain ang nasa supot
E
ni Miko.
“Anong nangyari? Bakit n’yo dala ‘yan?” tanong ni Pauline.
EP
“Hindi mo ba nabalitaan ang nangyari kay Greg?” sagot ni Miko.

“Grabe! Natamaan nga raw ang buong pamilya nila,” dagdag ni
Ram. Sa isang sulok ng silid aralan, naglagay si Ma’am Luna ng
D
kahon para sa damit, pagkain, libro, laruan, at ano pa mang gamit.

“Para kay Greg Advincula”, binasa ni Pauline ang karatula habang
nagsasalubong ang kilay sa pagtataka.
a. Ano-ano ang tulong na ibinigay nina Ram at Miko para kay

Greg?
b. Saan nila dinala ang tulong nilang pagkain at damit?
c. Maliban sa damit at pagkain, ano-ano pang tulong ang

puwedeng dalhin ng mga mag-aaral? Anong bahagi ng kuwento
ang nagsasaad ng mga puwedeng dalhin?
d. Ano ang nakalagay sa karatula?
e. Bakit nagsalubong ang kilay ni Pauline nang mabasa niya ang

nasa karatula?
YUNIT 1 ARALIN 8
f. Sa palagay ninyo, ano kaya ang nangyari sa pamilya ni Greg? TALAAN
5 PAGHINUHA SA NANGYARI SA TAUHAN
Bukas babasahin ninyo kung ano ang nangyari sa pamilya ni

Greg. Maaari ninyong hulaan ngayon kung ano ang nangyari sa
pamamagitan ng pagdugtong sa pangungusap sa kahon:
Ano Ang Nangyari sa Pamilya ni Greg?
Palagay ko _______________________________________
____________________. Ito ang prediksiyon ko dahil _____
__________________________.
6 TAKDANG-ARALIN
a. Magtanong sa isang kapamilya kung ano ang maipapayo nila
PY
upang maiwasan ang panganib ng sunog.
b. Gamitin sa pangungusap ang mga salitang karatula, natamaan,
at nagsalubong ang kilay.
O
C
LAYUNIN ARAW
D
•
Nakasasali sa pagbigkas ng mga pahayag* 2
E

EP

• F3TA-0a-j-3 Nababasa ang kuwento nang may tamang bilis, diin, tono, antala,
D
at ekspresyon
1 BAHAGINAN
• Gamiting lunsaran ang takdang-aralin para sa bahaginan ngayong

araw. Itanong sa klase kung may nakuha silang payo mula sa
kanilang kapamilya tungkol sa pag-iwas sa panganib ng sunog.
Ibabahagi nila sa kanilang katabi ang payo na binanggit ng
kanilang kapamilya. Gabayan sila sa pagpapalitan ng nakuha nilang
impormasyon. Isulat ang sumusunod na panimula sa pisara:
Sabi ng ____ ko, dapat daw __________________________

upang makaiwas sa panganib ng sunog.
TALAAN • Magbigay ng sariling halimbawang pangungusap. Halimbawa:

Sabi ng nanay ko, dapat daw ay huwag maglagay ng nakasinding kandila
malapit sa kurtina o anumang bagay na madaling masunog.
• Bigyan ng tatlong minuto ang magkakatabi upang magpalitan ng

impormasyon. Pagkatapos, tumawag ng tatlong mag-aaral upang
ibahagi ang kanilang pangungusap sa buong klase.
• Isulat ang pag-aaralang salita sa pisara at ipabasa nang malakas sa
klase:
inurong peligro acetone
(1) inurong
PY
Sabihin: Pagmasdan ninyo ang gagawin ko. (kumuha ng silya o iba
pang gamit, buhatin ito, at iurong sa ibang lugar) Ano ang ginawa
ko? Inurong ko ang silya mula dito papunta doon. Tumayo nga tayong
lahat. I-urong ninyo paharap ang inyong upuan/desk. (hintayin na
O
magawa ng klase) Ngayon naman, i-urong niyo ito pabalik sa dating
puwesto. (hintayin na gawin ng klase) Batay sa ginawa ninyo, ano ang
C
ibig sabihin ng salitang inurong?
Isulat: inurong – ginalaw ang isang bagay at

D
inilagay sa ibang puwesto

E
(2) peligro
EP
Sabihin: Nang bumuhos ang malakas na ulan, nalagay sa peligro

ang mga tao na nakatira sa tabing-ilog. “Kailangang ilikas sila,” sabi ng
kapitan ng barangay. “May panganib na baka tumaas ang tubig at abutin
ang bahay nila. Baka matamaan sila ng baha.”
D
Peligro. Narinig na ba ninyo ang salitang ito? Gaya ng maraming salita

mula sa wikang Filipino, hiniram ito mula sa wikang Kastila. Mula
sa binasa kong pangungusap, ano ang mga salita na nagpapahiwatig ng
kahulugan ng salitang ito? (posibleng sagot: panganib, kailangang
ilikas, baka matamaan) Kung gayon, ano ang ibig sabihin ng peligro?
Isulat: peligro – panganib
(3) acetone
Sabihin: Pinagmasdan ng Ate Elena ko ang kaniyang mga kuko.

Nilagyan niya ito ng kulay o nail polish noong nakaraang linggo.
“Sawa na yata ako sa kulay asul,” sabi niya. “Bibili muna ako ng
acetone para matanggal ko na ang kulay sa kuko ko.”
Hiniram naman ng wikang Filipino ang salitang acetone mula sa wikang

Ingles. Bakit may kulay ang kuko ng babae sa pangungusap? Para saan
YUNIT 1 ARALIN 8
TALAAN
daw niya gagamitin ang bibilhin niyang acetone? Ano ang ibig sabihin ng
salitang acetone?
Isulat: acetone – kemikal na ginagamit sa

pagtanggal ng kulay o pintura sa kuko
b. Pagganyak
Ipakitang muli ang pabalat ng aklat. Ipabanggit ang pamagat ng
kuwento at kung ano ang natatandaan nila mula sa narinig nilang
introduksiyon kahapon.
PAALALA SA GURO
Sabihin: Kahapon, ipinasulat ko kung ano sa palagay ninyo ang
nangyari sa pamilya ni Greg. Sino ang nais magbahagi ng kaniyang Bigyan ng pansin ang mga
isinulat? (Tumawag ng dalawang mag-aaral.) mag-aaral na nahihirapang
magbasa.
Sabihin: Habang binabasa ninyo ang kuwento, sagutin ang tanong na ito:
Ano ang nangyari sa pamilya ni Greg, at paano daw ito nangyari?
PY
3 TAHIMIK NA PAGBASA NG KUWENTO O
C
mabasa o maunawaan para matulungan ko kayo.
Pansinin ang pagbasa ng mga mag-aaral. Alamin kung may

D
mga mag-aaral na nahihirapan sa pag-unawa ng nabasa, o

tila nagtatagal masyado sa kanilang pagbabasa. Maghanap ng
E
pagkakataon upang mapakinggan ang mga mag-aaral na ito sa

kanilang pagbabasa.
EP
4 PANGKATANG GAWAIN
D
• Tawagin ang pansin ng mga mag-aaral pagkatapos nilang magbasa.

Ipasagot ang pangganyak na tanong. Ano ang nangyari sa pamilya
ni Greg, at ano ang mga nabanggit na posibleng dahilan kung bakit
sila nasunugan?
Sabihin: Magkakaroon uli kayo ng pangkatang gawain.

Hahatiin ko kayo sa limang pangkat at ipapaliwanag ko ang gagawin
ng bawat pangkat.
a. Ano raw ang sanhi ng sunog? Pangkat 1, ilista ninyo ang mga
maaaring sanhi ng sunog. Iuulat ninyo ito mamaya.
b. Paano kaya nakaalis ang pamilya ni Greg sa nasusunog na

bahay? Pangkat 2, iuulat ninyo ang mga maaaring ginawa nila,
ayon sa kuwento.
c. Kunwari tinanong ninyo si Greg kung paano siya at ang

pamilya niya nakatakas sa nasusunog nilang bahay: Pangkat 3,
TALAAN ipakita ito sa pamamagitan ng dula-dulaan.
d. Ano-ano kaya ang dapat gawin para makaiwas sa sunog?

Pangkat 4, gumawa ng mga karatulang magbibigay ng
impormasyon sa mga tao para makaiwas sila sa sunog.
e. Ano kaya ang sasabihin ni Greg kapag makita ang mga pagkain
at damit na bigay ng mga kaklase niya? Kunwari ay gumawa si
Greg ng liham pasasalamat para sa mga kaklase. Pangkat 5,
kunwari kayo si Greg. Gawin ang liham pasasalamat.
• Bawat pangkat ay pupunta na sa kanilang lugar sa silid upang

paghandaan ang itinakda sa kanila. Ipakikita ninyo ito bukas sa
simula ng ating klase.
• Umikot sa iba-ibang pangkat at alamin kung may tanong sila

tungkol sa kanilang gawain, o tungkol sa detalye ng kuwentong
binasa.
5
PY
TAKDANG-ARALIN
Ikuwento sa inyong kapamilya ang aklat na binasa ninyo ngayon.

O
Pag-usapan kung may dapat pang gawin ang inyong pamilya
upang maiwasan ang panganib ng sunog.
C
E D
ARAW LAYUNIN
EP
3
• Nakasasali sa talakayan tungkol sa binasang kuwento at naipapakikita ang
D
ginawa ng pangkat*
• F3PT-Iif-1.8 Nasasabi ang iba’t ibang kahulugan ng salita at napipili ang
angkop na kahulugan ayon sa gamit nito sa pangungusap
• Naisusulat sa karatula ang mga dapat tandaan upang maiwasan ang sunog*
• F3WG-Ie-h-3.1 Nagagamit nang wasto ang mga panghalip na pamatlig na ito,
iyan, at iyon
1 PANIMULANG GAWAIN:
PRESENTASYON NG BAWAT PANGKAT
Sabihin: Kahapon, binasa ninyo ang unang bahagi ng aklat na “Anong

Nangyari kay Greg?” Pagkatapos, bumuo tayo ng limang pangkat. May
itinakda akong gawain para sa bawat pangkat na makatutulong sa
pag-unawa natin sa binasa nating kuwento. Ipapakita ngayon ng bawat
pangkat ang resulta ng kanilang gawain.
YUNIT 1 ARALIN 8
• Pangkat 1, iulat ang inilista ninyo ang mga maaaring sanhi ng TALAAN
sunog.
• Pangkat 2, iulat ninyo ang mga maaaring ginawa nila upang

makaalis sa kanilang bahay, ayon sa kuwento.
• Pangkat 3, ipakita ang inihanda ninyong dula-dulaan.
• Pangkat 4, ipakita ninyo ang mga karatula na nagsasaad kung

paano makaiiwas sa sunog.
• Pangkat 5, basahin ang ginawa ninyong liham pasasalamat.
• Bigyan ng akmang panahon ang bawat pangkat para sa kanilang

presentasyon. Tanungin ang ibang pangkat kung may nais silang
itanong o idagdag sa mga ipinakita/binanggit ng ibang pangkat.
2
PAGSASANAY: IBA’T IBANG KAHULUGAN NG
SALITA
PY
Sabihin: May mga salita na may iba’t ibang kahulugan. Kung
minsan, ginagamit ito bilang pangngalan, at kung minsan ay ginagamit
ito bilang pang-uri. Halimbawa, tingnan natin ang gamit ng salitang
O
sunog sa dalawang magkaibang pangungusap:
Pangungusap 1: May sunog sa kabilang kanto! Tumawag kayo

C
ng bumbero!
Pangungusap 2: Sunog na ang isdang niluluto niya nang balikan

D
niya ito. Hindi na ito makakain.

E
Itanong: Ano ang pagkakaiba ng kahulugan ng sunog sa mga

pangungusap na ito?
EP
Sabihin: Sa unang pangungusap, ginamit ang salita bilang

pangngalan. (at nasa unang pantig ang diin) Sa ikalawang
D
pangungusap, ginamit ang salita bilang pang-uri (at nasa ikalawang

pantig ang diin). May relasyon ang dalawang salita (parehong may
kinalaman sa epekto ng apoy), pero magkaiba pa rin ang gamit at
kahulugan.
Para sa mga salitang ganito, malalaman lang natin kung aling kahulugan
ang ginamit ng nagsulat o nagsalita kung uunawain natin ang kabuuang
ideya o konteksto ng pangungusap. Mahalaga ding malaman natin na
may iba-ibang posibleng ibig sabihin ang isang partikular na salita. Kapag
alam natin ang mga posible nitong kahulugan, mas madali para sa atin na
maunawaan ang ating naririnig o binabasa.
• Isulat sa pisara ang sumusunod na pagsasanay. Sasagutan muna

ito ng mag-aaral sa kanilang kuwaderno. Pagkatapos, babasahin ng
guro ang bawat bilang at tatalakayin kung ano ang wastong sagot.
• Sa pagtalakay ng wastong sagot, ipabatid sa mga mag-aaral ang

mga pahiwatig sa loob ng pangungusap na nagpapakita kung ano
ang akmang kahulugan ng sinalungguhitang salita.
TALAAN 1. Masikip ang silid-aralan. Hindi na maipapasok ang malaking

mesa.
(a) wala nang puwesto
(b) hindi na kasya dahil pinagkaliitan
(c) makipot
Kahulugan ng masikip sa pangungusap na ito:

______________________________
2. Umurong ang bago kong pantalon nang ito ay labhan.
(a) umatras
(b) kumitid o umikli nang nabasa
(c) ginalaw upang maiba ang posisyon
Kahulugan ng umurong sa pangungusap na ito:

_____________________
PY
PAALALA SA GURO 3. Saan ba ang saksakan nitong telebisyon?
Kung may panahon, (a) pag-aaway na may gamit na patalim
maaari ring magpabanggit
O
sa mga mag-aaral ng (2) bagay na pinagsisiksikan ng switch ng koryente
C
ibang pangungusap na (3) ubod ng; napaka _________(yaman, kuripot, bait)
nagpapakita ng iba pang
posibleng kahulugan Kahulugan ng saksakan sa pangungusap na ito:
D
ng salita, bukod sa _________________

kahulugang ginamit sa 4. Nakita ng mga bumbero ang makapal na usok sa bubong ng isang
E
pagsasanay. gusali.
EP
Halimbawa: (a) labis o marami

1. Masikip na ang paldang (b) taong hindi tinatalaban ng hiya
binili ko noong isang
D
taon. (c) sukat ng gilid ng isang bagay
2. Masikip ang eskinita Kahulugan ng makapal sa pangungusap na ito:

kaya hindi makapasok ___________________
ang trak ng bumbero.
5. Naiwan daw ni Greg na buhay ang kandila.
3. Masikip na ang
(a) may sindi
aparador dahil sa dami
ng damit na nandoon. (b) kasaysayan ng tao
(c) kalagayan ng isang tao
Kahulugan ng buhay sa pangungusap na ito:

__________________
Tandaan: Ang isang salita ay maaaring magkaroon ng higit sa isang

kahulugan.
YUNIT 1 ARALIN 8
TALAAN

SA LEVELED READER
Ipamahagi ang mga Leveled Reader at ipabukas sa pahina 16.

Ipasagot sa mga mag-aaral ang mga pagsasanay dito. Kung
kinakailangan, magsagawa ng maiksing pagbabalik-aral
o panggabay na pagturo upang ihanda ang mga mag-aaral sa
pagsagot ng Skill Builder. Halimbawa, maaaring sabihin: Kapag
bumubuo ng prediksiyon o nagbigay ng hinuha, mahalagang (a)
basahin nang mabuti ang teksto upang makita ang mga pahiwatig
na inilagay doon ng nagsulat; at (b) iugnay ang nabasa sa sariling
kaalaman o karanasan, at gamitin ito sa pag-isip ng posibleng
nangyari (sa kaso ng hinuha) o posibleng mangyari (sa kaso ng
prediksiyon.)
4
PY

O
isagawa ang sumusunod na aktibidad. (Maaaring ipagawa ang
pagsasanay na ito kung mayroon pang panahon.)
C
Pagsulat ng Karatula: Ano-ano ang dapat tandaan para maiwasan
ang sunog? Ilista at gumawa ng isang karatula.
D
Mga Dapat Tandaan para Makaiwas sa Sunog

E
1. ____________________________________________
EP
2. ____________________________________________
3. ____________________________________________
D
4. ____________________________________________
5 ARALIN: PAGGAMIT NG MGA PANGHALIP

NA PAMATLIG
Sabihin: Napag-aralan na natin ang mga panghalip pantao. Ngayon

naman, balikan natin ang paggamit ng panghalip na ginagamit upang
magpakita o magturo ng lugar o lokasyon. Ang tawag dito ay panghalip
na pamatlig.
• Isulat ang sumusunod na mga pangungusap sa pisara:
–– Sina Pauline at Miko ay nag-aayos ng mga ipamimigay na damit

mula sa ng mga kaklase nila.
TALAAN Basahin ang mga obserbasyon na binanggit ni Pauline kay Miko:

(Tumawag ng tatlong mag-aaral at ipabasa nang malakas.)
a. “Tingnan mo ang hawak kong pantalon. Kasya ito kay Greg.”
b. “Kunin mo ang blusa sa tabi mo. Kasya iyan sa ate ni Greg.”
c. “Tingnan mo ang T-shirt na hawak ni Ram. Iyon ang bagay

sa tatay ni Greg.”
Itanong:
(1) Kailan ginamit ni Pauline ang salitang ito?
(2) Kailan niya ginamit ang salitang iyan?
(3) Kailan niya ginamit ang salitang iyon?
Tandaan:
Ang mga salitang ito, iyan, at iyon ay mga panghalip na pamatlig.
PY
–– Ginagamit ang ito bilang panturo sa mga bagay na malapit sa
nagsasalita.
–– Ginagamit ang iyan bilang panturo sa mga bagay na malapit sa

O
kausap ngunit malayo sa nagsasalita.
–– Ginagamit ang iyon bilang panturo sa mga bagay na malayo sa

C
nagsasalita at sa kausap niya.
• Kung tila hindi pa gaanong malinaw sa mga mag-aaral ang mga

D
panghalip na pamatlig, magsagawa ng demonstrasyon sa silid-

aralan. Hikayatin ang mga mag-aaral na maglabas ng anumang
E
bagay na maaaring gamitin sa pangungusap—lapis, bag, suklay,

EP
libro, at iba pa.
• Tumawag ng ilang mag-aaral na magsasabi kung ano ang hawak

nila gamit ang panghalip na ito. (Halimbawa: Suklay ito. Papel
D
ito. Notebook ko ito.) Pagkatapos, tumawag ng mag-aaral na

magtatanong tungkol sa bagay na hawak ng isang kaklase na
malayo sa kanila, gamit ang panghalip na iyan. (Halimbawa:
Iyan bang lapis mo ay tatak Mongol? Iyan ba ang librong hiniram mo sa
silid-aklatan?) Panghuli, tumawag ng mag-aaral na magbibigay ng
pangungusap tungkol sa isang bagay na malayo sa lahat, gamit ang
panghalip na iyon. (Halimbawa: Iyon bang ibon sa puno ay maya?)
6 TAKDANG-ARALIN
Punan ang patlang ng ito, iyan at iyon:
a. Tingnan mo ang hawak kong laruan. _____________ ay bigay

ng ninang ko.
b. Karen, patingin ng manika sa tabi mo. __________ ba ay
YUNIT 1 ARALIN 8
umiiyak kapag pinindot? TALAAN
c. Halika, puntahan natin sina Gina sa palaruan. Nakita mo ba

ang hawak nilang bola?___________ ang padala ng Tatay ni
Gina.
d. ___________ bang lapis dito sa mesa ko ang hinahanap mo?
e. _________ nga. Sige, pupunta ako diyan para kunin ang lapis
ko.
LAYUNIN ARAW
4
PY
ng mga salita
O
C
1
D
PANIMULANG GAWAIN
E
Balikan ang pagsasanay sa panghalip pamatlig na ibinigay bilang

EP
takdang-aralin. Sagutan ang bawat bilang bilang buong klase upang

maiwasto ng mag-aaral ang kanilang sagot kung kinakailangan.
Magbigay ng ilan pang dagdag na pangungusap gamit ang ito, iyan,
at iyon upang lalong luminaw ang aralin tungkol sa panghalip na
D
pamatlig.
2 PAGHAHANDA SA PAGBABASA
Sabihin: Natatandaan pa ba ninyo ang aklat na binasa ninyo noong

isang araw? Saan nagtapos ang inyong pagbasa? Anong karanasan
ng panganib ang binanggit ni Pauline sa kaniyang mga kaibigan sa
pagtatapos ng bahaging inyong binasa? (Maghintay ng sagot.)
Sabihin: Ipagpapatuloy natin ang pagbasa ng aklat na “Anong
Nangyari Kay Greg?” Gaya ng binanggit ninyo, nang huli nating
basahin ang aklat na ito, binanggit ni Pauline na nakaranas sila ng
sitwasyon ng peligro nang may pumutok na bulkan. Dito iikot ang bahaging
babasahin ninyo ngayon. Pag-aralan natin ang ilang salita na mababasa
ninyo mamaya.
TALAAN • Isulat ang sumusunod na salita sa pisara at ipabasa sa mga

mag-aaral bago talakayin:
aktibong bulkan lava sumabog lumikas

nagdalawang-isip mabaon
(1) aktibong bulkan
Sabihin: Ang Mayon Volcano ay isang aktibong bulkan. Madalas

itong pumutok. Laging binabantayan ng gobyerno ang mga senyales ng mga
aktibong bulkan dahil sa panganib na dulot nito kapag ito ay pumutok.
Itanong: Nakakita na ba kayo ng larawan ng Mount Mayon o ng iba

pang bulkan? Ano ang hitsura nito? (maghintay ng sagot) Ayon sa
pangungusap, ano ang palatandaan na ang isang bulkan ay aktibo? Bakit
binabantayan ng gobyerno ang mga aktibong bulkan? Ano ang ibig
sabihin ng aktibong bulkan?
Isulat: aktibong bulkan – anyo ng lupa na

pumuputok
PY
(2) lava
Sabihin: Kapag pumuputok ang bulkan, dumadaloy ang lava na dating

O
nakaimbak sa ilalim ng lupa. Nagmumula ang lava sa mainit na materyal
na matatagpuan sa pinakamalalim na parte ng mundo. Dahil sa tindi ng
init sa kailaliman ng lupa, natutunaw ang mga bato at iba pang materyal
C
doon at nagiging lava. Napakatindi ng init ng lava. Umaabot ang init
nito hanggang 1200 sentigrado. Ang tubig ay kumukulo sa 100
D
sentigrado.
Itanong: Saan nagmumula ang lava? Gaano kainit ang lava?

E
Bakit natutunaw ang bato at nagiging lava?

EP
Isulat: lava – natunaw na bato mula sa ilalim ng

lupa na dumadaloy sa pagputok ng bulkan
D
(3) sumabog
Sabihin: Kapag sumabog ang bulkan, nagsasabog din ito ng iba-ibang

materyal katulad ng abo, bato, at lahar. Nang sumabog ang Mount
Pinatubo, lumabas mula dito ang lahar, isang kombinasyon ng tubig, abo,
at bato na mabilis dumaloy mula sa bulkan patungo sa mga bayan na
malapit sa PInatubo.
Itanong: Bakit may lumalabas na materyal mula sa bulkan kapag

sumasabog ito? Ano ang nangyayari kapag may sumabog? Ano ang
tunog kapag may bagay na sumabog? Bukod sa bulkan, ano pa ang
ibang bagay na maaaring sumabog? Ano ang ibig sabihin ng salitang
sumabog?
Isulat: sumabog – pumutok
(4) lumikas
Sabihin: Nag-anunsyo ang kapitan ng barangay. Dapat daw lumikas
YUNIT 1 ARALIN 8
ang mga tao dahil baka sumabog ang bulkan. Kaagad kaming umalis TALAAN
ng bahay at pumunta sa ligtas na lugar. Marami ding ibang pamilya na
lumikas at pumunta sa evacuation center.
Itanong: Aling mga salita mula sa pangungusap ang nagpapahiwatig

kung ano ang ibig sabihin ng salitang lumikas?
Isulat: lumikas – madaliang umalis at lumipat sa

ligtas na lugar kapag may panganib
(5) nagdalawang-isip
Sabihin: Bago nagkasakit ang nanay ko, engineering ang gusto kong
kuning kurso. Pero nang nagkasakit siya at binisita ko siya sa ospital,
nagdalawang-isip ako. Nursing na lang kaya ang pag-aralan ko?
Kapag buo na ang isip ng isang tao, ibig sabihin ay mayroon na silang
desisyon. Ano naman kaya ang ibig sabihin ng nagdalawang-isip?
Isulat: nagdalawang-isip – nag-isip muli,

nag-alinlangan
PY
(6) mabaon
Sabihin: Napakalawak ng lupain na natakpan ng lahar nang pumutok

O
ang Pinatubo. Natabunan ang mga bukirin at maging mga bahay at gusali.
Hanggang ngayon, kaunti pa rin ang bumalik sa mga lugar na ito, dahil
C
ayaw nilang mabaon muli ang kanilang ari-arian kapag pumutok ang
bulkan.
D
Aling mga salita sa narinig ninyo ang nagbibigay ideya kung ano ang ibig
sabihin ng mabaon? Ano pa ang ibang bagay na ating ibinabaon?
E
Isulat: mabaon – matabunan, matakpan, malibing

EP
Ipasipi sa mga mag-aaral ang listahan ng salita at kahulugan na

isinulat sa pisara. Hikayatin sila na balikan ito nang madalas at
gamitin sa sarili nilang pangungusap.
D
b. Pagganyak
Sabihin: Ipagpapatuloy natin ang pagbasa ng aklat na ito. Titingnan
natin kung ipagpapatuloy ni Pauline ang sinimulan niyang paglalahad
tungkol sa sumabog ba bulkan. Nakapanood na ba kayo ng balita
tungkol sa pagsabog ng bulkan? Ano ang naaalala ninyo tungkol dito?
Sabihin: Habang binabasa ninyo ang aklat, alamin ang sagot sa
tanong na ito: Bakit madalas tamaan ng lindol at pagputok ng bulkan
ang Pilipinas?
Sabihin: Babasahin ninyo nang tahimik ang ikatlong bahagi ng

TALAAN tulong sa pagbasa. Pagkatapos ninyong basahin nang tahimik ang kuwento,
tatalakayin natin ito.
4 PANGKATANG GAWAIN
PAGKATAPOS MAGBASA
Sabihin: Hahatiin ko ang klase sa dalawang pangkat. Pakikinggan

kong magbasa nang malakas ang Pangkat 1, habang ang Pangkat 2 ay
mananatili sa kanilang upuan at sasagot ng pagsasanay na ikakabit ko
sa pisara. Pagkatapos magbasa ng Pangkat 1, sila naman ang sasagot ng
pagsasanay, at ang Pangkat 2 naman ang pakikinggan kong magbasa nang
malakas. Gagawin natin ito para mas matututukan ko ang pakikinig at
pagsuporta sa inyong pagbabasa. Mas may pagkakataon kayong sumagot at
magsalita kapag nasa mas maliit na grupo kayo. May tanong ba tungkol sa
gagawin natin?
PY
PANGKATANG GAWAIN
Panuto: Piliin kung ano ang wastong bunga (o di kaya’y dahilan) ng

O
pangyayaring nakasulat sa bawat bilang.
C
(1) Tuwing puputok ang Bulkang Mayon:
a. nagkakaroon ng matinding sunog

D
b. naglalabas ito ng makapal na usok

E
c. bumabaha sa paligid nito

EP
(2) Nang maobserbahan na sasabog ang bulkan:
a. pinalikas ang mga tao na nakatira sa paligid nito

D
b. pinapunta ang mga turista para makita ito
c. inanunsiyo sa telebisyon na malapit na itong sumabog
(3) Maganda ang Mayon dahil:
a. maraming magagandang puno sa paligid
b. tinitirhan ito ng pambihirang mga hayop
c. perpekto ang apa nito
(4) Umabot hanggang Hawaii ang abo nang pumutok ang:
a. Mt. Pinatubo
b. Bulkang Taal
c. Bukang Mayon
(5) Nasa Pacific Ring of Fire ang Pilipinas kaya:
YUNIT 1 ARALIN 8
a. madalas magkasunog TALAAN
b. nagkakaroon ng lindol
c. maraming malalim na dagat
LAYUNIN ARAW
5
• Nasasabi kung ang pares ng salita ay magkasingkahulugan o magkasalungat at
nagagamit ang mga ito sa pangungusap*
• Nagagamit nang wasto ang mga panghalip panlunan na dito, diyan, at doon*
PY
• F3TA-0a-j-4; F3PBH-Ie-4 Nakasusulat ng isang kuwentong nabasa na
isinasaad ang tagpuan, mga tauhan, at banghay ng kuwento at may wastong
baybay, bantas, at mekaniks ng pagsulat
O
1
C
BAHAGINAN
D
Hikayatin ang mga mag-aaral na maglahad ng impormasyon mula sa

kuwentong binasa kahapon. Magbabahaginan sila ng kanilang katabi
E
ng anumang natutunan nila tungkol sa bulkan. Ililista nila sa kanilang

kuwaderno ang lahat ng detalye tungkol sa bulkan na natatandaan nila
EP
mula sa talakayan at pagbabasa. Bigyan sila ng limang minuto para

sa gawaing ito. Matapos ang limang minuto, magpalahad ng ilang
detalyeng nabanggit nila at ilista ito sa pisara.
D

Ipabukas ang mga Leveled Reader sa pahina 22. Ipasagot ang

Skill Builder tungkol sa panghalip pamatlig. Kung kinakailangan,
magbigay ng maikling pagbabalik-aral upang magabayan ang klase
sa pagsagawa ng Skill Builder. Halimbawa, maaaring ipaalala ang
sumusunod:
Ang ito, iyan, at iyon ay mga panghalip pamatlig na

tumutukoy sa bagay at ang lokasyon ng mga ito. Ginagamit ang
ito kung malapit sa nagsasalita ang bagay na tinutukoy. Ginagamit
ang iyan kapag malapit sa kinakausap ang bagay na tinutukoy,
ngunit malayo sa nagsasalita. Ginagamit ang iyon kung malayo sa
nagsasalita at kinakausap ang tinutukoy na bagay.
TALAAN
3 ARALIN: PANGHALIP NA PANLUNAN
a. Paggamit ng Dito, Diyan, at Doon (Panghalip na

Panlunan)
• Nag-aayos sina Pauline, Miko, at Ram ng mga pagkain para sa
pamilya ni Greg. Basahin at pakinggan ang usapan nila.
“Ram, dito mo ilagay sa tabi ko ang mga prutas,” sabi ni Pauline.
“May pansit diyan sa upuan sa tabi mo. Baka mapanis yan,” sabi ni
Ram.
“Marami pang biskuwit doon sa likod,” sabi ni Miko.
(1) Kailan ginamit ni Pauline ang salitang dito?
(2) Kailan ginamit ni Ram ang salitang diyan?
PY
(3) Kailan ginamit ni Miko ang salitang doon?
• Magsagawa ng dagdag na demonstrasyon kung tila hindi pa
lubusang naintindihan ang paggamit ng mga salitang dito, diyan,
O
at doon. Tumawag ng mga mag-aaral at ipagawa sa kanila ang mga
direksiyong ito:
C
a. Ipasok mo itong lapis diyan sa bulsa mo.
b. Ibalik mo ang lapis dito sa mesa ko.

D
c. Dalhin mo ang lapis doon sa kabilang silid.

E
Tandaan: Ang mga salitang dito, diyan, at doon ay mga panghalip

EP
na panlunan.
(1) Ginagamit ang dito kapag ang lugar na tinutukoy ay malapit sa
nagsasalita.
D
(2) Ginagamit ang diyan kapag ang lugar na tinutukoy ay malapit

sa kausap ngunit malayo sa nagsasalita.
(3) Ginagamit ang doon kapag ang lugar na tinutukoy ay malayo sa

nag-uusap.
b. Pagsasanay
Punan ang patlang ng salitang dito, diyan at doon:
(1) __________ ka na maupo sa tabi ko.
(2) May nakita ka bang bag __________ sa upuan na malapit sa

iyo?
(3) ________________ sa kabilang baryo nakatira si Miguel.
(4) Pakidala ang libro _____________ sa kinauupan ko.
(5) May nakaupo ba ____ sa kanan mo?
YUNIT 1 ARALIN 8
(6) Sabi nila, mas mahal daw ang bilihin ___ sa Malaysia. TALAAN
4 MGA DAGDAG NA PAGSASANAY

• Gabayan ang mag-aaral sa pagsagot ng mga gawaing ito kung may

nalalabi pang panahon.
a. Magkasingkahulugan o Magkasalungat?
Panuto: Basahin ang pares ng mga salita. Isulat ang MK kung ito
ay magkasingkahulugan at MS kung ito ay magkasalungat:
(1) natira, naiwan ________ (5) pababa, pataas _______
(2) madalas, malimit _______ (6) makapal, manipis _______
PY
(3) malakas, mahina _______ (7) itinatago, inilalabas
_______
(4) pinalikas, pinaalis _______ (8) palabas, papasok _______

O
Pumili ng isang pares na salita at gamitin ito sa pangungusap.
C
Halimbawa: Pinalikas ang mga mamamayan na nakatira sa paanan ng
bulkan. Pinaalis sila sa kanilang bahay.
D
b. Pagsulat ng Kuwento
E
Maghanda para sa muling pagsalaysay o pagsusuma ng kuwento

tungkol sa sunog na nangyari sa mag-anak ni Greg. Maaaring
EP
punan ang sumusunod na banghay bilang gabay:

Tagpuan: ____________________________________
D
Mga Tauhan: _________________________________
Mga Mahalagang Nangyari:
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
212
YUNIT 1 ARALIN 9
ARALIN
9
GABAY SA PAGTUTURO
IKATLONG BAITANG
FILIPINO
PY
O
C
D
TEMA: MGA PISIKAL NA KAANYUAN

E
LEVELED READER: ANG MATAPANG SA GITNA NG BAGYO

EP
D

IKATLONG BAITANG
Tema: Mga Pisikal na Kaanyuan (Physical Features)

Leveled Reader: Ang Matapang sa Gitna ng Bagyo
(Kuwento ni Sierra Mae Paraan at Guhit ni Hannah Manaligod)
PS Sa loob ng isang linggo, inaasahan • Pagbibigay-ulat ng karanasan nang
ang mga mag-aaral ay: may bagyo
• Naiuulat ang naging karanasan nang

may bagyo
araw
damdamin/reaksiyon sa pagsalaysay
PY
intonasyon
PT • F3PT-Iif-1.8 • Leveled Reader: Ang Matapang sa
Nakagagamit ng mga pahiwatig Gitna ng Bagyo
O
• Paghawan ng Balakid:
mga salita tulad ng paggamit sa
nakakumpol, nanginginig,
C
pangungusap
pansamantala, hagupit
D

pagbahagi ng tungkol sa bagyo
E
EP • F3EP-Ib-h-5 • Paghinuha sa mangyayari sa

1
EP
Nagagamit ang iba’t ibang bahagi ng kuwento batay sa pamagat at mga

PN • F3PN-Ic-j-3.1.1; F3TA-0a-j-1 • Pagbasa ng guro ng Pakikinggang
Nakapakikinig at nakatutugon nang Kuwento/Listening Story
D
TA
• Pagtalakay sa Pakikinggang
Kuwento/Listening Story
PS • Nakapagtatanong at nakasasagot sa • Pagtanong at pagsagot ng isang
PN isang panayam* panayam
PT • F3PT-Iif-1.8 • Paghawan ng Balakid: nailubog,

Nakagagamit ng mga pahiwatig sabat
2 upang malaman ang kahulugan ng
mga salita tulad ng pag-unawa sa
gamit nito sa pangungusap
YUNIT 1 ARALIN 9

• Hikayatin ang mga mag-aaral na pag-usapan • Pag-uulat/Pag-uusap ng karanasan sa bagyo
ang kaalaman sa bagyo
PY
O
C
D
tanong tanong
E
• Hikayatin ang mga mag-aaral na sabihin ang • Pagbibigay ng hinuha sa maaaring laman ng
EP
maaaring laman ng kuwento kuwento
• Basahin ang Pakikinggang Kuwento/Listening • Pakikinig sa kuwento at pagsali sa talakayan

Story at pagtatanong tungkol dito
D
• Hikayatin at gabayan ang mga mag-aaral sa • Pagtatanong at pagsasagot ng isang panayam

wastong pagtatanong at pagsasagot ng isang
panayam

Basa

karanasan Pangganyak na tanong
Nababasa ang kuwento nang may bahagi ng Leveled Reader
ekspresyon
naisasagawa ang hinihinging gawain:*
EP
2
–– Paglilista at pagpapaliwanag ng
mga palatandaan ng bagyo
–– Pag-uulat tungkol sa kahulugan ng

Signal No. 3
–– Pagpapaliwanag tungkol sa
PY
leptospirosis
–– Paggawa ng mga tanong sa
interview
O
–– Pagsasadula ng gagawing tulong
PB • Nakasasali sa talakayan tungkol sa • Talakayan ng kuwento at
C
binasang kuwento at naipakikita ang pagpapakita ng ginawa ng pangkat
ginawa ng pangkat*
D
PT • Nasasabi ang kasalungat ng salita na • Mga salitang magkasalungat

nabasa sa kuwento*
E
KM • Nakasusulat ng isang talaarawan • Pagsulat ng talaarawan

batay sa nabasang kuwento*
EP
3
WG • Nagagamit nang wasto ang mga • Panghalip na panao
panghalip na panao sa pagsulat ng
talaarawan*
D
EP • Nagagamit ang impormasyon sa • Pagkuha ng impormasyon sa

isang talahanayan sa pag-unawa ng talahanayan
mga senyales ng bagyo*

YUNIT 1 ARALIN 9

• Magbalik-aral sa unang bahagi ng kuwento; • Pagsagot sa mga tanong tungkol sa unang
pagbigay ng pangganyak na tanong bahagi ng kuwento, sa pangganyak at
• Tahamik na ipabasa ang Leveled Reader • Pagbasa nang tahimik ng Leveled Reader
• Magbigay ng gawain sa bawat pangkat at • Pagsali sa pangkatang gawain at paggawa ng

gabayan sila sa paggawa ng mga sumusunod: gawain ng pangkat
–– Paglilista at pagpapaliwanag ng mga

palatandaan ng bagyo
–– Pag-uulat tungkol sa kahulugan ng

signal no. 3
–– Pagpapaliwanag tungkol sa leptospirosis
PY
–– Paggawa ng mga tanong sa interview
–– Pagsasadula ng gagawing tulong O

C
D
• Talakayin ang kasalungat na salita • Pagpili ng angkop na kasalungat ng salita

E
• Talakayin kung paano nagsusulat ng talaarawan • Pagsulat ng talaarawan tungkol sa karanasan

at ano-ano ang maaaring isulat dito ng tauhan sa kuwento
EP
• Magbalik-aral sa mga panghalip na panao at • Paggamit ng mga panghalip na panao sa

gamitin ang mga ito sa pagsulat ng talaarawan pagsulat ng talaarawan
D
• Talakayin ang mga impormasyon sa isang • Pagkuha ng impormasyon sa talahanayan at

talahanayan at gabayan ang mga mag-aaral sa pagsagot ng mga tanong tungkol sa senyales ng
pagkuha ng impormasyon para masagot ang bagyo
mga tanong
Basa

PT • F3PT-Iif-1.8 • Paghawan ng Balakid: rescuers,
Nakagagamit ng mga pahiwatig gaya ambon
ng pag-unawa ng gamit ng salita sa
pangungusap upang malaman ang
kahulugan ng mga salita
4
ekspresyon • Pagbasa nang malakas ng kuwento
PB • Nasasagot ang pagsasanay tungkol sa • Pagsagot ng pagsasanay para sa
binasang kuwento* pangkatang gawain
PY
KM • Nakasusulat ng isang listahan batay • Paggawa ng listahan ng ilalagay sa
sa nabasang kuwento* emergency bag
PB • F3PB-Ig-12.1 • Pagsunod-sunod ng mahahalagang
Napagsusunod-sunod ang pangyayari
O
kuwento
C
PS • F3PBH-Ie-4; F3PB-Ig-12.1 • Pagsalaysay ng kuwento
Naisasalaysay ang kuwento gamit
PB
D
ang mga elemento nito

PB • Nasasabi ang pangunahing paksa ng • Pangunahing paksa batay sa
5
E
kuwento batay sa pamagat* pamagat

EP
PT • Naibibigay ang wastong kahulugan • Mga salitang may dalawang bigkas

ng salita ayon sa bigkas nito*
D
PT • F3PT-Ic-1.5 • Magkasalungat na mga salita

Naibibigay ang kasalungat na salita

YUNIT 1 ARALIN 9

• Talakayin ang kahulugan ng mga salita batay sa • Pagbibigay ng kahulugan ng mga salita batay sa
gamit ng mga ito sa pangungusap gamit ng mga ito sa pangungusap
at iugnay nito sa babasahing kuwento alam ng mga mag-aaral at pag-ugnay nito sa
babasahing kuwento
kuwento
• Malakas na ipabasa ang kuwento • Pagbabasa nang malakas ng kuwento

pagsasanay
• Gabayan ang mga mag-aaral sa paggawa ng • Pagsulat ng listahan ng mga ilalagay sa
PY
listahan ng mga ilalagay sa emergency bag emergency bag
• Hikayatin ang mga mag-aaral na • Pagsagot sa pagsasanay tungkol sa

pagsunod-sunurin ang mga pangyayari ayon sa pagsunod-sunod ng mga pangyayari
O
nangyari sa kuwento
C
• Hikayatin ang mga mag-aaral na isalaysay ang • Pagsalaysay ng kuwento gamit ang mga
kuwento gamit ang mga elemento nito elemento nito
D
• Hikayatin ang mga mag-aaral na ibigay ang • Pagbibigay ng pangunahing paksa batay sa
E
pangunahing paksa ng kuwento batay sa pamagat

pamagat
EP
• Talakayin ang wastong bigkas ng salita na may • Pagbigkas nang wasto ng salita at paggamit ng
dalawang bigkas at paggabay sa mga mag-aaral wastong salita sa pangungusap
sa wastong gamit ng bawat salita
D
• Hikayatin at gabayin sa mga mag-aaral na • Pagsagot sa pagsasanay tungkol sa

maibigay ang kasalungat na salita magkasalungat na mga salita at paggamit ng
mga ito sa pangungusap
Basa
TALAAN
ARAW LAYUNIN
• F3PT-Iif-1.8 Nakagagamit ng mga pahiwatig upang malaman ang kahulugan
ng mga salita tulad ng paggamit sa pangungusap
• F3PN-Ib-2 Nagagamit ang dating kaalaman sa pagbahagi ng tungkol sa bagyo
impormasyon
• F3PN-Ic-j-3.1.1; F3TA-0a-j-1 Nakapakikinig at nakatutugon nang angkop at
nakasasagot sa mga tanong tungkol sa kuwento
• Nakapagtatanong at nakasasagot sa isang panayam*
1 BAHAGINAN
PY
• Gabayan ang mga mag-aaral sa pagbabahagi ng kanilang karanasan
sa gitna ng bagyo. Sa kanilang paglalahad, ipasagot sa mga
mag-aaral ang sumusunod na tanong:
O
a. Ano ang pangalan ng bagyo?
b. Kailan ninyo ito naranasan?
C
c. Ano ang ginawang paghahanda ng inyong pamilya bago
dumating ang bagyo
D
d. Ano ang naging epekto sa inyong pamilya ng bagyo?

E
• Tumawag ng tatlong mag-aaral na magbabahagi ng kanilang sagot

sa mga tanong na ito. Maaari nilang gamitin ang sumusunod na
EP
panimula:
Noong _______, dumaan sa aming komunidad ang bagyong

_______. Bago dumating ang bagyo, __________________.
D
Pagkatapos ng bagyo, ____________________________.
• Magbigay ng sariling halimbawang paglalahad.

Halimbawa: Noong Disyembre 2014, dumaan sa aming komunidad
ang bagyong Ruby. Bago dumating ang bagyo, nag-imbak kami ng tubig
na maiinom. Pagkatapos ng bagyo, may mga bumagsak na puno sa aming
bakuran at marami kaming winalis na dahon at kalat.
• Pakinggan ang pagbabahagi ng mga mag-aaral, at magbigay ng

tulong o pagwawasto kung kinakailangan.
2 PAGHAHANDA PARA SA PAKIKINIG
• Isulat ang mga pag-aaralang salita sa pisara at ipabasa sa mga
mag-aaral:
YUNIT 1 ARALIN 9
nakakumpol nanginginig TALAAN

pansamantala hagupit
• Ipakita din ang listahan na pagpipilian nila ng kasingkahulugan ng
mga salita:
1. nakakumpol a. hindi permanente
2. nanginginig b. nakabungkos
3. pansamantala c. pagtama
4. hagupit d. nangangatog sa ginaw
Sabihin: Gagamitin ko sa pangungusap ang mga salitang maririnig

ninyo sa kuwento. Pakinggang mabuti ang pangungusap at hanapin
mula sa pisara ang kasingkahulugan ng salita.
a. Nakakumpol ang mga bulaklak sa plorera. (Sagot: B)
b. Nanginginig si Tina sa matinding ginaw sa gitna ng bagyo.
PY
(Sagot: D)
c. Habang inaayos ang bahay nina Bert, pansamantalang

nakatira ang mag-anak sa nanay niya. (Sagot: A)
O PAALALA SA GURO
d. Malakas ang hagupit ng nagdaang bagyo. Natumba ang mga
Hikayatin ang mga
puno sa bakuran namin. (Sagot: C)
C
mag-aaral na masabi ang
b. Pagganyak maaaring nilalaman ng
aklat batay sa pamagat,
D
Ipakita ang pabalat ng aklat. Ipabasa ang pamagat at may-akda. at mga larawan.
Tanungin sila kung ano ang nakikita nila sa larawan.
E
Itanong: Sa palagay ninyo, sino kaya ang matapang sa gitna ng

EP
bagyo? Sino kaya ang mga tauhan sa kuwento natin ngayong linggo?
D
Sa babasahin kong kuwento ngayon, alamin ninyo: Saan

pansamantalang nakatira ang mga nasiraan ng bahay, binaha o
nasalanta ng bagyo?
3 PAKIKINIG SA PAGBASA NG KUWENTO
Basahin ang sumusunod na teksto para sa klase:
Punong-puno ng tao ang paaralan. May mga magulang na

nagpapahinga sa sahig. May mga batang naglalaro sa isang sulok.
Nakakumpol ang mga nabitbit na gamit—ilang piraso ng damit
at mga supot ng pagkain. Halos magdikit-dikit ang mga taong
nanginginig sa basa at lamig. Lahat ay sabik sa init.
May bagyo sa bayan at ang paaralan nila ang pansamantala
nilang tirahan. Sa silid ng Grade 3 – Matulungin, muling
nagkita-kita ang magkakaibigan. Paano kaya makaliligtas sina
Pauline, Ram, Miko, at Greg sa hagupit ng bagyong ito?
TALAAN
Itanong: Saan pansamantalang nakatira ang mga nasalanta ng bagyo?
Ilarawan ang ginagawa ng mga pansamantalang nakatira sa

paaralan.
––Ano-ano ang dala nila sa pansamantalang tirahan?
––Ano ang nararamdaman nila? Ganoon din kaya ang

mararamdaman ninyo?
5 PAGSAGOT SA ISANG INTERVIEW
Panuto: Kunwari ay isa kayo sa mga naapektuhan ng bagyo at

pansamantalang nakatira sa paaralan. May opisyal ng barangay na
PY
nagtatanong. Sagutin ang mga tanong niya:
a. Bakit po kayo pansamantalang nakatira dito?
b. Ano po ang pinsalang nangyari sa bahay ninyo?

O
c. Paano po kayo nakapunta dito?
C
d. Ano-ano po ang dala ninyo?
e. Ano pa po ang naging pinsala ng bagyo sa inyo?

D
6
E
TAKDANG-ARALIN
EP
Magtanong sa nanay o tatay ninyo tungkol sa pinakamalakas na

bagyo na naranasan nila. Ibahagi ito sa klase bukas.
D
ARAW LAYUNIN
2 wastong tono, diin, bilis, antala, at intonasyon

• F3PT-Iif-1.8 Nakagagamit ng mga pahiwatig upang malaman ang kahulugan
ng mga salita tulad ng pag-unawa sa gamit nito sa pangungusap
YUNIT 1 ARALIN 9
TALAAN
1 BAHAGINAN
• Ipaalala sa klase ang ibinigay na takdang-aralin kahapon. Tinanong

ba nila ang kanilang magulang tungkol sa pinakamalakas na
bagyong naranasan nila? Ano ang ikinuwento nila tungkol sa
bagyong ito? Gabayan ang mga bata sa paglalahad tungkol ditto.
Maaari nilang gamitin ang panimulang ito:
Ayon sa ___ ko, ang bagyong ___ ang pinakamalakas na

bagyong naranasan nila. Nangyari ito noong _________. Dahil
sa bagyo, _____________.
• Magbigay ng sariling halimbawang paglalahad.

Halimbawa: “Ayon sa nanay ko, ang bagyong Kading ang
pinakamalakas na bagyong naranasan nila. Nangyari ito noong Oktubre
1978. Dahil sa bagyo, mahigit 300 tao ang namatay.”
PY
O
Sabihin: Gagamitin ko sa pangungusap ang ilang salita mula
C
sa babasahin ninyong kuwento. Piliin ninyo kung alin ang
D
(1) nailubog
Nailubog ni Bebot ang sapatos niya sa baha. Basang-basa ito.

E
Kapag nailubog ang isang bagay sa baha, ito ay:

EP
(a) naitapak
(b) naianod
D
(c) naitapon
(2) sabat
“May pasok ba tayo bukas?” tanong ni Kiko sa kaklase niyang si

Totoy.
“Wala,” ang biglang sabat ni Fidel na kararating lang.
Kasingkahulugan ng sabat ang:
(a) sagot
(b) tanong
(c) sigaw
TALAAN b. Pagganyak
Sabihin: Kapag may bagyo, malakas ang buhos ng ulan kaya kadalasan
ay bumabaha. Ano sa palagay ninyo ang mangyayari kapag tumataas ang
tubig at may ilog na malapit sa bahay ninyo?
Sabihin: Habang binabasa ang kuwento, alamin ang sagot sa tanong
na ito: Ano ang nangyari sa bahay nina Ram at mga kapitbahay niyang
malapit sa ilog ang mga bahay?
nagbabasa kayo. Itaas ang kamay kung may salitang hindi mabasa o
maunawaan para matulungan ko kayo
PY
PAALALA SA GURO Pagmasdan ang pagbasa ng mga mag-aaral. Pansinin kung sino
ang humingi ng tulong, at kung may mga mag-aaral na tila
Bigyan ng pansin ang mga masyadong nagtatagal sa pagbabasa.
O
4
magbasa.
PANGKATANG GAWAIN
C
Sabihin: Magsasagawa ulit tayo ng pangkatang gawain. Hahatiin ko ang

klase sa limang pangkat at ipaliliwanag ko ang gagawin ng bawat pangkat.
D
a. Ano ang palatandaan ni Greg na may parating na bagyo?

E
Kanino niya natutuhan ito? Pangkat 1, ilista ninyo ang mga

palatandaang ito.
EP
b. Ano-ano ang nangyayaring pinsala kapag Signal No. 3?

Pangkat 2, iuulat ninyo ang mga ito.
D
c. Ano ang leptospirosis? Paano nagkakaroon ng leptospirosis

ang isang tao? Pangkat 3, ipaliwanag ninyo ito.
d. Sino ang nakita ng magkakaibigan na batang nag-iisa sa

pansamantalang tirahan ng mga nasalanta ng bagyo? Pangkat
4, gumawa ng mga tanong at tanungin (interview) ang bata.
e. Kung kayo ang bumisita sa pansamantalang tirahan ng mga

nasalanta ng bagyo, ano ang gagawin ninyong tulong?
Pangkat 5, isadula ang pagbahagi ng tulong.
Hayaang mag-usap ang mga pangkat tungkol sa itinakdang

gawain. Ipaalala sa kanila na magbabahagi sila tungkol sa kanilang
ginawa sa susunod na araw.
YUNIT 1 ARALIN 9
TALAAN
LAYUNIN ARAW
3
• Nakasasali sa talakayan tungkol sa binasang kuwento at naipapakita ang ginawa
ng pangkat*
• Nasasabi ang kasalungat ng salita na nabasa sa kuwento*
• Nakasusulat ng isang talaarawan batay sa nabasang kuwento*
• Nagagamit nang wasto ang mga panghalip na panao sa pagsulat ng talaarawan*
• Nagagamit ang impormasyon sa isang talahanayan sa pag-unawa ng mga
senyales ng bagyo*
1 PANIMULANG GAWAIN: PRESENTASYON

NG MGA PANGKAT
PY
Sabihin: Kahapon, binasa ninyo ang unang bahagi ng aklat na
“Ang Matapang sa Gitna ng Bagyo.” Bumuo tayo ng mga pangkat,
at may itinakda akong gawain na may kinalaman sa pag-unawa sa
O
kuwento. Ipapakita ngayon ng bawat pangkat ang kanilang hinandang
presentasyon.
C
Pangkat 1, basahin ang ginawa ninyong listahan.
Pangkat 2, basahin ang inyong ulat.

D
Pangkat 3, ipaliwanag ang leptospirosis.

E
Pangkat 4, ipakita ang inyong pagtatanong sa bata at ang sagot niya.

EP
Pangkat 5, ipakita ang inyong dula-dulaan

D
2 ARALIN: MGA SIGNAL NUMBER NG BAGYO
Sabihin: Sa binasa ninyong aklat kahapon, nagtanong si Ram

kung ano ang nangyayari kapag Signal No. 3 ang bagyo. Kapag may
parating na bagyo, nag-aanunsyo sa radyo at telebisyon kung ano ang
Signal Number ng bagyo at kung sino ang mga mag-aaral na walang pasok.
Basahin sa talahanyan ang kahulugan ng Signal Number ng bagyo:
Mga Signal Number ng Bagyo at Ibig Sabihin Nito
Lakas ng Ano ang Ibig Gaano Sino ang

Bagyo Sabihin? Kabilis walang
ang pasok?
Hangin?
TALAAN
Signal May namumuong 30-60 Kindergarten
Number 1 masamang panahon. kilometro
Maaaring tumama sa kada oras
lupa sa loob ng 36
na oras.
Signal May parating na 60-100 Kindergarten

Number 2 bagyo. Maaaring kilometro at mababang
tumama sa lupa sa kada oras paaralan
loob ng 24 oras (elementary)
Signal Delikado ang bagyo 100-185 Lahat ng antas
Number 3 sa tatamaang lugar. kilometro
Maaaring tumama sa kada oras
lupa sa loob ng 18
oras.
Signal Sobrang malakas na Labis sa Lahat ng antas
Number 4 hangin. Maaaring 185 kph
PY
tumama sa lupa sa
loob ng 12 oras.
Sagutin ang mga tanong tungkol sa impormasyong nasa

O
talahanayan:
a. Anong typhoon signal ang pinakamalakas ang hangin?

C
__________
b. Kailan walang pasok ang mga mag-aaral sa elementary?
D
__________
c. Gaano kabilis ang hangin kapag Typhoon Signal No. 3?
E
__________
d. Anong signal ang walang pasok ang lahat ng antas? __________
EP
e. Ano ang ibig sabihin ng Signal No. 2? __________

D
Ipamahagi ang mga Leveled Reader at ipabukas sa pahina 27.

Ipasagot sa mag-aaral ang mga pagsasanay dito. Kung may
panahon pa matapos gawin ang Skill Builder, maaaring isagawa
ang sumusunod na aktibidad.
Mga Salitang Magkasalungat
Piliin sa kahon ang kasalungat ng mga salitang nabasa sa kuwento.

Isulat ito sa patlang:
nagsipasok magkasama permanente mabagal bumababa
a. pansamantala _______________
YUNIT 1 ARALIN 9
b. tumataas _______________ TALAAN
c. nagsilabasan _______________
d. nag-iisa ________________
e. mabilis ________________
LAYUNIN ARAW
4
• F3PT-Iif-1.8 Nakagagamit ng mga pahiwatig gaya ng pag-unawa ng gamit ng
salita sa pangungusap upang malaman ang kahulugan ng mga salita
PY
• Nakasusulat ng isang listahan batay sa nabasang kuwento*
* Mga Layuning Idinagdag ng Basa O
1 PANGALAN NG BAGYO AYON SA ALPABETO
C
• Isulat ang sumusunod na pangalan ng bagyo na inihanda ng

D
PAGASA noong 2014:
Neneng Seniang Agaton Ompong Mario

E
Basyang Paeng Caloy Tomas Henry

EP
Zeny Luis Ruby Waldo Domeng
Venus Glenda Ester Yayang Inday

D
Florita Juan Usman Queenie Katring
• Ipaliwanag sa mga mag-aaral na ang pagtakda ng pangalan ng

bagyo taon-taon ay inaayon sa pagkakasunod-sunod ng mga
pangalan sa alpabeto. Sabihin na hahatiin ang klase sa apat na
pangkat. Isasaayos ng bawat pangkat ang mga pangalan ng
bagyong nakasulat sa pisara ayon sa alpabeto. Bigyan sila ng
tatlong minuto para sa gawaing ito.
2 PAGHAHANDA SA PAGBABASA
Sabihin: Gagamitin ko sa pangungusap ang ilang salita mula
sa babasahin ninyong kuwento. Piliin ninyo kung alin ang
TALAAN (1) rescuers
Hindi na makalabas ng bahay ang mga tao dahil sa taas ng baha.

Buti na lang dumating ang mga rescuers. Nakasakay sila sa
malaking bangka at sinusundo nila ang mga tao.
Ang rescuers ay mga taong:
a. tagapagligtas
b. namamangka
c. nangingisda
(2) ambon
Nang lumabas sila para maglaro, nagsimula ang ambon. Dahil

mahina lang naman ang ulan, hindi muna sila pumasok ng bahay.
Pero nang naging malakas na pagbuhos ng ulan ang mahinang
ambon, tumakbo na sila pauwi.
PY
Ang ambon ay:
a. malakas na ulan
b. bahagyang ulan
O
c. malabagyong ulan
C
b. Pagganyak
Sabihin: Ipagpapatuloy natin ngayon ang pagbabasa ng aklat. Nabasa
D
ninyo noong isang araw na may nakita sina Ram na batang umiiyak.
Sa palagay ninyo, ano ang nangyari sa batang ito?
E
EP
Sabihin: Habang binabasa ninyo ang kuwento, sagutin ang tanong na ito:
Ano ang itinulong nina Pauline sa batang umiiyak?
D
Sabihin: Babasahin ninyo nang tahimik ang ikatlong bahagi ng kuwento.

Iikot ako upang malaman kung sino ang nangangailangan ng tulong sa
pagbasa.
Obserbahan ang pagbasa ng mag-aaral, at pansinin kung may

nangangailangan ng tulong. Kapag tapos na sila sa pagbasa,
tumungo sa pangkatang gawain.
4 PANGKATANG GAWAIN
Sabihin: Hahatiin ko ang klase sa dalawang pangkat. Pakikinggan

kong magbasa nang malakas ang Pangkat 1, habang ang Pangkat 2 ay
mananatili sa kanilang upuan at sasagot ng pagsasanay na ikakabit ko
YUNIT 1 ARALIN 9
sa pisara. Pagkatapos magbasa ng Pangkat 1, sila naman ang sasagot ng TALAAN

pagsasanay, at ang Pangkat 2 naman ang pakikinggan kong magbasa nang
malakas. Gagawin natin ito para mas matututukan ko ang pakikinig at
pagsuporta sa inyong pagbabasa. Mas may pagkakataon kayong sumagot at
magsalita kapag nasa mas maliit na grupo kayo. May tanong ba tungkol sa
gagawin natin?
PANGKATANG GAWAIN
Panuto: Sagutin ang sumusunod na tanong tungkol sa binasang

kuwento. Piliin ang letra ng wastong sagot.
(1) Ano ang problema ni Angge?
a. Nahiwalay siya sa mga magulang niya.
b. Wala siyang dalang pagkain at inumin.
PY
c. Hindi niya makita ang kalaro niya.
(2) Ano ang laman ng dalang emergency bag ni Angge? O

a. Gamot, flashlight, impormasyon tungkol sa pamilya niya
b. Tubig, pito, damit

C
c. Lahat ng nabanggit sa A at B
D
(3) Paano nakahanap ng tulong ang asong si Bruno?
a. Gumamit siya ng pito.

E
b. Lumangoy siya sa baha.

EP
c. Kumahol siya nang kumahol.
(4) Paano nahiwalay si Angge sa mga magulang niya?

D
a. Sumama siya sa rescuers nang tumaas ang tubig.
b. Umalis siya sa bahay nang hindi nagpaalam.
c. Umikot siya sa iba’t ibang silid-aralan.
(5) Bakit kaya tinawag si Angge ng rescuer sa katapusan ng kuwento?
a. Papagalitan siya.
b. Bibigyan siya ng pagkain.
c. Naroon ang mga magulang niya.
TALAAN
6 TAKDANG-ARALIN: PAGLISTA NG MGA

ILALAGAY SA EMERGENCY BAG
May dalang emergency bag si Angge. May laman itong mga gamit
kapag lilikas. Ilista din ninyo ang mga ilalagay sa emergency bag
kapag lilikas kayo. Magpatulong sa inyong magulang at kapamilya.
a. _____________________________
b. _____________________________
c. _____________________________
d. _____________________________
e. _____________________________
PY
O
ARAW LAYUNIN
C
5
D
• F3PB-Ig-12.1 Napagsusunod-sunod ang mahahalagang pangyayari sa

kuwento
E
• F3PBH-Ie-4; F3PB-Ig-12.1 Naisasalaysay ang kuwento gamit ang mga

elemento nito*
EP
• Nasasabi ang pangunahing paksa ng kuwento batay sa pamagat*

• Naibibigay ang wastong kahulugan ng salita ayon sa bigkas nito*
• F3PT-Ic-1.5 Naibibigay ang kasalungat na salita
D
1 PANIMULANG GAWAIN: MABILIS AT MARAGSA
Sabihin: May mga salitang iisa ang baybay, ngunit dalawa o mahigit
ang posibleng bigkas: maaaring mabilis, malumay, o maragsa ang bigkas.
Pakinggan habang binibigkas ko ang bawat salita. Pagkatapos, uulitin
PAALALA SA GURO ninyo ang pagbigkas ng mga ito.
Maaaring magbalik-aral a. paráting – paratíng

sa iba’t ibang bigkas ng b. nabása – nabasâ
salita: malumay, mabilis,
maragsa. c. síkat – sikát
d. púnò – punô
e. pálà – palá
YUNIT 1 ARALIN 9
Itanong: May mga ganitong salita din ba sa inyong Mother Tongue? TALAAN
Ano ang nangyayari sa kahulugan ng salita sa inyong Mother Tongue
kapag ibahin ang pagbigkas? (Maghintay ng sagot.) Ganito rin ang
kaso sa mga salitang binasa natin. Depende sa pagbikas ang kahulugan ng
salita. Bigkasin nga natin ulit ang pares ng salita. Pagkabigkas ng bawat
salita, talakayin natin kung ano ang kahulugan nito.
Tulungan ang mga mag-aaral sa pagtukoy ng kahulugan ng bawat

salita. Pagkatapos, isulat ang kahulugan sa tapat nito:
a. paráting : palagi
b. paratíng : papunta
c. nabása : ginawa sa aklat
d. nabasâ : kapag nalublob sa tubig
e. síkat : ginagawa ng araw
f. sikát : kilala
PY
g. púnò : halaman na nagiging kahoy
h. punô : wala nang lugar

O
i. pálà : ginagamit sa paghukay
C
j. palá : dinadagdag na salita kapag may nagbago sa sitwasyon
(hindi palá siya pupunta, ikaw palá)
D
2 PAGSASANAY: PAREHONG SALITA,

IBANG BIGKAS AT KAHULUGAN
E
EP
Ipaskil o isulat sa pisara ang pagsasanay sa ibaba.
Sabihin: Magtulungan kayo ng inyong katabi. Basahin ninyo nang

D
malakas ang bawat pangungusap. Bigkasin nang wasto ang may

salungguhit na salita batay sa kahulugang ginamit sa pangungusap.
Maaari kayong magsalitan sa pagbasa ng bawat bilang. Bibigyan ko kayo
ng limang minuto para sa gawaing ito.
a. May parating daw na bagyo.
b. Parating tinatamaan ng bagyo ang Visayas.
c. Nabasa mo ba ang balita?
d. Ay! Nabasa ng ulan ang aklat ko.
e. Ang init ng sikat ng araw.
f. Sikat na artista si Vilma Santos.
g. Maraming puno ng akasya sa paaralan namin.
h. Puno ng hinog na mangga ang basket ni Aling Mameng.
TALAAN i. Lilinisin natin ang maputik na kalsada. Kumuha tayo ng pala.
j. Tawagin pala natin si Pauline. Baka gusto niyang tumulong.

SA LEVELED READER
• Ipabukas ang mga Leveled Reader sa pahina 33. Ipasagot ang Skill
Builder tungkol sa paggamit ng panghalip. Kung kinakailangan,
magbigay ng maikling pagbabalik-aral upang magabayan ang klase
sa pagsagawa ng Skill Builder. Halimbawa, maaaring ipaalala ang
tamang paggamit ng ito, iyan, iyon at dito, diyan, doon.
• Maaaring ipagawa ang sumusunod na pagsasanay kung may

panahon pang natira matapos sagutan ng klase ang mga Skill
PY
Builder.
a. Pagsusunod-sunod ng mga Pangyayari

O
Panuto: Nakita nina Pauline, Ram, Miko at Greg ang umiiyak
na bata. Gusto nila itong tulungan. Lagyan ng bilang ang
C
pagkakasunod-sunod na nangyari:
_____ Kinuwentuhan ni Miko si Angge tungkol sa asong si Bruno.

D
_____ Tinanong ng magkakaibigan ang pangalan ng bata.

E
_____ Sinamahan si Angge nina Greg at Miko sa isang sulok.

EP
_____ Nahanap si Angge ng mga magulang niya sa tulong ng

rescuers.
_____ Sinabi ni Pauline sa rescuers ang problema ni Angge.

D
b. Pagtukoy sa Paksa ng Kuwento Batay sa Pamagat

Basahin ang pamagat ng Leveled Reader. Bakit kaya ganito ang
pamagat ng kuwento? Sino ang matapang sa gitna ng bagyo?
Bakit ninyo nasabi na siya ang matapang?
Isulat:
Ang matapang sa gitna ng bagyo ay si/sina

__________ dahil __________.
c. Magkasalungat na Salita
Basahin ang mga pangungusap. Isulat ang kasalungat ng salitang
may salungguhit.
(1) Malakas ang hangin kanina. Buti na lang _______________

na ito ngayon.
YUNIT 1 ARALIN 9
(2) Noon duwag si Bruno. Ngayon _____ na siya. TALAAN
(3) Tahimik si Angge. Naging mas _____ siya nang magkuwento si

Ram.
(4) Delikado ang mga naninirahan sa tabing-ilog. Mas _____ sila

kapag lumikas sila sa mataas na lugar.
(5) Ang lalim ng baha kanina. Mabuti na lang _____ na ngayon.
(6) Ang tigas ng silya. Dito ka matulog sa _____ na kama.
(7) Mabuti naman mahina na ang hangin. Ang _____ ng hangin

kanina.
(8) Akala ko patuloy ang pag-iyak ni Angge. Buti na lang _____ na

siya.
PY
O
C
E D
EP
D

Basa Pilipinas Yunit 1 Grade 3 Filipino Teacher&#39;s Guide

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Basa Pilipinas Yunit 1 Grade 3 Filipino Teacher&#39;s Guide

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

BI an 3

Ang materyal na ito ay binuo batay sa DepEd K-12

Ang materyal sa pagtuturo na ito ay nabuo sa tulong ng mamamayang Amerikano sa pamamagitan

Ikatlong Baitang - Yunit 1

Gabay sa Pagtuturo ng Filipino

Ikalawang Edisyon, 2016

Inilathala ng U.S. Agency for International Development (USAID)

Binuo ng USAID/Basa Pilipinas sa pakikipagtulungan ng Kagawaran ng Edukasyon

Technical Director: Nancy Clark-Chiarelli, EdD

Mga Manunulat: Felicitas Pado, PhD at Cecilia Ochoa

Mga Tagasuri: Angelika Jabines, Education Program Specialist

Paolo Ven Paculan (nilalaman)

Jomar Empaynado (wika)

PAG-AARI NG PAMAHALAAN. HINDI IPINAGBIBILI.

Department of Education - Bureau of Learning Resources (DepEd - BLR)

Aralin 2: Maligayang Pagdating sa Probinsiya. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33

Aralin 3: Maligayang Pagdating sa Bagong Probinsiya. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65

Lingguhang Gabay. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114

Mga Aralin. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120

Aralin 6: Maligayang Pagdating sa Magandang Pook. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139

Lingguhang Gabay. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140

Mga Aralin. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146

Aralin 7: Mga Panganib . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163

Lingguhang Gabay. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164

Mga Aralin. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170

Aralin 8: Mga Panganib. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187

Lingguhang Gabay. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188

Mga Aralin. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194

Aralin 9: Mga Pisikal na Kaanyuan. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213

Lingguhang Gabay. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214

Mga Aralin. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220

TEMA: MALIGAYANG PAGDATING SA PROBINSIYA

LEVELED READER: MALIGAYANG PAGDATING SA BAGUIO!

LINGGUHANG GABAY NG GURO SA FILIPINO

Tema: Maligayang Pagdating sa Bagong Probinsiya

AL • F3AL-Ia-1.2 • Pagtalakay sa pamagat at paghula ng

ng aklat sa pamamagitan ng pamagat

Nakikinig at nakatutugon nang

DOMAINS: PN – Pag-unawa sa Napakinggan PS – Wikang Binibigkas WG – Gramatika

Mga Gawain ng Guro Mga Gawain ng Mag-aaral

• Magpakita at hikayatin ang mga mag-aaral na • Pag-uusap tungkol sa mahahalagang pook sa

tanong tanong ng guro tungkol sa kuwento

• Bigyan ng pagganyak at pangganyak na tanong

• Talakayin ang nilalaman ng kuwento batay sa • Paghula sa nilalaman ng kuwento batay sa

• Basahin ang Pakikinggang Kuwento/Listening • Pakikinig sa kuwento at pagsagot ng mga

PB – Pag-unawa sa Binasa PU – Pagsulat at Pagbaybay KM – Komposisyon EP – Estratehiya

Araw Domain Mga Layunin Paksang Aralin

TA • F3TA-Ia-13.1 • Pagpapakilala sa sarili

KM • F3KM-Ie-g-3 • Maayos na pagsulat ng liham batay

Mga Gawain ng Guro Mga Gawain ng Mag-aaral

• Magbigay ng mga pangngalan at hikayatin • Pagsulat ng parirala at pangungusap

• Pagsagot sa pangganyak na tanong

• Magbalik-aral sa ibig sabihin ng dahilan at • Pagsagot ng pagsasanay tungkol sa dahilan at

bunga bunga ng bawat pangyayari sa kuwento

• Talakayin ang dahilan ng bawat nakasaad na

• Talakayin ang maaaring isulat sa kaibigan • Pagbibigay ng sariling kaisipan tungkol sa

PB – Pag-unawa sa Binasa PU – Pagsulat at Pagbaybay KM – Komposisyon EP – Estratehiya

Araw Domain Mga Layunin Paksang Aralin

PB • Napagsusunod-sunod ang • Pagsusunod-sunod sa mga

tatlong pantig pataas at nakasusulat

Nababaybay ang mga salitang may

salita sa pamamagitan ng paggamit pangungusap

KM • Nakasusulat ng isang talaarawan • Pagsusulat ng talaarawan

Mga Gawain ng Guro Mga Gawain ng Mag-aaral

Basa Pilipinas Yunit 1 Grade 3 Filipino Teacher's Guide

Basa Pilipinas Yunit 1 Grade 3 Filipino Teacher's Guide

Sina _ at _ ang mga pangunahing tauhan sa