Muzieklab

Geheugensteun - De essentie van metrum

Metrum
Metrum valt onder de parameter Klank- of Toonduur. Het is, net zoals in poëzie (bv. uit de
Oudgriekse cultuur), de combinatie van beklemtoonde en onbeklemtoonde lettergrepen.
In muziek vertaalt zich dat dus in een maatsoort.

Maatsoorten
- Binair: een tweeledige maatsoort zoals 2/2, 2/4, 2/8…
- Ternair: een drieledige maatsoort zoals 3/2, 3/4, 3/8 …
- Onregelmatige maatsoorten
- Combinatie van binair en ternair
- Valeurs ajoutées (Messiaen), waarbij er een ritmische waarde bij komt 

(bv.: 4/4 + 1/16)
- Complexe maatsoorten (2/5, 3/7, 16/12)

Eens het verschil tussen binair en ternair duidelijk is kan jij kijken naar de onderverdeling
van de maten en zie je dat er samenstellingen mogelijk zijn:
Bv:
- Een binaire maatsoort met binaire onderverdeling (4/4)
- Een binaire maatsoort met ternaire onderverdeling (6/8, indien snel gespeeld)
- Een ternaire maatsoort met ternaire onderverdeling (9/8)
- Een ternaire maatsoort met binaire onderverdeling (6/4 indien gespeeld 2+2+2)

Belangrijk aan metrum is dus hoe we de verschillende tellen groeperen en welke pulsen dus
beklemtoond worden en welke niet (of minder).

Muziek en partituur-voorbeelden
Messa da Requiem - Giuseppe Verdi
Dies Irae

Korte info
• Een dodenmis
• Première in 1874
• Dies Irae is een sterk voorbeeld van een binaire maatsoort

Muzieklab AMWD Mortsel Hans Vercauteren

Psalm 42 - Felix Mendelssohn
Wie der Hirsch Schreit

Korte info
• Première in 1838
• Volgens Robert Schumann het hoogste dat Mendelssohn al bereikte als componist
binnen religieuze werken, zelfs het hoogste punt tot nu toe binnen zulke werken
in het algemeen.
• Openingsdeel is een voorbeeld van een trage binaire maatsoort met een ternaire
onderverdeling (6/4)

Muzikale voorbeelden met muziek van Leonard Bernstein

- Chichester Psalms: wissende maatsoorten (7/4, 6/4)
- West Side Story (a boy like that): combinatie van 3/4 en 4/4 vormen maten van 7/4
en 6/4 afhankelijk van wat de tekst vraagt
- West Side Story (America ): duidelijk wisseling tussen binair en ternair (3/4 en 6/8)
om een sterke dance-groove te bekomen

Mission Impossible theme - Lalo Schfrin

• Voorbeeld van 5/4

Planets - Gustav Holst

Mars
• Ander voorbeeld van 5/4
• Mooi voorbeeld van de strijktechniek con legno (waarbij ze met het hout van de
strijkstok spelen)

Folk
Verschillende folk genres hebben vaak heel typerende maatsoorten voor specifieke dansen.
Bv.: 9/8, 11/8, 13/8.

Zoals in elk metrum is het ook hier van cruciaal belang hoe je de verschillende tellen
groepeert.
Bv.: 11/8 kan je spelen in volgende combinatie van 8ste noten:
2+2+3+2+2 (zoals een Bulgaarse Kopanitsa) of 3+3+3+2.
Wiskundig komen beide natuurlijk op hetzelfde neer maar muzikaal is het een groot verschil
en geeft het een andere “groove”.

Muzieklab AMWD Mortsel Hans Vercauteren