การตอบข้ อสอบอัตนัย นิติ มสธ.

โดยสั งเขป
การตอบข้ อสอบอัตนัย แบ่ งเป็ น ๓ ส่ วน 
               ส่ วนที่ ๑ กรณี ตามปัญหา ประมวลกฎหมาย....................วางหลักไว้วา่ .....................
 
               ส่ วนที่ ๒ ข้อเท็จจริ งตาม การที่.................................................................................
หรื อ                      กรณี ตามปัญหา การที่................................................................................
 
               ส่ วนที่ ๓  ด้วยเหตุผลและหลักกฎหมายดังที่ได้ปรับวินิจฉัยแล้วข้างต้นการที่ ...................
 
อธิบายขยายความ 
               -ส่ วนที่ ๑ คือ การยกหลักกฎหมาย ต้องอ้างว่ามาจากประมวลกฎหมายใด  อย่าเขียนคำย่อ เช่น ปพพ.   
ปอ.  ป.วิ.อ.  ป.วิ.พ.เป็ นต้น  แต่ถา้ จำเลขมาตราไม่ได้  ก็ไม่จำเป็ นต้องเขียนลงไป ถ้าเขียนผิดอาจทำให้ถูกหัก
คะแนนได้
                              - ถ้าจำเลขมาตราได้ พึงใช้คำว่า “บัญญัติวา่ ”  เช่น  “ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิ ชย์ มาตรา
๑๓๘๒  บัญญัติวา่ ผูใ้ ด.......”
                              - ถ้าจำเลขมาตราไม่ได้ พึงใช้คำว่า  “วางหลักไว้วา่ ”  เช่น  “ประมวลกฎหมายแพ่งและ
พาณิ ชย์ วางหลักไว้วา่ ผูใ้ ด.......”
               การยกตัวบท ต้องยกหลักกฎหมายให้ตรงประเด็นคำถาม แต่ละประเด็นให้ครบ  และไม่จำเป็ นต้อง
เขียนถ้อยคำต่างๆตามตัวบทครบทุกตัวอักษรก็ได้   เพียงแต่มีสาระสำคัญของตัวบทกฎหมายนั้นครบถ้วนก็เพียง
พอแล้ว
               -ส่ วนที่ ๒  คือการปรับวินิจฉัยข้อเท็จจริ งตามโจทย์ให้เข้ากับหลักกฎหมายที่ยกขึ้น
               -ส่ วนที่ ๓ คือ ธงคำตอบ ให้สรุ ปคำตอบสั้นๆชัดเจน และครบทุกประเด็น
 
ตัวอย่ างการตอบอัตนัยวิชากฎหมายอาญา ๑ จากวารสาร มสธ. ปี ที่ ๒๐ ฉบับที่ ๑ มิถุนายน ๒๕๕๑

คำถาม
นายน้ อยขับรถมาด้ วยความเร็วปกติบนถนนที่วงิ่ สวนกันสองแล่ น  ระหว่ างทางที่ขับมานั้น นายน้ อยเห็นแต่ ไกล
ว่ า มีรถที่กำลังขับสวนมาโดยรถนั้นนายใหญ่ ขับกินเลนมาด้ วยความเร็วสู งและส่ ายไปมาผิดปกติ  นายน้ อยก็คง
ขับไปต่ อไปเรื่อยๆ  เมื่ออยู่ในระยะกระชั้นชิด  นายน้ อยเห็นว่ าต้ องหักหลบแน่ ๆ  จึงรีบเบี่ยงหลบไปทางข้ างทาง
โดยเร็ว  เป็ นเหตุให้ ชนร้ านผลไม้ ที่ต้งั ขายข้ างทาง  นายโตเจ้ าของร้ านบาดเจ็บสาหัส  กรณีนี ้ นายน้ อยต้ องรับผิด
อย่ างไร หรือไม่ ?
 
 แนวตอบ
               ประมวลกฎหมายอาญามาตรา ๕๙ บัญญัติวา่     บุคคลจะต้องรับผิดในทางอาญาก็ต่อเมื่อได้กระทำโดย
เจตนา เว้นแต่จะได้กระทำความโดยประมาท  ในกรณี ที่กฎหมายบัญญัติให้ตอ้ งรับผิดเมื่อได้กระทำโดยประมาท
หรื อเว้นแต่ในกรณี ที่กฎหมายบัญญัติไว้โดยแจ้งชัดให้ตอ้ งรับผิดแม้ได้กระทำโดยไม่มีเจตนา
               กระทำโดยเจตนา ได้แก่กระทำโดยรู ้สำนึกในการที่กระทำและในขณะเดียวกันผูก้ ระทำประสงค์ต่อผล
หรื อย่อมเล็งเห็นผลของการกระทำนั้น
               ถ้าผูก้ ระทำมิได้รู้ขอ้ เท็จจริ งอันเป็ นองค์ประกอบของความผิดจะถือว่าผูก้ ระทำประสงค์ต่อผล หรื อย่อม
เล็งเห็นผลของการกระทำนั้นมิได้
               กระทำโดยประมาท ได้แก่กระทำความผิดมิใช่โดยเจตนา แต่กระทำโดยปราศจากความระมัดระวังซึ่ ง
บุคคลในภาวะเช่นนั้นจักต้องมีตามวิสยั และพฤติการณ์ และผูก้ ระทำอาจใช้ความระมัดระวังเช่นว่านั้นได้ แต่หา
ได้ใช้ให้เพียงพอไม่
               การกระทำ ให้หมายความรวมถึงการให้เกิดผลอันหนึ่งอันใดขึ้นโดยงดเว้นการที่จกั ต้องกระทำเพื่อ
ป้ องกันผลนั้นด้วย
 
               ตามปัญหาการที่นายน้อยขับรถมาด้วยความเร็ วปกติบนถนนที่วิ่งสวนกันสองเลน  ระหว่างทางที่ขบั มา
นั้น  นายน้อยเห็นแต่ไกลว่า  มีรถคันที่กำลังขับสวนมาโดยรถนั้นนายใหญ่ขบั กินเลนมาด้วยความเร็ วสู งและส่ าย
ไปมาผิดปกติ  นายน้อยก็คงขับต่อไปเรื่ อยๆ  กรณี เช่นนี้นายน้อยควรหยุดรถหรื อชลอความเร็ วรถลง  แต่มิได้
กระทำยังคงวิ่งต่อไป  จนเมื่ออยูใ่ นระยะกระชั้นชิด   นายน้อยเห็นว่าต้องหักลบแน่  จึงรี บเบี่ยงหลบไปทางข้าง
ทางโดยเร็ ว เป็ นเหตุให้ชนร้านผลไม้ที่ต้ งั ขายข้างทาง  นายโตเจ้าของร้านบาดเจ็บสาหัส  การกระทำของนาย
น้อยถือเป็ นการกระทำโดยปราศจากความระมัดระวัง  ซึ่ งบุคคลในภาวะเช่นนั้นจักต้องมีตามวิสยั และ
พฤติการณ์  และนายน้อยอาจใช้ความระมัดระวังเช่นว่านั้นได้  แต่หาใช้ให้เพียงพอไม  นายน้อยจึงมีความผิด
ฐานประมาททำให้นายโตบาดเจ็บสาหัส
 
               นายน้อยต้องรับผิดอาญาฐานประมาททำให้ผอู ้ ื่นรับอันตรายสาหัส
 
ตัวอย่ างการตอบอัตนัยวิชากฎหมายอาญา ๑ จากวารสาร มสธ. มิถุนายน ๒๕๕๑
 
คำถาม
นายน้ อยขับรถมาด้ วยความเร็วปกติบนถนนที่วงิ่ สวนกันสองแล่ น  ระหว่ างทางที่ขับมานั้น นายน้ อยเห็นแต่ ไกล
ว่ า มีรถที่กำลังขับสวนมาโดยรถนั้นนายใหญ่ ขับกินเลนมาด้ วยความเร็วสู งและส่ ายไปมาผิดปกติ  นายน้ อยก็คง
ขับไปต่ อไปเรื่อยๆ  เมื่ออยู่ในระยะกระชั้นชิด  นายน้ อยเห็นว่ าต้ องหักหลบแน่ ๆ  จึงรีบเบี่ยงหลบไปทางข้ างทาง
โดยเร็ว  เป็ นเหตุให้ ชนร้ านผลไม้ ที่ต้งั ขายข้ างทาง 

นายโตเจ้ าของร้ านบาดเจ็บสาหัส  กรณีนี ้ นายน้ อยต้ องรับผิดอย่ างไร หรือไม่ ?

 
ตัวอย่ างการตอบ
 
(ตัวบทถ้าจำหลักมาตราได้พึงใช้คำว่า “บัญญัติวา่ ”   ถ้าจำเลขมาตราไม่ได้หรื อตัวบทไม่แม่นพึงใช้คำว่า “วาง
หลักไว้วา่ ”)
ประมวลกฎหมายอาญามาตรา ๕๙ บัญญัติวา่     บุคคลจะต้องรับผิดในทางอาญาก็ต่อเมื่อได้กระทำโดยเจตนา
เว้นแต่จะได้กระทำความโดยประมาท  ในกรณี ที่กฎหมายบัญญัติให้ตอ้ งรับผิดเมื่อได้กระทำโดยประมาท หรื อ
เว้นแต่ในกรณี ที่กฎหมายบัญญัติไว้โดยแจ้งชัดให้ตอ้ งรับผิดแม้ได้กระทำโดยไม่มีเจตนา
               กระทำโดยเจตนา ได้แก่กระทำโดยรู ้สำนึกในการที่กระทำและในขณะเดียวกันผูก้ ระทำประสงค์ต่อผล
หรื อย่อมเล็งเห็นผลของการกระทำนั้น
               ถ้าผูก้ ระทำมิได้รู้ขอ้ เท็จจริ งอันเป็ นองค์ประกอบของความผิดจะถือว่าผูก้ ระทำประสงค์ต่อผล หรื อย่อม
เล็งเห็นผลของการกระทำนั้นมิได้
               กระทำโดยประมาท ได้แก่กระทำความผิดมิใช่โดยเจตนา แต่กระทำโดยปราศจากความระมัดระวังซึ่ ง
บุคคลในภาวะเช่นนั้นจักต้องมีตามวิสยั และพฤติการณ์ และผูก้ ระทำอาจใช้ความระมัดระวังเช่นว่านั้นได้ แต่หา
ได้ใช้ให้เพียงพอไม่
               การกระทำ ให้หมายความรวมถึงการให้เกิดผลอันหนึ่งอันใดขึ้นโดยงดเว้นการที่จกั ต้องกระทำเพื่อ
ป้ องกันผลนั้นด้วย
 
 

การปรับวินิจฉัย

ตามปั ญหาการที่นายน้อยขับรถมาด้วยความเร็ วปกติบนถนนที่วิ่งสวนกันสองเลน  ระหว่างทางที่ขบั มานั้น  นาย

น้อยเห็นแต่ไกลว่า  มีรถคันที่กำลังขับสวนมาโดยรถนั้นนายใหญ่ขบั กินเลนมาด้วยความเร็ วสู งและส่ ายไปมาผิด
ปกติ  นายน้อยก็คงขับต่อไปเรื่ อยๆ  กรณี เช่นนี้นายน้อยควรหยุดรถหรื อชะลอความเร็ วรถลง  แต่มิได้กระทำยัง
คงวิ่งต่อไป  จนเมื่ออยูใ่ นระยะกระชั้นชิด   นายน้อยเห็นว่าต้องหักลบแน่  จึงรี บเบี่ยงหลบไปทางข้างทางโดยเร็ ว
เป็ นเหตุให้ชนร้านผลไม้ที่ต้ งั ขายข้างทาง  นายโตเจ้าของร้านบาดเจ็บสาหัส  การกระทำของนายน้อยถือเป็ นการ
กระทำโดยปราศจากความระมัดระวัง  ซึ่ งบุคคลในภาวะเช่นนั้นจักต้องมีตามวิสยั และพฤติการณ์  และนายน้อย
อาจใช้ความระมัดระวังเช่นว่านั้นได้  แต่หาใช้ให้เพียงพอไม่  นายน้อยจึงมีความผิดฐานประมาททำให้นายโต
บาดเจ็บสาหัส
 
(ธงคำตอบหรื อสรุ ป)
               ด้วยเหตุผลและหลักกฎหมายดังที่ได้ปรับวินิจฉัยแล้วข้างต้น              นายน้อยต้องรับผิดอาญาฐาน
ประมาททำให้ผอู้ ื่นรับอันตรายสาหัส
 
 
ข้ อ 3 นายปอรู้ ว่านายเป็ ดอยากฆ่ านายไก่ แต่นายเป็ ดไม่ มีปืน นายปอเลยให้ ยมื ปื นแก่ นายเป็ ด แต่ นายปอเอาลูก
กระสุ นออกหมดแล้วไปให้ นายเป็ ด โดยนายปอหลอกนายเป็ ดว่ ากระสุ นเต็มแม๊ ก  นายเป็ ดเอาไปยิงนายไก่  
จงวินิจฉัยความรับผิดของนายเป็ ดและนายปอ
 
ประมวลกฎหมายอาญาวางหลักไว้ว่า
               มาตรา 81  ผูใ้ ดกระทำการโดยมุ่งต่อผลซึ่ งกฎหมายบัญญัติเป็ นความผิดแต่การกระทำนั้นไม่สามารถ
จะบรรลุผลได้อย่างแน่แท้ เพราะเหตุปัจจัยซึ่ งใช้ในการกระทำหรื อเหตุแห่งวัตถุที่มุ่งหมายกระทำต่อ ให้ถือว่าผู ้
นั้นพยายามกระทำความผิด แต่ให้ลงโทษไม่เกินกึ่งหนึ่งของโทษที่กฎหมายกำหนดไว้สำหรับความผิดนั้น
               มาตรา 86  ผูใ้ ดกระทำด้วยประการใด ๆ อันเป็ นการช่วยเหลือหรื อให้ความสะดวกในการที่ผอู ้ ื่นกระทำ
ความผิดก่อนหรื อขณะกระทำความผิดแม้ผกู้ ระทำความผิดจะมิได้รู้ถึงการช่วยเหลือหรื อให้ความสะดวกนั้น
ก็ตามผูน้ ้ นั เป็ นผูส้ นับสนุนการกระทำความผิด  ต้องระวางโทษสองในสามส่ วนของโทษที่กำหนดไว้สำหรับ
ความผิดที่สนับสนุนนั้น
               มาตรา 288  ผูใ้ ดฆ่าผูอ้ ื่น ต้องระวางโทษ..............
 
ตามปั ญหา นายปอรู้วา่ นายเป็ ดอยากฆ่านายไก่ แต่นายเป็ ดไม่มีปืน นายปอจึงให้นายเป็ ดยืมปื น  แต่นายปอเอาลูก
กระสุ นออกหมดแล้ให้นายเป็ ด  นายเป็ ดเอาไปยิงนายไก่  นายไกไม่ได้รับอันตราย   การกระทำนายเป็ ดได้มุ่งต่อ
ผลซึ่ งบัญญัติไว้เป็ นความผิดคือต้องการฆ่านายไก่  แต่การทำนั้นไม่มีอาจบรรลุผลได้อย่างแน่แท้ เพราะเหตุวา่
ปื นไม่มีลูก จึงถือว่านายเป็ ดพยายามกระทำความฆ่านายไก่ นายเป็ ดผิดฐานพยายามฆ่านายไก่ตามมาตรา 288
ประกอบกับมาตรา 81  

ส่ วนการกระทำของนายปอให้นายเป็ ดยืมปื นไปถือว่าเป็ นช่วยเหลือให้นายเป็ ดในการกระทำผิดดังกล่าว  แต่นาย

ปอได้เอาลูกกระสุ นปื นออกหมด  ถือว่านายปอไม่ได้เจตนาประสงค์ต่อผลให้นายเป็ ดยิงนายไก่ตาย  นายปอจึง
ไม่มีความผิดฐานเป็ นผูส้ นับสนุนในการกระทำความผิดฐานพยายามฆ่าของนายเป็ ด
               ด้วยเหตุผลและหลักกฎหมายดังที่ได้ปรับวินิจฉัยแล้วข้างต้น             
- นายเป็ ดต้องรับอาญาฐานพยายามฆ่านายไก่ตามมาตรา 288 ประกอบ 81
- นายปอไม่ตอ้ งรับผิดอาญาฐานเป็ นผูส้ นับสนุนในการพยายามกระทำความผิดของนายเป็ ด
 
หมายเหตุ.. แต่ถา้ นายปอไม่รู้วา่ ปื นไม่มีลูกแล้วให้นายเป็ ดยืมไปนายปอผิดฐานเป็ นผูส้ นับสนุนตามมาตรา ๘๖
ด้วย..แต่กรณี ตามโจทย์ในปอตั้งใจเอากระสุ นออกจึงไม่มีเจตนาให้นายเป็ ดฆ่านายไก่ 
 
(หนังสื อกฎหมายอาญาภาค 1 อ.เกียรติขจร  หน้า ๖๘๔)ประกอบไม่ใช่ของตำรา มสธ.
 
ตอบเป็ นตัวอย่างให้ดู
การตอบวิชากฎหมายอาญา 1   ไม่ตอ้ งยกหลักมาตราที่ในประมวลกฎหมายภาคความผิดมาเพราะยังไม่ได้เรี ยน  
ยกหลักในส่ วนที่จำเป็ น.     ถ้าตอบกฎหมายอาญา ๒ โทษที่ลงไม่ตอ้ งอ้าง...........