Radar İkaz Alıcıları İçin Darbeleri Ayrıştırma
Deinterleaving For Radar Warning Receivers
Mehmet Burak Kocamış, Hakan Abacı, Şafak Bilgi Akdemir, Sertan Varma, Alper Yıldırım
TÜBİTAK BİLGEM İLTAREN
{burak.kocamis, hakan.abaci, safak.akdemir, sertan.varma, alper.yildirim}@tubitak.gov.tr
Özetçe— Günümüz radar ikaz alıcıları gelen darbeleri
çoklu parametre ayrıştırma yöntemleri ile işleyerek darbe
kümeleri oluştururlar. Oluşturulan kümelerden elde edilen
darbe dizilerinin onaylanması ve kimliklendirilmesi darbe-
geliş-zamanı (DGZ) ayrıştırmasıyla yapılır. Özellikle
mümkün olan en az sayıda darbe kullanarak dizilerin
onaylanması ve kimliklendirilmesi büyük önem teşkil
etmektedir. Bu makalede darbe dizisi oluşturma işlemi
sırasında kayıp darbe ihtimalini işlemlere dahil ederek az
sayıda darbeye sahip dizileri kimliklendirmeye yarayan
gelişmiş bir yöntem sunulmaktadır. Algoritma önceden
tanımlanmış darbe tekrarlama aralığı (DTA) değerini
kullanarak bahse konu durumları çözmeye çalışır.
Anahtar Kelimeler — darbe dizisini ayrıştırma, radar ikaz
alıcısı, kimliklendirme, kayıp darbe
Abstract— Modern radar warning receivers form the
clusters by processing the incoming pulses using multiple
parameter deinterleaving. Validation and identification of
formed sequences obtained from formed clusters are made
by time-of-arrival (TOA) deinterleaving. Especially,
validation and identification of the sequences utilizing as
minimum number of pulses as possible are of utmost
importance. The improved method presented in this paper
focuses mainly on identifying the sequence having small
number of pulses with a possibility of missed pulse. The
algorithm uses the predefined pulse repetition interval (PRI)
range during TOA deinterleaving to tackle the
aforementioned situations.
Keywords — deinterleaving, radar warning receiver,
identification, missed pulse
I. GİRİŞ
Modern Radar İkaz Alıcıları yakaladıkları darbeleri
kimliklendirme için önce çoklu parametre ayrıştırma
yöntemiyle kümelere ayırır. Ayrıştırma sırasında kullanılan
parametreler sistemden sisteme farklılık gösterebilir.
Bu çalışma TÜBİTAK 1007 programı 114A001 no’lu proje
kapsamında desteklenmektedir.
978-1-5090-1679-2/16/$31.00 ©2016 IEEE
Ayrıştırma yöntemi olarak frekans (RF), darbe geliş
açısı (DGA) ve darbe genişliği (DG) parametrelerinin
seçildiği gözlemlenmiştir [1]. Elektronik destek
sistemlerinde darbe genişliği ölçüm hatası yüksek olan
parametredir. Bu yüzden ayrıştırma yönteminde darbe
genişliği yerine darbe genliği (DGN) tercih edilebilir [2].
Radar darbelerinin yoğun olduğu ortamlarda Radar
İkaz Alıcılarının (RİA) yayın kaynaklarını tespit etmesi
zorlaşmaktadır. Yakalanan darbeleri çoklu parametre (RF,
DGA, DGN) ayrıştırma yöntemiyle kümelere ayırmak
ayrıştırma algoritmasının hızı ve doğruluğu açısından
önemlidir.
Kümelere ayrıştırma sırasında en önemli işlem aynı
kaynaktan üretilen yayınların farklı kümelere bölünmesini
engellemek olmalıdır. Bununla beraber, birden fazla yayın
kaynağını da aynı küme içine toplamak işlem hızını ve
doğruluğunu olumsuz yönde etkileyecektir.
Ancak kümelere ayırmak tek başına kaynakların tespit
edilmesine yardımcı olmaz. Kümeler içindeki darbelerden
anlamlı bir dizi çıkıp çıkmadığının kontrol edilmesi
gerekir. Bu kontrol işlemi, darbenin-geliş-zamanı (DGZ)
farkı histogramı kullanılarak hipotez darbe tekrarlama
aralığının (DTA) belirlenmesini sağlar [3]. Bu hipotez
değerine göre darbe dizisi içinde anlamlı bir dizi aranır.
Bulunan anlamlı dizi aranan tehdit ile darbe frekansı ve
darbe tekrarlama aralığı (DTA) bazında kıyaslanır.
Onaylanan ve kimliklendirilen darbe dizileri kümeden
çıkarılır ve hipotez güncellenerek kalan darbe gruplarıyla
dizi aramaya devam edilir. Özellikle, aramanın
yapılabilmesi için gerekli minimum darbe sayısı o kümenin
içinde bulunmalıdır. Ayrıca, her küme için yukardaki
işlemler tekrar edilir.
Hipotez DTA bilgisi histogram üzerine uygulanan
üssel eşikle belirlenir [4]. Ortamda başka sabit DTA’lı ya
da jitter DTA’lı yayınlar varsa histogram yöntemi hipotez
DTA belirlenmesinde yardımcı olmaz. Ayrıca, eşik
belirlerken seçmemiz gereken 2 farklı değişken vardır. Bu
değişkenlerin her senaryoda optimum değerleri
değişmektedir. Söz konusu optimum değerleri bulmak için
harcanan zaman nihai işlem hızını etkilemekte olup, bu
algoritmaların kullanılmasını zorlaştırmaktadır.
 Bu zorluklardan kaçınmak için histogramdan hipotez
DTA bulmak yerine darbe pozisyon aralığı (DPA)
kullanılarak hipotez DTA belirlenir. Belirlenen hipotez
DTA’ya göre dizi bulunamazsa hipotez DTA ardışık
DPA’lar toplanarak güncellenir. Bu döngü uygun dizi
bulunana kadar devam eder.
Darbe sayısının az olduğu ortamlarda ise kayıp darbe
sabit dizi bulma performansını etkileyen önemli bir
etmendir. Kayıp darbe sayısı arttıkça anlamlı dizi bulmak
zorlaşır. Yayın kaynağı hakkındaki önceden tanımlanmış
DTA aralığı kayıp darbe durumunun çözümünü
iyileştirmektedir. Bu durum yöntem kısmında ayrıntılı
incelenmiştir. Önerilen algoritmada bu husus dikkate
alınmıştır.

II. YÖNTEM
Radar İkaz Alıcılarında darbe toplama işlemi radarın
dinlemeye hazır olduğu zaman aralığında yapılır. Bu
aralıkta ortamda yer alan ilgili frekanstaki tüm darbeler
alınır. Dinleme işlemi bittiğinde toplanan darbeleri
kimliklendirme için darbe dizisi ayrıştırma algoritması
uygulanır.
Radar İkaz Alıcılarında temel hedef en kısa sürede
toplanan darbeleri kimliklendirmektir. Bu doğrultuda en
az sayıda darbe ile kimliklendirme işlemini
gerçekleştirmek önemlidir. Kimliklendirme yapabilmek
için gerekli darbe sayısı limiti en az 4 olarak belirtilmiştir
[5].
Darbe sayısının az olduğu ortamlarda kimliklendirme
işlemini zorlaştıran temel etken kayıp darbenin varlığıdır.
Şekil 1’de 3 farklı darbe dizisi gösterilmiştir. A dizisinde
toplanan darbe sayısı 5’tir ve kayıp darbe
bulunmamaktadır. B ve C dizisinde toplanan darbe sayısı
4’tür. Kırmızı ile gösterilen darbeler kayıp darbelerdir.
Dizide kaçıncı darbenin kayıp darbe olduğu darbe dizisi
ayrıştırma algoritması için fark oluşturmaktadır.
Algoritma anlatımında bu fark ayrıntılı incelenecektir.
Ayrıca, kayıp darbenin olduğu dizinin kimliklendirme
yapabilmesi beklenmektedir.
Darbe dizileri ayrıştırılırken bir referans darbesi ve
referans darbesinden sonra o an ki hipotez DTA’yı
sağlayan 2 ardışık darbe (kayıp darbe olmadan) daha
bulunup sabit dizi aramasına geçilir[4]. Arama sonucu
bulunan dizideki darbe sayısı, darbe sayısı limitinden fazla
ise bulunan darbe dizisi anlamlandırılır. Kalan darbe
sayısı limitten fazla ise algoritma tekrar koşulur.
Şekil 1’de yer alan darbe dizilerine yukarda bahsedilen
algoritma uygulanırsa sadece A dizisi kimliklendirilebilir.
B dizisi algoritma başlangıcı için gerekli 3 darbeyi
bulamaz. C dizisi ise başlangıç için gerekli 3 darbeyi
dizinin son 3 darbesi olarak alır ancak darbe sayısı
limitine ulaşmaz. Daha önce de bahsedildiği gibi kayıp
darbenin olduğu ortamda da bu dizileri kimliklendirmek
gerekir. Bunu sağlamak için başlangıçta gerekli olan darbe
Şekil 1 3 Farklı Darbe Dizisi Verilmiştir. Kırmızı Darbeler Kayıp
Darbelerdir.
sayısını 2’ye indirmek gerekir. Yani, bir referans darbesi
seçilecek ve hipotez DTA’ya göre bir darbe daha bulunup
sonra dizi aramaya başlanacaktır. Algoritmada bu
değişiklik yapıldığında A dizisi kimliklendirilir. B dizisi
de 1 kayıp darbe olmasına rağmen kimliklendirilebilir.
Fakat C dizisinde 3 darbelik bir dizi bulunur ve darbe
sayısı limitini sağlayamadığı için elenir.
Önerilen sabit darbe dizisi ayrıştırma algoritmasının
akış diyagramı Şekil 2’de gösterilmiştir. Hipotez DTA
referans darbesinden sonraki ilk DPA olarak seçilir. Dizi
aramaya, darbe ikilisi bulunduktan sonra başlanır. Hipotez
DTA’ya göre yapılan arama sırasında darbe beklenen
aralıkta gelmezse kayıp darbe olarak düşünülüp aramaya
devam edilir. Eğer izin verilen en fazla kayıp darbe sayısı
arama sırasında geçilirse arama durdurulur. Geçerli dizi
bulunamazsa referans darbesi sabit kalmak şartıyla ikinci
darbenin yeri, bir sonraki darbe olarak seçilir. Dolayısıyla
Hipotez DTA’sı referans darbesinden itibaren ardışık
DTA’ları toplayarak güncellenir. Yeni hipotez DTA’sı ile
aramaya devam edilir. Arama sonucu oluşturulan dizi
onaylanırsa kimliklendirmeye gönderilir. Arama
sonucunda geçerli bir dizi bulunamazsa algoritmada
referans darbesi değiştirilir ve bu referans darbesinin
içinde bulunduğu darbe ikilisiyle yeniden yukarda
anlatıldığı gibi aramaya başlanır. Küme içinde darbe
sayısı limitinden az darbe kalırsa ayrıştırma işlemi biter.
 Şekil 1’de C dizisindeki durumu çözmek için
algoritmaya aranan tehdidin DTA aralığı sağlanır.
Referans darbesinden sonra ikinci darbeyi bulmaya
çalışırken kullanılan hipotez DTA’sı, tehdit DTA
aralığının iki katı olan aralığa denk geliyorsa ikinci
darbede kayıp olduğu düşünülür. Bu arada kayıp darbe
sayısı bir arttırılır ve dizi aramaya devam edilir. Arama
sonucu bulunan dizi geçersizse hipotez DTA’sı
güncellenerek aramaya devam edilir.
kelimesi (DTK) üreteci kullanılarak üretilmiştir. Bu
yayınlardaki darbelerin frekansı, genişliği ve genliği aynı
seçilip geldikleri açılar da aynı düşünülmüştür. Sadece
DTA’ları farklılık göstermektedir. Kullanılan DTK
Üreteci’nde her DTK parametresine ayrı ayrı farklı
Gaussian dağılımlı hatalar eklemek mümkündür. Tablo
1’de gösterilen hatalar kullanılan dağılımın 3 sigma
değerine karşılık gelmektedir. Yoğun darbe ortamlarında
her darbe alıcı tarafından alınamayabilir. Bu nedenle DTK
Üretici’ne istenen sayıda kayıp darbe oluşturabilme
yeteneği eklenmiş ve benzetimlerde senaryoyu daha
gerçekçi kılmak için kayıp darbe uygulanmıştır.
Şekil 1’deki B dizisinde gösterilen üçüncü darbenin
kayıp olma durumu 1 numaralı tehdit için uygulanmıştır.
C dizisindeki ikinci darbenin kayıp olduğu durum 2
numaralı tehdit için uygulanmıştır. 3 numaralı tehdit ise A
dizisindeki gibi kayıp darbe içermemektedir.

Senaryodaki Tehdit Bilgileri

No Frekans DG DTA GA Genlik Darbe
(MHz) (ns) (us) (º) (dBm) Sayısı
1 4200±8 600 110 40 -30 5
±40 ±3 ±3 ±3
2 4200±8 600 470 40 -30 5
±40 ±3 ±3 ±3
3 4200±8 600 650 40 -30 5
±40 ±3 ±3 ±3
Tablo 1. Ortamda Bulunan Tehdit Radar Parametreleri Tablosu

Önerilen algoritmanın çalışması için gerekli bilgilerin

bulunduğu kısım ise Tablo 2’ de gösterilmiştir. Ortamda
bulunan 3 tehditten 2’ i tabloda mevcut olup; diğer tehdit
ise tabloda tanımlanmamış bir yayına aittir. Tablodaki
tehditlerin DTA aralıkları mevcuttur. Fakat, radarların o
an hangi DTA değerinde çalıştığı bilinmemektedir.

Tehdit Bilgileri
No Frekans DG DTA GA Genlik Darbe
(MHz) (ns) (us) (º) (dBm) Sayısı
1 4200±10 600 100-130 - - -
±50 ±3
Şekil 2. Sabit Darbe Dizisi Ayrıştırma Algoritması 2 4200±10 600 450-500 - - -
±50 ±3
Tablo 2. Önceden Tanımlanmış Tehdit Tablosu

IV. BENZETİM SONUÇLARI

III. SENARYO
Benzetim için kullanılan, ortamda var olduğu kabul
edilen tehdit parametreleri Tablo 1’ de gösterilmiştir.
Senaryo kapsamında 3 tane yayın darbe tanımlama
Çoklu parametre ayrıştırma yöntemi uygulanıp gelen
yayınlar kümeleştirilirken elde edilen küme sayısı birdir.
Aynı kümeye düşen 3 tehdit yayını bulunmaktadır. Bu
yayınların sabit dizi ayrıştırma algoritmasıyla
ayrıştırılması beklenmektedir. Darbelerin DGZ bilgileri bu
aşamada kullanılır. Ölçülen tehdit parametreleri Tablo 3’te seçiminin kesin olmamasından ötürü tercih edilmemiştir.
sunulmaktadır. Her tehdidin doğru şekilde ayrıldığı DTA Bunun yerine DPA’ları kullanarak hipotez DTA’sı
bilgisinden ve küme darbe sayısından anlaşılmaktadır. belirlenmiştir.
Kaynak sayısının çok olduğu ortamlarda histogramlama
yöntemi doğru hipotez DTA’yı çoğunlukla
sağlayamayacağı belirtilmişti[4]. Doğru hipotez
Hesaplanan Tehdit Bilgileri DTA’sının sağlanamadığı durumlarda makalede önerilen
No
Frekans DTA GA Genlik Küme algoritmayı seçmek kaçınılmazdır.
(MHz) (us) (º) (dBm) Darbe
Önceden tanımlanmış DTA aralığı bilgisi kayıp
Sayısı
darbelerin olduğu ortamlarda algoritmanın daha gürbüz
1 4199,8 109.32 40.0392 - 4 çalışmasına neden olur.
29.8673 Gelecek çalışmalarda DTA tipinde çevik olan
1 4199,7 470.56 40.0732 - 4 tehditlerin nasıl kimliklendirileceği çalışılacaktır.
30,0323
Tablo 3. Hesaplanan Tehdit Parametreleri

Bu makalede sabit darbe tekrarlama aralığına sahip KAYNAKÇA

darbe dizileri incelenmiştir. Aslında jitter DTA’ya sahip
darbe dizileri de benzer algoritma ile kimliklendirilebilir.
Hatta basamaklı DTA’ya sahip darbe dizilerine önce sabit
darbe dizisi ayrıştırma algoritması uygulanıp sonra
oluşturulan darbe dizilerini birleştirme işlemleri yapılır.
Yani, sabit darbe dizisi ayrıştırma algoritması hem jitter
hem de basamaklı DTA yayınları için de geçerlidir.
V. SONUÇLAR
Darbe sayısının az olduğu ortamda aynı kümeye düşen
darbelerin DGZ’leri kullanılarak anlamlı darbe dizilerine
ayrıştırılması bu makalede incelenmiştir.
Doğru hipotez DTA’sının seçimi algoritmanın
performansı açısından önemlidir. Histogram yöntemi ve
eşik kullanılarak elde edilen hipotez DTA’ların yoğun
ortamlarda doğru sonuç vermemesinden ve eşik değer
[1] J.A.V. Rogers, “ESM Processor System For High Pulse Density
Radar Environments”, IEE Proceedings, Vol. 132, Pt. F, No.7,
December 1985
[2] M.B. Kocamis, M.E. Mihcioglu, S.B. Akdemir, S. Varma, A.
Yildirim, “A Clustering Approach for Radar Warning Receivers”,
IEEE 23. Sinyal İşleme ve İletişim Uygulamaları Kurultayı, May
2015
[3] MARDIA, H.K..: ``New Techniques fort he deinterleaving of
repetitive sequences'', IEE Proc. F, Commun. Radar & Signal
Process., 1989, 136,(4), pp. 149-154.
[4] Milojevic, D.J., and Popovic, B.M., 1992. ``Improved Algorithm
for the deinterleaving of Radar Pulses'', IEE Proceedings Radar
and Signal Processing F 1,pp 98-104.
[5] WILEY, R.G.: “ELINT The Interception and Analysis of Radar
Signals” (Artech House, 2006)