4 14 Zubno Stomatološki Tehničar

OBRAZOVNI PROGRAM
ZUBNO-STOMATOLOŠKI
TEHNIČAR
SADRŽAJ
OPŠTI DIO .................................................................................................................................. 3

1. NAZIV PROGRAMA: ZUBNO-STOMATOLOŠKI TEHNIČAR ..................................................... 3
2. NASTAVNI PLAN .................................................................................................................... 3
POSEBNI DIO .............................................................................................................................. 6
1. PREDMETNI PROGRAMI......................................................................................................... 6
1.1. OPŠTEOBRAZOVNI PREDMETI ........................................................................................... 6
1.2. STRUČNO - TEORIJSKI PREDMETI..................................................................................... 7
1.2.1. ANATOMIJA SA FIZIOLOGIJOM...................................................................................... 7
1.2.2. ZDRAVSTVENA ZAŠTITA I HIGIJENA ........................................................................... 17
1.2.3. MORFOLOGIJA ZUBA ................................................................................................... 24
1.2.4. HEMIJA I BIOHEMIJA .................................................................................................... 30
1.2.5. TEHNOLOGIJA ZUBOTEHNIČKOG MATERIJALA ......................................................... 45
1.2.6. BOLESTI ZUBA I PREVENTIVNA STOMATOLOGIJA ..................................................... 50
1.2.7. FIKSNA PROTETIKA ..................................................................................................... 61
1.2.8. MIKROBIOLOGIJA ......................................................................................................... 70
1.2.9. TOTALNA I PARCIJALNA PROTEZA ............................................................................. 76
1.2.10. ORTOPEDIJA VILICA .................................................................................................. 85
1.2.11. ORALNA HIRURGIJA .................................................................................................. 90
1.2.12. PARODONTOLOGIJA I ORALNA MEDICINA ................................................................ 97
1.2.13. PRAKTIČNA NASTAVA.............................................................................................. 105
1.3. IZBORNI PREDMETI ........................................................................................................ 158
1.3.1. STRANI JEZIK II .......................................................................................................... 158
1.3.2. LATINSKI JEZIK .......................................................................................................... 159
1.3.3. ZDRAVA ISHRANA I DIJETETIKA ................................................................................ 165
1.3.4. LIKOVNA UMJETNOST SA ESTETIKOM ...................................................................... 171
1.3.5. PSIHOLOGIJA I KOMUNIKOLOGIJA ............................................................................ 179
1.3.6. PREDUZETNIŠTVO ...................................................................................................... 190
1.3.7. ETIKA .......................................................................................................................... 196
1.3.8. FARMAKOLOGIJA ....................................................................................................... 204
1.3.9. PATOLOGIJA .............................................................................................................. 215
1.3.10. STEHIOMETRIJSKA IZRAČUNAVANJA U HEMIJI...................................................... 221
1.3.11. METALOKERAMIČKE KRUNICE I MOSTOVI .............................................................. 229
2.1. ISPITNI KATALOZI ZA STRUČNO - TEORIJSKI DIO ISPITA ............................................ 234
2.1.1. BOLESTI ZUBA I PREVENTIVNA STOMATOLOGIJA ................................................... 234
2.1.2. FIKSNA PROTETIKA ................................................................................................... 238
2.1.3. TOTALNA I PARCIJALNA PROTEZA ........................................................................... 240
2.2. ISPITNI KATALOZI ZA STRUČNI RAD ............................................................................. 243
2.2.1. ISPITNI KATALOG IZ PRAKTIČNOG DIJELA ISPITA-STRUČNI RAD ............................ 243
3. OBAVEZNI NAČINI PROVJERAVANJA ZNANJA ................................................................. 247
4. USLOVI ZA NAPREDOVANJE I ZAVRŠETAK OBRAZOVNOG PROGRAMA .......................... 248
5. NAČINI PRILAGOĐAVANJA PROGRAMA UČENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA ........... 248
6. NAČINI PRILAGOĐAVANJA PROGRAMA OBRAZOVANJU ODRASLIH ............................... 248
7. PROFIL STRUČNE SPREME NASTAVNIKA I STRUČNIH SARADNIKA ................................. 248
8. OBLIK ORGANIZACIJE IZVOĐENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA ...................................... 250
8.1. BROJ ČASOVA PO GODINAMA OBRAZOVANJA I VRSTAMA NASTAVE ......................... 250
9. PROFESIONALNA PRAKSA ................................................................................................ 251
10. SLOBODNE AKTIVNOSTI ................................................................................................. 252
2
OPŠTI DIO
1. Naziv programa: ZUBNO-STOMATOLOŠKI TEHNIČAR

2. Nastavni plan
Redni Nastavni predmeti- I II III IV
Ukupno
broj grupe predmeta sed. god. sed. god. sed. god. sed. god.
A Opšteobrazovni predmeti
1. Maternji jezik i književnost 3 108 3 108 3 108 3 99 423
2. Matematika 2 72 2 72 2 72 2 66 282
3. Strani jezik 3 108 3 108 3 108 3 99 423
4. Informatika 2 72 72
5. Fizičko vaspitanje 2 72 2 72 2 72 2 66 282
Društvena grupa predmeta
1. Istorija 2 72 72
2. Sociologija 2 72 72
Prirodna grupa predmeta
1. Biologija 2 72 2 72 144
2. Fizika 2 72 72
UKUPNO A 18 648 14 504 10 360 10 330 1842
B Stručno-teorijski predmeti
1. Anatomija sa fiziologijom 3 108 108
Zdravstvena zaštita i
2. 2 72 72
higijena
3. Morfologija zuba 2+2 72 72
1
4. Hemija i biohemija 2 72 2 72 144
Tehnologija zubotehničkog
5. 3 108 108
materijala
Bolesti zuba i preventivna
6. 2+22 144 23+22 144 144
stomatologija
7. Fiksna protetika 2+42 72 2+42 72 144
8. Mikrobiologija 2 72 72
Totalna i parcijalna
9. 2+32 180 24+32 165 138
proteza
10. Ortopedija vilica 2+12 99 66
11. Oralna hirurgija 2+32 165 66
Paradontologija i oralna
12. 2+22 132 66
medicina
UKUPNO B 9 324 9 324 8 288 8 264 1200
C Praktična nastava 2 72 6 216 9 324 9 297 909
Ukupno B+C 11 396 15 540 17 612 17 561 2109
D Izborna nastava 2 72 2 72 4 144 4 132 420
1. Strani jezik II 2 72 2 72 2 72 2 66 282
2. Latinski jezik 2 72 72
3. Zdrava ishrana i dijetetika 2 72 72

Likovna umjetnost sa
4. 2 72 72
estetikom
3
Redni Nastavni predmeti- I II III IV
Ukupno
broj grupe predmeta sed. god. sed. god. sed. god. sed. god.
5. Psihologija i komunikologija 2 72 72
6. Preduzetništvo 2 72 72
7. Etika 2 72 - 72
8. Farmakologija 2 66 66
9. Patologija 2 66 66
Stehiometrijska
10. 2 66 66
izračunavanja u hemiji
Metalo-keramičke krunice i
11. 2 66 66
mostovi
E Slobodne aktivnosti 1 36 1 36 1
F Profesionalna praksa 15 dana 15 dana 15 dana 45 dana
G Sedmični broj časova 32 1152 32 1152 32 1152 32 1056 4512
H Broj radnih sedmica 36 36 36 33 141
Ukupno časova za obrazovni program (A+B+C+D+E)=4512
Napomene:
- Časovi označeni indeksom 1 su časovi biohemije.
- Časovi označeni indeksom 2 su časovi praktične nastave.
- Časovi označeni indeksom 3 su časovi preventivne stomatologije.
- Časovi označeni indeksom 4 su časovi parcijalne proteze.
- Za strani jezik II koriste se katalozi stranih jezika opšteobrazovnih predmeta sa
fondom od dva časa nedjeljno za sve četiri godine – predmetni katalozi su u
nadležnosti Zavoda za školstvo.
3. Ciljevi i zadaci obrazovanog programa

- Produbljivanje i proširivanje opšteg obrazovanja u funkciji struke i
obezbjeđivanje stručno-teorijskih i praktičnih znanja u cilju samostalnog
obavljanje posla.
- Razvijanje sposobnosti socijalne komunikacije, timskog rada i spremnosti za
razvijanje međuljudskih odnosa.
- Osposobljavanje učenika za planiranje, pripremu, izvođenje, kontrolu i
vrednovanje kvaliteta sopstvenog rada.
- Omogućavanje potrebnog profesionalnog znanja neophodnog za adekvatno
vođenje odgovarajuće medicinske dokumentacije, upisivanje i čuvanje podataka
iz zdravstvene dokumentacije pacijenta, asistiranje stomatologu pri radu
dodajući potrebne instrumente, materijale, smjese i dr.
- Osposobljavanje za izradu radnog modela-izlivanje otiska, izradu modela u vosku,
izradu fiksne proteze, različitih vrsta mostova, krunica, sprovođenje postupka
zagrijavanja, žarenja, livenja i topljenja, oblikovanja i poliranja, izradu
fasetiranja sa akrilatnom masom, izradu porcelanske i akrilatne navlake, izradu
totalne i parcijalne proteze, parcijalne proteze sa metalnom bazom, podlaganje
proteze i dr.
- Razvijanje vještina neophodnih za učestvovanje-asistiranje u terapiji pacijenata
prema različitim metodama: konzervativnim, endodonskim, protetskim,
ortodonskim, paradonskim, oralnim i drugim tretmanima, pripremanje pacijenta
za operativni zahvat, vršenje dezinfekcije kože, sluzokože, usne šupljine,
prižanje pomoći kod besvijesnih stanja i upoznavanje sa specifičnostima rada sa
djecom, hroničnim bolesnicima, pacijentima sa posebnim potrebama.
- Omogućavanje potrebnog profesionalnog znanja i vještina u cilju ovladavanja
metodologijom zdravstveno-vaspitnog rada i sprovođenja higijenskih principa i
4
mjera, u radu sa pacijentima i održavanju higijene prostorija, namještaja i
pribora.
- Komuniciranje sa klijentima, pacijentima i saradnicima na maternjem i jednom
stranom jeziku.
- Razvijanje ekološke svijesti i savjesti o poštovanju mjera zaštite na radu i njihove
dosljedne primjene.
- Pripremanje za permanentno obrazovanje i cjeloživotno učenje.
4. Uslovi za upis, odnosno uključivanje u program za obrazovanje odraslih

- U srednje stručno obrazovanje u četvorogodišnjem trajanju mogu se upisati lica
koja su:
- završila osnovnu školu,
- završila dvogodišnju školu.
- U redovno obrazovanje mogu se upisati i lica koja nijesu starija od 17 godina,
izuzetno lica do 18-te godine uz odobrenje Nastavničkog vijeća škole. Lica koja
nijesu napunila 18 godina uključuju se u program za obrazovanje odraslih.
5.Trajanje obrazovanja
- Obrazovanje po obrazovnom programu Zubno-stomatološki tehničar traje četiri
godine.
6.Prohodnost
- U redovnom obrazovanju učenici napreduju u viši razred ako su iz svih nastavnih
predmeta u toku tekuće školske godine postigli pozitivnu ocjenu i obavili
profesionalnu praksu.
- Lica koja su završila dvogodišnju stručnu školu mogu se uključiti u odgovarajući
razred, u zavisnosti od programa vrste programa predhodnog obrazovanja, uz
polaganje dopunskih i diferencijalnih ispita.
- Odrasli napreduju po programu u skladu sa pravilnikom (planom) za izvođenje
obrazovnog programa za odrasle, koji donosi nadležna institucija.
7. Obrazovanje koje se stiče

- Završetkom obrazovnog programa učenik stiče srednje stručno obrazovanje u
četvorogodišnjem trajanju – ZUBNO-STOMATOLOŠKI TEHNIČAR.
5
POSEBNI DIO
1. PREDMETNI PROGRAMI
1.1. OPŠTEOBRAZOVNI PREDMETI
1.1.1. MATERNJI JEZIK I KNJIŽEVNOST

1.1.2. MATEMATIKA
1.1.3. STRANI JEZIK
1.1.4. INFORMATIKA
1.1.5. FIZIČKO VASPITANJE
1.1.6. ISTORIJA
1.1.7. SOCIOLOGIJA
1.1.8. BIOLOGIJA
1.1.9. FIZIKA
Napomena:
Katalozi opšteobrazovnih programa su u nadležnosti Zavoda za školstvo.
6
1.2. STRUČNO - TEORIJSKI PREDMETI
1.2.1. ANATOMIJA SA FIZIOLOGIJOM
1. Naziv predmeta: ANATOMIJA SA FIZIOLOGIJOM
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Vrste nastave
Razred Praktična Ukupno
Teorija Vježbe
nastava
I 108 108
II
III
IV
Ukupno 108 108
3. Opšti ciljevi nastave

- Upoznavanje učenika sa osnovnom anatomskom i funkcionalnom organizacijom
čovječjeg organizma.
- Sticanje znanja o lokomotornom sistemu-prepoznavanju uloge, podjele i lokacije
kostiju, zglobova i mišića.
- Uočavanje značaja tjelesnih tečnosti u organizmu.
- Uočavanje položaja, građe, podjele i osnovnih morfoloških karakteristika
kardiovaskularnog, respiratornog i digestivnog sistema.
- Razlikovanje morfoloških i funkcionalnih karakteristika urinarnog, endokrinog i
genitalnog sistema.
- Sticanje znanja o osnovnim osobinama organa recepcije, građe i podjele cns.
- Razvijanje sposobnosti opažanja i empatije, vještine komuniciranja i navikavanja
na urednost i preciznost.
- Podsticanje i osposobljavanje učenika da koristeći znanja iz drugih područja
(biologija, hemija, fizika i zdravstvena njega) kroz interdisciplinarni pristup
rješavaju probleme.
- Razumijevanje normalne funkcije ljudskog organizma, proučavanjem paralelno sa
morfologijom što ispunjava zahtjev sagledavanja jedinstva građe i funkcije bitnog
za medicinsku praksu.
- U nastavi slijediti savremeni trend u izučavanju temeljnih biomedicinskih nauka,
što podrazumijeva integrativnost naučnih disciplina i primjenjivost (funkcionalna
anatomija, klinička i primijenjena anatomija).
7
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: PRVI
Informativni ciljevi i Socijalizacijski Preporuke za
Formativni ciljevi
sadržaji ciljevi izvođenje nastave
učenik učenik učenik
Anatomska i funkcionalna organizacija čovječjeg organizma
- Upoznaje - Identifikuje glavne - Razumije - Kabinetska nastava
organizaciju građe djelove tijela, mogućnost široke (korišćenje svih
i funkcije pojedine organe i primjene stečenih postojećih
čovječjeg organske sisteme, znanja kako u didaktičkih
organizma kao i njihovo profesionalnom sredstava)
- Obrazlaže čovječji značenje u radu tako i u životu - Nastava zahtjeva
organizam kao funkcionisanju poseban
cjelinu sastavljenu organizma metodičko-
od pojedinih - Upotrebljava didaktički pristup
međusobno osnovne latinske koji obezbjeđuje
povezanih termine iz paralelno izlaganje
organskih sistema međunarodno gradiva iz
prihvaćene anatomije i
nomenklature fiziologije
- Dežurni učenici
asistiraju
nastavniku prilikom
izvođenja nastave
(grafoskop,
projektor, modeli i
slike)
Ćelija i tkiva
- Poznaje osnovne - Analizira različite - Razvija sposobnost - Šematski prikaz
morfološke i veličine i oblike opažanja humane ćelije
funkcionalne humanih ćelija, - Navikava se na gledane
karakteristike uočava glavne analitičko mišljene svjetlosnim i
humane ćelije djelove ćelije i i sistematičnost u elektronskim
- Navodi neorganske šematski ih radu mikroskopom
i organske satojke prikazuje - Prepoznavanje
ćelije - Interpretira različitih vrsta
- Definiše osnovne hemijski sastav tkiva ilustrovanih
vrste tkiva koja ćelije i analizira crtežom ili slikom
izgrađuju čovječje biohemijski značaj - Demonstriranje
tijelo pojedinih građe organa na
- Poznaje svojstva i sastojaka, naročito modelu ili slici
uloge pojedinih vode (primjeri)
vrsta tkiva - Razlikuje i crta
strukturu
epitelnog,
mišićnog, nervnog i
potpornog tkiva
- Primjenjuje
stečena znanja u
razumijevanju
građe i funkcije
pojedinih organa
Lokomotorni sistem
- Koštani sistem - Crta kosti i vrši - Stiče - Demonstriranje na
8
Formativni ciljevi
- Objašnjava razvoj, komparaciju samopouzdanje i modelu skeleta i
građu i podjelu kostiju prema sigurnost u modelima
kostiju obliku samostalnom pojedinačnih
- Imenuje kosti: - Uočava i izlaganju kostiju
glave, trupa, samostalno
gornjih i donjih pokazuje pojedine
udova kosti i njihove
- Opisuje glavne glavne elemente na
anatomske modelu kostura
elemente pojedinih
kostiju
Zglobovi
- Definiše zglob - Uočava ulogu - Razumije važnost - Demonstriranje na
- Objašnjava građu i zglobova u sklopu fizičke aktivnosti modelu skeleta i
podjelu zglobova. lokomotornog za pravilan razvoj simulacija pokreta.
- Imenuje pokretne sistema - Šematski prikaz
zglobove tijela i - Skicira zglob građe zgloba
poznaje pokrete u - Demonstrira
njima pokrete u
pojedinim
zglobovima
Mišići
- Poznaje građu, - Uočava aktivnu - Razumije važnost - Prepoznavanje
podjelu i osnovne ulogu mišića u tjelesne aktivnosti skeletnih mišića na
funkcionalne sklopu u održavanju slici i modelu
karakteristike lokomotornog zdravlja i estetskog
mišića sistema izgleda
- Navodi glavne - Na modelu ili slici - Navikava se na
grupe skeletnih samostalno preglednost i
mišića i njihove pokazuje pojedine konciznost u
funkcije mišiće izlaganju
- Zna mišiće grudnog - Primjenjuje
koša i trbuha stečena znanja u
razumijevanju i
procjenjivanju
funkcije disanja i
fenomena trbušne
prese
Tjesne tečnosti
- Navodi ukupnu - Analizira uticaj - Razumije značaj - Šematska
količinu tečnosti u starosne dobi, pola analitičkog i ilustracija
organizmu i zna i uhranjenosti na logičkog mišljenja vaskularnog,
njen značaj količinu tečnosti u u učenju i radu međućelijskog i
- Pojašnjava organizmu ćelijskog prostora
termine: - Upoređuje količinu
intracelularna, i sastav pojedinih
ekstracelularna, tjelesnih tečnosti
intercelularna i - Obrazlaže
intavaskularna razmjenu tečnosti
tečnost. unutar organizma i
indentifikuje stanja
9
Formativni ciljevi
koja mogu dovesti
do njenog gubitka
- Uočava važnost
nadoknade tečnosti
kod pacijenata sa
različitom
patologijom
Krv
- Poznaje sastav i - Analizira krvnu - Shvata potrebu - Tabelarni prikaz
fizičko-hemijska plazmu i krvne povezivanja teorije krvnih grupa
svojstva krvi ćelije i prakse
- Objašnjava - Ocjenjuje krv kao - Povezuje uzroke i
funkcije krvi glavni dijagnostički posljedice
- Navodi mehanizme materijal - Stiče pozitivan stav
zaustavljanja - Razlikuje faktore prema
krvarenja i zgrušavanja krvi i dobrovoljnom
objašnjava proces antikoagulantne davanju krvi
zgrušavanja krvi materije
- Definiše krvne - Analizira različite
grupe krvne grupe u abo i
rh sistemu i
posljedice davanja
krvi
Kardiovaskularni sistem (KVS)
- Poznaje položaj, - Uočava topografske - Razumije značaj - Posmatranje i
spoljašnji i odnose srca i fizičke aktivnosti prepoznavanje
unutrašnji izgled, samostalno za poboljšanje i pojedinih djelova
kao i građu srca pokazuje djelove očuvanje zdravlja KVS-a na modelu i
- Definiše velike srca na modelima - Razumije negativan slici
otvore (ušća) i - Crta srčane uticaj uživanja - Šematski prikazi
valvularni aparat šupljine, pregrade i nikotina i alkohola nastavnih sadržaja
srca otvore kao i nepravilne iz fiziologije KVS-a
- Objašnjava veliki i - Razlikuje uloge ishrane na - Učenici pretražuju
mali krvotok malog i velikog zdravstveno stanje po Internetu
- Poznaje djelovanje krvotoka - Usvaja načela zanimljive
srca kao pumpe i - Razlikuje faze zdravog života ilustracije i
navodi načine srčanog ciklusa sadržaje vezane za
regulacije rada - Analizira pojave aktuelnu temu
srca pulsa i krvnog
- Poznaje građu i pritiska
vrste krvnih sudova - Šematski prikazuje
- Nabraja glavne i analizira kretanje
krvne sudove krvi u
arterijskog i cirkulacijskom
venskog sistema sistemu
- Poznaje osnove - Na modelu i
limfnog sistema slikama uočava
velike krvne sudove
tijela
- Vrednuje značaj
povezanosti krvnog
10
Formativni ciljevi
i limfnog optoka
Respiratorni sistem
- Poznaje podjelu, - Pokazuje djelove - Razumije značaj - Posmatranje i
osnovne disajnog sistema na očuvanja zdrave prepoznavanje
morfološke modelu životne sredine djelova disajnog
karakteristike i - Posmatra i - Stiče pozitivan stav sistema na
uloge disajnih analizira odnos prema sopstvenom modelima i slikama
puteva pluća i organa zdravlju - Korišćenje šema i
- Poznaje položaj, sredogruđa - Razumije potrebu crteža
izgled i građu pluća - Uočava osnovne zaštite na radu
i plućne maramice principe disanja
- Objašnjava
mehanizam
ventilacije pluća
- Razumije princip
razmjene gasova
na nivou pluća, kao
i regulaciju disanja
Digestivni sistem
- Navodi organe koji - Pokazuje djelove - Razumije značaj - Prepoznavanje
čine digestivni probavne cijevi i zdrave ishrane za pojedinih djelova
sistem pridodatih žlijezda očuvanje i digestivnog sistema
- Poznaje položaj i na modelu poboljšanje na modelima i
građu pojedinih - Analizira značaj i zdravlja slikama
organa za varenje karakteristike - Razumije značaj - Učenici pretražuju
- Definiše pojam hranljivih materija aktivnog po Internetu
varenja i procesa varenja informisanja i zanimljive
- Navodi osnovne hrane razmjene sadržaja ilustracije i
hranljive materije - Identifikuje sadržaje vezane za
- Pojašnjava složenu ulogu jetre aktuelnu temu
mehaničku i i gušterače u
hemijsku obradu funkcionisanju
hrane organizma u cjelini
- Obrazlaže varenje
hranljivih materija
u pojedinim
djelovima
probavne cijevi
- Poznaje osnovne
principe resorpcije
u digestivnom
sistemu
Promet materija i energije
- Pojašnjava - Uočava promet - Usvaja načela - Pretraživanje
metabolizam materija i energije prevencije Interneta na temu
- Poznaje osnove kao osnovni gojaznosti promet materije i
metabolizma biološki proces energije, diskusija
ugljenih hidrata, - Uspostavlja rezultata
masti i korelaciju znanja iz
bjelančevina anatomije sa
znanjima iz drugih
11
Formativni ciljevi
predmeta
Tjelesna temperatura i njena regulacija
- Poznaje - Vrednuje značaj - Razumije značaj Seminarski rad:
mehanizme termoregulacije analitičkog i - Tjelesna
stvaranja i logičkog mišljenja temperatura i
odavanja tjelesne pri sticanju znanja njena regulacija
toplote i vještina
Urinarni sistem
- Navodi organe - Skicira bubreg, - Posmatranje i
urinarnog sistema mokraćovod, prepoznavanje
- Opisuje izgled, mokraćnu bešiku i pojedinih djelova
građu i funkciju mokraćnu cijev i urinarnog sistema
pojedinih urinarnih pokazuje ih na na modelu i slici
organa modelu i slici - Šematski prikaz ili
- Nabraja osnovne - Razlikuje model nefrona
funkcije bubrega u karakteristike
čovječjem muške i ženske
organizmu mokraćne cijevi
- Objašnjava - Vrednuje značaj
mehanizme koji bubrega u
učestvuju u održavanju
procesu stvaranja homeostaze,
mokraće unutrašnje sredine
- Poznaje fizička, organizma
hemijska i - Upoređuje količinu
citološka svojstva i sastav primarne i
urina sekundarne
mokraće
- Ocjenjuje značaj
urina kao
dijagnostičkog
materijala
Genitalni sistem
- Poznaje morfološke - Pokazuje djelove - Navikava se na - Posmatranje i
i funkcionalne ženskog i muškog ličnu odgovornost prepoznavanje
karakteristike genitalnog sistema prema higijeni djelova ženskog i
ženskih i muških na modelu i slici polnih organa i muškog genitalnog
polnih organa, kao - Vrednuje značaj reproduktivnom sistema na modelu
i dojke zaštite od zdravlju i slici
- Poznaje osnove neželjene trudnoće - Stiče pozitivan stav
menstruacionog - Razlikuje prema planiranju
ciklusa i mogućnost anatomske i porodice
kontracepcije funkcionalne
- Navodi primarne i karakteristike
sekundarne polne polova
karakteristike
Endokrini sistem
- Navodi endokrine - Pravi skicu - Razumije uticaj Seminarski rad:
žlijezde i opisuje endokrinih žlijezda stresa na - Stres i hormoni,
njihov položaj u tijelu organizam posljedice i
- Poznaje građu - Razlikuje - Povezuje uzroke i pomanjkanja
12
Formativni ciljevi
pojedinih hipofunkciju i posljedice prekomjernog
endokrinih žlijezda hiperfunkciju izlučivanja
- Objašnjava endokrinih žlijezda pojedinih
fiziološko dejstvo - Vrednuje značaj hormona
hormona pojedinih funkcionalne
žlijezda povezanosti svih
endokrinih žlijezda
u organizmu, kao i
suodnos sa nervnim
sistemom
Sistem organa recepcije
- Poznaje opšte - Razlikuje osnovne - Razumije značaj - Seminarski radovi
osobine organa vrste receptora i humanog odnosa (zainteresovani
recepcije i njihovu shvata put prema osobama sa učenici prave
povezanost sa pretvaranja draži u oštećenim vidom i video-prezentacije
nervnim sistemom osjećaj sluhom ili koriste grafo-
- Objašnjava osnove - Vrednuje značaj - Razumije značaj folije pri izlaganju
recepcije vida, receptornih organa lične higijene za sadržaja)
sluha i ostalih vrsta u komunikaciji održavanje zdrave - Posmatranje građe
recepcije organizma sa kože kože i njenih
(recepcija bola, spoljašnjom derivata na modelu
taktilna i toplotna sredinom, “prozor
recepcija, u svijet koji nas
kinestetička okružuje“
recepcija, - Pokazuje djelove
recepcija mirisa i kože na modelu i
ukusa i slici
viscerorecepcija) - Analizira značenje
- Poznaje građu kože kože za organizam
i njene funkcije.
- Navodi kožne
derivate
Nervni sistem
- Poznaje građu i - Skicira osnovne - Razumije značaj - Prepoznavanje
podjelu centralnog tipove neurona i pravilanog odnosa djelova nervnog
(CNS) i perifernog razlikuje sivu i prema mentalnom sistema na modelu
nervnog sistema bijelu masu u zdravlju i slici
- Obrazlaže princip CNS-u - Šematski prikaz
djelovanja nervnog - Pokazuje djelove refleksnog luka
sistema, kao i nervnog sistema na - Prepoznavanje
osnovne funkcije modelu i slici djelova neurona i
pojedinih djelova - Sposoban je opisati nervne sinapse na
nervnog sistema refleksni luk modelu ili slici
- Objašnjava pojam - Šematski prikazuje
sinapse i sinapsu
neurotransmitera - Vrednuje značaj
- Razlikuje somatski povezanosti
i vegetativni nervni somatskog i
sistem vegetativnog
- Poznaje zaštitne nervnog sistema
tvorevine CNS-a: - Analizira značaj
13
Formativni ciljevi
moždane ovojnice i moždanih ovojnica
cerebrospinalnu i cerebrospinalne
tečnost tečnosti
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

- I.Anđelković, A.Stajkovac, A.Ilić, Anatomija i fiziologija, udžbenik za I razred
medicinske i zubotehničke škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2005.
- P.Keros, B.Matković, Anatomija i fiziologija, udžbenik za učenike srednjih
medicinskih škola, Naklada Ljevak, Zagreb, 2006.
- Lj.Mijatov, N.Mihić, Repertorium, Anatomski praktikum, Educa, Novi Sad, 1989.
- N.Bukurov, Anatomska beležnica, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 1992.
- A.Cassan (prevela sa španskog G. Mihajlović), Školski fiziološki atlas, Kreativni
centar, Beograd, 2004.
- Š.Plut, Anatomija in fiziologija človeka, udžbenik, DZS, Ljubljana, 2002.
- T.Mozetič, A.Slapnik, Anatomija in fiziologija človeka, delovni zvezek, DZS,
Ljubljana, 2000.
- Resursi sa Interneta.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave

- Nastava se realizuje u opremljenom kabinetu za anatomiju sa fiziologijom koja je
opremljena:
grafoskopom, PC uređajem i LCD projektorom;
mikroskopom i trajnim preparatima, ćelijama i tkivima;
modelima, kako anatomskim tako i funkcionalnim, različitim organskim sistemima
i pojedinačnim organima (modelima skeleta i muskulature čovjeka, modelom
srca, pluća, mozga, jetre, kože, oka, uha i po mogućnosti ostalih organa);
anatomskim kartama-slikama različitih organa i organskih sistema.
Po mogućnosti nabaviti i kompjuterske programe za izučavanje i ponavljanje
gradiva (software na CD-ROM-u) i različite oblasti istraživanja na DVD-ROM-u.
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika

- Provjera znanja vrši se usmeno (najmanje po jedna ocjena u svakom
klasifikacionom periodu) i pismeno (jednom u polugodištu).
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta

- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika

- Doktor medicine
14
10. Povezanost predmeta
Povezanost sa drugim predmetima
Znanja
Predmet Znanja
- Latinski nazivi - Latinski jezik - Pravilan izgovora
- Pravilan naglasak
- Krv - Zdravstvena zaštita i higijena - Prva pomoć
- Respiratorni sistem - Higijena ishrane
- Digestivni sistem
- Promet materija i
energije
- Digestivni organi - Morfologija zuba - Usna šupljina organi
- Digestivni sistem - Hemija i biohemija - Osnovi metabolizma
- Promet materija i - Energetske promjene pri
energije hemijskim reakcijama
- Tjelesne tečnosti - Puferi
- Digestivni sistem - Bolesti zuba, preventivna - Razvoj organa za žvakanje
stomatologija
- Krv - Mikrobiologija - Infekcija i zarazna bolest
- Imunologija
- Digestivni sistem i - Totalna i parcijalna proteza - Kosti i mišići donje I gornje
pljuvačne žlijezde vilice
- Digestivni sistem - Ortopedija vilica - Rast i razvoj
- Promet materija i - Funkcija oprgana usne
energije šupljine
- Digestivni sistem - Oralna hirurgija - Anatomija vilice
- Krv - Krvni sudovi i intervencija
- Kardiovaskularni predjela lica i vrata
sistem - Krvarenje i hemostaza
- Narvni sistem - Oboljenja i povrede nerava
- Digestivni sistem - Paradontologija i oralna - Anatomska podjela usne
- Krv medicina duplje
- Krv - Praktična nastava - Povrede zuba mliječne i
- Digestivni sistem stalne destinacije
- Kosti glave - Oboljenja usta u dječijoj
stomatologiji
- Anatomski otisak
- Latinski nazivi - Latinski jezik - Pravila izgovora riječi
- Pravilan akcenat
- Anatomska i - Zdrava ishrana i dijetetika - Bolesti nepravilne ishrane
funkcionalna (bolesti jetre, oboljenje
organizacija čovječjeg žučnih puteva, bubrega i
organizma dr.)
- Digestivni sistem
- Urinarni sistem
- Anatomska i - Likovna umjetnost sa - Crtanje figure čovjeka
funkcionalna estetikom - Crtanje profila
organizacija čovječjeg
organizma
- Lokomotorni sistema
- Nervni sistem - Psihologija i komunikologija - Organske osnove i činioci
psihičkog života
15
Znanja
Predmet Znanja
- Krv - Farmakologija - Farmakologija krvi
- Kardiovaskularni - Farmakologija
sistem kardiovaskularnog sistema
- Respiratorni sistem - Farmakologija respiratornog
- Digestivni sistem sistema
- Nervni sistem - Farmakologijadigestivnog
sistema
- Farmakologija CNS
- Anatomska i - Patologija - Opšti pojmovi o bolesti, o
funkcionalna uzroku nastanka, toku i
organizacija čovječjeg ishodu bolesti
organizma - Poremećaji ishrane tkiva i
- Tjelesne tečnosti prometa materija, atrofija,
- Kardiovaskularni distrofija i nekroza
sistem - Progresivni procesi i
- Promet materija i nadoknada tkiva
energije - Poremećaji prometa vode,
- Nervni sistem otoci, dehidratacija
- Poremećaji krvotoka
- Bolest zavisnisti
- Promet materija i - Stehiometrijska izračunavanja - Energetske promjene pri
energije u hemiji hemijskim reakcijama
- Tjelesne tečnosti - Puferi
16
1.2.2. ZDRAVSTVENA ZAŠTITA I HIGIJENA
1. Naziv predmeta: ZDRAVSTVENA ZAŠTITA I HIGIJENA
Vrste nastave
Teorija Vježbe
nastava
I 72 72
II
III
IV
Ukupno 72 72

- Upoznavanje učenika sa pojmovima zdravlje, mentalno i fizičko zdravlje,
faktorima koji utiču na poremećaj i očuvanje zdravlja.
- Sticanje znanja o značaju zdravstvenog vaspitanja, ciljevima, principima i
metodama vaspitanja.
- Upoznavanje sa pojmom, zadacima i značajem prve pomoći, prepoznavanje
simptoma prestanka disanja i rada srca, i načinima pružanja prve pomoći.
- Upoznavanje sa osnovnim principima i značajem održavanja lične higijene.
- Uviđanje značaja mentalne higijene i negativnog uticaja pušenja, alkoholizma i
narkomanije na zdravlje.
- Razvijanje pozitivanog stava prema zdravlju i potrebi zdravstvene zaštite.
- Razvijanje osjećaja lične odgovornosti prema higijeni i zdravlju.
17
Razred: PRVI
Formativni ciljevi
Pojam zdravlja
- Definiše pojam - Uočava razliku - Stiče pozitivan stav - Analiza faktora
zrdavlje između bolesti i prema zdravlju poremećaja
- Opisuje fizičko i zdravlja - Usvaja načela zdravlja kroz
mentalno zdravlje - Razlikuje pojmove zdravog života navođenje
- Nabraja činioce fizičkog i primjera, rad u
poremećaja mentalnog zdravlja parovima
zdravlja - Analizira faktore
- Upoznaje se sa poremećaja
pojmom socijalnog zdravlja
blagostanja
Zdravstveno vaspitanje
- Zna definiciju - Ocenjuje ulogu i - Usvaja pozitivan - Pretraživanje
zdravstvenog značaj odnos prema Interneta na temu
vaspitanja zdravstvenog zdravlju kao ličnoj zdravstveno
- Navodi ciljeve i vaspitanja i društvenoj vaspitanje
principe - Uočava ciljeve vrijednosti
zdravstvenog zdravstvenog
vaspitanja vaspitanja
- Opisuje opšte i - Pronalazi sličnosti i
specifične ciljeve u razlike u različitim
zdravstvenom metoda
vaspitanju zdravstveno -
- Kazuje metode vaspitnog rada
zdravstveno - - Razlikuje
vaspitnog rada zdravstveno -
- Upoznaje se sa vaspitna sredstva
zdravstveno -
vaspitnim
sredstvima
Promocija zdravlja
- Zna metode i - Analizira metode - Razumije značaj Izrada panoa na
oblike u zdravstvenog zdravstvene zaštite temu:
zdravstvenom vaspitanja - Promocija zdravlja
vaspitanju - Razlikuje sredstva
- Nabraja zdravstveno -
individualne, vaspitnog rada-
grupne i - Uočava razlike u
kompleksne zdravstvenom
metode vaspitanju u
- Navodi očigledna zdravstvenim
sredstva u ustanovama i
zdravstveno - predškolskim i
vaspitnom radu školskim
- Opisuje ustanovama
zdravstveno
vaspitanje u Domu
zdravlja, bolnici,
zatim u porodici i
18
Formativni ciljevi
predškolskim
organizacijama
Činioci koji utiču na zdravlje i očuvanje zdravlja
- Nabraja prirodne - Analizira uticaj - Razumije uticaj - Seminarski rad
faktore spoljašnje prirodnih faktora spoljašnje sredine - Pozitivni i
sredine sredine na zdravlje negativni ekološki
- Navodi pozitivne i - Razlikuje pozitivne stanovništva uticaji na
negativne ekološke i negativne - Stiče stav prema čovjekovo zdravlje
faktore ekološke uticaje novim znanjima
- Povezuje uticaj - Uočava prednosti
higijene stanovanja uslova stanovanja i
na zdravlje korišćenja zdrave
- Opisuje pijaće vode
epidemiološki
značaj vode za piće
i vazduha
- Shvata značaj
dispozicije
otpadnih materija
Prva pomoć
- Definiše pojam, - Određuje stanje - Povezuje uzroke i - Simulacija
cilj i zadatke prve povrijeđenog posljedice bolesnika u
pomoći - Utvrđuje znake - Razvija sposobnost komatoznom stanju
- Objašnjava značaj i prestanka disanja i opažanja i principi pružanja
organizaciju prve rada srca prve pomoći - igra
pomoći - Planira i uči načine uloga
- Zna da nabroji oživljavanja
sredstva prve - Pravi razliku
pomoći između
nesvjestice,
besvjesnog stanja i
kome
- Određuje načine
pružanja prve
pomoći
komatoznom
bolesniku
Lična higijena
- Upoznaje se sa - Uočava značaj - Stiče pozitivan stav - Pretraživanje
osnovnim sprovođenja lične prema zdravlju Interneta na temu
principima higijene - Usvaja načela pravila sprovođenja
održavanja higijene - Određuje principe zdravog života lične higijene i
- Navodi bolesti i higijene - Razumije značaj odgovarajuća
poremećaje nastale - Razlikuje bolesti reproduktivnog sredstva
usled nedovoljne koje nastaju zbog zdravlja
higijene neodržavanja lične
- Nabraja sredstva za higijene
održavanje lične - Uviđa razlike
higijene različitih između pojedinih
dijelova tijela sredstava za
- Zna definiciju i održavanje higijene
19
Formativni ciljevi
sredstva - Upoređuje
kontracepcije kontraceptivne
- Opisuje najčešće metode i analizira
polne bolesti kao i polno prenosive
bolesti prenosive bolesti
polnim putem - Ocjenjuje uticaj
(STD) spoljnih faktora na
- Povezuje uticaj zdravlje
pravilnog
odijevanja na
zdravstveno stanje
- Upoznaje ulogu
sunčevog zračenja,
vode, vazduha i
sporta u
unapređenju
zdravlja
Zdravlje kože i kose
- Navodi prednosti - Uočava značaj - Stiče pozitivan stav - Prikaz slika
pravilnog higijene kože i prema ličnoj parazitarnih
održavanja higijene adneksa higijeni u skladu sa oboljenja kože
kože - Izražava efekte higijenskim (šuga, vašljivost)
- Nabraja posljedice čiste kože u normama sredine
nehigijene prevenciji - Razumije značaj
značajne za gljivičnih i lične odgovornosti
pojedinca, kao i za parazitarnih prema higijeni i
širu populaciju oboljenja, naročito zdravlju
- Povezuje dobru u kolektivnim
ličnu higijenu sa ustanovama
njegom bolesnika, - Vrednuje dobru
naročito hroničnih higijenu kože u
- Upoznaje se sa prevenciji
problemom profesionalnih
gljivičnih i oboljenja
parazitarnih (šuga i - Analizira pozitivni
vašljivost) uticaj lične
oboljenja u higijene u
školama zdravstvenim
- Zna za preventivni ustanovama (kod
uticaj higijene njege bolesnika)
kože i kose na
parazitarna
oboljenja
Higijena ishrane
- Definiše pojam - Analizira posljedice - Usvaja načela Seminarski rad:
hrane nepravilne ishrane zdrave ishrane - Značaj raznovrsne,
- Zna da razlikuje - Utvrđuje značaj - Razumije higijenski ispravne
pravilnu i raznovrsne i posljedice i kvalitetne hrane
nepravilnu ishranu kvalitetne ishrane nepravilne ishrane
- Nabraja ukupne - Razlikuje na zdravlje
energetske potrebe energetske,
20
Formativni ciljevi
(bazalni gradivne i zaštitne
metabolizam, materije
fizička aktivnost i - Razlikuje bolesti
metaboličko nastale usljed
dejstvo hrane) nepravilne ishrane
- Opisuje značaj i
vrste pojedinih
energetskih,
gradivnih i zaštitnih
materija (masti,
bjelančevine, UH,
minerali, vitamini)
- Navodi važnije
životne namirnice
- Upoznaje se sa
posljedicama
nepravilne ishrane
Mentalna higijena
- Navodi definiciju - Analizira mjere - Razumije Seminarski rad:
mentalne higijene primarne i posljedice - Uticaj pušenja,
- Opisuje primarnu i sekundarne štetnosti alkoholizma i droge
sekundarnu prevencije konzumiranja na mentalno
prevenciju i - Ocjenjuje štetnost cigareta, alkohola i zdravlje
njihove mjere pušenja i droge na zdravlje - Mentalna higijena u
- Upoznaje se sa konzumacije braku i porodici
uticajem pušenja i alkohola na
alkoholizma na organizam
zdravlje - Upoređuje dejstvo
- Zna za dejstvo alkohola i opojnih
alkohola na droga
pojedine organe i - Pronalazi razlike
sisteme uticaja različitih
- Opisuje medicinski opojnih droga
tretman - Razvrstava načine
alkoholičara i ulogu prevencije
zdravstvenih mentalno -
radnika u higijenskih
prevenciji poremećaja
alkoholizma
- Definiše pojam
narkomanije
- Nabraja vrste
narkomanija,
uzroke i odlike istih
- Navodi načine
prevenciie
mentalnih
poremećaja
- Nabraja osnovne
postulate mentalne
higijene u braku i
21
Formativni ciljevi
porodici
Okolina kao činilac zdravlja
- Nabraja faktore - Razlikuje štetne i - Razumije značaj - Pretraživanje
spoljne sredine koji korisne uticaje očuvanja očuvanja Interneta na temu
utiču na zdravlje okoline životne sredine okolina kao činilac
- Opisuje uticaj - Upređuje uticaj - Razumije značaj zdravlja, diskusija
stanovanja, pijaće spoljnih faktora u zaštite pri radu rezultata
vode, urbanim i ruralnim
aerozagađenja i sredinama
kontaminacije - Ocjenjuje uticaj
zemljišta na štetnih činioca na
zdravlje ljudi zdravlje u radnoj
- Navodi štetne sredini
uticaje u radnoj
sredini
- Zna mjere
sprečavanja
epidemija u
vanrednim
uslovima

- M.Savićević i saradnici, Higijena, Medicinska knjiga, Beograd - Zagreb, 1978.
- M.Savićević i saradnici, Praktikum higijene i humane ekologije, Institut za
higijenu, Beograd, 1981.

- Odgovarajući crteži, stručna literatura, časopisi, prospekti
- Grafoskop
- Računar
- LCD projektor

- Provjera znanja se vrši usmeno (najmanje jednom u klasifikacionom periodu).


- Doktor medicine, specijalista za socijalnu medicinu
- Doktor stomatologije, specijalista za socijalnu medicinu
- Doktor medicine, specijalista za higijenu
- Doktor medicine
22
Znanja
Predmet Znanja
- Prva pomoć - Anatomija sa fiziologijom - Krv
- Higijena ishrane - Respiratorni sistem
- Digestivni sistem
- Promet materija i energije
- Dezinfekcija vode, vazduha - Hemija i biohemija - Voda, kiseonik, ozon, hlor
- Higijena ishrane - Vitamini, ugljeni hidrati
- Prva pomoć - Bolesti zuba i preventivna - Besvijesna stanja
- Mentalna higijena i higijena stomatologija - Higijena usta i zuba i fluor
ishrane profilaksa
- Uticaj spoljašnjih agenasa - Mikrobiologija - Okolina kao činilac
na bakterije zdravlja
- Preventivne mjere - Ortopedija vilica - Preventivne mjere
- Štetni uticaji u radnoj - Praktična nastava - Izgled stomatološke
sredini ordinacije
- Higijena ishrane - Dezinfekcija i sterilizacija
- Prevencija - Preventivna stomatologija
- Prva pomoć - Imobilizacija i zavoji
- Higijena ishrane - Zdrava ishrana i dijetetika - Načela zdrave ishrane,
nutritivne potrebe u
zdravlju i bolesti
- Pušenje, alkoholizam, - Psihologija i - Oblici neprilagođenog
narkomanija komunikologija ponašanja
- Zdravstvena propaganda - Zdravstvena propaganda
- Prva pomoć - Etika - Humanitarne organizacije i
prva pomoć
- Pušenje, alkoholizam, - Patologija - Bolesti zavisnosti
narkomanija
23
1.2.3. MORFOLOGIJA ZUBA
1. Naziv predmeta: MORFOLOGIJA ZUBA
Vrste nastave
Teorija Vježbe
nastava
I 72 72
II
III
IV
Ukupno 72 72

- Usvajanje znanja o znajaču usta i zuba za zdravlje cjelokupnog organizma kao i o
psihološkom, socijalnom i estetskom značaju neophodnom za kvalitetan život
savremenog čovjeka.
- Usvajanje anatomskih i fizioloških znanja o građi i funkciji usne šupljine, viličnih
kostiju i donjoviličnog zgloba.
- Unapređivanje znanja o građi, sastavu i položaju zuba u vilicama.
- Upoznavanje karakteristika mliječnih i stalnih zuba.
- Sticanje znanja o morfološkim karakteristikama zuba.
- Razumijevanje načina obilježavanja zuba i terminologiji koja se koristi u
stomatologiji.
- Sticanje znanja o stomatološkoj ordinaciji i mogućnostima upotrebe stečenih
znanja.
- Sticanje znanja o karijesu kao oboljenju tvrdih zubnih tkiva, dijagnozi i terapiji.
- Razumijevanje etioloških faktora koji doprinose nastanku karijesa.
- Upoznavanje učenika sa vrstama materijala koji se koriste za zubne ispune i
načinom primjene.
- Razumijevanje značaja povezanosti teorije i praktične nastave.
- Razvijanje sposobnosti opažanja i mogućnostima primjene stečenih znanja u
praksi.
24
Razred: PRVI
Formativni ciljevi
Uvod u stomatologiju
- Pojašnjava - Izvodi zaključke o - Stiče pozitivan stav - Napraviti šematski
istorijski razvoj napretku prema novim prikaz grana
stomatologije stomatologije saznanjima stomatologije i
- Objašnjava tokom istorijskog predmeta
predmet razvoja do danas izučavanja svake
izučavanja - Razlikuje grane od njih, podsticati
stomatologije stomatologije učenike na
- Upoznaje grane - Upoređuje prema diskusiju i
stomatologije i predmetu i izvođenje
njihove predmete izučavanju grane zaključaka o
izučavanja stomatologije sličnosti i
- Upoznaje ulogu i razlikama u
mjesto predmeta izučavanju grana
morfologija zuba u stomatologije
stomatologiji i
medicini
Stomatološka ordinacija
- Upoznaje opremu - Razlikuje djelove - Shvata potrebu - Prikazati
stomatološke unit aparata povezivanja teorije instrumente koji se
ordinacije - Identifikuje i prakse koriste za sanaciju
- Opisuje unit aparat instrumente koje zuba (kolenjak,
i djelove aparata se koriste za turbina, nasadnik)
- Opisuje ulogu sanaciju zuba
stočića za sestru i - Interpretira izgled
ljekara stomatološke
- Opisuje postupak ambulante
pripreme radnog - Razlikuje
mjesta za pregled i dezinfekciju i
terapiju sterilizaciju
- Opisuje postupak
dezinfekcije i
sterilizacije
instrumenata
Dužnost i obaveze zubno-stomatološkog tehničara
- Upoznaje dužnosti - Na primjerima - Razumije značaj - Uputiti učenike na
i obaveze zubno- obrazlaže značaj lične odgovornosti pravila vođenja
stomatološkog odgovornosti u u radu stomatološke
tehničara ispunjavanju dokumentacije
- Opisuje postupak radnih obaveza (sedmične,
prijema i pripreme zubno- mjesečne i
pacijenta stomatološkog godišnje izvještaje,
- Opisuje postupak tehničara i načine trebovanja
pripreme radnog - Razlikuje materijala), rad po
mjesta medikamente i grupama
- Poznaje pravila instrumente koji se
kojih se mora upotrebljavaju u
pridržavati stomatološkom
tehničar pri radu
25
Formativni ciljevi
asistiranju - Indetifikuje
stomatologu postupak
- Opisuje postupak popunjvanja
sterilizacije i stomatološke
dezinfekcije dokumentacije
- Upoznaje - Razlikuje
stomatološku instrumente i
dokumentaciju pribor za
- Opisuje postupak modeliranje
izvještavanja o
trebovanju
materijala
- Opisuje modele i
pribor za
modeliranje zuba
Usna šupljina-organi
- Nabraja organe - Upoređuje - Razvija sposobnost - Prikaz slika
usne šupljine mandibulu i maxilu opažanja mandIbule, maxile
- Navodi anatomsku - Upoređuje funkcije - Prikaz modela zuba
i morfološku organa usne - Izmodelirani zubi u
karakteristiku zuba šupljine gipsu veličine ½
- Upoznaje - Razlikuje
anatomske i karakteristike usne
fiziološke šupljine
karakteristike usne - Upoređuje
šupljine morfološke
- Objašnjava karakteristike zuba
anatomsku i
histološku građu
zuba
- Pojašnjava ulogu
organa usne
šupljine
Zubi (mliječni i stalni)
- Opisuje proces - Razlikuje mliječne - Razumije značaj - Prikaz modela
razvoja i rasta i stalne zube analitičkog i donje i gornje
zuba - Izvodi zaključke o logičkog vilice i
- Opisuje mliječne i razlikama između zaključivanja u izmodeliranog zuba
stalne zube mliječnih i stalnih učenju i radu
- Nabraja zube zuba
- Objašnjava - Identifikuje
morfološke površine zuba na
karakteristike zuba modelu
- Definiše kavitete
po Blek-u
Obilježavanje zuba
- Upoznaje načine - Razlikuje sisteme - Razumije značaj - Prikaz slika
obilježavanja zuba obilježavanja zuba poznavanja morfoloških
(koordinatni - Upoređuje terminologije u karakteristika zuba
sistem) mliječne i stalne struci - Model zuba
- Upoznaje zube
26
Formativni ciljevi
terminologiju u - Upoređuje zube po
stomatologiji morfološkim
karakteristikama
Histološka građa zuba
- Upoznaje - Razlikuje tvrde - Razvija sposobnost - Prikaz crteža ili
histološku građu strukture i pulpu opažanja slike histološke
zuba - Upoređuje zube građe zuba
- Navodi anatomsku prema anatomskoj
podjelu zuba podjeli
Posebna obilježja zuba
- Zna posebna - Uočava i razlikuje - Razvija sposobnost - Prikaz crteža ili
obilježja zuba znak luka, ugla, opažanja slike (znaka ugla,
- Opisuje znake korijena i luka, korijena i
luka, ugla, korijena lingvalnog nagiba lingvalnog nagiba),
i lingvalnog nagiba podsticanje
učenika ka
uočavanju mjesta
posebnih obilježja
zuba
Morfologija sjekutića
- Zna morfološke - Uočava morfološke - Razumije značaj - Prikazati gipsani
karakteristike i karakteristike preciznosti pri radu model zuba,
broj sjekutića sjekutića podsticati učenike
- Opisuje funkciju - Uočava položaj ka uočavanju
sjekutića sjekutića u vilici položaja sjekutića
- Crta sjekutiće u vilici
Morfologija očnjaka
- Opisuje - Uočava razliku - Navikava se na - Prikazati gotov
morfologiju između očnjaka i preciznost pri radu model zuba, kao i
očnjaka sjekutića zubi izmodelovane
- Pojašnjava razliku - Vrednuje ulogu u gipsu 1:2
između očnjaka i očnjaka u vilici
sjekutića - Crta očnjake
Morfologija premolara
- Zna broj i funkciju - Razlikuje površine - Navikava se na - Prikaz slika iz
premolara premolara analitički pristup atlasa
- Opisuje - Crta premolar pri rješavanju - Prikaz zuba
specifičnosti - Identifikuje značaj problema izmodelovanog u
premolara funkcije premolara gipsu
- Objašnjava razliku
između prednjih
zuba
- Stiče znanja o
okluzalnoj površini
Morfologija molara
- Opisuje površine - Razlikuje molare - Stiče pozitivan stav - Prikaz modela zuba
molara od ostalih zuba prema saznanjima - Prikaz
- Zna broj i položaj - Identifikuje iz struke izmodeliranog
molara položaj i veličinu molara
molara
- Crta molare
27
- M.Kolak, Ž.Kolak, Bolesti zuba I, Zavod za školstvo Podgorica, 2004.
- O.Janković, V.Vunjak, Morfologija zuba, Zavod za uđžbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2001.

- Odgovarajuće slike, crteži, šematski prikazi
- Instrumenti za sanaciju zuba (kolenjak, turbina, nasadnik)
- Medicinska dokumentacija, primjeri vođenja sedmičnih, mjesečnih i godišnjih
izvještaja
- Odgovarajući modeli donje i gornje vilice, izmodelirani zubi u gipsu 1:2



- Doktor stomatologije, specijalista stomatološke protetike
- Doktor stomatologije

Znanja
Predmet Znanja
- Dužnosti i obaveze zubno- - Anatomija sa fiziologijom - Usna šupljina
stomatološkog tehničara
- Dužnosti i obaveze zubno- - Mikrobiologija - Dezinfekcija i sterilizacija
- Nastanak karijesa, - Bolesti zuba i preventivna - Zubni karijes
lokalizacija stomatologija - Razvoj zuba i karijesa
- Digestivni trakt - Položaj zuba
- Histološka građa zuba - Razvoj organa za žvakanje
- Zubi-mliječni i stalni
- Organi usne šupljine - Totalna i parcijalna - Oblik i veličina zuba
proteza - Postavljanje zuba
- Organi usne šupljine - Ortopedija vilica - Funkcija organa usne
šupljine
- Organi usne šupljine - Oralna hirurgija - Anatomija vilice
- Organi usne šupljine - Paradontologija i oralna - Anatomska podjela usne
medicina duplje
- Oboljenja jezika
- Stomatološka ordinacija - Praktična nastava - Stomatološka ordinacija
- Dužnosti i obaveze zubno- - Prijem pacijanta, vođenje
stomatološkog tehničara administracije
- Usna šupljina organi - Bolesti zuba i povrede
- Morfologija sjekutića, - Modelovanje zuba
očnjaka, premolara i (sjekutića, očnjaka,
molara premolara i molara)
- Latinski nazivi - Latinski jezik - Pravilan izgovor i naglasak
28
Znanja
Predmet Znanja
- Vođenje stomatološke - Receptura
dokumentacije
- Dužnost i obaveze zubno- - Psihologija i - Komunikacija sa
stomatološkog tehničara komunikologija pacijentima
- Dužnost i obaveze zubno- - Etika - Etički odnos prema
stomatološkog tehničara pacijentima
- Modelovanje u vosku - Metalo-keramičke krunice i - Morfološko oblikovanje
mostovi krunica i mostova u vosku
29
1.2.4. HEMIJA I BIOHEMIJA
1. Naziv predmeta: HEMIJA I BIOHEMIJA
Vrste nastave
Teorija Vježbe
nastava
I 72 72
II 72 72
III
IV
Ukupno 144 144

- Razumijevanje pojmova, činjenica i zakonitosti iz oblasti hemije i biohemije.
- Upoznavanje učenika sa strukturom materije - vrstama materije, smješe,
elementima i jedinjenjima i strukturom atoma.
- Sticanje znanja o hemijskim vezama i tipovima hemijskih veza.
- Sticanje znanja o radoks reakciji, energetskim promjenama pri hemijskim
reakcijama, brzini hemijskih reakcija i hemijskoj ravnoteži.
- Osposobljvanje učenika za rješavanje zadataka iz oblasti oksido-redukcije i
naponskog niza metala, tehnometrije, brzine hemijske reakcije, hemijske
ravnoteže, pH i protolitičke teorije kiselina i baza.
- Sticanje osnovnih znanja o biološkoj funkciji elektrolita i acidobaznoj ravnoteži
- Upoznavanje sa osnovama metabolizma- proteina, mineralia, lipida, ugljenih
hidrata, vitamina.
- Sticanje znanja o značaju enzima i hormona u dijagnostici.
- Povezivanje teorijskih sadržaja sa praktičnim radom.
- Učiniti učenje zabavnijim i izazovnijim.
- Povezivanje stečenih znanja i primjena tih znanja u svakodnevnom životu.
- Razvijanja sposobnosti posmatranja, uočavanja i zaključivanja.
- Podsticanje učenika na samostalan i timski rad.
- Razvijanje vještine rješavanja računskih zadataka.
30
Razred: PRVI (OBLAST HEMIJA)
Formativni ciljevi
Struktura materije
- Opisuje hemiju kao - Razlikuje promjenu - Razumije važnost - Demonstracioni
prirodnu nauku stanja supstanci u nauke u ogled:
- Objašnjava vrste fizici i hemiji svakodnevnom Dekantovanje,
materije, smješe, - Interpretira fizička životu filtriranje,
elemente i i hemijska svojstva destilacija,
jedinjenja supstanci kristalizacija
- Poznaje PSE - Dokazuje postupke - Demonstracini
- Objašnjava za razdvajanje ogled:
strukturu atoma sastojaka smješe Reakcija Na i K sa
- Demonstrira (dekantovanje, vodom
molekule filtracija, frakciona - Demonstracioni
elemenata i destilacija, ogled:
molekule kristalizacija) Soli Li, Na i K u
jedinjenja - Uočava razliku plamenu i njihovi
- Navodi i pojašnjava jona, atoma i linijski spektri
agregatna stanja molekula - Demonstracioni
- Definiše izotope - Upoređuje odlike ogled:
- Objašnjava teorije agregatnih stanja Reakcija
o strukturi atoma materije elemenata III
- Navodi kvantne - Određuje, na periode (Mg, Al, P4
brojeve i osnovu rednog i i S) sa kiseonikom
objašnjava ih na masenog broja, na povišenoj
primjerima broj p+, e- i n0 za temperaturi
energiju jonizacije atome i jone
i afinitet prema - Razlikuje izotope i
elektronu izotone i to
dokazuje na
primjerima
- Analizira Borov
model atoma i
talasno-mehanički
model atoma
- Piše elektronske
konfiguracije za
atome i jone,
određuje valentne
e-.
- Primjenjuje znanje
o Ei i afinitetu
prema elektronu u
izradi zadataka
- Razumije pisanje i
važnost
elektronskih
konfiguracija
- Razumije postupke
za odvajanje
sastojaka smješe
31
Formativni ciljevi
Hemijske veze
- Objašnjava - Razlikuje metale i - Razumije značaj Demonstracioni
hemijske veze: nemetale kreativnosti u radu ogled:
jonsku, - Razlikuje tipove - Razvija sposobnost - Dobijanja kristala
kovalentnu, hemijskih veza opažanja kuhinjske soli
vodoničnu i - Pravi kristalne - Navikava se na
metalnu rešetke: NaCl, P4, preciznost pri radu
- Upoznaje sa grafita - Usvaja nova znanja
hibridizacijom - Uočava šta je jon,
atomskih orbitala molekulska
- Poznaje PSE orbitala, dipolni
(pripadnost molekuli, EN
elemenata po - Pravi modele
grupama) molekula: BeCl2,
BF3, CH4, NH3 i H2O
i objašnjava
geometriju
molekula
Redoks reakcije
- Definiše oksido- - Određuje - Navikava se na Demonstracioni
redukcione procese oksidacione sistematicnost u ogled:
- Nabraja stalne brojeve elemenata radu - Redukcija CuO
oksidacione u jedinjenjima vodonikom,
brojeve elemenata - Uočava postupak - Redukcija joda
u jedinjenjima pisanja kalaj (II) hloridom,
- Objašnjava polureakcija - Redukcija Fe3+
sastavljanje - Rješava zadatke iz jona kalaj (II)
jednačina oksido- oblasti oksido- hloridom i
redukcionih redukcije i oksidacija Fe2+
reakcija i naponski niz jona
izjednačavanje metala kalijumpermangana
- Definiše naponski - Uočava postupak tom,
niz metala izjednačavanja - Istiskivanje bakra
- Usvaja nove oksido-redukcionih pomoću gvožđa,
informacije koje jednačina Ponašanje bakra u
pruža naponski niz rastvorima CuSO4,
metala FeSO4 i AgNO3
- Poznaje pripadnost
elemenata po
grupama, broj
valentnih e- i
njihove oksidacione
brojeve
Energetske promjene pri hemijskim reakcijama
- Definiše - Crta tok Demonstracioni
termohemiju egzotermne i ogled:
- Opisuje endotermne - Razmjena energije
egzotermne i reakcije između sistema i
endotermne - Razlikuje okoline (reakcija
reakcije entalpiju, Zn i HCl,
- Navodi primjere entropiju, slobodnu zagrijavanje HgO),
32
Formativni ciljevi
homogenih i energiju - Termitna smješa
heterogenih - Razlikuje molarnu (reakcija Fe2O3 i
reakcija toplotu reakcije i Al) egzotermna
- Objašnjava Ea entalpiju stvaranja reakcija,
- Pojašnjava jedinjenja - Reakcija NH4Cl i
termohemijske - Rješava zadatke iz Ba(OH)2•8H2O
jednačine oblasti (endotermna
termohemije reakcija),
Brzina hemijske reakcije
- Definiše brzinu - Upoređuje brzinu - Razumije značaj Demonstracini
hemijske reakcije hemijske reakcije analitičkog ogled:
- Objašnjava uslove sa homogenim i mišljenja i - Razlaganje H2O2
koji dovode do heterogenim sposobnosti bez i u prisustvu
hemijske reakcije reakcijama opažanja u radu i MnO2 kao
- Navodi faktore koji - Primjenjuje zakon učenju katalizatora,
utiču na brzinu o održanju mase - Reakcija između
hemijske reakcije - Uočava uticaj HCl i Sn, Zn i Mg,
- Poznaje energiju prirode reaktanata, - Landoltova
aktivacije koncetracije, reakcija
temperature i
katalizatora na
brzinu hemijske
reakcije
- Rješava zadatke iz
oblasti: Brzina
hemijske reakcije
- Razumije primjenu
ZDM na brzinu
hemijske reakcije
- Uočava uticaj
koncentracije
reaktanata,
pritiska i
temperature kroz
izradu zadataka
Hemijska ravnoteža
- Kratko opisuje - Razlikuje hemijsku - Stiče rutinu i - Demonstracioni
hemijsku ravnotežu ravnotežu i brzinu sigurnost u ogled:
- Definiše Le hemijske reakcije samostalnom radu Uticaj temperature
Šateljeov princip - Upotrebljava - Navikava se na na položaj
- Objašnjava, na znanje o brzini preciznost u radu ravnoteže
primjerima, uticaj hemijske reakcije - Razumije značaj (zagrijavanje U-
koncentracije, - Analizira faktore logičkog cijevi sa rastvorom
pritiska i koji utiču na zaključivanja u CoCl2)
temperature na položaj hemijske sticanju znanja i
hemijsku ravnotežu ravnoteže vještina
hemijske ravnoteže
- Razumije Le
Šateljeov princip
33
Formativni ciljevi
Rastvori
- Definiše pojam - Pravi kristalnu - Shvata potrebu - Demonstracioni
disperzni sistem rešetku NaCl povezivanja teorije ogled:
- Objašnjava podjelu - Analizira i prakse Hemijski koktel
disperznih sistema rastvaranje NaCl u - Razumije značaj pripremanje
prema veličini vodi kreativnosti u radu rastvora određene
čestice disperzne - Crta hidrataciju - Razvija sposobnost koncentracije
faze jonske kristalne opažanja (NaOH c=0,1 mol/l,
- Definiše rešetke NaCl H2SO4 c=0,1 mol/l,
rastvorljivost - Razlikuje Na2SO4 c=0,1
- Opisuje rastvaranje neorganska i mol/l)
jonskih jedinjenja organska
- Izvještava o jedinjenja - Izrada tematskih
koloidnim - Upoređuje zasićen, panoa i
rastvorima nezasićen i prezentacija
- Objašnjava presićen rastvor - Primjena vode u
kvantitativan - Upotrebljava praksi i njeno
sastava rastvora znanje o djelovanje na živi
- Objašnjava zadatke egzotermnim i svijet
iz oblasti: Rastvori endotermnim
reakcijama - Demonstracioni
- Razlikuje ogled:
jedinjenja sa Mjerenje promjene
jonskom i temperature
kovalentnom tečnosti pri
vezom rastvaranju soli
- Interpretira
taloženje AgCl u
višku Cl- jona i u
višku Ag+ jona
- Uočava važnost
značaja koloidnih
disperznih sistema
Elektroliti (kiseline, baze, soli)
- Definiše elektrolite - Razlikuje - Razvija sposobnost - Demonstracioni
- Objašnjava elektrolite i opažanja ogled:
Arenijusovu teoriju neelektrolite - Razumije značaj Dokazivanje NH3,
elektrolitičke - Upoređuje jake i kreativnosti u radu Nastajanje NH4Cl,
disocijacije slabe elektrolite Određivanje pH,
(kiselina i baza) - Izvodi jonske iz vrijednosti rastvora
- Izvještava o jakim i molekulskih nekih soli
slabim reakcija
elektrolitima - Razlikuje
- Zna stepen Arenijusovu i
disocijacije (α) i protolitičku teoriju
konstantu kiselina i baza
disocijacije (Kc) - Razlikuje na
- Objašnjava jonske osnovu pH kiselu,
reakcije neutralnu i baznu
- Objašnjava sredinu
protolitičku teoriju - Rješava zadatke iz
34
Formativni ciljevi
kiselina i baza oblasti: pH i
- Poznaje pisanje protolitička teorija
molekulskih kiselina i baza
formula neutralnih, - Razumije
kiselih i baznih soli protolitičku teoriju
i njihovu kiselina i baza
disocijaciju
- Poznaje zadatke iz
pH
Puferi, indikatori
- Definiše i nabraja - Razlikuje pufere i - Razumije značaj Seminarski rad:
pufere vrši izračunavanje analitičkog i - Bikarbonatni pufer
- Nabraja kiselo- pH vrijednosti u logičkog mišljenja i njegova uloga u
bazne indikatore pufernom rastvoru u učenju i radu regulaciji acido-
- Objašnjava - Crta promjenu boje - Shvata potrebu bazne ravnoteže
jonizaciju indikatora u povezivanja teorije
indikatora u zavisnosti od pH i prakse
vodenom rastvoru vrijednosti
- Zna interval - Uočava postupke
promjene boje izbora indikatora
univerzalnog - Knjiži interval
Kolthofovog promjene boje
indikatora kiselo-baznih
indikatora
Elektroliza
- Definiše elektrolizu - Razlikuje katodu i - Navikava se na Demonstravioni
- Poznaje elektrolizu anodu kao i odgovornost pri ogled:
vode procese koji se na radu - Elektroliza vodenog
- Objašnjava njima vrše - Razvija sposobnost rastvora
sekundarne izvore - Analizira proces opažanja kalijumjodida,
električne struje elektrolize i proces - Elektroliza vode,
(akumulatore) u galvanskom - Kristali
elementu elementarnog
- Upoređuje reakcije srebra
na anodi i katodi
pri procesu
punjenja i
pražnjenja
akumulatora
- Vrednuje značaj
elektrolitičkih
procesa u
tehnologiji
Hemijski izvori eletrične struje
- Definiše: hemijske - Knjiži vrijednost - Shvata potrebu Demonstracioni
izvore električne standardnih povezivanja teorije ogled:
struje, elektrodnih i prakse - Mjerenje
poluelement, potencijala redoks- - Stiče elektromotorne sile
Danijelov element sistema samopouzdanje i galvanskog
- Demonstrira - Analizira procese sigurnost elementa
sastavljanje koji se odvijaju na - Povezuje uzroke i
35
Formativni ciljevi
Danijelovog elektrodama u posljedice
elementa galvanskom - Navikava se na
elementu preciznost pri radu
- Uočava
označavanje
galvanskog
elementa
- Analizira procese
koji se dešavaju u
Danijelovom
elementu
- Vrednuje značaj
široke primjene
elektrolize u
industriji
36
Razred: DRUGI (OBLAST BIOHEMIJA)
Formativni ciljevi
Biološke funkcije elektrolita
- Objašnjava značaj - Upotrebljava - Razumije važnost - Ogledni čas:
vode u znanje o vodi i nauke u Voda i živa bića,
elektrolitima vodoničnoj vezi, svakodnevnom Vodeni rastvori
- Pojašnjava termine hidrofilnim i životu elektrolita
intracelularna, hidrofobnim - Stiče pozitivan stav hidratacija i
ekstracelularna i supstancama prema novim dehidratacija
intarsticijalna - Razlikuje sastav saznanjima
tečnost unutarćelijskih i - Stiče pozitivan stav
- Opisuje osmozu vanćelijskih prema zdravlju
- Upoznaje sa tečnosti i analizira
hidratacijom i razlike u sadržaju
dehidratacijom - Razlikuje
ćelije u hidrataciju i
slučajevima dehidrataciju
poremećaja ćelije
količine vode i - Uočava sličnost u
koncentracije soli sastavu likvora i
izvan ćelije krvne plazme
- Pojašnjava
hipoproteinemije
- Nabraja tjelesne
tečnosti, funkcije i
nastajanje
Acidobazna ravnoteža i puferi
- Opisuje ulogu - Razmatra osmozu, - Pozitivno Seminarski rad:
pufera u regulaciji acidozu i alkalozu procjenjuje - Bikarbonatni pufer
acido-bazne - Upotrebljava važnost novih i njegova uloga u
ravnoteže znanja o puferima, saznanja iz svoje regulaciji acodo-
- Objašnjava elektrolitima i pH struke bazne ravnoteže
alkalozu i acidozu rastvorima
zavisnost procesa u održavanja
ćelijama od pH acidobazne
vrijednosti ravnoteže
- Pojašnjava - Knjiži pH
postupak vrijednosti nekih
nastajanja H2CO3 i tjelesnih tečnosti
neisparljivih - Uočava važnost
kiselina u optimalnih
organizmu koncentracija H+
jona za pravilno
odvijanje
biohemijskih
reakcija
- Utvrđuje da
različite pH
vrijednosti plazme
i mokraće ukazuju
na kliničku sliku
37
Formativni ciljevi
pacijenta.
Metabolizam Ca, Mg i neorganskog fosfata-metabolizam minerala
- Objašnjava - Upotrebljava - Stiče pozitivan stav Seminarski rad:
metabolizam Ca, znanje o prema zdravlju - Određivanje
Mg, neorganskog osobinama Ca, P, jonizovanog
fosfata i Mg, Fe, Cu, Cr, kalcijuma (CaI),
esencijalnih Mn... - Određivanje
elemenata u tragu - Razlikuje vrste ukupnog kalcijuma
- Opisuje oboljenja koja (CaT),
određivanje nastaju usled - Određivanje bakra
koncentracije Ca, povećanih sa bato kuprinom,
Mg, Fe, Cu, u vrijednosti Ca, Mg, - Određivanje
plazmi i serumu i drugih gvožđa sa bato
- Nabraja mikroelemenata (ili fenantrolinom
esencijelne smanjenih) i
elemente u tragu i kliničke simptome
njihovu ulogu - Upoređuje
normalne
koncentracije
minerala
- Uočava pod kojim
uslovima može doći
do deficijencije
elemenata u tragu
- Vrednuje značaj
minerala u
biohemijskoj
analizi
Klasifikacija organskih jedinjenja
- Objašnjava osobine - Upotrebljava - Razvija sposobnost
ugljenikovog atoma znanje o opažanja
- Upoznaje kovalentnoj vezi, - Razumije značaj
klasifikaciju polarnosti veze i analitičkog i
organskih valentnim logičkog
jedinjenja i elektronima, zaključivanja u
funkcionalne grupe energija aktivacije, učenji i radu
- Nabraja vrste brzini reakcije i dr. - Pozitivno
organskih reakcija - Knjiži najvažnije procenjuje važnost
- Poznaje primjenu klase organskih novih saznanja iz
istih jedinjenja i svoje struke
- Navodi alkil grupe njihove
- Poznaje funkcionalne grupe
mehanizme - Analizira
organskih reakcija funkcionalne grupe
i klase kao i koju
vrstu organske
reakcije primjeniti
na dato jedinjenje
Osnovi metabolizma
- Definiše - Uočava ciklus - Razumije vezu - Shematski prikaz
metabolizam ugljenika i nauke i prirode kruženja azota u
38
Formativni ciljevi
- Objašnjava kiseonika - Razumije značaj prirodi
heterotrofne - Crta kruženje logičkog - Shematski prikaz
(hemiotrofe) i azota zaključivanja u molekula ATP
autotrofne - Razlikuje sticanju znanja i
(fototrofe) katabolizam i vještina
organizme anabolizam - Stiče
- Objašnjava ciklus - Analizira molekul samopouzdanje i
azota ATP i piše ga sigurnost
- Definiše - Analizira Krebsov
katabolizam i ciklus
anabolizam i - Upotrebljava
navodi primjere znanje o
- Upoznaje sa dikarbonskim
energetskim kiselinama i
ciklusom u solima, njihovim
ćelijama karakterističnim
- Pojašnjava Krebsov reakcijama i piše:
ciklus limunsku,
- Opisuje i izolimunsku,
objašnjava fumarnu,
reakcije: oksalsirćetnu i
oksidativne jabučnu kiselinu
dekarboksilacije,
dehidrogenizacije,
hidratacije i
oksidacije kod
određenih klasa
organskih
jedinjenja
Enzimi i njihov značaj u dijagnostici
- Objašnjava ulogu - Razlikuje tipove - Stiče pozitivan stav Seminarski rad:
enzima u reakcija koje prema zdravlju kao - Enzimi i bolesti
organizmu katalizuju enzimi društvenoj
- Opisuje način (prenos, alkil, vrijednosti
djelovanja enzima amino, aldehidnih i - Razvija sposobnost
- Utemeljuje znanje drugih grupa: opažanja
o energiji reakcije
aktivacije eliminacije ili
- Navodi klasifikaciju adicije na
enzima dvostruku vezu,
- Poznaje klase reakciju hidrolize
organskih estara)
jedinjenja - Upotrebljava
- Upoznaje sa znanje o energiji
poremećajem – aktivacije i
pankreatitis faktorima koji
- Navodi i pojašnjava utiču na brzinu
koenzime reakcije
- Objašnjava - Razlikuje
klasifikaciju prostetičnu grupu,
koenzima koenzim,
39
Formativni ciljevi
holoenzim i
apoenzim
- Interpretira o
aktivnom centru.
- Upoređuje faktore
koji utiču na
aktivnost enzima i
knjiži ih
- Interpretira o
enzimima
karakterističnim za
bolesti srca, jetre i
pankreasa
Proteini, metabolizam proteina
- Definiše proteine - Upotrebljava - Razumije važnost Seminarski rad:
- Poznaje osobine i znanje o nauke u - Uloga pankreasa u
podjelu proteina specifičnim svakodnevnom varenju proteina,
- Nabraja enzimima životu lipida i ugljenih
funkcionalne - Razmatra strukturu - Razvija sposobnost hidrata,
proteine proteina opažanja - Značaj jetre u
- Objašnjava - Razlikuje proteine i procesu
strukturu aminokiseline metabolizma
aminokiselina i - Razlikuje
navodi podjelu na dezaminaciju i
esencijalne i aminaciju
neesencijalne - Uočava važnost
- Poznaje pisanje jetre, kao glavnog
glicina, alamina, organa, za
valina,leucina, metabolizam
arginina, proteina i
astaraginske aminokiselina.
kiseline, ornitina - Razlikuje
- Opisuje varenje endopeptidaze i
proteina egzopeptidaze
- Objašnjava ciklus - Knjiži aktiviranje
uree. proteolitičkih
enzima.
Hemoglobin
- Zna o purinu - Upotrebljava - Razumije važnost Seminarski rad:
- Definiše porfirin znanje o alkil nauke u - Patološka stanja
- Nabraja fiziološki grupama svakodnevnom koja nastaju kao
najznačajnije - Piše strukturnu životu posljedica
porfirine formulu porfina i - Povezuje uzroke i poremećaja u
- Objašnjava sastav hema posljedice biosintezi hema
molekula - Uočava sličnost
hemoglobina protoporfirina IX i
- Upoznaje sa hema
formulom hema - Crta hem u
hemoglobinu i
kvaternernu
strukturu
40
Formativni ciljevi
hemoglobina.
Ugljeni hidrati, metabolizam
- Navodi značaj - Razlikuje glicerol, - Stiče pozitivan stav Seminarski rad:
ugljenih hidrata gliceraldehid i prema zanimanju - Test opterećenja
kao i podjelu dihidroksiaceton - Stiče pozitivan stav glukozom
- Definiše - Razlikuje aldoze i prema zdravlju Ogledni čas:
monosaharide ketoze i piše - Diabetes mellitus u
- Nabraja aldoze i Fišerove i dječijem uzrastu
ketoze Hovortove Seminarski rad:
- Objašnjava projekcione - Određivanje
ciklizaciju glukoze i formule aktivnosti α-
fruktoze i stvaranje - Upotrebljava amilaze u krvi i
piranoznih i karakteristične urinu
furanoznih reakcije za Demonstracioni
poluacetala pojedine ogled:
- Objašnjava monosaharide - Reakcija skroba sa
glikozidnu vezu - Razlikuje i piše jodom,
- Objašnjava maltozu, saharozu i Inverzija saharoze,
epimerne šećere laktozu Molišova reakcija
- Nabraja hemijske - Piše dio molekula
osobine skroba i celuloze
monosaharida - Razlikuje
- Navodi i pojašnjava α-amilozu i
najpoznatije amilopektin
disaharide i - Uočava varenje
polisaharide ugljenih hidrata i
- Opisuje varenje uticaj enzima
hrane - Upotrebljava
- Objašnjava znanje o
glikolizu pirogrožđanoj
- Izvještava o kiselini i njenim
insulinu solima, enzimima i
organskim
reakcijama
- Suočava se sa
primjerima
poremećaja
ugljenih hidrata
- Razlikuje šećernu
bolest i
hipoglikemiju
- Razumije stvaranje
glikozidnih veza:
α(1→4), β(1→4),
1α→2β
- Stiče rutinu pisanja
strukturnih formula
ugljenih hidrata
Lipidi, metabolizam
- Reprodukuje - Uočava da su lipidi - Pozitivno Demonstracioni
znanje o značajni sastojci procjenjuje ogled:
41
Formativni ciljevi
karboksilnim čovjekove ishrane. važnost novih - Određivanje
kiselinama i - Upoređuje zasićene saznanja iz svoje kiselinskog, jodnog
derivatima kiselina i nezasićene struke i saponifikacionog
- Definiše glavne višemasne kiseline - Shvata potrebu broja
lipidne klase i - Utvrđuje reakciju povezivanja teorije - Akroleinska
navodi njihove estrifikacija i piše i prakse reakcija
osobine i uloge dobijanje složenih i Seminarski rad:
- Opisuje prostih - Masna jetra
lipoproteine triacilglicerola
- Pojašnjava termine - Piše i shvata
CM, VLDL, LDL i reakcije:
HDL saponifikacije,
- Navodi ulogu hidrogenizacije i
pojedinih hidrolize
lipoproteina - Upoređuje lecitin,
- Objašnjava, na kefalin i
primjerima, fosfatidilserin
nastajanje masti i - Uočava važnost
saponifikaciju enzima u varenju
lipida
- Knjiži hemijski
sastav lipoproteina
Hormoni i njihov značaj u dijagnostici
- Definiše hormone i - Upotrebljava - Stiče pozitivan stav Seminarski rad:
navodi njihovu znanje o prema zdravlju - RIA–testovi u
podjelu, ulogu i amniokiselinama, - Shvata potrebu endokrinološkoj
način djelovanja funkcionalnim povezivanja teorije praksi
- Objašnjava grupama i i prakse
poremećaje u karakterističnim
metabolizmu reakcijama
raznih hormona - Interpretira
fiziološki značaj
hormona u
metaboličkim
reakcijama
- Analizira podjelu
hormona na osnovu
njihove hemijske
strukture
- Razlikuje
karakteristična
stanja kod bolesti
usljed poremećaja
u radu hormona
Vitamini
- Definiše i navodi - Primjenjuje znanje - Razumije važnost Ogledni čas:
vitamine o stvaranju nauke u - Nedostatak
rastvorljive u vodi i glikozidnih veza svakodnevnom vitamina i njihovo
način djelovanja - Upoređuje vitamin životu dijagnostikovanje
- Nabraja grupu C sa glukozom I - Pozitivno
vitamina uočava procjenjuje
42
Formativni ciljevi
rastvorljivih u funkcionalne grupe važnost novih
mastima i mjesto - Razlikuje saznanja
nalaženja koenzime-
- Poznaje prenosioce
poluacetalne oblike vodonika i
i glikozidne veze i koenzime –
objašnjava na prenosioce grupa
primjeru ATP kao i njihove uloge
- Obrazlaže bolesti - Piše formule
koje dovode zbog vitamina
smanjene ili rastvorljivih u vodi
povećane i u mastima
koncentracije - Analizira
vitamina nedostatak
- Pojašnjava hipo, vitamina (B1, B2,
hiper i avitaminozu B6, B12, folne
kiseline, D, E, A, K)
- Uočava razliku
vitamina
rastvorljivih u
mastima i u vodi
- Upotrebljava
znanje o
stereoidima

- R.Jankov, D.Šišović, F.Bihelović, S.Antić, Hemija za I razred opšte gimnazije,
Zavod za udžbenike i nastavna sredsrtva, Podgorica, 2006.
- M.Rakočević, R.Horvat, Opšta hemija za I razred srednje škole, Zavod za
udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2000.
- S.Arsenijević, M.Ćelap, Zbirka zadataka sa ogledima iz hemije za I razred, NK
Beograd, 1982.
- J.Petrović, S.Velimirović, Hemija za IV razred gimnazije, Zavod za udžbenike i
nastavna sredstva, Beograd, 2000.
- V.Đurđić, Medicinska biohemija za IV razred medicinske škole, Zavod za
- N.T.Majkić – Singh, Medicinska biohemija, Beograd,1994.

- Laboratorijski pribor, posuđe i hemikalije za demonstracione oglede
- Grafoskop
- Video-bim

- Provjera znanja vrši se usmeno i pismeno.
- Usmeno, najmanje jednom u svakom klasifikacionom periodu.
- Pismena provjera znanja – pismena vježba (po jedana u polugodištu).
43

I Razred
- Profesor hemije
- Diplomirani hemičar
- Diplomirani inženejr hemijske tehnologije
II razred
- Specijalista biohemije

Znanja
Predmet Znanja
- Prva pomoć - Anatomija sa fiziologijom - Krv
- Higijena ishrane - Respiratorni sistem
- Digestivni sistem
- Promet materija i energije
- Voda, kiseonik, ozon, - Zdravstvena zaštita i - Dezinfekcija vode, vazduha
hlor higijena - Vitamini, ugljeni hidrati
- Higijena ishrane
- Polimerizavija - Totalna i parcijalna proteza - Polimerizacija akrilata
- Voda, kiseonik, ozon - Praktična nastava - Krv, dizenfekcija i
- Osnovi metabolizma sterilizacija
- Vitamini, ugljeni hidrati
- Puferi
- Voda, kiseonik - Zdrava ishrana i dijetetika - Hranljive materije i zdrava
- Osnovi metabolizma ishrana
- Voda i elektroliti - Farmakologija - Opšta farmakologija
- Struktura materije - Stehiometrijska - Struktura materije
- Hemijske veze izračunavanja u hemiji - Hemijske veze
- Elektroliti - Rastvori elektrolita
- Puferi i indikatori - Puferi i indikatori
- Energetske promjene pri - Energetske promjene pri
hemijskim reakcijama hemijskim reakcijama
- Hemijska ravnoteža - Hemijska ravnoteža
- Radoks reakcije - Radoks reakcije
44
1.2.5. TEHNOLOGIJA ZUBOTEHNIČKOG MATERIJALA
1. Naziv predmeta: TEHNOLOGIJA ZUBOTEHNIČKOG MATERIJALA
Vrste nastave
Teorija Vježbe
nastava
I
II 108 108
III
IV
Ukupno 108 108

- Usvajanje znanja o materijalima koji se koriste u zubotehničkoj laboratoriji.
- Sticanje znanja o materijalima koji se koriste za otiske, izradu modela.
- Proširivanje znanja o metalima i legurama, vještačkim smolama i keramičkim
materijalima.
- Usvajanje znanja o načinu spajanja metalnih nadoknada.
- Podsticanje učenika na razmišljanje o mogućnostima primjene stečenog znanje o
radu sa datim vrstama gradivnih i pomočnih materijala u praksi.
- Podsticanje učenika na aktivno učešće u nastavi.
- Razvijanje sposobnosti opažanja, analitičkog i logičkog zaključivanja.
- Razvijanje sposobnosti komunikacije i kulture vođenja dijaloga.
45
Razred: DRUGI
Formativni ciljevi
Neelastični materijali za otiske
- Definiše - Razlikuje - Pozitivno - Prikaz uzoraka
neelastične neelastične procjenjuje neelastičnih
materijale za materijale za važnost novih materijala,
otiske otiske saznanja iz svoje podsticanje
- Nabraja - Vrši komparaciju struke učenika ka
neelestačne neelestičnih uočavanju sličnosti
materijale materijala prema i razlika među
- Navodi sastav svojstvima i materijalima
pojedinih načinima primjene - Prikaz
materijala odgovarajućih
- Objašnjava kataloga
svojstva i način
primjene
neelastičnih
materijala
Elastični materijali za otiske
- Definiše elastične - Razlikuje elastične - Razvija sposobnost - Prikaz uzoraka
materijale za i neelastične analitičkog elastičnih
otiske materijale za mišljenja i logičkog materijala
- Navodi sastav otiske zaključivanja - Prikaz
elastičnih - Upoređuje odgovarajućih
materijala elestične kataloga
- Navodi svojstva materijala prema
elastičnih svojstvima i
materijala načinima primjene
- Objašnjava način
primjene elastičnih
materijala
Elastomeri ili gumasti materijali za otiske
- Nabraja vrste - Uočava razliku u - Razvija sposobnost - Prikazati uzorke
elastomera. sastavu i opažanja gumastih
- Navodi način osobinama između materijala
primjene različitih vrsta - Prikaz
materijala elastomera odgovarajućih
- Objašnjava proces - Analizira proces kataloga
polimerizacije vezivanja
(polimerizacije)
elastomera)
Materijali za izradu radnog materijala
- Objašnjava sastav i - Uočava uticaj svih - Povezuje uzroke i - Prikaz uzoraka
svojstva materijala faktora na posljedice materijala koji se
za izradu radnih vezivanje - Razvija sposobnost koriste za izradu
modela materijala za opažanja radnog modela
- Nabraja vrste izradu radnog
materijala za modela (odnos
izradu radnih prah-tečnost,
modela uticaj na
- Zna način upotrebe expanziju, na
46
Formativni ciljevi
materijala za vrijeme vezivanja,
izradu radnih na čvrstoću...)
modela
Metali
- Definiše metale - Razlikuje metale - Pozitivno Seminarski rad:
- Navodi zajednička od nemetala procjenuje važnost - Metali i nemetali
svojstva metala - Razlikuje metale novih saznanja iz koji se primjenjuju
- Navodi podjelu međusobno svoje struke u stomatologiji.
metala - Svojstva i podjela
metala
Legure
- Definiše legure - Uočava razlike - Razvija sposobnost Seminarski rad:
- Navodi osnovne među legurama opažanja - Legure koje se
karakteristike - Upoređuje legure primjenjuju u
legura međusobno stomatologiji
- Navodi vrste legura - Izvodi zaključke o
- Poznaje legure i načinu rada sa
vrste istih legurama
- Navodi primjenu
legura
Vještačke smole
- Definiše vještačke - Uočava osnovna - Shvata potrebu - Prikaz uzoraka
smole svojstva akrilata povezivanja teorije akrilatnih
- Navodi osobine i - Obrazlaže na i prakse materijala (prah i
sastav akrilata primjerima tecnost)
- Navodi primjenu mogućnosti
akrilata u upotrebe akrilata u
stomatologiji svakodnevnoj
- Poznaje potrebna praksi
svojstva akrilata
- Nabraja vrste
akrilata
Keramički materijali
- Navodi sastav i - Analizira postupke - Razvija sposobnost - Prikaz
osobine keramike- izrade protetskih opažanja odgovarajućih slika
keramičkih radova u - Razumije značaj i gotovih protetskih
materijala. svakodnevnoj poštovanja radova (navlake,
- Objašnjava praksi estetskih principa mostovi)na uvid
postupak i način - Vrši komparaciju pri radu učenicima
rada sa keramičkim keramičkih
materijalima materijala prema
osobinama i
sastavu
Spajanje metalnih djelova, nadoknade
- Objašnjava - Analizira postupak - Razumije značaj
postupak lemljenja i sistematičnosti u
elektrolitičkog elektrolitičkog radu
zavarivanja zavarivanja u
- Navodi uslove za svakodnevnoj
uspješno lemljenje praksi
47
Formativni ciljevi
- Objašnjava - Razlikuje lemljenje
svojstva lema od livenja
- Navodi moguće - Obrazlaže na
greške pri primjerima uslove
lemljenju za lemljenje i
- Navodi moguće odgovarajuće
teškoće pri postupke lemljenja
lemljenju i elektrolitičkog
zavarivanja
- Upoređuje moguće
greške i teškoće pri
lemljenju

- B.Grković, M.Teodosijević, Tehnologija zubotehničkog materijala, Zavod za
udžbenike i nastavna sredstva Beograd, 2001.

- Uzorci materijala (neelastični, elastični i gumasti materijali za otiske, legure,
pločaste(akrilatne) proteze, gotovi protetski radovi (navlake, mostovi i dr.)
- Odgovarajuće slike, šeme, časopisi
- Lap top
- LCD projektor i projekciono platno.




Znanja
Predmet Znanja
- Metali - Hemija i biohemija - Metali
- Materijali za privremeno - Preventivna stomatologija - Materijali za zatvaranje
zatvaranje i bolesti zuba kaviteta
- Materijali za izradu radnog - Fiksna protetika - Otisak i radni model za
modela fiksne nadoknade
- Metali - Metalokeramički most i
- Keramika metalokeramičke krunice
- Elastični materijali za - Opšti pojmovi o keramici,
otiske keramičke krunice i mostovi
- Otisci
48
Znanja
Predmet Znanja
- Materijali za otiske - Totalna i parcijalna - Anatomski, individualni i
(elastični, neelastični..) proteza funkcionalni otisak
- Spajanje metalnih djelova, - Reparatura totalne proteze
nadoknade
- Osnovni gradivni materijali - Materijali za otiske, gips,
koji se koriste u metali, akrilati, keramika.
stomatološkoj protetici
- Materijali za otiske - Ortopedija vilica - Anatomski otisak
- Neelastični, elastični i - Praktična nastava - Priprema specijalnog
gumasti materiajli za radnog otiska
otiske - Mase za otiske, gips
- Materijali za izradu radnog - Izrada radnog modela
materijala - Izrada totalne i parcijalne
- Metali, legure, vještačke proteze
smole, keramički - Materijali za otiske
materijali, spajanje - Metali, akrilati, keramika,
metalnih djelova, kukice
nadoknade - Raeparatura proteze
- Metali - Stehiometrijska - Metali

- Metali, akrilati, keramika - Metalo-keramičke krunice - Metali, spajanje metalnih
- Metalo-keramičke krunice i i mostovi djelova
mostovi - Osnovni gradivni materijali
- Legure za izradu metala koji se koriste u
- Vrste legura i njihova tačka
topljenja
49
1.2.6. BOLESTI ZUBA I PREVENTIVNA STOMATOLOGIJA
1. Naziv predmeta: BOLESTI ZUBA I PREVENTIVNA STOMATOLOGIJA
Vrste nastave
Teorija Vježbe
nastava
I
II 72 72
III 72 72
IV
Ukupno 144 144

- Usvajanje znanja o materijalima i medikamentima koji se koriste u terapiji
karijesa.
- Sticanje znanja o materijalima za privremeno zatvaranje kaviteta, o taštitnim
podlogama i materijalima za definitivno zatvaranje kaviteta (estetski i spuni i
amalgam).
- Sticanje znanja o oboljenjima zubne pulpe, dijagnozi i terapiji i mogućim
incidentima u toku terapije.
- Unapređivanje znanje o aseptičnom radu u endodonciji i dezinficijentnim
sredstvima (pravljenju, primjeni).
- Sticanje znanja o vitalnim i mortalnim zahvatima, nekroznim procesima, gangreni
pulpe (etiologiji, oblicima nekroznih procesa i terapiji gangrene).
- Usvajanje znanja o besvjesnim stanjima, postupcima pružanja prve pomoći,
rengenologiji i vrstama snimanja.
- Usvajanje znanja o pravilima zaštite na radu u stomatološkoj ambulanti.
- Sticanje znanja o razvoju organa za žvakanje kod djece, stadijumima razvoja i
histološkoj građi i hronologiji nicanja zuba.
- Usvajanje znanja o karijesu, mogućim komplikacijama karijesa mliječnih zuba,
oboljenjima pulpe i parodontalnog tkiva.
- Upoznavanje sa različitim metodama liječenja oboljele pulpe i parodontalnog
tkiva mliječnih i stalnih zuba.
- Proširivanje znanja o specifičnim oboljenjima zuba kod djece i postupcima
prevencije u sprečavanju ovih oboljenja kod djece.
- Razvijanje sposobnosti opažanja, pozitivnog stava prema struci i mogućnostima
primjene stečenih znanja u praktičnom radu.
50
Razred: DRUGI (OBLAST BOLESTI ZUBA)
Formativni ciljevi
Zubni karijes
- Definiše zubni - Razlikuje duboki - Stiče pozitivan stav - Prikaz slika zuba sa
karijes i duboki karijes od drugih prema novim različitim vrstama
karijes karijesa po saznanjima karijesa
- Objašnjava podjelu zahvaćenosti tvrdih
terapije struktura
- Opisuje - Uočava promjene
medikamente koji na dentinu
se koriste i način - Upoređuje terapiju
aplikacije carijes simpleks i
medikamenata carijijes
- Objašnjava razliku complicata
između dva tipa
dubokog karijesa
Privremeno zatvaranje kaviteta
- Zna podjelu - Razlikuje - Shvata potrebu - Prikaz
materijala za materijale za povezivanja teorije odgovarajućih
ispune u punjenje kaviteta i prakse materijala,
kavitetima. - Upoređuje uzoraka i
- Nabraja materijale materijale prema instrumenata za
za privremeno svojstvima i aplikaciju
zatvaranje kaviteta namjeni
- Objašnjava - Razlikuje gotove od
pripremu privremenih
privremenih materijala
materijala za
ispune kaviteta
- Objašnjava
upotrebu
materijala
Zaštitne podloge
- Objašnajva značaj - Obrazlaže na - Povezuje uzroke i - Nastava se izvodi u
zaštitne podloge. primjerima posljedice kabinetu
- Nabraja vrste mogućnosti - Razvija sposobnost - Prikaz
podloga primjene podloge samostalnog odgovarajućih
- Opisuje gotove - Razlikuje vrste zaključivanja medikamenta i
fabričke podloge podloga instrumenta
- Opisuje postupak
pripreme i
asistiranja
Definitivno zatvaranje kaviteta
- Nabraja materijale - Razlikuje estetske i - Razumije značaj - Prikaz
za definitivno amalgam ispune poštovanja odgovarajućih
zatvaranje kaviteta - Razlikuje- estetskih principa materijala i
- Navodi osobine materijale za pri radu brošura
materijala definitivno
- Objašnjava razliku zatvaranje kaviteta
između estetetskih - Upoređuje razlike
ispuna i amalgam u pripremi
51
Formativni ciljevi
ispuna estetskih
- Opisuje osobine, materijala
primjena i
priprema estetskih
materijala
Duboki karijes
- Zna definiciju i - Razlikuje - Razvija sposobnost - Prikaz
podjelu karijesa lokalizaciju i opažanja odgovarajućih
- Objašnjava kliničku dubinu karijesa slika, šema i
sliku i terapiju - Interpretira medikamenta
- Opisuje postupak pripremu
asistiranja pri radu medikamenata
- Definiše rezultat - Upoređuje vrste
terapiskog rada karijesa
Oboljenje zubne pulpe

- Opisuje - Upoređuje duboki - Povezuje uzroke i Pretraživanje
akcidentalno karijes i akcident posljedice Interneta na temu:
otvaranje zubne otvaranje - Oboljenja zubne
pulpe(etiologiju i - Pravi šematski pulpe
klinčku sliku) prikaz zapaljenjea
- Nabraja oboljenja zubne pulpe - Prikupljanje slika i
pulpe, pojašnjava - Razlikuje serozno članaka od strane
podjelu etiologiju i od gnojnog učenika o
dijagnozu zapaljenja različitim vrstama
- Opisuje zapaljenja - Razlikuje oboljenja
zubne pulpe: instrumente za
-akutni serozni, terapiju - Diskusija zapažanja
-akutni gnojni,
-hronično - Prikaz
zapaljenje odgovarajućih
- Poznaje etiologiju, instrumenata i
kliničku sliku i medikamenata
terapiju zapaljenja
zubne pulpe
- Nabraja
instrumente i
medikamente za
terapiju
Aseptični rad u endodonciji
- Navodi značaj - Analizira postupak Seminarski rad:
aseptičnih uslova rukovanja - Asepsa i antisepsa
rada aseptičkim
- Definiše asepsu i instrumentima i
antisepsu medikamentima
Antiseptična i dezinfekciona sredstva
- Objašnjava vrste - Razlikuje sredstva - Razvija sposobnost
dezeinfekcionih za dezinfekciju analiziranja,
sredstava - Razlikuje rastvore logičkog mišljenja i
- Zna dejstvo i koji se koriste pri zaključivanja
52
Formativni ciljevi
primjenu sprovođenju
dezinfekcionih dezinfekcije
sredstava
Vitalni zahvati i mortalni zahvati
- Upoznaje vrste - Obrazlaže na - Razumije značaj
anestezije primjerima sistematičnosti pri
- Poznaje slučajeve pri radu
medikamente za kojima je potrebno
dezensibilizaciju: primjeniti
arsen i anestetike i
paraformaldehid medikamentime
- Nabraja i - Razlikuje
pojašnjava faze instrumente i
rada kod mortalnih medikamente za
i vitalnih zahvata vitalne i mortalne
zahvate
- Upoređuje faze
rada kod mortalnih
i vitalnih zahvata
- Razlikuje
amputaciju od
extrirpaxcije
Gangrenozno raspadanje pulpe
- Zna gangrenozna - Interpretira - Povezuje uzroke i - Prikaz slika koje
zapaljenja instrument i posljedice ilustruju terapiju
- Opisuje etiologiju, medikament za gangrene pulpe
podjelu, kliničku terapiju gangrene
sliku i terapiju - Uočava simptome
uspješnosti
terapije gangrene
Periodontitis apikalitis
- Definiše apikalne - Crta potporni - Razumije značaj - Prikaz slika
promjene aparat zuba preciznosti pri radu potpornog aparata
- Navodi etiologiju - Upoređuje nastale zuba, podsticanje
apikalnih promjena apikalne promjene. učenika ka
- Objašnjava kliničku - Crta različite vrste samostalnom
sliku i terapiju oboljenja crtanju zuba
apikalnih promjena
Mogući incidenti pri liječenju zuba
- Zna incidente(lom - Razlikuje - Razumije značaj - Prikaz
instrumenta) instrumente za rad prilagođavanja odgovarajućih slika
- Nabraja i - Analizira moguće uslovima rada
pojašnjava povrede incidente pri
sluznice liječenju zuba
- Pojašnjava - Obrazlaže na
postupak primjerima
ukazivanja pomoći postupke
ukazivanja pomoći
Besvijesna stanja
- Navodi vrste - Indetifikuje - Razumije značaj
besvjesnih stanja promjenu na pravovremenog
53
Formativni ciljevi
- Objašnja način pacijentu koje reagovanja u
ukazivanja prve nastaju kod različitim životnim
pomoći kod besvijesnih stanja situacijama
besvijesnih stanja - Na primjerima
- Objašnjava obrazlaže postupke
postupak pružanja prve
reanimacija pomoći
pacijenta pacijentima usled
posljedica
besvijesnog stanja
Liječenje zuba kod posebnih pacijenata
- Objašnjava - Upoređuje - Stiče pozitivan stav Seminarski rad:
postupak rada sa postupke rada sa prema pacijentima - Postupak rada sa
pacijenata sa pacijentima sa sa posebnim pacijentima sa
posebnim posebnim potrebama posebnim
potrebama potrebama potrebama
- Obrazlaže prijem i
način terapije kod
pacijenata sa
posebnim
potrebama
Rendgenologija
- Nabraja vrste - Upoređuje različite - Shvata potrebu - Ordinacija
snimanja vrste snimanja povezivanja teorije - Prikaz različitih
- Zna retroalveolarni - Razlikuje snimke i prakse filmova, snimaka,
snimak - Izražava značaj podsticanje
- Zna vrste snimaka upućivanja učenika na
- Zna postupak pacijenta na Rtg uočavanje sličnosti
zaštite od i razlika
rendgenskih zraka
54
Razred: TREĆI (OBLAST PREVENTIVNA STOMATOLOGIJA)
Formativni ciljevi
učenik učenik Učenik
Razvoj organa za žvakanje
- Objašnjava razvoj - Uočava stadijume - Stiče pozitivan stav - Prikaz slika koje
zuba razvoja, zubnu prema novim ilustruju stadijume
- Opisuje proces klicu i ćelije koje saznanjima razvoja zuba,
nicanja zuba stvaraju tvrda - Razvija sposobnost hronologiju nicanja
- Objašnjava zubna tkiva analitičnosti zuba i histološku
resorpciju - Razlikuje logičkog mišljenja i građu zuba
korenova mliječnih hronologiju nicanja zaključivanja
zuba zuba mliječne i
- Definiše histologiju stalne denticije
mliječnih zuba - Vrednuje značaj
- Objašnjava resorpcije
poremećaje u mliječnih i stalnih
razvoju zuba zuba
- Uočava histološku
građu tvrdih zubnih
tkiva, pulpe i
periodoncijuma
kao osnov za
poznavanje
mliječnog i stalnog
zuba
- Analizira
poremećaje po
broju, veličini,
obliku, položaju i
strukturi zubnih
tkiva
Karijes i komplikacije karijesa mliječnih zuba
- Definiše karijes - Izražava opšte i - Stiče pozitivan stav - Prikaz slika
- Pojašnjava osobine lokalne faktore u prema zdravlju komplikacija
caries circularis, nastanku karijesa - Povezuje uzroke i karijesa mliječnih
caries baby i caries - Određuje od svih posljedice zuba, diskusija
melanodontia karijesa koji je zapažanja od
- Navodi cirkularni strane učenika
komplikacije - Vrednuje značaj
karijesa prepoznavanja
oboljenja i njihovih
komplikacija
- Razlaže
komplikacije po
kliničkoj slici i
terapiji
Oboljenja pulpe i parodontalnog tkiva
- Objašnjava - Vrednuje - Stiče pozitivan stav - Prikaz slike djece
etiološke faktore u komparaciju prema očuvanju sa komplikacijama
nastanku obolenja kliničke slike sopstvenog
pulpe prema oboljenju zdravlja
- Navodi probleme pulpe zuba - Povezuje uzroke i
paradontalnog - Razlikuje oboljenja posljedice
55
Formativni ciljevi
tkiva prema lokaciji,
- Objašnjava toku i vrsti
paradontalna tkiva zapaljenja
- Razlaže
komplikacije i
terapiju kod datih
komplikacija
Metode liječenja oboljele pulpe i parodontalnog tkiva mliječnih i stalnih zuba sa
nezavršenim rastom korijena
- Navodi metode - Razlikuje koje - Razumije vezu Seminarski rad:
liječenja metode kada treba teorije i prakse - Oboljenja pulpe
- Objašnjava vitalne upotrebiti - Razumije značaj parodontalnog
i mortalne metode - Procjenjuje u predviđanja tkiva i metode
liječenja zavisnosti od mogućih problema liječenja.
situacije upotrebu i načina njihovog
odgovarajuće rješavanja u cilju
metode bržeg otklanjanja
eventualnih
propusta pri radu
Materijali za ispune u dječijoj stomatologiji
- Navodi materijale - Uočava važnost - Razumije značaj Seminarski rad:
za privremeno i nadoknade zubnog očuvanja mliječnih - Važnost nadoknade
definitivno tkiva kod djece sa i stalnih zuba zubnog tkiva kod
zatvaranje kaviteta različitom djece sa različitom
- Upoznaje sredstva patologijom patologijom
za toletu kaviteta - Vrednuje značaj
uloge sredstava za
toletu kod
odgovarajućih
ispuna
Oralno-hirurški zahvati kod djece
- Navodi indikacije i - Analizira i utvrđuje - Uočava važnost - Pretraživanje
kontraindikacije različite situacije razvoja kosti i lica i Interneta od strane
vađenja zuba kod za izvršenje ovog mišića u učenika na temu:
djece hirurškog zahvata. određenom periodu Oralno hirurški
- Objašnjava - Vrednuje značaj djeteta u cilju zahvati kod djece,
specifičnosti očuvanja, a i pravovremenog diskusija uočenih
pojedinih oralno- odstranjivanja reagovanja usljed zapažanja
hirurških zahvata u zuba uzročnika eventualnih
djece bolova nepravilnosti
- Vrednuje značaj - Povezuje uzroke i
razvoja kosti lica i posljedice
mišića kod djece i
odgovarajućih
oralno-hirurških
zahvata
Povrede zuba i parodontalnog tkiva kod djece
- Navodi klasifikaciju - Identifikuje glavne - Povezuje uzroke i - Prikaz slika na
povreda povrede pojedinih posljedice kojima se mogu
- Upoznaje povrede delova zuba i uočiti različite
56
Formativni ciljevi
(frakture) i potpornog aparata vrste povreda zuba
odgovarajuću - Razlikuje i parodontalnog
terapiju mogućnost povreda tkiva
- Objašnjava i njihov značaj
povrede potpornog - Analizira različite
aparata zuba kod povrede tvrdih
djece zubnih tkiva po
segmentima i
liječenje u datom
trenutku
- Uočava aktivnu
ulogu Šarpejevih
vlakana i mišića u
sklopu odbrane od
uzročnika povrede
- Vrednuje značaj
anatomske i
morfološke građe u
održavanju
potpornog aparata
Specifičnosti oboljenja usta kod djece
- Obrazlaže vrste - Analizira uticaj - Razumije značaj - Prikaz slika sa
povreda i faktora oštećenja i lične higijene u različitim vrstama
oštećenja povreda kod cilju očuvanja povreda i
sluzokože usta starosnog doba zdravlja oboljenjima usta
- Objašnjava djeteta - Razvija sposobnost kod djece
pojedina oboljenja - Uviđa važnost analtičkog i
rumenog dela mehaničkih logičnog
usana povreda, razmišljanja
- Definiše oboljenja, hemijskih, - Razumije
gingive i sluzokože bioloških i mogućnost široke
usta termičkih sredstava primjene stečenog
- Objašnjava koje dovode do znanja, kako u
najčešće oralne oštećenja profesionalnom
manifestacije - Razlikuje osnovne radu, tako i u
infektivnih bolesti činioce u nastanku životu
oboljenja: doba
godine, čistoću
ruku i naknadnu
infekciju
- Vrši komparaciju
nastanka oboljenja
lokalnim
nadražajima ili
virusom
uzrokovanim i
polom i godišnjim
dobom
- Identifikuje
manifestacije u
usnoj šupljini koje
57
Formativni ciljevi
su odraz simptoma
na tijelu ili
pojedinim
djelovima tijela
Prevencija oboljenja usta i zuba
- Definiše prevenciju - Identifikuje - Povezuje uzroke i Seminarski rad:
i objašnjava preventivno u cilju posljedice - Uticaj ljekova,
prevenciju karijesa sprečavanja mjere - Razvija sposobnost zračenja, ishrane i
- Objašnjava nastanka oboljenja lične odgovornosti loših navika u
prevenciju usta i zuba prema higijeni i nastanku
paradontopatije - Vrednuje značaj zdravlju ortodonskih
- Obrazlaže pravovremene - Razumije značaj nepravilnosti
prevenciju intervencije u odgovornosti u
ortodonskih sprečavanju radu
nepravilnosti komplikacije
- Uočava kao glavni
etiološki faktor u
nastajanju
oboljenja lokalne
iritacije, a najveći
značaj se pridaje
zubnom plaku
- Analizira različite
faktore nastanka
ortodonskih
nepravilnosti:
ljekova, zračenja,
uticaja ishrane i
loših navika
Higijena usta i zuba i fluor profilaksa
- Opisuje naslage na - Određuje mesto i - Stiče pozitivan stav Izrada tematskih
zubima način nastanak prema novim panoa od strane
- Objašnjava naslage na zubima, saznanjima učenika:
održavanje oralne položaj naslaga na - Usvaja načela - Pravilna higijena
higijene zubima, zdravog života usta i zuba u
- Upoznaje primenu specifičnost prevenciji
fluora u profilaksiji ishrane i higijene oboljenja
karijesa - Identifikuje veoma
veliku ulogu oralne
higijene koja je
glavni faktor svih
oboljenja zuba i
usta
- Vrednuje značaj
fluora u borbi
protiv karijesa, jer
njegovom
primjenom dolazi
do znatnog
smanjenja karijesa
58
- Ž.Kolak, M.Kolok, Bolesti zuba I, Zavod za školstvo, Podgorica, 2004.
- M.Kolok, Ž.Kolak, Bolesti zuba sa praktikumom II, Zavod za udžbenike i nastavna
sredstva, Beograd, 2004.
- M.D.Vulović, D.Č.Beloica, Dečja i preventivna stomatologija za III i IV razred
zubotehničke škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2001.

- Odgovarajuće slike šeme, materijali, uzorci
- LCD projektor i projektno platno
- Laptop



II razred
- Doktor stomatologije, specijalista za bolesti usta i zuba
III razred
- Doktor stomatologije, specijalista za dječiju i preventivnu stomatologiju

Znanja
Predmet Znanja
- Razvoj organa za žvakanje - Anatomija sa fiziologijom - Digestivni sistem
- Besvjesna stanja - Zdravstvena zaštita i - Prva pomoć
- Higijena usta i zuba i fluor higijena - Mentalna higijena i
profilaksa higijena ishrane
- Zubni karijes - Morfologija zuba - Nastanak karijesa,
- Razvoj zuba i karijesa lokalizacija
- Položaj zuba - Digestivni trakt
- Razvoj organa za žvakanje - Histološka građa zuba
- Zubi, mliječni i stalni
- Materijali za zatvaranje - Tehnologija zubotehničkog - Materijali za privremeno
kaviteta materijala zatvaranje
- Materijali za zatvaranje - Fiksna protetika - Kivetiranje percijalne
kaviteta proteze
- Dezinfekciona sredstva - Mikrobiologija - Dezinfekcija
- Materijali za zatvaranje - Totalna i parcijalna proteza - Kivetiranje

kaviteta
- Razvoj organa za žvakanje - Ortopedija vilica - Rast i razvoj
- Poremećaji u strukturi - Nepravilnosti
zubnih tkiva - Funkcija organa usne
- Prevencija oboljenja usta i šupljine
59
Znanja
Predmet Znanja
zuba
- Razvoj organa za žvakanje - Oralna hirurgija - Anatomija vilice
- Razvoj organa za žvakanje Paradontologija i oralna - Anatomska podjela usne
medicina duplje
- Mogući incidenti pri - Praktična nastava - Zadaci zubno-
liječenju zuba stomatološkog tehničara u
- Besvjesna stanja radu sa pacijentima
- Liječenje zuba kod - Prijem pacijenta
pacijenata sa posebnim - Specifičnisti pristupa
potrebama pacijentima sa posebnim
- Karijes i komplikacije potrebama
karijesa zuba - Liječenje karijesa zuba
- Specifična oboljenja zuba - Liječenje zuba
kod djece - Bolesti zuba u okviru
- Higijena usta i zuba i fluor zaštite djece
profilaksa - Preventivna stomatologija
- Prevencija oboljenja usta i - Zdrava ishrana i dijetetika - Hranljive materije I zdrava
zuba ishrana
- Liječenje zuba pacijentima - Psihologija i komunikologija - Mentalne retardacije
sa posebnim potrebama
- Liječenje zuba pacijentima - Etika - Etički odnos prema
sa posebnim potrebama pacijentu sa posebnim
potrebama
- Prevencija oboljenja usta i - Farmakologija - Vitamini i hormoni
zuba
60
1.2.7. FIKSNA PROTETIKA
1. Naziv predmeta: FIKSNA PROTETIKA
Vrste nastave
Teorija Vježbe
nastava
I
II 72 72
III 72 72
IV
Ukupno 144 144

- Sticanje osnovnih znanja o pojmu i problematici fiksne protetike.
- Upoznavanje učenika sa osnovima okluzije.
- Sticanje znanja o vrstama i osnovnim karakteristikama krunica.
- Razumijevanje karakteristik i načina izrade mostova.
- Sticanje znanja o vrstama, sastavu i osobinama materijala za izradu fiksnih
zubnih nadoknada.
- Usvajanje znanja o vrstama i osobinama aparata koji se koriste u fiksnoj
protetici.
- Razvijanje sposobnosti opažanja, logičkog mišljenja i zaključivanja.
- Osposobljavanje učenika da stečena znanja primijeni u praksi.
61
Razred: DRUGI
Formativni ciljevi
Osnovi okluzije
- Definiše okluziju - Razlikuje klase po - Shvata potrebu - Prikaz
- Pojašnjava termine Angleu i odnos povezivanja teorije odgovarajućih
vezane za okluziju prednjih zuba i prakse slika(klase po
- Definiše - Vrši komparaciju - Razvija sposobnost Angleu)
klasifikaciju bočnih okluzalnih argumentovanog - Prikaz
zuba (klase po kontakata iznošenja odgovarajućih
Angleu) - Upoređuje odnos sopstvenog modela (koji
- Opisuje odnos prednjih zuba u mišljenja, i ilustruju klase po
prednjih zuba u centralnoj okluziji uvažavanje Angleu)
centralnoj okluziji suprotnog Diksusija na temu:
- Znanja o osnovama
okluze i
mogućnosti
upotrebe u
svakodnevnom
životu i radu
Okluzalne sile i neuromuskularna regulacija okluzije
- Zna građu i - Analizira uticaj - Navikava se na Diskusija na temu:
parodoncijuma mastikatornih sila kulturu dijaloga - Značaj okluzalnih
- Poznaje dejstvo na zube i zube sila na intaktne
mastikatornih sila nosače fiksne zube i zube koji
na zub i intaktni nadoknade nose fiksne
zubni niz - Analizira zahtjeve nadoknade
- Upoznaje dejstvo koje mora da
mastikatornih sila ispuni dentalni
na zube koji nose most
fiksne zubne
nadoknade
- Poznaje anatomske
i fiziološke
karakteristike
mastikatornih
struktura i
povezanost sa
oklizijom
Fiksne zubne nadoknade
- Zna opšte pojmove - Razlikuje vrste - Shvata potrebu - Prikaz slika
o fiksnim fiksnih protetskih povezivanja teorije (pojedinačne
nadoknadama nadoknada i prakse krunice, mostovi,
- Nabraja vrste - Upoređuje fiksne - Razvija sposobnost inleji i sl.)
fiksnih protetskih nadoknade opažanja - Pokazati gotove
radova (međusobno) fiksne zubne
- Poznaje osnovne - Analizira različite nadoknade
karakteristike vrtse fiksnih zubnih
fiksnih nadoknada nadoknada
Otisak i radni model za fiksne nadoknade
- Zna opšte pojmove - Razlikuje vrste - Razvija sposobnost - Prikaz slika radnih
o otiscima otisaka opažanja modela na kojima
62
Formativni ciljevi
- Nabraja i definiše - Upoređuje različite - Shvata potrebu se izrađuju fiksne
vrste otisaka vrste otisaka povezivanja teorije zubne nadoknade
- Upoznaje rad sa - Identifikuje vrste i prakse - Pokazati gotov
otiscima otisaka. radni model
- Upoznaje se sa - Identifikuje radni
pripremom otisaka model
za izradu radnog - Analizira radni
modela model
- Objašnjava izradu
radnog modela sa
pokretnim radnim
patrljcima
Značaj artikulatora pri izradi fiksnih zubnih nadoknada
- Zna osnovne - Razlikuje - Razumije značaj - Prikaz slika
pojmove o artikulatore sistematskog rada različitih vrsta
temporomandibu- - Upoređuje ih artikulatora
larnom zglobu i međusobno - Pokazati
pokretima donje - Obrazlaže na artikulatore
vilice primjerima
- Definiše postupak unošenja
artikulatore radnih modela u
- Nabraja i artikulator
objašnjava
različite vrste
artikulatora
- Objašnjava
unošenje radnih
modela u
artikulator
Krunice
- Definiše krunice - Razlikuje krunice - Razvija sposobnost - Prikaz slika
- Nabraja vrste - Upoređuje krunice anlitičkog privremenih
krunica i međusobno mišljenja i logičkog krunica, trajnih
objašnjava njihove - Identifikuje zaključivanja krunica (cijelih
osnovne osnovne postupke u - Razvija sposobnost čahurastih,
karakteristike procesu izrade opažanja djelimičnih, punih,
- Pojašnajva krunica metalokeramičkih,
postupak izrade keramičkih)
krunica - Pokazati različite
vrste gotovih
krunica
Inleji
- Definiše inlej - Upoređuje inlej i - Razvija sposobnost - Prikaz slika inleja i
- Objašnjava način onlej opažanja onleja
preparacije zuba - Identifikuje inlej i - Pokazati gotove
za inlej onlej inleje
- Objašnjava način - Identifikuje
izrade inleja osnovne postupke u
- Navodi osnovne procesu izrade
karakteristike inleja
modifikovanog
63
Formativni ciljevi
inleja- onlej.
Livene nadogradnje
- Definiše livenu - Razlikuje livene - Razvija sposobnost - Prikaz slika livenih
nadogradnju nadogradnje opažanja nadogradnji
- Navodi osnovne - Analizira različite - Razumije značaj - Pokazati gotove
karakteristike načine izrade preciznosti i livene nadogradnje
livene nadogradnje livenih nadogradnji sistematičnosti u
- Navodi podjelu radu
livenih nadogradnji
- Objašnjava način
izrade livenih
nadogradnji
Izrada krunica-osnovni pojmovi
- Opisuje način - Uočava razliku u - Shvata potrebu - Pokazati
izrade krunica u izradi različitih povezivanja teorije izmodelovanu
vosku vrsta krunica i prakse krunicu u vosku
- Objašnjava način - Upoređuje načine - Prikaz slika
izrade krunica u izrade različitih postupka izrade
vosku vrsta krunica krunica u vosku
- Obrazlaže na
primjerima
postupke izrade
krunica
Modelovanje krunica u vosku
- Opisuje - Obrazlaže na - Razvija sposobnost - Pokazati
modelovanje primjerima opažanja izmodelovanu
krunica u vosku mogućnosti - Shvata potrebu krunicu u vosku
- Objašnjava primjene znanja iz povezivanja teorije - Prikaz slika
modelovanje u morfologije zuba i prakse postupka
zavisnosti od vrste za modelovanje modelovanja
krunica krunica krunice u vosku
- Upoređuje
modelovanje
različitih vrsta
krunica
64
Razred: TREĆI
Formativni ciljevi
Ulaganje, livenje, mehanička obrada i poliranje
- Poznaje i opisuje - Razlikuje navedene - Razvija sposobnost - Prikaz slika
način ulaganja i pojmove opažanja postupka ulaganja,
livenja objekta - Identifikuje - Uočava važnost livenja, mehaničke
- Nabraja faze rada postupak ulaganja, nauke u obrade i poliranja
- Pojašnjava termine livenja, mehaničke svakodnevnom - Pokazati aparate u
vezane za ove faze obrade i poliranja životu sali za praktičnu
rada - Indetifikuje nastavu
- Zna bitne postupak rukovanja - Objasniti postupak
temperature, aparatima i rukovanja
vrijeme za rad i materijalima aparatima i
način rada potrebnim za materijalima za
- Objašnjava ulaganje, livenje, livenje, ulaganje,
postupak mehaničku obradu mehaničku obradu
mehaničke obrade i poliranje i poliranje
i poliranja gotovih - Prikaz slika
fiksnih radova različitih vrsta
aparata
Izrada estetskog dijela, fasetiranje krunice
- Upoznaje način - Razlikuje načine i - Shvata potrebu - Prikaz slika
izrade estetskog materijale od kojih povezivanja teorije fasetirane krunice
dijela fasetirane može da se uradi i prakse - Pokazati gotove
krunice estetski dio fasetirane krunice
- Navodi materijal fasetirane krunice
od koga može da se
izradi fasetirana
krunica
- Nabraja načine
izrade estetskog
dijela fasetirane
krunice
Materijali koji se koriste za izradu fiksnih protetskih radova
- Poznaje vrste - Razlikuje - Razvija sposobnost - Pokazati uzorke
materijala za materijale koji se analitičkog i nekih od materijala
izradu protetskih koriste za izradu logičkog mišljenja i
radova fiksnih protetskih zaključivanja
- Navodi sastav i radova
osobine materijala - Upoređuje
- Objašnjava način materijale
primjene međusobno
materijala za
izradu fiksnih
protetskih radova
Aparati koji se koriste u zubnoprotetskoj laboratoriji
- Nabraja vrste - Razlikuje aparate - Shvata potrebu - Pokazati različite
aparata povezivanja teorije slike aparata
- Objašnjava način i prakse - Posjeta sali za
rada aparata praktičnu nastavu
65
Formativni ciljevi
Mostovi
- Definiše mostove - Razlikuje mostove - Razvija sposobnost - Prikaz slika
- Navodi djelove - Obrazlaže na opažanja mostova različitih
mosta primjerima - Razumije značaj vrsta
- Navodi podjelu i mogućnosti poštovanja pravila - Pokazati gotove
osnovne primjene znanja o pri radu mostove različitih
karakteristike mostovima u vrsta
mostova svakodnevnoj
- Navodi zahtjeve praksi
koje treba da - Vrednuje značaj
ispunjava dobro zahtjeva koji se
urađen most i moraju ispoštovati
obrazlaže iste u cilju dobre izrade
(mehanika, mosta
biomehanika,
estetski zahtjevi,
higijenski
zahtjevi...)
Zglobne veze
- Definiše zglobne - Razlikuje zglobne - Razvija sposobnost - Prikaz
veze veze logičnog odgovarajućih slika
- Objašnjava zglobne - Crta neke od razmišljanja - Pokazati neke od
veze i način zglobnih veza - Navikava se na zglobnih veza
funkcionisanja preciznost pri radu
- Objašnjava
osnovne
karakteristike
zglobnih veza
- Nabraja vrste
zglobnih veza
Privremeni mostovi
- Definiše - Dovodi u vezu - Razumije značaj - Pokazati gotove
privremene mogućnosti prevencije u privremene
mostove upotrebe stečenih očuvanju zdravlja mostove
- Objašnjava znanja u - Razumije značaj
funkciju i značaj svakodnevnoj poštovanja
privremenih praksi estetskih principa
mostova - Vrednuje značaj pri radu
- Objašnjava način privremenih
izrade privremenih mostova u zaštiti
mostova izbrušenih zuba
Trajni mostovi
- Definiše trajne - Razlikuje trajne - Navikava se na - Prikaz slika trajnih
mostove mostove analitički pristup u mostova
- Nabraja i opisuje (međusobno) rješavanju - Pokazati gotove
trajne mostove - Upoređuje iste problema trajne mostove
- Objašnjava - Uočava razliku
osnovne principe između
modelovanja privremenih i
mostova trajnih mostova
66
Formativni ciljevi
Opšti pojmovi o keramici
- Zna osnovna - Razlikuje keramiku - Razvija sposobnost - Prikaz slika
svojstva keramike od drugih estetskih opažanja različitih vrsta peći
- Poznaje peći za materijala za pečenje
pečenje keramike - Obrazlaže na keramike
primjerima
mogućnosti
upotrebe keramike
u svakodnevnoj
praksi
- Uočava različite
vrste peći koje se
koriste za pečenje
keramike
Keramičke krunice i mostovi
- Definiše keramičke - Razlikuje keramički - Razumije vezu - Prikaz
krune i mostove most i krunice od teorije i prakse odgovarajućih slika
- Zna indikacije za sličnih fiksnih - Pokazati gotove
njihovu primjenu nadoknada keramičke krunice
- Zna prednosti i - Obrazlaže na i mostove
nedostatke u primjerima
odnosu na mogućnosti
metalokeramički upotrebe znanja o
most i krunice keramičkim
- Poznaje krunicama i
preparaciju zuba mostovima u
za iste svakodnevnoj
praksi
Metalokeramički most i metalokeramičke krunice
- Definiše - Razlikuje - Razvija sposobnost - Prikaz slika
metalokeramičke metalokeramičke uočavanja razlika i metalokeramičkih
krunice i mostove od ostalih krunica i izvođenja mostova i krunica
- Opisuje mostova zaključaka - Pokazati gotove
preparaciju zuba - Upoređuje metalokeramičke
za iste metalokeramičke krunice i mostove
- Zna indikacije za krunice i mostove u
primjenu krunica i zavisnosti od
mostova materijala od kojih
- Poznaje načine su napravljeni
izrade krunica i - Obrazlaže na
mostova primjerima
- Zna da opiše mogućnosti
prednji i bočni upotrebe stečenih
metalokeramički znanja u
most svakodnevnoj
praksi
67
- D.Trifunović , O.Janković, Fiksna protetika za II razred srednje medicinske škole,
Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1999.
- D.Trifunović , O.Janković, Fiksna protetika za III razred srednje medicinske škole,
- D.Trifunović , O.Janković, Fiksna protetika za IV razred srednje medicinske škole,

- Odgovarajuće slike, šeme
- Artikulatori, uzorci gotovih radova i modela (fiksnih nadoknada, radnnih modela,
krunica, inleja, livenih nadogradnji, mostova i sl.).




Znanja
Predmet Znanja
- Otisak i radni model za - Tehnologija zubotehničkog - Materijali za izradu radnog
fiksne nadoknade materijala modela
- Metalokeramički most i - Izrada totalne i parcijalne
metalokeramičke krunice proteze
- Opšti pojmovi o keramici, - Metali, keramika
keramičke krunice i - Elastični materijali za
mostovi; Otisci otiske
- Materijali za zatvaranje - Bolesti zuba i preventivna - Kivetiranje percijalne
kaviteta stomatologija proteze
- Otisak i radni model za - Totalna i parcijalna proteza - Anatomski, individualni i
fiksne nadoknade funkcionalni otisak
- Metalokeramički most i - Reparatura totalne proteze
metalokeramičke krunice -
- Opšti pojmovi o keramici, - Materijali za otiske, gips,
keramičke krunice metali, akrilati, keramika.
- Otisak i radni model za - Ortopedija vilica - Anatomski otisak-radni
fiksne nadoknade model
- Upoznavanje sa aparatima - Praktična nastava - Aparati koji se koriste u
za rad zubno protetskoj praksi
- Izrada specijalnog radnog - Otisak i radni model
modela - Modelovanje krunica u
- Modelovanje krunica vosku
- Ulaganje u termo otpornoj - Ulaganje, livenje,
masi za livenje mehanička obrada
68
Znanja
Predmet Znanja
- Obrada i poliranje; Inleji - Poliranje; Inleji
- Metalo-keramički most i - Metalo-keramičke krunice i - Metalo-keramički most i
metalo-keramičke krunice mostovi metalo-keramičke krunice
- Izrada specijalnih radnih - Izlivanje specijalnog otiska
modela u supertvrdom gipsu
69
1.2.8. MIKROBIOLOGIJA
1. Naziv predmeta: MIKROBIOLOGIJA
Vrste nastave
Teorija Vježbe
nastava
I
II
III 72 72
IV
Ukupno 72 72

- Razumijevanje opštih pojmova i činjenica iz mikrobilogije.
- Usvajanje potrebnih znanja iz oblasti opšte bakteriologije, ekologije
mikroorganizama i imunologije.
- Razumijevanje uticaja spoljašnjih agenasa na bakterije.
- Sticanje opštih znanja o uzrocima, prenosiocima i posljedicama infekcija i
zaraznih bolesti.
- Upoznavanje sa osnovama epidemiologije zaraznih bolesti.
- Razumijevanje odnosa čovjekove sredine i čovjeka sa mikroorganizmima.
- Povezivanje teorijskih sadržaja sa praktičnim radom.
- Razvijanje sposobnosti posmatranja, uočavanja i zaključivanja.
- Razvijanje sposobnosti zaštite organizma od zaraznih bolesti vakcinacijom.
- Praćenje širenja bolesti u populaciji i faktora koji utiču na njihovo širenje.
- Razumijevanje bakterija i virusa koje su najčešći uzročnici oboljenja čovjeka.
70
Razred: TREĆI
Formativni ciljevi
Opšta bakteriologija
- Definiše bakterije i - Uočava i razlikuje - Razvija sposobnost - Shematski prikaz
navodi osnovne osnovne oblike opažanja građe bakterijske
oblike bakterij - Razvija sposobnost ćelije
- Ilustruje i - Analizira i određuje analitičkog i
pojašnjava građu sastavne elemente logičkog mišljenja
bakterijske ćelije bakterijske ćelije
- Opisuje ishranu i - Razlikuje
metabolizam uz disimilaciju i
navođenje enzima asimilaciju i
- Opisuje uočava izvore
razmnožavanje hrane i energije
bakterija uz - Uočava značaj
navođenje faktora razmnožavanja uz
koji utiču na razlikovanje oblika
razmnožavanje i faktora koji utiču
- Objašnjava na razmnožavanje
genetiku i opisuje - Određuje genotip,
postupak fenotip i mutacije i
prenošenja razlikuje transfer
genetičkog genetičkog
materijala materijala
bakterija
Ekologija mikroorganizama
- Opisuje - Uočava staništa - Stiče pozitivan stav Seminarski rad na
rasprostranjenost mikroorganizama i prema zdravlju i temu:
mikroorganizama i razlikuje higijeni - Ekologija
objašnjava mikroorganizme mikroorganizama
mikrofloru i kože, nosa i
mikrofaunu u digestivnog trakta
zdravom organizmu
Uticaj spoljašnjih agensa na bakterije
- Opisuje sterilnost, - Razlikuje fičike - Povezuje uzroke i - Posjeta
asepsu, agense i određuje posljedice mikrobiološkoj
dezinfekciju i sterilnost i - Stiče pozitivan stav laboratoriji,
navodi fizičke dezinfekciju prema higijeni i upoznavanje sa
agense - Vrši komparaciju i zdravlju postupcima
- Nabraja hemijske uočava sterilnosti i
agense i objašnjava najznačajnije dezinfekcije
mehanizam dezinficijense i
djelovanja antiseptike
Hemioterapeutici
- Objašnjava - Razlikuje difuzione - Usvaja načela Referat na temu:
djelovanje i dilucionu metodu zdravog života - Hemioterapeutici
hemioterapeutika i i uočava nastanak
antibiotika na rezistencije
mikroorganizme i
navodi rezistenciju
mikroorganizama
71
Formativni ciljevi
Infekcija i zarazna bolest
- Definiše infekciju i - Razlikuje vrste - Povezuje uzroke i Pretraživanje
navodi vrste infekcija posljedice Interneta na temu:
infekcija - Uočava razliku u - Razumije značaj - Infekcija i zarazna
- Navodi definiciju pojavi infekcija u lične odgovornosti bolest (diskusija
zarazne bolesti i odnosu na zarazne prema higijeni i zapažanja)
objašnjava bolesti zdravlju
posljedice
infekcije i zarazne
bolesti
Osnovi epidemiologije zaraznih bolesti
- Definiše - Razlikuje - Razumije značaj Pravljenje
epidemiologiju i Vogralikov lanac i lične odgovornosti tematskih panoa na
njene zadatke i Gordonov trijas prema higijeni i temu:
navodi faktore - Analizira širenje zdravlju - Faktori neophodni
neophodne za zaraze i način za nastanak
nastanak infekcije javljanja infekcija
- Objašnjava - Uočava mjere
prenošenje i način sprečavanja i
javljanja zaraznih suzbijanja zaraze
bolesti
- Navodi i opisuje
mjere za
sprečavanje i
suzbijanje zaraznih
bolesti
Patogenost i virulencija
- Definiše patogenost - Razlikuje faktore - Razvija sposobnost Pretraživanje
i virulenciju i invazivnosti i analitičkog i Interneta na temu:
navodi faktore toksičnosti i logičkog mišljenja - Patogenost i
patogene aktivnosti određuje virulencija,
virulenciju diskusija rezultata
Imunologija
- Definiše - Upoređuje urođenu - Razvija sposobnost Pravljenje
imunologiju i i stečenu otpornost opažanja tematskih panoa na
opisuje otpornost - Razlikuje temu:
organizma spoljašnje i - Otpornost
- Objašnjava unutrašnje faktore organizma
nespecifičnu - Upoređuje antigen
otpornost i opisuje i imuni sistem
spoljašnje i - Analizira građu,
unutrašnje faktore klase i vrste
- Navodi i pojašnjava antitijela
specifičnu - Razlikuje
otpornost aglutinaciju,
- Objašnjava precipitaciju,
humoralni imuni litičke reakcije i
odgovor i opisuje reakcije
antitijela imobilizacije
- Opisuje reakciju - Analizira
antigen-antitijelo efektorne,
72
Formativni ciljevi
- Navodi i opsuje regulatorne i
ćelijski imuni t-ćelije pamćenja
odgovor - Upoređuje prirodnu
- Definiše imunost i i vještačku imunost
nabraja aktivnu i - Indetifikuje vrste
pasivnu zaštitu vakcina, razlikuje
- Opisuje vakcine i homologne i
serume heterologne
- Navodi definiciju serume
preosjetljivosti i - Razlikuje
pojašnjava anafilaksu, Artusov
preosjetljivost fenomen,
ranog tipa desenzibilizaciju i
- Pojašnjava serumsku bolest
preosjetljivost - Uočava značaj
kasnog tipa turbekulinskog
testa, autoimune
bolesti i
imunodeficije-ncije
Specijalna bakteriologija
- Navodi i pojašnjava - Pronalazi sličnosti i - Razumije značaj Pretraživanje
stafilokoke i razlike između pravilnog odnosa Interneta na temu:
streptokoke stafilokoka prema zdravlju i - Specijalna
- Objašnjava streptokoka higijeni bakteriologija
najserije uz - Razlikuje
navođenje meningokoke i
meningokoke i gonokoke
gonokoke - Uočava simptome
- Pojašnjava difterije i
korinebakterijum tuberkuloze
difterije i - Razlikuje
mikobakterijum klostridije, gasne
turbekulozis ganglije i
- Opisuje bacilus botulinum
antracis - Razlikuje
klostridijum tetani enterobakterije
- Objašnjava - Uočava pertusis ili
klostridije gasne veliki kašalj
gangrene i - Uočava znake
klostridijum sifilisa
botulinum
- Upoznaje
enterobakterije
- Objašnjava
bortodelu pertusis
- Opisuje treponemu
palidum
Opšta virusologija
- Definiše i - Uočava građu, - Razvija sposobnost Pravljenje
pojašnjava opšte hemijski sastav i opažanja tematskih panoa na
karakteristike umnožavanje temu:
73
Formativni ciljevi
virusa virusa - Opšte
- Navodi i objašnjava - Razlikuje stvaranje karakteristike i
interferenciju, i vrste interferona građa virusa
tropizam i - Uočava i upređuje
selektivnost virusa virusne infekcije
- Nabraja i opisuje
virusne infekcije
Specijalna virusologija
- Navodi i pojašnjva - Upoređuje - Razumije značaj - Prikaz slajdova
polioviruse, polioviruse, lične odgovornosti različitih vrsta
koksakiviruse i koksakiviruse i prema higijeni i virusa
ehoviruse ehoviruse zdravlju
- Pojašnjava - Uočava grip ili
karakteristike virus influencu
gripa - Uočava oboljenja
- Opisuje virus koja izazivaju
mumpsa, morbila zauške i male
rabijesa i rubele boginje
- Navodi i pojašnjava - Razlikuje
virus humane prenošenje i
imunodeficijencije inficiranje hiv
- Upoznaje virusom
adenoviruse i - Uočava i razlikuje
herpes viruse infekcije izazvane
- Navodi i pojašnjava adenovirusim
viruse hepatitisa - Pronalazi sličnosti i
razlike između
hepatitisa A i
hepatitisa B

- Š.Radulović, Mikrobiologija sa epidemiologijom za II razred medicinske škole,
- S.Stajić, Mikrobiologija za zdravstvenu struku, Zavod za udžbenike i nastavna
sredstva, Sarajevo, 1983.

- Laptop, LCD projektor i projekciono platno
- Odgovarajuće slike, šeme, časopisi.

- Usmeno najmanje jednom u klasifikacionom periodu.
- Pismeno - pismene vježbe, po jedna u polugodištu.

74
- Doktor medicine, specijalista za medicinsku mikrobiologiju
- Diplomirani biolog – mikrobiolog

Znanja
Predmet Znanja
- Infekcija i zarazna bolest - Anatomija sa fiziologijom - Krv
- Imunologija
- Uticaj spoljašnjih ageanasa - Zdravstvena zaštita i - Okolina kao činilac
na bakterije higijena zdravlja
- Dezinfekcija i sterilizacija - Morfologija zuba - Dužnosti i obaveze zubno-
- Dezinfekcija - Bolesti zuba i preventivna - Dezinfekciona sredstva
stomatologija
- Infekcija i zarazna bolest - Oralna hirurgija - Infekcije predjela lica i
vrata
- Infekcija i zarazna bolest - Praktična nastava - Hirurško liječenje
- Dezinfekcija i sterilizacija infekcija
- Dezinfekcija i sterilizacija
- Antibiotici - Farmakologija - Hemioterapijska sredstva
75
1.2.9. TOTALNA I PARCIJALNA PROTEZA
1. Naziv predmeta: TOTALNA I PARCIJALNA PROTEZA
Vrste nastave
Teorija Vježbe
nastava
I
II
III 72 72
IV 66 66
Ukupno 138 138

- Upoznavanje učenika sa značajem totalne proteze i posljedicama potpunog
gubitka zuba.
- Sticanje znanja o postupcima uzimanja anatomskog i funkcionalnog otiska i izradi
radnog modela.
- Upoznavanje učenika sa načinom određivanja međiviličnih odnosa i protetske
ravni, vrstama, djelovima i primjeni artikulatora i postupcima postavljanja zuba
za totalnu protezu.
- Upoznavanje učenika sa tehnikama: modelovanja tatalne proteze u vosku,
polimerizacije akrilata, izrade imedijatne proteze i reparature polomljene
proteze.
- Sticanje osnovnih znanja o pojmu i problematici parcijalnih proteza.
- Upoznavanje učenika sa otiscima i modelima za parcijalnu protezu.
- Sticanje znanja o klasifikaciji krezubosti i parcijalnim protezama, značaju
zagrižajnih šablona, elementima za retenciju i stabilizaciju.
- Usvajanje znanja o postavi zuba, modelovanju, reparaturi parcijalnih proteza.
- Upoznavanje sa pojmom skeletirane parcijalne proteze i principima izrade.
- Osposobljavanje ucenika da stečena znanja primijeni u praksi.
76
Razred: TREĆI (OBLAST TOTALNA PROTEZA)
Formativni ciljevi
Uvod u totalnu protezu i njene biološke osnove
- Navodi predmet - - Procjenjuje značaj - Stiče pozitivan stav - Prikaz modela
prouočavanja totalne proteze prema novim totalne proteze
totalne proteze - Analizira biološke saznanjima - Prikaz slika lica sa
- Definiše značaj osnove totalne potpunim gubitkom
totalne proteze proteze zuba
- Opisuje biološke - Uočava posljedice
osnove totalne potpunog gubitka
proteze zuba
- Objašnjava - Analizira štetno
posljedice dejstvo totalne
potpunog gubitka proteze na
zuba sluzokožu
- Opisuje štetno - Procjenjuje značaj
dejstvo proteze na protetskog
sluzokožu zbrinjavanja
bezube vilice
Retencija totalne proteze
- Navodi anatomske - Analizira - Razvija sposobnost - Prikaz slika
strukture usne anatomsku opažanja anatomske
duplje strukturu usne - Razvija sposobnost strukture usne
- Nabraja mišice duplje logičnog duplje
usne duplje i - Uočava ulogu razmišljanja
pojašnjava njihovu mišića kod izrade
ulogu totalne proteze
- Opisuje vilični - Uočava ulogu
zglob i kutne donje pljuvačke kod
vilice totalne proteze
- Opisuje ulogu - Analizira način
pljuvačke kod uzimanja
totalne proteze anatomskog otiska
- Objašnjava način - Analizira način
uzimanja izrade anatomskog
anatomskog otiska radnog modela
- Objašnjava
postupak izrade
anatomskog radnog
modela
Funkcionalni otisak
- Definiše - Razlikuje - Razvija sposobnost Seminarski rad:
funkcionalni otisak funkcionalni od opažanja - Individualna kašika
- Objašnjava anatomskog otiska - Razumije značaj i funkcionalni
zadatak i vrste - Analizira urednosti i otisak
fukncionalnih funkcionalni otisak preglednosti u radu - Prikaz gotovog
otisaka - Upoređuje modela
- Definiše pojam indvidualne i funkcionalnog
individualne standardne kašike otiska
kašike. - Analizira postupak
- Opisuje postupak postavljenja
77
Formativni ciljevi
postavljanja Kelerove trake i
Kelerove trake izrade radnog
- Pojašnjava modela
postupak izrade - Analizira model za
radnog modela izradu zagrižajnog
- Objašnjava šablona
postupak pripreme - Razlikuje djelove i
radnog modela za zadatke
izradu zagrižajnog zagrižajnog
šablona šablona
- Opisuje djelove i
zadatke
zagrižajnog
šablona
Određivanje međuviličnih odnos
- Definiše pojam - Analizira - Razvija sposobnost Seminarski rad
međuviličnih međuvilične opažanja - Određivanje
odnosa odnose - Razvoja sposobnost protetske ravni
- Navodi postupak - Određuje način analitičnosti,
određivanja uspostavljanja logičkog mišljenja i
međuviličnih međuviličnih zaključivanja
odnosa odnosa
- Objašnjava pojam - Procjenjuje način
protetske ravni određivanja
protetske ravni
Artikulatori
- Definiše pojam - Analizira pojam - Razumije značaj Seminarski rad:
artikulatora artikulatora sistematičnosti pri - Artikulatori, vrste i
- Navodi djelove - Uočava djelove radu uloga
artikulatora artikulatora - Prikazati slike
- Objašnjava način - Analizira način savremenih
primjene i rad sa rada se artikulatora i
artikulatorima artikulatorama obraznih lukova
- Definiše obrazni - Analizira pojam
luk obraznog luka i
- Upoznaje sa njegovu primjenu
načinom
prenošenja modela
u artikulator sa
obraznim lukom
Postavljanje zuba za totalnu protezu
- Opisuje postupak - Određuje vrste - Razumije značaj Seminarski rad:
izbora zuba za zuba za totalnu preciznosti pri radu - Izbor zuba kod
totalnu protezu protezu - Stiče totalne proteze
- Pojašnjava - Analizira postupak samopouzdanje i - Prikaz slika oblika i
postupak i pripreme za sigurnost veličina zuba,
pripremu za postavljanje zuba posticana učenika
postavljanje zuba - Procjenjuje na uočavanje
- Opisuje metode za postupak sličnosti i razlika u
postavljanje postavljanja zavisnosti od
bočnih zuba prednjih zuba starosne granice
78
Formativni ciljevi
- Opisuje - Analizira postupak
postavljanje zuba postavljanja
prema zahtjevima bočnih zuba
uravnotežene - Procjenjuje
okluzije postupak
- Pojašnjava postavljanja zuba
postupak prema zahtjevima
uravnotežene
- privremenog okluzije
postavljanja - Procjenjuje
bočnih zuba postavljanje
- Objašnjava završno bočnih zuba
podešavanje primjenom metoda
položaja bočnih uravnotežene
zuba okluzije
- Procjenjuje
postupak
postavljanja
bočnih zuba
primjenom metode
redukovane
okluzije
Modelovanje proteze u vosku
- Objašnjava tehniku - Analizira postupak - Razumije značaj - Pretraživanje
modelovanja modelovanja preciznosti pri Interneta
totalne proteze u totalne proteze u radu (odgovarajućih
vosku vosku - Stiče pozitivan stav informavija, slika,
- Objašnjava tehniku - Analizira tehniku prema novim šema) od strane
modelovanja donje ulaganja proteze u saznanjima učenika na temu:
totalne proteze u kivetu Modelovanje
vosku proteze u vosku,
- Navodi način diskusija zapažanja
ulaganja proteze u
kivetu kao i samu
tehniku
Polimerizacija i obrada proteze od akrilata
- Objašnjava princip - Procjenjuje princip - Shvata važnost - Seminarski rad:
rada sa akrilatnim rada sa akrilatnim profesionalnosti u Završna obrada
masama masama radu totalne proteze
- Navodi tehniku - Analizira tehniku - Razumije značaj Prikaz slika
polomerizacije polimerizacije samopouzdanja i instrumenata za
akrilata akrilata sigurnosti pri radu obradu totalne
- Objašnjava tehnike - Procjenjuje proteze.
rada i primjenu tehnike rada i
materijala, uočava
instrumenata za instrumente za
poliranje proteze obradu proteze
Totalna imedijatna proteza
- Definiše totalnu - Analizira tehnku - Razumije značaj - Prikaz modela i
imedijatnu protezu izrade imedijatne kreativnosti pri slika totalne
79
Formativni ciljevi
- Objašnjava tehniku totalne proteze i radu imedijatne proteze
izrade imedijatne vrednuje njen
proteze značaj
Reparatura totalne proteze
- Opisuje podlaganje - Analizira - Razumije značaj - Seminarski rad
totalne proteze indirektnu metodu preciznosti pri radu Indirektno
indirektnom podlaganja totalne - Razvija sposobnost podlaganje totalne
metodom proteze opažanja proteze.
- Objašnjava - Analizira tehniku Prikaz slika
dodatak dijela dodatka zuba, postupaka
proteze, zamjenu zamjenu reparature
polomljenog zuba i polomljenog i polomljene
dodatak zuba dodatka dijela proteze
- Upoznaje sa ploče proteze indirektnom
indirektnom - Procjenjuje način metodom
metodom reparature
reparature polomljene
prelomljene proteze
proteze indirektnom
metodom
80
Razred: ČETVRTI (OBLAST PARCIJALNA PROTEZA)
Formativni ciljevi
Pojam i biološka problematika parcijalne proteze
- Definiše pojam - Upoređuje - Razvija sposobnost - Prikaz slika
parcijalne proteze parcijalnu protezu logičnog različitih
- Objašnjava sa drugim razmišljanja konstrukcionih
promjene koje stomatološkim - Razvija sposobnost tipova parcijalne
nastaju posle nadoknadama opažanja proteze
gubitka zuba - Razlikuje
- Poznaje ponašanje konstrukcione
nosećih tkiva pri tipove proteza
opterećenju
parcijalnom
protezom i podjelu
konstrukcija
proteze pri
opterećenju
Otisci i modeli za parcijalnu protezu
- Opisuje postupak - Razlikuje - Razvija sposobnost - Prikaz
izrade modela na anatomski od logičnog odgovarajućih slika
osnovu anatomskog funkcionalnog razmišljanja (anatomskog i
otiska otiska funkcionalnog)
- Objašnjava - Identifikuje otisaka
postupak uzimanja individualnu kašiku - Pokazati gotovu
funkcionalnog individualnu kašiku
otisaka
Klasifikacija parcijalne bezubosti i parcijalne proteze
- Definiše - Razlikuje oblike - Razvija sposobnost - Pokazati modele i
klasifikacije krezubosti logičnog slike sa različitim
krezubosti po - Uočava razlike i razmišljanja vrstama krezubosti
Kenediju, Vildu i obrazlaže na - Pokazati modele sa
Ajhneru primjerima vrste gotovim pločastim
- Objašnjava podjelu parcijalnih proteza parcijalnim
parcijalnih proteza u zavisnosti od protezama
po načinu fiksiranja načina fiksiranja i
- Objašnjava podjelu vrsti opterećenja
istih po vrsti tkiva u funkciji
opterećenja tkiva u žvakanja
funkciji žvakanja
Retencija i stabilizacija parcijalnih proteza
- Definiše retenciju - Razlikuje - Razvija sposobnost - Prikaz
- Definiše retencione od opažanja odgovarajućih slika
stabilizaciju stabilizacionih - Pokazati model
- Zna koji elementi elemenata pločaste parcijalne
mogu da posluže - Razlikuje žičane od proteze sa
kao retencioni livenih kukica različitim kukicama
- Zna na čemu se - Crta kukice - Crtanje kukica,
zasniva retencija indivdualni rad
kod parcijalnih učenika
proteza
- Nabraja kukice.
81
Formativni ciljevi
- Opisuje kukice.
Zagrižajni šabloni
- Nabraja iz čega se - Analizira postupak - Razumije značaj - Prikaz slika
sastoje zagrižajni izrade zagrižajnih preciznosti u radu zagrižajnih šablona
šablon šablone u - Pokazati zagrižajni
- Opisuje baznu svakodnevnoj šablon
ploču i zagrižajni praksi
bedem - Crta zagrižajni
- Poznaje prenošenje šablon
zagrižajnih šablona
u artikulatoru
Postavljanje zuba, modelovanje proteze u vosku, završni proces izrade proteze
- Zna od čega zavisi - Razlikuje djelove - Razvija sposobnost - Pokazati slike i
izbor zuba pri proteze u vosku logičnog gotove modele
izradi parcijalnih - Suočava se sa razmišljanja proteza u vosku
proteza mogućim - Razvija sposobnost
- Poznaje načine problemima pri opažanja
postavljanja zuba u izradi istih
interkaninom
sektoru u zavisnosti
od veličine
bezubog prostora
- Poznaje način
modelovanja
spoljašnje površine
proteze
Reparatura parcijalne proteze
- Definiše pojam - Razlikuje - Razmišlja o - Prikaz slika koje
raparature podlaganje od mogućim ilustruju
- Zna obuhvata reparature problemima i reparaturu i
pojam reparature - Upoređuje proces njihovim podlaganje
kod parcijalne reparature ploče, rješenjima parcijalne proteze
proteze kukice i zuba
- Objašnjava - Obrazlaže na
reparaturu ploče, primjerima
kukice i zuba mogućnosti
- Objašnjava proces primjene stečenih
podlaganja proteze zanja u praktičnom
radu
Skeletiranje proteze
- Definiše - Razlikuje pločastu - Razvija sposobnost - Prikaz slika
skeletiranu protezu od skeletirane opažanja skeletiranih
- Nabraja djelove iz proteze proteza
kojih se sastoji - Uočava razliku - Pokazati
skeletirana proteza između žičanih i izmodelovanu
- Objašnjava proces livenih kukica konstrukciju u
izrade (dubliranje, - Uočava razliku vosku
vištani model, između skeletirane - Pokazati gotovu
ulaganje, livenje) i pločaste proteze skeletiranu protezu
- Navodi i opisuje - Upoređuje proces - Pokazati gotovu
livene kukice i izrade pločaste i pločastu protezu
82
Formativni ciljevi
ostale retencione skeletirane proteze
elemente koji se - Procjenjuje značaj
koriste pri izradi postupka obrade i
skeletirane proteze poliranja proteze
- Objašnjava
postupak obrade i
poliranja proteze
Atečmeni, teleskop krune i frezovane krune
- Definiše atečmene, - Upoređuje i - Razvija sposobnost - Prikaz slika
pojašnjava osnovne međusobno logičnog atečmena,
karakteristike i razlikuje elemente razmišljanja teleskop kruna i
njihov značaj zasnovane na frezovanih kruna
- Objašnjava princip principu matrica – - Pokazati neke vrste
rada i način patric atečmena
primjene atečmena - Procjenjuje značaj
- Objašnjava opisuje primjene teleskop
teleskop krune i krune kod
značaj primjene parcijalnih proteza
kod parcijalnih - Analizira principe
proteza frezovanja i
- Definiše pojam vrednuje značaj
frezovanja njihovog
- Objašnjava pridržavanja pri
principe frezovanja radu

- D.Jovanović, V.Jovanović, Totalna proteza za III razred zubotehničke škole,
- D.Jovanovic, V.Jovanović, A.Miloševic, Udzbenik parcijalna proteza za IV razred,
Zavod za udzbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2001.

- Odgovarajuce slike, šeme, crteži, časopisi, stručna literatura
- Gotovi protetski radovi i modeli (parcijalne pločaste proteze, zagrižajni šabloni,
gotovi modeli u vosku, skeletirana proteza, individualna kašika, atačmeni)
- Laptop



83
Znanja
Predmet Znanja
- Kosti i mišići donje i gornje - Anatomija sa fiziologijom - Digestivni sistem i
vilice pljuvačne žlijezde
- Polimerizacija akrilata - Hemija i biohemija - Polimerizavija
- Organi usne šupljine - Morfologija zuba - Oblik i veličina zuba
- Postavljanje zuba
- Anatomski, individualni i - Tehnilogija zubotehničkog - Materijali za otiske
funkcionalni otisak materijala (elastični, neelastični..)
- Reparatura totalne proteze - Spajanje metalnih djelova,
- nadoknade
- Materijali za otiske, gips, - Osnovni gradivni materijali
metali, akrilati, keramika. koji se koriste u
- Anatomski, individualni i - Fiksna protrtika - Otisak i radni model za
funkcionalni otisak fiksne nadoknade
- Reparatura totalne proteze - Metalokeramički most i
- Materijali za otiske, gips, metalokeramičke krunice
metali, akrilati, keramika. - Opšti pojmovi o keramici,
keramičke krunice i
mostovi
84
1.2.10. ORTOPEDIJA VILICA
1. Naziv predmeta: ORTOPEDIJA VILICA
Vrste nastave
Teorija Vježbe
nastava
I
II
III
IV 66 66
Ukupno 66 66

- Unapređivanje znanja o načinima organizacije vođenja kartoteke, modeloteke i
filmoteke.
- Sticanje znanja o rastu i razvoju orofacijalnog sistema i fiziološkim funkcijama
mastikatornog organa.
- Usvajanje osnovnih znanja o uzrocima nastanka nepravilnosti zuba i vilica.
- Unapređivanje znanja o načinima upotrebe instrumenata.
- Sticanje osnovnih znanja o ortodonskim aparatima i načinima izrade.
- Razumijevanje značaja biomehanike u ortopediji vilica.
- Sticanje potrebnih znanja o Rtg snimcima u ortopediji.
- Unapređivanje znanja koja su neophodna da svojim radom uz ljekara doprinese
uspješnom sprovođenju terapije.
- Shvatanje značaja racionalne organizacije vremena i upotrebe materijala.
- Pozitivno procjenjivanje efikasnosti u terapiji ortodonskim aparatima.
- Pozitivno procjenjivanje važnosti novih saznanja iz struke.
- Razumijevanje veze teorije i prakse.
- Sticanje znanja koja će služiti kao osnov za nadogradnju na višim stepenima
obrazovanja.
85
Razred: ČETVRTI
Formativni ciljevi
Rast i razvoj
- Objašnjava pojam - Razlikuje pojam - Razvija sposobnost - Navođenje
rasta i razvoja rasta i razvoja opažanja primjera i prikaz
- Opisuje rast - Uočava način rasta - Razvija sposobnost slika rasta i razvoja
lobanje i vilica i razvoja logičkog orofacijalnog
- Obrazlaže razvoj orofacijalnog zaključivanja sistema
zuba sistema - Podsticanje
- Nabraja - Razlikuje mliječne učenika za
karakteristike i stalne zube samostalno crtanje
mliječnih i stalnih - Crta odnos gornje i zuba
zuba donje vilice
- Upoznaje fiziološko - Upoređuje
dizanje zagriza fiziološko dizanje
zagriza u zavisnosti
od uzrasta
Funkcije organa usne šupljine
- Nabraja funkcije - Razlikuje funkcije - Stiče pozitivan stav - Prikaz slika i crteža
organa usne organa usne prema novim organa usne
šupljine šupljine saznanjima šupljine
- Opisuje funkciju, - Interpretira
pojašnjava značaj funkcije sisanja,
disanja za pravilan disanja, žvakanja i
rast i razvoj govora
- Objašnjava - Uočava važnost
funkcije: sisanja, organa usne
gutanja, žvakanja šupljine za pravilan
- Pojašnajva vezu fiziološki razvoj
između razvoja
usne šupljine i
funkcije govora
- Rezimira važnost
funkcija
mastikatornog
sistema
Etiologija nepravilnosti
- Nabraja prenatalne - Razlikuje - Razvija sposobnost - Prikaz slika
i postnatalne prenatalni i analitičnosti i prednatalnog i
faktore u nastanku postnatalni period logičkog postnatalnog
nepravilnosti razvoja zaključivanja perioda razvoja
- Navodi opšte i - Vrši komparaciju - Šematski prikaz
lokalne faktore i opštih i lokalnih opštih i lokalnih
pojašnjava etioloških faktora etioloških faktora
termine: nasljeđe, - Vrednuje značaj
opšta oboljenja i etiologije za
nepravilnosti zuba i planiranje terapije
vilica
Klasifikacija nepravilnosti i ravni u ortopediji
- Navodi klasifikaciju - Razlikuje ravni i - Razvija sposobnost - Prikaz slika koje
86
Formativni ciljevi
nepravilnosti obrazlaže na opažanja ilustruju
- Opisuje ravni u primjerima nepravilnosti
ortopediji vilica - Razlikuje - Prikaz fiziološkog
- Nabraja nepravilnosti u modela zuba -
nepravilnosti u sagitalnom, uočavanje ravni i
sagitalnom, vertikalnom i određivanje
vertikalnom i transferzalnom sagitalnog,
transfezalnom pravcu vertikalnog i
pravcu - Vrši komparaciju transfezalnog
- Navodi nepravilnosti pravca
nepravilnosti u pojedinih zuba
položaju, veličini i
broju zuba
- Navodi
kongenitalne
anomalije
Biomehanika u ortodonciji
- Poznaje pojam sile - Vrši komparaciju - Razumije značaj - Prikaz slika
i pojašnjava sila po intezitetu i sistematskog reakcije tkiva na
reakciju tkiva na vremenu trajanja ponavljanja dejstvo sile
dejstvo sile - Razlikuje vrste
- Nabraja vrste pomjeranja zuba
pomjeranja zuba - Uočava reakciju
- Navodi i pojašnjava tkiva usljed dejstva
reakciju koštanog sile
tkiva pod dejstvom
sile
Metode terapije
- Opisuje važnost - Razlikuje - Povezuje uzroke i - Prikaz slika koji
metoda terapije primjenljivost posljedice ilustruje terapijske
- Pojašnjava metoda terapije u - Razumiju vezu metode
preventivnu zavisnosti od teorije i prakse
terapiju i terapiju namjene
ortodonskim
aparatima
- Pojašnjava sile
koje se koriste u
terapiji
- Objašnjava
reakciju koštanog
tkiva pod dejstvom
sile
Anatomski otisak-radni mode
- Navodi definiciju - Vrednuje značaj - Razumije značaj - Prikaz radnog
anatomskog otiska izrade radnog sistematičnosti pri modela izlivenog u
- Pojašnjava modela radu tvrdom gipsu
pripremu - Obrazlaže na
postupaka za primjerima
uzimanje uzimanje posljedice
anatomskog otiska nepravilnog
- Objašnjava izlijevanja radnog
87
Formativni ciljevi
postupak izrade modela
radnog modela
Aparati
- Navodi podjelu - Vrši komparaciju - Razumije - Prikaz radnih
ortodonskih ortodonskih mogućnost široke modela i
aparata aparata u primjene stečenih ortodonskih
- Nabraja ortodonske zavisnosti od znanja u aparata
aparate namjene profesionalnom
- Upoznaje postupke - Analizira funkcije radu
izrade ortodonskih aparata
aparata - Obrazlaže na
primjerima dejstvo
aparata na
nepravilnosti
Preventivne mjere
- Navodi važnost - Vrši komparaciju - Razumije važnost Podsticanje
preventivnih mjera preventivnih mjera nauke u diskusije na temu:
- Opisuje primarnu, u zavisnosti od svakodnevnom - Važnosti prevencije
sekundarnu i uzrasta životu
tercijalnu - Vrednuje značaj
prevenciju pravovremenog
otkrivanja
nepravilnosti

- B.M.Usnić, D.Jovanović, Ortodonski aparati sa osnovama ortodoncije, Zavod za
- V.G.Simović, Ortopedija vilica, Zavod za školstvo, Podgorica, 1992.

- Odgovarajuće slike, crteži, šeme, časopisi, stručna literatura
- Gotovi radni modeli, model zuba, radni model izliven u gipsu, ortodonski aparati i
sl.



- Doktor stomatologije, specijalista za ortopediju vilica
88
Znanja
Predmet Znanja
- Rast i razvoj - Anatomija sa fiziologijom - Digestivni sistem
- Funkcija oprgana usne - Promet materija i energije
šupljine
- Preventivne mjere - Zdravstvena zaštita i - Preventivne mjere
higijena
- Funkcija organa usne - Morfologija zuba - Organi usne šupljine
šupljine
- Anatomski otisak - Tehnologija zubotehničkog - Materijali za otiske
materijala
- Rast i razvoj - Bolesti zuba i preventivna - Razvoj organa za žvakanje
- Nepravilnosti stomatologija - Poremećaji u strukturi
- Funkcija organa usne zubnih tkiva
šupljine - Prevencija oboljenja usta i
zuba
- Anatomski otisak-radni - Totalna i parcijalna - Otisak i radni model za
model proteza fiksne nadoknade
- Organi usne šupljine - Oralna hirurgija - Anatomija vilice
- Organi usne šupljine - Paradontologija i oralna - Anatomska podjela usne
medicina duplje
- Nepravilnosti - Praktična nastava - Nepravilnosti
- Metode terapije - Uloga zubno-
- Anatomski otisak-radni stomatološkog tehničara u
model terapiji
- Ravni u ortodonciji - Mase za otiske
- Određivanje ravni u
ortodonciji
89
1.2.11. ORALNA HIRURGIJA
1. Naziv predmeta: ORALNA HIRURGIJA
Vrste nastave
Teorija Vježbe
nastava
I
II
III
IV 66 66
Ukupno 66 66

- Upoznavanje učenika sa anatomskom građom donje i gornje vilice.
- Sticanje znanja o krvnim sudovima, nervima i najčešćim intervencijama predjela
lica i vrata.
- Proširivanje znanja o asepsi i antisepsi, antiseptičnim sredstvima, metodama i
kontroli sterilizacije.
- Upoznavanje učenika sa različitim vrstama anestetika, opštim i lokalnim
komplikacijama u toku i poslije primjene lokalne anestezije.
- Sticanje znanja o indikacijama i kontraindikacijama vađenja zuba, instrumentima
za rad u gornjoj i donjoj vilici, postupcima običnog i komplikovanog vađenja zuba
i fazama zarastanja rana.
- Proširivanje znanja o vrstama krvarenja, metodama hemostaze i različitim
sredstavima koja se koriste za hemostazu.
- Sticanje novih znanja o mogućim komplikacijama usljed hirurških intervencija,
najčešćim infekcijama u predjelu lica i vrata, mogućim urođenim i stečenim
vrstama nepravilnosti gornje i donje vilice.
- Sticanje novih znanja o akutnim i hroničnim oboljenjima, metodama dijagnostike
u oralnoj hirurgiji i tehnikama Rtg snimanja.
- Uticanje na pravilan razvoj ličnosti, razvoj socijalnih kompetencija,
osposobljavanje učenika za integraciju u socijalni život, sticanje samopouzdanja i
sigurnosti u radu.
90
Razred: ČETVRTI
Formativni ciljevi
Anatomija vilice
- Opisuje građu - Prikazuje na - Razvija sposobnost - Prikazati anatomski
gornje i donje modelu ili slici opažanja model gornje i
vilice(osteologiju), tijelo (corpus - Navikava se na donje vilice i slike
raspored spongioze maxillae) i preciznost pri radu iz anatomskog
i kompakte nastavke - Razvija sposobnost atlasa, podsticanje
- Nabraja iz čega se (processus logičkog učenika ka
sastoje gornja i maxillae) i ostale razmišljanja upoređivanju
donja vilica anatomske strana gornje i
- Demonstrira na sadržaje na njima donje vilice, i
modelu anatomske kao i tijelo (corpus identifikovanju
strukture manbibule) i grane bitnih otvora i
- Opisuje anatomske (ramus ostalih anatomskih
otvore na gornjoj i mandibulae) sa detalja
donjoj vilici ostalim - Poželjno bi bilo
anatomskim slike prikazati
detaljima na njima putem grafoskopa
- Uporedjuje strane ili uraditi
gornje i donje prezentaciju sa
vilice, i razlikuje slikama,
anatomske otvore prezentovati
na njima materijal preko lap
- Upotrebljava topa i projektora
osnovne latinske
termine iz
međunarodno
prihvaćene
nomenklature
Krvni sudovi i intervencija predjela lica i vrata
- Nabraja i razlaže - Na modelu ili slici - Razvija sposobnost - Prikazati anatomski
grane arteruje pokazuje, grane opažanja model gornje i
carotis comunis, arterije (arterija - Navikava se na donje vilice i
arterije carotis carotis comunis), preciznost u radu odgovarajuće slike
externe, arterije grane vena koje se - Razvija sposobnost iz anatomskog
carotis interne i ulivaju u gornju logičkog atlasa
vene koje šuplju venu (vena razmišljanja - Demonstriranje na
pripadaju cava superior) modelu ili slici
orofacijalnoj regiji - Razlikuje i razlaže arteriju carotis
sistemu gornje grane trogranog comunis i njene
šuplje vene (vena živca (nervus grane i venu cavu
cava superior) trigeminusa) superipor i ostale
- Opisuje trograni - Upoređuje grane koje se u nju
živac (nervus inervacione zone ulivaju
trigeminus) gornje i donje
- Opisuje i nabraja vilice
grane
trigeminalnog
nerva
- Objašnjava
91
Formativni ciljevi
inervacione zone
gornje i donje
vilice
Asepsa i antisepsa
- Definiše pojam - Razlikuje asepsu od - Razvija sposobnost - Prezentacije
antisepse antisepse samostalnog antiseptičkih
- Nabraja - Razlikuje zaključivanja sredstava
antiseptička antiseptična - Stiče pozitivan stav - Demonstriranje
sredstva sredstva prema zanimanju izvođenja
- Navodi primjenu i - Procjenjuje načine - Navikava se na antisepse
način djelovanja primjene antisepse tačnost i - Slike modela
antiseptičkih - Razlaže način preciznost u radu aparata za
sredstava djelovanja sterilizaciju
- Objašnjava antiseptičnog (sterilizator,
dezinfekciju rastvora autoklav)
instrumenata i - Upoređuje metode
dezinfekciju kože i sterilizacije
sluzokože - Indetifikuje
- Opisuje pripremu postupak pripreme,
kože i sluzokože instrumenata za
pacijenta prije sterilizaciju
operativnog - Analizira postupak
zahvata i pripremu rukovanja sa suvim
ruku operatera i sterilizatorom i
sestre prije autoklavom
hirurške - Razlikuje vrste
intervencije kontrola
- Definiše pojam sterilizacije
asepse
- Nabraja metode
sterilizacije
- Opisuje metode
sterilizacije
- Opisuje način
pripreme
instrumenata za
sterilizaciju
- Poznaje kontrolu
sterilizacije
Anestezija
- Nabraja vrste - Razlikuje opštu i - Shvata potrebu - Prezentacije
anestezije lokalnu anesteziju povezivanja teorije pribora za lokalnu
- Navodi terminalne - Razlaže lokalnu i prakse anesteziju
anestezije u anesteziju na - Stiče
gornjoj i donjoj površinsku i samopouzdanje i
vilici infiltracionu sigurnost
- Navodi sprovodne - Analizira vrste - Povezuje uzroke i
anestezije u terminalne posljedice
gornjoj i donjoj anestezije i vrste
vilici sprovodne
- Nabraja i opisuje anestezije u
92
Formativni ciljevi
opšte i lokalne gornjoj i donjioj
komplikacije u vilici
toku i posle - Razlikuje opšte i
primjene lokalne lokalne
anestezije komplikacije u
- Nabraja i opisuje toku i posle
vrstu lokalnih primjene lokalne
anestetika anestezije
- Navodi sastav - Upoređuje vrste
lokalnog anestetika lokalnih anestetika
- Identifikuje sastav
lokalnog anestetika
Ekskracija zuba
- Definise pojam - Upoređuje - Razvija sposobnost - Prezentacija
ekstrakcije zuba indikacije i opažanja instrumenata koji
- Nabraja indikacije i kontraindikacije za - Navikava se na se koriste za
konmtraindikacije vađenje zuba sistematicnost u vađenje zuba
za ekstrakciju zuba - Razlikuje svakodnevnom (kliješta i poluge) i
- Navodi i objašnjava instrumente koji se zivotu pokazivanje
faze kod koriste za rad u hirurškog seta
ekstrakcije zuba gornjoj vilici od - Katalozi
- Navodi i opisuje instrumenata za
instrumente koji se rad u donjoj vilici
koriste za vađenje (kliješta i poluge)
zuba iz gornje i - Uočava razliku
donje vilice između
(kliješta i poluge) instrumenata
- Objašnjava hiruško - Razlikuje obično i
vađenje zuba i komplikovano
zaostalih korijena vađenje zuba od
zuba i formiranje hirurškog vađenja
mukoperiostalnog zuba i zaostalih
režnja korijena zuba
- Nabraja - Upoređuje i
instrumente za indetifikuje razlike
hirurški set faza kod zarastanja
- Objašnjava ekstrakcione rane
zarastanje rane
posle vađenja zuba
- Navodi faze
zarastanja
ekstrakcione i
drugih rana
Krvarenje i hemostaza
- Definiše pojam - Razlikuje vrste - Razvija sposobnost - Prezentacija
krvavrenja krvarenja analitičnosti sredstava za
- Nabraja vrste - Razlikuje metode ligičkog hemostazu,
krvarenja hemostaze razmišljanja i podsticanje
- Opisuje vrste - Upoređuje vrste zaključivanja učenika na
krvarenja sredstava za - Povezuje uzroke i uočavanje razlika u
93
Formativni ciljevi
- Definiše pojam hemostazu posljedice sredstvima za
hemostaze hemostazu
- Nabraja i opisuje
metode hemostaze
- Objašnjava i navodi
sredstva za
hemostazu
Komplikacije oralno-hirurških intervencija

- Nabraja i opisuje - Identifikuje - Povezuje uzroke i - Prezentacija Rtg
komplikacije komplikacije koje posljedice filmova (zalomljen
oralno-hirurških mogu nastati u - Razumije važnost korijen, korijen
intervencuja toku oralno- nauke u utisnut u sinus,
- Opisuje prelom hirurških svakodnevnom strano tijelo u
korijena zuba, intervencija životu rani...)
povredu mekih - Stiče pozitivan stav
tkiva, otvaranje prema novim
sinusne šupljine, saznanjima
strano tijelo u rani,
bol i alveolit
Infekcije predjela lica i vilica
- Definiše pojam - Razlikuje vrste - Razumije značaj i - Prospekti i slike
infekcije abscesa efikasnost u radu pravca izvođenja
- Opisuje - Identifikuje vrste - Shvata potrebu incizije u različitim
submukožni i drenaže kod povezivanja teorije anatomskim
subkutani absces terapije abscesa i prakse prostorima
- Objašnjava - Razlikuje akutne i - Prikaz slika
drenaže (incizije) i hronične različitih vrsta
vrste drenaže dentogene infekcija po
- Opisuje flegmonu infekcije anatomskim
lica i vilica - Identifikuje regijama
- Nabraja i navodi infekcije po
infekcije dubokih anatomskim
prostora lica i regijama
vilica
- Opisuje i nabraja
hronične
dentogene
infekcije
- Opisuje
osteomijelitis
Preprotetska hirurgija
- Definiše pojam - Razlikuje - Razvija sposobnost - Prikazati prospekte
preprotetske nepravilnosti opažanja i slike nepravilnosti
hirurgije koštanih i mekih - Razumije važnost na alveolarnom
- Opisuje tkiva na nauke u grebenu gornje i
nepravilnosti na alveolarnom svakodnevnom donje vilice,
alveolarnom grebenu životu podstaći učenike
grebenu gornje i ka identifikaciji i
donje vilice poređenju
- Nabraja vrste nepravilnosti
94
Formativni ciljevi
nepravilnosti, koštanih i mekih
stečene i urođene tkiva na alveolnom
- Nabraja i opisuje grebenu
nepravilnosti
koštanih tkiva i
nepravilnosti
mekih tkiva
Oralno-hirurške intervencije kod pacijenata sa akutnim hroničnim oboljenjima
- Nabraja oboljenja - Razlikuje akutna i - Razvija - Medicinska
koja zahtijevaju hronična oboljenja organizacione dokumentacija
poseban tretman kod pacijenata sposobnosti osnovnog oboljenja
pacijenata rizika - Navikava se na pacijenata sa
(pacijenti rizika) - Upoređuje timski rad akutnim ili
- Objašnjava način postupke pripreme hroničnim
pripreme pacijenata sa oboljenjem
(premdikacije) akutnim ili (pacijenata rizika)
pacijenata rizika hroničnim
oboljenjem
(pacijenti rizika)
RTG u oralnoj hirurgi
- Opisuje metode - Razlikuje tehnike - Razvija sposobnost - Vježbe analize Rtg
dijagnostike u Rtg snimanja opažanja snimaka, rad u
oralnoj hirurgiji - Povezuje uzroke i manjim grupama
posljedice

- J.Perovic, D.Dugalić, Z.Milošević, Stomatohirurgija, Zavod za udžbenike i
- Lj.Todorovic, V.Petrovic, M.Jurišić, V.K.Vračar, Oralna hirurgija, Izdavačko
preduzece nauka, Beograd, 2007.
- A.Marković, S.Čolic, M.Radulovic, R.Dražic, B.Gacić, Praktikum oralne hirurgije,
Izdavacko preduzece nauka, Beograd, 2007.

- Odgovarajući uzorci: anatomski modeli, medicinska dokumentacija, Rtg snimci,
pribor za lokalnu anesteziju, instrumenti za vađenje zuba, sredstva za hemostazu
- Anatomske karte – slike (gornje i donje vilice, arterija, vena i nerava
orofacijalnog sistema)
- Grafoskop, PC uređaj, LCD projektor


95
- Doktor stomatologije, specijalista oralne hirurgije

Znanja
Predmet Znanja
- Anatomija vilice - Anatomija sa fiziologijom - Digestivni sistem
- Krvni sudovi i intervencija - Krv
predjela lica i vrata - Kardiovaskularni sistem
- Krvarenje i hemostaza - Nervni sistem
- Oboljenja i povrede nerava
- Anatomija vilice - Morfologija zuba - Organi usne šupljine
- Anatomija vilice - Bolesti zuba i preventivna - Razvoj organa za žvakanje
stomatologija
- Infekcije predjela lica i - Mikrobiologija - Infekcija i zarazna bolest
vrata
- Anatomija vilice - Totalna i parcijalna - Organi usne šupljine
proteza
- Anatomija vilice - Ortopedija vilica - Organi usne šupljine
- Anatomija vilice - Paradontologija i oralna - Anatomska podjela usne
medicina duplje
- Anestezija - Praktična nastava - Anastezija i anestetici u
- Krvarenje i hemostaza oralnoj hirurgiji
- Oralno-hirurške - Hemostaza u oralnoj
intervencije hirurgiji
- RTG u oralnoj hirurgiji - RTG u oralnoj hirurgiji -
tehnike zaštite
96
1.2.12. PARODONTOLOGIJA I ORALNA MEDICINA
1. Naziv predmeta: PARODONTOLOGIJA I ORALNA MEDICINA
Vrste nastave
Teorija Vježbe
nastava
I
II
III
IV 66 66
Ukupno 66 66

- Razvijanje sposobnosti organizacije rada na odjeljenju parodontologije i oralne
medicine.
- Sticanje znanja o organizaciji i funkciji i oboljenjima potpornog aparata.
- Usvajanje znanja o etiologiji oboljenja i podjeli oboljenja potpornog aparata.
- Usvajanje znaja o paradontalnom džepu, klasifikaciju i dijagnozi.
- Sticanje znanja o gingivitisima i parodontisima, podjeli-kliničkoj slici.
- Unapređivanje znanja o preventivnim mjerama i oralnoj higijeni.
- Sticanje znanja o parodontalnim oboljenjima, uticaju sila na parodontocij,
terapiji i RTG snimcima.
- Usvajanje znanja o podjeli i građi oralnih sluznica, oboljenjima usta i terapiji.
- Sticanje znanje o bakterijskim virusnim oboljenjima mekih tkiva i razumijevanje
toksičnih stomatitisa.
- Razumijevanje uzroka zadaha usta, uzroka i posljedica bolesti zavisnosti
(pušenje, alkoholizam, narkomanija, sida) na usnu šupljinu.
- Sticanje znanje o bijelim lezijama u usnoj šupljini i različitim oboljenjima jezika,
oralnim žarištima i konsekutivnim oboljenjima.
- Razumijevanje povezanosti teorije i prakse i podsticanje sposobnosti primjene
stečenih na praksi.
97
Razred: ČETVRTI
Formativni ciljevi
Oboljenja paradoncija
- Opisuje parodoncij - Razlikuje djelove - Stiče - Prikaz slika
- Objašnjava parodoncija samopouzdanje i oboljenja
funkciju, - Crta zub sa sigurnost u radu paradoncija iz
topografiju i potpornim anatomskog atlasa
morfologiju aparatima - Napraviti šematski
paradoncijuma - Sa šematskog prikaz obljenja
- Nabraja oboljenja prikaza identifikuje paradoncija
parodoncija podjelu - Pri radu koristiti
- Objašnjava podjelu paodontalnih mjerni instrument
parodontalnih oboljenja
oboljenja - Razlikuje
- Nabraja parodontalne
instrumente koji se instrumente
koriste u - Crta parodont-
parodontologiji sondu
- Opisuje gingivalni - Razlikuje gingivalni
sulkus sulkus od
- Objašnjava parodontalnog
parodontalni džep džepa
Etiologija pardontopatije i klasifikacija
- Definiše etiologiju - Razlikuje opšte i - Razvija sposobnost - Prikaz slika sa
- Nabraja faktore lokalne faktore analitičkog i različitim vrstama
nastanka nastanka logičkog naslaga na zubima,
parodontalnih parodontalnih zaključivanja podsticanje učenika
oboljenja oboljenja na uočavanje
- Obrazlaže naslage - Upoređuje naslage sličnosti i razlika u
na zubima - Procjenjuje naslagama na
- Zna sadržaj plaka postupak zubima i
- Pojašnjava identifikovanja indetifikaciju vrste
dijagnozu plaka naslaga na zubima naslage
- Nabraja određene - Procjenjuje - Model zuba
indekse u postupak upotrebe
parodontologiji medikamenata za
dijagnozu mekih
naslaga
Klinička slika paradontopatije
- Pokazuje - Razlikuje gingivitise - Navikava se na - Prikaz
paradontalno od parodontitisa preciznost pri radu odgovarajućih slika
oboljenje - Uočava promjene iz anatomskog
- Opisuje izgled na potpornom atlasa
gingive aparatu zuba
- Objašnjava - Crta gingivalni
nastanak sulkus i
parodontalnog parodontalni džep
džepa - Crta resorpciju
- Opisuje resorpciju kosti
kosti i džep - Suočava se sa
- Opisuje stanje zuba klimavosti zuba
98
Formativni ciljevi
- Nabraja - Razlikuje
komplikacije komplikacije
Gingivitisi
- Opisuje gingivu i - Razlikuje zdravu od - Povezuje uzroke i - Prikaz slika iz
pojašnjava oboljele gingive posljedice anatomskog atlasa
anatatomsku - Sa šematskog oboljenja gingive
podjelu prikaza identifikuje - Napraviti šematski
- Definiše oboljenja karakteristike prikaz oboljelog
gingive gingivitisa i mjesto dijela gingive
- Nabraja gingivitise nastanka
- Zna osnovne - Razlikuje oboljenja
simptome: gingive
kataralnog, - Obrazlaže
ulceronekrotičnog, primjerima djelove
gingivitis oboljele gingive
pubertalisa, - Razlikuje opšte i
gingivitis lokalne simptome
hiperplastike - Upoređuje terapiju
- Objašnjava terapiju - Uočava posljedice
gingivitisa djelovanja
mikroorganizama na
gingivu
Preventivna parodontologija (oralna higijena)
- Definiše prevenciju - Obrazlaže na - Razumije značaj - Prikaz modela zuba
bolesti primjerima saradnje i lične i postupaka
- Navodi mjere preventivne mjere odgovornosti pri četkanja zuba
prevencije oboljenja radu - Napraviti plan
- Opisuje motivaciju i parodoncija - Razumije značaj edukacije i
edukaciju za oralnu - Sa plana edukacije lične odgovornosti motivacije
higijenu identifikuje naslage prema zdravlju i - Izrada tematskih
- Upoznaje metode na zubima, tablete higijeni panoa od strane
četkanja zuba ili bojenje zuba učenika:
- Nabraja i genciana violet i - Važnost zuba za
pojašnjava set za metilenskom zdravlje
održavanje oralne modelu
higijene - Sa plana motivacije
indentifikuje značaj
zuba za estetiku,
govor, ishranu
- Razlikuje metode
četkanja zuba
- Uočava nivo
održavanja oralne
higijene
- Obrazlaže na
primjerima
upotrebu seta za
oralnu higijenu
Terapija parodontalnih oboljenja
- Opisujue terapiju - Razlikuje vrste - Navikava se na - Prikaz
99
Formativni ciljevi
gingivitisa terapija timski rad odgovarajućih
- Poznaje terapiju - Interpretira - Razmišlja o instrumenata i
paradontalnih izvođenje kiretaže mogućim medikamenata
oboljenja - Razlikuje problemima i
- Objašnjava medikamente načinima rješavanja
postupak pripreme i - Uočava razliku
asistiranja u toku instrumenata
subgingivalne - Planira i knjiži
kiretaže podatke o
- Zna liječenje sprovedenim
paradontalnih operativnim
oboljenja zahvatima
medikamentima
- Nabraja operativne
zahvate flep,
režanj operacija,
gingivetomija sa
gingivo plastikom i
druge
- Nabraja
instrumente za
operativne zahvate
Uticaj sila na parodonciju
- Opisuje djelovanje - Razlikuje - Razvija sposobnost - Prikazati crtež
sila parodoncije djelovanje sila opažanja dejstva sila na
- Zna štetno (horizontalnih i potporni aparat
djelovanje sila vertikalnih) zuba
- Upoznaje dijagnozu - Sa crteža dejstva (mastikatornih)
i djelovanje sila sila identifikuju
- Opisuje terapiju promjene na
okluzalnog potpornom apartu
uravnoteženja zuba
(brušenja zuba 1- - Razlikuje
1.5 mm) instrumente za
terapiju
Rendgenologija
- Zna šta je - Razlikuje Rtg - Razumije značaj - Prikaz različitih
rendgenolog snimanja čuvanja stvari od vrsta Rtg snimaka,
- Poznaje načine - Razkijuje Rtg vrijednosti podsticanje učenika
snimanja snimke na uočavanje
- Nabraja i - Određuje mjesto za sličnosti i razlika u
pojašnjava snimke čuvanje Rtg snimcima
u stomatologiji snimaka
- Opisuje postupak - Identifikuje
čuvanja snimaka postupak zaštite od
- Opisuje postupak Rtg zraka
zaštite od Rtg
zračenja
Oralna medicina
- Definiše i - Razlikuje sluznice - Shvata potrebu - Prikaz slika sluznica
pojašnjava oralne usne šupljine povezivanja teorije usne šupljine
100
Formativni ciljevi
sluznice - Uočava razliku i prakse Diskusija:
- Poznaje fiziološki sluznice - Karakteristike
izgled sluznica - Procjenjuje značaj određenih funkcija
- Upoznaje floru usne funkcije sluznice
šupljine - Uočava promjene
- Pojašnjava funkciju na sluznicama
sluznica - Upoređuje građu
- Opisuje pljuvačne sluznice
žlijezde - Razlikuje terapiju
- Opisuje mekih tkiva
dijagnostički
postupak
- Nabraja oboljenja
sluznice
Anatomska podjela usne duplje
- Definiše anatomsku - Identifikuje djelove - Razvija sposobnost - Prikaz slika i crteža
podjelu usne duplje anatomske podjele logičkog djelova anatomske
- Zna građu sluznica usne duplje razmišljanja podjele usne
- Opisuje sluznicu: - Uočava frenulume i duplje, podsticanje
usana, obraza, papile učenika na
jezika, poda usne - Razlikuje građu identifikaciju istih
šupljine i gingivu usana, jezika,
obraza
Heilitisi
- Opisuje usne - Upoređuje gornju i - Razvija sposobnost - Napraviti šematski
- Nabraja funkcije donju usnu opažanja prikaz oboljenja
heilitisa i - Interpretira finkcije - Razumije značaj heilitisa
pojašnjava građu gornjr i donje usne lične odgovornosti - Prikaz slika
- Zna podjelu - Sa šeme podjele prema zdravlju oboljenja usana iz
oboljenja heilitisa oboljenja udžbenika i
- Zna expholiativa, identifikuje anatomskog atlasa
glandularis, soaris, oboljenja heilitisa
angularis - Razlikuje osnovne
- Opisuje terapiju simptome heilitisa
heilitisa - Uočava terapiju
- Navodi određenih djelova
medikamente usan.
- Identifikuje
postupak izrade
rastvora
Stomatitisi
- Definiše pojam - Razlikuje uzroke - Razvija sposobnost - Prikaz slika
stomatitisa i navodi nastanka oboljenja opažanja određenog
uzroke bolesti - Uočava način oboljenja sluznice
- Poznaje podjelu podjele stomatitisa
stomatitisa - Razlikuje kliničku
- Opisuje baterijske sliku oboljenja
stomatitise: cocalis, - Obrazlaže na
ulceronecrozni primjerima
- Opisuje herpetične promjene
stomatitise eflorescence:
101
Formativni ciljevi
- Objašnjava erozija, ulkus,
primarnu i ragada, vezikula,
sekundarnu bola i vrši
infekciju herpes komapaciju
virusima promjena
- Nabraja toksične - Analizira načine
stomatitise oštećenja
- Nabraja oboljenja
sluznica
- Poznaje terapiju
stomatitisa
- Poznaje aphte
Zadah iz usta
- Definiše zadah iz - Sučava se sa - Stiče pozitivan stav Pretraživanje
usta problemima zadaha prema higijeni i Interneta od strane
- Nabraja oralne iz usta zdravlju učenika na temu:
uzroke - Interpretira uzroke - Razvija sposobnost - Zadah iz usta,
- Nabraja extraoralne zadaha iz usta logičkog diskusija zapažanja.
uzroke - Razlikuje uzroke razmišljanja
- Poznaje terapiju zadaha
zadaha
SIDA-AIDS
- Definiše Sidu-Aids - Suočava se sa - Stiče pozitivan stav - Prikaz različitih
- Nabraja uzroke problemima bolesti prema preventivnim brošura o SIDI
nastanka zavisnosti mjerama u Izrada tematskih
- Opisuje kličku sliku - Uočava posljedice sprečavanju bolesti panoa od strane
SIDE bolesti zavisnosti zavisnosti i SIDE učenika:
- Upoznaje terapiju - Interpretira kliničku - SIDA-AIDS
SIDE sliku oboljelog od Bolesti zavisnosti
- Zna preventivne SIDE
mjere za - Uočava važnost
sprečavanje preventivnih mjera
šiorenja SIDE u - Formira svoje
stomatologiji mišljenje o
- Nabraja bolesti bolestima zavisnosti
zavisnosti i posljedicama
Bijele lezije
- Nabraja bijele - Razlikuje bijele - Povezuje uzroke i - Prikaz slika
lezije lezije posljedice različitih gljivičnih
- Spoznaje gljivična - Interpretira oboljenja
oboljenja gljivična oboljenja
- Definiše - Unapređuje uzroke
leukoplakciju nastanka bijelih
Poznaje uzroke lezija
nastanka bijelih - Uočava razliku u
lezija terapiji bijelih
- Poznaje tetapiju lezija
bijelih lezija
Oboljenja jezika
- Opisuje anatomske - Uočava anatomske - Shvata potrebu - Prikaz različitih
karakteristike karakteristike povezivanja teorije slika oboljenja
102
Formativni ciljevi
jezika jezika i prakse jezika
- Upoznaje anomalije - Upoređuje
u razvoju anomalije i
- Nabraja promjene u oboljenja
pokrivaču-jezik- - Razlikuje papile i
papila promjene
- Poznaje oboljenje - Identifikuje
jezika oboljenja jezika i
- Nabraja etiološke upoređuje uzroke
faktore oboljenja - Vrši komparaciju u
jezika terapiji oboljenja
- Navodi terapije jezika
oboljenja jezika
Oralna žarišta i konsektivna oboljenja
- Definiše žarište- - Analizira poja, - Povezuje uzroke i - Prikaz crteža
fokus žarišta posljedice oralnih žarišta
- Opisuje oralna - Razlikuje oralna
žarišta žarišta
- Objašnjava - Određuje
nastanak žarišta konsektivna
- Obrazlaže i nabraja oboljenja
konsekutivna - Razlikuje profilaksu
oboljenja i terapiju
- Poznaje profilaksu i
terapiju žarišta
infekcije

- D.Džajić, D.Đukanović, S.Stanić, K.Kovačević, Dječije novine, Gornji Milanovac,
1988.
- D.Džajić, D.Đukanović, Bolesti usta, Univerzitetska knjiga, Beograd, 1990.
- D.Đukanović, O.Zelić, Bolesti usta, Zavod za udžbenike, Beograd, 1996.
- D.Đukanović, O.Zelić, Parodontologija, Zavod za udžbenike, Beograd, 1996.
- D.Đukanović, O.Zelić, Oralna medicina, Zavod za udžbenike, Beograd, 1996.

- Odgovarajuće slike, šeme, časopisi, crteži
- Odgovarajući uzorci (modeli zuba, mjerni instrumenti, Rtg snimci)
- Lap top.

103

- Doktor stomatologije, specijalista za bolesti usta i zuba

Znanja
Predmet Znanja
- Digestivni sistem - Anatomija sa fiziologijom - Anatomska podjela usne
- Krv duplje
- Djelovanje određenim - Hemija i biohemija - Organska jedinjenja
jedinjenjima na sluznice
- Anatomska podjela usne - Morfologija zuba - Organi usne šupljine
duplje
- Oboljenja jezika
- Anatomska podjela usne - Bolesti zuba i preventivna - Razvoj organa za žvakanje
duplje stomatologija
- Opšta bakterologija - Mikrobiologija - Bakterije-podjela
- Opšta virusologija - Opšta virusologija-podjela
- Anatomska podjela usne - Ortopedija vilica - Organi usne šupljine
duplje
- Anatomska podjela usne - Oralna hirurgija - Anatomija vilice
duplje
- Klinička slika - Praktična nastava - Uklanjanje naslaga
paradontopatije - Instrumenti za uklanjanje
- Gingivitisi paradontalnih džepova
- Terapija paradontalnih - RO snimci, zaštita od RO
oboljenja zraka, uputa i čuvanje
- Rendgenologija snimaka
- Oralna higijena - Edukacija i motivacija za
oralnu higijenu
- Vrste i upotreba - Farmakologija - Antiseptici i dezifijensi
antiseptika dezifijensa - Opša farmakologija
- Upotreba medikamenata,
antibiotici, rastvori
- Bolesti zavisnosti i - Psihologija i - Bolesti zavisnosti
promjene u usnoj šupljini komunikologija
- Bolesti zavisnosti i - Patologija - Bolesti zavisnosti
promjene u usnoj šupljini
104
1.2.13. PRAKTIČNA NASTAVA
1. Naziv kataloga: PRAKTIČNA NASTAVA
Vrste nastave
Teorija Vježbe
nastava
I 72 72
II 216 216
III 324 324
IV 297 297
Ukupno 909 909
Struktura praktične nastave po predmetnim oblastima i razredima:

- I razred: morfologija zuba 72 časa
- II razred: bolesti zuba 72 časa; fiksna protetika 144 časa
- III razred: preventivna stomatologija 72 časa; fiksna protetika 144 časa; totalna
proteza 108 časova.
- IV razred: parcijalna proteza 99 časova; ortopedija vilica 33 časa; oralna
hirurgija 99 časova; paradontologija i oralna medicina 66 časova.
- Ukoliko se praktična nastava realizuje u specijalizovanim kabinetima škole
odjeljenje dijeli na grupe od 10 - 12 učenika.
- Za izvođenje praktične nastave u domu zdravlja ili stomatološkim ordinacijama i
odjeljenjima van škole neophodno je podijeliti odjeljenje u grupe od 6 do 8
učenika.

- Osposobljavanje učenika za planiranje, pripremu, izvođenje radnih zadataka i
provjeravanje kvaliteta sopstvenog rada.
- Pripremanje opreme, instrumenata i aparata za rad, dizenfekciju i sterilizaciju
instrumenata, održavanje aparata, provjeravanje ispravnosti i prijavljivanje
kvara.
- Vođenje računa o redosljedu prijema pacijenata, pripremanju i vođenju
odgovarajuće medicinske dokumentacije, upisivanje i čuvanje podataka iz
zdravstvene dokumentacije pacijenta, asistiranje stomatologu pri radu dodajući
potrebne instrumente, materijale, smjese i dr.
- Izradu radnog modela-izlivanje otiska, izrade modela u vosku, izradu fiksne
proteze, različitih vrsta mostova, krunica, sprovođenje postupka zagrijavanja,
žarenja, livenja i topljenja, oblikovanja i poliranja, izradu fasetiranja sa
akrilatnom masom, izradu porcelanske i akrilatne navlake, izradu totalne i
parcijalne proteze, parcijalne proteze sa metalnom bazom, podlaganje proteze i
dr.
- Učestvovanje-asistiranje u terapiji pacijenata prema različitim metodama:
konzervativnim, endodonskim, protetskim, ortodonskim, paradonskim, oralnim i
drugim tretmanima, pripremanje pacijenta za operativni zahvat, vršenje
dezinfekcije kože, sluzokože, usne šupljine, prižanje pomoći kod besvijesnih
stanja i upoznavanje sa specifičnostima rada sa djecom, hroničnim bolesnicima,
pacijentima sa posebnim potrebama.
- Komuniciranje sa zdravstvenim radnicima i pacijentima uz poštovanje principa
poslovne komunikacije i privatnosti pacijenta, primjenjivanje kodeksa
105
zdravstvene etike i vođenje računa o zaštiti zdravlja i stvaranju adekvatnih
uslova rada u skladu sa higijensko-tehničkim i drugm mjerama zaštite.
106
Razred: PRVI – OBLAST MORFOLOGIJA ZUBA (72 ČASA)
Formativni ciljevi
Stomatološka ordinacija
- Upoznaje i nabraja - Razlikuje djelove - Razumije značaj - Upoznavanje
djelove ordinacije unit aparata pravilne učenika sa
- Zna upotrebu - Rukuje sa organizacije rada opremom,
stolice instrumentima instrumentima i
- Reaguje pri priborom u
kvarovima stomatološkoj
ordinaciji
Sterilizatori-vrste
- Definiše - Rukuje - Navikava se na - Podsticanje
sterilizatore sterilizatorima ličnu odgovornost učenika ka
- Zna vrste - Razlikuje vrste prema higijeni i samostalnom
sterilizacije. sterilizacije zdravlju sprovođenju
- Upoznaje nove - Planira sterilizaciju postupka
sterilizatore - Izvodi sterilizaciju sterilizacije
- Demonstrira suvu - Podstiče osoblje na - Seminarski rad
sterilizaciju sterilan rad
- Opisuje kontrolu
sterilizacije
Prijem pacijenta-vođenje administracije
- Opisuje postupak - Analizira dnevne - Navikava se na - Podsticanje
prijema pacijenta poslove i radne planiranje i učenika ka
- Poznaje postupak zadatke i priprema evidentiranje samostalno
administracije se za njihovu obavljenih poslova unošenje podataka
- Zna vođenje realizaciju i zadataka u karton
kartona, - Određuje prioritete stomatologa iz
obilježavanje zuba prijema pacijenata zdravstvene
- Ilustruje izvještaje - Planira rad knjižice pacijenta i
- Vodi odgovarajuću izrada izvještaja,
dokumentaciju o individualni rad
obavljenim učenika
intervencijama
- Knjiži radove
- Pravi mjesečne
izvještaje
Instrumenti za pregled
- Opisuje i nabraja - Razlikuje - Razumije značaj - Kabinetska nastava
instrumente instrumente spretnosti pri radu - Upoznati učenike
- Zna sve - Određuje sa instrumentima
instrumente za instrumente za pregled,
pregled - Priprema pravilima pripreme
instrumente za i rukovanja
pregled
Nasadni instrumenti
- Poznaje sve - Razlikuje nasadne - Stiče navike - Podsticanje
nasadne instrumente provjeravanja, učenika na
instrumente - Rukuje nasadnim evidentiranja i samostalno i
- Zna pravilan instrumentima prijavljivanja pravilno rukovanje
postupak rukovanja - Provjerava mogućih kvarova nasadnim
107
Formativni ciljevi
sa nasadnim ispravnost pri radu instrumentima
instrumentima instrumenata i (turbinom,
- Opisuje izgled prijavljuje kvarove kolenjakom,
instrumenata - Izvodi dezinfekciju nasadnikom,
i sterilizaciju borerom,
instrumenata pusterom,
vitalionom)
Dizenfekcija
- Zna pojam - Izvodi dezinfekciju - Razumije značaj - Nastavu izvoditi u
dezinfekcije - Upotrebljava higijenskog rada u stomatološkoj
- Zna sredstva za dezinfekciona prevenciji i ordinaciji
dezinfekciju sredstva očuvanju zdravlja - Pravljenje rastvora
- Demonstrira i - Pravi rastvore za dezinfekciju,
objašnjava pravilan - Određuje raspored demonstracija od
postupak izvođenja bočica za strane nastavnika,
dezinfekcije medikamente podsticanje
- Poznaje načine - Vrši dezinfekciju učenika na
dezinfekcije nasadnih samostalnu izradu
- Navodi primjenu instrumenata istih
asepse i antisepse
- Zna metode i
sredstva za
dezinfekciju
Crtanje zuba u milimetarski blok (prednji zubi)
- Zna pravilan - Uočava anatomske - Razumije značaj - Pri radu koristiti:
postupak crtanja karakteristike preciznosti pri radu odgovarajuće
sjekutića i očnjake sjekutića i očnjaka brošure, slike,
u milimetarski blok - Crta sjekutiće i milimetarske
- Objašnjava razliku očnjake u blokove
sjekutića i očnjaka milimetarski blok
Crtanje zuba u milimetarski blok (postrani zubi)
- Zna da nacrta - Uočava anatomske - Navikava se na - Pri radu koristiti:
postrane zube u karakteristike preciznost pri radu odgovarajuće
milimetarski blok postranih zuba brošure, slike,
- Objašnjava razliku - Razlikuje postrane milimetarske
sa prednjih i od prednjih zuba. blokove
postranih zuba - Crta postrane zube
u milimetarski blok
Modelovanje zuba-sjekutića
- Zna postupak - Pravi oblik zuba u - Stiče rutinu pri - Pri radu dati
modelovanja vosku radu učenicima na uvid i
sjekutića u vosku - Oblikuje krunu korišćenje: model,
- Opisuje - Izrađuje fantom, vosak,
izmodelovane zube morfološke mali i veliki nož,
kerakteristike zuba odgovarajuće slike
Modelovanje zuba-očnjaka
- Opisuje postupak - Pravi oblik zuba u - Razvija manuelne - Podsticati učenike
modelovanja vosku spretnost pri radu ka samostalnom
očnjaka - Uočava razlike radu, pri radu
- Objašnjava između očnjaka i koristiti: model,
108
Formativni ciljevi
karakteristike sjekutića fantom, nož mali i
izmodeliranog zuba - Oblikuje krunu veliki i vosak
- Modelira
morfološke
karakteristike zuba
Modelovanje zuba-premolara
- Opisuje postupak - Pravi oblik zuba u - Navikava se na - Podsticati učenike
modelovanja vosku preciznost pri radu na samostalni rad,
premolara - Modelira pri radu koristiti:
- Pojašnjava razliku morfološke model, fantom,
između premolara i karakteristike zuba nož mali i veliki i
prednjih zuba - Oblikuje krunu vosak
Modelovanje zuba-molara
- Zna da modeluje - Pravi oblik zuba u - Navikava se na - Posticati učenike
molare vosku racionalno na samostalni rad,
- Opisuje osobine - Modelira korišćenje pri radu koristiti:
izmodelovanih morfološke materijala pri radu model, antom, nož
zuba karakteristike mali i veliki i vosak
molara
- Oblikuje krunu
109
Razred: DRUGI - OBLAST BOLESTI ZUBA (72 časa)
Formativni ciljevi
Instrumenti za pregled
- Upoznaje - Primjenjuje - Stiče - Učenicima
instrumente za stečena znanja u samopouzdanje i predstaviti
pregled i rad toku praktičnog sigurnost pri radu instrumente za
- Navodi vrste rada pregled i rad
instrumenta za - Identifikuje - Obučiti ih za
pregled i rad instrumente pravilan rad sa
- Obrazlaže u kojoj - Rukuje instrumentima
fazi rada se koristi instrumentima
određeni - Asistira
instrument stomatologu
Nasadni instrumenti
- Upoznaje nasadne - Primjenjuje - Razumije značaj - Obučiti učenike za
instrumente stečena znanja u sistematskog pravilan rad sa
- Poznaje toku praktičnog vježbanja i nasadnim
konstrukciju rada ponavljanja instrumentima
nasadnih - Identifikuje
instrumenata nasadne
- Zna da provjeri instrumene,
ispravnost nasadnih rasklapa ih,
instrumenata detaljno čisti,
- Zna da ih koristi i podmazuje i
održava ponovo ih sklapa
- Provjerava
ispravnost
instrumenata i
prijavljuje kvar
Rotirajući instrumenti
- Upoznaje - Razlikuje - Razumije značaj - Predstaviti
rotirajuće rotirajuće sistematskog rada instrumente za
instrumente instrumente po obradu čvrste
- Zna u kojoj fazi obliku, vrsti zubne supstance,
rada se koristi materijala od svrdla i kamenčiće,
odgovarajući kojeg su izrađeni podsticanje
rotirajući - Fiksira rotirajuće učenika na
instrument instrumente u indentifikaciju
odgovarajući odgovarajućeg
nasadni instrument instrumenta u
- Priprema zavisnosti od faze
odgovarajuće upotrebe
rotirajuće
instrumente
zavisno od faze
rada
Instrumenti za pripremu, unošenje i modeliranje ispuna
- Navodi instrumente - Identifikuje - Stiče - Predstaviti
za pripremu, instrumente za samopouzdanje i instrumente za
unošenje i pripremu, unošenje sigurnost pri radu pripremu, unošenje
modeliranje ispuna i modeliranje - Navikava se na i modeliranje
- Obrazlaže u kojoj ispuna timski rad ispuna
110
Formativni ciljevi
fazi rada se koristi - Identifikuje - Predstaviti
određeni pomoćna sredstva pomoćna sredstva
instrument za postavljanje za postavljanje
- Upoznaje pomoćna ispuna ispuna
sredstva za - Rukuje - Obučiti učenike za
postavljanje ispuna instrumentima za pravilanu upotrebu
pripremu, unošenje istih
i modeliranje
ispuna
- Priprema pomoćna
sredstva za
postavljanje ispuna
zavisno od vrste
materijala i klase
kaviteta
Poliranje ispuna
- Upoznaje različite - Identifikuje - Razvija sposobnost - Predstaviti
instrumente za instrumente opažanja instrumente za
poliranje ispuna različitog oblika, poliranje
- Obrazlaže važnost veličine, finoće amalgamskih i
poliranja ispuna zrna, montirane i kompozitnih
- Navodi redosljed nemontirane ispuna, različite
korišćenja - Razlikuje veličine, oblika i
instrumenata za instrumente za finoće zrna,
poliranje ispuna poliranje podsticanje
amalgamskih i učenika na
kompozitnih ispuna indentifikaciju
adekvatnog
istrumenta u
zavisnosti od faze
izrade
Sredstva za uspostavljanje suvog radnog polja
- Obrazlaže važnost - Identifikuje - Rzumije značaj - Predstaviti
uspostavljanja sredstva za profesionalnosti u sredstva za
suvog radnog polja uspostavljanje radu uspostavljanje
- Pojašnjava suvog radnog polja - Razumije značaj suvog radnog polja
termine: apsolutno - Namješta sisaljku efikasnosti u radu - Obučiti učenike
i relativno suvo na određeno - Navikava se na načinu asistiranja
radno polje mjesto na unit saradnju pri radu - Demonstrirati
- Upoznaje sredstva aparatu i postavlja način postavljanja
za obezbjeđivanje usta pacijentu koferdama
apsolutno i - Asistira
relativno suvog stomatologu u toku
radnog polja rada, pridržava
sisaljku, aspirator,
ekartira usne,
obraze, jezik
111
Formativni ciljevi
Sterilizacija - priprema, izvođenje, kontrola
- Upoznaje suvi - Razlikuje suvi - Razvija sposobnost - Obučavanje
sterilizator, sterilizator, lične odgovornosti učenika u pripremi
savremeni autoklav autoklav i uljani prema higijeni i instrumenata za
i uljani sterilizator sterilizator zdravlju sterilizaciju
- Pojašnjava - Priprema - Preduzima - Predstavljanje
termine: dezinficijentni odgovornoist sterilizatora i
dezinfekcije i rastvor obuka u radu sa
sterilizacije - Priprema istim
- Navodi instrumente za - Predstaviti metode
dezinfekciona sterilizaciju kontrole
sredstva (mehaničko sterilizacije
- Objašnjava način čišćenje,
pripreme dezinfekcija,
instrumenata za sortiranje
sterilizaciju instrumenata)
- Navodi metode - Izvodi sterilizaciju
sterilizacije - Čuva sterilne
- Zna važnost i instrumente
značaj pravilne - Dezinfikuje
mehaničko- instrumente i
hemijske pripreme, pribor koji ne
kao i egzaktno podliježu
izvedene sterilizaciji
sterilizacije - Kontroliše
- Poznaje metode ispravnost
kontrole sterilizacije
sterilizacije
Privremeni i stalni ispuni
- Navodi vrste - Priprema - Navikava se na - Predstaviti
materijala za odgovarajuće sistematičnost u materijale za
privremeno i instrumente svakodnevnom privremeno i
definitivno neophodne za radu definitivno
zatvaranje kaviteta postavljanje - Razumije značaj zatvaranje kavita
- Upoznaje način privremenih i sistematskog - Predstaviti
pripreme definitivnih ispuna vježbanja i amalgamator i
materijala za - Priprema materijal ponavljanja heliomat
privremene i stalne za privremeno i - Navikava se na - Obučiti učenike u
ispune definitivno racionalnu načinu pripreme
- Zna uputstva koja zatvaranje kaviteta organizaciju materijala, načinu
se daju pacijentu - Rukuje vremena i asistiranja i
poslije amalgamatorom i sredstava rada rukovanju
postavljanja ispuna aparatom za aparatima
polimerizaciju
kompozita
- Asistira
stomatologu u toku
postavljanja ispuna
- Rasprema radno
mjesto poslije
terapijskog zahvata
112
Formativni ciljevi
Sredstva za prekrivanje pulpe
- Navodi sredstva za - Priprema radno - Stiče - Predstaviti
direktno i mjesto za terapiju samopouzdanje i materijale za
indirektno karijesa i direktno sigurnost u radu direktno i
prekrivanje pulpe prekrivanje pulpe - Navikava se na indirektno
- Poznaje osobine - Priprema timski rad prekrivanje pulpe
sredstava za odgovarajuće - Razumije značaj - Obučiti učenike u
prekrivanje pulpe instrumente sistematskog načinu pripreme
- Poznaje način - Priprema materijal vježbanja i materijala i načinu
pripreme za prekrivanje ponavljanja asistiranja u
materijala za pulpe terapiji
prekrivanje pulpe - Asistira u toku
terapije
Endodontski instrumenti
- Navodi vrste - Razlikuje i sortira - Razvija - Predstaviti
endodontskih instrumente organizacione endodontske
instrumenata - Priprema sposobnosti instrumente
- Objašnjava način endodontske - Obučiti učenike
njihove primjene. instrumente za pravilnom radu sa
- Razumije namjenu sterilizaciju endodontskim
kanalnih instrumentima
instrumenata
Sredstva za trajnu desenzibilizaciju pulpe. Amputacione paste
- Navodi sredstva za - Priprema - Navikava se na - Predstaviti
trajnu odgovarajuća odgovornost u sredstva za trajnu
desenzibilizaciju sredstva i ispunjavanju desenzibilizaciju
pulpe instrumente radnih obaveza pulpe
- Poznaje osobine i neophodne za - Navikava se na - Obučiti učenike za
pripremu ovih trajnu timski rad pripremanje tih
sredstava desenzibilizaciju sredstava i načinu
- Navodi vrste pulpe asistiranja
amputacionih pasta - Priprema - Predstavljanje
- Objašnjava faze amputacione paste amputacionih pasta
rada kod mortalne - Asistira - Obučavanje u
amputacije stomatologu u toku načinu pripremanja
- Objašnjava način rada i asistiranja
rada kod vitalne
amputacije
- Pojašnjava
termine: vitalna
amputacija i
ekstirpacija,
mortalna
amputacija i
ekstirpacija
Lokalna anestezija
- Definiše lokalnu - Razlikuje sredstva - Razumije važnost - Predstaviti
anesteziju za privremenu profesionalnosti u sredstva za
- Pojašnjava desenzibilizaciju radu privremenu
termine: pulpe - Preduzima desenzibilizaciju
površinska i - Priprema odgovornost pulpe
113
Formativni ciljevi
infiltraciona neophodan pribor - Navikava se na - Obuka u
anestezija, za davanje lokalne timski rad pripremanju
terminalna i anestezije anestetika i
sprovodna - Priprema asistiranju
anestezija anestetike stomatologu
- Navodi sredstva za - Asistira
privremenu stomatologu za
desenzibilizaciju vrijeme davanja
pumpe lokalne anestezije
- Zna moguće - Pomaže
komplikacije pri stomatologu pri
davanju lokalne ukazivanju prve
anestezije pomoći
- Zna antišok
terapiju
Sredstva za kanalno punjenje.
- Navodi sredstva za - Priprema - Stiče - Predstaviti
kanalno punjenje neophodne samopouzdanje i sredstva za kanalno
- Poznaje osobine instrumente i sigurnost u radu punjenje
sredstava za pribor potreban za - Razumije važnost - Obučiti učenike za
kanalno punjenje miješanje kanalnog profesionalnosti u pripremu datih
- Demonstrira punjenja radu sredstava
pripremu datih - Priprema sredstva - Razumije značaj - Predstaviti
sredstava za kanalno efikasnosti u radu antiseptična
- Navodi punjenje sredstva
antiseptična - Priprema - Obučiti učenike
sredstva antiseptične načinu pripreme
- Poznaje pripremu rastvor antiseptičnih
antiseptičnih - Asistira sredstava
rastvora stomatologu pri - Obučiti učenika za
radu asistiranje
Instrumenti i medikamenti u terapiji gangrene i apikalnog parodontitisa
- Poznaje sredstva - Priprema radno - Razumije značaj - Predstavljanje
za periapikalno mjesto saradnje pri radu medikamenata za
punjenje i terapiju - Priprema - Navikava se na liječenje gangrene
gangrene neophodne timski rad i apikalnog
- Poznaje faze rada instrumente i - Stiče parodontitisa
u terapiji gangrene medikamente samopouzdanje i - Obučavanje u
i apikalnog - Priprema sigurnost pri radu načinu pripremanja
parodontitisa antiseptične medikamenata i
- Demonstrira rastvore asistiranju
pripremu sredstava - Asistira
za periapikalno stomatologu
punjenje
- Nabraja
instrumente
neophodne za rad
u ovoj fazi
Ukazivanje prve pomoći kod besvjesnih stanja. Pacijenti sa posebnim potrebama
- Navodi najčešće - Učestvuje u svim - Razmišlja o - Obučavanje
oblike besvjesnih fazama ukazivanja mogućim učenika za
114
Formativni ciljevi
stanja koji se prve pomoći kod problemima i ukazivanje prve
javljaju pri besvjesnih mogućnostima pomoći
izvođenju pacijenata rešenja - Obučavanje
stomatoloških - Prepoznaje - Razumije značaj učenika za
intervencija simptome efikasnosti pri radu pripremu antišok
- Poznaje kliničku najčešćih oblika - Stiče pravilan terapije i
sliku pojedinih besvjesnih stanja odnos prema aplikovanje ljekova
oblika besvjesnih - Priprema zanimanju u njihovom
stanja odgovarajuće domenu
- Demonstrira ljekove i aparate - Obučavanje
ukazivanje prve - Priprema antišok učenika za prijem
pomoć terapiju osoba sa posebnim
- Zna koje se osobe - Aplikuje subkutane potrebama
ubrajaju u posebne i intramuskularne
pacijente injekcije
- Poznaje pripremu - Čuva prazne
pacijenata i način ampule datih
rada pri liječenju ljekova
pacijenta sa - Priprema
posebnim pacijente sa
potrebama posebnim
potrebama i
asistira
stomatologu
115
Razred: DRUGI - OBLAST FIKSNA PROTETIKA (144 časa)
Formativni ciljevi
Uvod u praktičnu nastavu
- Upoznaje se sa - Uočava radni - Razumije značaj - Upoznavanje
prostorom za rad prostor održavanja učenika sa
- Objašnjava - Suočava se sa urednog radnog kabinetom
upotrebu sredstava sredstvima za rad prostora praktična nastave,
za rad - Uočava aparate za sredstvima i
- Nabraja sredstva rad priborom za rad
za rad
Upoznavanje sa aparatima za rad
- Nabraja vrste - Planira upotrebu - Navikava se na - Demonstracija od
aparata aparata timski rad i strane nastavnika o
- Opisuje rad - Pravilno rukuje saradnju postupcima
aparata i njihovu aparatima rukovanja
namjenu - Upotrebljava (pravilima držanja)
- Zna da uključi i aparate u raznim i održavanja
isključi aparate fazama rada aparata,
- Pojašnjava njihovu - Izvodi potrebne podsticanje
primjenu i radnje sa učenika na
održavanje aparatima samostalno
(upotreba, rukovanje
održavanje) aparatima
Priprema specijalnog radnog otiska
- Opisuje specijalni - Upoređuje - Razumije značaj - Posticati učenike
radni otisak specijalni radni sistematskog i na samostalani rad
- Upoznaje se sa otisak sa drugim preciznog rada
potrebnim otiscima
radnjama na - Upoređuje otisak
specijalnom sa anatomijom u
radnom otisku ustima
- Nabraja i - Planira određene
pojašnjava faze radnje na
izrade radnog specijalnom
otiska radnom otisku
- Zna zašto se - Obrađuje uzeti
oblikuje specijalni otisak
otisak - Postavlja
mesingane kočiće
- Naliva super tvrdi
gips
- Vrši rezanje radnog
patrljka
- Ocjenjuje da li su
svi potrebni djelovi
ucrtani na otisku
Izrada specijalnog radnog modela
- Zna primjenu i - Određuje mjesto - Podstiče - Deomstracija
vrste metalnih gdje će postaviti odgovornost u postupka izrade
kočića metalne kočiće ispunjavanju specijalnog radnog
- Prepoznaje koju će - Rukuje pravilno sa radnih obaveza modela od strane
vrstu gipsa ulivanjem gipsa u nastavnika,
116
Formativni ciljevi
upotrijebiti otisak podsticanje
- Demonstrira - Izvodi ulivanje učenika na
ulivanje gipsa uz pomoć samostalnu izradu
specijalnog gipsa u aparata (vibrator)
otisak - Planira veličinu
- Objašnjava kako se baze radnog
pravi baza radnog modela
modela - Izrađuje bazu
- Obrazlaže zašto radnog modela
služi specijalni - Razlikuje radni
radni patrljak patrljak od ostalih
zuba
- Izvodi izradu krune
na radnom patrljku
Modeliranje krunica (adapta sistem)
- Opisuje upotrebu - Formira kapicu od - Navikava se na - Podsticanje
adapta folije adapta folije na preciznost u radu učenika da
- Zna koju će vrstu radnom otisku samostalno u
voska nanositi - Određuje debljinu i odgovarajućem
preko adapte oblik nanešenog (plavom) vosku
- Opedjeljuje se voska izmodeluju sve
koju će vrstu - Pravi krunicu na vrste krunica
krunice oblikovati patrljku zbrušenog (pune, fasetirane,
- Pojašnjava zuba gornje, donje,
pripremu navlake - Izvodi sastavljanje prednje, bočne i
za ulaganje livnih šivtova zaštitne krunice)
- Modeluje sve vrste
krunica
Ulaganje u termo otpornoj masi za livenje
- Zna da postavi - Izvodi unošenje - Postiče rutinu u - Podsticanje
livne kočiće na objekta u cilindar radu učenika na
objektu za livenje (kivetu) za samostalno
- Upoznaje svojstva ulaganje rukovanje
mase za ulaganje - Rukuje sa vakumskim
- Demonstrira zašto vakumskim mikserom i
služi gumeno mikserom i pripermanju mase
postolje i kiveta priprema masu za za ulaganje
(cilindar) za ulaganje
ulaganje - Rukuje sa
odgovarajućom
veličinom kivete
(cilindar) pri
ulivanju termo
otporne mase
Žarenje, livenje
- Navodi - Rukuje i - Razumije značaj - Demonstracija
karakteristike programira aparat sistematskog rada postupka žarenja i
žarenja i visinu za žarenje livenja od strane
temperature - Podešava nastavnika
- Zna tačku temperaturu na (postupaka
topljenja metala koju treba da se određivanja kad je
117
Formativni ciljevi
koji koristi objekat užari kiveta ili cilindar
- Demonstrira kada - Izvodi prenošenje užaren, kad treba
je objekat spreman objekta za livenje staviti metal za
za livenje u aparat za livenje topljenje i
- Opisuje kada je u kojem je metal prepoznati
objekat spreman već istopljen istopljen metal),
za livenje - Procjenjuje kada podsticanje
je objekat izliven učenika ka
samostalnom
livenju i žarenju,
rad u parovima uz
nadležnost
izvođača praktične
nastave
Obrada i poliranje
- Poznaje aparate za - Rukuje pravilno sa - Navikava se na - Posticati učenike
obradu i poliranje aparatima za preciznost i ka samostalnom
- Zna kada će i koje obradu i poliranje urednost pri radu radu tokom svih
borere i četke da - Upotrebljeva faza sprovođenja
upotrijebi, za odgovarajuću vrstu postupaka obrade i
obradu i poliranje dijamant kamenja i poliranja
metalnih frezača i
borera u zavisnosti
od faze rada
- Vrši obradu i
poliranje pomoću
četki i specijalne
paste
- Uočava kada je
izlivena kruna
(navlaka) obrađena
i ispolirana
- Izliveni objekat
ispira sa
deterdžentom ili ga
kuva u toploj vodi
Inleji
- Opisuje inleje i - Razlikuje inleje od - Razumije značaj
objašnjava razliku klasičnih plombi lične odgovornosti
između inleja i - Uočava razliku pri radu
klasičnih plombi između faza izrade
- Zna faze izrade inleja
inleja - Izvodi livenje
- Upotrebljava inleja kroz tri faze:
plemenite legure - modeluje inlej u
za izradu inleja indirektnoj fazi,
- proba oblikovani
inlej u ustima
(inidirektno-
direktna faza),
- priprema za livenje
118
Formativni ciljevi
gotovo
izmodelovani inlej
u ustima (direktna
faza)
Nadogradnje sa kočićem
- Opisuje faze izrade - Uočava razliku - Unapređuje - Posticati učenike
nadogradnje se između faza rada sposobnost lične na samostalni i
kočićem - Upotrebljava pravi odgovornosti i praktični rad
- Zna da izmodeluje materijal (vosak ili preciznosti pri radu
nadogradnju sa akrilat) za izradu
kočićem u vosku - Izliva nadogradnju
- Demonstrira koju sa kočićem u
će fazu upotrijebiti metalu po nalogu
za izradu stomatologa
- Navodi nove - Planira izradu po
sisteme fabrički već dogovorenoj
gotovih fazi
nadogradnji sa - Analizira nove
kočićem sisteme
nadogradnje sa
kočićem
119
Razred: TREĆI - OBLAST PREVENTIVNA STOMATOLOGIJA (72 časa)
Formativni ciljevi
Specifičnosti praktične nastave
- Upoznaje radnu - Priprema i oblači - Razvija pravilan - Nastava se izvodi u
odjeću i izgled radnu uniformu odnos prema kabinetu za dječiju
zubno- - Uočava značaj svog profesiji i preventivnu
stomatološkog izgleda, stava i - Razumije značaj stomatologiju
tehničara postupka za prilagođavanja
- Zna odnos prema ulivanje povjerenja rada tipu djeteta
malom pacijentu i kod malog - Navikava se na
pratiocu pacijenta i odgovornost pri
- Upoznaje vrste pratioca ispunjavanju
intervencije koje - Izražava svoju radnih obaveza
se koriste u naklonost i
dječijoj i prilagođava se
preventivnoj psihološkom tipu
stomatologiji malog pacijenta
- Uočava svoju
izvanrednu
obučenost,
angažovanost i
pripremljenost pri
asistiranju kod
malih pacijenata
Upoznavanje ustanova u kojima se obavlja zubno-ljekarska zaštita djece
- Navodi ustanove za - Upotrebljava - Postiče - Priprema i
zaštitu malih instrumente i odgovornosti u dezinfekcija
pacijenata u pravo medikamente koji ispunjavanju radnog mjesta-
vrijeme na radna se koriste u radnih obaveza individualni rad
mjesta ,a zatim i odjeljenjima za - Navikava se na red ucenika
kompletne rad sa djecom i urednost pri radu
ambulante sa - Suočava se sa
posebnim zubno-ljekarskom
čekaonicama za stolicom, zubno-
djecu ljekarskom
- Pojašnjava pored bušilicom,
osnovnih tipova stočićem za
ambulanti za instrumente i
zubno-zdravstvenu instrumentima u
zaštitu djece i ormariću
specijalizovane - Priprema radno
ustanove mjesto
polikliničkog i - Dezinfikuje: zubno
kliničkog tipa ljekarsku stolicu,
- Pojašnjava prema nasadni uređaj,
školskoj djeci za fontanu, mijenja
zubno-ljekarsku čašu i sisaljku za
zaštitu i školske jednokratnu
ambulante upotrebu)
- Zna postupak - Dezinfikuje stočić
evidentiranja na kojem stoje
stomatološkog instrumenti i radni
120
Formativni ciljevi
pregleda i stočić sa
anamneze u medikamentima
odgovarajuće - Uočava veliku
stomatološke ulogu sa radom
kartone evidencije u
stomatološke
kartone, načinom
objeležavanja zuba
i bolesti zuba
- Formira podatke u
kartonu tokom
stomatoloških
pregleda
Bolesti zuba u okviru zaštite djece
- Pojašnjava sličnosti - Uočava važnost - Navikava se na - Priprema radnog
i razlike u asistiranja sa timski rad i mjesta i
asistiranju pri radu djecom saradnju instrumenta i
sa odraslima i - Analizira uticaj - Razumije značaj potrošnog
djecom različitih oboljenja prilagođavanja materijala i
- Navodi pripremu i njihovu terapiju uslovima rada odgovarajuće
radnog mjesta i - Priprema radno podloge u datom
instrumente mjesto i trenutku-
potrebne u terapiji instrumente individualni rad
različitih oboljenja potrebne u terapiji učenika
usta i zuba kod različitih oboljenja
djece usta i zuba kod
- Objašnjava: djece
obezbjeđivanje - U zavisnosti od
suvog radnog polja, slučaja primjenjuje
vaterolne, sisaljke, vaterolne i sisaljke
koferdam - Priprema
- Definiše toaletu odgovarajuću
kaviteta, stavljanje podlogu u datom
podloge i trenutku
definitivnog ispuna - Razlikuje važne
- Nabraja terapiju i uloge u
metode liječenja sprečavanju
dubokog karijesa i pljuvačke pri radu
komplikacije - Uočava važnu
karijesa: ulogu poštovanja
zapaljenje pulpe, redosljeda pri radu
gangrene i kod ispuna
parodontitise - Primjenjuje
stečena znanja u
razumijevanju
terapije, karijesa i
njegovih
komplikacija
Povrede zuba mliječne i stalne denticije
- Opisuje radno - Uočava važnost - Razvija sposobnost - Priprema radnog
mjesto za uslova rada pri tolerancije prema mjesta,
121
Formativni ciljevi
zbrinjavanje terapiji fraktura poslovnom instrumenata i
(saniranje) povrede - Priprema radno partneru i medikamenata, za
zuba mjesto za spremnost za zbrinjavanje
- Navodi instrumente zbrinjavanje saradnju povreda zuba-
i medikamente za povrede zuba vježbe na fantomu
obradu frakture po - Priprema - Prikaz slika koje
klasama instrumante i ilustruju lomove i
- Zna postupak medikamente za frakture zuba
asistiranja pri radu obradu frakture po
stomatologu klasama
- Asistira pri radu
stomatologu pri
izradi kompozitnog
splinta
Oralno-hirurški zahvati kod djece
- Zna postupak - Priprema radno - Unapređuje - Priprema radnog
pripreme radnog mjesto zavisno od sposobnost mjesta,
mjesta zavisno od vreste oralno- saradnje i lične odgovorajućih
vresta oralno- hirurške odgovornosti pri anastetika i
hirurške intervencije radu odgovarujućih
intervencije - Priprema kliješta- rad u
- Zna postupak odgovarajuće manjim grupama
pripreme anastetike
odgovarajućeg - Priprema
anastetika instrumente za
- Opisuje vađenje zuba
instrumente za - Priprema radno
vađenje zuba mjesto i
- Opisuje pripremu instrumate kod
radnog mjesta i oralno hirurških
instrumata kod zahvata (resekcije
oralno hirurških korena, incizije
zahvata( resekcije apcesa, uklanjanje
korena, incizije ciste)
apcesa, uklanjanje - Asistira
ciste) stomatologu pri
radu
Oboljenja usta u dječijoj stomatologiji
- Nabraja oboljenja - Razlikuje oboljenja - Navikava se na - Prikaz slika
usta kod djece usta kod djece timski rad i različitih oboljenja
- Opsuje terapiju - Asistira saradnju usta kod djece
pojedinih oboljenja stomatologu pri - Priprema komplet
i postupak terapiju pojedinih instrumenata za
primjene kod djece oboljenja uklanjanje
- Opisuje radno - Priprema komplet kamenca- rad
mjesto i komplet instrumenata za parovima
instrumenata uklanjanje čvrstih
otklanjanje naslaga na zubima
kamenca
Preventivna stomatologija
- Objašnjava - Daje uputstva djeci - Stiče pozitivan stav Izrada tematskih
122
Formativni ciljevi
pravilnu tehniku i roditeljima o prema sopstvenom panoa od strane
pranja zuba i pravilnoj tehnici zdravlju učenika:
održavanja oralne pranja zuba i - Razumije - Pravilne tehnike
higijene zuba održavanja oralne mogućnost široke pranja zuba
- Objašnjava značaj higijene zuba primjene stečenog - Pravilna ishrana i
pravilne ishrane za - Daje uputstva djeci znanja, kako u zdravi zubi
zdrave zube i roditeljima o profesionalnom
- Nabraja značaju pravilne radu tako i u životu
instrumente i ishrane za zdrave - Razumije važnost
medikamente za zube preventivnih mjera
aplikaciju - Uočava važnost u zaštiti i očuvanju
preparata flor preventivne mjere zdravlja
- Nabraja i zaštite u očuvanju
instrumente i prvih stalnih
medikamente za molara
zalivanje fisura
zuba
123
Razred: TREĆI – OBLAST FIKSNA PROTETIKA (144 časa)
Formativni ciljevi
Ulivanje supertvrdog gipsa i izrada baze
- Zna postupak - Rukuje sa - Navikava se na - Posjeta radionici
pravilnog instrumentima za preciznost u radu - Podjela učenika na
rukovanja miješanje - Razumije značaj grupe
instrumentima supertvrdog gipsa sistematskog - Demonstracija od
potrebnim za - Miješa gips vježbanja i strane nastavnika i
miješanje gipsa - Uliva super tvrdi ponavljanja podsticanje
- Opisuje postupak gips učenika na
miješanja gipsa u - Pravi od alabastera samostalnu izradu
gumenoj šolji bazu modela baze, pri radu
- Opisuje postupak - Vrši korekciju baze koristiti:
ulivanja - prospekte,
supertvrdog gipsa - slike,
- Demonstrira - alabaster i
ulivanje supertvrdi gips
supertvrdog gipsa i - šolju, špatulu,
izradu baze modela - vibrator,
- Objašnjava tehniku - kočiće,
i način izlivanja - nožić za gips,
modela - izolak
Izrada specijalnog radnog modela
- Opisuje postupak - Izrađuje specijalni - Navikava se na - Grupni rad
izlivanja radni model sa preciznost i učenika, pri radu
specijalnog radnog pokretnim urednost u radu koristiti:
modela zbrušenim zubima - super tvrdi gips,
- Opisuje postupak - Rukuje sa radnim - šolju i špatulu,
izrade specijalnog modelom - vibrator,
radnog modela sa - Vrši korekciju - kočiće,
pokretnim radnog modela - nož za gips,
zbrušenim zubima - Oblikuje bazu - izolak,
- Objašnjava način i modela na aparatu - alabaster gips,
tehniku izrade za obradu - trimer
specijalnog radnog - Razlikuje brušene
modela od nebrušenih zuba
Izrada teleskop krunica
- Definiše i opisuje - Rukuje sa - Shvata potrebu - Podsticati učenike
teleskop krunicu paralelometrom povezivanja teorije na samostalnu
- Zna da objasni - Određuje položaj i prakse izradu teleskopa
postavljanje paralolometra u krunica-pri radu
modela u zavisnosti od koristiti:
paralelometara protetskog rada - vosak, instrumente
- Zna razliku između - Modeluje za modelovanje,
modelovanja unutrašnju i lampicu ili plin,
unutrašnje i spoljašnju teleskop mjerne
spoljašnje teleskop krunic instrumente,
krunice uzorke, kataloge
- Poznaje način
izlivanja teleskop
krunice
Modeliranje gornjih i donjih frontalnih mostova
124
Formativni ciljevi
- Opisuje postupak - Uočava razlike - Razumije značaj - Demonstracija
izlivanja između gornjeg i poštovnja estetskih plana konstrukcije,
specijalnog radnog donjeg frontalnog principa pri radu oblikovanja i
modela mosta korekcije mosta od
- Opisuje postupak - Planira strane nastavnika,
obrade modela i konstrukciju mosta podsticanje
pokretnih - Obrađuje model i učenika na
zbrušenih zuba i pokretne zbrušene samostalnu izradu
pripreme za rad zube i priprema za mosta, pri radu
- Definiše most rad koristiti:
- Pojašnjava termine - Izrađuje u vosku - uzorke,
koji su značajni za gornji i donji - mjerene
izradu mostova frontalni most instrumente
- Nabraja i navodi - Primjenjuje znanja - vosak,
djelove mosta odnosa između - instrumente za
- Demonstrira način članova mosta i modelovanje,
modelovanja mosta bezubog - lampicu ili plin,
- Poznaje morfološke alveolarnog adapta foliju i
karakteristike zuba grebena pri radu držač adapta
- Primjenjuje znanja folije,
odnosa između - plastelin,
članova i - voštane profile i
antagonista pri ploče za među
radu članove
- Morfološki oblikuje
i vrši korekciju
mosta
Modeliranje gornjih i donjih bočnih mostova
- Zna postupak - Planira - Unapređuje - Priprema modela i
izlvanja konstrukciju mosta sposobnost zbrušenih zuba za
specijalnog radnog - Priprema model i planiranja rad, oblikovanje
modela zbrušene zube za - Razumije značaj zuba i griznih
- Objašnjava rad lične odgovornosti površina i
postupak pripreme - Primjenjuje znanja prema higijeni i korekcija,
modela i zbrušenih o pravilnom odnosu zdravlju individualni rad
zuba za rad između gornjih i učenika
- Zna razliku između donjih bočnih - Pri radu koristiti:
gornjih i donjih mostova pri radu uzorke
bočnih mostova - Primjenjuje znanja mjerne
- Definiše mostove odnosa sa instrumente,
- Zna odnos imeđu susjednim zubima i vosak, instrumente
članova mosta i konfiguraciju za modelovanje,
bezubog zubnog lika pri lampicu ili plin,
alveolarnog radu adapta foliju i
grebena kako - Morfološki oblikuje držač adapta
gornjih tako i zube i grizne folije, plastelin,
donjih bočnih površine voštane profile i
mostova - Vrši korekciju zuba ploče za među
- Demonstrira način - Izrađuje u vosku članove
izrade mosta gornji i donji bočni
- Poznaje morfološke most
125
Formativni ciljevi
karakteristike zuba
Izrada cirkularnog mosta iz jednog komada
- Zna postupak - Planira - Razmišlja o - Prikazati uzorke
izlivanja konstrukciju mosta mogućim gotovih voštanih
specijalnog radnog - Oblikuje tijelo problemima i konstrukcija
modela mosta u vosku. njihovim načinima cirkularnih
- Poznaje princip - Primjenjuje znanja rešavanja mostova iz jednog
ulaganja modela u odnosa među komada, posticati
artikulator članova mosta i učeike ka
- Definiše cirkularni bezubog individualnoj izradi
most alveolarnog istih, pri radu
- Demonstrira izradu grebena pri radu koristiti:
cirkularnog mosta - Primjenjuje znanja vosak,
- Poznaje morfološke odnosa među instrumente za
karakteristike zuba članova i modelovanje,
- Nabraja djelove antagonista pri lampici ili plin,
mosta radu adapta foliju i
- Zna odnos među - Primjenjuje odnos držač adapta
članova i među članova folije,
antagonista pri mosta prema plastelin,
radu. susjednim zubima i voštane profile i
- Zna odnos među konfiguraciju ploče za među
članova mosta zubnog luka u članove
prema susjednim cjelini pri radu
zubima i - Vrši korekciju
konfiguraciju tijela mosta
zubnog luka u
cjelini
Ulaganje, livenje
- Definiše ulaganje i - Razlikuje aparate - Razumije značaj - Izlivanje objekta u
livenje za livenje i žarenje lične odgovornosti i aparatima za
- Opisuje postupak - Određuje preciznosti pri radu livenje metala i
izrade ulivnog optimalnu pećima za
sistema temperaturu za pregrijavanje i
- Zna postupak postupak žarenje metala,
miješanja uložne pregrijavanja i učenici vrše uz
mase i ulaganja žarenja nadležnost
objekta u kivetu. - Izrađuje ulivni nastavnika
- Demonstrira sistem praktične nastave
stavljanje kivete u - Miješa masu i - Pri radu koristiti :
peć za ulaže u kivetu - šolju i špatulu,
predgrijavanje i - Stavlja kivetu u - gumeni konus,
žarenje peć za - kivete za ulaganje,
- Zna temperature pregrijavanje i - vatrostalnu masu,
na kojima se vrši žarenje - voštane profile,
predgijavanje i - Rukuje sa - tečnost za
žarenje aparatima za odmašćivanje,
- Opisuje postupak livenje metala i - azbestnu traku,
izlivanja objekta pećima za vibrator,
predgiravanje i - peć za žerenje,
žarenje metala - metal za livenje,
126
Formativni ciljevi
- Izliva objekat - mašice za kivete,
- indukcioni aparat
za livenje
Obrada i poliranje
- Opisuje postupak - Oslobađa izliveni - Pozitivno - Pri radu koristiti:
oslobađanja objekat iz kivete procjenjuje kliješta i čekić za
izlivenog objekata - Ispeskira objekat u važnost novih otvaranje kiveta,
iz kivete aparatu za saznanja iz svoje gruba i fina
- Zna postupak peskiranje struke pjeskara i
izpeskiranja - Mehanički obrađuje kompresor,
objekta u aparatu objekat sa mikro mikro motore i
za peskiranje motorima i razne vrste freza
- Zna postupak frezama za obradu za obradu,
mehaničke obrade - Rukuje sa polir motor i razne
sa mikro motorima aparatima za vrste pasta i četki
i frezama za peskiranje i za poliranje raznih
obradu poliranje vrsta gumica za
- Opisuje postupak - Polira objekat gumiranje
poliranja gumicama i
gumicama i pastama za
pastama za poliranje
poliranje - Upotrebljava mikro
motor i razne vrste
freza za obradu
Fasetiranje
- Opisuje postupak - Nanosi opaker na - Stiče rutinu pri - Pri radu koristiti:
nanošenja opakera obrađeni most radu - instrumente za
na obrađeni most - Modeluje akrilatne modelovanje,
- Zna postupak fasete - savremene akrilate
modelovanja - Stavlja rad u za fasetiranje,
akrilatne fasete aparat za kruna ili mostova
- Opisuje postupak polimerizaciju - ivomat ili
stavljanja rada u akrilata svjetlosnu
aparat za - Obrađuje i polira polimerizaciju
polimerizaciju akrilarne fasete - fluid i opaker
akrilata - Rukuje aparatom - mikromotori
- Zna postupak za polimerizaciju - freze
obrade i poliranja akrilata - polir motor
akrilarne fasete - Morfoloski oblikuje - četke za poliranje
fasete u akrilatu
- Vrši korekciju
fasete
127
Razred: TREĆI - OBLAST TOTALNA PROTEZA (108 časova)
Formativni ciljevi
Anatomski otisak
- Demonstrira - Analizira uzimanje - Shvata potrebu - Upoznavanje
postupak uzimanja anatomskog otiska povezivanja teorije učenika sa
anatomskog otiska - Pravi anatomski i prakse kabinetom
- Objašnjava model - Unapređuje praktične nastave
postupak izlivanja - Oblikuje anatomski sposobnost timskog - Posle
anatomskog otiska model za izradu rada demonstracije
- Zna da pripremi individualne kašike nastavnika, učenici
anatomski model izlivaju anatomski
za izradu otisak, pripremaju
individualne kašike anatomski model
za izradu
individualne kašike
Individualna kašika
- Zna postupak - Oblikuje - Shvata značaj - Posle
izrade individualne individualnu kašiku preciznosti u radu demonstarcije od
kašike sa i bez od akrilata strane nastavnika,
među prostora od - Oblikuje učenici samostalno
akrilata individulanu kašiku izrađuju
- Zna postupak od šelak bazis individualnu kašiku
izrade individualne ploče od akrilata i šelak
kašike od šelak - Određuje granice bazis ploče i istu
bazis ploče individualne kašike obrađuju
- Objašnjava i istu obrađuje
postupak
određivanja
granice individuale
kašike i način
obrađivanja
Funkcionalni otisak i izrada modela
- Demonstrira - Izliva funkcionalni - Shvata potrebu - Poslije
uzimanje otiska povezivanja teorije demonstracije od
funkcionalnog - Postavlja Kelerovu i prakse strane nastavika
otiska traku i izliva - Razumije značaj učenici postavljaju
- Zna da postavi funkcionalni otisak planiranja rasoreda Kelerovu traku,
Kelerovu traku i - Određuje granice izvršavanja radnih izlivaju
izlije otisak ploče proteze na obaveza funkcionalni
- Zna postupak radnom modelu otisak, otvaraju
određivanja - Prekrivaju otisak i obrađuju
granice buduće osjetljiva mjesta model
ploče na radnom olovnom folijom
modelu
Zagrižajni šabloni
- Objašnjava izradu - Oblikuje zagrižajni - Shvata potrebu - Učenici posle
zagrižajnog šablon povezivanja teorije demonstarcije od
šablona - Oblikuje zagrižajni i prakse strane nastavnika
- Zna da adaptira bedem - Navikava se na sami izrađuju
šelak bazis ploču - Analizira i preciznost pri radu zagrižaji šablon
na radni model postavlja radni - Postavljaju voštani
- Objašnjava model u bedem
128
Formativni ciljevi
postupak izrade Artikulator - Primjenjuju
zagrižajnog stečena znanja iz
bedema. prethodog razreda
- Zna da postavi pri postavljanju
radni model u radnog modela u
Artikulator Artikulator
Postava zuba
- Objašnjava - Postavlja gornje - Shvata potrebu - Poslije
postupak centrane i povezivanja teorije demonstracije od
postavljanja lateralne sjekutiće i prakse strane nastavnika
gornjih sjekutića - Postavlja donje - Stiše učenici samostalno
- Zna postupak centralne i samopouzdanje i postavljaju gornje
postavljanja lateralne sjekutiće sigurnost pri radu i donje sjekutiće,
gornjih i donjih - Postavlja gornje i - Razumije značaj gornje i donje
očnjaka donje očnjake profesionalnosti u očnjake, kao i
- Objašnjava - Postavlja gornje radu bočne zube gornje
postupak premolare - Razumije značaj i donje totalne
postavljanja - Postavlja donje sistematskog proteze
gornjih premolara premolare vježbanja i
- Opisuje postupak - Postavlja gornje ponavljanja
postavljanja donjih molare
premolara - Postavlja donje
- Zna postupak molare
postavljanja
gornjih molara
- Zna postupak
postavljanja donjih
molara
- Demonstrira
okluziju i
artikulaciju i
pojašnjava
Kristensenov
fenomen
- Objašnjava
postavljanje zuba
u ukrštenoj okluziji
Modeliranje u vosku
- Objašnjava - Modeluje gornju - Razumije značaj - Demonstracija
postupak protezu u vosku poštovanja postupka
modelovanja vestibularno estetskih principa modelovanja
vestibularne strane - Modeluje gornju pri radu totalne proteze od
gornje proteze u protezu u vosku - Razumije značaj strane nastavnika,
vosku palatinalno preciznosti pri podsticanje
- Zna postupak - Modeluje donju radu učenika na
modelovanja protezu u vosku - Razumije značaj samostalno
oralne strane vestibularno saradnje i lične modelovanje
gornje proteze u - Modeluje donju odgovornosti pri proteze oralno i
vosku protezu u vosku radu vestibularno
- Objašnjava lingvalno
postupak modeluja
129
Formativni ciljevi
donje proteze u
vosku vestibularno
- Zna postupak
modeluja donje
proteze u vosku
oralno
Kivetiranje, ispiranje
- Opisuje pripremu - Određuje kivetu i - Stiče - Poslije
modela za priprema model za samopouzdanje i demonstracije od
kivetiranje kivetiranje sigurnost strane nastavnika,
- Zna da uloži - Vrši zaštitu učenici samostalno
totalnu protezu u vestibularne pripremaju model
kivetu površine zuba za kivetu i vrše
- Vrši ulaganje ulaganje totalne
totalne proteze u proteze u kivetu
kivetu
Unošenje akrilata, kuvanje i otvaranje kiveta
- Opisuje unošenje - Priprema akrilat za - Razumije značaj - Nakon
akrilata i proces polimerizaciju lične odgovornosti demonstracije od
polimerizaije - Analizira proces pri radu strane nastavnika,
- Objašnjava polimerizacije učenici samostalno
kuvanje proteze i - Vrši unošenje unose akrilat,
kuvanje proteze akrilata kuvaju protezu i
- Kuva protezu, otvaraju kivetu
hladi i otvara
kivetu
Obrada gotove proteze
- Objašnjava način - Vrši odvajanje - Učenik, nakon
oslobađanja proteze od gipsa demonstarcije od
proteze od gipsa - Vrši obrađivanje strane nastavika,
- Zna obrađivanje proteze sam odvaja
proteze mehaničkim protezu od gipsa i
mehaničkim sredstvima sam obrađuje
sredstvima protezu
mehaničkim
sredstvima
Poliranje gotove proteze
- Objašnjava - Vrši završnu - Razumije značaj - Ukazati učenicima
postupak završne obradu proteze poštovanja na značaj estetike
obrade proteze, (poliranje, estetskih principa u ovoj fazi rada
glačanja i predaje glačanje) i pri radu
priprema je za
predaju
Reparatura proteze
- Zna dodati zub u - Vrši dodatak zuba - Stiče - Demonstracija od
protezu, i u protezu samopouzdanje i strane nastavnika,
zamijeniti - Vrši zamjenu sigurnost u radu podsticanje
polomljeni zub polomljenog zuba učenika na
- Objašnjava - Vrši dodavanje samostalni
dodatak dijela dijela baze ploče praktični rad
baze ploče i
130
Formativni ciljevi
reparaturu
polomljene
proteze
Podlaganje proteze
- Zna indirektno - Vrši indirektno - Stiče rutinu u radu - Posticati učenike
podlaganje podlaganje totalne na samostalan
proteze proteze praktičan rad
131
Razred: ČETVRTI – PARCIJALNA PROTEZA (99 časova)
Formativni ciljevi
Anatomski otisak
- Zna anatomiju - Uočava anatomske - Stiče praktično - Upoznati učenike
gornje i donje karakteristike znanje razvija sa opremom kojom
vilice gornje i donje manuelne će da rukuju, uz
- Poznaje tehnološke vilice u otisku sposobnosti obavezne
karakteristike - Pravilno rukuje napomene zaštite
materijala za materijalom, na radu
uzimanje otisaka kašikom kojom je - Koristiti anatomski
- Zna tehnološke uzet otisak, i atlas
karakteristike materijalom kojim - Koristiti modele
materijala za se otisak izliva skeleta lobanje
izlivanje - Izrađuje korektan (obratiti pažnju na
anatomskih modela model gornje i gornju i donju
- Navodi i pojašnjava donje vilice u gipsu vilicu i njihov
proces izlivanja - Razumije značaj međusobni odnos)
anatomskog korektno uzetog - Praksu obavljati u
modela otiska, i korektno zubotehničkoj
izrađenog modela laboratoriji,
kao prve faze u koristeći
izradi parcijalne instrumente i
proteze materijal potreban
za izlivanje otiska
(gumena šolja,
špatula, gips,
vibrator)
Priprema studijskih modela za analizu
- Poznaje proceduru - Izrađuje zagrižajne - Navikava se na - Nastava se obavlja
izrade zagrižajnih šablone od šelak preciznosti u radu u zubotehničkoj
šablona bazne ploče i laboratoriji
- Zna postupak zagrižajne bedeme - U radu koristiti
rukovanja od voska paralelometar
artikulatorom - Ulaže modele u (mjerači
- Poznaje principe artikulator podminiranosti )
rada sa - Rukuje
paralelometrom paralelometrom
- Zna klasifikacije - Razlikuje klase
bezubosti bezubosti
- Razvija sposobnost
analiziranja
morfoloških
struktura na
gornjoj i donjoj
vilici i rješavanja
problema koje
može nametnuti
situacija na
analiziranom
modelu
Individualna kašika
- Navodi razloge - Priprema - Stiče praktično - Nastava se obavlja
132
Formativni ciljevi
izrade individualne ananatomski model znanje i razvija u laboratoriji sa
kašike za izradu manuelne sredstvima i
- Zna tehnološke individualne kašike sposobnosti materijalom
osobine materijala - Planira oblik predviđenim za ovu
koji se individualne kašike nastavnu jedinicu
upotrebljavaju u - Izrađuje i obrađuje - Obučiti učenike za
izradi individualne individualnu kašiku bezbjedno i
kašike - Razumije prednost pravilno rukovanje
- Poznaje proceduru izrađene rotirajućim
izrade individualne individualne kašike instrumentima
kašike u odnosu na - Poslije
fabričku kašiku demonstracije
izrade individualne
kašike, uputiti
učenike na
samostalan rad
Izlivanje funkcionalnog otiska
- Zna tehnološke - Pravilno rukuje - Shvata značaj lične - Praksu obavljati u
karakteristike funkcionalnim odgovornosti pri zubotehničkoj
materijala kojim se otiskom radu laboratoriji
uzima funkcionalni - Izliva i obrađuje - Insistirati na
otisak definitivni radni samostalnom radu
- Opisujue model učenika uz
tehnološke - Razvija i instrukcije
karakteristike unapređuje nastavnika
materijala za prethodno stečena - Koristiti aparat za
izlivanje radnog znanja vezana za vakuumsko
modela izradu radnog miješanje gipsa,
- Zna proceduru modela od gipsa vibrator
izlivanja - Naglasiti važnost
funkcionalnog pravilnog
otiska održavanja i
rukovanja
aparatima
Zagrižajne šablone
- Zna proceduru - Priprema modele - Razumije značaj - Posvetiti posebnu
izrade baze za izradu pridržavanja pažnju
zagrižajne šablone zagrižajnih šablona propisa pri radu bezbjednosti na
od šelak bazne (označava i radu
ploče olovnom folijom
- Zna proceduru prekriva osjetljiva
izrade zagrižajnog mjesta)
bedema od voska - Izrađuje bazu
- Poznaje materijal zagrižajne šablone
od kojih se - Izrađuje zagrižajni
izrađuju zagrižajne bedem
šablone - Pravilno rukuje
uređajem ili
sredstvom koje
služi kao toplotni
izvor (alkoholna
133
Formativni ciljevi
lampica, plinski
gorionik )
- Primjenjuje pri
radu i razumije
specifičnost izrade
zagrižajnih šablona
za pločastu
parcijalnu protezu
Postavljanje modela u artikulator
- Poznaje anatomiju - Kontrološe visinu - Razumije značaj - Insistirati da se
viličnog zgloba modela u prostoru sistematskog rada modeli unose
- Poznaje djelove artikulatora isključivo u
artikulatora - Formira retencione artikulator
- Zna proceduru površine na - Posticati učenike
unošenja modela u modelima: na samostalan rad
artikulator - prenosi medijalnu uz instrukcije
liniju, nastavnika
- kvasi osnovu
modela
- Gipsira gornji
model za pločicu
artikulatora po
prvilima unošenja
modela
- Gipsira donji model
za pločicu
artikulatora po
pravilima unošenja
modela
Elementi retencije, stabilizacije i prenosa pritiska žvakanja
- Navodi vrste kukica - Savija i izrađuje - Razvija manuelnu - Upotrijebiti
- Navodi djelove kukice od vučeno spretnost paralelometar da
kukica elastične žice bi se označili
- Poznaje ulogu pomoću kliješta za ekvatori zuba, i da
pojedinih djelova savijanje kukica bi učenici uočili
kukica podminirane
- Zna mehanizam površine
dejstva kukice - Na praktičnom
- Definiše retenciju i primjeru objasniti
stabilizaciju pojam retencije i
parcijalne proteze stabilizacije
- Zna tehnološke parcijalne proteze
karakteristike žice - Posvetiti pažnju
za savijanje kukica bezbijednosti na
radu
Postava zuba i modeliranje
- Definiše okluziju - Vrši izbor, - Razvija i - Pomoću slajdova ili
- Razlikuje okluziju i obrađuje, unapređuje video-prezentacija
artikulaciju prilagođava i manuelne prikazati varijante
- Poznaje osnovna postavlja zube u sposobnosti postavljanja zuba u
načela u izboru parcijalnu protezu svim skeletnim
134
Formativni ciljevi
veličine, boje i - Modelira parcijalnu klasama
oblika zuba protezu
- Poznaje protetska i
estetska načela
postave zuba
Kivetiranje parcijalneproteze i polimerizacija akrilata
- Pojašnjava - Pripema kivetu za - Unapređuje - Insistirati na
proceduru kivetiranje manuelne samostalnom radu
kivetiranja - Priprema i uliva sposobnosti učenika uz
- Opisuje vrste gips u kivetu - Navikava se na instrukcije
kivetiranja - Unosi model u sističnost i nastavnika
- Zna tehnološke kivetu preciznost u radu
karakteristike - Izoluje gips
materijala koji se - Naliva gips u gornji
koriste prilikom dio kivete
kivetiranja - Zatvara kivetu i
- Zna djelove kivete steže je biglom
- Razmekšava vosak
- Ispira kivetu
- Izoluje gipsane
djelove kivete
- Miješa i štopuje
akrilat
- Polimerizuje
akrilat toplotom
Obrada i poliranje parcijalne pločaste proteze
- Poznaje principe - Obrađuje - Unapređuje - Naglasiti važnost
obrade i poliranja polimerizovanu manuelne zastite pri radu sa
parcijalne pločaste protezu sposobnosti rotirajućim
proteze - Polira parcijalnu instrumentima
- Poznaje fizičke protezu - Insistirati na
karakteristike samostalnom radu
materijalakoji se učenika
polira
Reparature
- Objašnjava - Precizno spaja - Razumije značaj - Nakon
postupak ivice polomljene iskustva pri radu demonstracije
reparature baze proteze - Shvata potrebu izrade reparature
protezne ploče - Pravi gipsani čuvar povezivanja teorije insistirati na
- Zna postupak kod prostora i prakse samostalnom radu
reparature kukice - Obrađuje učenika uz
- Pojašnjava polomljene ivice instrukcije
postupak - Izoluje gipsani nastavnika
reparature čuvar prostora
polomljenog zube - Miješa i aplikuje
- Zna postupak kod autopolimerizi-
reparature zuba u rajući akrilat
parcijalnoj protezi - Obrađuje i polira
protezu
- Savija i na
retencioni zub
135
Formativni ciljevi
adaptira kukicu
- Izolira model, i
aplikuje akrilat
- Bira, prilagođava i
postavlja zub
Skeletirane proteze
Priprema modela za - Priprema model za - Razmišlja o - Po mogućnosti
dubliranje dubliranje mogućim koristiti slajdove za
- Poznaje proces - Paralelizuje problemima i prikazivanje
pripreme modela podminirane njihovom pojedinih rješenja
za dubliranje površine rješavanju različitih klasa
- Poznaje osnovne - Adaptira vosak na parcijalne
principe rada sa greben po uputstvu bezubosti
paralelometrom nastavnika
- Zna značaj
skeletirane
poroteze kao
definitivnog
rješenja parcijalne
bezubosti
Dubliranje modela
- Zna tehnološke - Dublira osnovni - Navikava se na - Nastava se obavlja
karakteristike model preciznost pri radu u laboratoriji sa
materijala koji se - Potapa dublirani sredstvima i
koriste prilikom model u specijalni materijalom
dubliranja modela vosak predviđenim za ovu
- Zna tehnologiju i nastavnu jedinicu
proceduru - Naglasiti važnost
dublirajna modela zastite pri radu
Modeliranje
metalne
konstrukcije u
vosku
- Zna osnovne - Modeluje - Navikava se na - Nakon
karakteristike konstrukciju sistematičnost i demonstracije
dizajna skeletirane parcijalne proteze preciznost pri radu modelovanja
proteze u vosku insistirati na
- Nabraja vrste samostalnom radu
livenih kukica učenika uz
- Poznaje tenološke instrukcije
karakteristike nastavnika
materijala od kojih
se modelira skelet
proteze
Priprema za livenje
- Poznaje - Izrađuje livne - Navikava se na - Prilikom
tehnološke kanale od voska postupnost pri radu kivetiranja koristiti
karakteristike - Ulaže voštani vibrator, po
materijala koji se model u masu za mogućnosti
koristi kao masa za livenje vakuumski mikser
ulaganje
136
Formativni ciljevi
Livenje
konstrukcije od
metala
- Poznaje tenološke - Unosi kivetu u peć - Razumije značaj - Zbog opasnosti od
karakteristike za predgijavanje i lične odgovornosti i povreda ovu fazu
materijala od kojih žarenje preciznosti u radu je poželjno da
se izliva skelet - Topi i lije leguru uradi nastavnik, a
proteze učenik može da mu
asistira
- Preduzeti sve
mjere zaštite na
radu
Obrada i poliranje
metalne
konstrukcije
- Poznaje proces - Pjeskira izlivak - Stiče i unapređuje - Nakon
obrade izlivenog - Obrađuje i polira manuelne demonstracije
skeleta izlivenu nadoknadu sposobnosti obrade i poliranja
insistirati na
samostalnom radu
učenika uz
instrukcije
nastavnika
Unošenje modela u
artikulator
- Zna principe rada - Izrađuje zagrižajnu - Razumije značaj - Insistirati na
sa artikulatorom šablonu lične odgovornosti samostalnom radu
- Zna ulogu - Unosi modele u pri radu učenika uz
zagrižajnih šablona artikulator instrukcije
nastavnika
Postava zuba i
modelacija
skelerirane proteze
- Poznaje principe - Postavlja zube na - Razumije značaj - Insistirati na
izbora, postave modele i modeluje poštovanja estetih samostalnom radu
zuba i modeliranja protezu principa pri radu učenika uz
proteze instrukcije
nastavnika
Izrada forgusa i
eliminacija voska
- Poznaje principe - Izrađuje forgus od - Stiče i unapređuje - Nakon
izrade forgusa silikona manuelne demonstracije
- Zna proceduru - Ispira vosak sposobnosti insistirati na
eliminacije voska samostalnom radu
učenika uz
instrukcije
nastavnika
Ulivanje i
polimerizacija
akrilata
- Zna tehnološke - Izoluje gips - Stiče i unapređuje - Nakon
137
Formativni ciljevi
kerakteristike - Uliva akrilat manuelne demonstracije
akrilata od kojeg - Polimerizuje sposobnosti insistirati na
se izrađuje proteza protezu pod samostalnom radu
- Poznaje principe pritiskom učenika uz
polimerizacije pod instrukcije
pritiskom nastavnika
Obrada i poliranje
proteze
- Zna važnost - Obrađuje i polira - Razumije značaj - Nakon
kvalitetne završne protezu estetskog rada demonstracije
obrade i poliranja insistirati na
proteze samostalnom radu
učenika uz
instrukcije
nastavnika
138
Razred: ČETVRTI – OBLAST ORTOPEDIJA VILICA (33 časa)
Formativni ciljevi
Izgled ambulante
- Navodi i pojašnjava - Pravilno rukuje - Stiče pozitivan stav - Posjeta
osnovne dužnosti opremom i prema novim ordinacijama i
tehničara prije, za aparatima saznanjima, tehnikama
vrijeme i poslije - Sprovodi procedure vještinama i radu u - Prikaz slika
orotdonskog pripreme i struci različitih tipova
zbrinjavanja zbrinjavanja tehnika i ordinacija
- Navodi i objašnjava pacijenta prije, za
organizacionu vrijeme i poslije
strukturu ortodonskog
ortodonske zbrinjavanja
ambulante i
laboratorije kao i
aparate i prateću
opremu
Prijem pacijenta
- Nabraja usluge - Vodi računa o - Razvija sposobnost - Prijem pacijenta i
ordinacije redosljedu prijema komunikacije i knjiženje podataka
- Poznaje pacijenata saradnje (igra uloga-
zubozdravstvenu - Proziva, uvodi, - Unapređuje pacijent zubno-
dokumentaciju smješta i prati sposobnost stomatološki
- Zna postupak pacijenta planiranja tehničar)
prijema pacijenta i - Priprema
upisivanja zubozdravstvenu
podataka dokumentaciju za
- Pojašnjava pacijenta
pacijentu željnu - Upisuje podatke iz
uslugu zdravstvene
dokumentacije
pacijenta
- Određuje vrijeme
sledeće posjete-
zakazuje termin
Materijali u ortopediji vilica
Mase za otiske
- Nabraja vrste masa - Određuje - Navikava se na Praktičan rad:
za otiske i doziranje masa za preciznost u radu - Izdrada mase za
pojašnjava njihove otiske otiske-individualna
osobine - Pravilno izrada od strane
- Zna postupak rada upotrebljava masu učenika
sa masama za za konkretne faze
otiske izlivanja otiska
- Poznaje situacije u
kojima se koriste
mase za otiske
Gips
- Nabraja vrste gipsa - Određuje količinu - Postiče Praktičan rad:
i pojašnjava vode i gipsa za odgovornost i - Određivanje vrste
njihove osobine određenu vrstu preciznost u radu gipsa i količine
- Zna postupak rada gipsa vode u zavisnosti
139
Formativni ciljevi
sa različitim - Određuje vrstu od vrste gipsa, rad
vrstama gipsa gipsa koja će se u parovima ili
- Poznaje situacije u koristiti u individualno
kojima se koriste određenoj fazi
različite vrste gipsa izrade
Otisak-izrada modela
- Zna pravilan - Izrađuje smjese - Razumije značaj - Praktičan rad
postupak miješanja mase za otiske sistematskog
gipsa - Asistira pri vježbanja i
- Poznaje pravilnu uzimanju otisaka ponavnjanja
upotrebu različitih - Pravi gipsane - Navikava se na
masa modele profesionalnost pri
- Zna pravilan - Pravilno radu
postupak izlivanja upotrebljava radni
otiska i konkretni model
- Vrši izlivanje otiska
- Izrađuje radne
modele kao i
modele u studijske
svrhe
Priprema radnog mjesta ljekara i zubno-stomatološkog tehničara
- Poznaje postupak - Priprema opremu, - Navikava se na - Priprema
pripreme instrumente, racionalnu instrumenata,
stomatološke aparate i osnovni organizaciju opreme, aparata i
stolice za prijem pribor za rad vremena i osnovnog pribora
pacijenta - Provjerava sredstava rada za rad- individualni
- Poznaje postupak ispravnost opreme i - Postiče rad učenika
pripreme tehničkog instrumenata odgovornost i
stola za rad - Prijavljuje kvar i sistematičnost u
- Zna postupak neispravnost ispunjavanju
pripreme instrumenata radnih obaveza
instrumenata, - Upotrebljava
aparata i osnovnog materijal za rad
pribora za rad
- Zna postupak
provjere
ispravnosti
instrumenata za
rad
Sterilizacija i dizenfekcija
- Poznaje sredstava i - Rukuje sa - Razumije značaj - Praktičan rad
načine dezinfekcije određenim evidentiranja
i nabraja ih sredstvima i radnih obaveza, i
- Poznaje i nabraja aparatima za rezultata rada
aparate i načine dezinfekciju i
sterilizacije sterilizaciju
- Poznaje načine - Bira način
čišćenja, sterilizacije i vrši
dizenfekcije i sterilizaciju
sterilizacije instrumenata,
instrumenata i nasadnih uređeja,
140
Formativni ciljevi
aparata tampona,
kompresa, drenova
i sl.
- Vodi dnevnik
sterilizacije
Administrativni poslovi
- Poznaje rad sa - Vodi i čuva - Usvaja navike Praktičan rad:
knjigama. zdravstvenu i evidencije svojih - Knjiženje i
- Poznaje postupak stomatološku obaveza. evidentiranje
naplate usluga dokumentaciju podataka o
- Zna postupak rada pacijenta uslugama,
sa tehničkim - Vodi potrošnom
listama dokumentaciju materijalu i sl. (rad
- Poznaje postupak dijagnostičko- u parovima)
evidencije i terapeutskih
naručivanja postupaka u
potrošnog i drugog stomatologiji
materijala - Upotrebljava
informacionu
tehnologiju
- Vrši naplatu
participacije od
pacijenta
- Evidentira
potrošnju
materijala
- Proračunava i
analizira podatke
Oblikovanje žičanih elemenata
- Poznaje sastav, - Oblikuje određene - Navikava se na Praktičan rad:
oblik, profila žice i elemenate preciznost u radu - Oblikovanje žičanih
nabraja ih - Objašnjava njihovu elemenata
funkciju u (individualna
ortodonskom izrada od strane
aparatu učenika)
Monoblok-izrada
- Poznaje faze izrade - Podešava - Navikava se na - Prikazati slike
i nabraja ih vrijednosti u sistematičnost i stanja u kojima se
- Objašnjava artikulatoru i preciznost pri radu izrađuje monoblok
funkcionisanje pravilno unosi Praktičan rad:
monobloka radne modele u - Modeli situacija
artikulator indikovanih za
- Pravilna izradu monobloka
upotrebljava
akrilat i pravilno
dozira monomer i
polimer
- Oblikuje žičane
elemnate raznih
profila žice
- Izrađuje monoblok
141
Formativni ciljevi
Izrada aktivnih aparata
- Poznaje i nabraja - Pravilno - Razumije značaj - Prikazati slike
faze izrade upotrebljava sistematičnosti u stanja u kojima se
aktivnih aparata akrilat i pravilno radu izrađuju aktivni
- Objašnjava dozira monomer i aparati
funkcionisanje polimer Praktičan rad:
aparata - Oblikuje žičane - Izrada aktivnih
elemente raznih aparata
profila žice - Modeli situacija
- Izrađuje aktivne indikovanih za
aparate izradu aktivnog
aparata
(individualna
izrada od strane
učenika)
Fiksni ortodonski aparati
- Objašnjava način - Vrsi komparaciju - Razvija sposobnost - Prikaz slika
izrade ortodonskih mobilnog i fiksnog opažanja mobilnih i fiksnih
aparata aparata aparata, posticanje
- Poznaje način - Obrazlaže na učenika na
funkcionisanja određenim uočavanje razlika u
ortodonskih primjerima značaj mobilnom i fiksnom
aparata ortodonskih aparatu
- Poznaje materijale aparata
od kojih se
izrađuju ortodonski
aparati
Aparati i instrumenti
- Nabraja aparate i - Razlikuje aparate i - Razumije značaj - Rad sa aparatima i
instrumente za rad instrumente u saradnje pri radu instrumentima,
- Navodi i pojašnjava zavisnosti od - Razumije značaj demonstracija od
vrste aparata i namjene pridržavanja strane nastavnika,
instrumenata - Rukuje propisa pri radu podsticanje
instrumentima učenika na pravilnu
- Čisti, dezinfecira, dezinfekciju,
steriliše i sterilizaciju,
podmazuje podmazivanje i
stomatološke upotrebu
aparate instrumenata
- Odlaže aparate i
instrumente na
predviđeno mjesto
- Prijavljuje kvar
aparata nadležnoj
službi
- Koristi aparate
prema
odgovarajućim
uputstvima
Preventivne mjere
- Navodi preventivne - Analizira značaj - Razvija sposobnost - Prikaz slika raznih
142
Formativni ciljevi
mjere prevencije opažanja malokluzija
- Objašnjava - Na primjerima - Razvija sposobnost Izrada tematskih
primarnu, obrazlaže primjenu logičkog panoa od strane
sekundarnu i primarne, zaključivanja učenika:
tercijalnu sekundarne i - Značaj primarne,
prevenciju tercijalne sekundarne i
prevencije tercijalne
- Vrši komparaciju prevencije
slučajeva sa
sprovedenim
mjerama
preventive i bez
njih
143
Razred: ČETVRTI - OBLAST ORALNA HIRURGIJA (99 časova)
Formativni ciljevi
Dužnosti sestre i organizaciona struktura hirurškog odjeljenja
- Poznaje dužnosti - Razlikuje dužnosti - Razvija - Prezentacija
sestre prije, za sestre organizacione odjeljenja oralne
vrijeme i poslije - Uočava pravilnu sposobnosti. hirurgije
hirurške organizacionu - Navikava se na
intervencije strukturu hirurškog tačnost
- Poznaje odjeljenja
organizaciju rada - Identifikuje svaki
na hirurškom dio prostora koji
odjeljenju i čini odjeljenje
metode hirurške oralne hirurgije
profilakse
Instrumenti u oralnoj hirurgiji
- Poznaje - Razlikuje kliješta, - Pozitivno - Prezentacija
instrumente koji se poluge i hirurške procjenjuje instrumenata koji
koriste u oralnoj instrumente za rad važnost novih se koriste za
hirurgiji u gornjoj i donjoj saznanja iz struke vađenje zuba i
- Opisuje i nabraja vilici druge hirurške
kliješta i poluge za - Identifikuje intervencije
ekstrakciju zuba iz instrumente koje (kliješta, poluge,
gornje i donje treba upotijebiti u hirurški setovi i
vilice određenoj situaciji dr.)
- Nabraja
instrumente za
oralno-hirurški set
koji se koristi kod
operativnih
zahvata
Dezinfekcija u hirurgiji-pripremanje antiseptičnih sredstava
- Definiše pojam - Razlikuje metode - Stiče pozitivan stav Vježba:
antisepse i nabraja antisepse i prema zanimanju - Pokazivanje
antiseptička antiseptička - Razvija sposobnost dezinfekcionih
sredstva koja se sredstva lične odgovornosti sredstava i načina
koriste u hirurgiji - Određuje način prema higijeni i izvođenja
- Poznaje način dezinfekcije zdravlju dezinfekcije
hirurškog pranja - Upotrebljava razne - Unapredjuje (priprema
ruku metode i razna sposobnost timskog instrumenata,
- Poznaje mehaničko dezinfekciona rada priprema kože i
čišćenje i pranje sredstva sluzokože
instrumenata - Izvodi dezinfekciju pacijenta prije
- Poznaje pripremu – kože, sluzokože, operativnih
dezinfekciju kože i instrumenata zahvata, hirurško
sluzokože kod - Izvodi hirurško pranje ruku,
pacijenata prije pranje ruku oblačenje sterilnih
operativnih mantila i rukavica),
zahvata podsticanje
- Poznaje način učenika na
oblačenja sterilnih praktičan rad
mantila, rukavica, putem igre uloga,
maski i dr. kao i pacijent –zubno-
144
Formativni ciljevi
ljekara i sestara stomatološki
tehničar
Sterilizacija-metode i način izvođenja
- Definiše pojam - Razlikuje metode - Preduzima - Prezentacija
asepse sterilizacije odgovornost aparata za
- Nabraja metode - Određuje metod - Razumije značaj i sterilizaciju i
sterilizacije koji se sterilizacije efikasnosti pri radu pokazivanje načina
primjenjuju instrumenata i izvodjenja
- Poznaje način rada drugog materijala sterilizacije
aparata za - Priprema - Demonstriranje
sterilizaciju instrumente i pripreme
- Nabraja metode ostale materijale instrumenata za
kontrole za sterilizaciju sterilizaciju,
sterilizacije - Rukuje aparatima podsticanje
za izvođenje učenika na
sterilizacije samostalnu
- Analizira kontrolu sterilizaciju
sterilizacuje instrumenata i
- Vodi dnevnik vođenju dnevnika
sterilizacije sterilizacije
Anestezija i anestetici u oralnoj hirurgiji
- Definiše lokalnu i - Izvodi pripremu i - Razumije važnost i Vježba:
opštu anesteziju određuje pribor za profesionalnosti pri - Prikaz pribora za
- Nabraja lokalne lokalnu anesteziju radu anesteziju i
anestetike - Uočava pojavu - Uvažava pravo anestetička
- Poznaje podjelu komplikacija u toku drugih na drugačije sredstva
lokalne anestezije i poslije primjene stavove i - Prezentacija
- Poznaje tehnike lokalne anestezije opredjeljenja položaja: ljekar
davanja lokalne - Identifikuje pacijent pri radu
anestezije ispravnost lokalnog
- Poznaje i nabraja anestetičkog
terminalne i sredstva (promjenu
sprovodne boje, rok trajanja i
anestezije u sl.)
gornjoj i donjoj
vilici
- Nabraja i
objašnjava
komplikacije u
toku i posle
davanja lokalne
anestezije, i
komplikacije opšte
anestezije
Ekstrakcija zuba-tehnike rada
- Definiše - Razlikuje faze i - Razumije značaj - Prezentacija
ekstrakciju zuba pokrete prilikom tolerancije prema položaja ljekara i
- Nabraja faze vađenja određenih poslovnom pacijenata pri
prilikom zuba partneru i ekstrakciji zuba,
ekstrakcije zuba - Predviđa pripremu spremnost za pokazivanje
- Upoznaje hirurško hirurškog seta i saradnju kliješta i poluga
145
Formativni ciljevi
vađenje zuba i drugih koje se koriste za
formiranje instrumenata vađenje zuba
mukoperiostalnog (kliješta, poluge)
režnja pri ekstrakciji
- Nabraja i određenih zuba
objašnjava - Uočava pojavu
komplikacije u komplikacije u
toku i poslije toku i poslije
ekstrakcije zuba ekstrakcije
- Objašnjava određenih zuba
zarastanje rane
nakon ekstrakcije
zuba
Hemostaza u oralnoj hirurgiji-primjena
- Definiše krvarenje, - Razlikuje vrste - Stiče Vježba:
nabraja vrste krvarenja samopouzdanje i - Demonstrirati
krvarenja i podjelu - Uočava pojavu i sigurnost u radu metode
- Poznaje kliničku vrstu krvarenja - Navikava se na hemostaze,
sliku krvarenja - Razlikuje metode preciznost pri radu hemostatička
- Definiše hemostazu hemostaze i - Razumije značaj sredstva i
- Poznaje metode i sredstva za efikasnosti pri radu pravljenje
sredstva lokalne i hemostazu hemostatičkih
opšte hemostaze - Predviđa metod sredstava, posticati
- Nabraja hemostaze i vrši učenike na
mehanička, fizička, pripremu pripremu istih
hemijska i biološka adekvatnog
sredstva hemostaze sredstva za
- Poznaje pripremu hemostazu
za hemostazu
Hirurško liječenje infekcija
- Definiše pojam - Razlikuje oblike - Razvija sposobnost Vježba:
infekcije infekcije opažanja - Pokazati izvođenje
- Zna podjelu - Uočava pojavu - Povezuje uzroke i incizije i drenaže
infekcije na opštu, infekcije posljedice kao dijela terapije
lokalnu i specijalne - Identifikuje pojavu - Prihvata infekcija
oblike infekcije infekcije i vrši odgovornost i - Prikazati hirurški
(absces, flegmona, pripremu profesionalan set instrumenata
sepsa, tetanus, određenih odnos prema radu za izvođenje
gasna gangrena) instrumenata koji hirurške
- Poznaje će se koristiti za intervencije u
submukozni i terapiju liječenju hroničnih
subkutani absces - Asistira periapikalnih
lica i vilica stomatologu procesa, posticati
- Zna vrste drenaže dodajući potrebne učenike ka
- Objašnjava instrumente pripremi
flegmonu lica i odgovarajućih
vilica i infekcije instrumenata i
dubokih prostora asistiranje
lica i vilica stomatologu
- Definiše i nabraja (vježbe na
hronične pacijentu ili igra
146
Formativni ciljevi
dentogene uloga stomatolog-
infekcije i zubno-stomatoški
osteomijelitis tehničar-pacijent)
Priprema za različite operativne zahvate i asistiranje u toku operacije
- Poznaje pripremu - Razlikuje načine - Razvija sposobnost Vježba:
pacijenata za pripreme ljekara, lične inicijative, - Pokazati pripremu
operativne zahvate sestara, kao i snalažljivosti, instrumenata na
- Zna pripremu pripremu pacijenta efikasnosti i radnom stolu-
ljekara i zubno- za operativne odgovornosti etažerci
stomatološkog zahvate - Navikava se na - Izvođenje pripreme
tehničara za - Priprema timski rad pacijenta za
operativni zahvat instrumente za hiruršku
- Poznaje set vađenje zuba i intervenciju
hirurških operativni zahvat (antisepsa kože i
instrumenata - Priprema pacijenta sluzokože)
- Upoznaje za hiruršku - Izvođenje hirurškog
asistiranje pri intervenciju-vrši pranja ruku,
operativnim dezinfekciju kože i navlačenje
zahvatima sluzokože u sterilinih mantila i
- Poznaje pripremu operativnoj regiji rukavica i
instrumenata za - Pere ruke asistiranje
vadjenje zuba i hirurškom stomatologu pri
operativni zahvat metodom i navlači radu, rad u
sterilan mantil i parovima ili
rukavice individualni rad
- Asistira učenika (vježbe na
stomatologu pacijentu ili igra
dodajući uloga stomatolog-
odgovarajuće zubno-stomatološki
instrumente i tehničar-pacijent)
materijal za rad
Priprema pacijenta sa posebnim potrebama za oralno-hiruršku intervenciju
- Poznaje osnovu o - Razlikuje određene - Razvija sposobnost Vježba:
oboljenjima kod pojedinosti vezane samostalnog - Prikaz načina rada
pacijenata sa za opšta oboljenja zaključivanja sa pacijentima sa
posebnim pacijenta, kao i - Shvata potrebu posebnim
potrebama način povezivanja teorije potrebama,
- Upoznaje se sa premedikacije i prakse posticati učenike
potrebnom (pripreme) kod ove na samostalnu
pripremom grupe pacijenata pripremu ovih
pacijenata sa - Priprema pacijenta pacijenata za
posebnim sa posebnim oralno-hiruršku
potrebama potrebama za intervenciju
oralno-hiruršku (vježbe na
intervenciju pacijentu ili igra
uloga)
Imobilizacija i zavoji
- Nabraja vrste i - Razlikuje vrste - Razvija sposobnost Vježba:
sredstva imobilizacija i opažanja - Zbrinjavanje
imobilizacije vrste zavoja povreda
- Poznaje - Vrši imobilizaciju (imobilizacija i
147
Formativni ciljevi
imobilizaciju u povreda u predjelu zavoji), igra uloga
predjelu lica i lica i vrata pacijent-zubno-
vilica povrijeđenih stomatološki
- Objašnjava i pacijenata tehničar), po
poznaje opšte moćućnosti
principe imobilizacija i
zbrinjavanja previjanje povreda
povreda lica i vilica povrijeđenih
nanijetih pacijenata uz
odredjenom silom nadležnost
ili vatrenim izvođača praktične
oružjem nastave
RTG u oralnoj hirurgiji – tehnike i zaštita
- Poznaje tehnike - Razlikuje tehnike - Razumije važnost i Prezentacija:
snimanja snemanja profesionalnosti u - Prikaz različitih Rtg
- Opisuje Rtg snimke - Upoređuje radu snimaka i analiza
- Poznaje pravila anatomske detalje (ortopan,
zaštite pri Rtg kod različitih telerentgen,
snimanju tehnika snimanja i retroalveolarni
- Poznaje uglove Rtg snimaka snimak)
položaja tubusa pri (retroaluelarni Praktična vježba:
snimanju različitih snimak, ortopan, - Pokazivanje
zuba telerendgen) položaja ugla
- Edukuje pacijente tubusa pri
o pravilima zaštite snimanju
pri Rtg snimanju određenih zuba na
rendgen aparatu
kod intraoralne
tehnike snimanja
148
Razred: ČETVRTI – PARADONTOLOGIJA I ORALNA MEDICINA (66 časova)
Formativni ciljevi
Upoznavanje instrumenata i radnog mjesta
- Zna iz kojih - Uključuje junit - Razvija racionalan - Nastava se izvodi u
djelova se sastoji aparat odnos za stomatološkoj
radno mjesto - Provjerava odabiranje i ordinaciji
- Navodi redosljed ispravnost korišćenje - Akcenat staviti na
radnji koje se pojedinih djelova instrumenata. samostalan rad
obavljaju prije junit aparata učenika
početka radnog - Priprema radno - Priprema radnog
vremena mjesto za početak mjesta za početak
- Poznaje dužnosti i stomatološke stomatološke
obaveze zubno- intervencije intervencije (rad u
stomatološkog parovima)
tehničara
Uklanjanje naslaga
- Zna ulogu zubnih - Priprema radno - Navikava se na - Nastava se izvodi u
naslaga u nastanku mjesto za sistematičnost i stomatološkoj
oboljenja uklanjanje naslaga marljivost u radu ordinaciji
potpornog aparata - Asistira prilikom - Priprema radnog
zuba uklanjanja naslaga mjesta, asistiranje,
- Razlikuje pojmove - Rasprema radno raspremanje – igra
zubnog plaka, mjesto nakon uloga (pacijent-
kamenca i obavljanja zubno-stomatološki
konkremenata intervencije tehničar)
- Nabraja - Priprema i
instrumente i instrumente za
sredstva za dezinfekciju i
uklanjanje naslaga sterilizaciju
Instrumenti za obradu parodontalnih džepova
- Razlikuje i nabraja - Priprema - Unapređuje - Nastava se izvodi u
instrumente za instrumente za sposobnost stomatološkoj
obradu obradu saradnje i lične ordinaciji
parodontalnih parodontalnih odgovornosti pri
džepova džepova radu
- Asistira ljekaru
tokom procedure
obrade
parodontalnih
džepova
- Priprema
instrumente za
sterilizaciju
Priprema medikamenata i instrumenata za hiruršku TH
- Nabraja - Priprema radno - Stiče nova znanja - Nastava se izvodi u
instrumente i mjesto za - Stiče pozitivan stav posebno
medikamente koji izvođenje hirurške prema održavanju opremljenoj
se koriste u toku intervencije higijene urednog stomatološkoj
hiruškog zahvata - Priprema radnog prostora ordinaciji ili u
- Poznaje tok instrumente i hirurškoj sali
hirurškog zahvata medikamente koji - Priprema hirurških
- Poznaje principe će se koristiti pakovanja (rad u
149
Formativni ciljevi
asistiranja i prilikom parovima ili
aseptičnog rada intervencije individualno)
- Zna principe - Priprema hirurška
dezinfekcije i pakovanja
sterilizacije - Priprema pacijenta
za operativni
zahvat
- Asistira
stomatologu pri
radu
- Nakon intervencije
priprema
instrumente za
sterilizaciju
Edukacija i motivacija za oralnu higijenu
- Zna uzroke - Demonstrira na - Stiče pozitivan stav - Uključiti različite
oboljenja modelu tehnike prema higijeni, vidove video-
parodoncijuma pranja zuba higijenskim materijala
- Objašnjava značaj - Vrednuje značaj navikama i zdravlju
pravilnog pravilnog Izrada tematskih
održavanja održavanja panoa od strane
higijene i stvaranja higijene i stvaranja učenika na temu:
higijenskih navika higijenskih navika - Zdravi zubi,
- Poznaje sredstva - Na modelu ishrana, higijena i
za održavanje demonstrira sredstva
higijene i pravilno pravilno korišćeje - Uvježbavanje
ih koristi pomoćnih pravilnih tehnika
- Upoznat je sa sredstava za pranja zuba,
značajem pravilne održavanje oralne (vježbe na modelu)
ishrane higijene
Okluzalno uravnoteženje
- Zna uzroke koji - Priprema radno - Razumije značaj - Nastava se izvodi u
dovode do mjesto za saradnje i lične stomatološkoj
okluzalnog izvođenje zahvata odgovornosti pri ordinaciji
preopterećenja - Priprema radu
- Zna načine kojima rotirajuće
se dijagnostifikuje instrumente
okluzalno - Pravilno asistira
preopterećenje ljekaru
- Poznaje proceduru - Priprema
okluzalnog instrumente za
uravnoteženja sterilizaciju
- Nabraja rotirajuće
instrumente koji se
koriste u ovoj
proceduri
Priprema medikamenata za liječenje parodontopatije
- Nabraja - Priprema - Stiče pozitivan stav - Nastava se izvodi u
medikamente koji medikamente za prema zanimanju stomatološkoj
se koriste u primjenu u ordinaciji
liječenju ordinaciji
150
Formativni ciljevi
parodontopatije - Pravilno rukuje
- Poznaje način medikamentima
dejstva pojedinih
medikamenata
- Zna način pripreme
medikamenata
- Zna principe
čuvanja
medikamenata i
rukovanja njima
Dezinfekciona sredstva- asistiranje
- Nabraja - Priprema - Stiče nova znanja i - Radi preciznijeg
antiseptična antiseptična vještine mjerenja poželjna
sredstva sredstva za je upotreba posude
- Poznaje način izvođenje sa tačno
dejstva pojedinih procedure određenom
antiseptičnih - Pravilno čuva i mililitražom
sredstava odlaže antiseptična - Po mogućnosti
- Zna principe sredstva prikazati reakciju
primjene i - Bezbjedno rukuje vodonik peroksida
pripreme pojedinih antiseptičnim sa tkivima (krv,
antiseptičnih sredstvima meso...)
sredstava
Gotovi fabrički preparati
- Nabraja fabričke - Rukuje fabričkim - Razumije značaj - Upoznati učenike
preparate koji se preparatima, poštovanja propisa sa značajem
koriste u pravilno ih koristi i pridržavanja
parodontologiji odlaže uputstva pri
- Zna načine dejstva rukovanju sa
preparata koji se gotovim fabričkim
koriste u preparatima
paradontologiji
Medikamenti za testiranje u žarišnoj infekcijia
- Objašnjava pojam - Priprema radno - Stiče nova i - Nastava se izvodi u
žarišta mjesto za unapređuje stomatološkoj
- Objašnjava izvođenje testa postojeća znanja ordinaciji
nastanak - Priprema
konsekutivnih medikamente za
oboljenja izvođenje impletol
- Zna proceduru za testa
izvođenja impletol - Asistira ljekaru
testa tokom testa
Medikamenti za liječenje mekih oralnih tkiva
- Pojašnjava - Priprema, pravilno - Navikava se na - Nastava se izvodi u
pojmove kauzalne i rukuje i čuva samostalnost pri stomatološkoj
simptomatske medikamente za radu ordinaciji
terapije liječenje mekih - Podsticati učenike
- Navodi uzročnike tkiva na samostalni rad
oboljenja mekih
tkiva usne duplje
- Poznaje načine
151
Formativni ciljevi
dejstva
medikamenata
RO- načini snimanja, zaštita od RO zraka
- Zna način nastanka - Priprema rendgen - Razumije značaj - Nastava se izvodi u
rendgenskih zraka aparat za praćenja inovacija stomatološkoj
- Navodi djelove radiografisanje u struci ordinaciji koja je
rendgen aparata - Priprema pacijenta opremljena
- Zna principe za radiografisanje rendgen aparatom
zaštite od - Vrši zaštitu od ili u posebnom
rendgenskih zraka zračenja rendgen rendgen odjeljku
- Nabraja aparatom - Upoznati učenike i
rendgenske metode - Rukuje rendgen sa prednostima
koje se koriste u aparatom savremenih metoda
stomatologiji - Rukuje radiografisanja
- Opisuje proceduru medicinskom
prilikom dokumentacijom
intraoralnih i
ekstraoralnih
radiografisanja
RO snimci- obrada i čuvanje snimaka
- Zna djelove - Razvija rendgen - Stiče pozitivan stav - Nastava se izvodi u
rendgen filma film i smješta ga u prema zanimanju stomatološkoj
- Zna principe karton bolesnika ordinaciji koja je
razvijanja filma opremljena
- Zna principe rendgen aparatom
odlaganja i čuvanja ili u posebnom
filma rendgen odjeljku

- M.Kolak , Ž.Kolak, Bolesti zuba I, Zavoda za školstvo, Podgorica, 2004.
- O.Janković, V.Vunjak, Morfologija zuba za I razred medicinske škole, Zavod za
- M.Kolak, Ž.Kolak, Bolesti zuba I, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2004.
- M.Kolak, Ž.Kolak, Bolesti zuba II, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2004.
- O.Karadžov, D.Kezele, D.Kuburović, D.Marković, Preparacija kaviteta, Radnička
štampa, Beograd, 1996.
- O.Karadžov, D.Kezele, D.Kuburović, Materijali za zubne ispune, Univerzitet u
Beogradu, 1997.
- V.Filipović i saradnici, Endodoncija, Nauka, Beograd, 2001.
- M.Sokolović i saradnici, Praktikum oralne hirurgije, Nučna knjiga, Beograd, 1992.
- Lj.Todorović i saradnici, Anestezija u stomatologiji, Nauka, Beograd, 2001.
- V.Petrović, M.Gavrić, Urgentna stanja u stomatološkoj praksi, Izdavačka kuća,
Draganić, Beograd, 2001.
- M.D.Vulović i D.Č.Beloica, Dečja i preventivna stomatologija za III i IV razred
- D.Trifunović, O.Janković, Fiksna protetika I za II razred zubotehničkih škola,
Zavod za udžbenike i nastavna sredstva Beograd, 1988.
- D.M.Trfunović, Lj.Vujošević, Stomatološka protetika fiksne nadoknade, Evropski
centar za mir i razvoj, Beograd, 1988.
152
- D.Trifunovic, O.Janković, Udzbenik- fiksna protetika, Zavod za izdavanje
udžbenika, Beograd, 1997.
- D.Jovanović, Totalna proteza sa praktikumom, Zavod za udžbenike i nastavna
- D.Jovanović, V.Jovanović, Lj.T.Šojić, A.Milošević, Parcijalna proteza za IV razred
zubotehničke škole(šesto dopunjeno izdanje), Zavod za udžbenike i nastavna
- B.Mileusnić, D.Jovanović, Ortodontski aparati sa osnovama ortodoncije za IV
razred zubotehničke škole, Zavod za udzbenike i nastavna sredstva, Beograd,
2003.
- V.G.Simović, Ortopedija vilica za IV razred zubotehničke skole, Zavod za
udzbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2003.
- J.Perović, D.Dugalić, Z.Milošević, Stomatohirurgija, Zavod za udžbenike i
- B.Jojić, J.Perović, Oralna hirurgija, Univerzitetska knjiga, Beograd, 2000.
- J.Perović, Hemostaza u stomatološkoj praksi, Univerzitetska knjiga ,Beograd,
2002.
- Lj.Todorović, Z.Stajičić, V.Petrović, K.Avramović, Anestezija u stomatologiji,
Univerzitet u Beogradu, 1997.
- Lj.Todorović, V.Petrović, M.Jurišić, V.K.Vračar, Oralna hirurgija, Izdavačko
preduzeće nauka, Beograd 2002.
- D.Đukanović, O.Zelić, Bolesti usta-Parodontologija i oralna medicina za IV razred
6. Materjalni uslovi za izvođenje nastave

- Opremljen kabineti za izvođenje praktične nastave
- Grafoskopi, PC uređaji i LCD projektori
- Junit aparat, autoklav i uljani sterilizator, peć za pregrijavanje i žarenje
kompresor, mikromotor, amalgamotor, alabaster, indukcioni aparat za livenje
- Milimetarski blokovi, zdravstvene knjižice, odgovarajuća medicinska
dokumentacija
- Rotirajući instrumenti, instrumenti za poliranje, instrumenti za modelovanje,
mjerni instrumenti i ostali instrumenti koji se koriste u zubno-stomatološkoj
praksi
- Različiti modeli i slike zuba, odgovarajući prospekti i katalozi
- Rastvori, bočice, mali i veliki nožići, sredstva za uspostavljanje suvog radnog
polja, super tvdi gips, izolak, trimer, lampice, plin, adapta folije, plastelin,
voštani profili, držači adapta folije, gumeni konusi, kivete za ulaganje
- Vatrostalna masa, tečnost za odmašćivanje, vibrator, metali za livenje, kliješta,
čekići za otvaranje kiveta, grube i fine pljeskare, freze za obradu, paste i četke
za poliranje, savremeni akrilati za fasetiranje, fluid i opekar mikromotori
- Freze, polir motori, šelak bazis ploče, Kelerove trake, kašike za otisak, gumene
šolje, legure, silikoni, mase za otiske, radni i konkretni modeli, monomeri,
polimeri, sredstav za dezinfekciju i sterilizaciju

- U okviru svake oblasti provjeravaju se i ocjenjuju:
- praktični rad na vježbama (najmanje jedna ocjena u svakom klasifikacionom
periodu),
- usmena obrazloženja učenika (najmanje jedna ocjena u svakom klasifikacionom
periodu).
- Ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih ocjena u klasifikacionom
periodu.
153
- Zaključna ocjena iz navedenih oblasti izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u
klasifikacionim periodima.
- Konačna ocjena iz praktične nastave je jedinstvena i izvodi se iz ocjena iz
predmetnih oblasti uz saglasnot svih nastavnika praktične nastave koji su
realizovali pojedine oblasti.
- Ukoliko se nastavnici ne dogovore oko jednistevne ocjene ocjenu će usaglasti
nadležni organ škole.


Oblast: Oralna hirurgija
- Viša medicinska sestra tehničar
Ostati: Morfologija zuba, Totalna i parcijalna proteza, Fiksna protetika
- Zubni tehničar
Ostale oblasti:

Znanja
Predmet Znanja
- Povrede zuba mliječne - Anatomija sa fiziologijom - Krv
i stalne destinacije - Digestivni sistem
- Oboljenja usta u - Kosti glave
dječijoj stomatologiji
- Anatomski otisak
- Izgled stomatološke - Zdravstvena zaštita i higijena - Štetni uticaji u radnoj
ordinacije sredini
- Dezinfekcija i - Higijena ishrane
sterilizacija - Prevencija
- Preventivna - Prva pomoć
stomatologija
- Imobilizacija i zavoji
- Stomatološka - Morfologija zuba - Stomatološka ordinacija
ordinacija - Dužnosti i obaveze zubno-
- Prijem pacijanta, stomatološkog tehničara
vođenje administracije - Usna šupljina organi
- Bolesti zuba i povrede - Morfologija sjekutića,
- Modelovanje zuba očnjaka, premolara i
(sjekutića, očnjaka, molara
premolara i molara)
- Krv, dizenfekcija i - Hemija i biohemija - Voda, kiseonik, ozon
sterilizacija - Osnovi metabolizma
- Puferi
- Priprema specijalnog - Tehnologija zubotehničkog - Neelastični, elastični i
radnog otiska materijala gumasti materiajli za otiske
- Mase za otiske, gips - Materijali za izradu radnog
- Izrada radnog modela materijala
- Izrada totalne i - Metali, legure, vještačke
154
Znanja
Predmet Znanja
parcijalne proteze smole, keramički
- Materijali za otiske materijali, spajanje
- Metali, akrilati, metalnih djelova,
keramika, kukice nadoknade
- Raeparatura proteze
- Zadaci zubno- - Bolesti zuba i preventivna - Mogući incidenti pri
stomatološkog stomatologija liječenju zuba
tehničara u radu sa - Besvijesna stanja
pacijentima - Liječenje zuba kod
- Prijem pacijenta pacijenata sa posebnim
- Specifičnisti pristupa potrebama
pacijentima sa - Karijes i komplikacije
posebnim potrebama karijesa zuba
- Liječenje karijesa - Specifična oboljenja zuba
zuba kod djece
- Liječenje zuba - Higijena usta i zuba i fluor
- Bolesti zuba u okviru profilaksa
zaštite djece
- Preventivna
stomatologija
- Aparati koji se koriste - Fiksna protetika - Upoznavanje sa aparatima
u zubno protetskoj za rad
praksi - Izrada specijalnog radnog
- Otisak i radni model modela
- Modelovanje krunica u - Modelovanje krunica
vosku - Ulaganje u termo otpornoj
- Ulaganje, livenje, masi za livenje
mehanička obrada - Obrada i poliranje
- Poliranje - Inleji
- Inleji - Izrada cirkularnog mosta
- Privremeni i trajni
mostovi
- Hirurško liječenje - Mikrobiologija - Infekcija i zarazna bolest
infekcija - Dezinfekcija i sterilizacija
- Dezinfekcija i
sterilizacija
- Funkcionalni otisak I - Totalna i parcijalna proteza - Funkcionalni otisak
izrada modela - Određivanje međuviličnih
- Određivanje odnosa
međuviličnih odnosa - Artikulatori
- Rukovanje - Postavljanje zuba za
artikulatorima totalnu protezu
- Postavljanje zuba - Modelovanje proteze u
vosku
- Modelovanje u vosku - Postavljanje i obrada
- Postavljanje i obrada proteze od akrilata
proteze od akrilata - Reparatura totalne proteze
- Reparature
- Nepravilnosti - Ortopedija vilica - Nepravilnosti
- Uloga zubno- - Metode terapije
stomatološkog - Anatomski otisak-radni
155
Znanja
Predmet Znanja
tehničara u terapiji model
- Mase za otiske - Ravni u ortodonciji
- Određivanje ravni u
ortodonciji
- Anastezija i anestetici - Oralna hirurgija - Anestezija
u oralnoj hirurgiji - Krvarenje i hemostaza
- Hemostaza u oralnoj - Oralno-hirurške intervencije
hirurgiji - RTG u oralnoj hirurgiji
- RTG u oralnoj
hirurgiji-tehnike
zaštite
- Uklanjanje naslaga - Paradontologija i oralna - Klinička slika
- Instrumenti za medicina paradontopatije
uklanjanje - Gingivitisi
paradontalnih džepova - Terapija paradontalnih
- RO snimci, zaštita od oboljenja
RO zraka, uputa i - Rendgenologija
čuvanje snimaka - Oralna higijena
- Edukacija i motivacija
za oralnu higijenu
- Latinski nazivi - Latinski jezik - Pravilan izgovor
- Vođenje protokola i - Pravilan naglasak
izdavanje rezultata - Receptura
- Zdrava ishrana i - Zdrava ishrana i dijetetika - Načela zdrave ishrane
prevencija - Ishrana različitih kategorija
ljudi
- Bolesti nepravilne - Bolesti nepravilne ishrane i
ishrane odgovarajuće dijete
- Razvijanje estetskih - Likovna umjetnost sa - Estetika
sposobnosti estetikom
- Komunikacija sa - Psihologija i komunikologija - Promjene i poremećeji
pacijentima, rodbinom duševnog života
- Psihička priprema - Pravila uspješne i
pacijenta za različite neuspješne komunikacije
dijagnostičke - Klasifikacija umne
procedure zaostalosti
- Specifičnosti - Komunikacija u organizaciji
komunikacije sa - Odnos bolesnik - tehničar
roditeljima i djecom i - Komunikacija i pravila
pacijentima sa uspješne i uzroci
posebnim potrebama neuspješne komunikacije
- Komunikacija sa
saradnicima
- Konflikti i uspješna
komunikacija
- Komunikacija sa
pacijentima
- Razvijanje - Preduzetništvo - Poslovni kodeks preduzeća
preduzetničkih - Sliužba opštih poslova
sposobnosti učenika - Marketing
- Timski rad,
156
Znanja
Predmet Znanja
organizacija
- Komunikacija sa - Etika - Etički odnos prema djeci,
djecom, odraslim, odraslim, starim
starim - Etički odnos prema
- Komunikacija sa pacijentima sa mentalnim
pacijentima sa retardacijama
mentalnim - Etika u praksi zdravstvenih
retardacijama radnika
- Poštovanje ljudskog - Pravno-etički problemi u
života etičkoj praksi
- Čuvanje medicinske
tajne
- Intervencije u
zdravstvenoj njezi
- Upotreba - Farmakologija - Opšta farmakologija
medikamenata, - Vitamini i hormoni
- Vitamini
- Pravljenje rastvora - Stehiometrijska izračunavanja - Rastvori i pH ratvora
u hemiji
- Modelovanje u vosku - Metalo-keramičke krunice i - Morfološko oblikovanje
- Spajanje metalnih mostovi krunica i mostova u vosku
djelova - Metali, akrilati, keramika
- Izrada specijalnih - Metalokeramičke krunice i
radnih modela mostovi
- Izrada
metalokeramičkih
krunica i mostova
157
1.3. IZBORNI PREDMETI
1.3.1. STRANI JEZIK II
Napomena:
Za strani jezik II koriste se katalozi stranih jezika opšteobrazovnih predmeta sa
fondom časova 2 nedeljno za sve 4 godine – predmetni katalozi su u nadležnosti
Zavoda za školstvo.
158
1.3.2. LATINSKI JEZIK
1. Naziv predmeta: LATINSKI JEZIK
Vrste nastave
Teorija Vježbe
nastava
I 36 36 72
II
III
IV
Ukupno 36 36 72

- Razvijanje svijesti o potrebi i značaju učenja latinskog jezika.
- Ovladavanje tehnikom razgovjetnog čitanja sa razumijevanjem, usvajanje
pravilnog izgovora, ritma i intonacije rečenice.
- Razumijevanje činjenica i zakonitosti iz latinskog jezika.
- Ovladavanje opštom i stručnom medicinskom terminologijom
- Osposobljavanje učenika za nastavak stručnog usavršavanja i za primjenu
stečenih znanja u praksi.
159
Razred: PRVI
Formativni ciljevi
Uvod u latinski jezik
- Upoznaje osnovne - Uočava i razlikuje - Razumije značaj Diskusija:
karakteristike karakteristike učenja jezika u Značaj latinskog
latinskog jezika: latinskog jezika u medicini jezika
porijeklo, medicini
rasprostranjenost, - Određuje
značaj izučavanja vremensku i
prostornu
rasprostranjenost
- Uočava značaj
učenja latinskog
jezika
Fonetika
- Navodi abecedu - Piše pravilno - Razumije značaj - Izgovor i intonacija
- Upoznaje pravila - Pravilno naglašava stručnosti i - Rastavljanje riječi
izgovora riječi preciznosti pri radu na slogove
- Nabraja podjelu - Određuje način - Određivanje
glasova rastavljanja riječi akcenta
- Upoznaje pravilan na slogove
naglasak - Izgovara pravilno
- Objašnjava intonaciju rečenice
kvantitet slogova
Morfologija
- Navodi podjelu - Razlikuje vrste - Razvija sposobnost - Analiza rečenica i
riječi riječi, oblik i analitičkog i teksta
- Upoznaje osnovne značenje riječi u logičkog mišljenja - Prevod teksta
karakteristike rečenici - Stručni termini
imenske promjene - Pronalazi glavne (termini vezani za
- Navodi osnovne djelove u bolesti i ljudske
karakteristike rečenicama organe)
glagolske promjene - Uočava
(konjugacija, lice i karakteristike
broj, vremena, imenske promjene
glagolske načine, (rod, broj i padež)
glagolska stanja, - Pravilno koristi
glagolske imenice, stručne termine
glagolski pridjevi i - Vrši adekvatan
nepravilni glagoli) prevod
- Objašnjava analizu
rečenice
Imena
- Navodi imena, - Razlikuje i - Navikava se na - Analiza i prevod
imenice, pridjeve, interpretira: samostalnost i teksta
zamjenice i imenice, pridjeve, sigurnost u
brojeve zamjenice i izlaganju
brojeve
Imenice
- Navodi podjelu - Razlikuje i - Razvija sposobnost - Analiza rečenica i
imenica na pet određuje rod, broj usmenog odgovarajućeg
160
Formativni ciljevi
deklinacija i padež imenice izražavanja teksta
- Upoznaje pravila i - Razlikuje pet - Prevod teksta
izuzetke u rodu i deklinacija - Korišćenje stručnog
broju - Razlikuje grčku rječnika
- Upoznaje deklinaciju - Čitanje
deklinaciju grčkih - Koristi pravilno medicinskih
imenica imenice termina
- Pronalazi imenice u
rečenici i tekstu
- Određuje funkciju
u rečenici
- Upotrebljava
stručne termine iz
svijeta medicine
Pridjevi
- Definiše pridjeve - Određuje pridjeve - Razvija sposobnost - Analiza rečenica i
- Nabraja podjelu I, II i III deklinacije opažanja odgovarajućeg
pridjeva na - Uočava pridjeve u teksta
pridjeve I, II i III rečenici
deklinacije - Određuje rod, broj
- Upoznaje se sa i padež
pravilnom - Upoređuje
komparacijom karakteristike
pridjeva pridjeva,
- Objašnjava kongruenciju sa
pridjeve koji imaju imenicom
nepravilnu i opisnu - Vrši komparaciju
komparaciju pridjeva
- Pravilno
upotrebljava
pridjeve
Zamjenice
- Definiše zamjenice - Razlikuje vrste - Razumije značaj - Analiza rečenica i
- Navodi podjelu zamjenica stručnost pri radu odgovarajućeg
zamjenica na: - Pronalazi teksta
lične, prisvojne, zamjenice u tekstu
pokazne, odnosne i - Uočava funkciju
upitne zamjenica
- Upoznaje se sa - Analizira upotrebu
promjenom zamjenica u
zamjenica recepturi
- Navodi upotrebu
zamjenica u
recepturi
Brojevi
- Definiše brojeve - Razlikuje vrste - Razvija sposobnost - Analiza i prevod
- Navodi podjelu brojeva analitičkog i odgovarajućih
brojeva - Pronalazi brojeve u logičkog mišljenja rečenica i tekstova
- Upoznaje osnovne i rečenici
redne brojeve - Određuje primjenu
pojedinih brojeva
161
Formativni ciljevi
Glagoli
- Objašnjava - Razlikuje glagolske - Razvija - Analiza i prevod
glagolske promjene promjene samostalnost, odgovarajućih
- Navodi podjelu - Razlikuje četiri samopouzdanje i rečenica i tekstova
glagola na konjugacije kreativnost
konjugacije - Razlikuje vremena
- Navodi vremena u u latinskom jeziku
latinskom jeziku: - Određuje tvorbu i
prezent, upotrebu vremena
imperfekat, futur I, - Razlikuje tri
futur II, perfekat, glagolska načina
pluskvamperfekat - Uočava značaj i
- Objašnjava upotrebu glagolskih
upotrebu vremena načina
- Upoznaje glagolske - Razlikuje glagolske
načine: indikativ, imenice
konjuktiv, - Pronalazi oblike
imperativ glagolskih imenica
- Navodi glagolska - Razlikuje glagolske
stanja: aktiv i pasiv pridjeve
- Upoznaje glagolske - Pronalazi i
imenice: infinitiv, razlikuje
supin i gerund nepravilne glagole
- Navodi glagolske - Razlikuje glagolske
pridjeve: participi i pridjeve i
gerund nepravilne glagole
- Objašnjava - Prevodi tekstove u
nepravilni glagol: oba pravca
sum, esse, fui.
- Upoznaje glagolske
pridjeve i
nepravilne glagole
Prilozi
- Definiše priloge - Shvata potrebu - Analiza i prevod
- Upoznaje se sa - Pronalazi priloge u povezivanja teorije odgovarajućih
građenjem priloga rečenici i određuje i prakse rečenica i tekstova
- Navodi podjelu njihovu funkciju
priloga - Određuje tvorbu i
- Upoznaje se sa značenje priloga
komparacijom - Koristi pravilno
priloga priloge
- Navodi upotrebu - Uočava i shvata
priloga u recepturi upotrebu priloga u
recepturi
Prijedlozi
- Upoznaje funkciju - Analizira funkciju - Razvija sposobnost - Analiza rečenica i
prijedloga prijedloga analitičkog i tekstova
- Navodi prijedloge - Prepoznaje logičkog mišljenja
sa akuzativom prijedloge u
- Navodi prijedloge rečenici
sa ablativom - Razlikuje upotrebu
162
Formativni ciljevi
- Nabraja prijedloge prijedloga uz
koji se odeđene padeže
upotrebljavaju uz - Koristi pravilno
oba ova padeža prijedloge
- Navodi prijedloge - Pravilno
koji se najčešće upotrebljava
koriste u recepturi prijedloge u
recepturi
Receptura
- Definiše pojam - Analizira način - Navikava se na - Pisanje recepata
receptura pisanja recepta samostalnost u - Tumačenje
- Upoznaje način - Razlikuje postupke radu skraćenica u
pisanja recepta obrade ljekovitih - Razumije značaj receptima
- Navodi najčešće sirovina stručnosti i
skraćenice u - Razlikuje oblike preciznosti pri radu
receptima ljekova
- Pravilno koristi
skraćenice u
receptima

- R. Popović, Latinski jezik za I razred medicinske, veterinarske i poljoprivredne
škole, Zavod za udžbenike, Beograd, Obilićev venac 5, 2007.

- Stručni rječnici
- Leksikoni

- Usmeno, najmanje jednom u klasifikacionom periodu.
- Pismena provjera znanja - pismeni zadatak (po jedan u polugodištu).
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u
klasifikacionom periodu.

- Pozitivna ocjena na kraju školske godine

- Profesor latinskog jezika i književnosti
163
Povezanost sa drugim predmetom
Znanja
Predmet Znanja
- Pravilan izgovor - Anatomija sa fiziologijom - Latinski nazivi
- Pravilan naglasak
- Pravilan izgovor - Praktična nastava - Latinski nazivi
- Pravilan naglasak - Vođenje protokola i
- Receptura izdavanje rezultata
- Pravilan izgovor - Farmakologija - Pravilan izgovor
- Pravilan naglasak - Pravilan naglasak
- Receptura - Receptura
164
1.3.3. ZDRAVA ISHRANA I DIJETETIKA
1. Naziv predmeta: ZDRAVA ISHRANA I DIJETETIKA
Vrste nastave
Teorija Vježbe
nastava
I
II 62 10 72
III
IV
Ukupno 62 10 72

- Usvajanje osnovnih znanja iz oblasti dijetetike.
- Razvijanje pravilnog odnosa prema zdravoj ishrani i unosu hranljivih materija.
- Razvijanje pravilnog odnosa prema alternativnoj ishrani, dijetalnoj ishrani i
načinu sprovođenja dijete.
- Uviđanje važnosti prilagođavanja ishrane zdravstvenom stanju i uzrastu čovjeka u
cilju očuvanja zdravlja.
- Osposobljavanje učenika za izradu šema nepoželjnih i odgovarajućih namirnica i
pravilne piramide ishrane zavisnosti od zdravstvenog stanja čovjeka.
- Sticanje osnovnih znanja o bolestima nepravilne ishrane, odgovarajućoj ishrani i
nutritivnoj terapiji.
- Razvijanje analitičkog, logičkog mišljenja i sposobnosti argumentovanog
iznošenja svog mišljenja.
- Osposobljavanje učenika da stečena znanja primijene u praksi i daljem
usavršavanju.
165
Razred: PRVI
Formativni ciljevi
Uvod u dijetetiku
- Navodi definiciju - Pronalazi sličnosti i - Stiče pozitivan stav Diskusija:
dijetetike razlike između prema novim - Za/protiv dijete
- Nabraja i ishrane, dijete, saznanjima
pojašnjava osnovne hranljivih materija - Razvija sposobnost
pojmove dijetetike i esencijalnih argumentovanog
- Upoznaje materija iznošenja
uravnoteženu - Razlikuje sopstvenog
kvalitetnu, dijetoprofilaktičku mišljenja, i
bezbijednu i i dijetopreventivnu uvažavanje
dijetalnu ishranu ishranu suprotnog
Hranljive materije i zdrava ishrana
- Zna pravila zdrave - Analizira - Razumije značaj - Izrada šeme
ishrane energetsku, zdrave ishrane i dnevnih potreba
- Navodi najvažnije gradivnu i biološku unosa hranljivih za vitaminima
hranljive materije ulogu hrane materija čovjeka-rad u
koje su neophodne - Razlikuje dnevne parovima
za rast i razvoj potrebe u ishrani
čovjeka čovjeka u
- Upoznaje se sa zavisnosti od
energetskom i uzrasta,
biološkom zdravstvenog
vrijednošću hrane stanja i fizičke
- Upoznaje ulogu aktivnosti
masti, bjelančevina - Uočava posljedice
i ugljenih hidrata u pogrešne ishrane u
ishrani odraslog pojedinim životnim
čovjeka razdobljima
kalorijsku pravilnog unosa
vrijednost vitamina u okviru
pojedinih hranljivih ishrane čovjeka
sastojaka - Vrednuje značaj
- Navodi podjelu adekvaktnog unosa
vitamina: vode u normalnoj
liposolubilni A, D, ishrani
E, K i - Uočava razliku
hidrosolubilni između
kompleks D i liposolubilnih i
vitamin C hidrosolubilnih
Upoznaje ulogu vitamina
vode u zdravoj - Pravi shemu
ishrani dnevnih potreba za
vitaminima u
zavisnosti od
uzrasta,
zdravstvenog
stanja i fizičke
aktivnosti čovjeka
166
Formativni ciljevi
čovjeka.
Alternativna ishrana (vegeterijanska ishrana, makrobiotika)
- Definiše i - Upoređuje i - Razumije značaj - Pretraživanje
pojašnjava obrazlaže razlike alternativne Interneta na temu
alternativne načine između pojedinih ishrane alternativna
ishrane načina ishrane ishrana- diskusija
(vegeterijanstvo, - Analizira prednosti zapažanja
makrobiotika...) i nedostatke - Izrada šeme
pojedinih načina odgovarajućih i
prehrane po nepoželjnih
čovjekovo zdravlje namirnica u
- Pravi piramidu zavisnosti od
ishrane za pojedine zdravstvenog
načine ishrane stanja organizma
- Pravi shemu
nepoželjnih i
odgovarajućih
namirnica
Dijetalna ishrana
- Zna režim dijetalne - Uočava značaj - Pozitivno Izrada tematskih
ishrane dijeta za zdravlje procjenjuje značaj panoa:
- Poznaje podjelu i čovjeka dijetalne ishrane i - Dijetalna ishrana i
vrste dijeta - Analizira pravilnog zdravlje
- Navodi i pojašnjava karakteristike sprovođenja dijete
podjelu dijeta pojedinih dijeta i
upoređuje režime
dijetalne ishrane
Ishrana različitih kategorija zdravih ljudi
- Upoznaje pravilnu - Analizira - Razumije značaj - Izrada piramide
ishranu u odnosu energetsku, prilagođavanja ishrane-grupni rad
na uzrast: gradivnu i biološku ishrane (4-5 članova u
odojče, ulogu hrane zdravstvenom grupi)
malo dijete, - Upoređuje dnevne stanju i uzrastu
adolescent, potrebe u ishrani čovjeka u cilju
odrasli i muškarca i žene očuvanja zdravlja
stari ljudi - Upoređuje
- Objašnjava ishranu fiziološku i
u odnosu na prehrambenu
različita fiziološka vrijednost
stanja organizma: majčinog, kravljeg
trudnice, mlijeka i mliječnih
dojilje, formula
sportisti - Razlikuje dnevne
potrebe ishrane u
odnosu na uzrast,
fiziološko stanje
organizma i pol
- Razlikuje kalorijsku
vrijednost
pojedinih
namirnica
167
Formativni ciljevi
- Skicira i objašnjava
piramidu pravilne
ishrane u zavisnosti
od uzrasta i
fiziološkog stanja
organizma
Bolesti nepravilne ishrane i odgovarajuće dijete (ishrana kod depresija, bolesti jetre,
oboljenja žučnih puteva, bubrega, malignih oboljenja, dijabetisa, anoreksije, bulimije,
operacija)
- Poznaje uzroke - Ocjenjuje koja je - Razumije značaj Izrada tematskih
nastanka bolesti ishrana nepravilna i zdrave ishrane u panoa i
nepravilne ishrane objašnjava njen poboljšanju i prezentacija:
- Objašnjava uzroke uticaj na nastanak ocuvanju zdravlja - Bolesti nepravilne
nastanka pojedinih bolesti ishrane
gojaznosti - Obrazlaže uz
- Navodi i objašnjava navođenje primjera
uzroke nastanka značaj dijeta kod
kaheksije i pojedinih bolesti
anoreksije - Upoređuje i
- Navodi i objašnjava pojašnjava uzroke,
kliničku sliku i kliničku sliku i
posljedice kod terapiju bolesti
gojaznosti i nepravilne ishrane
anoreksije - Vrši izbor
- Objašnjava namirnica za
gojaznost kako pojedine dijete
faktor rizika za - Razlikuje alergene,
nastanak oboljenja sastojke životnih
srca, šećerne namirnica
bolesti, bolesti
jetre i žučnih
puteva
- Poznaje terapiju
gojaznosti
- Poznaje uzroke
nastanka, kliničku
sliku i terapiju kod
hipo i avitaminoze
(skorbus, pelagra,
rahitis, kokošije
slepilo,
megaloblastna
anemija)
- Navodi i pojašnjava
uzroke, kliničku
sliku i terapiju
hepervitaminoza
(vitamini
rastvorljivi u
mastima)
- Objašnjava uzroke
168
Formativni ciljevi
kliničku sliku i
terapiju
dehidratacija i
hiperhidratacija
- Navodi namirnice
koje često
izazivaju alergijske
reakcije
- Poznaje dijete kod
kardiovaskularnih
bolesti ( šećerne
bolesti, bolesti
probavnog trakta,
bolesti bubrega,
bolesti jetre i žuči)
Nutritivna terapija
- Navodi i pojašnjava - Analizira indikacije - Stiče pozitivan stav - Posjeta ustanovi,
oblike nutritivne za nutritivnu prema zdravoj posmatranje
terapije terapiju ishrani postupaka
- Poznaje inidikacije - Obrazlaže tehniku - Razvija sposobnost izvođenja
za paranteralnu izvođenja opažanja nutritivne terapije,
ishranu paranteralne - Razvija sposobnost individualno
- Poznaje indikacije terapije analitičkog i belježenje
za ishranu - Obrazlaže tehniku logičkog mišljenja zapažanja
nadogastičnom plasiranja
sondoma nadogastične sonde
- Pojašnjava tehniku - Utvrđuje indikacije
primjene za nutritivnu
parenteralne terapiju
terapije - Upoređuje
- Navodi i pojašnjava indikacije za
tehniku plasiranja parenteralnom
nadogastične sonde terapijom i
- Nabraja rastvore za terapijom
paranteralnu nadogastičnom
primjenu sondoma
- Opisuje moguće
komplikacije usljed
primjene nutritivne
terapije

- P.Barović, Zdravstvena nega za III razred medicinske škole, Zavod za udžbenike i
- M.I.Kulugić, Zdrava ishrana i dijetetika, Book Tuzla, 2008.
- D.Pokorn, Dijetetika, DZS, 2000.
- S.B.Paunovič, M.Nikolić, Nauka o ishrani, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2000.
- M.Kodele, M.S.Stanojević, M.Gliha, Prehrana, DZS, 2000.
- Đ.Matić, Zdravstvena nega u internoj medicini, Madejan, Beograd, 2001.
- Internet izvori
169
- Kompjuter
- Video projektor
- Računarska učionica
- Internet
- Shema piramide zdrave ishrane



- Doktor medicine
- Nutricioista

Znanja
Predmet Znanja
- Bolesti nepravilne ishrane - Anatomija sa fiziologijom - Anatomska i funkcionalna
(bolesti jetre, oboljenje organizacija čovječjeg
žučnih puteva, bubrega i organizma
dr.) - Digestivni sistem
- Urinarni sistem
- Načela zdrave ishrane, - Zdravstvena zaštita i - Higijena ishrane
nutritivne potrebe u higijena
zdravlju i bolesti
- Hranljive materije i zdrava - Hemija i biohemija - Voda, kiseonik
ishrana - Osnovi metabolizma
- Hranljive materije I zdrava - Bolesti zuba i preventivna - Prevencija oboljenja usta i
ishrana stomatologija zuba
- Načela zdrave ishrane - Praktična nastava - Zdrava ishrana i prevencija
- Ishrana različitih
kategorija ljudi - Bolesti nepravilne ishrane
- Bolesti nepravilne ishrane i
odgovarajuće dijete
- Bolesti nepravilne ishrane i - Farmakologija - Opšta farmakologija
odgovarajuće dijete
- Bolesti nepravilne ishrane i - Patologija - Tumori, otoci,
odgovarajuće dijete dehidratacija
170
1.3.4. LIKOVNA UMJETNOST SA ESTETIKOM
1. Naziv predmeta: LIKOVNA UMJETNOST SA ESTETIKOM
Vrste nastave
Teorija Vježbe
nastava
I
II 62 10 72
III
IV
Ukupno 62 10 72

- Izgrađivanje odnosa prema umjetnosti i kulturi.
- Poznavanje istorijskih faktora koji su uticali na razvoj umjetnosti.
- Upoznavanje sa različitim poimanjem umjetnosti kroz istoriju.
- Poznavanje anatomskih mjera ljudske figure.
- Sticanje osjećaja za kompoziciju.
- Sticanje osjećaja za boju.
- Sticanje osjećaja za treću dimenziju.
- Razvijanje sposobnosti opažanja.
- Razvijanje samostalnosti pri radu.
- Razvijanje kreativnosti i kreativnog mišljenja.
- Razvijanje svijesti o ulozi estetskih vrijednosti.
171
Razred: PRVI
Formativni ciljevi
Umjetnost
- Upoznaje se sa - Analizira - Stiče pozitivan stav - Korišćenje stručne
pojmom umjetnička djela i prema novim literature i
umjetnost: razlikuje saznanjima Interneta
umjetničko djelo, umjetničke stilove
epoha, stil, pravac,
umjetnička kritika
Likovna umjetnost
- Nabraja likovne - Razlikuje likovne - Razvija sposobnost - Korišćenje stručne
discipline: crtež, discipline analitičkog i literature
slikarstvo, logičkog
skulptura, grafika, zaključivanja
arhitektura i
primijenjena
umjetnost
Likovno djelo
- Upoznaje se sa - Razlikuje motive - Korišćenje stručne
motivima u likovne umjetnosti: literature
likovnoj portret, akt,
umjetniosti pejzaž, mrtva
- Nabraja teme priroda
likovne umjetnosti: - Razlikuje teme
religiozne, likovne umjetnosti
istorijske,
mitološke,
alegorijske i
simboličke
Crtež
- Upoznaje liniju kao - Uočava značaj - Razvija sposobnost - Praktični rad
umjetničko linije u stvaranju opažanja
sredstvo: stvaranje umjetničkog djela - Korišćenje stručne
konture, površine, - Analizira crtež kroz literature
kompozicije epohe
- Pojašnjava - Razlikuje osnovne
pojmove tehnike crtanja:
proporcija, olovka, ugalj,
simetrija, kreda, pero,
perspektiva metalno pero,
- Nabraja vrste lavirani crtež,
crteža: skica, crtež četkicom
studija, tehnički - Crta ljudsku figuru
crtež postavljenu u
- Upoznaje crtačke različitim pozama
tehnike (kroki)
- Crta portret po
živom modelu u
tehnici olovke
vodeći računa o
odnosu veličina
172
Formativni ciljevi
(proporciji),
karakternim
osobinama modela
Slikarstvo
- Upoznaje boje - Razlikuje boje - Razvija sposobnost - Korišćenje stručne
spektre, podjelu na spektra: opažanja literature i slikanje
hromatske i hromatiske i u prirodi
ahromatske boje ahromatske - Posjeta galerijama
- Upoznaje glavna - Uočava i muzejima
svojstva boja: ton, komplementarni
valer, zasićenost. odnos, odnos
- Nabraja slikarske svijetlo-tamno,
tehnike toplo-hladno,
- Upoznaje se sa simultani kontrast
slikanjem mrtve - Uočava izražajne
prirode u tehnici mogućnosti
tempere slikarskih tehnika
- Slika pejzaž u
tehnici akvarel
- Slika mrtvu prirodu
u tehnici tempere
(tri boje), analizira
svjetlost i sjenku
Skulptura
- Upoznaje i opisuje - Upoređuje i - Razumije značaj - Korišćenje stručne
skulpturu u analizira skulpturu estetike pri radu literature
slobodnom prostoru u slobodnom - Posjeta galerijama
i reljefnu skulpturu prostoru kroz i muzejima
- Nabraja i opisuje epohe
vajarske tehnike: - Analizira reljefnu
modelovanje, skulpturu kroz
vajanje, livenje, epohe
klesanje - Analizira i
- Nabraja i opisuje upoređuje
skulpturske skulpturske tehnike
materijale - Prepoznaje vrste
- Poznaje motive u skulptorskog
vajarstvu: portret, materijala: glina,
kip, bista, torzo, drvo, kamen, kost,
skulpturske gips, štuko, vosak
kompozicije
Grafika
- Upoznaje se sa - Razlikuje - Posjeta muzejima,
umjetničkom i umjetničku i galerijama,
industrijskom industrijsku štamparijama
grafikom grafiku.
- Poznaje vrste - Analizira i uočava
štampe: visoka, razliku između
duboka, ravna grafičke tehnike:
- Nabraja i opisuje drvoreaz, linoreza,
grafičke tehnike bakropisa,
173
Formativni ciljevi
bakroreza, suve
igle, akvatinta,
bakropisa,
mecotinta,
litografije
Arhitektura
- Upoznaje se sa - Analizira namjeru - Koristi Internet i
osnovnim arhitekture kroz stručnu literaturu
zakonitostima istoriju
arhitekture - Upotrebljava
- Pojašnjava pojmove,
(termine) enterijer,
enterijer, eksterijer,
eksterijer, urbanizam,
urbanizam, hortikultura
hortikultura
Istorija umjetnosti
- Upoznaje se sa - Razlikuje istorijska - Korišćenje stručne
istorijom likovne razdoblja likovne literature
umjetnosti i umjetnosti
njenom podjelom - Razlikuje pojmove
na razdoblja arheologija, muzej,
galerija, kustos,
konzervator,
restaurator
Umjetnost praistorije
- Upoznaje i opisuje - Razlikuje periode - Posjeta galerijama
umjetnst paleolita, praistorije: i muzejima
neolita i metalnog slikarstvo,
doba skulpturu,
arhitekturu,
primijenjenu
umjetnost
Umjetnost starog vijeka
- Upoznaje - Razlikuje - Stiče pozitan stav - Poseta galarijama,
umjetnost arhitekturu, prema novim muzejima
Mesopotamije: slikarstvo, saznanjima - Stručne ekskurzije
Sumerska, Asirska, vajarstvo i - Posjeta
Persijska primijenjenu bibliotekama
- Poznaje i umjetnost naroda - Istraživanje
objašnjava Mesopotamije Interneta
nastanak Egipatske - Ukazuje na - Korišćenje
kulture i osnovne fotografija,
umjetnosti karakteristike slajdova,
- Upoznaje egejsku egipatske reprodukcija
umjetnost: umjetnosti
kikladska, minojska - Prepozanje djela
i mikenska arhitekture antičke
umjetnost. Grčke
- Opisuje umjetnost - Prepozanje
antičke Grčke: primjere
174
Formativni ciljevi
arhajski, klasični i arhitekture,
helenski period skulpture i
- Upoznaje i opisuje slikarstva staroga
Etrursku umjetnost Rima
i umjetnost starog - Prepoznaje
Rima karakteristike
- Upoznaje rano ranohrišćanske
hrišćansku umjetnosti
umjetnost
Umjetnost srednjeg vijeka
- Upoznaje - Prepoznaje - Posjeta galerijama
umjetnost karakteristike i muzejima
Vizantije Vizantijske
- Upoznaje i opisuje arhitekture i
romaniku i gotiku. slikarstva
- Upoređuje
umjernost
romanike i gotike
Umjetnost novog vijeka
- Objašnjava pojavu - Upoređuje i - Stiče pozitivan stav - Korišćenje
renesanse kao analzira djela prema novim Interneta, stručne
najznačajnijeg arhitekture, saznanjima literature
pokreta u kultuiri slikarstva i - Posjeta galerijama
Evrope vajarstva i muzejima
- Upoznaje najznačajnijih
umjetnost predstavnika
manirizma renesanse
- Upoznaje i opisuje: - Prepoznaje
- umjetnost baroka umjetnost
(Italija, Španija, manirizma
Holandija, - Upoređuje i
Flandrija, analizira umjetnost
Francuska, baroka
Engleska) i rokokoa - Upoređuje i
- umetnost analizira umjetnost
neoklasicizma, neoklasicizma sa
- umjetnost antičkom
romantizma, umjetnošću
- umjetnost - Uočava osobenosti
realizma, slikarstva
- umjetnost romantizma i
impresionizma i povezanost sa
postimpresionizma književnošću
- Prepoznaje
osobenosti
realizma kao
pravca
- Upoređuje i
analizira umjetnost
impresionizma i
postimpresionizma
175
Formativni ciljevi
Moderna umjetnost
- Upoznaje i opisuje - Razlikuje pravce - Posjeta galerijama
stilove moderne moderne i muzejima
umjetnosti, umjetnosti:
najznačajnije fovizam,
predstavnike i ekspresionizam,
njihova djela kubizam,
futurizam,
dadaizam,
nadrealizam,
apstraktna
umjetnost, njihove
predstavnike i
djela
Savremena likovna umjetnost
- Upoznaje pravce - Razlikuje pravce - Stiče pozitivan stav - Posjeta galerijama
savremene likovne savremene likovne prema novim i muzejima
umjetnosti umjetnosti: saznanjima
enformel, optička
umjetnost,
asamblaž, pop-art,
hepening,
konceptualna
umjetnost, lend-
art, bodi-art
Estetika
- Upoznaje se sa - Analizira estetiku i - Korišćenje stručne
pojmom estetika filozofiju, planove i literature
slojeve
umjetničkog djela,
metafizičko u
umjetnosti
Estetika i umjetnost
- Upoznaje formu i i - Analizira formu i - Razvija sposobnost - Korišćenje stručne
sadržaj sadržaj opažanja literature
umjetničkog djela umjetničkog djela
Estetika i umjetnička kritika
- Upoznaje - Analizira - Stiče pozitivan stav
kriterijume za umjetničko djelo prema zanimanju
procjenjivanje - Prepoznaje
umjetničkog djela vaspitnu i moralnu
funkciju estetike u
umjetnosti
Estetičke kategorije
- Upoznaje pojmove - Upotrebljava - Korišćenje
lijepo, uzvišeno, pojmove lijepo, Interneta i stručne
tragično, komično, uzvišeno, tragično, literature
ljupko, ružno u komično, ljupko i
umjetnosti ružno
Umjetničko stvaranje
176
Formativni ciljevi
- Pojašnjava pojam - Procjenjuje - Razvija sposobnost - Korišćenje
genija vrijednost umjetničkog Interneta i stručne
umjetničkog djela opažanja literature
Istorija estetike
- Upoznaje sa - Prepoznaje istoriju - Korišćenje
istorijom estetike: estetike kroz Interneta i stručne
lijepo i umjetnost periode literature
u antici (Platon,
Aristotel),
srednovjekovna
estetika, estetika
renesanse, estetika
XVII i XVIII vijeka
(Imanuel Kant),
estetski pravci u IX
vijeku
(Šopenhauer, Niče,
Kroče)
Semantička i simbolička estetika
- Pojašnjava - Prepoznaje - Korišćenje stručne
(termine) semantičku i literature
semantička i simboličku estetiku
simbolička

- L. da Vinči, Traktat o slikarstvu, Miodrag Draničanin, Beograd, 1988.
- H.W.Janson, Istorija umjetnosti, Prosveta, Beograd, 1994.
- P.Vasić, Uvod u likovne umjetnosti (elementi likovnog izražavanja), Univerzitet
umjetnosti u Beogradu, Beograd, 1998.
- Grupa autora, Majstori umjetnosti, Komuna, Beograd, 1997.
- S.Petrović, Estetika, Beograd, 1996.

- Slajdovi
- Projektor
- Reprodukcije
- Biblioteka


- Pozitivna ocjena kraju školske godine.

- Profesor likovne umjetnosti
- Akademski slikar, odnosno diplomirani slikar
177
- Akademski vajar, odnosno diplomirani vajar
- Akademski grafičar, odnosno diplomirani grafičar
- Profesor ili diplomirani istoričar umjetnosti

Znanja
Predmet Znanja
- Kosti i mišiči glave, gornjih i - Anatomija sa fiziologijom - Crtanje portreta, stojeće i
donjih ekstremiteta sjedeće figure
- Estetika - Praktična nastava - Razvijanje estetskih
sposobnosti
178
1.3.5. PSIHOLOGIJA I KOMUNIKOLOGIJA
1. Naziv predmeta: PSIHOLOGIJA I KOMUNIKOLOGIJA
Vrste nastave
Teorija Vježbe
nastava
I
II
III 62 10 72
IV
Ukupno 62 10 72

- Upoznavanje sa predmetom, granama, metodama i tehnikama psiholoških
istraživanja.
- Sticanje znanja o organskim i društvenim činiocima psihičkog života.
- Usvajanje znanja o osnovnim psihičkim pojavama (osjećaji i opažaji, učenje,
pamćenje i zaboravljenje, mišljenje, emocije, motivacija, stavovi i vrijednosti).
- Razvijanje svijesti o činiocima koji utiču na formiranje i razvoj ličnosti.
- Razvijanje osnovnih vještina komunikacije, usvajanje pravila uspješne
komunikacije, korišćenja JA poruka.
- Usvajanje potrebnih znanja i vještina neophodnih u komunikaciji sa pacijentima u
procesu ozdravljenja, kao i vještina komunikacije u organizaciji.
- Bolje razumijevanje sebe i drugih.
- Razvijanje vještina socijalne snalažljivosti i adaptacije, samokontrole i
emocionalne stabilnosti.
179
Razred: DRUGI
Formativni ciljevi
Predmet, grane i metode psihologije
- Navodi definiciju - Analizira proces - Bolje razumije Vježba:
psihologije i formiranja sebe i druge - Analiza
pojašnjava cilj dominantnih dominantnih
psiholoških psiholoških osobina psiholoških osobina
istraživanja kod sebe i drugih i njihovog
- Objašnjava predmet - Upoređuje odnos formiranja - rad u
proučavanja psihologije i drugih parovima.
psihologije u naučnih disciplina
zavisnosti od u procesu Subjektivni i
sadržaja i oblika razumijevanja ljudi objektivni podaci –
javljanja psihičkih i njihovih diskusija
pojava raznovrsnih
- Ukratko opisuje aktivnosti
teorijski i praktični - Uočava razliku
zadatak i imenuje između objektivnih
glavne grane i subjektivnih
psihologije podataka i tehnika
- Nabraja i pojašnjava koje se koriste za
metode i tehnike registrovanje
putem kojih se jednih odnosno
prikupljaju podaci u drugih
psihološkim
istraživanjima
Organske osnove i društveni činioci psihičkog života
- Opisuje podjelu, - Analizira ulogu - Razumije značaj - Prikaz modela
građu i ulogu centralnog i boljeg mozga
centralnog i perifernog nervnog razumijevanja sebe - Šematski prikaz
perifernog nervnog sistema u nastanku i drugih prenošnja
sistema i pojašnjava psihičkih procesa informacija od čula
funkcije čula - Upoređuje preko receptora do
- Nabraja žlijezde sa posljedice koje CNS - navođenje
unutrašnjim nastaju usljed primjera
lučenjem i povećanog i Radionica:
pojašnjava njihovu smanjenog lučenja Rad u manjim
ulogu žlijezda sa grupama, igra
- Pojašnjava razvoj unutrašnjim uloga - pacijenti
psihičkog života lučenjem (sa poremećenim
čovjeka sa aspekta - Kritički procjenjuje lučenjem žlijezda
filogeneze, teorije interakcije i sa unutrašnjim
ontogeneze, konvergencije u lučenjem) - doktor,
nativizma i objašnjenju zdravstveni
empirizma individualnog tehničar, članovi
razvoja čovjeka porodice i dr.
Osnovne psihičke pojave
Osjećaji i opažaji - Na primjerima - Pozitivno - Prikaz slika -
- Navodi i pojašnjava uočava principe procjenjuje ''Prisvajanje
faze javljanja organizacije postojanje konture'',
osjećaja, akciono opažaja individualnih djelimične
180
Formativni ciljevi
vrijeme, vrste - Analizira uticaj razlika u opažanju konture, slika koje
osjeta, biofidbek i ranijeg iskustva, - Razumije da su ilustruju dobar
osobine po kojima motivacije i moguće greške u pravac, zajedničku
se osjeti razlikuju psihofizičkog stanja opažaju drugih sudbinu,
jedni od drugih na opažanje i ljudi asimetrične figure i
- Definiše opažaj, obrazlaže na - Podstiče preciznost zatvaranje -
osjećaj i pažnju i primjerima u opažanju diskusija zapažanja
pojašnjava principe - Analizira proces Diskusija:
organizacije opažaja uzajamnosti - Uticaj ranijeg
i osobine pažnje opažanja osoba, iskustva,
- Objašnjava razliku uticaj prve motivacije i
između osjećaja, impresije, činioce psihofizičkog stanja
opažaja i pažnje koji povećevaju na opažanje,
- Pojašnjava proces tačnost u opažanju navođenje
opažanja osoba, i činioca koji mogu primjera.
vrste podataka i dovesti do grešaka - Proces uzajamnog
uzajamnost u opažanju opažanja, greške u
opažanja - Upoređuje faktore opažanju,
- Pojašnjava utisak koji utiču na navođenje primjera
prve impresije i uzajamnost - Igra uloga
pristrasnosti u opažanja pacijenta - pacijent -
opažanju i činioce i zdravstvenog zdravstveni radnik
koji utiču na tačnost radnika
ocjenjivanja drugih
Učenje, pamćenje i - Na primjerima - Pozitivno - Izrada slika od
zaboravljanje Pavlovog, procjenjuje značaj strane učenika, po
- Definiše učenje i Skinerovog i navikavanja na instrukcijama
pojašnjava ishode Kelerovog psihološke uslove nastavnika, koje
učenja eksperimenta uspješnog učenja i ilustruju Pavlov,
- Navodi i objašnjava utvrđuje i prilagođavanja Skinerov i
vrste učenja prema upoređuje stepen sopstvenom načinu Tornjakov
kriterijumu složenosti učenja učenja eksperiment,
složenosti i prema - Analizira kako - Razvija sposobnost prezentacija i
sadržaju koji se uči promjene u uspješnog učenja diskusija na času
- Definiše pamćenje i pamćenju utiču na - Video prikaz osoba
zaboravljanje, ličnost sa različitim
opisuje vrste - Analizira značaj vrstama
pamćenja i proces transfera u učenju poremećaja
zaboravljanja - Vrednuje značaj pamćenja
- Upoznaje psihološke formiranja radnih - Izrada plana rada,
uslove i metode navika u učenju i učenja i slobodnih
uspješnog učenja korišćenja metoda aktivnosti u cilju
uspješnog učenja praćenja i
- Analizira svoj popravljanja svojih
uobičajni način radnih navika
učenja - Upoređivanje svog
načina učenja sa
idealnim - rad u
parovima
Mišljenje i - Na primjerima - Razvija sposobnost - Postavljanje
intelektualne obrazlaže faze kontrolisanja problema i njihovo
181
Formativni ciljevi
sposobnosti misaonog procesa i misaonog toka u rješavanje - rad u
- Navodi definiciju uočava njihov rješavanju parovima
mišljenja i značaj u rješavanju svakodnevnih - Šematski prikaz
pojašnjava uticaj svakodnevnih životnih teškoća krivulje
asocijacija, problema - Razumije da intelektualnog
shvatanja odnosa, - Vrednuje značaj postoje razlike u razvoja
znanja i iskustva na stvaralačkog intelektualnim - Šematski prikaz
mišljenj mišljenja sposobnostima klasifikacije
- Nabraja faze - Vrednuje značaj ljudi intelektualnih
misaonog procesa i poznavanja - Pozitivno sposobnosti
ukratko objašnjava intelektualnog procjenjuje - Navođenje
vrste mišljenja razvoja, stagnacije mogućnost uticaja primjera umne
- Defniše i opadanja na sopstveni zaostalosti ljudi iz
intelektualne - Analizira svoj intelektualni razvoj okruženja,
sposobnosti, intelektualni razvoj razgovor o
pojašnjava strukturu i mogućnosti njihovim uočenim
i upoznaje se sa unapređenja mogućnostima i
postupcima sopstvenog razvoja orjentaciono
mjerenja - Uočava razliku u svrstavanje u
intelektualnih intelektualnim određenu
sposobnosti sposobnostima kategoriju umne
- Upoznaje među ljudima zaostalosti
intelektualni razvoj - Analizira
i kalsifikaciju klasifikaciju umne
intelektualnih zaostalosti
sposobnosti istražuje moguće
uzroke
Emocije - Razlikuje emocije - Razumije značaj Vježba:
- Definiše emocije, sreće, tuge, bijesa, poznavanja - Prikaz slika ili
opisuje osnovne odvratnosti, straha neverbalne gluma odrađenih
vrste i osobine i iznenađenja na komunikacije emocija (sreća,
emocionalnih pojava osnovu facijalne - Bolje razumije bijes, tuga,
- Pojašnjava organske ekspresije osobe sopstvenu i odvratnost, strah i
promene koje - Analizira uticaj emocionalnost iznenađenje),
nastaju prilikom eksperimentisanja drugih ljudi razilkovanje
ispoljavanja emocija adolescenta sa - Stiče pozitivan stav emocionalnog
i način izražavanja sobom, usvajanja o značaju stanja od strane
emocija različitih stavova, emocionalne učenika
- Na osnovu uticaja vršnjačkih samokontrole u Diskusija:
šematskog prikaza grupa i očuvanja svog - Emocionalnost
pojašnjava razvoj povremenog mentalnog zdravlja dijete/adolescent/
emocija prema povlačenja u sebe i bolje socijalne odrasli
Katarini Bridžes i na formiranje interakcije Vježba:
pojašnjava razliku identiteta i - Uvježbavanje
između primarnih i sazrijevanje emocijalne
složenih emocija - Uočava značaj samokontrole u
- Objašnjava emocionalne različitim
specifičnosti samokontrole u socijalnim
emocionalnog života socijalnim interakcijama -
adolescenta interakcijama i igra uloga
- Navodi definicije postizanju željenih - Adekvatan i
182
Formativni ciljevi
emocionalne ciljeva neadekvatan
samokontrole - Analizira značaj emocionalni odnos
stresne situacije, emocija za zdravstveni radnik-
stresa i emocionalne mentalno zdravlje i pacijent – igra
reakcije uspostavljanja uloga
adekvatnih Radionica:
emocionalnih - Promjene, JA
odnosa između nakada, JA sada,
zdravstvenog Ja u budućnosti
radnika i pacijenta (cilj: upoznavanje
- Analizira uticaj promjena koje se
emocionalne dešavaju tokom
neravnoteže - adolescenskog
stresa na različita uzrasta)
psihosomatska
oboljenja
Motivacija - Vrednuje značaj - Bolje razumije - Šematki prikaz
- Pojašnjava pojam homeostaze i frustracione osnovnog
motiva, razliku homeostatskih reakcije kod sebe i motivacionog
između motiva i mehanizama u drugih ciklusa
motivatora i vrste organizmu - Bolje razumije - Šematski prikaz
motiva prema - Uočava proces i motivaciono Lestvice motiva
različitim značaj ponašanje i prema Maslovu
kriterijumima socijalizacije pokušaje Diskusija:
- Pojašnjava razliku u bioloških potreba zadovoljenja - Načini
značaju motiva - Analizira i željenih motiva zadovoljavanja
gladi, žeđi i obrazlaže na kod sebe i drugih bioloških potreba
seksualnog motiva primjerima - Pozitivno (gladi, žeđi i dr.)
- Objašnjava proces Masljovljevu procjenjuje značaj djeca/odrasli
socijalizacije hijerarhiju motiva korišćenja znanja o - Navođenje
bioloških potreba - Obrazlaže na motivima i primjera
- Upoznaje lične i primjerima mehanizmima reagovanja na
socijalne motive reakciju osobe na odbrane u frustraciju i
- Navodi i pojašnjava frustracije i način pospešivanju prevazilaženje
hijerarhiju motiva prevazilaženja saradnje sa ljudima frustracije - rad u
po Maslovu frustracije parovima
- Definiše i pojašnjava - Analizira - Radionica
pojmove: barijera, mehanizme Rad u manjim
frustracija, odbrane koje ljudi grupama -
tolerancija na najčešće koriste u mehanizmi odbrane
frustraciju, opravdavanju i njihovo
potiskivanje, neprihvatljivog ispoljavanje -
mehanizam odbrane ponašanja svaka grupa ima
- Nabraja i pojašnjava - Koristi znanja o zadatak da
različite vrste motivima demonstrira jednu
mehanizma odbrane (Masljovljeva životnu situaciju
teorija hijerarhije, koja je u skladu sa
frustracija, nekim od
tolerancija na mehanizama
frustraciju, odbrane
potiskivanje) u - Igra uloga
183
Formativni ciljevi
procesu oporavka - Pacijent
bolesnika zdravstveni radnik
(korišćenje znanja
o motivima)
Interesovanja, -Uočava razliku u - Analiza
stavovi i vrijednosti korišćenju međusobnih
- Navodi definiciju slobodnog vremena interesovanja i
interesovanja i u zavisnosti od načina korišćenja
pojašnjava vrste interesovanja slobodnog vremena
interesovanja među ljudima - rad u parovima
- Pojašnjava razliku - Vrednuje značaj Radionica:
između stavova i poznavanja Zdravstvena
vrijednosti različitih vrsta propaganda:
- Navodi činioce koji interesovanja u izrada poruka u
utiču na formiranje cilju vidu razglednica,
stava, otpornost prilagođavanja plakata, letaka,
stava na promjenu i interesovanjima panoa, TV i radio
način promjene slobodnog vremena oglasa, kratkih
stava pacijenta u video zapisa i sl.
- Definiše socijalne procesu oporavka Diskusija:
predrasude i - Obrazlaže na - Stavovi, otpornost
pojašnjava način primjerima i promjena.
borbe protiv vrednuje značaj Radionica:
predrasuda činioca koji utiču - „Šta mi je važno-
- Pojašnjava termin na formiranje moje vrijednosti“
zdravstvena kultura stava, otpornost i (cilj: razmišljanje
i činioce koji utiču promjenu o sopstvenim
na formiranje - Vrednuje značaj i vrijednostima,
zdravstvenih stavova činioce koji utiču u uviđanje da se
- Nabraja i pojašnjava borbi protiv hijerarhija
psihološka načela predrasuda vrijednosti mijenja
zdravstvene - Izrađuje reklame o u zavisnosti od
propagande zdravstvenoj različitih faktora“)
propagandi,
poštujući načela
zdravstvene
propagande
Ličnost i organizacija psihičkog života
Struktura ličnosti - Kroz primjere - Razumije da - Šematski prikaz
- Navodi definiciju obrazlaže postoje razlike u tipologije ličnosti
ličnosti i pojašnjava doslednost, emocionalnom prema Hipokratu
pojmove jedinstvenost i reagovanju na - Prikaz slika-
doslednosti, osobenost frustracije među tipologije ličnosti
jedinstvenosti i ponašanja neke ljudima prema starim
osobenosti osobe - Bolje razumije Grcima
ponašanja. - Na osnovu sebe i druge - Navođenje
- Definiše i šematskog prikaza primjera iz
pojašnjava analizira četiri tipa okruženja koji
pojmove: temperamenta najbolje
temperament, prema Hipokratu odgovaraju
sposobnosti, - Pronalazi tip Hipokratovoj
184
Formativni ciljevi
karakter, svijest o ličnosti iz tipologiji ličnosti
sebi, realno i okruženja koji
idealno JA najbolje
- Navodi i pojašnjava odgovaraju po
klasifikaciju ispoljavanju
strukture ličnosti na osobina ovoj
osnovu tipologiji
temperamenta, - Analizira značaj
sposobnosti, ispoljavanja
karaktera i svijesti o karakternih
sebi osobina kroz
- Pojašnjava vezu odnose prema
između tjelesnih drugim ljudima,
osobina i ličnosti po sebi, radnim
Krešmeru i Šeldonu zadacima i
društvenoj
zajednici
- Na primjerima
obrazlaže razliku
između realnog i
idealnog JA,
privatnog i javnog
JA
Dinamika ličnosti - Obrazlaže na - Razvija vještinu Oluja misli
- Navodi definiciju primjerima sukobe izbora željenog (Brainstrom)
dinamike ličnosti motiva dvostrukog motiva pri - Kada ste bili u
- Pojašnjava privlačenja, svakodnevnim situacijama sukoba
unutarlične i dvostrukog sukobima motiva u motiva i kako ste ih
interpersonalne odbijanja i socijalnoj riješili
sukobe privlačenja, i interakciji - Koje vaše uloge
savlađuje tehnike - Bolje razumije svakodnevno
izbora željenog sopstveno dolaze u sukob
cilja ponašanje i - Kako obično
- Analizira sukobe ponašanje drugih rješavate sukob
uloga i sukobe ljudi - U kojim
saznanja kroz situacijama se
navođenje primjera javljao vaš saznajni
nesklad
- Kako ste ga
doživjeli i riješili
Razvoj ličnosti - Analizira uticaj - Razumije uzročno Debata:
- Navodi i pojašnjava srdačnog i posljedične veze - Srdačan ili uzdržan
činioce koji utiču na uzdržanog odnosa uticaja porodice, odnos
razvoj ličnosti na razvoj ličnosti škole, kulture i - Ograničenje ili
- Pojašnjava uticaj - Upoređuje tipove društvenog sistema sloboda
vaspitanja u vaspitanja gdje se na razvoj ličnosti Test emocionalne
okviru porodice djetetu daju - Razumije značaj zrelosti,
na razvoj ličnosti izvjesna emocionalne međusobna
- Pojašnjava uticaj ograničenja i zrelosti u cilju procjena zrelosti-
škole, kulture i potpuna sloboda na uspješne socijalne rad u parovima,
društvenog razvoj ličnosti saradnje sa ljudima analiza ajtema
185
Formativni ciljevi
sistema na razvoj - Analizira testa (kriterijuma
ličnosti kriterijume zrelosti zrelosti) kroz
- Imenuje razvojne ličnosti i upoređuje diskusiju
faze i pojašnjava sa stupnjem
zrelost ličnosti sopstvene zrelosti
Promjene i poremećaj - Analizira - Razumije uzročno Diskusija:
društvenog života kriterijume posljedične veze - Normalnost/
- Pojašnjava razliku normalnosti i između adaptivnog nenormalnost
između normalnog nenormalnosti ponašanja osobe u - Video prikaz
i nenormalnog - Upoređuje sredini i formiranja psihotičnog,
ponašanja simptome neuroze, zdrave i zrele neurotičnog
- Upoznaje glavne psihoze i ličnosti ponašanja i
kategorije psihopatije i navodi - Razumije značaj psihopatije
mentalnih primjere kontrole nad - Prikaz slika
poremećaja - - Analizira uzroke i svojim postupcima, delikventnog
neuroze, psihoze, mjere sprečavanja razmjeni ponašanja, djece iz
psihopatije delikvencije osjećanja, stabilne potpunih i
- Imenuje i - Analizira uzroke, procjene sebe i nepotpunih
objašnjava oblike faze razvoja i drugih u porodica, zatim
neprilagođenog posljedice svakodnevnim primjera dobro
ponašanja alkoholizma i socijalnim organizovanog i
narkomanije interakcijama naorganizovanog
- Uviđa značaj - Razvija sposobnost društvenog
emocionalne emocionalne sistema,
stabilnosti u stabilnosti podsticanje
svakodnevnim učenika da uoče
životnim uzroke
interakcijama neprilagođenog
ponašanja
- Pretraživanje
Interneta od strane
učenika na temu
narkomanija,
ispovijesti
narkomana, vrste
droga i posljedice,
pretraživanje slika,
diskusija zapažanja
ili izrada tematskih
panoa
Komunikacija
- Definiše pojam - Uočava značaj - Razvija sopstveni - Brainstorming
komunikacije učenja o procesu komunikacioni stil pojma
- Navodi vrste komunikacije - Prepoznaje učenje komunikacija
komunikacije - Prepoznaje značaj komunikacionih
(podjele prema komunikacije za vještina kao izazov
vrsti znakova, razvoj pojedinca i i priliku za
uspješnosti, društva sopstveni napredak
složenosti) - Navodi primjere
- Navodi osnovne različiih
elemente neverbalnih
186
Formativni ciljevi
komunikacionog znakova.
procesa.
Pravila uspješne komunikacije i uzroci neuspješne komunikacije
- Poznaje načela - Na primjerima - Prihvata konflikte u - Brainstorming
funkcionalne prepoznaje komunikaciji kao pojmova
komunikacije ne/jasne poruke prirodnu pojavu i ne/uspješna
- Navodi uzroke - Prepoznaje priliku za komunikacija
neuspješnog, različitost napredovanje i - Vježba:
nejasnog percepcija i razvijanje odnosa Razlikovanje jasnih
komuniciranja neprihvatanje sa ljudima i nejasnih poruka
- Navodi tehnike sopstvene - Razvija sposobnost - Vježba:
nenasilne odgovornosti kao tolerancije i Rad u parovima -
komunikacije uzročnike konflikta prihvata različitost aktivno slušanje
- Navodi principe - Uspješno razlikuje - Vježba:
dobrog slušaoca i JA-TI rečenice Upotreba JA
lažnog slušaoca prema efektu koji rečenica u
postižu u konfliktnoj situaciji
interakciji
- Koristi JA rečenice
za izražavanje svog
stava, osjećanja i
sugestija
- Razvija tehniku
aktivnog slušanja
Odnos bolesnik - tehničar zdravstvene njege, komunikacija sa pacijentima, pomoć
pacijentima u procesu ozdravljenja
- Poznaje bonton u - Shvata da su - Navikava se na Vježba :
komunikaciji sa ljubaznost i odgovornost - Rad u parovima,
pacijentima strpljenje standard - Navikava se na razgovor sa
- Navodi ponašanja u samostalnost u pacijentom
karakteristike komunikaciji sa uspostavljanju (nestrpljivim,
komunikacije koja klijentom kontakta sa prezahtjevnim,
pozitivno utiče na - Upotrebljava pacijentom teško bolesnim,
stanje pacijenta pravilan i jasan ljutim itd.)
način izražavanja
- Kontroliše emocije,
izbjegava
pretjeranu
privatnost i bliskost
- Daje pozitivne
komentare, kojima
unosi vedrinu u
komunikaciju sa
klijentima
Komunikacija u organizaciji
- Upoznaje pojam i - Uočava - Razvija vještine Radionica:
navodi vrste grupa specifičnosti timskog rada i - Rad u malim
i organizacije pojedinih vrsta pregovaranja grupama –
- Navodi grupa donošenje odluka u
specifičnosti - Uočava timskom radu
strukture grupe s karakteristike
187
Formativni ciljevi
obzirom na moć i grupe s obzirom na
vrste moći razne vrste moći
- Navodi - Razumije važnost
karakteristike poštovanja
komunikacione i hijerarhije u
sociometrijske organizaciji
strukture grupe - Pravi razliku
- Definiše pojam između različitih
odlučivanja i oblika grupa
opisuje faze - Analizira proces
procesa donošenja grupnog
odluke odlučivanja
- Upoznaje grupno i - Pravi razliku i
individualno uočava prednosti
rješavanje grupnog rješavanja
problema problema u odnosu
na individualno

- N.Havelka, Psihologija za II i III razred medicinske škole, Zavod za udžbenike i
- M.Zvonarević, Psihologija, priručnik za nastavnike, Školska knjiga, Zagreb, 1964.
- Z.Trikić, D Koruga, J.Branješević, V.Damjanović, S.Vidović, Vršnjačka medijacija
- Od svađe slađe, Njemačka organizacija za tehničku saradnju (GTZ) GmbH,
Beograd, 2006.
- T.Mandić, Komunikologija, Psihologija komunikacije, Clio, Beograd, 2005.
- B.Piz, A.Piz, Definitivni vodič kroz govor tela, Mono&Manana, Beograd, 2005.
- B.M.Rosenberg, We can work it out, Resolving Conflicts Peacefully and
Powerfully, Puddle Dancer Press, Encititas, CA, 2003.

- Video projektor
- Prijektno platno
- Računarsaka učionica sa pristupom Internetu (po potrebi)
- Odgovarajuće slike, šeme, video zapisi, stručni časopisi
- Flip-čart



- Profesor psihologije
- Diplomirani psiholog
- Profesor pedagogije
188
- Diplomirani pedagog

Znanja
Predmet Znanja
- Organske osnove i činioci - Anatomija sa fiziologijom - Nervni sistem
psihičkog života
- Oblici neprilagođenog - Zdravstvena zaštita i - Pušenje, alkoholizam,
ponašanja higijena narkomanija
- Zdravstvena propaganda - Zdravstvena propaganda
- Komunikacija sa - Morfologija zuba - Dužnost i obaveze zubno-
pacijentima stomatološkog tehničara
- Mentalne retardacije - Bolesti zuba i preventivna - Liječenje zuba
stomatologija pacijentima sa posebnim
potrebama
- Bolesti zavisnosti i - Paradontologija i oralna - Bolesti zavisnosti
promjene u usnoj šupljini medicina
- Komunikacija sa - Praktična nastava - Komunikacija sa
pacijentima pacijentima, rodbinom
- Promjene i poremećeji - Psihička priprema
duševnog života pacijenta za različite
- Pravila uspješne i dijagnostičke procedure
neuspješne komunikacije - Specifičnosti komunikacije
- Klasifikacija umne sa roditeljima i djecom i
zaostalosti pacijentima sa posebnim
- Komunikacija u organizaciji potrebama
- Odnos bolesnik - tehničar - Komunikacija sa
- Komunikacija i pravila saradnicima
uspješne i uzroci - Konflikti i uspješna
neuspješne komunikacije komunikacija
- Etički odnos prema - Etika - Klasifikacija umne
pacijentima sa mentalnim zaostalosti
retardacijama - Timski rad
- Komunikacija u organizaciji
- Promjene i poremećaji - Patologija - Bolesti zavisnosti
duševnog života
189
1.3.6. PREDUZETNIŠTVO
1. Naziv predmeta: PREDUZETNIŠTVO
Vrste nastave
Teorija Vježbe
nastava
I
II
III 40 32 72
IV
Ukupno 40 32 72

- Razvijanje preduzetničke sposobnosti.
- Sticanje znanja o razvoju biznis ideje.
- Sticanje znanja o izradi biznis plana.
- Sticanje znanja i vještina za osnivanje privrednog društva.
- Sticanje znanja i vještina za upravljanje malim privrednim društvom.
- Osposobljavanje za rad u timu.
- Osposobljavanje za primjenu moderne vrste komunikacije.
- Osposobljavanje za prezentovanje rezultata rada uz pomoć savremenih
tehnologija.
190
Razred: TREĆI
Formativni ciljevi
Biznis ideja i biznis plan
- Upoznaje pojam - Suočavajući - Pozitivno - Poželjno je
biznis ideja argumente kritički procjenjuje značaj učenicima ukazati
- Opisuje nastanak procjenjuje kreativnosti u radu na primjere
biznis ideje kvalitet poslovne - Razvija sposobnost - Organizovati
- Nabraja i ideje u skladu sa postizanja prisustvo
opredjeljuje se za postulatima kompromisa predstavnika
poslovnu ideju tržišnog poslovanja - Razvija sposobnost realnog privrednog
- Nabraja moguće - Uviđa važnost analitičkog društva
vrste djelatnosti izrade biznis plana mišljenja - Primjena tehnika
- Opisuje pojam u kontekstu - Navikava se na za unapređenje
biznis plan obezbjeđivanja odgovornost u radu razmišljanja, npr.
- Upoznaje pojmove: podrške, kako - Razumije važnost eksperiment Šest
vizija, misija, unutar samog očuvanja zdrave šešira
strategija, ciljev privrednog društva životne sredine - Kao model može da
- Upoznaje postupak tako i od strane - Navikava se na posluži biznis plan
istraživanja tržišta eksternih partnera marljivost i realnog privrednog
- Upoznaje pojmove: (investitora, preciznost društva
marketing plan i kreditora) - Pripremiti
plan prodaje - Razlikuje pojmove: integralnu cjelinu
- Opisuje elemente vizija, misija, od elemenata
finansijskog plana strategija biznis plana
privrednog društva - Kroz primjere
- Objašnjava obrazlaže ciljeve
neophodnost privrednog društva
očuvanja životne - Kroz primjere
sredine obrazlaže postupak
- Rezimira biznis istraživanja tržišta
plan na novom primjeru
- Prezentuje biznis - Izvodi zaključke o
plan potencijalnoj
konkurenciji
- Izvodi zaključak o
potencijalnim
kupcima/
korisnicima usluga
- Vrši opis
proizvoda/usluga
- Uviđa značaj
sprovođenja
kontrole kvaliteta
proizvoda/usluga
- Kroz primjere
obrazlaže
elemente
finansijskog plana
privrednog društva
- Sarađuje kod
191
Formativni ciljevi
izrade plana
očuvanja životne
sredine za
konkretno
privredno društvo
- Oblikuje dinamiku
realizacije biznis
plana
- Kritički procjenjuje
slabosti sačinjenog
biznis plana
Osnivanje privrednog društva
Ime privrednog društva
- Nabraja moguća - Opredjeljuje se za - Razvija logičko - Rad u grupama:
rješenja za ime ime privrednog mišljenje i učenici predlažu
privrednog društva društva u skladu sa sposobnost za moguća rješenja a
propisima i pravilnog nakon toga, kroz
poštujući principe rasuđivanja i diskusiju, donose
jednostavnosti i zaključivanja odluku
jedinstvenosti
Vizuelni identitet privrednog društva
- Upoznaje elemente - Oblikuje vizuelni - Stiče radne navike - Rad na računaru:
i značaj identitet učenici koriste
oblikovanja privrednog društva programe za
vizuelnog obradu teksta i
identiteta slika
privrednog društva
Registracija privrednog društva
- Upoznaje postupak - Popunjava
registracije formulare za
privrednog društva registraciju
- Opisuje moguće privrednog društva
oblike - Sprovodi aktivnosti
organizovanja na pribavljanju
privrednog društva pečata i štambilja
Otvaranje računa kod poslovne banke
- Opisuje postupak - Popunjava - Izrada organograma
otvaranja računa formulare za privrednog društva
kod poslovne banke otvaranje računa
kod poslovne banke
- Obavlja postupak
otvaranja računa
kod poslovne banke
Poslovni kodeks preduzeća
- Upoznaje pojam - Popunjava
poslovni kodeks formulare za
privrednog društva otvaranje računa
- Nabraja elemente kod poslovne banke
poslovnog kodeksa - Obavlja postupak
otvaranja računa
kod poslovne
192
Formativni ciljevi
banke.
Organizaciona struktura privrednog društva
- Upoznaje tipove - Pronalazi sličnosti i
organizacione razlike između
strukture različitih tipova
privrednog društva organizacionih
struktura
privrednog društva
Rad u sektorima i poslovanje privrednog društva
- Upoznaje različite - Pronalazi sličnosti i - Razvija sposobnost - Kao model može da
nivoe upravljanja razlike u nivoima snalaženja u posluži konkurs za
privrednim upravljanja hijerarhiji prijem u radni
društvom privrednim socijalnih odnosa odnos objavljen u
- Upoznaje postupak društvom dnevnoj štampi
zasnivanja radnog - Popunjava prijavu
odnosa u o slobodnom
privrednom društvu radnom mjestu
- Upoznaje postupak - Učestvuje u izradi
izrade godišnjeg jednostavnog
izvještaja o radu godišnjeg
izvještaja o radu
Služba opštih poslova
- Nabraja i opisuje - Obavlja usmenu i - Razumije značaj - Rad u grupama od
aktivnosti u okviru pisanu saradnje u tri do pet učenika
službe opštih komunikaciju socijalnim - Upotrebljava
poslova unutar privrednog kontaktima kancelarijsku
društva i sa - Navikava se na opremu (telefon,
eksternim odgovornost u radu faks, fotokopir
partnerima aparat, skener,
- Tehnički održava štampač)
Internet sajt
privrednog društva
- Šalje i prima poštu
i druge službene
materijale
Sektor Marketing
- Upoznaje pojam - Kroz primjere - Navikava se na - Rad na računaru:
marketinga obrazlaže strukturu komunikativnost, učenici koriste
- Opisuje postupak asortimana efikasnost u radu, programe za
istraživanja tržišta proizvoda/usluga marljivost i obradu teksta i
- Upoznaje pojam i - Sprovodi postupak preciznost slika, kao i
elemente formiranja cijene programe za
marketing miksa: proizvoda/usluga elektronsku
proizvod, cijena, - Kroz primjere komunikaciju
promocija i obrazlaže važnost i
distribucija načine promocije - Izrada reklamnog
- Upoređuje moguća materijala
rješenja za
reklamni slogan i
reklamnu poruku
193
Formativni ciljevi
privrednog društva
- Upoređuje moguće
forme i sadržaje
reklamnog
materijala
- Planira način
reklamiranja
privrednog društva,
odnosno
proizvoda/usluge
- Kroz primjere
obrazlaže moguće
načine distribucije
Sektor komercijala
- Upoznaje vrste i - Izrađuje ponudu, - Razvija sposobnost
elemente porudžbenicu, analitičkog i
dokumentacije predračun, upit, logičkog mišljenja
koja prati poslove račun i ostala
nabavke i prodaje dokumenta iz
oblasti poslova
nabavke i prodaje
Sektor finansija i računovodstvo
- Opisuje postupak - Kroz primjere - Navikava se na
obračuna zarada obrazlaže način tačnost, preciznost
- Opisuje način obračuna zarada, i urednost
obračuna poreza i poreza i doprinosa - Stiče pozitivan stav
doprinosa - Obavlja i preuzima
- Upoznaje blagajničke poslove odgovornost
blagajničke poslove - Obavlja poslove
- Upoznaje postupak plaćanja dospjelih
plaćanja dospjelih obaveza i naplate
obaveza i naplate dospjelih
dospjelih potraživanja
potraživanja

- V.Vukotić, Preduzetništvo i biznis, Ekonomski fakultet, Podgorica, 1996.
- J.Manojlović, S.Ignjatović, Poslovna i službena korespondencija za I razred, Zavod
za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2005.
- D.Bogdanović, G.Ivanišević, Osnovi ekonomije za I razred, Zavod za udžbenike i
- D.Dragiđić, B.Ilić, B.Medojević, M.Pavlović, Osnovi ekonomije za II razred, Zavod
za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2004.
- R.Rajović, Osnovi prava za I razred, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2004.
- Publikacija Moj Biznis, Montenegro Biznis Alijansa, Podgorica, 2004.
- H.Potit, Kako započeti sopstveni biznis, CID, Podgorica, 1997.

- Učionica sa najmanje pet računara snabdjevenih adekvatnom programskom
opremom
194
- Fax
- Telefon
- Skener
- Štampač
- Fotokopir aparat

- Usmena provjera znanja najmanje jednom u klasifikacionom periodu.
- Ocjena vježbi, jedna u klasifikacionom periodu.

- Diplomirani ekonomista
Znanja
Predmeti Znanja
- Marketing - Zdravstvena zaštita i - Promocija zdravlja
higijena
- Poslovni kodeks - Praktična nastava - Razvijanje preduzetničkih
preduzeća sposobnosti učenika
- Sliužba opštih poslova - Timski rad, organizacija
- Marketing
- Vizuelni identitet - Likovna umjetnost sa - Slikarstvo
provrednog društva estetikom - Grafika
- Sektro marketing- načini - Psihologija i komunikologija - Propagandni materijal
reklaniranja - Uspješna/neuspješna
komunikacija
- Poslovni kodeks - Etika - Opšti pojmovi o etici
preduzeća - Timski rad
- Organizaciona struktura
privrednog društva
195
1.3.7. ETIKA
1. Naziv predmeta: ETIKA
Vrste nastave
Teorija Vježbe
nastava
I
II
III 72 72
IV
Ukupno 72 72

- Usvajanje osnovnih etičkih pojmova.
- Upoznavanje različitih sistema vrijednosti u istoriji etike.
- Upoznavanje sa etičkim kodeksima.
- Sticanje znanja o značaju estetskog izgleda, propisane uniforme, savjesnog
obavljanja posla i ponašanja medicinskog radnika prema pacijentu.
- Sticanje znanja o timskom radu, čuvanju poslovne tajne, poštovanju čovjekovog
života, privatnosti pacijenta i pravilnom odnosu prema pacijentu u zavisnosti od
uzrasta i kategorije bolesti.
- Sticanje znanja o humanitarnim organizacijama i prvoj pomoći.
- Podsticanje učenika na aktivno učešće u nastavi, podsticanje ka usavršavanju
profesije.
- Razvijanje osjećaja odgovornosti i preciznosti u radu.
- Razvijanje sposobnosti komunikacije i kulture vođenja dijaloga.
196
Razred: TREĆI
Formativni ciljevi
Opšti pojmovi o etici
Uvod - Razlikuje teorijsku - Uočava važnost Diskusija:
- Poznaje pojam i od primijenjene etike u - Savjest, stid,
sadržaj etike etike svakodnevnom kajanje
- Zna porijeklo i - Analizira odnos životu
značenje termina morala i etike
filozofija i etika - Vrednuje značaj
- Upoznaje etiku kao moralnog
praktičnu rasuđivanja
filozofsku - Analizira ulogu
disciplinu volje kao moći
- Definiše pojam unutrašnjeg
morala i njegovu usmjeravanja
istorijsku - Određuje stepen
uslovljenost razvijenosti volje
- Obrazlaže nastanak kod sebe i drugih
i razvitak moralnih - Analizira značaj
normi savjesti za razvoj
- Objašnjava ličnosti
pojmove moralno - Izražava svoje
rasuđivanje i mišljenje o
moralno ponašanje savjesti, stidu,
- Objašnava kajanju i sl.
preduslove za - Uočava razliku
moralno između morala,
rasuđivanje i običaja, religije,
ponašanje (svijest, prava
razum, osjećanja,
volja, osjećanja
dužnosti i sl.)
- Obrazlaže značaj
savjesti za moralnu
svijest i moralni
fenomen kao takav
- Navodi pojam
deontologije i
poznaje različite
vrste odgovornosti
- Upoznaje odnos
između: običaja i
morala, religije i
morala, prava i
morala
Istorijat etičkih učenja
Etička učenja - Analizira Sokratov - Stiče pozitivan stav Diskusija :
antičkog doba stav "Vrlina je prema društvenim - Dobro/zlo
- Poznaje i obrazlaže znanje" naukama Aristotelove etičke
Sokratovo, - Upoređuje i dianoetičke
Platonovo i pojmove dobra i vriline i današnje
197
Formativni ciljevi
Aristotelovo učenje zla shvatanje vrlina
o vrlini - Analizira Platonov
- Nabraja pravce u princip mjere i
etici: hedonizam i harmonije
stoicizam - Razlikuje
Aristotelove etičke
i dianoetičke vrline
- Određuje i shvata
pojmove
hedonizam i
stoicizam
Etička učenja - Uočava razlike - Navikava se na Diskusija:
srednjeg i novog između etičkog slobodu iznošenja - Etička učenja
vijeka učenja hrišćanske sopstvenog stava i hrišćanske crkve i
- Poznaje hrišćanske crkve i današnjih uvažavanja današnje shvatanje
etičke norme i shvatanja etike. suprotnog etike
pravila - Određuje postulate
- Upoznaje i moralnog
obrazlaže Kantove djelovanja
kategoričke - Vrednuje slobodu
imperative kao uslov
- Objašnjava moralnosti
Šopenhauerovu
etiku pesimizma
- Obrazlaže Ničeov
pojam imoralizma
Najnovija etička - Razlikuje Pretraživanje
učenja Kjerkegorove Interneta na temu:
- Navodi stadijume na - Najnovija etička
predstavnike životnom putu učenja,
egzistencionalizma čovjeka prikupljanje
(Kjerkegor, - Analizira Jaspersov podataka i
Jaspers, Sartr) pojam slobode i diskusija
- Poznaje i obrazlaže nesigurnosti
pojmove - Analizira Sartrov
egzistencija i pojam slobode i
esencija odgovornosti
- Navodi određenja
individualne
egzistencije
(neponovljivost,
konačnost,
prolaznost,
slučajnost,
neizvjesnost)
Zakletve i kodeksi medicinske etike
- Zna Hipokratovu - Analizira značajne - Porihvata i poštuje - Prikaz Hipokratove
zakletvu odredbe propise u radu zakletve i
- Zna Maimonidovu Hipokratove Maimonidove
ljekarsku molitvu zakletve ljekarska molitve,
- Navodi Ženevsku - Analizira začetke analiza i diskusija
198
Formativni ciljevi
reviziju rada medicinskih od strane učenika u
Hipokratove sestara cilju shvatanja
zakletve - Upoređuje značaja istih
- Zna zakletvu Hipokratovu
Florens Najtingejl zakletvu sa
- Obrazlaže zakletvom Florens
Helsinšku Najtingel i uviđa
deklaraciju o njihov značaj
biomedicinskim - Upoređuje zakone
istraživanjima medicinske etike
- Pojašnjava - Vrednuje kodeks
deklaraciju o etičkih pravila koja
pravima bolesnika će koristiti u svom
- Navodi radu
internacionalni
kodeks etike
medicinskih sestara
(tehničara)
- Zna kodeks etike
medicinskih sestara
Crne Gore
Moralne obaveze medicinskog radnika
Lik medicinskog - Uviđa korelaciju - Stiče pozitivan stav Video-zapis:
radnika između estetskog odnos prema - Prikaz adekvatne
- Opisuje ličnost izgleda, propisane zanimanju uniforme i
medicinskog radnika uniforme, - Navikava se na red i komunikacije
- Zna prava bolesnika ponašanja urednost zdravstvenog
(štićenika) u skladu medicinskog radnika radnika i pacijenta
sa važećim i povjerenja
propisima bolesnika
- Opisuje odnos - Vrednuje pravo
medicinskog radnika izbora bolesnika
prema bolesniku, (štićenika) o odluci
rodbini bolesnika i sopstvenog zdravlja
posjeti i života
- Vrednuje značaj
saradnje
zdravstvenog
radnika sa
pacijentom i
članovima njegove
porodice
Čuvanje medicinske - Uočava značaj - Usvaja principe Diskusija:
tajne obaveze čuvanja medicinske etike - Značaj čuvanja
- Zna značaj čuvanja medicinske tajne tajne
medicinske tajne
Poštovanje ljudskog - Vrednuje značaj - Navikava se na Diskusija:
života čovjekovog života odgovornost u - Poštovanje
- Zna da poštuje ispunjavanju radnih ljudskog života
ljudski život obaveza
- Opisuje pravila
199
Formativni ciljevi
poštovanja ljudskog
života
Timski rad - Vrednuje značaj - Razumije značaj Diskusija:
- Poznaje značaj saradnje timskog rada - Prednosti/
timskog rada i uloge medicinskog nedostaci timskog
medicinskog tehničara sa svojim rada
tehničara u timu kolegama u cilju
- Navodi pravila koja postizanja što boljih
se moraju poštovati rezultata u
pri timskom radu obavljanju svoje
profesije
Etički odnos medicinskog radnika prema uzrastu i vrstama bolesti
Etički odnos prema - Suočava se sa - Razumije značaj Video zapis:
djetetu problemom lične odgovornosti - Prikaz bolesnog
- Navodi definiciju hospitalizacije prema higijeni, djeteta
djetinjstva djece i shvata zdravlju i
- Opisuje specifične etičnost sposobnosti
potrebe bolesnog uključivanja empatije
djeteta roditelja u proces
- Opisuje postupak liječenja
adekvatnog odnosa - Uviđa značaj
sa djecom poštovanja potreba
djeteta
Etički odnos prema - Uočava značaj - Razumije značaj Diskusija:
starim ljudima adekvatnog odnosa profesionalne - Stari ljudi i njihovo
- Navodi definiciju medicinskog odgovornosti psihofizičko stanje,
starenja – starosti radnika prema navođenje primjera
- Opisuje starim osobama i
psihofizičko stanje njihovim
starih ljudi potrebama
- Poznaje potrebe
starih osoba
- Navodi pravila koja
se moraju
poštovati u odnosu
sa starim ljudima
Etički odnos prema - Uočava razliku u - Razumije značaj Video zapis:
pacijentima sa: simptomima osoba lične odgovornosti - Osobe sa posebnim
- posebnim sa posebnim prema higijeni i potrebama,
potrebama potrebama, zdravlju mentalnim
- mentalnim mentalnim - Navikava se na smetnjama i
smetnjama smetnjama i odgovornosti pri tjelesnim
- tjelesnim tjelesnim radu oštećenjima
oštećenjima oštećenjima
- Navodi definiciju - Uviđa značaj
mentalnih poštovanja pravila
retardacija u radu sa
- Definiše mentalne pacijentima sa:
smetnje posebnim
- Definiše tjelesna potrebama,
oštećenja mentalnim
200
Formativni ciljevi
- Opisuje potrebe smetnjama i
ljudi koje su tjelesnim
nastale zbog oštećenjima
duševnih ili
tjelesnih promjena
ovih kategorija
bolesnika
- Navodi pravila rada
koja se moraju
poštovati u radu sa
pacijentima sa:
posebnim
potrebama,
mentalnim
smetnjama i
tjelesnim
oštećenjima
Etički odnos prema - Razlikuje simptome - Razumije značaj - Prikaz fotografija
ljudima oboljelim zaraznih bolesti osjećaja lične različitih vrsta
od zaraznih bolesti - Vrednuje značaj odgovornosti zaraznih bolesti
- Definiše zarazne adekvatnog odnosa prema higijeni i
bolesti prema oboljelim od zdravlju
- Opisuje pravila zaraznih bolesti i
adekvatnog odnosa značaj izolacije
prema oboljelim od
zaraznih bolesti
Humanitarne organizacije i prva pomoć
- Poznaje svjetske - Vrednuje značaj - Pozitivno ocjenjuje Seminarski rad:
humanitarne postojanja važnost novih - Svjetske
organizacije (crveni humanitarnih znanja iz svoje zdravstvene
krst, crveni organizacija struke organizacije
polumjesec, - Uočava važnost - Prva pomoć
UNICEF, FAO...) dobrovoljnog - Dobrovoljni
- Zna adekvatan davanja krvi davaoci krvi
odnos prema - Analizira obavezu
dobrovoljniom prve pomoći kao
davaocima krvi službenu i moralnu
- Nabraja postupke dužnost
pružanja prve
pomoći
- Opisuje stanje
povrijeđenog
Velike i vječite teme i dileme u medicinskoj etici
- Nabraja vječite - Vrši komparaciju - Razvija sposobnost Debata na teme:
teme i dileme: pomenutih tema i argumentovanog - eutanazija,
- eutanazija, formira svoje iznošenja - abortus,
- abortus, mišljenje sopstvenog - vještačka oplodnja,
- vještačka oplodnja, mišljenja, i - medicinski,
- medicinski uvažavanje eksperimenti,
eksperimenti, suprotnog - kloniranje
- kloniranje - Navikava se na
201
Formativni ciljevi
slušanje i kulturu
dijaloga

- V.Pavićević, Osnovi etike, kultura, Beograd, 1967.
- F.Jodl, Istorija etike, Veselin Masleša, Sarajevo, 1975.
- A.Makintajner, Kratka istorija etike, Plato, Beograd, 2000.
- J.Marić, Medicinska etika, XII dopunjeno i prerađeno izdanje, MegRaf, Beograd,
2002.
- D.Milovanović, Medicinska etika, Naučna knjiga, Beograd, 1986.
- I.Pančovski, Etika hrišćanske ljubavi, Prosveta, Niš, 1973.
- M.Životić, Osnovna učenja o najvišem dobru i cilju života, Rad, Beograd, 1962.

- Računarska učionica
- Omogućen pristup Internetu
- Grafoskop
- Video projektor
- Priručnici
- Slike
- Fotografije
- Šira literatura



- Profesor filozofije

Znanja
Predmet Znanja
- Humanitarne - Zdravstvena zaštita i - Prva pomoć
organizacije i prva higijena
pomoć
- Etički odnos prema - Morfologija i bolesti zuba - Dužnost i obaveze zubno-
pacijentima stomatološkog tehničara
- Etički odnos prema djeci, - Praktična nastava - Komunikacija sa djecom,

odraslim, starim odraslim, starim
- Etički odnos prema - Komunikacija sa pacijentima
pacijentima sa sa mentalnim retardacijama
202
Znanja
Predmet Znanja
mentalnim retardacijama - Poštovanje ljudskog života
- Etika u praksi - Čuvanje medicinske tajne
zdravstvenih radnika - Intervencije u zdravstvenoj
- Pravno-etički problemi u njezi
etičkoj praksi
- Klasifikacija umne - Psihologija i komunikologija - Etički odnos prema
zaostalosti pacijentima sa mentalnim
- Timski rad retardacijama
- Pravila uspješne - Komunikacija u organizaciji
komunikacije
- Opšti pojmovi o etici - Preduzetništvo - Poslovni kodeks preduzeća
- Timski rad - Organizaciona struktura
privrednog društva
- Etički odnos prema - Patologija - Promjene i poremećaji
pacijentima sa posebnim duševnog života
potrebama
203
1.3.8. FARMAKOLOGIJA
1. Naziv predmeta: FARMAKOLOGIJA
Vrste nastave
Teorija Vježbe
nastava
I
II
III
IV 66 66
Ukupno 66 66

- Sticanje znanja o porijeklu, fizičkim i hemijskim osobinama ljekovitih
supstancija.
- Usvajanje znanja o načinu spravljanja i djelovanja ljekovitih supstancija.
- Sticanje znanja o promjenama u organizmu i upotrebi ljekovite supstancije u
terapiji.
- Usvajanje znanja o spravljanju, čuvanju i izdavanju lijeka.
- Upoznavanje sa farmakološkim postupcima ispitivanja ljekovitih supstanci.
- Sticanje znanja o značaju sadržaja koji se izučavaju u farmakologiji za usvajanje
sadržaja iz drugih disciplina.
- Razvijanje sposobnosti posmatranja, zaključivanja, uopštavanja i tumačenja.
- Razvijanje stvaralačke mašte, analitičkog mišljenje i objektivnosti.
- Razvijanje smisla za organizovani rad, tačnost, sistematičnost i urednost.
- Sticanje sposobnosti pravilnog korišćenja odgovarajuće literature (knjiga,
stručnih časopisa...).
204
Razred: ČETVRTI
Formativni ciljevi
Opšta farmakologija
- Definiše pojam, - Vrednuje značaj - Razvija sposobnost - Pretraživanje
podjelu i značaj farmakologije analitičkog Interneta na temu:
farmakologije - Analizira proces mišljenja Vrste ljekova
- Navodi pojam, spravljanja, - Razvija sposobnost prema obliku i
porijeklo i metode izdavanja i čuvanja opažanja pravila I načini
ispitivanja lijeka ljekova - Razvija sposobnost doziranja, diskusija
- Opisuje način - Razlikuje vrste zaključivanja, zapažanja
spravljanja, ljekova prema uopštavanja i
izdavanja i čuvanja načinu spravljanja tumačenja
lijekova (gotovi, oficinalni i
- Navodi vrste magistralni)
lijekova prema - Razlikuje vrste
načinu spravljanja ljekova prema
(gotovi, oficinalni i obliku: praškovi,
magistralni) kapsule, tablete,
- Zna oblike lijeka: rastvori, injekcije,
praškovi, kapsule, inhalacije,
tablete, rastvori, supozitorije i
injekcije, ljekovite masti,
inhalacije, paste i flasteri
supozitorije i - Pravi razliku
ljekovite masti, između oblika
paste i flasteri ljekova koji se
- Poznaje način upotrebljavaju
primjene lijeka lokalno, oralno i
(oralna, parenteralno
parenteralna, - Vrši komparaciju
rektalna i lokalna) između vremena
- Poznaje nastupanja dejstva
farmakokinetiku lijeka i brzine
(resorpcija lijeka, resorpcije iz
biotransformacija i različitih tkiva
izlučivanje lijeka iz - Vrednuje značaj
organizma) tačnog doziranja
- Navodi opšte lijeka u odnosu na
karakteristike izazivanje željenog
dejstva i i neželjenog
mehanizam dejstva dejstva lijeka
lijeka na organizam (terapijska širina
- Poznaje način lijeka)
doziranja lijeka - Analizira faktore
- Poznaje pojmove koji utiču na
kumulacija i doziranje lijeka
tolerancija - Analizira potrebu
- Definiše i nabraja za ponovljenim
uzajamna dejstva davanjem lijeka
ljekova - Uočava i obrazlaže
- Zna neželjena potrebu za
205
Formativni ciljevi
dejstva lijeka istovremenom
(toksični efekti i primjenom više
alergijske reakcije) ljekova (sinergizam
- Objašnjava i antagonizam)
zavisnost od lijeka - Razlikuje neželjena
(psihička, fizička i dejstva lijeka
izražena prema
tolerancija) posljedicama koje
izazivaju
- Obrazlaže na
primjerima
ozbiljnost
zloupotrebe
psihoaktivnih
supstanci (psihička
i fizička zavisnost,
tolerancija)
Farmakologija CNS – a
Ljekovi koji - Razlikuje vrste - Razumije značaj Izrada tematskih
deprimiraju opšte anestezije nauke u panoa:
funkcije CNS –a (inhalaciona i svakodnevnom - Ljekovi koji utiču
- Definiše pojam i intravenska) životu na rad CNS-a
podjelu opšte - Pravi razliku
anestezije između hipnotika i
(inhalaciona i sedativa prema
intravenska) načinu dejstva
- Zna primjenu - Razlikuje vrste
hipnotika i sedativa antiepileptika
(barbiturati, prema
hloralhidrati i indikacijama i
bromidi) kontra –
Antiepileptici indikacijama
- Upoznaje pojam - Razlikuje vrste
epilepsije ljekova u terapiji
- Navodi ljekove koji Parkinsonove
se koriste u terapiji bolesti prema
Ljekovi u terapiji indikacijama i
Parkinsonove kontra –
bolesti indikacijama
- Nabraja podjelu - Razlikuje vrste
ljekova analgetika (opijati i
- Navodi indikacije i antipiretički)
neželjena dejstva
Analgetici
- Navodi podjelu
analgetika (opijati i
antipiretički)
- Obrazlaže način
djelovanja na
organizam -
indikacije i
206
Formativni ciljevi
neželjene efekte.
Ljekovi koji - Razlikuje - Razvija sposobnost Seminarski rad:
stimulišu CNS –a antidepresive i analitičkog - Analgetici
Centralni analeptici: psihostimulanse mišljenja
- Nabraja prema dejstvu - Razvija sposobnost - Podsticanje
antidepresive i - U odnosu na opažanja diskusije o
psihostimulanse indikacije i - Stiče zloupotrebi
Psihotropni ljekovi kontraindikacije sistematičnost i farmakoloških
(psihofarmaci) razlikuje vrste urednost sredstava
- Upoznaje psihotropnih
neuroleptike, ljekova
anksiolitike i
antidepresive
- Zna primjenu - Pronalazi između
anksiolitika i kortikalnih i
antidepresiva u medularnih
terapiji i neželjena stimulansa
dejstva - Razlikuje vrste
Stimulansi CNS - a lokalne anestezije
- Navodi podjelu na
kortikalne i
medularne
Lokalna anestezija
- Poznaje način
dejstva lokalne
anestezije
Farmakologija vegetativnog nervnog sistema
- Upoznaje podjelu - Analizira podjelu - Razvija sposobnost Seminarski rad:
(holinergički, (holinergički, analitičkog - Antihistaminici
antiholinergički, antiholinergički, mišljenja
adrenergički, and - adrenergički, - Razvija sposobnost
renergički blokatori andrenergički opažanja
i gangliski blokatori i gangliski
stimulansi i stimulansi i
blokatori) blokatori)
- Zna način njihovog - Upoređuje načine
djelovanja na njihovog
organizam, djelovanja na
indikacije i organizam,
neželjene efekte indikacije i
Histamin neželjene efekte
- Definiše i - Prema načinu
pojašnjava djelovanja na
antihistaminske organizam razlikuje
ljekove (h1 i h2) antihistaminske
- Opisuje način ljekove
djelovanja
antihistaminskih
ljekova na
organizam,
indikacije i
207
Formativni ciljevi
neželjene efekte
Farmakologija kardiovaskularnog sistema
Kardiotonični - Razlikuje - Podsticanje
glikozidi kardiotonične diskusije o
- Objašnjava pojam glikozide prema kardiotoničnim
kardiotoničnih načinu djelovanja glikozidima,
glikozida na organizam i indikacijama i
- Upoznaje način indikacije kontra –
aplikacije i - Analizira neželjene indikacijama
doziranja efekte i toksičnost
kardiotoničnih kardiotoničnih
glikozida glikozida
- Navodi podjelu
kardiotoničnih
glikozida
Vazodilatatori u - Analizira način - Stiče pozitivan stav - Pretraživanje slika
terapiji djelovanja prema zdravlju i informacija o
insuficijencije srca vazodilatatora na vazodilotatorima
- Navodi podjelu organizam - (Internet) od
vazodilatatora indikacije strane učenika,
- Poznaje indikacije i neželjene efekte i diskusija zapažanja
neželjene efekte toksičnost
Antiaritmijski - Analizira način - Razvija sposobnost Izrada tematskih
ljekovi djelovanja analitičko i logičko panoa od strane
- Navodi podjelu antiaritmijskih zaključivanje učenika:
antiaritmijskih ljekova na - Aniaritmijski
ljekova organizam ljekovi
- Navodi način - Razlikuje neželjene
djelovanja efekte i toksičnost
antiaritmijskih
ljekova na
organizam,
indikacije, način
aplikacije i doze,
neželjene efekte i
toksičnost
Vazodilatatori - Analizira način - Razumije značaj Seminarski rad:
- Navodi podjelu djelovanja pravilne aplikacije - Vazodilatatori
vazodilatatora vazodilatatora na ljekova
- Zna način organizam,
djelovanja na indikacije
organizam, - Razlikuje neželjene
indikacije, način efekte i toksičnost
aplikacije i doze,
neželjene efekte i
toksičnost
Antihipertenzivi - Razlikuje način Seminarski rad:
- Upoznaje podjelu djelovanja - Antihipertenzivi
antihipertenziva antihipertenziva na
- Zna način organizam
djelovanja na - Uočava neželjene
208
Formativni ciljevi
organizam, efekte i toksičnost
indikacije, način
aplikacije i doze,
neželjene efekte i
toksičnost
Diuretici - Razlikuje način - Razvija sposobnost - Prikaz slika jakih
- Upoznaje podjelu djelovanja opažanja vrsta ljekova iz
diuretika diuretika na grupe diuretika
- Zna način organizam,
djelovanja na indikacije, način
organizam, aplikacije i doze,
indikacije, način neželjene efekte i
aplikacije i doze, toksičnost
neželjene efekte i
toksičnost
Farmakologija krvi
- Definiše - Razlikuje - Razvija sposobnosti - Razvrstavanje
koagulaciju antikoagulantne za zaključivanje, antikoagulantnih
krvi ljekove prema uopštavanje i ljekova prema
- Upoznaje indikacijama, tumačenje indikacijama i
antikoagulantne neželjenim neželjenim
ljekove efektima i efektima
- Upoznaje toksičnosti
fibrinolitike i
antifibrinolitike
- Upoznaje podjelu
- Zna način
djelovanja na
organizam, način Seminarski rad:
aplikacije i doze - Anemija,
Anemija antianemijski
- Poznaje pojam - Razlikuje ljekovi, indikacije i
anemije antianemijske kontraindikacije
- Upoznaje ljekove
antianemijske - Razlikuje
ljekove i navodi antianemijske
njihovu podjelu ljekove prema
- Navodi način indikacijama,
djelovanja na neželjenim
organizam, način efektima i
aplikacije i doze toksičnosti
Voda i elektroliti
- Upoznaje podjelu - Vrednuje značaj i
vode i elektrolita pojašnjava način
- Zna način djelovanja vode i
djelovanja vode i elektrolita na
elektrolita na organizam -
organizam, indikacije,
neželjene efekte i
209
Formativni ciljevi
toksičnost.
Farmakologija respiratornog sistema
- Upoznaje sredstva - Analizira način - Razvija sposobnost Power Point
za stimulaciju djelovanja opažanja prezentacija:
disanja oksigeno terapije - Stiče - Oboljenja
- Objašnjava na organizam sistematičnost i respiratornih
oksigeno terapiju - Razlikuje urednost sisiteme i ljekovi
- Upoznaje ekspektorantna (sredstva za
ekspektorantna sredstva stimulaciju disanja,
sredstva - Analizira podjelu ekspektorantna
- Upoznaje antitustika sredstva i dr.)
antitustike i - Uočava način
njihovu podjelu djelovanja
- Zna način antitustika na
djelovanja organizam,
antitustika na indikacije, način
organizam, način aplikacije i doze,
aplikacije i doze neželjene efekte i
toksičnost
Farmakologija digestivnog trakta
- Definiše antacide - Razlikuje h2 - Razvija sposobnost - Prikaz slika
- Poznaje h2 blokatore za zaključivanje, različitih vrsta
blokatore - Uočava podjelu uopštavanje i oboljenja
- Poznaje i karminativnih tumačenje digestivnog trakta,
pojašnjava sredstava imenovanje
laksantna sredstva - Analizira način odgovarajućih
- Upoznaje djelovanja na ljekova od strane
karminativna organizam, učenika
sredstva indikacije, način
- Upoznaje podjelu aplikacije i doze,
- Zna način neželjene efekte i
djelovanja na toksičnost
organizam,
indikacije, način
aplikacije i doze,
neželjene efekte i
toksičnost
Vitamini
- Definiše i - Razlikuje A, D, E, - Razumije značaj Seminarski rad:
pojašnjava K, B – kompleks i C zdrave ishrane - Vitamini
vitamine vitamin
- Poznaje A, D, E, K, - Objašnjava način
B – kompleks i C djelovanja
vitamin vitamina na
- Zna način organizam
djelovanja
vitamina na
organizam
Hormoni
- Upoznaje pojam - Razlikuje hormone - Pretraživanje
tireoidni hormoni prema mehanizmu Interneta od strane
210
Formativni ciljevi
- Navodi definiciju djelovanja na učenika na temu
pojma insulin organizam hormoni, diskusija
- Definiše oralne o zapažanjima
antidijabetike
- Upoznaje hormone
kore nadbubrežne
žlijezde
- Imenuje i
pojašnjava polne
hormone
- Zna podjelu i
mehanizam
djelovanja
hormona
Hemioterapijska sredstva
Antibiotici - Upoređuje penicillin - Razvija sposobnost Seminarski rad:
- Definiše i i cefalosporine analitičkog i - Hemioterapijska
pojašnjava pojam - Razlikuje logičkog mišljenja sredstva, indikacije
antibiotika aminoglikozidne i kontraindikacije
- Upoznaje penicillin I antibiotike
cefalosporine - Razlikuje anti –
- Upoznaje tuberkulostatike
aminoglikozidne - Uočava i razlikuje
antibiotike podjelu
- Navodi anti – sulfanomida
tuberkulostatike - Shvata način
- Upoznaje i djelovanja na
pojašnjava pojam organizam,
tetraciklina indikacije,
- Definiše i neželjene efekte i
pojašnjava toksičnost
sulfanomide
- Upoznaje podjelu
sulfanomida
- Zna način
djelovanja na
organizam, način
aplikacije i doze
Antimalarijski ljekovi - Razlikuje - Razvija sposobnost Izrada Power Point
- Upoznaje podjelu i mehanizam opažanja prezentacije od
mehanizam djelovanja strane učenika:
djelovanja antimalarijskih - Antimalarijski
antimalarijskih ljekova u odnosu na ljekovi, način
ljekova ostale ljekove djelovanja na
- Zna način - Uočava način organizam,
djelovanja djelovanja na indikacije i
antimalarijskih organizam, kontraindikacije
ljakova na indikacije,
organizam, način neželjene efekte i
aplikacije i doze toksičnost
211
Formativni ciljevi
Antiparazitna - Uočava podjelu - Razvija sposobnost Izrada tematskih
sredstva antiparazitnih analitičkog i panoa:
- Upoznaje podjelu sredstava logičkog mišljenja - Antiparazitarna
antiparazitnih - Analizira način sredstva
sredstava djelovanja
- Zna način antiparazitarnih
djelovanja sredstava na
antiparazitnih organizam,
sredstava na indikacije, način
organizam, aplikacije i doze,
neželjene efekte i
toksičnost
Hemioterapija - Razlikuje citostatike - Stiče pozitivan stav
malignih oboljenja prema mehanizmu prema značaju
- Poznaje podjelu djelovanja na pravilne upotrebe
citostatika i organizam ljekova
mehanizam - Upoređuje podjelu
djelovanja na imunosupresive i
Imunosupresivi i imunostimulanse
imunostimulansi - Analizira način
- Upoznaje podjelu djelovanja
imunosupresiva i imunosupresiva I
imunostimulansa i imunostimulansa na
način djelovanja na organizam,
organizam, način indikacije,
aplikacije i doze neželjene efekte i
Antiseptici i toksičnost
dezificijensi - Analizira podjelu
- Zna podjelu antiseptika i
antiseptika i dezificijensa
dezificijensa - Uočava način
- Upoznaje način djelovanja
djelovanja na antiseptika na
organizam organizam
Rendgenska kontrasna sredstva
- Upoznaje barijum – - Analizira značaj - Razvija sposobnost
sulfat primjene barijum – analitičkog i
- Upoznaje jodna sulfata i jodnih logičkog
kontrastna sredstva kontrastih zaključivanja
- Objašnjava sredstava
primjenu - Vrednuje značaj
rendgenskih primjene
kontrasnih rendgenskih
sredstava kontrasnih
sredstava
212
- M.Milošević i V.Varagić, Farmakologija, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2004.

- Nastava se odvija u učionici koja je opremljena bijelom tablom, flip – čartom,
grafoskopom.

- Provjera znanja se vrši usmeno (najmanje jednom u svakom klasifikacionom
periodu).
- Po potrebi se može sprovesti i pismena provjera znanja – pismenom vježbom
(nakon veće oblasti).


- Diplomirani farmaceut
- Doktor medicine

Znanja
Predmet Znanja
- Farmakologija krvi - Anatomija sa fiziologijom - Krv
- Farmakologija - Kardiovaskularni sistem
kardiovaskularnog - Respiratorni sistem
sistema - Digestivni sistem
- Farmakologija - Nervni sistem
respiratornog sistema
- Farmakologijadigestivnog
sistema
- Farmakologija CNS
- Opšta farmakologija - Hemija i biohemija - Organska hemija
- Voda i elektroliti
- Prevencija oboljenja usta - Bolesti zuba i preventivna - Vitamini i hormoni
i zuba stomatologija
- Antibiotici - Mikrobiologija - Hemioterapijska sredstva
- Antiseptici i dezifijensi - Paradontologija i oralna - Vrste i upotreba antiseptika
- Opša farmakologija medicina dezifijensa
- Upotreba medikamenata,
- Opšta farmakologija - Prakticna nastava - Upotreba medikamenata,
- Vitamini i hormoni antibiotici, rastvori
- Vitamini
- Receptura - Latinski jezik - Receptura
- Latinski nazivi - Citanje latinskih naziva,
rijeci
- Vitamini i hormoni - Zdrava ishrana i dijetetika - Hranljive namirnice i zdrava
ishrana (vitamini, masti,
213
Znanja
Predmet Znanja
bjelančevine, ugljeni
hidrati...)
- Farmakologija krvi, voda, - Patologija - Bolesti krvotoka
elektroliti. - Tumori
- Hemioterapija malignih
oboljenja.
214
1.3.9. PATOLOGIJA
1. Naziv predmeta: PATOLOGIJA
Vrste nastave
Teorija Vježbe
nastava
I
II
III
IV 66 66
Ukupno 66 66

- UpoznavAnje i razumijevanje osnovnih pojmova, činjenica i zakonitosti iz oblasti
patologije.
- Uočavanje značaja prognoze oboljenja u odnosu na tok i ishod patoloških
poremećaja.
- Upoznavanje sa pojmovima oboljenja klasifikovanim po organskim sistemima
ishodima i značaju.
- Upoznavanje sa najznačajnijim poremećajima cirkulacije, zapaljenjima i
tumorima.
- Podizanje nivoa svijesti o zdravom ponašanju, izmjeni rizičnog ponašanja i
razvijanje odgovornosti za zdravlje.
- Razvijanje svijesti o štetnom uticaju korišćenja duvana, alkohola i zloupotrebe
psihoaktivnih supstanci.
- Povezivanje teorijskih sadržaja sa mogućnostima primjene u kliničkim
disciplinama.
- Razvijanje sposobnosti posmatranja, uočavanja i zaključivanja.
- Razvijanje ekološke svijesti.
- Osposobljavanje za nastavak stručnog usavršavanja.
215
Razred: ČETVRTI
Formativni ciljevi
Uvod u patologiju, predmet i metodi u patologiji
- Navodi definiciju - Razlikuje metode - Stiče pozitivan stav - Demonstracija
patologije rada: biopsije, prema novim izrade pH
- Nabraja i obdukcije i saznanjima preparata
objašnjava metode medicinskog
rada u patologiji ekperimenta
- Nabraja bazične - Analizira način
discipline medicine izradu pH
i upoznaje preparata
povezanost - Analizira izvođenje
patologije sa obdukcije, biopsije
kliničkim i medicinskog
disciplinama eksperimenta,
- Objašnjava značaj dokazuje značaj
proučavanja medicinskih
patologije hipoteza
- Vrednuje značaj
patofizioloških
istraživanja
Opšti pojmovi bolesti, o uzroku nastanka, tok i ishod bolesti
- Definiše pojam - Razlikuje akutna - Razvija sposobnost Diskusija:
bolesti od hroničnih opažanja - Navođenje
- Nabraja etiološke oboljenja primjera akutnih
faktore koji utiču - Izražava uticaj hroničnih oboljenja
na nastanak etioloških faktora od strane učenika,
oboljenja na nastanak bolesti uočavanje sličnosti
- Zna podjelu - Dokazuje direktnu i razlike etioloških
etioloških faktora vezu etioloških faktora i prognoze
- Pojašnjava termine faktora i nastanka oboljenja
uzroka nastanka, bolesti
toka i ishoda - Ocjenjuje prognozu
bolesti oboljenja
Smrt organizma, vrste smrti i znaci smrti
- Definiše smrt - Razlikuje nasilnu - Demonstracija slika
- Navodi vrste smrti smrt, smrt usljed na kojima se mogu
- Objašnjava znake bolesti i zadesnu uočiti znaci smrti u
smrti smrt svim fazama
- Pojašnjava - Upoređuje znake
termine: smrti
rani znaci smrti, - Analizira vrijeme
pouzdani znaci nastanka smrti
smrti i - Vrednuje značaj
kasni znaci smrti poznavanja
znakova smrti
Poremećaji ishrane tkiva i prometa materija (metabolizma), atrofije, distrofije i
nekroze
- Definiše - Razlikuje vrste - Razvija sposobnost - Demonstracija slika
poremećaje atrofije po površini opažanja iz patohistološkog
216
Formativni ciljevi
metabolizma i boji atlasa –prikaz
- Opisuje atrofiju, - Interpretira vrste atrofije, distrofije i
distrofiju i nekrozu atrofije po svih vrsta nekroze
- Poznaje uticaj štetnosti za
poremećaja organizam
metabolizma na - Analizira uzrok
zdravlje nastanka distrofije
proteina, masti,
ugljenih hidrata i
pigmenata
- Analizira razliku
koagulacione,
kolikvacione,
kazaozne i
gangreozne
nekroze
- Uočava i razlikuje
tkiva u kojima je
poremećen
metabolizam masti
Poremećaji prometa vode, otoci, dehidratacija
- Objašnjava - Interpretira - Demonstracija slika
nastanak otoka i mehanizam na kojima se mogu
dehidratacije nastanka otoka uočiti različite
- Definiše značaj - Uočava klinički vrste otoka
otoka i vrste izgled nastalih
- Pojašnjava uticaj otoka i razlikuje
otoka na pojavu vrste otoka
bolesti - Analizira štetnost
- Poznaje posljedice otoka po organizam
nastanka otoka i - Analizira značaj
dehidratacije fizičkih sila u
nastanku edema
(krvi pritisak i
onkotski pritisak)
Poremećaji krvotoka
- Nabraja - Interpretira - Razvija sposobnost Seminarski rad:
poremećaje mehanizam logičkog - Poremećaji
krvotoka nastanka razmišljanja cirkulacije
- Navodi uzroke, poremećaja - Razvija sposobnost
definiše vrste i krvotoka analitičkog
rezimira ishode - Upoređuje mišljenja
poremećaja hiperemiju,
krvotoka anemiju, infarkt,
- Poznaje značaj trombozu,
poznavanja emboliju i
poremećaja krvarenje
krvotoka - Analizira vrste
poremećaja
cirkulacije
- Razlikuje ishod
217
Formativni ciljevi
poremećaja (opšti i
lokalni)
- Analizira način i
međusobnu
povezanost
poremećaja
cirkulacije
Progresivni procesi i nadoknada tkiva
- Opisuje nastanak - Uočava razliku - Razumije značaj - Seminaski rad:
progresivnih hipertrofije i samopouzdanja u - Problemi u
procesa hiperplazije izlaganju. transplantaciji.
- Navodi vrste - Upoređuje vrste - Razvija sposobnost
nadoknade tkiva i regeneracije i zaključivanja.
opisuje njihov transplantacije
značaj - Analizira probleme
- Pojašnjava ishod u transplataciji
nadoknade tkiva - Ističe problem
reakcije
odbacivanja
transplatata
Zapaljenja
- Navodi definiciju - Razlikuje - Razvija sposobnost - Demonstracija slika
zapaljenja i nespecifična i analitičkog i različitih vrsta
nabraja vrste specifična logičkog zapaljenja iz
- Objašnjava tok i zapaljenja zaključivanja patohistološkog
ishod zapaljenja - Upoređuje atlasa
- Pojašnjava alterativna i
termine: proliferativna
seriozna, zapaljenja i
fibrinozna, evaluira njihov
kataralna, ishod
gnojna i - Analizira razliku
putridna zapaljenja specifičnih
zapaljenja: TBC,
sifilis i ostala
Tumori
- Definiše pojam i - Razlikuje vrste - Razvija sposobnost - Demonstracija slika
opisuje vrste tumora i analizira opažanja razlicitih vrsta
tumora osobine epitelnih i tumora - iz
- Pojašnjava osobine neepitelnih tumora patohistološkog
benignih i malignih - Vrši komparaciju atlasa (benignih i
tumora između fibroma, malignih tumora,
- Poznaje značaj lipoma, hondroma, kao i slike
pojave metastaza osteloma i drugih kancerske
benignih tumora kaheksije)
- Vrednuje značaj
metastaze,
recidiva i maligne
alteracije kod
karcinoma i
sarkoma
218
Formativni ciljevi
Bolesti zavisnosti i novije bolesti (sida i dr)
- Definiše bolesti - Razlikuje oštećenja - Razumije štetnost Seminarski rad:
zavisnosti organa i tkiva kod konzumiranja - Bolesti zavisnosti,
- Opisuje simptome alkoholizma cigareta, alkohola i vrste, dejstvo i
pojedinih oboljenja - Obrazlaže na psihoaktivnih posljedice
(pušenje, primjerima supstanci - Zloupotreba
alkoholizam, poremećaje - Stiče odgovornost alkoholnih pića
narkomanija i dr.) ponašanja kod prema svom vrste dejstvo i
- Obrazlaže alkoholizma i ponašanju posljedice
promjene na korištenja - Uočava važnost - Rizična ponašanja
organizmu psihoaktivnih zdravstvenog opasna po zdravlje
proistekle iz datih supstanci vaspitanja
oboljenja - Dokazuje štetnost
- Navodi posljedice pušenja na ciljne
bolesti zavisnosti organe
- Evaluira značaj
liječenja od bolesti
zavisnosti
- Analizira načine
prenošenja HIV
infekcije
- Formira stav o
bolesti zavisnosti

- R.Borota, Patologija za II razred srednje medicinske škole, Zavod za udžbenike i
- A.Jelaković, Patologija i patofiziologija za II razred srednje medicinske škole,
Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Zagreb, 2003.
- R.Kunar, Cotran, Osnove patologije, Školska knjiga, Zagreb, 1995.
- D.Savjak, Ž.Eri, Priručnik za patohistološke vježbe, Štamparija, Trebinje, 1997.

- Video projektor
- Odgovarajuće slike, šeme



- Doktor medicine - specijalista za patološku anatomiju
- Doktor medicine
219
Znanja
Predmet Znanja
- Opšti pojmovi o bolesti, o - Anatomija sa fiziologijom - Anatomska i funkcionalna
uzroku, nastanku, toku i organizacija čovječijeg
ishodu bolesti organizma
- Poremećaji ishrane tkiva - Ćelija i tkiva
- Poremećaji prometa vode - Tjelesne tečnosti
- Poremećaji krvotoka - Kardiovaskularni sistem
- Bolesti zavisnosti - Zdravstvena zaštita i - Pušenje, alkoholizam,
higijena narkomanija
- Poremećaji prometa vode, - Hemija i biohemija - Tjelesne tečnosti
otoci, dehidratacija
- Bolesti zavisnosti - Paradontologija i oralna - Bolesti zavisnosti i
medicija promjene u usnoj šupljini
- Tumori, otoci, - Zdrava ishrana i dijetetika - Bolesti nepravilne ishrane i
dehidratacija odgovarajuće dijete
- Bolesti zavisnosti - Psihologija i komunikologija - Promjene i poremećaji
duševnog života
- Promjene i poremećaji - Etika - Etički odnos prema
duševnog života pacijentima sa posebnim
potrebama
- Bolesti krvotoka - Farmakologija - Farmakologija krvi; voda,
- Tumori elektroliti
- Hemioterapija malignih
oboljenja
220
1.3.10. STEHIOMETRIJSKA IZRAČUNAVANJA U HEMIJI
1. Naziv predmeta: STEHIOMETRIJSKA IZRAČUNAVANJA U HEMIJI
Vrste nastave
Teorija Vježbe
nastava
I
II
III
IV 66 66
Ukupno 66 66

- Sticanje znanja o strukturi materije, pisanje elektronske konfiguracije atoma i
jona, određivanje položaja elemenata u PSE, broja nesparenih i valentnih
elektrona i popunjavanja orbitale u skladu sa Hundovim pravilom i Paulijevim
principom.
- Utvrđivanje znanja o hemijskim vezama i rastvorima elektrolita, rješavanje
zadataka iz oblasti neutralizacije, hidrolize, protolitičke teorije kisjelina i baza.
- Rješavanje zadatka iz oblasti – rastvori, pH i termohemije, pripremanje rastvora
određene koncentracije i razlikovanje entalpije, entropije i slobodne energije.
- Rješavanje zadatka iz hemijske ravnoteže, analiziranje faktora koji utiču na
položaj hemijske ravnoteže, predviđanje smjera hemijske reakcije zavisno od
uslova zadatka.
- Utvrđivanje znanja o pripadnosti elemenata po grupama, broja valentnih
elektrona i njihovih oksidacionih brojeva, rješavanje zadatka iz oblasti oksido-
redukcije i naponskog niza metala i određivanje oksidacionih brojeva elemenata
u jedinjenjima.
- Razvijanje sposobnosti opažanja, analitičkog i logičkog mišljenja.
- Podsticanje kreativnosti.
- Osposobljavanje učenika da stečena znanja primijene u praksi.
221
Razred: ČETVRTI
Formativni ciljevi
Struktura materije
- Definiše atom, - Razlikuje atom i - Razvija sposobnost Demonstracioni
elementarne jon kao i opažanja ogled:
čestice, izotope, nastajanje katjona - Uočava važnost - Reakcija Na i K sa
izobare i anjona nauke u vodom
- Upoznaje raspored - Na osnovu Z i A svakodnevnom - Kroz računske
+ -
elektrona u određuje broj p , e životu zadatke utemeljiti
omotaču i povezuje i n0 kod atoma i - Razvija sposobnost znanje učenika iz
sa mjestom u PSE i jona analitičkog i ove oblasti
osobinama - Piše elektronske logičkog mišljenja
elemenata konfiguracije
- Obrazlaže energiju atoma i jona i
jonizacije, afinitet određuje položaj
prema elektronu i elemenata u PSE,
primjenjuje u broj nesparenih i
zadacima valentnih elektrona
- Izvještava o - Popunjava orbitale
kvantnim u skladu sa
brojevima (i Hundovim pravilom
orbitalama) i i Paulijevim
primjenjuje znanje principom
kroz zadatke - Izvodi
- Obrazlaže: Ar, Mr, stehiometrijske
količinu supstance i proračune
molekulske formule - Određuje
- Poznaje molekulske i
jednostavnija empirijske formule
stehiometrijska i shvata
izračunavanja izračunavanje na
- Zna neke jedinice osnovu hemijskih
međunarodnog formula i hemijskih
sistema (SI) kao i jednačina
3
prevođenja (cm u - Analizira i rješava
dm3, mol u zadatke sa vodom
mmol...) - Interpretira maseni
odnos
Hemijske veze
- Poznaje PSE, - Razlikuje metale i - Razvija kreativne - Sastavljanje
odnosno pripadnost nemetale sposobnosti modela molekula i
elemenata po - Upotrebljava - Razvija sposobnost modela kristalnih
grupama znanje o valentnim opažanja i rešetki
- Objašnjava elektronima i preciznosti Demonstracioni
hemijske veze: elektronskim ogled:
jonsku, konfiguracijama - Dobijanje kristala
kovalentnu, - Upoređuje kroz kuhinjske soli
vodoničnu i zadatke, tipove
metalnu hemijskih veza
- Upoznaje sa - Pronalazi razlike u
hibridizacijom osobinama
222
Formativni ciljevi
atomskih orbitala jedinjenja sa
jonskom i
kovalentnom
vezom
- Uočava razliku
između kristalnih i
amorfnih supstanci
i vrste kristalnih
sistema
Rastvori elektrolita
- Definiše - Razlikuje jake i - Navikava se na Demonstracioni
elektrolite, stepen slabe elektrolite tačnost ogled:
(α) i konstantu - Analizira: - Istiskivanje jednog
disocijacije (Kc) kakva je so, halogenog
- Objašnjava kako so reaguje u elementa drugim iz
reakcije vodenom rastvoru, njegovih soli
neutralizacije, tj. da li so u vodenom - Reakcija Zn sa HCl
stvaranje rastvoru hidrolizuje - Taloženje PbCl2
neutralnih, kiselih - Izvodi i dokazuje - Reakcija Fe3+ jona
ili baznih soli jonske reakcije sa KCNS i mnoge
- Poznaje pisanje - Razlikuje u druge jonske
molekulskih zadacima koja reakcije
formula soli reakcija je moguća
- Objašnjava - Rješava zadatke iz
Arenijusovu teoriju oblasti:
elektrolitičke neutralizacija,
disocijacije hidroliza,
- Izvještava o jakim i protolitička teorija
slabim kiselina i baza,
elektrolitima kompleksne soli
- Objašnjava jonske
reakcije na
primjerima
- Objašnjava
protolitičku teoriju
kiselina i baza
- Definiše hidrolizu
soli
- Upoznaje se sa:
mješovitim,
dvogubim i
kompleksnim
solima i daje
nazive
Tipovi i osobine neorganskih jedinjenja
- Poznaje pripadnost - Pravi razliku - Razvija sposobnost - Kroz zadatke
elemenata po između neutralnih, opažanja i logičko utemeljiti znanje
grupama baznih, amfoternih mišljenje učenika iz ove
- Poznaje pisanje oksida peroksida i oblasti
molekulskih superoksida
formula oksida, - Analizira anhidride
223
Formativni ciljevi
kiselina i baza kiselina
- Nabraja i
objašnjava podjelu
hidrida i oksida
- Objašnjava kroz
primjere, reakcije
neutralizacije
Rastvori i pH rastvora
- Definiše pojam - Upoređuje zasićen, - Razvija kreativne Demonstracioni
disperzni sistem nezasićen i sposobnosti ogled:
- Poznaje jedinice za presićen rastvor - Razvija sposobnost - Pripremanje
m, V, mol, c, ρ, γ, - Kroz zadatke opažanja rastvora određenih
b, kao i prevođenje upotrebljava - Stiče nova znanja koncentracija,
jedinica znanje o sniženju - Hemijski koktel,
- Objašnjava proces tačke mržnjenja i - Određivanje pH
rastvaranja i vrste povišenju tačke pomoću
rastvarača u ključanja rastvora univerzalnog
zavisnosti od kao i o osmotskom indikatora,
disperzije pritisku - Određivanje pH u
- Pojašnjava: sastav - Rješava zadatke iz rastvorima soli
rastvora, mol, oblasti – rastvori Ogledni čas:
količinsku i masenu (koncentracija - Primjena vode u
koncentraciju, rastvorene praksi i njeno
gustinu, maseni supstance, masena djelovanje na živi
udeo koncentracija svijet
- Upoznaje sa rastvorene
koligativnim supstance, - Kroz zadatke
osobinama rastvora molalitet, utemeljiti znanje
- Objašnjava količinski udeo, iz ove oblasti
jonizaciju vode i maseni udeo,
jonski proizvod pravilo krsta –
vode zvijezde, miješanje
- Navodi pH rastvora,
vrijednosti telesnih razređivanje
tečnosti i njihov rastvora…)
značaj - Priprema rastvore
određene
koncentracije
- Razlikuje
neutralnu, kisjelu i
baznu sredinu na
osnovu vrijednosti
pH
- Primjenjuje znanje
o pH kod soli
oblasti pH
- Razlikuje pH i pOH,
[H+] i [OH-]
Puferi i indikatori
- Definiše i obrazlaže - Upotrebljava - Razvija sposobnost Seminarski rad
224
Formativni ciljevi
pufere stečena znanja o analitičkog mišljnja - Bikarbonatni pufer
- Objašnjava rastvorima i pH i sposobnost i njegova uloga u
određivanje [H+], - Analizira i shvata opažanja regulaciji acido -
odnosno pH pufera ulogu pufera u - Shvata potrebu bazne ravnoteže
- Objašnjava i čovjekovom povezivanja teorije
opisuje kapacitet organizmu i prakse - Kroz zadatke
pufera - Upoređuje pH i pKa, utemeljiti znanje
- Upoznaje sa pOH i pKb, [H+] i Ka, učenika iz ove
biološkim [OH-] i Kb i oblasti
značajnim primjenjuje u
puferima zadacima
- Definiše acido- - Knjiži promjenu
bazne indikatore boje indikatora u
- Objašnjava zavisnosti od pH
jonizaciju vrijednosti
indikatora u
vodenom rastvoru
- Zna interval
promjene boje
univerzalnog
Kolthofovog
indikatora
- Poznaje izbor
indikatora
Energetske promjene pri hemijskim reakcijama
- Definiše - Crta tok - Razvija sposobnost Demonstracioni
termohemiju egzotermne i analitičkog i ogled:
- Opisuje endotermne logičkog mišljenja - Razmjena energije
egzotermne i reakcije između sistema i
endotermne - Razlikuje okoline (reakcija
reakcije entalpiju, Zn i HCl,
- Navodi primjere entropiju, slobodnu zagrijavanje HgO)
homogenih i energiju - Termitna smješa
heterogenih - Razlikuje molarnu (reakcija Fe2O3 i
reakcija toplotu reakcije i Al) egzotermna
- Objašnjava Ea entalpiju stvaranja reakcija
- Obrazlaže jedinjenja - Reakcija NH4Cl i
termohemijske - Rješava zadatke iz Ba(OH)2•8H2O
jednačine oblasti (endotermna
termohemije reakcija)
- Kroz zadatke
utemeljiti znanje
učenika iz ove
oblasti
Brzina hemijske reakcije
- Definiše brzinu - Upoređuje znanje o - Razvija sposobnost Demonstracioni
hemijske reakcije brzini hemijske analitičkog ogled:
- Objašnjava uslove reakcije sa mišljenja i - Razlaganje H2O2
koji dovode do homogenim i sposobnost bez i u prisustvu
hemijske reakcije heterogenim opažanja MnO2 kao
- Navodi faktore koji reakcijama katalizatora
225
Formativni ciljevi
utiču na brzinu - Primjenjuje zakon - Reakcija između
hemijske reakcije o održanju mase HCl i Sn, Zn i Mg
- Poznaje energiju - Ističe uticaj - Kroz zadatke
aktivacije prirode reaktanata, utemeljiti znanje
koncetracije, učenika iz ove
temperature i oblasti
katalizatora na
brzinu hemijske
reakcije
oblasti brzina
hemijske reakcije
Hemijska ravnoteža
- Obrazlaže hemijsku - Razlikuje hemijsku - Navikava se na Demonstracioni
ravnotežu ravnotežu i brzinu preciznost u radu ogled:
- Definiše Le - hemijske reakcije - Razvija sposobnost - Uticaj temperature
Šateljeov princip - Upotrebljava logičkog na položaj
- Objašnjava, na znanje o brzini zaključivanja ravnoteže
primjerima, uticaj hemijske reakcije, (zagrijavanje U
koncentracije, endotermnim i cijevi sa rastvorom
pritiska i egzotermnim CoCl2).
temperature na reakcijama, - Kroz zadatke
hemijsku ravnotežu puferima utemeljiti znanje
- Analizira faktore učenika iz ove
koji utiču na oblasti
položaj hemijske
ravnoteže
- Predviđa smjer
hemijske reakcije
zavisno od uslova
zadatka
hemijske ravnoteže
Redoks reakcije
- Poznaje pripadnost - Određuje - Razvija sposobnost Demonstracioni
elemenata po oksidacione opažanja ogled:
grupama, broj brojeve elemenata - Redukcija joda
valentnih e- i u jedinjenjima kalaj (II) hloridom
njihove oksidacione - Rješava zadatke iz - Redukcija Fe3+
brojeve oblasti oksido- jona
- Poznaje pisanje redukcije i kalaj(II)hloridom i
polureakcija naponski niz oksidacija Fe2+
- Definiše oksido - metala jona
redukcione procese kalijumpermanga -
- Nabraja stalne natom
oksidacione - Istiskivanje bakra
brojeve elemenata pomoću gvožđa
u jedinjenjima - Ponašanje bakra u
- Objašnjava rastvorima CuSO4,
sastavljanje FeSO4 i AgNO3.
jednačina oksido- - Kroz zadatke
226
Formativni ciljevi
redukcionih utemeljiti znanje
reakcija i učenika iz ove
izjednačavanje oblasti
- Definiše naponski
niz metala

- M.Rakočević, R.Horvat, Opšta hemija za prvi razred srednje škole, ZUNS, BG,
2002.
- J.Bojanović, M.Čorbić, Opšta hemija za studente medicine i stomatologije, MK,
BG, 2001.
- S.R.Arsenijević, M.B.Ćelap, P.Radivojša, Zbirka zadataka sa ogledima iz hemije,
NK, BG, 1982.
- M.Sikirica, Steheometrija, ŠK, ZG, 1995.
- N.L.Glinka, Zadaci i vježbe iz opšte hemije, NK, BG, 1991.
- D.Sladić i autori, Zbirka zadataka sa srednjoškolskih takmičenja iz hemije,
Beograd, 2004.
- T.Jovanović, M.Čakar i drugi, Zbirka zadataka iz hemije za pripremu prijemnog
ispita na farmaceutskom fakultetu, FF, BG, 2008.
- Zbirke zadataka iz hemije za pripremu i polaganje klasifikacionog ispita iz hemije

- Laboratorijsko posuđe i pribor
- Hemikalije
- Videobim

- Usmeno, najmanje jednom u svakom klasifikacionom periodu.
- Pismena provjera znanja – test (po jedan u polugodištu).


- Profesor hemije
- Diplomirani inženjer hemijske tehnologije

Znanja
Predmet Znanja
- Energetske promjene pri - Anatomija sa fiziologijom - Promet materija i energije
hemijskim reakcijama - Tjelesne tečnosti
- Puferi
- Struktura materije - Hemija i biohemija - Struktura materije
- Hemijske veze - Hemijske veze
227
Znanja
Predmet Znanja
- Rastvori elektrolita - Elektroliti
- Puferi i indikatori - Puferi i indikatori
- Energetske promjene pri - Energetske promjene pri
hemijskim reakcijama hemijskim reakcijama
- Hemijska ravnoteža - Hemijska ravnoteža
- Radoks reakcije - Radoks reakcije
- Metali - Tehnologija zubotehničkog - Metali
materijala
- Rastvori i pH ratvora - Praktična nastava - Pravljenje rastvora
228
1.3.11. METALOKERAMIČKE KRUNICE I MOSTOVI
1. Naziv predmeta: METALO-KERAMIKA KRUNICE I MOSTOVI
Vrste nastave
Teorija Vježbe
nastava
I
II
III
IV 66 66
Ukupno 66 66

- Sticanje znanja o novim dostignućima u oblasi metalo-kremike.
- Osposobljavanje za pripremu specijalnih radnih modela na kojima bi se izvodile
faze rada.
- Uočavanje razlike između metalo-keramiku i klasičnih kruna i mostova.
- Upoznavanje sa postupkom određivanja boja prirodnih zuba.
- Unapređivanje znanje o postupcima brušenja zuba za metalo-keramiku.
- Vrednovanje značaja metalo-keramičkih mostova.
- Uočavanje razlike u izradi metala za metalo-keramiku od metala za klasične
mostove.
- Upoznavanje učenika sa procesom nanošenja i pečenja keramičke mase na
pripremljenu metalnu konstrukciju.
- Upoznavanje učenika sa istorijatom u metalo-keramici.
- Stivanje saznanja o novim tehnologija bezmetalne keramike na bazi stakla;
lusitom; alumino-keramika.
- Upoznavanje učenika sa keramikoma za CAD i CAM.
- Razvijanje pozitivnog stava prema novim saznanjima i dostignućima i podsticanje
sposobnosti učenika ka stalnom praćenju novina i usavršavanji u struci.
229
Razred: ČETVRTI
Formativni ciljevi
Razvoj metalo-keramičkih sistema
- Opisuje razvoj - Razlikuje metalo- - Stiče pozitivan stav - Prikaz slika
metalo-keramičkih keramiku od prema novim morfološke
sistema klasičnih sistema saznanjima estetike u ustima u
- Opisuje postupak - Pravi komparaciju cilju podsticanja
određivanja boje između klasičnih i učenika na
zuba za keramičkih sistema uočavanje
metalokeramiku - Vrednije kvalitet prednosti i
- Navodi sve vrste metalo-keramike nedostataka
metalo-keramičkih - Uočava prednosti i metalo-keramike
sistema nedostatke metalo- - Prikaz slika
keramike metalo-keramičkih
- Vrednuje značaj i klasičnih sistema
metalo-keramike
- Uočava razliku
između metalo-
keramičkih krunica
i mostova u odnosu
na klasične krunice
i mostove
Određivanje boje prirodnih zuba
- Poznaje faktore - Uočava i upoređuje - Stiče pozitivan stav - Prikaz slika
koji utiču na razlike u boji zuba prema očuvanju različitih boja zuba
određivanje boje - Razlikuje faktore zuba - Podsticanje
prirodnih zuba koji utiču na učenika na
- Opisuje faktore koji određivanje boje međusobno
utiču na boju prirodnih zuba upoređivanje
keramike - Uočava faktore koji razlike u boji zuba,
- Zna uputstva za utiču na boju rad u parovima
određivanje boje keramike
zuba - Identifikuje
- Demonstrira osnovne boje i
osnovne boje i njihove varijacije
njihove varijacije; - Uočava razliku
boja gleđi, između metalo-
translucencija gleđi keramičkih krunica
i lokalizacija i mostova u odnosu
na klasične krunice
i mostove
Brušenje prirodnih zuba za metalo-keramičku krunicu
- Opisuje brušenje - Uočava razliku - Razvija sposobost - Prikaz slika
labijalne površine između brušenog i opažanja brušenog i
- Opisuje položaj nebrušenog zuba nebrušenog zuba,
incizalne ivice dijela zuba podsticanje
brušenog zuba - Procjenjuje zašto učenika na
- Nabraja površine se bruse zubi uočavanje razlika i
koje se moraju - Procjenjuje zašto analiziranju
zbrusiti se tako bruse površina brušenog
- Definiše granicu incizalni rubovi zuba, rad u
230
Formativni ciljevi
demarkacione linije- Dokazuje razliku parovim
- Stiče znanje o između brušenog i
demarkacionoj nebrušenog
liniji incizalnog ruba
- Analizira zbrušene
površine
- Razlikuje granicu
između brušene
demarkacije i
prirodne
Metalo-keramičke krunice sa rubom u keramici
- Upoznaje - Pravi reprodukciju - Razumije vezu - Koristiti ključ boja
reprodukciju boje boje prirodnih zuba teorije i prakse na osnovu kojeg
prirodnih zuba u u keramici učenici određuju
keramici - Pravi razliku boju zuba, rad u
- Zna vrste metalo- između zuba od parovima
keramičkih krunica keramike i zuba od - Prikaz slika zuba
metala od keramike i zuba
- Upoređuje različite od metala,
vrste metalo- podsticanje
keramičkih kruna učenika na
uočavanje sličnosti
i razlike
Brušenje okluzalnih površina
- Opisuje značaj - Uočava razliku - Razvija analitički - Prikaz slika ili
brušenja okluzalnih između brušenja pristup u modela brušenja
površina bočnih i prednjih rješavanju prednjih i bočnih
- Demonstrira razliku zuba problema zuba, podsticanje
brušenja između - Analizira zbrušene učenika na
premolara i molara površine kod uočavanje razlika u
- Zna da treba premolara i molara načinu brušenja
probati metalnu - Razlikuje probu zuba, rad u manjim
krunicu u ustima između metalne grupama
- Obrazlaže zašto se krune i metalo-
probaju metalo- keramičke krune
keramičke krunice - Procjenjuje značaj
vršenja probe
metalne krunice
- Upoređuje razliku
između metalnih
kruna i metalo-
keramičkih
Metalo-keramički mostovi
- Ilustruje dizajn - Analizira razliku - Razumije značaj - Prikaz gotovih
gornjih metalo- između gornih i saradnje u radu modela gornjih i
keramičkih mostova donjih mostova donjih mostova,
- Stiče znanja o probi - Uočava postupak podsticanje
metalne probe metalne učenika na
konstrukcije konstrukcije uočavanje razlika u
- Upoznaje se sa - Pravi razliku slojevima
probom metalne između slojeva nanošanja
231
Formativni ciljevi
konstrukcije nanešene keramike keramike, rad u
- Poznaje proces - Procjenjuje značaj parovima
nanošenja nanošenja - Prikaz slika koje
keramike na metalu keramike u ilustruju probu
- Zna da završeni slojevima metalne
metalo-keramički - Uočava kada je konstrukcije
most treba most cementiran
cementirati - Procjenjuje zašto
je most cementiran
Porcelanska džeket krunica- stara tehnologija
- Poznaje razliku - Ocjenjuje prednost - Pozitivno - Prikaz modela ili
između metalo- metalo-keramičkih procjenjuje slika metalo-
keramičkih i džeket kruna i džeket važnost praćenja keramičkih kruna i
kruna kruna inovacija u struci džeket kruna
- Procjenjuje razlog
sva manje
upotrebe džeket
kruna (istorija,
skupoća)
- Nove tehnologije bezmetalne keramike na bazi stakla; lusitom; alumino-keramika;
Keramikoma za CAD i CAM
- Upoznaje nove - Uočava primjenu - Pozitivno - Prikaz slika koje
metode: Liveno navedenih novih procjenjuje ilustruju primjenu
stakleno-keramičke metoda u keramici važnost praćenja navedenih novih
krunice; inovacija u struci metoda u keramici
Porcelanske krunice
ojačane lusitom;
Krunice i prednji
mostovi od
alumino-keramike
infiltrirane
staklom; Keramika
za CAD i CAM

- D.M.Trifunović, Lj.Vujošević, Stomatološka protetika - Fiksne nadoknade,
Evropski centar za mir i razvoj (ECPD), Beograd, 1998.
- J.K.Anusavice, Phillip’s Science of Dental Materials, Tenth edition, W.B. Saunders
CO, Philadelphia, 1996.
- H.T.Shillinburg, D.Jacobi, S.E.Bracket, Fundamentals of Tooth Preparations for
Cast Metal and Porcelain Restorations, Quintessence Publishing Co, Chicago,
1983.

- Video projektor
- Projektno platno
- Računarska učionica sa pristupom Internetu
- Kamere

232
dobijenim u klasifikacionim periodima.


- Doktor stomatolog, specijalista stomatološke protetike
- Doktor stomatolog

Povezanost sa drugim predmetom
Znanjа
Predmet Znanja
- Morfološko oblikovanje - Morfologija zuba - Modelovanje u vosku
krunica i mostova u vosku
- Metali, akrilati, keramika - Tehnologija zubotehničkog - Metali, spajanje metalnih
- Metalo-keramičke krunice i materijala djelova
mostovi - Osnovni gradivni materijali
- Legure za izradu metala koji se koriste u
- Vrste legura i njihova tačka
topljenja
- Metalo-keramički most i - Fiksna protetika - Metalo-keramički most i
metalo-keramičke krunice metalo-keramičke krunice
- Izlivanje specijalnih otisaka - Izrada specijalnih radnih
u supertvrdom gipsu modela
- Morfološko oblikovanje - Praktična nastava - Modelovanje u vosku
krunica i mostova u vosku - Spajanje metalnih djelova
- Metali, akrilati, keramika - Izrada specijalnih radnih
- Metalo-keramičke krunice i modela
mostovi - Izrada metalo-keramičkih
krunica i mostova
233
2.1. ISPITNI KATALOZI ZA STRUČNO - TEORIJSKI DIO ISPITA
2.1.1. BOLESTI ZUBA I PREVENTIVNA STOMATOLOGIJA
1. Naziv ispitnog kataloga: BOLESTI ZUBA I PREVENTIVNA STOMATOLOGIJA
2. Cilj ispita
- Provjera uspješnosti učenika pri savlađivanju neophodnih standarda iz oblasti

bolesti zuba, dječija i preventivna stomatologija.
3. Standardi znanja koji se ocjenjuju na stručnom ispitu
OBLAST BOLESTI ZUBA

- Definisati zubni karijes i objasniti podjelu zubnog karijesa
- Navesti metode prevencije zubnog karijesa
- Uporediti duboki karijes, simpleks i komplikata i načine terapije
- Navesti podjelu materijala za zubne ispune (plombe) i obrazložiti određene
karakteristike materijala
- Opisati postupak pripreme i primjene privremenih materijala za ispune
- Uporediti materijale za definitivno punjenje kaviteta (estetski ispuni, amalgam
ispuni)
- Kakav je značaj primjene fosfatnog cementa, kao materijala za definitivni ispun
kod djece
- Objasniti osobine, postupak pripreme i upotrebe fosfatnog cementa
- Obrazložiti postupak pripreme i asistiranja kod postavljanja zaštitnih podloga
- Nabrojati materijale, osobine i primjenu materijala za definitivno zatvaranje
kaviteta (plombe)
- Objasniti razliku između estetetskih ispuna i amalgam ispuna
- Navesti pomoćna sredstva za postavljanje definitivnih ispuna i njihovu primjenu
- Navesti podjelu karijesa po Bleku. Objasniti principe pri preparaciji kaviteta
- Objasniti kliničku sliku i terapiju dubokog karijesa
- Opisati postupak asistiranja zubno-stomatološkog tehničara pri terapiji dubokog
karijesa
- Opisati akcidentalno otvaranje zubne pulpe (etiologiju i klinčku sliku)
- Nabrajati oboljenja zubne pulpe i objasniti terapiju
- Opisati akutna zapaljenja zubne pulpe: serozni, purulentni
- Uporediti akutno i hronično zapaljenje zubne pulpe
- Opisati mortalne zhvate zubne pulpe
- Opisati vitalne zahvate zubne pulpe
- Koji se medikamenti i instrumenti koriste kod vitalnih i mortalnih zahvata
- Koji je značaj aseptičnih uslova rada?
- Definisati asepsu i antisepsu i objasniti razliku
- Definisati sterilizaciju i opisati postupak pripreme instrumenata za sterilizaciju
- Objasniti postupak izvođenja sterilizacije i čuvanje sterilnih instrumenata
- Nabrojati vrste sterilizacije
- Koje sve vrste dezinfekcionih sredstava postoje i gdje se primjenjuju
- Koje se vrste medikamenata koriste za desenbilizaciju zubne pulpe
- Nabrojati i objasniti faze rada kod mortalnih i zahvata
- Nabrojati i objasniti faze rada kod vitalnih zahvata
- Navesti instrumente za vitalne zahvate i objasniti njihovu namjenu
- Navesti instrumente za mortalne zahvate i objasniti njihovu namjenu
- Uporediti medikamente i instrumente koji se koriste za mortalne i vitalne
zahvate
234
- Koje se promjene, kao posljedica, besvjesnih stanja mogu identifikovati na
pacijentu
- Uporediti amputaciju i ektrirpaciju
- Opisati postupak mekog i tvrdog punjenja kanala korijena zuba poslije
ekstirpacije
- Uporediti vrste mekog punjenja i pojasniti njihovu ulogu
- Opisati postupak tvrdog, definitivnog punjenja zuba (priprema i asistiranje)
- Definisati gangrenozno zapaljenje, navesti podjelu i kliničku sliku
- Opisati etiologiju, terapiju, instrumente koji se koriste u liječenju gangrene zuba
- Kakav je značaj prikupljanja podataka o bolestima pacijenta iz medicinske
dokumentacije, i zašto su ovi podaci značajni pri radu sa pacijentima
- Definisati apikalne promjene i navesti etiologiju
- Opisati kliničku sliku i terapiju apikalnih promjena
- Nabrojati i uporediti apikalne promjene
- Koji su mogući incidenti (lom instrumenta) pri liječenju zuba
- Uporediti postupke ukazivanja prve pomoći pri različitim incidentima u toku
liječenje zuba
- Navesti vrste besvijesnih stanja
- Definisati sinkopa, kolaps i šok
- Navesti karakteristike histeričnog i epileptičnog napada i opisati postupke
ukazivanja pomoći pacijentu
- Objasniti postupak rada sa pacijenata sa posebnim potrebama
- Opisati prijem i način terapije kod pacijenata sa posebnim potrebama
- Nabrojati vrste snimanja
- Definisati retroalveolarno snimanje i snimak
- Opisati postupak zaštite od rendgen zračenja
- Opisati postupak zaštite od mogućih infekcija u stomatološkoj ordinacije (zarazne
bolesti, hepatitis, SIDA)
OBLAST PREVENTIVNA STOMATOLOGIJA

- Opisati stadijume razvoja zuba, zubnu klicu i ćelije koje stvaraju tvrda zubna
tkiva
- Opisati proces nicanja zuba i objasniti razliku u hronologiji nicanja mliječne i
stalne denticije
- Objasniti resorpciju korenova mliječnih zuba
- Nabrojati i uporediti poremećaje(po broju i obliku) u razvoju zuba
- Koji su poremećaji strukture zubnih tkiva
- Opisati komplikacije karijesa
- Definisati karijes i opisati opšte i lokalne faktore u nastanku karijesa
- Koji vitamin ima najvažniju ulogu pri mineralizaciji zuba
- Zašto je važno jesti čvrstu hranu
- Objasniti specifičan karijes - caries circularis, caries baby i caries melanodontia.
- Navedi komplikacije karijesa i objasaniti pulpite
- Koje su metode liječenja oboljele pulpe bolje
- Koji su znaci gangrene mliječnih zuba
- Objasniti značaj prepoznavanja oboljenja i njihovih komplikacija
- Razložiti komplikacije po kliničkoj slici i terapiji
- Navesti i objasniti komplikacije karijesa – periodontiti mliječnih zuba
- Uporediti simptome apcesa i flegmone
- Opisati komplikacije karijesa - gangrena pulpe mliječnih zuba
- Navesti metode liječenja pulpita i gangrene i uporediti ih prema upotrebi u
zavisnosti od situacije
- Objasniti rendgen snimanje kao pomoćno dijagnostičko sredstvo
235
- Navesti materijale za privremeno i definitivno zatvaranje kaviteta i objasniti
njihovu važnost u nadoknadi zubnog tkiva kod djece
- Uporediti indikacije i kontraindikacije kod vađenja zuba djece
- Obrazložiti na primjerime slučajeve u kojima je potrebno izvršiti oralno-hirurške
zahvate kod djece i objasniti specifičnosti pojedinih zahvata
- Obrazložiti značaj očuvanja i ostranjivanja zuba - uzročnika bola
- Obrazložiti značaj razvoja kosti lica i mišića kod djece i odgovarajućih oralno-
hirurških zahvata
- Navesti klasifikaciju povreda, pojedinih djelova zuba i potpornog aparata
- Navesti povrede (frakture) i dovesti ih u vezu sa odgovarajućom terapijom
- Obrazložiti aktivnu ulogu Šarpejevih vlakana i mišića u sklopu odbrane od
uzročnika povrede
- Navesti i pojasniti komplikacije poslije povrede zuba
- Navesti i objasniti mehanička oštećenja oralne sluzokože
- Analizirati uticaj faktora oštećenja i povreda u zavisnosti od starosnog doba
djeteta
- Navesti sredstva koja dovode do oštećenja sluzokože usta
- Navesti i pojasniti vrste oboljenja usana - cheilitis
- Koje su vrste oboljenja gingive - gingivis
- Nabrojati i opisati oboljenja sluzokože usta - stomatitis
- Obrazložiti razliku u simptomina osnovnih činioca koji uzrokuju nastanak obolenja
mlečac-soor (doba godine, čistoću ruku i naknadnu infekciju)
- Obrazložiti razliku u simptomina osnovnih činioca koji uzrokuju nastanak
obolenja cheilitis angularis (doba godine, čistoću ruku i naknadna infekcija)
- Opisati simptome manifestacije glositisa i navesti koji se najčešće javlja kod
djece
- Dovesti u vezu manifestacije infektivnih bolesti u ustima djece kao odraz
simptoma na telu ili pojedinim delovima tela
- Objasniti specifičnosti javljanja morbila
- Opisati specifičnosti javljanja scarlatina (šarlaha)
- Opisati specifičnosti javljanja difterije
- Opisati karakterističan izgled javljanja parotitis epidemica
- Objasniti uticaj opštih oboljenja na zube i sluzokožu usta kod djece (rahitis, sifilis
i tuberkulozu)
- Koje promjene u ustima svojim izgledom posjećaju na benigne tumore
- Uporediti simptome koje izazivaju benigna i maligna oboljenja u ustima kod
djece
- Definisati prevenciju i objasniti prevenciju karijesa po stadijumima
- Objasniti prevenciju parodontopatija
- Opisati postupak prevencije ortodonskih nepravilnosti
- Obrazložiti postupak i značaj prevenih mjera u cilju sprečavanja oboljenja zuba
- Definisati zdravstveno vaspitanje, obrazložiti cilj i navesti tri grupe sprovođenja
zdravstonog vaspitanja
- Navesti metode sprovođenja zdravstvenog vaspitanja i opisati postupak
sprovođenja u zavisnosti od uzrasta djeteta
- Obrazloži glavni etiološki faktor u nastajanju oboljenja lokalne iritacije, sa
posebnim akcenom na zubni plak
- Da li se kamenac često nalazi kod djece? Kako se uklanja
- Šta su naslage i kako se dijele
- Kakva je razlika između zubne plake i bijelih sirastih naslaga - materija alba
- Uporediti fiksirane i nefiksirane naslage prema simptomima
- Kako treba da izgleda dobra dječija četkica za zube
- Kakav je značaj paste za zube u održavanju higijene usta i zuba
- Objasniti tehniku pranja zuba i navesti autora
236
- Koje je sredstvo najbolje za profilaksu zubnog kvara
- Kako se fluor može primenjivati? Koja metoda je bolja
- Navesti najbolju endogenu metodu upotrebe fluora
- Koja endogena metoda se može primenjivati pod nadzorom zubno-stomatološkog
tehničara
- Nabrojati endogene metode primjene fluora
- Nabrojati egzogene metode primjene fluora
- Koji je značaj higijene usta i zuba
4. Tip ispita
- Usmeni
- Nastavnik sastavlja detaljan spisak ispitnih pitanja, a stručni aktiv utvrđuje na
osnovu okvirnog spiska pitanja datog u ispitnom katalogu.
- Na ispitnom listu treba da budu tri pitanja, kombinovana po složenosti na
odgovarajući način – da budu iz različitih taksonomskih kategorija i iz različitih
tematskih oblasti.
- Kandidat ima pravo da se pripremi za usmeni ispit 20 minuta.
- Usmeni ispit traje najviše 20 minuta.
- Ocjenu na usmenom ispitu oblikuje ispitna komisija, na prijedlog ispitivača.
5. Dozvoljena pomagala
- Pomagala nijesu predviđena.
6. Literatura i drugi izvori

- Za kandidate je preporučena literatura data u Katalogu znanja i Godišnjem planu
rada nastavnika.
237
2.1.2. FIKSNA PROTETIKA
1. Naziv ispitnog kataloga: FIKSNA PROTETIKA
2. Cilj ispita

fiksne protetike.

- Definisati pojam okluzije i nabrojati klase po Angleu
- Objasniti klase po Angleu
- Definisati centralnu okluziju i obrazložiti njen značaj pri izradi protetskih
nadoknada
- Objasniti dejstvo mastikatornih sila na intaktne zube
- Opisati dejstvo mastikatornih sila na zube koji nose protetske nadoknade
- Definisati fiksne zubne nadoknade i izvršiti njihovu podjelu
- Opisati postupak izrade privremenih krunica
- Definisati otisak i nabrojati materijale za uzimanje otiska u fiksnoj protetici
- Objasniti pripremu otiska za izlivanje radnog modela, definisati radni model
- Definisati radni model i navesti njegove karakteristike za izradu fiksnih zubnih
nadoknada
- Definisati artikulator i navesti osnovne djelove
- Definisati artikulator i nabrojati vrste artikulatora
- Objasniti pokrete donje vilice
- Definisati krunice, nabrojati vrste krunica
- Navesti podjelu krunica i reći osnovne karakteristike
- Koja je razlika između trajnih i privremenih krunica
- Obrazložiti i pojasniti faze izrade metalokeramičke krunice
- Definisati inleje i navesti osnovne karakteristike
- Opisati indirektan postupak izrade inleja
- Definisati inlej i navesti osnovne karakteristike
- Koje uslove treba da ispunjava preparacija na zubu na kojem se izrađuje inlej
- Definisati livenu nadogradnju, objasniti indikacije za njenu primjenu
- Objasniti metod izrade livene nadogradnje na jednokorjenim zubima
- Objasniti metod izrade livene nadogradnje na višekorjenim zubima
- Objasniti način izrade krunice u vosku
- Opisati modelovanje krunice u vosku
- Objasniti način ulaganja voštanog modela fiksne protetske nadoknade
- Opsati postupak livenja fiksnih zubnih nadoknada
- Opisati postupak poliranja fiksnih protetskih radova
- Objasniti izradu estetskog dijela fasetirane krunice
- Nabrojati materijale od kojih se može izraditi estetski dio fiksne zubne
nadoknade
- Nabrojati materijale koji se koriste za izradu fiksnih zubnih nadoknada
- Koji se pomoćni i gradivni materijali koriste za izradu fiksnih zubnih nadoknada
- Nabrojati aparate koji se koriste za izradu fiksnih protetskih nadoknada
- Definisati mostove i navesti indikacije i kontraindikacije za izradu mostova
- Navesti djelove mosta
- Uporediti i objsaniti nosače mosta (primarne i sekundarne)
- Uporediti i objasniti prednosti i nedostatke mostova
- Koji se zakoni mehanike (statika) mogu primjeniti na most kao fiksni protetski rad
- Koje estetske zahtjeve treba da ispunjava dobro urađen most
238
- Navesti podjelu mostova prema materijalu od kojeg su izrađeni i topografsku
podjelu
- Definisati zglobne veze, navesti neke od zglobnih veza i način funkcionisanja
- Definisati privremene mostove, navesti indikacije za njihovu primjenu
- Koje uloge ima privremeni most
- Uporediti prednosti i nedostatke visećeg mosta-apendiks i navesti definiciju
- Uporediti prednosti i nedostatke adhezionog mosta i navesti definiciju
- Nabrojati vrste trajnih mostova i objasniti njihove osnovne karakteristike
- Navesti osnovne karakteristike i definiciju semicirkularnog mosta
- Definisati metalokeramičke krune i osnovne karakteristike
- Navesti faze izrade metalokeramičkih krunica
- Koja je razlika između keramičkih i metalokeramičkih kruna i mostova
4. Tip ispita
- Usmeni
tematskih oblasti.

rada nastavnika.
239
2.1.3. TOTALNA I PARCIJALNA PROTEZA
1. Naziv ispitnog kataloga: TOTALNA I PARCIJALNA PROTEZA
2. Cilj ispita

totalne i parcijalne proteze.

- Navesti predmet - prouočavanja totalne proteze i objasniti njen značaj
- Opisati biološke osnove totalne proteze
- Obrazložiti i opisati štetno dejstvo proteze na sluzokožu
- Koje su posljedice potpunog gubitka zuba
- Navesti anatomske strukture usne duplje
- Nabojati mišiće usne duplje i pojasniti njihovu ulogu i značaj kod izrade totalne
proteze
- Opisati vilični zglob i kretnje donje vilice
- Kakva je uloga pljuvačke kod totalne proteze
- Opisati način uzimanja anatomskog otiska
- Objasniti postupak izrade anatomskog radnog modela
- Definisati funkcionalni otisak i objasniti zadatke i vrste fukncionalnih otisaka
- Definisati pojam individualne kašike i objasniti postupak izrade
- Obrazložiti i objasniti postupak postavljanja Kelerove trake
- Uporediti anatomski i funkcionalni otisak
- Pojasniti postupak izrade radnog modela i pripremu za izradu zagrižajnog šablona
- Opsati postupak izrade, djelove i zadatke zagrižajnog šablona
- Uporediti anatomski i funkcionalni otisak (sličnosti i razlike)
- Napraviti razliku između standardne i individualne kašike
- Definisati pojam međuviličnih odnosa i analizirati ih
- Kako se određuje međuvilični odnos i protetska ravan
- Definisati pojam artikulatora, navesti vrste i djelove artikulatora
- Kakva je uloga artikulatora i obraznog luka
- Objasniti postupak postavljanja radnog modela u artikulator
- Obrazložiti i opisati postupak izbora zuba za totalnu protezu
- Pojasniti postupak i pripremu za postavljanje zuba kod totalne proteze
- Objasniti postupak postavljanja prednjih zuba
- Koje se metode koriste za postavljanje bočnih zuba
- Kakav je postupak postavljanja zuba prema zahtjevima uravnotežene okluzije
- Navesti i objasniti postupak preliminarnog postavljanja bočnih zuba
- Objasniti postupak definitivnog podešavanja položaja bočnih zuba
- Objasniti tehniku modelovanja totalne proteze u vosku
- Objasniti tehniku modelovanja donje totalne proteze u vosku
- Obrazložiti i opisati način ulaganja proteze u kivetu kao i samu tehniku
- Objasniti princip rada sa akrilatnim masama
- Navesti tehniku polomerizacije akrilata
- Koje se tehnike rada, materijali i instrumenati koriste za poliranje proteze
- Definisati totalnu imedijatnu protezu
- Objasniti tehniku izrade imedijatne
- Objasniti indirektnu metodu reparature polomljene proteze
- Obrazložiti značaj imedijatne proteze
- Opisati podlaganje totalne proteze indirektnom metodom
- Objasniti postupak dodavanja dijela proteze, zamjene polomljenog zuba i
dodatka zuba
240
- Definisati pojam parcijalne proteze i uporediti je sa drugim protetskim
nadoknadama
- Opisati ponašanje nosećih tkiva pri opterećenju parcijalnom protezom i podjelu
konstrukcija proteze pri opterećenju
- Koji je značaj podminiranosti u retenciji parcijalnih porteza
- Koje promjene nastaju posle gubitka zuba
- Opisati postupak izrade modela na osnovu anatomskog otiska
- Uporediti anatomski i funkcionalni otisak
- Definisati klasifikacije krezubosti po Kenediju i Vildu
- Objasniti podjelu parcijalnih proteza po vrsti opterećenja tkiva u funkciji
žvakanja
- Uporediti retenciju i stabilizaciju
- Koji elementi mogu poslužiti kao retencioni
- Nabrojati i opisati neke od kukica koje se koriste za parcijalnu pločastu protezu
- Opisati podjezični luk
- Uporediti i opisati ekvatorijalnu i bonvil kukicu
- Uporediti i opisati bonihard i dvostruku ekvatorijalnu kukicu
- Opisati kukice sa okluzalnim naslonom
- Nabrojati i opisati djelove kukice
- Uporediti i nabrojati žičane i livene kukice
- Nabrojati i opisati djelove zagrižajnog šablona
- Obrazložiti i opisati postupak prenošenja zagrižajnih šablona u artikulator
- Uporediti načine postavljanja zuba u interkaninom sektoru u zavisnosti od
veličine bezubog prostora
- Koji problemi mogu nastati pri postavljanju zuba, modelovanju proteze u vosku i
završnoj izradi proteze
- Objasniti završni proces izrade proteze
- Objasniti postupak modelovanja proteze u vosku
- Definisati pojam reparature i podlaganja proteze
- Objasniti reparatutu ploče i zuba
- Uporediti reparaturu kukice u zavisnosti da li je došlo do preloma kukice ili
gubitka zuba
- Definisati skeletiranu protezu i nabrojati djelove iz kojih se sastoji
- Opisati djelove skeletirane proteze (gingivalni dio)
- Definisati i objasniti ulogu sedla kod parcijalne proteze
- Nabrojati i objasniti velike spojnice kod skeletirane parcijalne proteze
- Opisati djelove skeletirane proteze (dentalni dio)
- Nabrojati livene kukice i ostale retencione elemente skeletirane proteze
- Objasniti postupak obrade i poliranja proteze
- Uporediti pločastu i skeletiranu parcijalnu protezu
- Uporediti žičane i livene kukice
- Obrazložiti razliku u procesu izrade pločaste i skeletirane parcijalne proteze
- Definisati atečmene i pojasniti njihove osnovne karakteristike i značaj kod
parcijalnih proteza
- Objasniti teleskop krune i njihov značaj kod parcijalnih proteza
- Objasniti indikacije za primjenu teleskop kruna kod parcijalne proteze
- Definisati pojam frezovanja i ukratko pojasniti osnovne principe
241
4. Tip ispita
- Usmeni
tematskih oblasti.

rada nastavnika.
242
2.2. ISPITNI KATALOZI ZA STRUČNI RAD
2.2.1. ISPITNI KATALOG IZ PRAKTIČNOG DIJELA ISPITA-STRUČNI RAD
1. Naziv ispitnog kataloga: ISPITNI KATALOG IZ PRAKTIČNOG DIJELA ISPITA-

STRUČNI RAD
2. Cilj ispita
Na praktičnom dijelu stručnog ispita kandidat treba da pokaže:

- povezanost stručno teorijskih i praktičnih saznanja;
- adekvatan način utvrđivanja potrebe pacijenta;
- pravilan odnos prema pacijentu;
- samostalnost u odabiru i upotrebi materijala i instrimenata;
- pravilnu propremu prostora, instrumenata, aparata, materijala i ostalog pribora
za rad;
- pravilan postupak rada sa aparatima, materijalima i instrumentima;
- komunikacije sa pacijentom, rodbinom i saradnicima;
- pravilnu upotreba stručne terminologije;
- pravilno obavljanje zadatka;
- racionalna upotreba materijala, vremena;
- poštovanje propisa zdravstvene zaštite i higijene prostora i sredine.
3. Spisak tema/zadataka
OBLAST BOLESTI ZUBA

- Identifikovanje instrumenata za pregled i rad, obrazlaganje u kojoj fazi rada se
koristi određeni instrument
- Identifikovanje nasadnih instrumenata, rasklapanje, detaljno čišćenje,
podmazivanje i ponovno sklapanje
- Provjera ispravnosti nasadnih instrumenata
- Identifikovanje rotirajućih instrumenata, razlikovanje po obliku, veličini, vrsti
materijala
- Fiksiranje rotirajućih instrumenata u odgovarajući nasadni instrument
- Identifikovanje i rukovanje instrumentima za pripremu, unošenje i modeliranje
- Priprema pomoćnih sredstava za postavljanje ispuna zavisno od vrste materijala i
oblika kaviteta
- Fiksiranje matrica u odgovarajući držač
- Identifikovanje različitih instrumenata za poliranje ispuna
- Uspostavljanje suvog radnog polja. Asistiranje
- Priprema instrumenata za sterilizaciju
- Izvođenje sterilizacije instrumenata (demonstracija)
- Čuvanje sterilnih instrumenata
- Kontrola sterilizacije
- Priprema gutaperke za privremeno zatvaranje kaviteta
- Miješanje cink-fosfatnog cementa
- Gotovi fabrički preparatil-priprema i asistiranje
- Pripremanje radnog mjesta za postavljanje kompozitnog ispuna
- Postavljanje kompozitnog ispuna-faze rada
- Miješanje amalgama
- Asistiranje u toku postavljanja amalgamskog ispuna
- Priprema radnog mjesta za postavljanje amalgamskog ispuna
- Pripremanje radnog mjesta za ispitivanje vitaliteta pulpe
- Pripremanje preparata na bazi cinkoksid-eugenola
243
- Pripremanje radnog mjesta za direktno i indirektno prekrivanje pulpe.
Asistiranje.
- Razlikovanje i sortiranje endodontskih instrumenata
- Pripremanje endodontskih instrumenata za sterilizaciju
- Pripremanje antiseptičnih uložaka (Miler-igle)
- Trajna desenzibilizacija pulpe-priprema sredstava, instrumenata i asistiranje
- Priprema odgovarajućih sredstava i instrumenata za amputaciju pulpe. Asistiranje
- Pripremanje neophodnog pribora, instrumenata i anastetika za davanje lokalne
anestezije
- Pripremanje staklene pločice i špatule za miješanje kanalnog punjenja
- Pripremanje AH 26
- Miješanje endometazon paste
- Pripremanje antiseptičkih rastvora u bolestima zuba
- Pripremanje radnog mjesta za terapiju gangrene i apikalnog parodontitisa
- Pripremanje jodoform klumski paste
- Ukazivanje prve pomoći kod besvjesnih stanja
- Pripremanje antišok terapije
- Pripremanje pacijenata sa posebnim potrebama za stomatološku intervenciju i
asistiranje u toku stomatološke intervencije
OBLAST PREVENTIVNA STOMATOLOGIJA

- Upotreba instrumenata i medikamenata koji se koriste u odjeljenjima za rad sa
djecom
- Priprema radnog mjesta (dezinfekcija: zubno ljekarske stolice, nasadnih uređaja,
fontane, zamjena čaše i sisaljke za jednokratnu upotrebu)
- Dezinfikcija stočića na kojem stoje instrumenti i radnog stočić na kom se nalaze
medikamenti
- Unošenje podatka u stomatološki karton i dnevni protokol
- Priprema radnog mjesta i instrumenta potrebnih u terapiji virusnih stomatita
- Priprema radnog mjesta i instrumenta potrebnih u terapiji gingivita
- Primjena vaterolne i sisaljke pri radu sa pacijentom
- Priprema čvrste podloge
- Redosljed pri radu kod ispuna
- Obezbjeđivanje uslova rada pri terapiji fraktura
- Priprema radnog mjesta za zbrinjavanje povrede zuba
- Priprema instrumanata i medikamenata za obradu frakture po klasama
- Asistiranje stomatologu pri izradi kompozitnog splinta
- Priprema anastetika za infiltracionu i sprovodnu anesteziju
- Priprema instrumenata za vađenje zuba sa površinskom anestezijom
- Priprema instrumenata i sredstava za zaustavljanje krvarenja
- Priprema komplet instrumenata za uklanjanje čvrstih naslaga na zubima
- Davanje uputstava djeci i roditeljima o pravilnoj tehnici pranja zuba i održavanju
oralne higijene zuba
- Davanje uputstva djeci i roditeljima o značaju pravilne ishrane za zdrave zube
- Davanje uputstva djeci i roditeljima o preventivnim mjerama i zaštiti u očuvanju
prvih stalnih molara
- Davanje savjeta roditeljima i djeci o primjeni flora per-os i pripremi
instrumenata za aplikaciju flora usunoj šupljini
OBLAST FIKSNA PROTETIKA

- Pravilno rukovanje aparatima za rad
- Izbor i upotreba odgovarajućeg aparata u zavisnosti od faze rada
- Upotreba, održavanje, podešavanje aparata za rad
- Priprema specijalnog radnog modela
244
- Izrada specijalnog radnog modela
- Izrada krune na radnom patrljku
- Modeliranje pune krunice
- Modeliranje fasetirane krunice
- Modeliranje gornje krunice
- Modeliranje donje krunice
- Modeliranje prednje krunice
- Modeliranje zadnje krunice
- Modeliranje zaštitne krunice
- Ulaganje u termo otprnoj masi za livenje
- Izvođenje postupka žarenja i livenja (programiranje aparata, podešavanje
tempereture, izlivanje objekta)
- Obrada i poliranje
- Livenje inleja
- Izlivanje nadogradnje sa kočićem
- Ulaganje supertvrdog gipsa i izrada baze modela
- Ulivanje supertvrdog gipsa i izrada baze modela
- Izrada specijalnog radnog modela
- Izrada teleskop krunica
- Modeliranje gornjih frontalnih mostova
- Modeliranje donjih frontalnih mostova
- Modeliranje gornjih bočnih mostova
- Modeliranje donjih bočnih mostova
- Izradu cirkularnog mosta iz jednog komada
- Ulaganje voštanog objekta u vatrostalnu masu
- Livenje gornjeg frontalnog mosta
- Livenje donjeg frontalnog mosta
- Livenje gornjeg bočnog mosta
- Livenje donjeg bočnog mosta
- Livenje cirkularnog mosta
- Obrada i poliranje gornjeg frontalnog mosta
- Obrada i poliranje donjeg frontalnog mosta
- Obrada i poliranje gornjeg bočnog mosta
- Obrada i poliranje donjeg bočnog mosta
- Obrada i poliranje gornjeg cirkularnog mosta
- Fasetiranje i poliranje gornjeg frontalnog mosta
- Fasetiranje i poliranje donjeg frontalnog mosta
- Fasetiranje i poliranje gornjeg bočnog mosta
- Fasetiranje i poliranje donjeg bočnog mosta
- Fasetiranje i poliranje gornjeg cirkularnog mosta
OBLAST TOTALNA I PARCIJALNA PROTEZA

- Izrada anatomskog modela
- Priprema anatomskog modela za izradu individualne kašike
- Izrada individualne kašike od akrilata
- Obrada individualne kašike i priprema za uzimanje funkcionalnog otiska
- Izrada individulane kašiku od šelak bazis ploče
- Izlivanje funkcionalnog otiska
- Određivanje granica totalne proteze na radnom modelu
- Postavljanje Kelerove trake
- Izrada zagrižajnog šablona i zagrižajnog bedema
- Postavljanje radnog modela u artikulator
- Postavljanje gornjih sekutića
- Postavljanje donjih sekutića
245
- Postavljanje gornjih i donjih očnjaka
- Postavljanje gornjih i dinjih premolara
- Postavljanje gornjih i donjih molara
- Modelovanje gornje proteze u vosku vestibularno
- Modelovanje gornje proteze u vosku palatinalno
- Modelovanje donje proteze u vosku vestibularno
- Modelovanje donje proteze u vosku lingvalno
- Određivanje kivete i priprema modela za kivetiranje
- Ulaganje totalne proteze u kivetu
- Unošenje akrilata
- Kuvanje proteze i otvaranje kivete
- Odvajanje proteze od gipsa
- Obrada proteze mehaničkim sredstvima
- Završna obrada proteze, glačanje i predaja
- Dodavanje zuba u protezu
- Zamjena polomljenog zuba
- Dodavanje dijela baze ploče
- Indirektno podlaganje totalne proteze
- Izrada korektanog modela gornje i donje vilice u gipsu
- Izrada zagrižajnih šablona od šelak bazne ploče
- Izrada zagrižajnih bedeme od voska
- Pravlino rukovanje paralelometrom
- Priprema ananatomskog modela za izradu individualne kašike
- Planiranje oblika, izrada i obrada individualne kašike
- Pravilno rukovanje funkcionalnim otiskom
- Izlivanje i obrada definitivnog radnog modela
- Priprema modela za izradu zagrižajnih šablona
- Izrada baze zagrižajnih šablona
- Izrada zagrižajnih bedema
- Pravilno rukovanje uređajima (alkoholna lampica, plinski gorionik) - toplotnim
izvorima
- Kontrolisanje visine modela u prostoru artikulatora
- Formiranje retencione površine na modelima (prenošenje medijalne linije,
kvašenje osnove modela)
- Gipsiranje gornjeg modela za pločicu artikulatora po pravilima unošenja modela
- Gipsiranje donjeg modela za pločicu artikulatora po pravilima unošenja modela
- Savijanje i izrada kukice od vučeno elastične žice
- Izbor, obrada, prilagođavanje i postavljanje zuba u parcijalnu protezu
- Modeliranje parcijalne proteze
- Pripema kivete za kivetiranje, pripremanje i ulivanje gipsa u kivetu, zatvaranje
kivete i ispiranje kivete
- Izolovanje gipsanih djelova kivete
- Miješanje i štopovanje akrilata, polimerizacija toplotom
- Obrada polimerizovane proteze
- Poliranje parcijalne proteze
- Reparatura polomljenje proteze
- Skeletiranje proteze
246
4. Uputstvo za sprovođenje stručnog rada
- Nastavnik - aktiv formulišu zadatke i sastavljaju detaljan spisak zadataka na
osnovu okvirnog spiska zadataka, datih u ispitnom katalogu, način i postupak
realizacije zadataka.
- Ispitni zadaci se izvlače pred ispitnom komisijom.
- Ocjenu na praktičnom dijelu ispita oblikuje ispitna komisija, na prijedlog
ispitivača.
6. Literatura i izvori
- Za kandidate je preporučena literatura data u Katalogu i Godišnjem planu rada
nastavnika.
3. OBAVEZNI NAČINI PROVJERAVANJA ZNANJA

Redni
Naziv predmeta Obavezni način provjeravanja znanja
broj
1. Anatomija sa fiziologijom usmeno i pismeno
Zdravstvena zaštita i usmeno
2.
higijena
3. Morfologija zuba usmeno
4. Hemija i biohemija usmeno i pismeno
Tehnologija usmeno
5.
zubotehničkog materijala
Bolesti zuba i preventivna usmeno
6.
stomatologija
7. Fiksna protetika usmeno
8. Mikrobiologija usmeno i pismeno
Totalna i parcijalna usmeno
9.
proteza
10. Ortopedija vilica usmeno
11. Oralna hirurgija usmeno i pismeno
Paradontologija i oralna usmeno
12.
medicina
U okviru svake oblasti provjeravaju se i ocjenjuju
13. Praktična nastava praktični rad na vježbama i usmena obrazloženja
učenika
IZBORNA NASTAVA
1. Strani jezik II usmeno i pismeno
2. Latinski jezik usmeni i pismeno
3. Zdrava ishrana i dijetetika usmeno
Likovna umjetnost sa usmeno
4.
estetikom
Psihologija i usmeno
5.
komunikologija
6. Preduzetništvo usmeno i u toku vježbi
7. Etika usmeno
8. Farmakologija usmeno
9. Patologija usmeno i pismeno
Stehiometrijska usmeno i pismeno
10.
11. Metalo-keramičke krunice i usmeno
247
Redni
Naziv predmeta Obavezni način provjeravanja znanja
broj
mostovi
4. USLOVI ZA NAPREDOVANJE I ZAVRŠETAK OBRAZOVNOG PROGRAMA

- U sljedeći razred napreduju učenici koji su:
- na kraju školske godine pozitivno ocijenjeni iz svih nastavnih predmeta;
- obavili profesionalnu praksu kako je predviđeno nastavnim planom.
- Stručno obrazovanje u četvorogodišnjem trajanju za obrazovni program Zubno-
stomatološki tehničar završava se polaganjem stručnog ispita.
- Stručni ispit se sastoji iz:
- pismenog ispita iz maternjeg jezika i književnosti;
- pismenog ispita iz stranog jezika;
- usmenog ispita iz bolesti zuba i preventivne stomatologije, fiksne protetike,
totalne i parcijalne proteze po izboru učenika;
- stručnog rada.
5. NAČINI PRILAGOĐAVANJA PROGRAMA UČENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA

- Za učenike sa posebnim potrebama obrazovni program se izvodi prilagođavanjem
uslova uz dodatnu stručnu pomoć, u skladu sa Zakonom o usmjeravanju djece sa
posebnim potrebama.
- Škola treba da u roku od 30 dana uradi individualni plan, na osnovu važećeg,
uzimajući u obzir stav da učenici treba da postignu iste standarde znanja u svim
nastavnim predmetima.
- Prilagođavanjem programa tako da se određeni sadržaji zamjenjuju njihovim
ekvivalentima, koji omogućavaju dostizanje istog profesionalnog standarda,
odnosno profesionalnih kompetencija.
- Obrazovanje učenika sa posebnim potrebama može se produžiti najviše za jednu
godinu.
6. NAČINI PRILAGOĐAVANJA PROGRAMA OBRAZOVANJU ODRASLIH

- Za prilagođavanje obrazovnog programa koji je pripremljen za stručno
obrazovanje mladih potrebama odraslih potrebno je:
- iz nastavnog plana izostaviti predmete fizičko vaspitanje i slobodne aktivnosti,
koji time prestaju biti uslov za završetak obrazovanja;
- škola je obavezna da odraslim ponudi sportske aktivnosti kojima se odrasli mogu
dobrovoljno priključiti;
- škola je dužna da izradi prilagođen program praktičnog obrazovanja s obzirom na
poslove i zadatke, koje obavlja učesnik obrazovanja;
- provjeravanje znanja se izvodi putem ispita, pri čemu se uzimaju u obzir načini
provjeravanja znanja (usmeno, pismeno, vježbe, praktični rad), određeni
obrazovnim programom.
7. PROFIL STRUČNE SPREME NASTAVNIKA I STRUČNIH SARADNIKA

Redni Profil stručne spreme nastavnika i stručnih
Predmeti
broj saradnika
1. Anatomija sa fiziologijom - Doktor medicine
- Doktor medicine, specijalista za socijalnu medicinu
- Doktor stomatologije, specijalista za socijalnu
2. Zdravstvena zaštita i higijena medicinu
- Doktor medicine, specijalista za higijenu
- Doktor medicine
3. Morfologija zuba - Doktor stomatologije, specijalista stomatološke
248
Predmeti
broj saradnika
protetike
I Razred
- Profesor hemije
4. Hemija i biohemija
- Diplomirani inženejr hemijske tehnologije
II razred
- Specijalista biohemije
- Doktor stomatologije, specijalista stomatološke
Tehnologija zubotehničkog
5. protetike
materijala
II razred
- Doktor stomatologije, specijalista za bolesti usta i
zuba
Bolesti zuba i preventivna - Doktor stomatologije
6.
stomatologija III razred
- Doktor stomatologije, specijalista za dječiju i
preventivnu stomatologiju
7. Fiksna protetika protetike
- Doktor medicine, specijalista za medicinsku
8. Mikrobiologija mikrobiologiju
- Diplomirani biolog – mikrobiolog
9. Totalna i parcijalna proteza protetike
- Doktor stomatologije, specijalista za ortopediju
10. Ortopedija vilica vilica
- Doktor stomatologije, specijalista oralne hirurgije;
11. Oralna hirurgija
- Doktor stomatologije, specijalista za bolesti usta i
Paradontologija i oralna
12. zuba
medicina
Oblast: Oralna hirurgija
- Viša medicinska sestra tehničar
Ostati: Morfologija zuba, Totalna i parcijalna
13. Praktična nastava proteza, Fiksna protetika
- Viši zubni tehničar
Ostale oblasti:
IZBORNA NASTAVA
1. Strani jezik II - Profesor stranog jezika
2. Latinski jezik - Profesor latinskog jezika i književnosti
249
Predmeti
broj saradnika
- Doktor medicine
3. Zdrava ishrana i dijetetika
- Nutricioista
- Profesor likovne umjetnosti
- Akademski slikar, odnosno diplomirani slikar
4. Likovna umjetnost sa estetikom - Akademski vajar, odnosno diplomirani vajar
- Akademski grafičar, odnosno diplomirani grafičar
- Profesor ili diplomirani istoričar umjetnosti
- Profesor psihologije
- Diplomirani psiholog
5. Psihologija i komunikologija
- Profesor pedagogije
6. Preduzetništvo - Diplomirani ekonomista
- Profesor filozofije
7. Etika
- Diplomirani farmaceut
8. Farmakologija
- Doktor medicine
- Doktor medicine-specijalista za patološku
9. Patologija anatomiju
- Doktor medicine
- Profesor hemije
Stehiometrijska izračunavanja u
10. - Diplomirani inženjer hemijske tehnologije
hemiji
Metalo-keramičke krunice i
11. protetike
mostovi
8. OBLIK ORGANIZACIJE IZVOĐENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA

- Obrazovni program se organizuje i izvodi u školskom obliku.
8.1. BROJ ČASOVA PO GODINAMA OBRAZOVANJA I VRSTAMA NASTAVE

Broj časova kod
Redni Ukupno Vrsta nastave kojih se odjeljenje
Naziv predmeta Razred dijeli u grupe
broj časova
T V P T V P
Anatomija sa
1. I 108 108
fiziologijom
Zdravstvena zaštita
2. I 72 72
i higijena
3. Morfologija zuba I 72 72
I 72 72
4. Hemija i biohemija
II 72 72
Tehnologija
5. zubotehničkog II 108 108
materijala
Bolesti zuba i II 72 72
6. preventivna
stomatologija III 72 72
250
Broj časova kod
Redni Ukupno Vrsta nastave kojih se odjeljenje
Naziv predmeta Razred dijeli u grupe
broj časova
T V P T V P
Fiksna protetika II 72 72
7.
III 72 72
8. Mikrobiologija III 72 72
Totalna i parcijalna III 72 72
9.
proteza IV 66 66
10. Ortopedija vilica IV 66 66
11. Oralna hirurgija IV 66 66
Paradontologija i
12. IV 66 66
oralna medicina
I 72 72 72
II 216 216 216
13. Praktična nastava
III 324 324 324
IV 297 297 297
IZBORNA NASTAVA
I 72 72
II 72 72
1. Strani jezik II III 72 72
IV 66 66
2. Latinski jezik I 72 72
Zdrava ishrana i
3. II 72 72
dijetetika
Likovna umjetnost sa
4. II 72 72
estetikom
Psihologija i
5. III/IV 72/66 72/66
komunikologija
6. Preduzetništvo III/IV 72/66 72/66
7. Etika III/IV 72/66 72/66
8. Farmakologija IV 66 66
9. Patologija IV 66 66
Stehiometrijska
10. izračunavanja u IV 66 66
hemiji
Metalo-keramičke
11. IV 66 66
krunice i mostovi
T – Teorijska nastava
V – Vježbe
P – Praktična nastava
9. PROFESIONALNA PRAKSA
- Učenici poslije završenog prvog, drugog i trećeg razreda obavljaju profesionalnu
praksu u trajanju od po 15 radnih dana.
- Praksa se obavlja u zdravstvenim ustanovama van škole.
251
- Program profesionalne prakse je u korelaciji sa programima stručno teorijskih
predmeta i praktične nastave.
- Za izradu programa profesionalne prakse zadužena je škola.
- Na profesionalnoj praksi učenik je ovavezan da vodi dnevnik.
- Profesionalna praksa se ne ocjenjuje, ali je uslov za završetak razreda.
10. SLOBODNE AKTIVNOSTI

- Slobodne aktivnosti učenika sastavni su dio nastavnog plana i obrazovnog
programa.
- Koncepcija slobodnih aktivnosti zasniva se na doprinosu, kako na rekreaciji i
opštekulturnom uzdizanju učenika, tako i na upotpunjavanju stručnog znanja.
- Slobodne aktivnosti sadrže obavezne sadržaje i sadržaje po izboru učenika.
- Program slobodnih aktivnosti priprema škola, polazeći od utvrđenog broja časova
u nastavnom planu (u I i II, III razredu po 36 časova, a u IV – 33 godišnje).
- Program slobodnih aktivnosti je sastavni dio godišnjeg plana rada škole, a sastoji
se iz tri cjeline:
Obavezni sadržaji vezani za opšteobrazovno područje:

- dani sporta
- ekološke aktivnosti
- filmske, pozorišne, muzičke predstave i likovne izložbe
- posjeta istorijskim spomenicima, muzejima, sajmu knjiga i dr.
Obavezni sadržaji vezani za stručno-teorijsko područje:

- posjete institucijama i preduzećima koja su stručno vezana za obrazovni program
koji se realizuje
- posjete sajmovima informatike, tehnike i nastavne tehnologije
- učešće na stručnim predavanjima i takmičenjima u poznavanju određenih oblasti
Sadržaji po izboru učenika:

- učešće u raznim sekcijama (sportska, dramska, literarna, muzička, likovna,
informatička, prva pomoć, saobraćajni propisi, tehnički i Internet klub i dr.)
- socijalni rad učenika
- organizovanje dopunske i dodatne nastave i dr.
- uspješnost učenika na slobodnim aktivnostima se ne ocjenjuje, ali su učenici
obavezni da realizuju sadržaje slobodnih aktivnosti, jer je to uslov za
napredovanje u viši razred, kao i za završetak obrazovnog programa.
11. SPISAK UČESNIKA KOJI SU UČESTVOVALI U IZRADI OBRAZOVNOG PROGRAMA

- Ganjola Dženad, doktor stomatologije, specijalista oralne hirurgije, KCCG
Stomatološka poliklinika, Podgorica
- Mićković Nagorka, doktor stomatologije, specijalista, JU Srednja medicinska
škola, Podgorica
- Nikčević Radoje, doktor stomatologije, JU Srednja medicinska škola, Podgorica
- Braković Lidija, doktor stomatologije, specijalista ortopedije vilica, JU Srednja
medicinska škola, Podgorica
- Kastratović Dobrinka, Doktor stomatologije, specijalista dječije preventivne
stomatologije, Stomatološka poliklinika KCCG, Podgorica
- Jovović Tamara, doktor stomatologije, JU Srednja medicinska škola, Podgorica
- Milutinović Vera, doktor stomatologije, specijalista bolesti usta i zuba, JU
Srednja medicinska škola, Podgorica
- Raičević Miroslav, doktor stomatologije, JU Srednja medicinska škola, Podgorica
- Buličev Aleksandar, zubni tehničar - V stepen stručne spreme, specijalista za
fiksnu protetiku, Klinički centar, Podgorica
252
- Šućur Ivan, viši zubni tehničar, Klinički centar, Podgorica
- Dragana Šćepanović, doktor mecine, JU Srednja medicinska škola, Podgorica
- Biljana Šćepanović, doktor mecine, JU Srednja medicinska škola, Podgorica
- Aleksandar Babović, spec. interne medicine, JU Srednja medicinska škola „Dr
Branko Zogović“, Berane
- Stijović Blažo, doktor medicine, spec. hirurgije, JZU Dom zdravlja ”Dr Nika
Labović”, Berane
- Sanja Kopitović, prof. italijanskog jezika, JU Srednja medicinska škola, Podgorica
- Kljajić Ivana, prof. hemije, JU SMŠ „Dr Branko Zogović“, Berane
- Vera Obadović, prof. biologije, JU SMŠ „Dr Branko Zogović“, Berane
- Zuhra Hadrović, spec. opšte medicine, JU SMŠ „Dr Branko Zogović“, Berane
- Marina Lipovac Pavićević, dipl.farmaceut, Srednja medicinska škola, Podgorica
- Stana Lazarević, prof. filozofije, Srednja medicinska škola, Podgorica
- Dautović Isidora, prof. likovne umjetnosti, Srednja medicinska škola, Podgorica
- Jelena Knežević, dipl. psiholog, Centar za stručno obrazovanje, Podgorica
- Vjera Mitrović, dipl. psiholog, Centar za stručno obrazovanje, Podgorica
Koordinator:
- Jelena Knežević, dipl.psiholog, JU "Centar za stručno obrazovanje", Podgorica
253

4 14 Zubno Stomatološki Tehničar

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

4 14 Zubno Stomatološki Tehničar

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

OBRAZOVNI PROGRAM

OPŠTI DIO .................................................................................................................................. 3

1. Naziv programa: ZUBNO-STOMATOLOŠKI TEHNIČAR

3. Zdrava ishrana i dijetetika 2 72 72

3. Ciljevi i zadaci obrazovanog programa

4. Uslovi za upis, odnosno uključivanje u program za obrazovanje odraslih

7. Obrazovanje koje se stiče

1.1. OPŠTEOBRAZOVNI PREDMETI

1.1.1. MATERNJI JEZIK I KNJIŽEVNOST

1.2.1. ANATOMIJA SA FIZIOLOGIJOM

1. Naziv predmeta: ANATOMIJA SA FIZIOLOGIJOM

2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

3. Opšti ciljevi nastave

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika

8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta

9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika

1. Naziv predmeta: ZDRAVSTVENA ZAŠTITA I HIGIJENA

2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

3. Opšti ciljevi nastave

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika

8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta

9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika

1. Naziv predmeta: MORFOLOGIJA ZUBA

2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

3. Opšti ciljevi nastave

6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika

8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta

9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika

10. Povezanost predmeta

1. Naziv predmeta: HEMIJA I BIOHEMIJA

2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

3. Opšti ciljevi nastave

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika

9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika

10. Povezanost predmeta

1. Naziv predmeta: TEHNOLOGIJA ZUBOTEHNIČKOG MATERIJALA

2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

3. Opšti ciljevi nastave

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika

8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta

9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika

10. Povezanost predmeta

- Metali - Stehiometrijska - Metali

1. Naziv predmeta: BOLESTI ZUBA I PREVENTIVNA STOMATOLOGIJA

2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

3. Opšti ciljevi nastave

Oboljenje zubne pulpe

6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika

8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta

9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika

10. Povezanost predmeta

- Materijali za zatvaranje - Totalna i parcijalna proteza - Kivetiranje

1. Naziv predmeta: FIKSNA PROTETIKA

2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave