PODELBA NA GLASOVITE

1. Glasovite se delat na pove}e grupi i podgrupi

a) principi ( kriteriumi ) vrz koi se vr{at podelbite:
- dvi`eweto i polo`bata na govornite organi pri obrazuvaweto ( artikulacijata );
- razli~nite treperewa na vozdu{nata struja ( akustikata );

2. Podelba na glasovite na samoglaski ( vokali ) i soglaski ( konsonanti )

- se vr{i vrz osnova na prisustvo ili otsustvo na pre~ka pri dvi`eweto na vozdu{nata struja;

a) samoglaski
- pri nivniot izgovor vozdu{nata struja ne sre}ava nikakva pre~ka, se dvi`i slobodno;
- poradi ova samoglaskite gi slu{ame kako tonovi;
- samoglaskite obrazuvaat slog - tie se slogoobrazuva~ki;

b) soglaski
- pri nivniot izgovor vozdu{nata se sozdava pre~ka vo vid na pregrada ili tesnina;
- poradi ova soglaskite gi slu{ame kako {umovi;
- tie ne mo`at da obrazuvaat slog - tie se neslogoobrazuva~ki;

v) poim za slog
- nizi od dva ili pove}e glasovi, a nekoga{ i od eden glas;
- slogot mora da sodr`i samoglaska, bidej}i taa pretstavuva negoviot najva`en i najistaknat del - jadroto;
- vo oddelni slu~ai vo na{iot jazik jadroto na slogot mo`e da go pretstavuva i r;

3.Samoglaskite ( vokalite ) vo makedonskiot standarden jazik i nivnata podelba

a) vo makedonskiot standarden jazik ima pet samoglaski: a, e, i, o, u;
b) tie se grupiraat na nekolku na~ini:
- spored dvi`eweto na jazikot napred - nazad: ▪ predni ( e, i )
▪ sredno ( a )
▪ zadni ( o, u );

- spored stepenot na izdigaweto na jazikot: ♦ visoki ( i, u )

♦ sredni ( e, o )
♦ nisko ( a );

-spored polo`bata na usnite: ◘ zaokru`eni ( o, u )

◘ nezaokru`eni ( a, e, i );

v) slogotvorno r:
▪ koga se nao|a me|u dve soglaski ( drvo, crkva, crn );
▪ koga e na po~etokot na zborot pred soglaska ( 'rbet, 'r`, 'r|a );
▪ koga e vo sostav na zbor so prefiks {to zavr{uva na samoglska ( za'rti, za'r`i );
- pri izgovorot na slogovnoto r se javiva eden temen prizvuk, poluglas pred nego, koj ne se smeta za
poseben glas;
- toj pridru`en poluglas nekade se ozna~uva so pravopisen znak apostrof ( ' ), a nekade ne.

4.Soglaski(konsonanti) vo makedonskiot jazik i nivnata podelba

a)vo makedonskiot standarden jazik ima 26 soglaski

b)tie se grupiraat na nekolku na~ini:

-spored mestoto na obrazuvawe:usneni, zabnovene~ni, vene~ni, tvrdonep~eni, mekonep~eni;

-spored na~inot na obrazuvawe(vo zavisnost dali postoi pregrada ili ne pri minuvawe na vozdu{nata
struja): pregradni, tesninski i pregradno-tesninski;
-spored trepereweto ili miruvaweto na glasnite `ici(spored zvu~nost):
 zvu~ni: b, v, g, d, |, `, z, y, x;
 bezvu~ni: p, f, k, t, }, {, s, c, ~, h;
 sonanti: r, l, q, m, n, w, j.