B. Kolker - Esperanto - Kartvelujo

საერთაშორისო ენა
ესპერანტო
INTERNACIA LINGVO
ESPERANTO
ძირითადი სახელმძღვანელო
ადაპტირებულია ქართულენოვანი მკითხველისათვის
ნანა ხიზამბარელის მიერ
Baza lernolibro
Adaptita por kartvellingva leganto de
NANA Ĥizambareli
ორიგინალური გამოცემის ავტორია ესპერანტოს საერთაშორისო
აკადემიის აკადემიკოსი ბორის კოლკერი
Aŭtoro de originala eldono membro de
Akademio de Esperanto
BORIS KOLKER
რედაქტორი ავთანდილ აბულაძე
Redaktoro Avtandil Abuladze
ტექნიკური რედაქტორი ნატა კურტანიძე
Teknika redaktoro Nata Kurtanidze
თბილისი
2013 წელი
გაკვეთილი 1
Leciono 1
შესავალი
ესპერანტოს ანბანი აგებულია ლათინურის საფუძველზე და შეიცავს 28 ასოს.

თითოეულ ასოს შეესაბამება მხოლოდ ერთი ბგერა და თითოეული ბგერა აღინიშნება
მხოლოდ ერთი ასოთი. ასოების გამოთქმა არ არის დამოკიდებული მათ
მდებარეობაზე ან რომელიმე ასოების ერთად შეერთებაზე და არც სხვა რაიმე
მიზეზზე, ყოველი ბგერა გამოითქმება მკაფიოდ.
ესპერანტოს ენაში ყოველ სიტყვას მახვილი ეცემა ბოლოდან მეორე მარცვალზე. მაგ.:
ka'nto - სიმღერა, kna'bo - ბიჭი, adre'so - მისამართი, pa'tro - მამა.
Ŭ წარმოითქმება როგორც სწრაფად წარმოთქმული მოკლე "უ", მაგ.: სიტყვაში "პაუზა".
იგი ნახევარხმოვნად ითვლება, ამიტომ მასზე მახვილი არ მოდის და არც მახვილის დაცემაზე
ახდენს გავლენას. ასევე ნახევარხმოვანია j. თანამედროვე ქართულ ლიტერატურულ ენაში
ნახევარხმოვნები არ არსებობენ.
"F" შეესაბამება რუსულ "ф"-ს, ანდა უფრო ფშვინვიერ "ფ"-ს.
დანარჩენი თანხმოვნები ქართული თანხმოვნების იდენტურია.
ანბანი
1.A a ა 2. B b ბ 3.C c ც 4.Ĉ ĉ ჩ 5.D d დ 6.E e ე 7.F f ( რუსული ф) ფ 8.G g გ 9. Ĝ ĝ

ჯ 10 H h ჰ 11.Ĥ ĥ ხ 12. I i ი 13.J j (ნახევარხმოვანი) 14.Ĵ ĵ ჟ 15. K k კ 16.L l ლ 17.M
m მ 18.N n ნ 19.O o ო 20.P p პ 21.R r რ 22.S s ს 23. Ŝ ŝ შ 24.T t ტ 25. U u უ 26. Ŭŭ
უ (ნახევარხმოვანი) 27.V v ვ 28.Z z ზ
მართლწერის თავისებურებანი
ქართულისაგან განსხვავებით, ესპერანტოში გამოიყენება ასომთავრული ასოები. მათი

გამოყენების წესები იგივეა, რაც რუსულ და სხვა ევროპულ ენებში. სიტყვის გადატანა ხდება
ნებისმიერად, მაგრამ ერთი ასო სასურველია არც დავტოვოთ და არც გადავიტანოთ: Esp-er-
anto, Es-pe-ran-to, E-sper-ant-o…
საკუთარი სახელები ინარჩუნებენ ეროვნულ ფორმას, მაგრამ სასურველია ამ სახელის

გვერდით ფრჩხილებში ესპერანტოს ასოებით აღინიშნოს მისი მიახლოებითი გამოთქმა: Marx
(Marks), Dickens (Dikens), Baudlaire (Bodler), Schiller (Ŝiler).
გრამატიკა
ესპერანტოს ენაში:
- ყველა არსებითი სახელი ბოლოვდება o-ზე, მაგ.: domo, klaso, fabriko.
- ყველა ზედსართავი სახელი - a-ზე. მაგ.: serioza, aktiva, speciala, studenta.
- ყველა ნაწარმოები ზმნიზედა - e-ზე. მაგ.: serioze, aktive, speciale.
- ყველა ზმნა საწყის (განუსაზღვრელ) ფორმაში ბოლოვდება i-იზე. მაგ.: vidi, sidi, rekomendi.
მეტყველების სხვა ნაწილებს კონკრეტული დაბოლოებანი არ გააჩნია: minus, plus, tri, nul.
დაბოლოების შეცვლით შეგვიძლია მივიღოთ სულ სხვადასხვა მნიშვნელობის
სიტყვები. ასე, მაგალითად, თუ ავიღებთ ათ რომელიმე სიტყვის ფუძეს და პერიოდულად
ვცვლით o, a, e და i დაბოლოებებს, მივიღებთ ორმოც ახალი შინაარსის სიტყვას. ამრიგად,
სიტყვის გრამატიკული ხასიათი აღინიშნება მისი დაბოლოებით.
ლექსიკა
ინტერნაციონალური სიტყვები მხოლოდ შესაბამისი ფორმის მიღების შემდეგ შედიან

ესპერანტოს შემადგენლობაში. ამიტომ, მათი თარგმანი ამ სახელმძღვანელოში მოცემული არ
არის. სასარგებლოა აგრეთვე ესპერანტოს სიტყვების შეპირისპირება დასავლეთ ევროპული
ენების სიტყვებთან.
დავალება
1. წაიკითხეთ ხმამაღლა და დაუსვით მახვილი თითოეულ სიტყვას:
Kartvelio, Armenio, Azerbajĝano, Rusio, Belorusio, Ukrainio, Litovio, Latvio, Estonio, Moldavio, Kazahio,
Uzbekio, Kirgizio, Turkmenio, Taĝikio, Anglio, Alĝerio, Argentino, Austrio, Bangladeŝo, Bulgario, Cipro,
cilio, Danlando, Etiopio, Francio, Germanio, Grekio, Hindio, Indonezio, Irano, Italio, Japanio, Jugoslavio,
Kambogo, Kanado, Koreo, Kubo, Lixtenstejno, Meksiko, Mongolio, Nederlando, Portugalio, Hispanio,
Rumanio, Slovakio, Svedio, Turkio, Urugvajo, Usono, Venezuelo, Nov-Zelando.
2. წაიკითხეთ ხმამაღლა, დაუსვით, შესაბამისად, მახვილი თითოეულ სიტყვას:
geografia fakultato; historia jubileo; speciala plano; esperanta klubo; sporta grupo; fabrika biblioteko;
koncerta afiŝo; sekreta signalo; ekonomia problemo; klasa orkestro; direktora aŭtomobilo; revolucia
ideo; heroa karaktero; studenta bileto; absoluta ĉampiono; kemia instituto; interesi praktike; organizi
serioze; sidi grupe; informi telefone; reklami afiŝe; absolute nova ideo.
3. გადათარგმნეთ ესპერანტოზე:
იდეური ფილმი. საკონცერტო რეკლამა. სტუდენტური ხასიათი. სარეკომენდაციო ფორმა.
ახალი გიტარა. სატელეფონო ხაზი. საორგანიზაციო მომენტი. საინჟინრო პრობლემა.
ავტობუსის ბილეთი. სამედიცინო ინსტიტუტი. რევოლუციური თარიღი. ნულოვანი
ტემპერატურა. ეკონომიკური გეოგრაფია. პრაქტიკულად დაგეგმარება. საინტერესოდ
პროექტირება. სერიოზულად დაინტერესება. იდეურად ფორმირება. ისტორიული მომენტი.
Leciono 2
საკუთარი სახელები
საკუთარი სახელები არ იღებენ -o დაბოლოებას: Izabela, Zamenhof, Ĉeljabinsk; თუმცა,

ძალიან ცნობილი საკუთარი სახელები შეიძლება დაბოლოვდნენ o-ზე: Petro, Arĥimedo, Voltero,
Ameriko, Volgo, Nikolao.
ქალის საკუთარი სახელები ხშირად იღებენ დაბოლოებას a: Eva, Maria, Helena.
პირის ნაცვალსახელები
Mi მე vi შენ (ci ) li ( მამრ. სქესი) ŝi ის (მდედრ. სქესი ) ĝi ის ( საშ. სქესი )
ni ჩვენ vi თქვენ ili ისინი
პირის ნაცვალსახელი ci, მართალია, არსებობს, მაგრამ ფაქტიურად არ იხმარება და

შეცვლილია თავაზიანი ფორმით vi - თქვენ. Ci-ს ძირითადად ხმარობენ ფამილარულ
საუბრებში, აგრეთვე, ცხოველებისა და უსულო საგნების მიმართ.
კუთვნილებითი ნაცვალსახელები
კუთვნილებითი ნაცვალსახელები იწარმოება პირის ნაცვალსახელებზე a-ს

დართვით: mia, via, lia, nia, ilia.
ზმნა
ესპერანტოში ზმნა ფორმას იცვლის მხოლოდ დროში:
Laboras laboris laboros
ვმუშაობ ვიმუშავე ვიმუშავებ
-as - აწმყო -is - წარსული -os - მომავალი
Mi laboras Ni laboras Vi laboras ni laboras I Vi laboras li laboras
mi havas mi havis mi havos
მაქვს მქონდა მექნება
mi estas mi estis mi estos
ვარ ვიყავი ვიქნები
უარყოფა
უარყოფა გამოიხატება ne ნაწილაკით. Li ne estas studento - ის არ არის სტუდენტი.

აღსანიშნავია, რომ ესპერანტოში არ იხმარება ორმაგი უარყოფა. ე.ი. თუ წინადადებაში გვაქვს
უარყოფითი ჯგუფის (nen- თავსართიანი) სიტყვები, მაშინ უარყოფითი ნაწილაკი ne აღარ
იხმარება. ისევე როგორც ქართულში, ორი უარყოფის ერთად გამოყენება, რუსულისაგან
განსხვავებით, ესპერანტოში შეცდომაა. ასე, მაგალითად:
Mi nenion vidas - მე არაფერს ვხედავ.
Neniu scias ion - არავინ იცის რამე.
მრავლობითი რიცხვი
მრავლობითი რიცხვის საწარმოებლად არსებით და ზედსართავ სახელებს დაერთვის

დაბოლოება "-j": novaj frazoj, niaj amikoj. როცა ზედსართავი განსაზღვრავს არსებით სახელს, ის
ეთანხმება ამ უკანასკნელს რიცხვში: bona libro - კარგი წიგნი, bonaj libroj - კარგი წიგნები.
სახელთა ბრუნვა
არსებითი და ზედსართავი სახელები იბრუნვის. ბრუნვა ესპერანტოში ორია:

სახელობითი ანუ ნომინატივი და ბრალდებითი ანუ აკუზატივი. ნომინატივს სპეციალური
ნიშანი არა აქვს, ხოლო აკუზატივს დაერთვის "-n" დაბოლოება. აკუზატივის შესატყვისი
ბრუნვა ქართულში არა გვაქვს. იგი შეესაბამება რუსული ენის ბრალდებით ბრუნვას. ამ
ბრუნვაში დაისმის მოქმედების ობიექტი - ის, ვისზედაც ეს მოქმედება უშუალოდ გადადის.
ქართულში ამ შემთხვევაში იხმარება სახელობითი ან მიცემითი ბრუნვა. ბრალდებითი
ბრუნვა გამოიყენება გარდამავალ ზმნასთან ერთად. ამ შემთხვევაში პირდაპირი დამატება
ჯდება ბრალდებით ბრუნვაში (გავიხსენოთ გარდამავალი ზმნა ქართულ ენაში). ამიტომ,
ძირითადი ზმნა havas - აქვს (მას ის) ყოველთვის მოითხოვს ბრალდებით ბრუნვას, ხოლო
ძირითადი ზმნა estas - არის (ის) - არ მოითხოვს, რადგან ერთპირიანი ზმნა ყოველთვის
გარდაუვალია. Patro laŭdas filon. - მამა აქებს შვილს. აქებს (ის მას) - გარდამავალია.
ზედსართავი, ისევე როგორც რიცხვში, ბრუნვაშიც ეთანხმება არსებით სახელს: Patro legas
bonan libron. - მამა კითხულობს კარგ წიგნს.
თუ სიტყვა მრავლობით რიცხვშია, მაშინ პირველად ვიყენებთ მრავლობითის

დაბოლოებას -j, ხოლო შემდეგ ბრალდებითი ბრუნვის დაბოლოებას -n: Vi kontrolas teknikajn
dokumentojn.
ქართული ენის შესატყვისი სხვა ბრუნვები ესპერანტოში გადმოიცემა წინდებულიანი

კონსტრუქციით. წინდებულები ასრულებენ დაახლოებით ქართული თანდებულების
ფუნქციას. ისინი ესპერანტოში უფრო მეტია, ვიდრე ქართულში.
არტიკლი
გარკვეულ პირობებში მსჯელობის ობიექტის დასაზუსტებლად არსებითი სახელის წინ

გამოიყენება განსაზღვრული არტიკლი la, რომელიც არ იცვლება რიცხვში და ბრუნვაში. ეს
არტიკლი გამოიყენება იმ არსებითი სახელების წინ, რომელთა შესახებ მსმენელისათვის ან
მკითხველისათვის რაიმე ცნობილია. La არტიკლი ქართულად არ ითარგმნება. იშვიათად
გადმოიცემა სიტყვით "ეს": Mi vidas portreton. La portreto estas originala.
არტიკლი la არ გამოიყენება საკუთარი სახელების, ქვეყნებისა და ქალაქების

სახელწოდებების, აგრეთვე სიტყვა Esperanto-ს წინ: La profesio de Roberto.
თუ არსებითი სახელის წინ დგას ზედსართავი სახელი, რომელიც მას განსაზღვრავს,

მაშინ la არტიკლი უნდა იდგეს ამ ზედსართავის წინ: La nacia kulturo; Ni vidas la realan progreson.
არტიკლი ჩვეულებრივად იხმარება იმ შემთხვევაშიც, როდესაც ზოგადი ან განყენებული

აზრითაა ნახმარი არსებითი სახელი: La libro estas bona amiko - წიგნი კარგი მეგობარია (აქ
ლაპარაკია ზოგადად წიგნზე, და არა კონკრეტულ წიგნზე).
თუ წინადადებაში არსებითი სახელი გამოტოვებულია, ხოლო შენარჩუნებულია მისი
მსაზღვრელი, არტიკლი ცვლის ამ არსებით სახელს და დაისმის მსაზღვრელის წინ:
Jen estas ruĝa floro, jen la flava. - აი წითელი ყვავილი, აი - ყვითელი.
მართალია, არტიკლი la არ იხმარება საკუთარი სახელების წინ, მაგრამ თუ საკუთარი

სახელი ნახმარია განზოგადებულად, მხოლოდ მაშინ დაისმის იგი. მაგ.: La Tarieloj de nia
tempo. - ტარიელები ჩვენი დროისა.
ლ. ზამენჰოფი წერდა, რომ შეიძლება არტიკლი საერთოდ არ ვიხმაროთ, თუ მისი

გამოყენება გვიძნელდება. თუმცა, მისი ხმარება მოხერხებულია, მისი სწორი ხმარება
აზუსტებს აზრს და ალამაზებს მეტყველების სტილს. რთულ შემთხვევაში ჯობია, სულ არ
ვიხმაროთ la არტიკლი, ვიდრე ვიხმაროთ იგი არასწორად.
ქართული უთანდებულო ნათესაობითი ბრუნვა გამოხატავს ძირითადად კუთვნილებით

დამოკიდებულებას და ესპერანტოში გადმოიცემა de წინდებულიანი კონსტრუქციით. ეს
სიტყვა ცალკე არ ითარგმნება: la gramatiko de Esperanto - ესპერანტოს გრამატიკა, libro de
biblioteko - ბიბლიოთეკის წიგნი. (მიაქციეთ ყურადღება: proekti de domon - სახლის
დაპროექტება, proekto de domo - სახლის პროექტი).
კავშირები
ყველაზე უფრო გავრცელებული კავშირებია: kaj - და; sed - არამედ, მაგრამ, ხოლო; ke - რომ; se
- თუ, თუ რომ. კავშირებს არ გააჩნიათ დამოუკიდებელი მნიშვნელობები. მათი მნიშვნელობაა
დააკავშიროს წინადადების წევრები ან ნაწილები.
სიტყვათა წარმოება
რთული სიტყვები წარმოიქმნებიან მარტივი სიტყვების შეერთებით. ამასთან, მთავარი სიტყვა

დგას ბოლოში, ხოლო წინმდგომი მას განსაზღვრავს: kinofilmo - კინოფილმი, sportklubo -
სპორტკლუბი. სიტყვათა შერწყმისას არ არის სასურველი ძნელად გამოსათქმელი
თანხმოვნების ერთად თავმოყრა. მაგ.: elektrmotoro. კეთილხმოვანებისათვის, თუ სიტყვის
წარმოთქმა ამის საშუალებას იძლევა, ჯობია ითქვას elektromotoro - ელექტროძრავი, akvofalo -
ჩანჩქერი, pruntedoni - სესხება.
Fratino acetis ĝardenfloron - დამ იყიდა ბაღის ყვავილი; Fratino promenas en florĝardeno - და
სეირნობს ყვავილნარში (ყვავილების ბაღში).
კომპოზიტის (შედგენილი სიტყვის) პირველ შემადგენლად ძალზე ხშირად გამოიყენება

წინდებული, განსაკუთრებით ზმნებთან. ამ შემთხვევაში ისინი ასრულებენ ზმნისწინის
როლს: eniri (en + iri) - შესვლა eliri (el + iri) - გამოსვლა ĉeesti (ĉe + esti) - დასწრება (თანყოფნა)
წინდებულები ერთვიან აგრეთვე მეტყველების სხვა ნაწილებსაც: senforta (sen + forta) -
უძლური kunveno (kun + veno) - შეკრება dematene (de + matene) - დილიდან, დილას აქეთ.
გვხდება აგრეთვე კომპოზიტები, რომლებიც მთლიანად იწარმოებიან წინდებულებისაგან ან
სხვა მნიშვნელობას მოკლებული მეტყველების ნაწილებისაგან: senpere (sen + per + e) -
უშუალოდ სუფიქსები სუფიქსი "-ist" აღნიშნავს პროფესიას ან ადამიანს, რომელიც
დაკავებულია რაღაც გარკვეული მუდმივი საქმიანობით ან არის გარკვეული სწავლების,
მოძრაობის მომხრე (მიმდევარი): specialisto - სპეციალისტი, matematikisto - მათემატიკოსი.
სუფიქსი -in (შეადარეთ: გრაფი - გრაფინია)
აღნიშნავს მდედრობითი სქესის პირებს: poeto - poetino, heroo - heroino, patro - patrino და ა.შ. იმ
შემთხვევაში, თუ მდედრობითი სქესის პროფესია ან თანამდებობა არ არის არსებითი,
სუფიქსი -in შეიძლება გამოიტოვოს: Tamara estas sekretario de nia Esperanta asocio.
დამოუკიდებლად სუფიქსი -in აწარმოებს არსებით სახელს "ino" - "დედალი, ძუ", და
ზედსართავ სახელს "ina" - "მდედრობითი სქესისა".
წინდებულები
მნიშვნელოვანი წინდებულებია: en - ში; sur - ზე, ზედ; kun - თან, ერთად. En teatro ni vidas
interesan komedion. - თეატრში ჩვენ ვხედავთ საინტერესო კომედიას; Sur la sceno estas aktoroj. -
სცენაზე არიან მსახიობები; Filo loĝas kun patro. - შვილი ცხოვრობს მამასთან ერთად; Filo iras
kun patro. - შვილი მიდის მამასთან ერთად. (შეადარეთ წინდებული e - თან, ერთად. Filo loĝas
je patro. - შვილი ცხოვრობს მამასთან. je გამოხატავს ვიღაცასთან ან რაღაცასთან ერთად
ყოფნას). ესპერანტოში წინდებულებს გააჩნიათ უფრო ვიწრო და კონკრეტული მნიშვნელობა,
ვიდრე ქართულში. მაგ.: Li estas en la universitato - ის არის უნივერსიტეტში (შეიძლება აგრეთვე
ვთარგმნოთ - ის მუშაობს, ის სწავლობს უნივერსიტეტში). აქედან გამომდინარე, თარგმნის
დროს უსათუოდ უნდა გავითვალისწინოთ წინადადების შინაარსი, ლოგიკა და ხანდახან არ
ვთარგმნოთ სიტყვასიტყვით.
კითხვითი სიტყვები
ყველაზე უფრო მნიშვნელოვანი კითხვითი სიტყვები:
kiu - ვინ? რომელი? kio - რა? kie - სად?

სიტყვამ kiu შეიძლება მიიღოს დაბოლოება -j ან -n: Kion vi vidas? - რას ხედავთ თქვენ? Kiujn
fruktojn vi vidas? - რა ხილს (ხილებს) ხედავთ თქვენ?
1. წაიკითხეთ ქალაქების სახელები ხმამაღლა და დასვით მახვილები:
Tbilisi, Kutaisi, Rustavi, Gori, Sohumi, Batumi, Kievo, Moskvo, Sankt-Peterburgo, Sofio, Prago, Berlino,
Budapeŝto, Varsovio, Bukaresto, Belgrado, Londono, Parizo, Kopenhago, Helsinko, Bruselo, Barcelono,
Madrido, Roterdamo, Stokholmo, ĝenevo, Vaûingtono, Nov-Jorko, Ĉikago, Otavo, Havano, Melburno,
Tokio, Hanojo, Pekino.
2. გადათარგნეთ ესპერანტოზე:
შენ რა გაინტერესებს? - მე მაინტერესებს ფიზიკა, მათემატიკა და გეოგრაფია. ვის აქვს რომანი

"დათა თუთაშხია"? სად არის შენი საბუთები (დოკუმენტები)? ჩემი საბუთები დირექტორის
კაბინეტშია. მე ვხედავ პარკს თბილისის გეგმაზე. ის გამოცდას უტარებს სტუდენტებს. ჩვენ
სურათებს ვუღებთ ჩვენი უნივერსიტეტის სტუდენტ გოგონებს. ჩვენ ვხედავთ აფიშას
კინოფილმების რეკლამით.
Leciono 3
NI LERNAS ESPERANTON
- Bonan tagon, Soso!
- Saluton, Niko! Mi volas konatiĝi vin kun Nana.
- Tre agrable. Ĉu ankaŭ vi lernas en la universitato?
- Ne. Mi laboras kun Soso en la sama grupo. Kio estas nova?
- Nana diris al mi, ke hodiaŭ vespere en la centra kulturdomo estas la unua leciono de Esperanto-kurso.
- Kio estas Esperanto?
- Ĉu vi ne scias? Ĝi estas internacia lingvo, facila, bela kaj rica. Ni povas lerni ïgn dum mallonga tempo.
- Dum kiom da jaroj?
- Necesas nur kvar-kvin monatoj por lerni la bazon de la lingvo. Ĉu vi volas lerni Esperanton?
- Jes. Kun granda plezuro. Kaj Nana?
- Ŝi ankaŭ. Kaj du knaboj - Levano kaj Dato. Ili estas ŝiaj fratoj.
ახალი სიტყვები
agrabla - სასიამოვნო bazo - საფუძველი, ბაზა bela - ლამაზი bona - კარგი diri - თქმა facila -
ადვილი frato - ძმა granda - დიდი jaro - წელი, წელიწადი kamarado - ამხანაგი knabo -
ბიჭი konatigi - გაცნობა kurso - კურსი, გეზი labori - მუშაობა leciono - გაკვეთილი lerni -
სწავლა lingvo - ენა (სამეტყველო) longa - გრძელი monato - თვე necesa - საჭირო,
აუცილებელი plezuro - სიამოვნება povi - შეძლება riĉa - მდიდარი saluti - მისალმება
sama - იგივე scii - ცოდნა tempo - დრო vespero - საღამო voli - სურვილი, ნდომა
რაოდენობითი რიცხვითი სახელები
0 - nul 1 - unu 2 - du 3 – tri 4 - kvar 5 - kvin 6 - ses 7 - sep 8 - ok 9 - naŭ 10 - dek 11 - dek unu 12 -
dek du 13 - dek tri … 20 - dudek 22 - dudek du 21 - dudek unu 23 - dudek tri … 30 - tridek 31 -
tridek unu … 40 - kvardek 50 - kvindek 60 - sesdek 70 - sepdek 80 - okdek 90 - naudek
100 – cent 101 - cent unu 102 - cent du 110 - cent dek 114 - cent dek kvar 300 - tricent 400 - kvarcent
1000 - mil 1000000 - miliono
რაოდენობით რიცხვით სახელებს, არსებითი და ზედსართავი სახელებისაგან

განსხვავებით, არ აქვთ სპეციალური დაბოლოება და არ იერთებენ მრავლობითი რიცხვის -j
დაბოლოებას. გამონაკლისია სიტყვა "unuj" - ერთნი. მათ მიერ განსაზღვრული არსებითი
სახელი, ქართულისაგან განსხვავებით, დაისმება მრავლობით რიცხვში: Frato skribas du
leterojn.
რიგობითი რიცხვითი სახელები
რიგობითი რიცხვითი სახელები წარმოიშობიან რაოდენობით რიცხვით სახელებზე "-a"

დაბოლოების დამატებით და შინაარსით ზედსართავ სახელებს წარმოადგენენ: nula -
ნულოვანი unua - პირველი tria - მესამე kvina - მეხუთე არსებითი რიცხვითი სახელები
არსებითი რიცხვითი სახელები წარმოიშობიან რიცხვით სახელებზე არსებითი სახელის
დაბოლოების, "-o"-ს, დართვით. ასეთ შემთხვევაში, რაოდენობითი რიცხვითი სახელები
გარდაიქმნებიან არსებით სახელებად: unuo - ერთიანი, trio - სამიანი. რიცხვითი ზმნიზედები
დაბოლოება "-e" გარდაქმნის რიცხვით სახელებს ზმნიზედებად: due - მეორედ, kvare -
მეოთხედ. რიცხვითი ზმნიზედები იხმარება სხვადასხვა წესების ჩამოთვლისას მათი
მნიშვნელობის მიხედვით. ქართულში ამ დროს გამოიყენება რიცხვითი სახელები. Unue, li
venas frue, kaj due, li laboras bone. - ჯერ ერთი, ის მოდის ადრე და, მეორეც, ის მუშაობს კარგად.
კორელაციური ცხრილი
-- k- t- ĉi- nen-
-o io kio tio ĉio nenio
რაღაც, რაიმე რა, რაც ის ყველაფერი არაფერი
-u iu kiu tiu ĉiu neniu
ვიღაც, ვინმე ვინ, რომელი ის, იგი ყოველი არავინ
-a ia kia tia ĉia nenia
როგორიღაც, როგორი ისეთი ყოველნაირი არავითარი რაღაცნაირი

-es ies kies ties ĉies nenies
ვიღაცის, ვისიმე ვისი, რისი მისი, იმისი ყველასი არავისი
-e ie kie tie ĉie nenie
სადღაც, სადმე სად, სადაც იქ ყველგან არსად
-en ien kien tien ĉien nenien
საითკენღაც საით, საითაც იქით ყველგან, ყველა არსად, არცერთი

მიმართულებით
-al ial kial tial ĉial nenial
რატომღაც რატომ, რატომაც იმიტომ ყოველი მიზეზით უმიზეზოდ
-el iel kiel tiel ĉiel neniel
როგორღაც როგორ, როგორც იმგვარად, ისე ყველანაირად არც როგორ

-am iam kiam tiam ĉiam neniam
ოდესღაც როდის მაშინ ყოველთვის არასდროს
-om iom kiom tiom ĉiom neniom
რამოდენიმე რამდენი იმდენი ყოველი არცერთი
კითხვითი წინადადება
კითხვითი წინადადება ესპერანტოში იწყება ან კითხვითი სიტყვით (kiu? kie? და ა.შ.) ან " ĉu"
კითხვითი ნაწილაკით. ზოგ შემთხვევაში ის შეიძლება ქართულად გადმოვცეთ ნაწილაკებით:
თუ, ხომ, განა, ნუთუ, თუ არა. ĉu esti aŭ ne esti? - ყოფნა თუ არყოფნა? ĉu vi lin ne konas? - ნუთუ
თქვენ მას არ იცნობთ? ზოგ შემთხვევაში შეიძლება ĉu ნაწილაკი გამოვტოვოთ კიდევაც. მაგ.:
Vi lernas Esperanton? არაწარმოებული ზმნიზედები ankaŭ - აგრეთვე, -ც, -ცკი; hodiaŭ- დღეს;
morgaŭ - ხვალ; hieraŭ- გუშინ; postmorgaŭ- ზეგ; antaŭ - წინ. -aŭ დაბოლოება, რომელიც ამ
ჯგუფის ბევრ ზმნიზედას აქვს, არ წარმოადგენს ფორმანტს. –aŭ ს მოცილება არ გვაძლევს
ფუძეს. თუმცა, არსებობს რამდენიმე "-e" დაბოლოების მქონე ფუძისეული ზმნიზედაც: ofte -
ხშირად; nepre - უეჭველად. ზემოთ აღნიშნული -aŭ დაბოლოების ზმნიზედები მიეკუთვებიან
არაწარმოებული, ფუძისეული ზმნიზედების ჯგუფს. მაგ.: Hodiaŭ ankaŭ mi estas en la
universitato. - დღეს მეც აგრეთვე ვიმყოფები უნივერსიტეტში.
თავსართი mal- ანიჭებს სიტყვას საწინააღმდეგო შინაარსს: granda - malgranda (დიდი - პატარა),
longa - mallonga (გრძელი - მოკლე), amiko - malamiko (მეგობარი - მტერი), ofte - malofte (ხშირად -
იშვიათად) და ა.შ. წინდებულები შეიძლება გამოყენებულ იქნან თავსართებად: internacia -
ინტერნაციონალური, საერთაშორისო; kunlabori - თანამშრომლობა. წინდებულებისაგან
განსხვავებით, ზმნიზედები გამოიყენება დამოუკიდებლად: Niko lernas kun Ilo. Ili lernas kune.
დამოუკიდებლად ფუძე mal იხმარება სიტყვებში mala - საწინააღმდეგო; male - წინააღმდეგ,
პირიქით.
1.წაიკითხეთ ტექსტი, გადათარგმნეთ ქართულად წერილობით და ეცადეთ ქართული

ტექსტიდან ისწავლოთ ან დაწეროთ ესპერანტოზე. ეს საშუალებას მოგცემთ სწრაფად
შეისწავლოთ ენა. ეს დავალება შეასრულეთ ყოველ დანარჩენ ტექსტურ გაკვეთილზეც.
2. რას ნიშნავს შემდეგი სიტყვები?

Malnova; maljuna; malbela; laboristino; partia; momenta; hodiaŭa; jesa; novjaro; lernojaro; filmaktoro;
unuaklasa.
3.გადათარგმნეთ:
Diri al kapitano; al mi estas bone; de tago al tago; dum koncerto; dum laboro; dum kunsido; inter ili; por
knabinoj; plano por jaro; romano en la franca lingvo; lerni en vespera kurso; labori kun plezuro; vidi sur
la plano.
4. გადათარგმენთ ესპერანტოზე:
ლევანი სწავლობს მეხუთე კლასში. ის სწავლობს ესპერანტოს სამი თვის განმავლობაში. მისი
ძმა სოსოც აგრეთვე სწავლობს საერთაშორისო ენას, მაგრამ უნივერსიტეტის ჯგუფში. ის
ამბობს, რომ ესპერანტოს ორიგინალური და ძალზედ ადვილი გრამატიკა აქვს.
Leciono 4
DUM ESPERANTO-LECIONO
- Bonan vesperon, amikoj. Mi estas Nana Ĥizambareli. Mi demandas vin kaj vi respondas al mi en
Esperanto. Kiu estas vi?
- Mi estas Nino.
- Mia profesio estas instruistino. Kio estas mi?
- Vi estas instruistino.
- Kio estas vi?
- Ni estas lernantinoj.
- Ĉu vi estas inĝeniero?
- Ne. Mi ne estas inĝeniero, sed mi estas oficisto.
- Kio estas ĝi?
- Ĝi estas tabulo.
- Kion mi faras?
- Vi skribas vortojn sur la tabulo.
- Per kio mi skribas?
- Vi skribas per la kreto.
- Jes. Mi skribas multe da vortoj: unu, du, tri… Mi kalkulis. Kion mi faras nun?
- Nun vi legas la vortojn.
- Ĉu ĝi estas tabulo?
- Ne, ĝi ne estas tabulo, sed ĝi estas muro.
- Kio estas sur la muro?
- Sur ĝi estas murgazeto en Esperanto.
- Kio staras ĉe la muro?
- Ĉe la muro staras tablo.
- Kio estas tablo?
- Tablo estas meblo.
- Kio kuŝas sur la tablo?
- Sur ĝi kuŝas blanka papero kaj du bildoj.
- Kio estas sur la bildoj?
- Sur la unua bildo estas granda kaj malgranda ĉevaloj, sur la dua estas malgrandaj kato kaj hundo.
- Kie ni estas nun?
- Ni estas en la ĉambro.
- Ĉu ĝi estas ĉambreto?
- Ne, ĝi estas ĉambrego.
- Morgaŭ ni parolos dum la leciono pri viaj familioj. Ĝis revido!

bildo - სურათი blanka - თეთრი ĉambro - ოთახი ĉevalo - ცხენი demandi - შეკითხვა familio
- ოჯახი fari - კეთება gazeto - ჟურნალი hundo - ძაღლი instrui - სწავლება kalkuli - დათვლა
kato - კატა kreto - ცარცი kuŝi - დება, წოლა legi - წაკითხვა lernanto - მოსწავლე meblo -
ავეჯი muro - კედელი ofico - სამსახური papero - ქაღალდი paroli - ლაპარაკი respondi-
პასუხის გაცემა skribi - წერა stari - დგომა tablo - მაგიდა tabulo - დაფა vorto - სიტყვა
სუფიქსები
სუფიქსი "-et-" ერწყმის ყოველგვარ ფუძეს და გამოხატავს ფუძის მიერ მოცემული ცნების
შესუსტებას, დაპატარავებას: domo - სახლი, dometo - პატარა სახლი; tablo - მაგიდა, tableto -
პატარა მაგიდა.
სუფიქსი "-eg-" ერწყმის ყოველგვარ ფუძეს და გამოხატავს ზომის გაზრდას და

ქართულადაც გადმოიცემა ზედსართავი სახელის "დიდი" დამატებით: tablego - დიდი
მაგიდა. ეს სუფიქსი ხანდახან აწარმოებს სრულიად ახალ ცნებას. მაგ.: pluvo - წვიმა, pluvego -
თავსხმა. ფუძედ სუფიქსი "-et-" იხმარება სიტყვებში: ete - ოდნავ, და eta - მცირე, ოდნავი"-eg-"
სუფიქსი - სიტყვებში ege - ძალიან, მეტისმეტად, და ega - მეტისმეტი.
სუფიქსი "-obl-" ერთვის რიცხვით სახელებს ან რაოდენობის გამომხატველ სიყვებს,

როგორიცაა "mult-", "kelk-" და სხვა, და წარმოქმნის ჯერადობის გამომსახველ ზმნიზედებს და
ზედსართავ სახელებს. მაგ.: duobla - ორმაგი, trioble - სამჯერად; Mi estas duoble pli aĝa ol mia
frato. - მე ვარ ორჯერ უფრო ხნიერი, ვიდრე ჩემი ძმა. Mi havas kelkoble pli da libroj ol vi. - მე მაქვს
რამდენჯერმე მეტი წიგნი ვიდრე თქვენ.
სუფიქსი "-on-" წარმოქმნის წილობით რიცხვით სახელებს. Duono - ნახევარი (ანუ 1/2); tri
kvaronoj - სამი მეოთხედი (3/4). ფუძისეულად ეს სუფიქსი გამოიყენება სიტყვაში ono -
წილადი ერთიანით მრიცხველში., მაგ.: Eĉ duonon mi ne komprenis kion li diris. - ნახევარიც კი
ვერ გავიგე, რაც იმან თქვა.
სუფიქსი "-op-" ერთვის რიცხვით სახელებს და ქმნის კრებით ზმნიზედებს და ზედსართავ

სახელებს: kvaropo - ოთხნი, triopo - სამნი, duopa - წყვილად. სუფიქსი "-op-" ქმნის არსებით
სახელსაც: duopo - წყვილი, triopo - სამეული.
პრეფიქსები პრეფიქსი (თავსართი) "re-" ანიჭებს ზმნებს განმეორების, დაბრუნების ანდა

მოქმედების მიმართულების შეცვლის აზრს (შეადარეთ: რეორგანიზაცია): legi -relegi - კითხვა-
ხელახლა წაკითხვა, გადაკითხვა; fari -refari - კეთება-გადაკეთება; veni - reveni - მოსვლა-
დაბრუნება. გაუგებრობის თავიდან ასაცილებლად "re-" პრეფიქსი ზოგჯერ შეინაცვლება
პრეფიქსით "retro-" , მაგ.: Mi tuj retrosendis lian monon. - მე მაშინვე უკან გავუგზავნე მისი
ფული. ფუძისეულად პრეფიქსი "re-" იხმარება სიტყვაში ree - ისევ, ხელახლა, და არსებით
სახელთან resaluto - საპასუხო მისალმება (სალამი), აგრეთვე ფრაზაში ĝis revido! - ნახვამდის!
ქართული ბრუნვების გადმოცემა ქართული უთანდებულო მიცემითი ბრუნვის
გამოსახატავად ესპერანტოში გამოიყენება წინდებული al (al ქართულად არ ითარგმნება): Mi
diras al mia fratino agrablajn frazojn. - მე ვეუბნები ჩემს დას სასიამოვნო ფრაზებს. (წინდებული
al მიახლოებით გამოხატავს ქართულად შემდეგ შინაარსს: -თან, -თვის, -კენ).
ქართული უთანდებულო მოქმედებითი ბრუნვა გამოიხატება per და kun წინდებულიანი

ფორმებით. წინდებული per ქართულად არ ითარგმნება და შინაარსით ნიშნავს
"საშუალებით", "დახმარებით, მეოხებით". იგი იხმარება მაშინ, როდესაც მოქმედებითი
ბრუნვა აღნიშნავს იარაღს, რომლითაც ხორციელდება მოქმედება. მაგ.: Li skribas per kreto. - ის
წერს ცარცით. Parto pentras per krajono. - მამა ხატავს ფანქრით.
წინდებულები por - იმისთვის, რათა, -თვის, რომ ; dum - განმავლობაში, როცა, მანამ, ჯერ,
ჯერჯერობით, სანამ, იმ დროს როცა; inter - შორის, შუა.
წინდებული kun შინაარსით აღნიშნავს "ერთად, თან". მაგ.: Filo venis kun libro. - შვილი მოვიდა
წიგნით (წიგნთან ერთად). Kune kun - თან, ერთად. Kune kun fratino - დასთან ერთად.
წინდებულები: pri - შესახებ, -ზე; ĉe - თან, -ზე, დროს; ĝis - მდე, -მდის.
ქართული ენიდან ესპერანტოზე თარგმნისას არ შეიძლება წინდებულების გადამეტებული

გამოყენება. მაგ.: საბუთი ფოტოთი - dokumento kun foto და არა dokumento kun per foto.
სხვადასხვა ნაწილაკები jes - დიახ, ჰო; ne - არა, არ; tre - ძალიან, მეტად, ფრიად; nur - მხოლოდ.
ზმნიზედები:
nun - ამჟამად, ახლა (დროის ზმნიზედა); multe - ბევრი, მრავალი.
წინანდადებაში სიტყვის წყობის მხრივ ესპერანტო ხასიათდება დიდი თავისუფლებით., მაგ.:

"patro laŭdas filon" ან "laŭ das patro filon" (მამა აქებს შვილს) - არ იწვევს შინაარსის შეცვლას,
რასაც ესპერანტოში აკუზატივის არსებობას უნდა ვუმადლოდეთ. იგივე შეიძლება ითქვას
უფრო რთულ წინდებულიან შემთხვევებშიც. აუცილებელია მხოლოდ წინდებული დაისვას
შესაბამისი არსებითი სახელის წინ: Knabo skribas per la nova krajono. Per la nova krajono skribas
knabo. Skribas knabo per krajono nova.
1. შეასრულეთ არითმეტიკული მოქმედება: 2 + 7 = 9 (du plus sep estas naŭ); 13 + 84 = ; 561 + 479
= ; 8 - 5 = 3 (ok minus kvin estas tri); 65 - 34 = ; 19 - 4 = ; 18674 - 37 = ; 2 x 3 = 6 (duoble tri estas
ses); 4 x 4 = ; 7 x 5 = ; 10 x 10= ; 1000 x 10= ; 6 : 3 = 2 (ses per tri estas du); 15 : 3 = ; 36 : 6 = ; 100 :
10 = ; 1 : 1 = ; 1/4 + 2/4 = 3/4 (unu kvarono plus du kvaronoj estas tri kvaronoj); 2/5 + 1/10 = ; 5/8 -
3/8 = .
2.რას ნიშნავს შემდეგი სიტყვები:
Bibliotekistino; malriĉa; riĉega; grupeto; reorganizi; enskribi; alskribi; multjara; triono; kvaroble; duope;
kiomope; ĉetable; ĝisnuna; interparoli; ununura; prilabori; malsana; blanki; kalkulmaŝino; maŝinkalkulo.
3. გადათარგმნეთ სიტყვათწყობები:
De Tbilisi ĝis Batumi; kalkuli ĝis cent; per unu vorto; paroli pri bildoj; lekcio pri historio; ĉe knabo;
Esperanto-kurso ĉe la universitato; sidi ĉe la tablo en ĉambro; sur papero; inter kamaradoj; triopo da
ĉevaloj; dum multaj jaroj; programo por morgaŭ; por skribi; kune kun vi; responde al via demando; de
nun.
4. გადათარგმნეთ შემდეგი წინადადებები:
Multe paroli kaj multe diri ne estas la samo (Sofoklo). Ni scias kio estas ni, sed ni ne scias, kio ni povos
esti (Ŝekspiro). Kiom mi scias, ŝia fratino ankaŭ nun estas bela. Ŝi parolas per tre belaj frazoj. Ĝis
morgaŭ la fotisto refotos vian malnovan portreton. En la fakultato ni havas naŭ cent studentojn, sed en
la instituto lernas kvar mil studentoj. Dum maja kunsido de la grupo, kie ĉeestis tridek unu studentoj.
Hodiaŭ necesas lerni nur duonon de novaj vortoj. Kio estas mallonga kaj bona, estas duoble bona.
ჩვენი სასწავლო ოთახი დიდია. მასწავლებელი დგას დაფასთან და ამბობს ახალ სიტყვებს.
ჩვენ ვსხედვართ პატარა მაგიდებთან და ვწერთ. ის გვეკითხება ჩვენ და ჩვენ ვპასუხობთ მას.
ის არ არის ძალიან რთული, მაგრამ არსებობს მრავალი სიტყვა, რომელიც ჩვენ არ ვიცით. ოცი
გაკვეთილის შემდეგ ჩვენ შევძლებთ კარგად ვილაპარაკოთ და ვიკითხოთ საერთაშორისო ენა
- ესპერანტოზე.
6. მოყევით ესპერანტოს გაკვეთილის შესახებ.
Leciono 5
NI PAROLAS PRI FAMILIO

- Kiel vi fartas, geamikoj?
- Dankon, bonege.
- Mi estas re ĝoja. Niko, kiomjaraj estas viaj gefamilianoj?
- La plej aĝa el ni estas la avino. Ŝi havas ĉirkaŭ sesdek jarojn. La patro estas pli aĝa ol la patrino. Mi
estas la plej juna el niaj gefamilianoj.
- Nino, mi petas vin rakonti pri via patro.
- Mia patro laboras kiel elektristo. Li estas inĝeniero. Matene li iras en la uzinon kaj laboras tie ĝis la dek
oka horo. Post tio li revenas hejmen. Dum tuta sia vivo li laboris en la sama uzino.
- Soso, kia estas via fratino?
-Ŝia nomo estas Nato. Ŝi estas bela, saĝa junulino kun bluaj okuloj kaj blondaj haroj. Antaŭnelonge ŝi
finis universitaton kaj vivas kun sia edzo en alia urbo. Tial ni skribas leterojn unu al la alia.
- Soso, ĉu vi havas infanojn?
- Jes, mi havas filon. Li estas sana kaj forta etulo. Li ĉion komprenas, sed dume li ankoraŭ ne parolas. Se
li estus kelkajn monatojn pli aĝa, li certe, jam parolus.
aĝo - ასაკი, წლოვანება alia - სხვა amiko - მეგობარი avo - პაპა, ბაბუა blonda - ქერა blua -
ლურჯი danki - მადლობის თქმა edzo - ქმარი farti - ყოფნა (kiel vi fartas?)filo - ვაჟიშვილი fini
- დამთავრება, დასრულება forta - ძლიერი ĝoji - გახარება haro - თმა hejmo - საოჯახო
კერა, სახლი horo - საათი infano - ბავშვი iri - სიარული, სვლა kelkaj - რამდენიმე kompreni -
გაგება letero - წერილი mateno - დილა nomo - სახელი okulo - თვალი patro - მამა
peti - თხოვნა rakonti - მოყოლა saĝa - ჭკვიანი sana - ჯანმრთელი tuta - მთელი, ყველა
urbo - ქალაქი uzino - ქარხანა veni - მოსვლა vivi - ცხოვრება, არსებობა
ჩვენებითი სიტყვები იწარმოება კითხვითი სიტყვებისაგან საწყისი "k" ასოს შეცვლით "t"
ასოთი, მაგ.: kiu? (ვინ?) - tiu (ის, იგი); kia? (როგორი?) - tia (ასეთი, ამგვარი) და ა.შ. დროის
ზმნიზედა "ეხლა"-ს წარმოსადგენად ნაცვლად წარმოებული სიტყვებისა ĉi tiam ან tiam ĉi
იხმარება სიტყვა nun, ე.ი. ეხლა, ამჟამად.
ნაწილაკები
ნაწილაკი " ĉi" დაესმის ჩვენებითი ჯგუფის სიტყვებს წინ ან შემდეგ (უკან) და აძლევს მათ
ახლოს მყოფის აზრს: tie (იქ) - tie ĉi (აქ); tiu (ის) - tiu ĉi (ეს).
ნაწილაკი ajn იხმარება განუსაზღვრელი, მიმართებითი და კრებითი სიტყვების შემდეგ და

წარმოქმნის განუსაზღვრელობით ფორმას: Donu al mi iun ajn libron. - მომაწოდე რომელიმე (ე.ი.
ნებისმიერი) წიგნი. Kiu ajn vi estas, li devas obei la leĝon. მიმართულება “-n” დაბოლოება
გამოიყენება მიმართულების (გეზის) აღსანიშნავად, ისევე როგორც ბრალდებითი
ბრუნვისათვის: Ni estas en la klaso (kie?) Ni iras en la klason (kien?) წინდებულებთან al (-თან) და
ĝis (-მდე), რომლებიც თვითონ შეიცავენ მიმართულების აღნიშვნას, "-n" მანიშნებელი
დაბოლოება არ გამოიყენება.
El - "დან", ĉirkaŭ - "ირგვლივ, გარშემო, მიახლოებით", post - "შემდეგ, მერე", antaŭ - "წინ,
წინაშე". მაგ.: el urbo - ქალაქიდან; ĉirkaŭ tablo - მაგიდის ირგვლივ (გარშემო); ĉirkaŭ ok horoj -
დაახლოებით რვა საათზე; post mi - ჩემს შემდეგ; post kvar tagoj - ოთხი დღის შემდგომ; post tio
- მას შემდეგ; antaŭ domo - სახლის წინ; antaŭ monato - თვის წინ. წინდებულების შემდეგ (თუ
არ აღინიშნება მიმართულება) არსებითი სახელები დგანან სახელობით ბრუნვაში (ე.ი.
ბოლოვდებიან o-ზე).
ზმნიზედების და ზედსართავი სახელების ხარისხები
ზედსართავების ერთი ჯგუფი (ე.წ. ვითარებითი ზედსართავები) საგანს ისეთი ნიშნის

მიხედვით ახასიათებენ, რომელიც შეგვიძლია წარმოვიდგინოთ სხვადასხვა ხარისხით, ე.ი.
მეტ-ნაკლები ოდენობით.
ესპერანტოში არსებობს ორი ხარისხი: ა) შედარებითი, და ბ) აღმატებითი.
ა) შედარებითი ხარისხი იწარმოება ზმნიზედა pli ... ol ( უფრო ... ვიდრე) კონსტრუქციის
გამოყენებით. წინადადებაში შეიძლება შეგვხვდეს ასეთი ფორმაც : malpli ... ol (ნაკლებად …
ვიდრე). მაგ.: Mi skribas pli bele, ol ŝi. - მე ვწერ უფრო ლამაზად, ვიდრე ის. ან: Li estas malpli
granda, ol vi. - ის არის ნაკლებად დიდი (ე.ი. უფრო პატარა), ვიდრე შენ.
ბ) აღმატებითი ხარისხის ხმარებისას გვხვდება ორი შემთხვევა, რომლებიც ცოტაოდენ
განსხვავდებიან ერთმანეთისაგან. თუ ობიექტების გარკვეული ჯგუფიდან გვინდა
შევადაროთ და გამოვყოთ ერთ-ერთი აღმატებით ხარისხში, ზედსართავის წინ ვწერთ
ზმნიზედას plej - "ყველაზე უფრო", ხოლო ზედსართავის შემდეგ - წინდებულს el, რომელიც
ამ შემთხვევაში აღნიშნავს მთელიდან ნაწილის გამოყოფას: Petro estas la plej juna el fratoj. -
პეტრე ყველაზე უფრო ახალგაზრდაა ძმებში. Li loĝas plej bone el ni. - ის ცხოვრობს ყველაზე
უფრო კარგად ჩვენს შორის (ჩვენგან). მეორე შემთხვევაა აბსოლუტური აღმატებით ხარისხი,
როდესაც ობიექტი თავისი თვისებებით აღემატება საერთოდ ყველა სხვა ობიექტს (და არა
მხოლოდ მათ გარკვეულ ჯგუფს). ამ შემთხვევაში იხმარება მხოლოდ plej წინდებული el -ის
გარეშე: En Azio estas la plej altaj montoj. - აზიაშია ყველაზე მაღალი მთები. როგორც ვხედავთ,
აღმატებითი ხარისხის ორივე შემთხვევა კონკრეტულია და გარკვეული, ამიტომ
ზედსართავი სახელის აღმატებით ხარისხში აყვანისას plej-ს წინ გამოიყენება la არტიკლი,
ხოლო ზმნიზედების აღმატებითი ხარისხის შემთხვევაში არ გამოიყენება: La aglo flugas plej
alte. - არწივი ყველაზე მაღლა დაფრინავს. უკუქცევითი და უპირო ნაცვალსახელები si და oni.
ეს ნაცვალსახელები ახლოს დგანან პირის ნაცვალსახელებთან. პირველი მათგანი - si, არის
უკუქცევითი ნაცვალსახელი და მას დაახლოებით შეესაბამება სიტყვა "თავისთავი". იგი
იხმარება მხოლოდ წინდებულიანი ნომინატივის ან აკუზატივის ფორმაში და მარტო მესამე
პირისათვის. მაგ.: mi lavas min - მე პირს ვიბან, vi lavas vin - თქვენ პირს იბანთ, li lavas sin - ის
პირს იბანს, ხოლო li lavas lin - ის პირს ბანს მას (ე.ი. ვიღაც სხვას). ანდა, Mi vidas mian patron. -
მე ვხედავ მამაჩემს. Vi vidas vian patron. - თქვენ ხედავთ მამათქვენს. Li vidas sian patron. - ის
ხედავს თავის მამას. Li vidas lian patron. - ის ხედავს მის მამას (სხვის მამას). მეორე სიტყვა oni -
მრავლობითი რიცხვის განუსაზღვრელი ნაცვალსახელია, რომელსაც ქართულ ენაში
შესატყვისი არა აქვს, იხმარება "ამბობენ" ტიპის უპირო ფორმების მისაღებად. იგი იხმარება
მხოლოდ სახელობით ბრუნვაში. მაგ.: oni diras - ამბობენ. პირობითი კილო ზმნები პირობით
კილოში ყველა ფორმში ბოლოვდებიან "-us"-ზე: Mi komprenus - მე გავიგებდი Ili komprenus -
ისინი გაიგებდნენ პირობითი დამოკიდებული წინადადება უერთდება მთავარს "se"
კავშირის დახმარებით, რომელიც აღნიშნავს "თუ", "რომ", "თუ რომ". მაგ.: Se mi povus, mi venus
al vi. - მე რომ შემძლებოდა, მოვიდოდი თქვენთან. ზმნიზედები ankoraŭ - ჯერ, ჯერ კიდევ;
jam - უკვე; certe - ნამდვილად, რასაკვირველია, რა თქმა უნდა, ზუსტად (ზოგჯერ). პირველი
ორი ეკუთვნის ფუძისეული, ანუ არაწარმოებული ზმნიზედების ჯგუფს, ხოლო მესამე, - "-e"
დაბოლოების ფუძისეული ზმნიზედების ჯგუფს.
სუფიქსი
-ul- სუფიქსი (ბოლოსართი) "-ul-" წარმოქმნის ისეთი პიროვნების ან სულიერი არსების

გამომხატრელ არსებით სახელს, რომელიც ხასიათდება ფუძით გამოხატული თვისებებით ან
აქვს მიდრეკილება ამ ფუძით გამოხატული მოქმედებისადმი. მაგ.: La riĉulo havas multe da
mono - მდიდარს აქვს ბევრი ფული. Timulo timas eĉ sian propran ombron. - მშიშარას საკუთარი
ჩრდილისაც კი ეშინია. როგორც ვხედავთ, "-ul-" გამოხატავს პირს, რომელსაც რაიმე
დამახასიათებელი თვისება გააჩნია, მაგ.: junulo - ახალგაზრდა, ჭაბუკი; milionulo -
მილიონერი; profesiulo - პროფესიონალი; belulino - ლამაზმანი, მზეთუნახავი; samaĝulo -
თანატოლი. ფუძისეულად "-ul-" აწარმოებს სიტყვას ulo - პიროვნება, ვიღაც, ერთი ვინმე.
სუფიქსი -an- სუფიქსი "-an-" ასევე წარმოქმნის პიროვნების გამომხატველ არსებით სახელს,
სახელდობრ, რომელიმე საზოგადოების ან დაწესებულების წევრს, მოძღვრების მიმდევარს
ანდა გარკვეული ტერიტორიის მცხოვრებს: ĉiuj tbilisanoj estas samurbanoj - ყველა თბილისელი
თანამოქალაქეა; akademiano estas membro de akademio - აკადემიკოსი არის აკადემიის წევრი.
ასევე urbano - ქალაქელი; kristano - ქრისტიანი, ქრისტეს მიმდევარი. დამოუკიდებლად "-an-"
იხმარება სიტყვაში ano - წევრი.
პრეფიქსი
-ge- პრეფიქსი
"ge-" აწარმოებს ცოცხალი არსების მრავლობით რიცხვს, და, ამასთან, აერთიანებს ორივე
სქესს: gepatroj - მშობლები; gefratoj - და-ძმა; gefiloj - შვილები და ა.შ. თავსართები და
ბოლოსართები (პრეფიქსები და სუფიქსები) ხანდახან გვევლინებიან სიტყვების ფუძეებად და
ქმნიან ახალ სიტყვებს. მაგ.: ano - წევრი, მცხოვრები; mala - საწინააღმდეგო; eta - პატარა,
მცირე; etulo - ბავშვი, ბიჭუნა.
1. რა შინაარსისაა შემდეგი სიტყვები?
gejunuloj; direktorino; petegi; samklasano; malantaŭ duonhoro; kelkoble pli; ĉirkaiŭri; ellabori;
dumviva; postskribo; patronomo; okulharoj.
2. გადათარგმნეთ სიტყვათწყობები:
antaŭtri tagoj; ĉirkaŭ la urbo; havi ĉirkaŭ cent laroj; eliri el la hejmo; li estas la plej forta el ni; post la
laboro; fini post unu horo; sidi sur ĉevalo; ĝis la fino; ĉe la filo; vidi per okuloj; multo da amikoj; iri al la
laborejo; veni por longa tempo; inter kvar muroj; dum matenoj; forta pri matematiko; specialisto pri
fiziko; libro pri geografio; certa pri ûia alveno; ĝoji pri letero; kontrolo de malsanuloj.
3. გადათარგმნეთ წინადადებები:
Kiam vi ellernis Esperanton? - Tiam mi estis ankoraŭ studento de la tria jaro. Mi lernis Esperanton dum
tri monatoj, poste mi skribis samtempe ĉirkaŭ dek leterojn al geesperantistoj kaj tial mi havis kelkajn
leteramikojn, el ili sesopo skribas al mi ĝis nun. Kiu vivos, tiu vidos. La vivo instruas nur tiujn, kiuj ïin
lernas. Kion vi volas, tion vi povas. Kia demando, tia respondo. Kie estas sano, tie estas belo. De kie vi
venas, tien vi revenas. Mi povas nur tion, kion mi scias (F. Bekon). Tio ĉi estas tute alia problemo. Kiu
ne iras antaŭen, iras malantaŭen. Kiam vi ree telefonos al mi? Kia estas via familinomo? ŝi diris, ke
necesas veni morgaŭ tage, sed plej bone jam matene. - Kien? - En la redakcion, ties kabineto estas en la
kvina etaĝo. Saĝo estas antaŭvido. Pli da faroj, malpli da vortoj. Tio estas certa, kiel duoble du estas
kvar. Li estas la portreto de sia patro.
მამაჩემი ინჟინერია. ის 40 წლისაა. დედაჩემი მასწავლებელია. მას აქვს ქერა თმები და

ცისფერი თვალები. ჩემმა ძმამ ახლახან დაამთავრა ინსტიტუტი ქუთაისში. ახლა იგი
ცხოვრობს თბილისში, ამიტომ ჩვენ ერთმანეთს წერილებს ვწერთ. ის ფიზიკოსია, მისი ცოლი
- მათემატიკოსი. მათ ჰყავთ შვილი - პატარა ვანო. ის უკვე დადის და ლაპარაკობს, მაგრამ
ჯერ-ჯერობით მხოლოდ მშობლები უგებენ. მე მას ჯერ ვერ ვუგებ.
5. მოგვიყევით თქვენი ოჯახის შესახებ.
Leciono 6
LA LOĜEJO DE NINO
- Nato, je kioma horo ni devas esti ĉe Nino?
- Je la duono post la sepa.
- Ni malfruos, ĉar estas jam dudek kvin minutoj antaŭ la oka.
- Via horloĝo rapidas. Ni venos pli-malpli ĝustatempe.
- Ĉu vere?
- Mi certigas vin, Soso. Ni baldaŭ alvenos.
- Jen surskribo sur la pordo: "loĝejo numero 53". Sonoru.
- Bonvenon, karaj gastoj. Nino, donu al mi vian tekon aŭ metu ĝin tien. Eniru kaj sidiĝu. Ĉu mi montru al
vi la loĝejon?
- Jes, certe. Kiam vi enloĝiĝis en la domon?
- Du jarojn kaj duonon antaŭe. Tiam la kvartalo estis tute nova, eĉ sen trolebusoj. Mi volus, ke vi rigardu
tra la fenestro. Tie estas magazeno, kiu antaŭ kelkaj tagoj malfermiĝis en nia strato.
- Ĉu tio ĉi estas komuna ĉambro?
- Jes. Ni metis tien ĉi divanon, tablon, seĝojn kaj televidilon. Ĉe la fenestro estas multe da floroj.
– Tie ĉi estas dormoĉambro kun litoj kaj spegulhava ŝranko. Ĉu tiu ĉi pordo eliras sur la balkonon?
- Ĝuste tiel. Kaj tio estas kabineto.
- Bela skribotablo kaj geografia karto de la mondo sur la tuta muro.
- Mi neniam vidis tiom da libroj en unu ĉambro.
- Hieraŭ mi ricevis de mia leteramikino el Belgio "Libron de amo" en Esperanto - ĝi estas tre originala
eldono.
- Ĉu vi manĝas en la kuirejo?
- Jes. Tie estas tableto, bufedo, seĝoj. Antaŭ nelonge ni aĉetis grandan malvarmigilon. Ni havas ankaŭ
banĉambron, varman akvon, gason, telefonon.
- Ho, estas jam malfrue. Nato, estas tempo por iri.
- Jes, jes. Venu al mi postmorgaŭ vespere.
- Mi dankas. Mi plezure venos. Ĉion plej bonan. Ĝis baldaŭ.
aĉeti - ყიდვა akvo - წყალი ami - სიყვარული, ტრფობა balkono - აივანი bani - დაბანა
bonvenon! (bonan venon!) - კეთილი იყოს თქვენი მობრძანება! bufedo - ბუფეტი devas - უნდა,
ვალდებულია divano - დივანი doni - მიცემა dormi - ძილი fenestro - ფანჯარა fermi -
დახურვა, დაკეტვა floro - ყვავილი frua - ადრიანი, ნაადრევი gaso - გაზი gasto - სტუმარი
ĝusta - ზუსტი, სწორი ho! - ო! ოხ! horloĝo - საათი (ხელსაწყო) kara - ძვირფასი komuna -
საერთო, საზოგადო, საყოველთაო kuiri - ხარშვა, მზარეულობა kvartalo - კვარტალი
libro - წიგნი lito - საწოლი loĝi - ცხოვრება magazeno - მაღაზია manĝi - ჭამა meti - დადება
minuto - წუთი mondo - მსოფლიო, სამყარო montri - ჩვენება numero - ნომერი
pordo - კარი rapida - ჩქარი, სწრაფი ricevi - მიღება rigardi - ყურება, ცქერა seo - სკამი sonori -
ხმის გამოცემა, ჟღერა, წკრიალი spegulo - სარკე strato - ქუჩა ŝati - მოწონება, სიყვარული
ŝranko - კარადა teko - ჩანთა, პორტფელი televidilo - ტელევიზორი varma - თბილი vera -
მართალი, ნამდვილი, ჭეშმარიტი
Sen - გარეშე, უ-. Senerare - უშეცდომოდ, შეცდომის გარეშე; senbalkona - უაივნო.
Je - ესპერანტოში თავისებური წინდებულია, რადგან მას არა აქვს რაიმე გარკვეული

მნიშვნელობა. ის გამოიყენება მაშინ, როდესაც არც ერთი წინდებული თავისი პირდაპირი
ფუნქციით არ გამოდგება აზრის გადმოსაცემად. მაგ.: je la tria horo - სამ საათზე; je via sano! -
თქვენი ჯანმრთელობისა იყოს! Je წინდებულის ზედმეტად გამოყენება სასურველი არ არის.
კავშირები
ĉar - იმიტომ რომ, რადგან, ვინაიდან; aŭ - თუ, ან, ანდა, ანუ; ხომ განა ნუთუ. ქართული "თუ"
როგორც მოქმედებითი კავშირი, კითხვით წინადადებაში ესპერანტოზე გადმოიცემა
სიტყვით aŭ sidas, aŭ staras - ის ან ზის, ან დგას.
ზმნიზედები
baldaŭ - მალე, ჩქარა, სწრაფად; ნაწილაკი jen - აი, აგერ, აჰა. მისგანაა ნაწარმოები სიტყვა jena -
შემდეგი, აი ეს. eĉ - …ც კი, კიდეც, …ც. ბრძანებითი კილო ზმნები ბრძანებით კილოში
ბოლოვნება "u "-ზე: rigardu! - უყურე! შეხედე! ni rigardu! - ვნახოთ! ili rigardu! - დაე, მათ
შეხედონ! (შეხედონ ერთი) vivu! - გაუმარჯოს! Mi volus, ke vi rigardu. - მე მინდოდა, რომ თქვენ
შეგეხედათ. (შეცდომა იქნებოდა - Mi volus, ke vi rigardis.)
სუფიქსი "-ig-" ერთვის სხვადასხვა სახის ფუძეს და წარმოქმნის ზმნას, რომელიც გამოხატავს
იძულებულ ან მინიჭებულ მდგომარეობას ან მოქმედებას: dormigi - მიძინება, დაძინება
(როდესაც ვისმეს აძინებენ); ĝustigi - დაზუსტება; surtabligi - მაგიდაზე დადგმა.
დამოუკიდებლად ეს სუფიქსი იხმარება სიტყვაში "igi" - იძულება, გახდომა.
სუფიქსი "-iĝ-" ანალოგიურია ზემოთ აღნიშნული "-ig-" სუფიქსისა, მაგრამ ატარებს

უკუქცევით ხასიათს - მოქმედება გადადის თავის თავზე. მაგ.: malpuriĝis - გაისვარა; filiĝis -
ეშვილა; aliĝis - შეუერთდა; komenciĝis - დაიწყო. ფუძედ სუფიქსი "-ĝi-" იხმარება სიტყვაში iĝi -
გახდომა (გახდა).
სუფიქსი "-ej-" ზმნურ და არსებითი სახელის ფუძეებთან წარმოქმნის სათავსის, ისეთი
ადგილის დასახელებას, სადაც სრულდება სათანადო მოქმედება. მაგ.: lernejo - სკოლა,
dormejo - საძინებელი. ejo - ფუძისეულად იხმარება, როგორც "სათავსო", "ადგილი".
სუფიქსი "-il-" ერთვის ზმნურ ფუძეს და აღნიშნავს იარაღს, ინსტრუმენტს: sonorilo - ზარი;
malvarmigilo - მაცივარი. ფუძედ "-il-" იქცევა სიტყვაში ilo - იარაღი, ინსტრუმენტი, საშუალება.
დროის აღნიშვნა საათზე
6:00 - estas la sesa horo (ექვსი საათია) 6:30 - estas la sesa kaj duono (შვიდის ნახევარია) 6:45 - esats
kvarono antaŭ la sepa (შვიდს აკლია თხუთმეტი წუთი; სიტყვასიტყვით - არის მეოთხედი
შვიდის წინ) 6:58 - estas du minutoj antaŭ la sepa (შვიდს აკლია ორი წუთი) 7:08 - estas ok minutoj
post la sepa (რვის რვა წუთია; სიტყვასიტყვით - არის რვა წუთი შვიდის შემდეგ) 7:15 - estas
kvarono post la sepa (რვის თხუთმეტი წუთია). საათის გარკვეული მომენტის აღსანიშნავად
გამოიყენება წინდებული je: je kioma horo vi venos? - რომელ საათზე მოხვალ? უნდა
აღინიშნოს, რომ საათებისა და მისი ნაწილების (duono, kvarono და ა.შ.) აღმნიშვნელ
სიტყვებთან გამოიყენება la არტიკლი, ხოლო წუთებისა და წამების რაოდენობის წინ კი არ
გამოიყენება: mi venos je la dua horo - მე მოვალ ორ საათზე; je la duono post la dua horo - სამის
ნახევარზე; je kvin minutoj antaŭ la dua - ორს ხუთი წუთი რომ დააკლდება.
1. რას აღნიშნავს შემდეგი სიტყვები?
Dormeti; manĝegi; respublikano; multobligi; duonigi; varmigi; nuligi; ĉirkaŭigi; pligrandigi; altabliĝi;
ekzameniĝi; esperantistiĝi; edziniĝi; ellitiĝi; deĉevaliĝi; intervidiĝo; muzikilo; respeguli; malsanulejo;
malvera; alinacia; antaŭa; ĝisiri; kunmeti; postparolo; travivi; ene; vespermanĝo; montrofenestro;
senelirejo.
Ĉu esti aŭ ne esti? (Ŝekspiro). Prefere malĝoja fino, ol malĝojo sen fino. Prefere ellerni facilan lingvon
bone, ol malfacilan malbone. Ni manĝas por vivi, sed ne vivas por manĝi. Saĝulo ŝatas lerni, malsaĝulo
ŝatas instrui. Lerni neniam estas malfrue. Eĉ la plej longa tago havas finon. Ne la jaroj maljunigas, sed la
vivo. Kiu ne petas, tiu ne ricevas. Kio fariĝis, tio jam ne refariĝos. Scio estas ilo, sed ne celo. Ĉio havas
sian "sed" kaj "se". La vespero montros, kia estis la tago. Kiu scipovas paroli, scias ankaŭ kiam necesas
paroli. La vivo estas mallonga, necesas rapidi. La filo ne iĝos bona nur tial, ke la patro estas bona.
Malbonaj libroj povas malbonigi nin same, kiel malbonaj kamaradoj. Se vi demandas, faru saĝajn
demandojn. Diru al mi, kio estas via amiko, kaj mi diros, kio estas vi. Dum ni vivas, ni vivu! Kiu diras "a",
tiu diru ankaŭ "b". Mi ne povas doni al vi tiom, kiom vi volas. Unue kontrolu, poste parolu.
3.გადათარგმნეთ ესპერანტოზე:
რამდენიმე დღის უკან ჩემმა მეგობარმა ანდრომ მიიღო ოროთახიანი ბინა აივნით მერვე
სართულზე. ამიტომ, გუშინ მე სოსოსთან ერთად დავდიოდი ავეჯის მაღაზიაში. ჩვენ
ვიყიდეთ ახალი წიგნების კარადა და დივან-საწოლი. ჩვენ გვინდოდა გვეყიდა დიდი, ლამაზი
ტელევიზორი, მაგრამ სანდრომ გვითხრა, რომ ის ძვირია და ანდრო მას იყიდის შემდეგში.
ახლა კი ჩვენ ვიყიდეთ ახალი ბუფეტი სამზარეულოსათვის და ელექტროზარი შესასვლელი
კარისათვის. ჩვენ დავბრუნდით სახლში გვიან.
4. მოყევით თქვენი ბინის შესახებ. თქვენ უკვე შეისწავლეთ 400-მდე სიტყვის ფუძე, აგრეთვე
მრავალი რთული წარმოებული სიტყვა. შეამოწმეთ მათი ცოდნა.
Leciono 7
MATENE EN TRAMO
- Bonan matenon. Kial vi estas tiel ruĝa?
- Ĉar mi postkuris la tramon kaj apenaŭ sukcesis ensalti ĝin lastmomente.
- Ĉu vi levis vin malfrue?
- Jes. Hieraŭ mi studis lernolibron ĝisnokte. Kaj hodiaŭ mi malfermas la okulojn.
- Diablo prenu! Restas nur kvaronhoro. Mi tuj surpiediĝis, brosis la dentojn, vestis min kaj elkuris sen
kombi la harojn, eĉ monon por matenmanĝo mi forgesis.
- Nu, ne gravas. Mi kunprenis sufiĉe da mono. Interalie, mi ricevis ankoraŭfoje alilandan leteron en
Esperanto..
- El kiu lando?
- Pensu nur - ĝi venis el la malproksimega Aŭstralio. El alia parto de la mondo.
- Ĉu vere? Tre malproksima loko estas Aŭstralio.

- En la koverto troviĝis priskribo de Melburno kaj ñarma bildkarto: multaj homoj - viroj kaj junulinoj, -
rikoltas en kampo.
- Kie estas la letero?
- Hejme. Mi montros ĝin al vi, se vi havas deziron
- Mi ne povas ne deziri koni interesajn objektojn. Kiam vi alportos la leteron?
- Marde a merkrede aŭ alitempe.
- Bone. Mi antaŭdankas. Sed mi ĝis nun ne ricevis respondon el Japanio. Mi interesiĝis ĉe mia leteramiko
pri japanaj televidiloj.
- Mi pensas, ke li nepre respondos.
- Jen la universitato. Sed antaŭ ni multas pasaĝeroj. Tial ni proksimiĝu al la elirejo kaj ni rapidu eltramiĝi.
broso - ჯაგრისი ĉarma - მშვენიერი dento - კბილი deziri - სურვილი diablo - ეშმაკი fojo - ჯერ,
ერთხელ forgesi - დავიწყება grava - მნიშვნელობა homo - ადამიანი kampo - მინდორი
kapo - თავი kombi - დავარცხნა koni - ცნობა koverto - კონვერტი kuri - სირბილი lando -
ქვეყანა lasta - უკანასკნელი lavi - დაბანა levi - აწევა, აღება loko - ადგილი mono - ფული
nokto - ღამე objekto - საგანი, ობიექტი parto - ნაწილი pasaĝero - მგზავრი pensi - ფიქრი
piedo - ფეხი porti - ტარება, მიტანა preni - აღება proksima - ახლო resti - დარჩენა rikolto -
მოსავალი ruĝa - წითელი salti - ხტომა studi - შესწავლა sub - ქვეშ sufiĉa - საკმარისი sukcesi
- წარმატების მიღწევა sukceso - წარმატება tramo - ტრამვაი trovi - პოვნა vesti - ჩაცმა viro -
კაცი lundo - ორშაბათი mardo - სამშაბათი merkredo - ოთხშაბათი jaŭdo - ხუთშაბათი
vendredo - პარასკევი sabato - შაბათი dimanĉo - კვირა semajno - კვირა (7 დღე)
ქართული ენისაგან განსხვავებით, ესპერანტოში ყოველი პირი ითხოვს თავის შესატყვის

უკუქცევით ნაცვალსახელს. მაგ.: mi vestas min - მე ვიცმევ; vi vestas vin - თქვენ იცმევთ; ŝi vestas
sin - ის იცმევს (ე.ი. ის აცმევს თავის თავს); ŝi vests ŝin - ის აცმევს მას (სხვას); ni vestas nin - ჩვენ
ვიცმევთ; ili vestas sin - ისინი იცმევენ.
წინადადების შინაარსობრივად სწორად გადმოსაცემად დიდი მნიშვნელობა ენიჭება

უარყოფის მაჩვენებელი ne ნაწილაკის ადგილმდებარეობას, რის მიხედვითაც იცვლება
წინადადების მთლიანი აზრი. Ne ნაწილაკი უნდა იდგეს უშუალოდ უარყოფითი სიტყვის
წინ; ორმაგი უარყოფის შემთხვევაში ისინი ერთმანეთს გამორიცხავენ და წინადადება იძენს
მტკიცებით შინაარსს. მაგ.: Mi ne povas ne respondi (= mi povas respondi) - მე არ შემიძლია არ
გიპასუხო. ანდა, Mi neniam ne deziras lerni (= mi ĉiam deziras lerni) - მე ყოველთვის მსურს
სწავლა. მიმართულების აღნიშვნისას წინდებული შეიძლება გამოიტოვოს: eniri en tramon =
eniri tramon; veni al domo = veni domon. აკუზატივი ეწყობა ყველა წინდებულს, გარდა al, ĝis.
სიტყვა mono - ფული, როგორც წესი, გამოიყენება მხოლოდ მხოლობით რიცხვში.
ზმნიზედები
apenaŭ - ძლივს, როგორც კი, ის-ის იყო; tuj - მაშინვე, საჩქაროდ; nepre - აუცილებლად,
უთუოდ, უეჭველად; ĉiam - ყოველთვის, მუდამ, მარად.
პირველი წერილი
თქვენ უკვე შეგიძლიათ, დაიწყოთ მიწერ-მოწერა მთელს მსოფლიოში როგორც ფოსტით,

ასევე ინტერნეტით. გისურვებთ კარგი მეგობრების შეძენას.
Unua Letero
La 25-an de decembro, 2013 jaro
Estimata nekonata amiko. Mi estas komencantino kaj mi havas grandan deziron korespondi kun vi. Vian
adreson mi ricevis de mia kursgvidantino. Mi ankoraŭ ne posedas Esperanton tre bone, kaj eble mi
havos erarojn.
Mi nomiĝas Tea Turmanidze. Mi estas 26-jara fraŭlino.
Mi finis filologian fakon en Tbilisa ŝtata Universitato kaj laboras kiel ĵurnalistino en naciaj revuoj.
Nun mi finas mian leteron kaj atendas vian respondon.
Amike (sincere)
Tea Turmanidze
komencanto - დამწყები nekonata - უცნობი korespondi - მიმოწერა adreso - მისამართი

ricevi - მიღება gvidanto - ხელმძღვანელი posedi - ფლობა eraro - შეცდომა fraŭlino -
ქალიშვილი fako - ფაკულტეტი revuo - ჟურნალი nacia - ეროვნული sincere - გულწრფელად
Parteto; grandegulo; gastejo; gefratoj; leterportisto; plibonigi; fotilo; duonjara; duobligi; rerakonti;
antaŭhieraŭ; kelkcent; multvorta; alproksimiĝi; senhariĝi; surstrate; tutmonda; malkara; lastfoje;
jarkvino; samlandano; alivesti sin; demeti; sube; tranokti; malsukcesi; ĉeesti; ĉiopova; ĉirkaŭpreni; enigi;
kunigi; nedeviga; nepra; interkompreno.
Kio nin ne interesas, tion ni tuj forgesas. Ni interesiĝas pri homoj, kiam ili interesiĝas pri ni. Tempo estas
mono. Li havas pli da mono, ol li povas kalkuli. Riĉulo ne scias, kiu estas lia amiko. La homo estas tio, kio
li estas, sed ne tio, kio li estis. Kiam la vino eniras, la saĝo eliras. Apenaŭ lin portas la piedoj. La vesto,
kiun vi ne havas, vin ne varmigas. Se vi amas preni, amu nepre redoni. Ne ĉiam diru tion, kion vi scias,
sed ĉiam sciu, kion vi diras. Kia gasto, tia gastigo. Mi ne estas tiel riĉa, por ke mi aĉetu malkarajn
objektojn. Por esti bona instruisto, necesas ami tion, kion vi instruas, kaj tiujn, kiujn vi instruas. Vivu kun
la homoj tiel, ke viaj amikoj ne estiu malamikoj, sed ke malamikoj estiĝu amikoj. Se la homo ne enamiĝis
ĝis kvardek jaroj, prefere li ne enamiĝu ankaŭ poste. Se du homoj faras eĉ tute saman laboron, rezulto
ne estos sama. Ne sufiĉas fari bonon, necesas ankoraŭ fari ĝin bone.
გუშინ მე ავდექი ადრე, გავიხეხე კბილები, დავიბანე და ჩავიცვი. სადილის შემდეგ მე

ჩავალაგე წიგნები ჩანთაში და გამოვედი სახლიდან. მეოთხედი საათის შემდეგ ტროლეიბუსი
იყო უკვე უნივერსიტეტთან. მე მივედი 5 წუთით ადრე მეცადინეობის დაწყებამდე. ორი
საათის განმავლობაში ჩვენ გვქონდა მნიშვნელოვანი ლექცია ისტორიაში, ხოლო შემდეგ -
პრაქტიკული მეცადინეობა ფიზიკასა და მათემატიკაში. ვივახშმე სტუდენტურ სასადილოში
და წავედი ბიბლიოთეკაში. ნახევარი საათი ვვარჯიშობდი სპორტში. სახლში ვისადილე და
დავიწყე ისეთი საინტერესო რომანის კითხვა, რომ ტელევიზორის ყურება დამავიწყდა.
თორმეტის ნახევარზე დავწექი დასაძინებლად.
4. დაწერეთ თქვენი პირველი წერილი.
Leciono 8
EKSTER LA URBO
- Aŭskultu, Levan, oni povas pensi, ke al vi okazis io feliĉa. - Kial vi tiel pensas?
- Ĉar vi estas hodiaŭ tre gaja.
- La gaja vizaĝo ankoraŭ nenion diras. Simple, hieraŭ mi havis bonan dumtagan ripozon ekster la urbo.
- Atendu momenton. Ĉu vi iris tien sola?
- Certe ne. Ni estis kvarope: Nino, Soso, Nargiza kaj mi.
- Rakontu do. Ĉu vi iris piede?
- Ni ne sciis ĉi-foje, kien iri. Fine ni decidis veturi eksterurben.
- Ĉe kiu oni kunvenis matene?
- Ĉe neniu, sed apud la stacidomo. Mi ĝustatempe venis trame. La forveturonta elektrovagonaro jam
staris ĉe la stacio. Antaŭ ol eltramiĝi, mi komencis ĉirkaŭrigardi tra la fenestreto, kie estas la geamikoj.
Sed ĉar mi ne estas tre atenta, mi ne tuj ekvidis ilin stari inter granda nombro da homoj. Soso tenis en la
manoj du dikajn sakojn, helpante al Nino.
- Ĉu vi mem ankaŭ portis sakon?
- Ne, mi havis nuran saketon kun pano por ĉiuj kaj aldone pilkon.
- Ĉu vi veturis malproksimen?
- Sufiĉe malproksimen. Elirinte el la vagonaro, ni ekiris tra la arbaro. Altaj verdantaj arboj nin ĉirkaŭis, la
aero estis tre agrabla.
- Jes, estas bone liberiĝi de ĉiutagaj devoj por kelka tempo, memori nek pri la baldaŭa labortago, nek
pri ĉiamaj hejmaj aferoj.
- Ni ludis pilkon, interparolis, poste ni eksidis sur la teron kaj kantis novajn esperantajn kantojn. Kiam
ekvesperiĝis, ni envagoniĝis kaj veturis reen. - Do la eksterurbiĝo plaĉis al vi, ĉu ne? - Jes, ege plaĉis.
aero - ჰაერი afero - საქმე alta - მაღალი arbo - ხე atendi - ლოდინი, დაცდა atenta -
ყურადღებიანი aŭskulti - მოსმენა decidi - გადაწყვეტა dika - მსუქანი, სქელი feliĉa -
ბედნიერი for! - წადი! გადი! foriri - წასვლა gaja - მხიარული helpi - დახმარება io -
რაღაც kanti - სიმღერა komenci - დაწყება libera - თავისუფალი ludi - თამაში mano - ხელი
memori - ხსოვნა nombro - რიცხვი okazi - მოხდენა, შემთხვევა pano - პური pilko -
ბურთი plaĉi - მოწონება ripozi - დასვენება sako - ჩანთა, ტომარა simpla - უბრალო,
მარტივი sola - მარტო, ერთი stacio - სადგური teni - დაჭერა tero - მიწა verda - მწვანე
veturi - გამგზავრება vizaĝo - სახე
კრებითი და უარყოფითი სიტყვები
კრებითი სიტყვები იწარმოება კითხვითი სიტყვებისაგან "k" ასოს შეცვლით "ĉ" ასოთი: kiu
(ვინ?) - ĉiu (ყველა), kio (რა?) - ĉio (ყველაფერი), და ა.შ. (იხ. კორელაციური ცხრილი)
უარყოფითი სიტყვები ანალოგიურად წარმოიშობიან კითხვითი სიტყვებიდან საწყისი "k"
ასოს შეცვლით "nen"-ით: kiu - neniu; kio - nenio და ა.შ.. ნაცვალსახელი oni ნაცვალსახელი oni -
ქართულად არ ითარგმნება. იგი მრავლობითი რიცხვის განუსაზღვრელობითი
ნაცვალსახელია, იხმარება "ამბობენ" ტიპის უპირო ფორმების მისაღებად, ამასთან, მხოლოდ
სახელობით ბრუნვაში. Oni diras, ke li mem venos. - ამბობენ, რომ ის თვითონ მოვა.
ნაწილაკები do - მაშ ასე, ამრიგად, ამგვარად, მაშ, მაშასადამე, კი, ხოლო. მაგ.: Mi pensas, do mi
estas. - მე ვფიქრობ, მაშასადამე ვარსებობ. nek…nek - არც… არც; არ… არ; მაგ.: Nek tien, nek reen.
- არც იქით, არც აქეთ. ĉi - აღნიშნავს სიახლოვეს, მსგავსებას, ახლო მდგომ საგანს; იგი,
როგორც ვიცით, დაესმის ჩვენებითი ჯგუფის სიტყვებს (წინ ან უკან) და აძლევს მათ
მიახლოების აზრს. ეს ნაწილაკი შეიძლება იხმარებოდეს ცალკე მდგომიც, დამოუკიდებლად
(განსაკუთრებით სასაუბრო მეტყველებაში და პოეზიაში). ასე, მაგ.: tiu ĉi, tiun ĉi, tiuj ĉi-ს
მაგივრად შეიძლება ვთქვათ ĉi homo (ეს კაცი), ĉi knabojn (ამ ბიჭებს), ĉi matene (ამ დილით). ე.ი.
დამოუკიდებლად მდგომი ნაწილაკი "ĉi" ნიშნავს "ეს", "ამ". წინდებულები ekster - გარეთ,
გარეშე; apud - ახლოს, მახლობლად; okaze de - ამ შეთხვევაში, მიზეზით, გამო, დაკავშირებით;
ასეთივე რთული წინდებულია dank' al (danke al) - წყალობით, მეოხებით. პრეფიქსი "ek"
პრეფიქსი "ek" ერთვის ზმნურ ფუძეს და აღნიშნავს მოქმედების ან მდგომარეობის დაწყებას,
წამიერ მოქმედებას, მაგ.: ekveturi - გამგზავრება, წასვლა; ekkanti - სიმღერის წამოწყება;
ekrigardi - შეხედვა. Ek al la laboro! - აბა შეუდექით მუშაობას! ამ პრეფიქსისაგან წარმოიშვა
ზმნა eki (დაწყება, წარმოშობა), და წინდებული eke de (ან ekde) (დაწყებული, მოყოლებული).
სუფიქსი "ar" სუფიქსი "-ar-"ერთვის არსებით სახელს და წარმოქმნის ახალ სიტყვას -
ერთნაირი საგნების ერთობლიობას: vagonaro - მატარებელი (ვაგონების ერთობლიობა) arbaro
- ტყე (ხეების ერთობლიობა) vortaro - ლექსიკონი (სიტყვათა ერთობლიობა) aro - გროვა,
ხროვა, ჯგუფი მაგ.: Apud arbaro kuûas aro da arboj. - ტყის მახლობლად აწყვია ხეების გროვა.
მიმღეობა
განვიხილოთ სუფიქსები: "-ant-" / "-int-" / "-ont-"; "-at-" / "-it-" / "-ot-".

მოქმედებით გვარის მიმღეობა იწარმოება "-ant-", "-int-", "-ont-" ბოლოსართების მეშვეობით,
შესაბამისად ახლანდელ, წარსულ და მომავალ დროებში. მაგ.: leganta - მკითხველი ამჟამად;
leginta - მკითხველი წარსულში; legonta - მკითხველი მომავალში.
ვნებითი გვარის მიმღეობისათვის, შესაბამისად, იხმარება ბოლოსართები "-at-", "-it-", "-ot-".

მაგ.: legata - რაც იკითხება ამჟამად; legita - რაც წაიკითხა წარსულში (წაკითხული); legota - რაც
წაიკითხება, წაიკითხავენ მომავალში (წასაკითხი). თავისი არსით მიმღეობა არის
ზედსართავი სახელი და მისგან ზოგადი წესით მიიღება არსებითი სახელი და ზმნიზედა.
ნაზმნარი არსებითი წარმოიშობა მოქმედებითი გვარის მიმღეობიდან "a" დაბოლოების "o"-
თი შეცვლით, მაგ.: leganto - მკითხველი.
ნაზმნარი ზმნიზედა, ანუ გერუნდივი, რომლის შესატყვისი ქართულში არ არსებობს,

მიიღება იმავე გვარის მიმღეობის ზედსართაული დაბოლოების "e"-თი შეცვლით. მაგ.:
legante - კითხულობს რა; leginte - კითხულობდა რა; legonte - წაიკითხავს რა. აზრის უფრო
დახვეწილად გადმოსაცემად იყენებენ უღლების რთულ ფორმას ზმნა esti-ს გამოყენებით: Mi
estis legonta la libron - მე ვაპირებდი წიგნის წაკითხვას; en venonta jaro la domo estos konstruita -
მომავალ წელს სახლი იქნება აშენებული.
Kantistino; geedzoj; malhelpo; malalta; maldika; kelkfoje; memkritiko; morgaŭa; senrezulta; subteni;
komencanta; ekvidinte; eksterlandano; atendejo; ludilo; ĉiujara; ĉiuokaze; ĉiamverda; duonmonata;
antaŭtempa; plejparte; aliĝi; samfamilianoj; alifoje; aligi; kunludanto; neniiĝi; nea
Ankoraŭ neniu plaĉis al ĉiu. Neniu komenco estas facila. Estas nenio sekreta, kio ne fariĝos malsekreta.
Kiu amas ĉion, amas nenion. Estas nenio pli malsaĝa, ol la deziro ĉiam esti la plej saĝa. Nenia spegulo
montras virinon malbela. Mi neniel povas vin forgesi. Neniam malfeliĉo venas sola. Pli bone malmulte,
ol neniom. Ĉies amiko estas nenies amiko. Mi atendas ĉiam sole vin. Ne al ĉia demando necesas
respondo. Ĉiuj miaj pensoj estas kun vi. Ĉiu "tial" havas sian "kial". Ami la tutan homaron ne estas
malfacile, pli malfacile estas ami ĉiun homon. Mi memoros vin ĉiutage, ĉiuhore, ĉiuminute. Esperanton
oni povas lerni en ĉiu aĝo. Kiu ne ĝojigas per sia alveno, ĝojigas per sia foriro. Kiu subaŭskultas apud
pordo, ekscias ankaŭ tion, kion li ne volas sciĝi. Multaj homoj vivas ne vivante, sed nur vivonte. Ne sole
per pano vivas la homo. Pli gravas amiko, ol mona fabriko. Mi scias nur tion, ke mi scias nenion. La
homoj povas esti feliĉaj, nur se la feliĉo ne estas celo de ilia vivo.
მე მომწონს დასვენება ქალაქგარეთ. ყოველ კვირა დღეს ჩვენ ვსხდებით
ელექტრომატარებელში და მივდივართ. მაგრამ გუშინ ციოდა, ამიტომ მე გადავწყვიტე
სახლში დარჩენა. დედამ მთხოვა, დავხმარებოდი მას და მე ავიღე ჩანთა, წავედი მაღაზიაში
პურის საყიდლად. დაბრუნების შემდეგ მე გავაკეთე მრავალი საშინაო საქმე, მოვისმინე
სიმღერების კონცერტი ტელევიზორში და ვკითხულობდი გვიანობამდე. ასე რომ, არც თუ ისე
ცუდად დავისვენე.
Leciono 9
LIBERTEMPO
- Kie vi libertempis la pasintan someron?
- Ĉe la Nigra maro, apud Batumi. Mi estis tie fine de julio kaj komence de aŭgusto.
- Ĉu en iu ripozdomo?
- Tute ne. En turisma tendaro. Nenie oni povas trovi tiajn belaĵojn
- Vi ĵetas rigardon ĉien, kaj ĉie estas vidata la senfina lazura maro kaj ŝipetoj, moviĝantaj trans la
horizonton.
- Ĉu la vetero estis bona?
- Bonega! Mi naĝadis; la akvo ŝajnas komence malvarmeta, sed iom post iom oni alkutimiĝas kaj eĉ ne
volas elakviĝi. La sablo estas varmega, super la kapo lumas la suno… Mi kuŝas sursable kun la fermitaj
okuloj. Tra la silento estas aŭdata en la oreloj nur la maro, kiu batas sin kontraŭ la bordon.
- Kiom da tempo vi pasigis tie?
- Tri plenajn semajnojn. La tagoj sekvadis unu post la alia, mi forgesis ilin kalkuli kaj foje mi kun miro
rimarkis, ke mia tempo preskaŭ finiĝis. Kion fari! Restis nur aĉeti diversajn nigramarajn memoraĵojn.
Ekde la deknaŭa de aŭgusto mi jam estis en la laborejo. Verŝajne, vi ankaŭ bone libertempis?
- Ne tre bone. La kuracisto tiam trovis, ke mia koro estis iom malsana. Necesis aĉeti kurackarton en
sanatorion. Tie mi estis kuracata, trinkis kuracilojn. Dank' al tio, mi tamen rapide resaniĝis kaj bone
ripozis.
- Sekve, via somera vojaĝo ankaŭ estis sukcesa? - Entute jes. Nun mi denove turismus. La venontan
sabaton ni eksterurbiĝos. Ĉu vi ankaŭ volus veturi kun ni?
- Jen bona ideo. Povas esti, sed dume mi ne scias, ĉu mi povos. Vendrede ni intervidiĝu kaj ni priparolu
ĉi demandon. Aŭ mi sciigos pere de Vano.
- Nu, fartu bone. Saluton al miaj eksaj kunlaborantoj. Nun mi rapidas al la biblioteko.
aŭdi - მოსმენა bati - ცემა, დარტყმა bordo - ნაპირი ĵeti - გადაგდება, სროლა koro - გული kuraci
- მკურნალობა kutimo - ჩვევა lazura - ცისფერი lumi - ნათება maro - ზღვა miri - გაკვირვება movi
- მოძრაობა naĝi - ცურვა nigra - შავი orelo - ყური pasi - გავლა, გასვლა (დროის) plena -
სავსე rimarki - შენიშვნა, აღნიშვნა sablo - ქვიშა sanatorio - სანატორიუმი sekvi - მიყოლება,
მიდევნება silento - სიჩუმე somero - ზაფხული suno - მზე ŝajni - ჩვენება (ეჩვენება) ŝipo -
გემი tamen - მაინც, თუმცა tendo - კარავი trinki - დალევა turismo - ტურიზმი vetero -
ამინდი vojaĝi - მოგზაურობა
განუსაზღვრელობითი სიტყვები წარმოიქმნებიან ე.წ. კითხვითი სიტყვებისაგან საწყისი "k"

ასოს ჩამოშორებით: kiu? (ვინ? რომელი?) - iu (ვიღაც), kio? (რა?) - io (რაღაც), kia? (როგორი?) - ia
(როგორიღაც), და ა.შ. (იხ. კორელაციური ცხრილი).
თვეების დასახელება:
januaro - იანვარი februaro - თებერვალი marto - მარტი aprilo - აპრილი majo - მაისი junio -
ივნისი julio - ივლისი aŭgusto - აგვისტო septembro - სექტემბერი oktobro- ოქტომბერი
novembro - ნოემბერი decembro- დეკემბერი
თარიღების აღსანიშნავად გამოიყენება არტიკლიც და ბრალდებითი ბრუნვაც, მაგ.: მე მოვალ

შვიდ იანვარს - mi venos la sepan de januaro.
სუფიქსი "-ad-" ერთვის ზმნის ფუძეს და ანიჭებს სიტყვას ხანგრძლივობის ან

მრავალგზისობის გაგებას. დამოუკიდებლად "-ad-" სუფიქსი სიტყვას არ წარმოქმნის.
მაგალითები: veturi (გამგზავრება) - veturadi (დიდხანს მგზავრობა).
სუფიქსი "-aĵ-" წარმოქმნის მოქმედების ან ობიექტის გამომსახველ კონკრეტულ არსებით

სახელებს. იგი აღნიშნავს კონკრეტულ საგანს, რაღაცისათვის გამიზნულს, ან რაღაც
საქმიანობის შედეგს. მაგ.: novaĵo - ახალი ამბავი, სიახლე; aĉetaĵo - ნავაჭრი; aĵo - საგანი, ნივთი.
პრეფიქსი "eks" აღნიშნავს გარკვეული პროფესიის მქონე პიროვნების ადრე ნაქონი
თანამდებობის, მდგომარეობის დასახელებას; შინაარსობრივად აღნიშნავს "ყოფილს":
eksĉampiono - ექსჩემპიონი; eksprezidanto - ექსპრეზიდენტი; eksa - ყოფილი (ფუძისეულად
გამოიყენება).
preskaŭ - თითქმის; tro - გადაჭარბებით, მეტისმეტად. მაგ.: preskaŭ feliĉa - თითქმის ბედნიერი;
tro frue - მეტისმეტად ადრე.
წინდებულები:
trans - გავლით, გაღმა; super - ზე, ზედ, ზევით; kontraŭ- საწინააღმდეგოდ, პირისპირ.
შედგენილი წინდებულები წინადადებაში აზრის უკეთ გამოხატვისათვის ხანდახან
გამოიყენება შედგენილი წინდებულები (ე.წ. რთული წინდებულები):
ა) ekde - აღნიშნავს მოქმედების დასაწყისს (შედარებისათვის: ek - მოქმედების ან

მდგომარეობის დაწყება ან სიჩქარე; de - წინდებული, რომელიც ძირითადად კუთვნილებით
დამოკიდებულებას გამოხატავს) ekde septembro - სექტემბრიდან;
ბ) pere de - მეშვეობით, საშუალებით; გ) dank' al (= danke al) ნიშნავს "წყალობით": dank' al vi -

თქვენი წყალობით.
Ekpensi; verdeta; gefiloj; arbaristoj; kontraŭulo; ĉirkaŭmonda; memkontrolo; nepripensita; senmove;

supera; malluma; eksedziĝo; informejo; pedagogino; trograndigi; interbatiĝi; duonplena; reskribi;
alilingva; antaŭiri; apudborda; ĉiufoje; iufoje; dekutimiĝi; kunvojaĝanto; samstratanoj; brosado;
okazintaĵo; neloĝata; tenilo; malgravegaĵo; almanĝaĵo; eksteraĵo; enkapigi; foresti; peranto; plia;
postrestaĵo; sunsubiro; surscenigi; transkapiĝi; plenmano; ĉirkaŭaĵo.
2. გადათარგმნეთ სიტყვათშერწყმები:
Dank' al lia heroaĵo; ekde infanaĝo; informiĝi; pere de specialistoj; la teatro estas kontraŭ ni; bati
kontraŭ la tablon; tio estas super miaj fortoj; kuri trans la straton; veturi sur ŝipo; grupo de turistoj;
respondi post semajno; ĉirkaŭ la tendaro; antaŭ la vojaĝo; sub arbo; apud la bordo; de mateno ĝis
vespero; en la sekva tago; ĝis la somero; hundo kun longaj oreloj; bordo riĉa je sablo; li faris tion el amo
al ŝi; aŭdi tra la dormo; per helpo de vortaro; reveni sen aĉeti panon; esti ekster si; kompreni ĉe la tria
fojo; fari per ĉiuj fortoj; dum mia foresto; okaze de jubileo; peto de la filo al la patro pri mono.
საერთაშორისო ბავშვთა ბანაკი მდებარეობს შავი ზღვის სანაპიროზე. აქ ჩამოდიან ბავშვები

მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყნებიდან. ბავშვები დარბიან, თამაშობენ ბურთს, მღერიან,
ცურავენ, წვანან მზის ქვეშ. საღამოს, როგორც წესი, უყურებენ კინოფილმებს ანდა
ვიდეოკონცერტებს. ექიმები ამოწმებენ ბავშვების ჯანმრთელობას. მათთვის, ვინც ბანაკში
ზაფხულში არ ისვენებს, მუშაობს სკოლა. დრო ბანაკში გადის ძალიან სწრაფად. ბავშვები
მიდიან ბანაკიდან სიხარულით სავსენი. ისინი დამეგობრდნენ და აუცილებლად
ერთმანეთთან მიმოწერას აწარმოებენ.
4. დაწერეთ ან მოყევით, როგორ გაატარეთ არდადაგები ან შვებულება.
Leciono 10
ĈU VI PAROLAS ESPERANTE?
- Pardonu, sinjoro, mi vidas sur via vesto insignon kun verdkolora steleto. Ĉu tio signifas, ke vi parolas
Esperante?
- Jes, efektive. - Mi estas el Italujo. Mi estas partoprenanto de la scienca kongreso.
- A, jes - mi legis pri ĝi en la ĵurnalo "Rezonanso" kaj en la revuo "Bomondo".
- La kongreso daŭras jam kvin tagojn. Venis diverslandaj personoj el ĉiuj partoj de l'mondo. Kiel vi
nomiĝas, sinjoro?
- Bonvolu ne nomi min sinjoro, sed amiko, aŭ samideano. Mia nomo estas Vano.
- Mi tre ĝojas, ke mi povas konatiĝi kun kartvela esperantisto. Mia nomo estas Ĵiordano.
- Ĉu vi estas en nia ĉefurbo por la unua fojo?
- Jes, ĝuste. Sed mi esperas ree veni en Kartvelio kiel turisto meze de la venonta jaro. Tiam mi estos
mastro de mia tempo, mi povos trankvile pririgardi diversajn angulojn de via grandega lando, konatiĝi pli
proksime kun via pacema kaj amikiĝema popolo.
- Ĉu vi parolas kartvele aŭ ruse? - Bedaŭrinde, ne. Kvankam mi iomete studis la rusan lingvon, mi ne
komprenas ĝin sufiĉe.
- Kiel do vi trovas vojon en Tbilisi?
- Kun malfacilo. Ekzemple, ĵaŭde mi longe serĉadis mian hotelon. Poste mi eksciis, ke mi devojiĝis kaj
erare veturis ien en alian flankon. Nu, miaj samgrupanoj ridegis pri mi. Jen al kiaj misaĵoj kondukas
nekonado de la lingvo.
- Ĉu vi multon vidis en Tbilisi?
- Sufiĉe multon, ĉar mi estas fruleviĝema. Sed mi klopodas utiligi la tempon por aŭskulti prelegojn, dum
kunsidoj diskuti kun spertaj specialistoj pri la evoluo de nia scienco. La kongreso estas grava evento, kaj
necesas plene utiligi ĝin, ĉu ne?
- Vi pravas. Sekve, ĉu vi estas okupita ĉi tie?
- Tre okupita… Ĉu vi deziras cigaredon?
- Dankon, mi ne fumas.
- Ĉu vi kolektas ion?
- Jes, bildkartojn pri montoj.
- Bonvolu doni al mi vian adreson. Mi iam sendos al vi bildkartojn pri neĝplenaj Alpoj. Povas esti, ni
ekkorespondos, ĉar ankaŭ mi ŝatas montojn.
- Mi estas tre danka al vi, Ĵiordano. Mi promesas nepre skribi.
- Ne dankinde. Al mi estis agrabla konatiĝi kun vi.
angulo - კუთხე bedaŭri - სინანული, წუხილი bonvolu - გეთაყვა, გთხოვთ cigaredo - სიგარეტი
ĉefa - მთავარი, ძირითადი daŭri - გაგრძელება diskuti - განხილვა, განსჯა efektiva -
ნამდვილი, მართალი ekzemplo - მაგალითი, ნიმუში erari - შეცდომა, ტყუილი esperi - იმედის
ქონა, იმედოვნება evento - მოვლენა evolui - განვითარება flanko - მხარე, გვერდი fumi -
მოწევა hotelo - სასტუმრო insigno - სამკერდე ნიშანი klopodi - გულმოდგინება, ცდა
kolekti - შეგროვება konduki - წაყვანა, წარმართვა korespondi - მიმოწერა kvankam - თუმცა
mastro - პატრონი, მასპინძელი mezo - შუა, შუაგული monto - მთა neĝo - თოვლი okupi -
დაკავება paco - მშვიდობა, თანხმობა pardoni - პატიება partopreni- მონაწილეობის მიღება
persono - პიროვნება popolo - ხალხი prava - მართალი, სწორი prelego - მოხსენება, ლექცია
promesi - დაპირება, აღთქმა revuo - ჟურნალი ridi - სიცილი samideano - თანამოაზრე scienco -
მეცნიერება sendi - გაგზავნა signifas - ნიშნავს (მნიშვნელობა) sperta - გამოცდილი stelo -
ვარსკვლავი trankvila - მშვიდი, წყნარი unio - კავშირი utila - სასარგებლო vojo - გზა,
მიმართულება ĵurnalo - გაზეთი
სუფიქსი "-uj-" აღნიშნავს:
ა) ძირითადად - საცავს, სათავსოს ან რაიმე ჭურჭელს. მაგ.: inko (მელანი) - inkujo (სამელნე), salo
(მარილი) - salujo (სამარილე);
ბ) იგივე სუფიქსი იხმარება ხეთა სახეობების სახელების საწარმოებლად: pomo (ვაშლი) -

pomujo (= pomarbo) (ვაშლის ხე);
გ) გარდა ამისა, "-uj-" სუფიქსი ზოგჯერ გამოიყენება მოცემული ერის მიერ დასახლებული
ქვეყნის სახელის აღსანიშნავად: Anglujo, Francujo, Kartvelujo, Rusujo. თუმცა, ამჟამად "-uj-"
სუფიქსს ხშირად ცვლის სუფიქსი "-i-", მაგ.: Anglio, Francio, Kartvelio, Rusio.
ფუძისეულად სუფიქსი "-i-" სიტყვას არ წარმოქმნის, ხოლო სუფიქსი "-uj-" იხმარება

სიტყვაში ujo - სათავსო.
სუფიქსი "-em-" ერწყმის ზმნურ ფუძეებს და წარმოშობს შესაბამისი მოქმედებისადმი

მიდრეკილების ან რაიმეს მოყვარულობის განმსაზღვრელ სიტყვას, მაგ.: laborema -
შრომისმოყვარე, forgesema - გულმავიწყი; timema - მშიშარა. ფუძისეულად ეს სუფიქსი
იხმარება შემდეგ სიტყვებში: emo - მიდრეკილება, emi - მიდრეკილების ქონა, ema -
მიდრეკილი.
სუფიქსი "-ind-" ერთვის ზმნის ფუძეს და წარმოქმნის სათანადო მოქმედების ან

მდგომარეობის ღირსეულობის გამომხატველ მსაზღვრელს: mirinda - საკვირველი,
შესანიშნავი, საუცხოო; მაგ.: Gelati estas rimarkinda monumento de kartvela arkitekturo. - გელათი
ქართული არქიტექტურის შესანიშნავი ძეგლია. ამ სუფიქსისგან ფუძისეულად იწარმოება
სიტყვა inda - ღირსეული.
პრეფიქსი "-mis-"
აღნიშნავს არასწორი, შეცდომითი მოქმედების გამომხატველ ზმნას: mi misaŭdis - მომესმა

(შეცდომით გავიგე); miskompreno - გაუგებრობა (kompreni - გაგება).
კეთილხმოვანებისათვის ხმოვანზე გათავებული წინდებულების ან ხმოვნით დაწყებული

არსებითი სახელების წინ ხშირად მხატვრულ პროზასა და პოეზიაში არტიკლის ბოლო ბგერას
კვეცავენ ან ცვლიან აპოსტროფით. ასევე ექცევიან, განსაკუთრებით ლექსებში, არსებითი
სახელის ბოლო ხმოვანს. ამ წესმა არ უნდა შეცვალოს მახვილის დაცემის ადგილი სიტყვაში.
მაგ.: Domo de la patro - domo de l'patro; Ho, mia koro - Ho, mia kor'. ამავე დროს: ა) "-oj", "-on", "-
ojn" აპოსტროფით არ იცვლება; ბ) თუ ხმოვნის აპოსტროფით შეცვლისას თანხმოვნების
თავმოყრა ხდება, მაშინ აპოსტროფის გამოყენება არასასურველია. სიტყვა bonvolu - გეთაყვა,
თუ შეიძლება. მას შემდეგ ზმნა აუცილებლად უნდა იყოს საწყის ფორმაში (ინფინიტივში) "-i"
დაბოლოებით: Bonvolu fari tion rapide. - თუ შეიძლება (გეთაყვა), სწრაფად გააკეთეთ ეს
(იჩქარეთ, გეთაყვა).
1. გადათარგმნეთ შემდეგი სიტყვები:
Pacmovado; travivi; organizanto; ekridi; priridi; monteto; sciencisto; mastrino; eldonejo; florejo; florujo;
skribilujo; ĉiuflanka; aliflanke; kontraŭstari; multpromesa; plibeligi; travojaĝi; transloĝiĝi; malsaĝaĵo;
montarano; diskutata; manskribita; malsanema; ekonomiema; enamiĝema; misskribo; misa;
duonmalfermi; renovigi; samtempulo; alkonduki; apudmara; ĉiama; ekstere; enpensiĝinte; interhelpo;
deflankiĝi; nedezirinde; daŭrigota; antaŭkalkulo; senpere; pravigi sin; diverskolora; desurmonte.
Vi sekrete vorton diros, ĝi tra l'tuta mondo iros. Via belo min senigis de trankvil'. Por ke lingvo estu
tutmonda, ne sufiĉas nomi ĝin tia. Li memoris ŝin tia, kia li volis ŝin memori. En bona manĝujo eĉ la
manĝaĵo ŝajnas pli bona. Homo sen patrujo ne havas amikojn. Rumanujo estas tre bela turisma lando.
La vorto "morgaŭ" estas elpensita por homoj nedecidemaj kaj por infanoj. Laboro donas panon,
mallaboremo - malsanon. Emo al ĝojo kaj al espero estas vera feliĉo. Kio estas dirinda, estas
aŭskultinda. La homo indas tiom da homoj, kiom da lingvoj li konas. Pli bone estas demandi dekfoje, ol
misiri unufoje. Ne serĉu la tagmezon je la kvara horo! Kiu serĉas, tiu trovas. Ni lernu ne per niaj eraroj,
sed per ies eraroj! Julio kaj aŭgusto ne daŭras ĉiam. Pli bone bedaŭri pri tio, kio estas farita, ol pri tio,
kio ne estas farita. Estas multe pli facila erari plene, ol duone. Kiu ĉiam ridegas, estas malsaĝa, kiu
neniam ridegas, estas malfeliĉa. Kiam tio, kion ni longe atendadas, fine alvenas, ĝi ŝajnas al ni
neatenditaĵo.
2. თარგმნეთ ესპერანტოზე:
სასტუმრო "მეტეხი პალასი" ერთ-ერთი ყველაზე დიდი სასტუმროა თბილისში. ის

მდებარეობს ქალაქის ცენტრში. მასში ასობით ოთახია, მაგრამ ყოველთვის სიჩუმეა. თვენ
შეგიძლიათ გააკეთოთ ბევრი რამ სასტუმროდან გაუსვლელად: დარეკოთ ტელეფონზე
მსოფლიოს ნებისმიერ ქალაქში, გაეცნოთ სატელევიზიო ახალ ამბებს, იყიდოთ გაზეთები და
ჟურნალები, სუვენირები და სამკერდე ნიშნები, ნახოთ კინოფილმები და მოისმინოთ
კონცერტები. დიდი ფანჯრებიდან ჩანს მთელი თბილისი. სასტუმრო მეტეხში" მოისმენთ
საუბარს ყველა ენაზე, და მაშინ შეამჩნევთ, რომ მსოფლიოში მართლაც და ძალიან ბევრი ენაა.
თქვენ შეისწავლეთ 596 ფუძისეული სიტყვა, რომ არ ჩავთვალოთ წინდებულები, სუფიქსები,

დაბოლოებები, წარმოებული და რთული სიტყვები.
Leciono 11
TRA LA URBO
- Karaj geamikoj, partoprenantoj de la renkontiĝo de esperantistoj de Turkio, ni invitas vin rigardi nian
ĉefurbon Tbilisi. Nun ni staras apud la monumento de amikeco inter la kaŭkaziaj popoloj.
- Ŝajne, estas ankoraŭ aliaj monumentoj?
- Kompreneble. Jen monumento al Ŝota Rustaveli. Krom tio, estas alia monumento al Galaktion
Tabidze en la avenuo de Ĵavĉavadze. Sur la plej alta punkto de la urbo troviĝas montaro Mtacminda
(Sankta monto). Tie estas tombejo de famaj kartvelaj poetoj kaj verkistoj, sciencistoj kaj aktoroj.
- Mi aŭdis, ke multaj konataj personoj vizitis vian urbon.
- Tute ĝuste. Multe da valoraj dokumentaj materialoj oni povas vidi en la salonoj de la muzeo de
Amikeco de nacioj, kiu troviĝas apud placo de la Libereco, en la ĉefa placo de nia ĉefurbo. Okaze de la
grandaj festoj (la novjaro aŭ en la tago de libereco) ĉi tie sur la muroj pendas multaj naciaj standardoj.
- Ĉu Tbilisi estas industria urbo?
- Ĝi estis industria urbo, sed nuntempe ĝi estas pli historia urbo. Same, kiel en ĉiuj nuntempaj grandaj
urboj.En nia urbo ĉiupaŝe troviĝas multenombraj vidindaĵoj: teatroj, kinejoj, kulturpalacoj, magazenoj,
hoteloj, restoracioj, kafejoj ktp. Sur la loko de malnovaj domaĉoj staras novaj domegoj. Bonvolu rigardi
al la nacia biblioteko, kiu havas riĉan kolekton de libroj, interalie, ankaŭ en Esperanto.
- Ĉu en la urbo estas multe da lernejoj?
- Proksimume cent tridek lernejoj, ankaŭ aro de universitatoj, institutoj kaj teknikaj mezlernejoj. Jen
maldekstre vi vidas la Ŝtatan Universitaton de Tbilisi.
- Kie ripozas la tbilisanoj?

- La urbo troviĝas ĉe rivero de Mtkvari kaj apud la urbo estas artefarita maro kun bonaj plaĝoj. La
urbanoj ofte promenadas surborde aŭ vintre skiadas sur montoj. Ekster la urbo multas lagoj kun
refreŝiga akvo, agrablaj ripozejoj. Precipe bela estas mezo de la aŭtuno, kiam falas orkoloraj folioj kaj la
ĉielo estas ankoraŭ klara. Oni povas porti hejmen belajn bukedojn da bonodoraj floroj. Eble, ankaŭ vi
sukcesos fari tion hodiaŭ.
agi - მოქმედება aperi - გამოჩენა aŭtuno - შემოდგომა avenuo - გამზირი, პროსპექტი batali -
ბრძოლა bruli - წვა bukedo - თაიგული ĉielo - ცა dekstra - მარჯვენა fajro - ცეცხლი fali -
დავარდნა, დაცემა festo - დღესასწაული folio - ფოთოლი freŝa - ახალი, ნედლი inviti -
მიწვევა, მიპატიჟება kafo - ყავა klara - ნათელი kuraĝa - გაბედული, მამაცი lago - ტბა
materialo - მასალა milito - ომი monumento - ძეგლი morti - გარდაცვალება, სიკვდილი odoro -
სუნი ofta - ხშირი oro - ოქრო palaco - სასახლე paŝo - ნაბიჯი placo - მოედანი plaĝo -
პლაჟი precipe - ძირითადად, უპირატესად prepari - მომზადება profunda - ღრმა
promeni - სეირნობა punkto - წერტილი regiono - რეგიონი renkonti - შეხვედრა, შეყრა restoracio -
რესტორანი rivero - მდინარე rondo - წრე, რკალი salono - დარბაზი skioj - თხილამურები
standardo - დროშა, ალამი suferi - ტანჯვა, წამება valora - ძვირფასი, ფასიანი, ღირებული
viziti - ნახვა, მონახულება voki - დაძახება
krom - გარდა, გარეშე; preter - გასწვრივ, გვერდით, ახლო; pro - გამო, მიზეზით, …თვის. მაგ.:
venis ĉiuj krom mi - მოვიდნენ ყველანი ჩემს გარდა; preter rivero - მდინარის გასწვრივ; tio okazis
pro ĉi - ეს მის გამო მოხდა.
სუფიქსი "-ec-" წარმოქმნის თვისობრიობის იდეის შემცველი განყენებული ცნებების

გამომხატველ არსებით სახელს, რომელიც ახასიათებს მოვლენას, ხასიათს, თვისებას:
patrineco - დედობა, amikeco - მეგობრობა, alteco - სიმაღლე. ფუძისეულად სუფიქსი "-ec-"
იხმარება სიტყვაში eco - თვისება.
სუფიქსი "-ism-" - აღნიშნავს მეცნიერებას, მიმდინარეობას, მოძღვრებას: faŝismo - ფაშიზმი,

komunismo - კომუნიზმი. ზოგჯერ "-ism-" სულაც არ გამოხატავს მოძღვრებას ან
მიმდინარეობას. მაგ.: სიტყვებში alkoholismo, magnetismo.
სუფიქსი "-ebl-" ზმნურ ფუძესთან წარმოშობს მოქმედების ან მდგომარეობის
შესაძლებლობის გამომხატველ ზედსართავს ან ზმნიზედას: komprenebla - გასაგები, videbla -
ის, რისი დანახვაც შესაძლებელია; ფუძისეულად: ebla - შესაძლებელი, eble - შესაძლებელია.
სუფიქსი "-aĉ-" ანიჭებს სიტყვას ზიზღის, ამრეზის ელფერს: rigardaĉi - მიშტერება; ĉevalaĉo -
ჯაგლაგი; ridaĉi - ხვიხვინი; babilaĉi - ყბედობა.
სუფიქს "-um-"-ს არა აქვს გარკვეული მნიშვნელობა და გამოიყენება სიტყვის

წარმოსაქმნელად, როლის კავშირი ფუძესთან რომელიმე სხვა აფიქსით არ გამოიხატება. მაგ.:
proksimuma - დაახლოებითი; plenumi - შესრულება; foliumi - ფურცვლა, გადაფურცვლა.
მიაქციეთ ყურადღება: plena (სავსე) - plenumi (შესრულება) მაშინ როდესაც plenigi ნიშნავს
"ავსებას"; malvarma (ცივი) - malvarmumi (გაციება), მაშინ როდესაც malvarmigi ნიშნავს
"გაყინვას". Umo - ოინი, ხრიკი, სახუმარო რამ (ფუძისეულად). ზმნიზედა: plu - შემდეგ, მერმე,
მეტად. მაგ.: mi plu ne fumas - მე მეტად აღარ ვეწევი. როდესაც გამოტოვებული არსებითი
სახელის მაგიერ ვიყენებთ კუთვნილებით ნაცვალსახელს, მაშინ მის წინ უნდა დაისვას
არტიკლი la, მაგ.: Via libro estas pli bela, ol la mia. - შენი წიგნი უფრო ლამაზია, ვიდრე ჩემი.
Klubano; dentisto; aliloke; ĉiuhore; virinaĉo; plenumado; rekoni; konateco; kuirita; invitota; ekdormita;
dormema; malamikeco; apudeco; oficejo; translokiĝi; manĝilaro; karulino; postmorta; preteriri;
kontraŭvola.
La tempo pasinta ne plu revenos. Nenio forestas dum enterigo de la riĉulo, krom homoj, kiuj bedaŭrus
pri li. Vi preteras - mi rigardas vin. La juneco estas feliĉa pro tio, ke ĝi havas estontecon. Ne edziniĝu al
maljunulo pro mono, ĉar la mono foriros, sed la maljunulo restos. Tre malĝoje estas ĝoji en soleco. Por
tiu, kiu ne scias, ĉio estas ebla. Se ni la feliĉon ankoraŭ ne trovi.
Leciono 12
NOVA MAGAZENO
- Kien vi direktas vin, Ninjo?
- Mi legis en la hieraŭa vespera ĵurnalo, ke oni ĵus malfermis novan universalan magazenon. Mi volus
rigardi ĝin. - Kie ĝi estas? - Tute proksime, apud la sekva trolebusa haltejo. Ĉu ankaŭ vi volus iri tien?
- Al mi estas egale, ĉar nun mi nenien rapidas. Bone, ni kuniru. Des pli, ke mi bezonas aĉeti kelkajn
aĵetojn.
- Ni komencu de ĉ i tie! Mi volus vidi vintrajn kaj printempajn paltojn. Jen tre bela palto, kiel ĉe mia
najbarino. Kia bedaŭro, ke ĝi estas iom tro helkolora!
- Mi dume aĉetos dikajn kajerojn kaj ĉirkaŭ dek krajonojn. Fraŭlino, kiom kostas la kajeroj?
- Ili kostas po dek rublojn. Bonvolu pagi en la kason. Ĉu vi volus preni globkrajonon aŭ plumingon?
- Mi prenos ambaŭ. Kaj anstataŭ la kajeroj kun la flavaj kovriloj, bonvolu doni al mi tiujn kun la grizaj
kovriloj. Estas la griza koloro, kiu precipe plaĉas al mi.
-Andreĉjo! Atendu iomete, ne kuru! Kien vi malaperis?
— Mi perdis vin. Kie do vi estis?
— Supre. Mi jam trarigardis la tutan etaĝon kaj konas ĝin de «a» ĝis «zo». Ĉu vi ĉion aĉetis?
— Jes, ĉio estas en ordo. Mi vidis laŭmodajn linajn ĉemizojn kaj brunajn hungariajn kostumojn, sed mi ne
kunhavas tiom da mono. Laŭeble, mi aĉetos alifoje. Tamen tion mi faros nek hodiaŭ, nek morgaŭ. Ĉu vi
elektis ion?
— Mi aĉetis malhelajn ŝuojn. Ju pli mi rigardas ilin, des pli ili plaĉas al mi.
— Vere, tre praktika kaj nemultekosta aĉetaĵo! Ili estas bonaj por pluva vetero. Rigardu, mi neatendite
trovis por mia fratinjo belegan ilustritan libron kun fabeloj pri bestoj. Ja fabeloj estas ŝia plej ŝatata
legaĵo.
— Mi serĉadis someran robon, rigardis jen unu, jen alian, tamen mi neniel povas trovi ian laŭ mia gusto.
Nenio farebla!
— Mi vidis multe da bonaj aĵoj. En la apudaj fakoj estas elektroraziloj «Agidel», cifraj fotoaparatoj ,
porteblaj televidiloj, malpezaj dormosakoj. Mi vidis ankaŭ komputilojn. Necesas pripensi, kion aĉeti pli
frue.
— Malgraŭ tio, ke ni estas ĉi tie nur horon, mi jam laciĝis.
— Do ni iru! Interalie, en ĉi magazeno estas bonega priservado.
- Kion vi faros hodiaŭ plue?

- Mi tuj iros al la ekspozicio de pentraĵoj, vespere mi rigardos per televido gimnastikan konkurson. Sed
vi?
- Mi havas bileton por la spektaklo "Kiso de Ĉanita".
- Ĉion bonan.
- Same al vi.
ambaŭ - ორივე aparato - აპარატი besto - ცხოველი, პირუტყვი bezoni - საჭიროება bruna -
ყავისფერი ĉemizo - პერანგი, ხალათი desegni - ხატვა direkti-მიმართვა (მიმართულება) egala -
ტოლი, თანაბარი ekspozicio - გამოფენა elekti - ამორჩევა, არჩევა fabelo - ზღაპარი fako -
სპეციალობა, განყოფილება, დარგი flava - ყვითელი fraŭlino - ქალიშვილი gimnastiko -
ვარჯიში, გიმნასტიკა globo - ბურთი griza - ნაცრისფერი, რუხი gusto - გემო halti - გაჩერება hela
- ნათელი ilustri - დასურათება, ილუსტრირება îus - ამ წუთას, ამჟამად kajero - რვეული kaso -
სალარო kisi - კოცნა kosti - ღირება (ღირს) kovri - გადახუფვა, დაფარება laca - დაღლილი najbaro
- მეზობელი ordo - წესრიგი pagi - გადახდა pentri - ხატვა perdi - დაკარგვა plumo -
კალამი pluvo - წვიმა printempo - გაზაფხული razi - პარსვა robo - კაბა servi - მომსახურება supra -
ზედა, ზემო ŝuo - ყელიანი ფეხსაცმელი, წაღი universala - უნივერსალური, მსოფლიო
მნიშნველობის vintro -ზამთარი
წინდებულები:
laŭ - თანახმად, მიხედვით; po - მიხედვით, …ობით (გამოიყენება მხოლოდ რიცხვით

სახელებთან);
anstataŭ - ნაცვლად, მაგივრად; malgraŭ - მიუხედავად ამისა. მაგ.: Laŭ via peto - თქვენი
თხოვნით; po kvin - ხუთ-ხუთობით; anstataŭ mi - ჩემს მაგიერ; malgraŭ laciĝo - დაღლილობის
მიუხედავად.
წინდებულები ĉirkaŭ (მხოლოდ შინაარსით "მიახლოებით") და po მიეკუთვნებიან რიცხვით

სახელებს და გამოიყენებიან უშუალოდ რიცხვითი სახელების წინ. სწორედ ამიტომ ისინი არ
მოქმედებენ იმ არსებითი სახელის ბრუნვაზე, რომლის წინ დგას რიცხვითი სახელი. მაგ.: Mi
pagis ĉirkaŭ dek larojn. - მე გადავიხადე დაახლოებით ათი ლარი. Oni donis al ĉiu po du krajonojn -
ყველას მისცეს ორ-ორი ფანქარი.
კავშირები ju pli… des pli - რაც მეტი… მით უფრო მეტი. მაგ.: Ju pli mi lernas, des pli mi vidas, ke mi
devas ankoraŭ lerni. - რაც უფრო მეტს ვსწავლობ, მით უფრო ვხედავ, რომ უფრო მეტი სწავლა
მესაჭიროება.
ნაწილაკები ja - ხომ, აკი, ხოლო, კი; jen… jen - აი… აი, ხან… ხან.
სუფიქსი "-ing-" წარმოქმნის რაიმე ნივთის სათავსის დასახელებას, ოღონდ იმ განსხვავებით,

რომ მასში შეიძლება მოთავსდეს მხოლოდ ერთი ნივთი. ძალიან ხშირად აღნიშნავს საგანს,
რომელშიც რაღაცა მაგრდება რაიმე ბოლოთი. მაგ.: კალამი - კალმისტარი plumo - plumingo.
ანდა: Metu glavon en glavingon. - ჩააგე ხმალი ქარქაშში. ფუძისეულად "-ing-" სუფიქსი არ
იხმარება.
სუფიქსები "-ĉj-" და "-nj-" ერთვის საკუთარ სახელებს (პირველი - კაცების, მეორე - ქალების)
და წარმოქმნის მათ მოფერებით ფორმას: Nino - Ninjo, Maria - Manjo, Niko - Niĉjo, Boriso - Boĉjo.
ისინი ერთვის რამდენიმე პირველ ასოს, სიტყვა კი იკვეცება გამოთქმისათვის მოხერხებულ
ადგილზე. ეს სუფიქსები ნაკლებად გამოიყენება.
დავაფიქსიროთ განსხვავებანი nun - ახლა, ახლავე, ამჟამად (იხმარება აწმყო დროისათვის); ĵus
- ეხლახან, ამ წუთას (იხმარება უშუალოდ წარსული დროისათვის, უკვე განვლილი მომენტის
აღსანიშნავად);
tuj - ეხლავე, ამ წუთას (იხმარება უშუალოდ მომავალი დროისათვის, ჯერ არ შესრულებული

მოქმედების თუ დამდგარი მომენტის აღსანიშნავად). მაგალითად: mi ĵus ekvidis lin - მე ამ
წუთას დავინახე იგი; mi tuj eliros - მე ეხლავე გამოვალ.
პირის ნაცვალსახელების ლოგიკური გამოყოფისათვის ესპერანტოში იხმარება წინადადების

აგების განსაკუთრებული კონსტრუქცია. ეს ნაცვალსახელები უნდა მოთავსდეს estas და kiu
სიტყვებს შორის: estas li, kiu venis la unua - სწორედ ის მივიდა პირველი. თავიდან რომ
ავიცილოთ ერთი და იგივე არსებითი სახელის რამდენჯერმე გამეორება წინადადებაში,
არსებითი სახელი შეიძლება შეიცვალოს ნაცვალსახელით tiu. მაგ.: La fraŭlino kun la bluaj okuloj
estas bela, sed tiu kun la brunaj okuloj pli plaĉas al mi. - ქალიშვილი ცისფერი თვალებით ლამაზია,
მაგრამ მე უფრო მომწონს ქალიშვილი (იგი) წაბლისფერი თვალებით.
1.რას ნიშნავს შემდეგი სიტყვები?
Legejo; ŝuisto; malantaŭa; ĉiudimanĉa; dekomence; eksterkonkursa; kontraŭatako; laŭplane; plifortigi;

transiri; travintri; gelernantoj; memlerninto; elektonta; elektota; bezonata; sunbruniginta; diablaĵo;
ekpluvis; pluveti; redaktorino; litkovrilo; plenumiĝi; ambaŭflanka; alpagi; repagi; neelparolebla; anstata
ŭigebla; submeti; surmeti; altulaĉo; aneco; ariĝi; superakvego; elektema; pentrinda; cigaredingo;
cigaredujo; forrazi; interkisi; ĵusa; perlabori; seniĝi; fakulo.
2.გადათარგმნეთ შემდეგი წინადადებები:
Laŭ la frukto oni arbon ekkonas. Nenio anstataŭas la sanon. Bona matenmanĝo ne anstataŭas bonan
tagmanĝon. Eventoj okazas mem, malgraŭ tio, ke oni prisilentas ilin. La homo estas des pli feliĉa, ju
malpli da bezonoj li havas. Ja koni bone la homon signifas koni sin mem. Jen ekbatos pli rapide, jen
ekhaltos mia kor'. Matenas, vesperas - la tag' malaperas. Ne valoras perdi la tempon por tio! Estas al mi
tre agrable, ke mi havas nun okazon saluti vin. Ŝi ĵus faris matenan gimnastikon kaj tuj iros en
banĉambron por lavi sin. Nenio fariĝas tuj. La riĉeco povas veni al ni, sed estas ni mem, kiu devas iri al la
saĝeco. Hodiaŭ supre, morgaŭ malsupre. Ni komencas ami tion, kion ni havas, nur kiam ni ĝin perdas.
Oni ne povas perdi tion, kion oni ne havas. Por la bono oni pagas per bono. Senpaga estas nur la morto,
sed ĝi kostas la vivon. Inter du malbonoj necesas elekti la malplej grandan. Kiu ne havas hararon, ne
bezonas kombilon. Pli bona saĝa malamiko, ol malsaĝa amiko. Ĉiu havas sian guston. Neniu povas esti
ĉioscia, nek ĉiopova. Pro malgranda eraro okazas grandaj malfeliĉoj. La homo bezonas du jarojn por
lerni paroli kaj sesdek jarojn por lerni silenti. Kaj jen la fino de la fabelo. Ni ne tiom bezonas helpon de
amikoj, kiom la certecon, ke ni ĝin ricevos.
გინდათ ნახოთ მოდების ჟურნალი, რომელიც მივიღე პარიზიდან? აი მრავალფეროვანი

საზაფხულო კაბები, ელეგანტური მამაკაცის კოსტუმები და პერანგები, ნათელი
საგაზაფხულო პალტოები. შეხედეთ ამ მოდურ სპორტულ ტანსაცმელს! აი, რა ლამაზი
საცურაო კოსტუმებია! მოგწონთ ასეთი ფეხსაცმელები? მე, მაგალითად, ძალიან არ მომწონს.
მაგრამ ეს საკვოიაჟები ჩემი გემოვნებისაა. ჟურნალის ბოლოს შეგიძლიათ ნახოთ სხვა
საგნები - ლამაზი ავეჯის კომპლექტები, საათები სხვადასხვა ფორმით, კინოაპარატები და
სხვა.
4. წარმოიდგინეთ, რომ საყიდლებზე დადიხართ. მოგვიყევით ამის შესახებ.
Leciono 13
EKSTERURBO
- Ĉar morgaŭ matene ni eksterurbiĝos por du tagoj, oni devas decidi, kiu kion kunprenas.
- La tendo, hakilo kaj manĝilaro - tranĉilo, forkoj, kuleroj ktp - estas prenotaj de mi.
- Mi pensas, ke indas preni fiŝkaptilon kaj ankaŭ terpomojn, karotojn kaj aliajn legomojn
- Ni povus kuiri supon aŭ friti ion.
- Nepre. En nia magazeno oni vendas nun bongustan salitan fiŝon. Ĉu mi aĉetu iom?
- Neniuokaze ĝi estas prenenda, ĉar poste ni vole-nevole multe trinkus. Mi povus kunpreni
bulkojn, kolbason, ovojn kaj iujn laktaĵojn.
- Ekzemple, buteron, kremon aŭ fromaĝon.
- Ne forgesu pri teo kaj dolĉaĵoj: sukero aŭ bombonoj.
- Ĉu, eble, ankaŭ bieron?
- Mi ne estas kontraŭ. Tamen kiel vi deziras, sed mi estas malsata sen viando. Ni aĉetu bovaĵon
aŭ kokinon.
- Brila ideo: ni faru ŝaŝlikon. Pri tio mi estas specialisto.
- Bonege dirite. Priskribu, kiamaniere vi preparas ĉi bongustaĵon, se ne estas sekreto.
- La ŝaŝliko por kvar personoj estas preparata jene. Vespere necesas preni sescent gramojn da
ŝafidaĵo aŭ bona porkaĵo, distranĉi ĝin laŭlarĝe po 25-30 gramoj en peceto, meti ilin en teleron
aŭ kaserolon, kaj aldoni du cepojn kaj ses erojn da ajlo.
- Ĉu tutajn?
- Ne, dispecigitajn. Almetu ses laŭrajn foliojn, kulereton da salo, neplenan kulereton da nigra
pipro, kaj intermiksu ĉion.
- Tio devas esti bongustega.

- Vi ne eraras. Poste ni transmetas ĉion en polietilenan saketon kaj aldonas sukon el duono da
citrono kaj du kuleretojn da vinagro. Post bona intermiksado la saketo estu forte ligata, enigata
en kaserolon, kovrata per kovrilo kaj metata por nokto en malvarman lokon.
- Kaj kiamaniere estas farata la ŝaŝliko mem?
- Oni devas trameti la viando-pecetojn sur bastonetojn: viando - lardo - viando - viando - lardo
- viando. Kaj oni tenas ilin super varmegaj, sed ne plu brulantaj lignaĵoj, ĉiufoje turnante la
bastonetojn. Post kiam la viando estas preta, ni metas la forte vinagratajn kaj pipratajn
ŝaŝlikojn sur telerojn, ne eligante la bastonetojn.
- Tia manĝaĵo brulos en la buŝo.
- Jes, tio estas ĝusta. Por kvar ŝaŝlikoj estas dismetataj sur la telerojn kvar freŝaj tomatoj, du
cepoj, tranĉitaj je grandaj rondaj pecoj, kvar verdaj cepoj, ses dispecigitaj ajleroj, tri trasalitaj
kukumoj, tomata saŭco kaj pizoj. Atenton! La ŝaŝliko estas farata ne de virinoj, sed de viroj.
ajlo - ნიორი bastono - ჯოხი, კეტი biero - ლუდი bombono - კამფეტი bovo - ხარი
brili - ბრწყინვა, ციმციმი, ელვარება, კაშკაში buŝo - პირი butero - კარაქი cepo -
ხახვი dolĉa - ტკბილი fiŝo - თევზი forko - ჩანგალი friti - შეწვა fromaĝo -
ყველი glaso - ჭიქა gramo - გრამი haki - ჭრა, დაკეპვა kapti - დაჭერა karoto - სტაფილო
kaserolo - ქვაბი koko - მამალი (ქათამი) kolbaso - ძეხვი kremo - ნაღები, არაჟანიkukumo -
კიტრი kulero - კოვზი lakto - რძე lardo - ქონი, ცხიმი larĝa - ფართო, განიერი
laŭro - დაფნა legomo - ბოსტნეული ligi - გადაბმა, დაკავშირება ligno - შეშა maniero -
საშუალება, ხერხი, ფანდი miksi - არევა, შეზავება ovo - კვერცხი papriko - პილპილი
peco - ნაჭერი, ნატეხი pipro - წიწაკა pizo - ბარდა pomo - ვაშლი porko - ღორი preta
- მზა salo - მარილი sata - მაძღარი saŭco - სოუსი sukero - შაქარი suko -
წვენი supo - სუპი, წვნიანი ŝafo - ცხვარი ŝaŝliko - მწვადი telero - თეფში teo -
ჩაი terpomo - კარტოფილი tomato - პამიდორი tranĉi - ჭრა, კვეთა turni - ბრუნვა,
ტრიალი vendi - გაყიდვა viando - ხორცი vinagro - ძმარი
სუფიქსი "-er-" აღნიშნავს ნაწილაკს. მაგალითად, ცეცხლი - ნაპერწკალი: fajro - fajrero;

panero - პურის ნამცეცი. "-Er-" ფუძედ იხმარება სიტყვაში ero - ნაწილაკი.
სუფიქსი "-id-" აღნიშნავს შთამომავალს, ნაშიერს, შვილს, ბავშვს. მაგ.: bovido - ხბო;
ŝafido - ბატკანი; ido - ნაშიერი, შთამომავალი.
სუფიქსი "-end-" აღნიშნავს აუცილებლობას, ვალდებულებას: aĉetenda - საყიდელი;

farenda - გასაკეთებელი.
პრეფიქსი "-dis-" ერთვის ზმნებს და ანიჭებს მათ განცალკევების, დაშორების აზრს,

აღნიშნავს განაწილებას, გაფანტვას: disiri - დაშლა, დაფანტვა, გაყრა, გაშორება; disbati -
დამსხვრევა, გატეხვა; disdoni - გაცემა, დარიგება; disa - განცალკევებული; dise -
განცალკევებით.
ვნებითი გვარის მიმღეობის შემდეგ მდგარი არსებითი სახელები, რომლებიც

გამოხატავენ მოღვაწეს, შემოქმედს, იხმარება წინდებულით de, ხოლო ის არსებითი
სახელები, რომლებიც გამოხატავენ იარაღს, ხელსაწყოს ან მოქმედების რაიმე
საშუალებას, იხმარებიან წინდებულით per. მაგალითად: Portreto estas pentrita de
Rafaelo. - პორტრეტი დახატულია რაფაელის მიერ. La kampo kovrita de neĝo. - თოვლით
დაფარული მინდორი. Pano tranĉita per tranĉilo. - დანით დაჭრილი პური.
Adresato; disflori; bierejo; porkeco; vendistino; nerimarkite; kritikinda; kritikenda; katideto;

maldolĉega; antaŭlasta; ambaŭmane; ĉiamaiere; alimaniere; ĉirkaŭiri; deturni; kontraŭa;
plisimpligi; subakva; kokinaĵo; sampatrujano; geamantoj; neĝero; aperonta; aĉulo; ebligi;
mateniĝas; rebrilo; elpaŝi; senespera.
2.გადათარგმნეთ წინადადებები:
Montru moneron, ĉio fariĝos. Hejma bovidino estas pli bona, ol transmara bovino. Ĝi estas
nek viando, nek fiŝo. Gasto tro petata foriros malsata. Perdiĝas per pruntedono amiko kaj
mono. Ĉiu patrino amas sian idon. Aĵo promesita estas aĵo plenumenda. La maro kunigas la
regionojn, kiujn ĝi disigas. Por ke la laboro en Esperanto-klubo sukcesu, ĝi devas esti farata de
ĉiuj ĝiaj anoj. La kapo kiel kaserolo, sed da saĝo - eĉ ne nu kulero. Post ananaso peklita pomo
ne estas bongusta. Oni ekkonas la bovon laŭ la vido, sed la malsaĝulon - laŭ lia rido. La
buterpano falas kutime kun la butero malsupre. Pli bone apude najbaro, ol frato post arbaro. Vi
ne povas reteni ĉi tagon, sed vi povas ne perdi ĝin. Faru hodiaŭ kion vi povas - morgaŭ vi, eble,
okazon ne trovos. Vi sekretos al edzino, ŝi sekretos al fratino, kaj tiel la sekreto promenados
sen fino. Fiŝo scias pri naĝo ankaŭ sen via saĝo. Ne povas esti libera la popolo, subiganta aliajn
popolojn. Estas malfacile kapti nigran katon en malluma ĉambro, precipe, kiam ĝi tie ne estas.
Pli bona estas maldolĉa vero, ol dolĉa malvero. La hundo de tri majstroj ĉiam malsatas.
Renkontiĝo estas komenco de disiĝo. La hodiaŭa ovo estas pli bona, ol morgaŭa kokino. Kien
iras unu ŝafo, tien iras la tuta ŝafaro.
2.თარგმნეთ ესპერანტოზე:
როდესაც უნგრეთში ვიყავი, ჩემმა ახალმა მეგობრებმა მოამზადეს შესანიშნავი

სადილი. ყველაზე გემრიელი იყო გულაში. მე ხშირად მეკითხებიან, თუ როგორ
ამზადებენ მას. გადავწყვიტე, მოგითხროთ ამის შესახებ. ოთხი დაჭრილი ხახვის თავი
იწვება ოქროსფერის მიღებამდე (შებრაწვამდე). შემდეგ მათ ემატება წითელი წიწაკა
და ცოტაოდენი წყალი. იღებენ სამ 750 გრამიან წიწილას, ჭრიან თითოეულს რვა
ნაწილად, დებენ ქვაბში ხახვთან ერთად, ახურავენ სახურავს და ხარშავენ ძალიან
სუსტ ცეცხლზე. როდესაც ხორცი სანახევროდ მზადაა, უმატებენ დაჭრილ
კარტოფილს, რგოლებად დაჭრილ სამ სტაფილოს და ნახევარ ჭიქა ტომატის სოუსს.
აგრძელებენ ხარშვას ძალიან სუსტ ცეცხლზე, ამატებენ ცოტაოდენ წყალს, თუ ეს
აუცილებელია. მოამზადეთ გულაში უნგრულად და არ ინანებთ.
4. მოგვიყევით როგორ ამზადებთ თქვენთვის საყვარელ კერძს.
Leciono 14
DUA LETERO
Estimata samideano! Kvankam ni estis interkonsentintaj dum nia hazarda renkontiĝo pri la
korespondado, la ricevo de via aerpoŝta letero estis por mi kvazaŭ subita. Koran dankon! Mi tre
volonte akceptas la proponon, kiun vi esprimis, pri la amika korespondado kaj interŝanĝo de
bildkartoj kaj poŝtmarkoj. Mi sendas al vi ĉi-kune aron da vidaĵoj de nia urbo, pri kiuj vi,
espereble, estos kontenta. Atentu la originalan domegon de la urbestraro. Mi petas al vi
pardonon pri la dusemajna silentado, kiu estis kaŭzita de la ekzamenoj. Almenaŭ dum la nuna
libertempo mi estas skribonta al vi regule. Do kelkajn vortojn por iom prezenti min. Mi naskiĝis
antaŭ dudek jaroj. Ekde la sesjara aĝo mi estas senĉese studanta - dek unu jarojn en la
mezlernejo, kvar jarojn en la universitato. En nia ŝtato ĉiuj havas rajton je senpaga studado, do
ekzistas ĉiuj kondiĉoj por fariĝi homo, utila por la socio.
Mi ŝatas arton, precipe la pentradon. Oni opinias eĉ, ke mi havas kapablojn pri pentrado. Ĉu
tio estas vera, mi ne certas. Tamen iĝi pentristo neniam estis mia celo, ĉar mi ne sentas, ke mi
povus atingi multon tie. Mi revas pri malproksimaj vojaĝoj kaj kredas, ke la ekstudo de
Esperanto helpos al mi baldaŭ trafi en la simbolan landon Esperantujon, kiu ne havas limojn. Mi
jam estas aboninta al kelkaj revuoj en la Internacia Lingvo kaj aliĝis al la Universala Esperanto
Asocio (UEA). Ebloj por vojaĝi ne mankas, ĉi-jare en nia lando estas okazigotaj junulara,
naturamika kaj ĝenerala Esperanto-tendaroj. Krome, laboros konstrutaĉmento "Esperanto". Mi
ankoraŭ ne elektis, kion partopreni. Mi ŝatas la naturon, la puran aeron kaj tial sufiĉe ofte dum
ripoztagoj mi kune kun geamikoj forlasas la kutimajn zorgojn en la urbo kaj veturas al vilaĝoj kaj
arbaroj. Estas agrable frumatene lavi la tutan korpon per rivera akvo, kuŝadi sur la mola herbo,
rigardante la nubojn. Ĉirkaŭe regas senbruo, nur aŭdiĝas voĉoj de birdoj kaj la venteto.
Mi timas, ke mia letero iĝis tro longa. Tial mi finas, sendante al vi miajn korajn bondezirojn.
Amike via, Sandro.
aboni - ხელმოწერა (ჟურნალ-გაზეთებზე) adiaŭ - ნახვამდის akcepti - მიღება arto -

ხელოვნება asocio - ასოციაცია atingi - მიღწევა birdo - ფრინველი brui - ხმაური ĉesi -
შეწყვეტა ekzisti - არსებობა esprimi - გამოხატვა estimi - პატივისცემა generala -
საერთო hazarda - შემთხვევითი, უცაბედი herbo - ბალახი kapabla - ნიჭიერი kaŭzo
- მიზეზი kondiĉo - პირობა konsenti - შეთანხმება konstrui - შენება kontenta -
კმაყოფილი korpo - სხეული kredi - რწმენა lasi - დატოვება, გაშვება limo - საზღვარი
manki - დაკლება marko - მარკა mola - რბილი naski - დაბადება naturo - ბუნება
nubo - ღრუბელი opinio - შეხედულება, აზრი poûto - ფოსტა prezenti -
წარმოდგენა proponi - წინადადების შეთავაზება, მიცემა pura - სუფთა rajto -
უფლება, ნება regi - მართვა reguli - რეგულირება regulo - წესი revo - ოცნება
senti - გრძნობა simbolo - სიმბოლო socio - საზოგადოება ŝanĝi - შეცვლა ŝtato -
სახელმწიფო taĉmento - რაზმი timi - შიში utila - სასარგებლო vento - ქარი vilaĝo -
სოფელი voĉo - ხმა zorgi - ზრუნვა
subite - უცებ, უეცრად, მოულოდნელად; volonte - ხალისიანად, ხალისით; almenaŭ -

სულ მცირე; kvazaŭ - თითქოსდა, ვითომ. მაგ.: Veni subite kaj seninvite -მოულოდნელად
და დაუპატიჟებლად მოსვლა. Por bone regi la lingvon, oni povas okupiĝi pri ĝi almenaŭ dum
unu horo ĉiutage. - იმისთვის, რომ კარგად დაეუფლოთ ენას, სულ მცირე თითო საათი
უნდა დაუთმოთ ყოველდღე.
ბრალდებითი ბრუნვა
თუ ბრალდებით ბრუნვაში ჩასმულ არსებით სახელს თან ახლავს დანართი -

საკუთარი სახელით გამოხატული დასახელება, მისი (დანართის) ბრალდებით
ბრუნვაში ჩასმა საჭირო არ არის. მაგალითად: Mi studas la lingvon Esperanto. რთული
ზმნური ფორმები მოქმედებათა ერთდროულობის, წინ წასწრების ან
თანმიმდევრობის გამოსახატავად, წერით მეტყველებაში (უფრო იშვიათად -
ზეპირსიტყვიერებაში) გამოიყენება რთული ზმნური ფორმები. ისინი შედგება
საერთი ზმნისაგან esti და ძირითადი ზმნის მიმღეობისაგან (მოქმედებით ან ვნებით
გვარში). მაგალითისათვის, დააკვირდით ამ პატარა ტექსტს:
Mi ofte vizitas unu familion. Kutime mi venas posttagmeze kaj vidas, ke la patro estas manĝinta,
la filo estas manĝanta kaj la patrino estas manĝonta. Hieraŭ mi venis al la samaj geamikoj kaj
ekvidis, ke la patro estis manĝinta, la filo estis manĝanta kaj la patrino estis manĝonta. Kaj mi
scias, ke, se mi venos al ili morgaŭ, mi ekvidos, ke la patro estos manĝinta, la filo estos
manĝanta, kaj la patrino estos manĝonta.
მე ხშირად ვსტუმრობ ერთ ოჯახში. როგორც წესი, მე მოვდივარ ნაშუადღევს და

ვხედავ, რომ მამა უკვე ნაჭამია, შვილი ჭამს, დედა კი ჭამას აპირებს. გუშინ ვეწვიე ჩემს
მეგობრებს და დავინახე, რომ მამა ნაჭამი იყო, შვილი ჭამდა, ხოლო დედა ჭამას
აპირებდა. და მე ვიცი, რომ თუ ხვალ მივალ მათთან, დავინახავ, რომ მამა ნაჭამია,
შვილი ჭამს და დედა ჭამას აპირებს.
ასპექტი
ქართულ ენაში ზმნა გამოხატავს დასრულებულ ან დაუსრულებელ მოქმედებას

(სრული ან უსრული ასპექტი). ესპერანტოში კი ზმნათა უმრავლესობა უასპექტოა: მათ
მიერ გამოხატული მოქმედების ბუნება ირკვევა კონტექსტიდან გამომდინარე ან
ლექსიკური საშუალებებით. მაგალითად, შეადარეთ: Hieraŭ mi legis la libron dum la tuta
tago. - გუშინ მე ვკითხულობდი წიგნს მთელი დღის განმავლობაში. Mi jam legis la tutan
libron. - მე უკვე მთლიანად წავიკითხე წიგნი. უაფიქსო ზმნებში გამოიყოფა უსრული
ასპექტის მქონე ზმნათა ჯგუფი (მაგ.: memori - ხსოვნა, ami - სიყვარული, stari - დგომა,
serĉi - ძებნა და ა.შ.) და უპირატესად სრული ასპექტის მქონე ზმნათა ჯგუფი
(მაგალითად: fali - დავარდნა, forgesi - დავიწყება, trovi - პოვნა, morti - სიკვდილი და
ა.შ.). თუ წინადადების შინაარსიდან გამომდინარე, ზმნის ასპექტი ეჭვებს არ იწვევს,
აფიქსის დართვა საჭირო არ არის.
დასრულებული ან დაუსრულებელი მოქმედების გამოსახატავად არსებობს

სხვადასხვა საშუალება:
1) დაუსრულებელი ან პერიოდულად განმეორებადი მოქმედება გამოიხატება

შემდეგნაირად: - "-ad-" სუფიქსის დართვით. მაგ.: Mi kantadis - მე ვმღეროდი. - რთული
შემასმენლით ("-anta-" ან "-ata-" სუფიქსებით დაბოლოებული მიმღეობა). მაგ.: La
pordo estas fermata. - კარი იხურება.
2) დასრულებული მოქმედება გამოიხატება შემდეგნაირად: ა) მოქმედების წამოწყება

ან მომენტალური მოქმედება: - თავსართი "ek-". მაგ.: mi ekkantis - სიმღერა დავიწყე. -
ზოგიერთ შემთხვევაში - სუფიქსით "-iĝ-", მაგ.: mi sidiĝis - დავჯექი. ბ) ხანმოკლე
დასრულებული მოქმედება: - ზმნიზედა "iom". მაგ.: mi iom legis - ცოტა წავიკითხე. გ)
დასრულებული მოქმედება: - რთული შემასმენელი ("-inta" ან "-ita: სუფიქსებით
დაბოლოებული მიმღეობა). მაგ.: Mi estas kantinta - მე ვიმღერე. La pordo estas fermita -
კარი დახურულია. La pordo estis fermita - კარი დახურული იყო. - შინაარსის
შესაფერისი რომელიმე პრეფიქსი. მაგ.: mi finkantis - ვიმღერე (ბოლომდე ვიმღერე); mi
ellernis - ვისწავლე; mi tralegis - წავიკითხე; ĝi forbrulis - ის ჩაიწვა; mi plenkuiris - საჭმელი
მოვამზადე და ა.შ.
სუფიქსი "-estr-" ნიშნავს "ხელმძღვანელს, მეთაურს, უფროსს, გამგეს". მაგალითად:

ŝipestro - კაპიტანი, გემის მეთაური; urbestro - ქალაქის მერი; grupestro - ჯგუფის
ხელმძღვანელი. Kia estro, tiaj subuloj - უფროსი როგორიცაა, ხელქვეითებიც ისეთივე
ყავს.
საერთი ზმნის estas გამეორების თავიდან ასაცილებლად, შეგვიძლია შევცვალოთ ის
ზმნით, რომელიც ნაწარმოებია მეტყველების რომელიმე სხვა ნაწილისაგან,
მაგალითად, ზედსართავი სახელისაგან: La fraŭlino belas. - ქალიშვილი ლამაზია. Mi
atentas (certas, kontentas). - მე ველოდები (დარწმუნებული ვარ, თანახმა ვარ). La monto
blankas - მთა თეთრია. არსებითი სახელისაგან: Li direktoras (studentas, estras,
avas) - იგი დირექტორია (სტუდენტია, ხელმძღვანელია, პაპაა). Ili amikas (najbaras,
triopas) - ისინი მეგობრობენ (მეზობლობენ, სამნი არიან). Matenas - დილაა. Sunas - მზე
ანათებს. Ventas - ქარია. ზმნიზედისაგან: Necesas (eblas, indas, gravas, utilas) fari
tion. - ამის გაკეთება საჭიროა (შესაძლებელია, ღირს, მნიიშვნელოვანია, სასარგებლოა).
Li enhejmas - იგი სახლშია. La manĝilaro surtablas. - ჭურჭელი მაგიდაზეა.
1.რას ნიშნავს შემდეგი სიტყვები?
motorkonstrua, fotoregistrilo, simbolaro, simbolismo, aĉetanto, konsentema, senreviĝi,

familiestro, ekbruligi, duonvoĉe, adiaŭi, deiri, eksereŭropa, forveturinta, kontraŭnatura,
kontraŭdiro, memregado, herbaĉo, kunekzistado, ovaĵo, ovoflavo, ventego, akceptejo,
necerteco, neatingebla, ŝanĝenda, rekonstruata, apudlima, elteni, interligo, kromnomo, diserigi,
artisto, montrilo, artefarita, malindulo, iom-post-ioma, kapjesi, irmaniero, tempolimo.
2.გადათარგმნეთ წინადადებები:
Kaj subite vi aperos antaŭ mi. Ne atendita, ne esperita ofte venas subite. Oni parolas pli volonte
pri siaj rajtoj, ol pri siaj devoj. Kun bonaj esperoj adiaŭo estas ĉiam festo. Kio estas
komenciĝinta, tio estas finiïonta. Du moneroj en unu monujo estas farantaj pli da bruo, ol cent
moneroj. Hieraŭ mi estis forkuranta de pluvo, sed anstataŭe mi trafis sub pluvegon. Ĉu la koko
estis kantinta aŭ ne, la tago komenciĝis. Kiu estos manĝanta salon, tiu estos trinkonta akvon.
Tio, kio estas farita de homo, povas esti refarota de homo. Kio kostas malmulte, estas estimata
ankoraŭ pli malmulte. Se la homo vivas sen esti rimarkata, lia morto ne estos rimarkita. Kio
indas esti farita, tio indas esti farita bone. Pli bone estus al li, se li neniam estus naskita. Neniu
estas tiel maljuna, ke li ne estus kredanta, ke li povas vivi ankoraŭ almenaŭ unu jaron. Zorgu, ke
ĝi estas farita. Kio indas esti farita, tio indas esti farita bone. Li ñiam silentadis, kvazaŭ li estus
pleniginta la buûon per akvo. Se vi ekmanĝis - finmanĝu, se vi ekparolis - finparolu! Timo pri
malfeliĉo pli aĉas ol la malfeliĉo mem. De bona edzo la edzino ne foriros, same kiel de bona
estro ne foriros subulo. Kia naskinto, tiaj naskitoj. Minuta plezuro ofte estas kaŭzo de longaj
suferoj. Se ies ago ne estas por vi komprenebla, tio ne estu kaŭzo por opinii ĝin malbona aŭ
erara.
3.თარგმნეთ ესპერანტოზე:
ძვირფასო მეგობარო! სულ ცოტა ხნის წინ შენ დაიწყე საერთაშორისო ენის,
ესპერანტოს გაცნობა, ახლა კი უკვე შეისწავლე მისი საფუძვლები. შენ გელის
საუბრები საინტერესო პიროვნებებთან, საერთაშორისო მიმოწერა, მონაწილეობა,
ცოდნის გამდიდრება, უცხო ენების უფრო სწრაფად შესწავლა. შენ უკვე შეგიძლია,
თავად ასწავლო ესპერანტო - მოგეხსენება, "სხვებს როდესაც ვასწავლით, თავადაც
ვსწავლობთ".
4.მიწერეთ წერილი უცხოელ ესპერანტისტს.
Leciono 15
La interna ideo de la Esperanto-movado
(El kongresaj paroladoj de Doktoro Ludoviko Zamenhof)

En la 1905-a jaro dum la 1-a Unievrsala Kongreso de Esperanto en la franca urbo
Boulogne-surmer (Bulonjo-ĉe-maro) estis akceptita "La deklaracio pri Esperantismo". El la
deklaracio, unuanime akceptita en la Bulonja kongreso, ni ĉiuj scias, kio estas la Esperantismo
en rilato praktika; el tiu ĉi deklaracio ni ankaŭ ekscias, ke "Esperantisto estas nomata ĉiu
persono, kiu uzas la lingvon Esperanto, tute egale, por kiaj celoj li ĝin uzas". Esperantisto estas
sekve ne sole tiu persono, kiu uzas Esperanton sole kaj ekskluzive por celoj praktikaj…
Krom la flanko praktika, deviga por ĉiuj kaj montrita en la deklaracio, la Esperantismo havas
ankoraŭ alian flankon ne devigan, sed multe pli gravan, flankon idean. Tiun ĉi flankon diversaj
Esperantistoj povas klarigi al si en la plej diversa maniero kaj en la plej diversaj gradoj. Tial, por
eviti ĉiun malpacon, la Esperantistoj decidis lasi al ĉiu plenan liberecon akcepti la internan ideon
de la Esperantismo en tiu formo kaj grado, kiel li mem deziras, aŭ - se li volas - eĉ tute ne
akcepti por la Esperantismo ian ideon. Por demeti de unuj Esperantistoj ĉian respondecon pri
agoj kaj idealoj de aliaj Esperantistoj, la Bulonja deklaracio precizigis la oficialan, de ĉiu
sendispute akceptitan esencon de la Esperantismo kaj aldonis la sekvantajn vortojn: "Ĉiu alia
espero aŭ revo, kiun tiu aŭ alia persono ligas kun la Esperantismo, estas lia afero pure privata,
por kiu la Esperantismo ne respondas"… Venos iam la tempo, kiam Esperanto, fariĝinte
posedaĵo de la tuta homaro, perdos sian karakteron idean: tiam ĝi fariĝos jam nur lingvo ĉi, oni
jam ne batalados por ĝi, oni nur tirados el ĝi profiton. Sed nun, kiam preskaŭ ĉiuj Esperantistoj
estas ankoraŭ ne profitantoj, sed nur batalantoj, ni ĉiuj konscias tre bone, ke al laborado por
Esperanto instigas nin ne la penso pri praktika utileco, sed nur la penso pri la sankta, granda kaj
grava ideo, kiun lingvo internacia en si enhavas. Tiu ĉi ideo, - vi ĉiuj sentas ĝin tre bone - estas
frateco kaj justeco inter ĉiuj popoloj".
Tiu ĉi ideo akompanadis Esperanton de la unua momento de ĝia naskiĝo ĝis la nuna
tempo… Vi ĉiuj sentis tre bone en Bulonjo, ke nin entuziazmigis ne amuzoj per si mem, ne
reciproka sinkomprenado per si mem, ne la praktika utileco, kiun Esperanto montris, sed la
interna ideo de la Esperantismo, kiun ni ĉiuj sentis en nia koro. Ni sentis, ke komenciĝas la
falado de la muroj inter popoloj, ni sentis la spiriton de ĉiuhoma frateco. Ni konsciis tre bone, ke
ĝis la fina malapero de la muroj estas ankoraŭ tre kaj tre malproksime… Ĉiu, kiu uzas
Esperanton aŭ laboras por ĝi, estas Esperantsto, kaj ĉiu Esperantisto havas plenan rajton vidi en
Esperanto nur lingvon simplan, malvarman internacian komprenigilon… Sed tiuj Esperantistoj,
kiuj apartenas al nia afero ne per sia kapo, sed per sia koro, tiuj ĉiam sentos kaj ŝatos en
Esperanto antaŭ ĉio ĝian internan ideon… La devizo de la ideaj Esperantistoj, neniam ĝis nun
precize formulita, sed ĉiam klare sentata, estas: "Ni deziras krei neŭtralan fundamenton, sur kiu
la diversaj homaj gentoj povus pace kaj frate interkomunikiĝadi, ne altrudante al si reciproke
siajn gentajn apartaĵojn…"
akompani - თანხლება amuzi - გართობა animo - სული aparta - განცალკევებული

beno - კეთილდღეობა, სიკეთე diligenta - ბეჯითი, გულმოდგინე disputi - კამათი
divide - გაყოფა, განაწილება ekskluziva - განსაკუთრებული entuziasmo - ენთუზიაზმი,
შემართება, გატაცება esenco - არსი eterna - მარადიული eviti - თავიდან აცილება,
თავის არიდება gento - ტომი (ხალხი, ერი, ეთნოსი) glavo - ხმალი grado -
ხარისხი, გრადუსი harmonio - ჰარმონია, თანხმობა himno - ჰიმნი instigi - წაქეზება
interna - შიდა justa - სამართლიანი kolego - კოლეგა, ამხანაგი komuniki - უწყება,
შეტყობინება (komunikiĝi - ურთიერთობა) konscii - გაცნობიერება krei - შექმნა
kreski - ზრდა obstina - ჯიუტი, მტკიცე posedi - ქონა, ფლობა preciza - ზუსტი
privata - კერძო profito - სარგებელი, მოგება reciproka - ორმხრივი rilati - შეხება,
ურთიერთობა sango - სისხლი soifi - წყურვილი spirito - სული trudi - თავზე
მოხვევა, დაძალება uzi - ხმარება, გამოყენება
თარგმანის გარეშე:
deklaracio, devizo, doktoro, formulo, fundamento, idealo, neŭtrala, oficiala.
Leciono 16
DOKTORO ESPERANTO
Lazarj Markoviĉ Zamenhof naskiĝis la 15-an de decembro (de la jaro) 1859 en la multlingva
urbo Belostoko (Pollando - tiutempe parto de Rusio). Lia patro Mark Fabianoviĉ Zamenhof estis
instruisto de fremdaj lingvoj kaj kleriganto. La kruela nacia politiko de la cara fireĝimo afliktadis
la impresiĝeman knabon. Jam dum la infaneco ĉe li aperis la penso pri tio, ke unu komuna
lingvo helpus al popoloj pli bone komprenadi kaj pli multe estimadi unu la alian.
Poste Zamenhof venis al la ideo, ke la homojn disigas ne nur lingvaj, sed unuavice sociaj,
klasaj baroj. Li skribis: "Eble, por neniu en la mondo nia demokrata lingvo havas tian gravecon,
kiel por la laboristoj, kaj mi esperas, ke pli aŭ malpli frue la laboristaro estos la plej forta apogo
de nia afero". Ludoviko Zamenhof havis bonegajn lingvajn kapablojn kaj, estante ankoraŭ
lernejano, li studis plurajn lingvojn. Poste li entreprenis la plej malfacilan: kreadon de la nova
lingvo, kiu apartenus al neniu popolo, tuûus nenies naciajn sentojn, estus tre facila por lernado,
sed samtempe ne cedus al la naciaj lingvoj en riĉeco, fleksebleco kaj esprimeblecoj. Ne estante
profesia lingvisto, Zamenhof, tamen, posedis mirindan lingvan intuicion. Antaŭ la fino de la
gimnazio la praprojekto de la internacia lingvo estis malnete preta. Sed pasis ankoraŭ multaj
jaroj, antaŭ ol ĝi, elprovita praktike, korektita kaj perfektigita, ekvidis la mondon.
Zamenhof studis la medicinon en la Moskva kaj Varsovia universitatoj, poste li laboris kiel
kuracisto-okulisto. Zamenhof-kuracisto akiris grandan popularecon en malriĉaj kvartaloj de
Varsovio, Grodno, პerson, ĉar ofte li sanigadis malriĉulojn senpage. Li estis sagaca laj
neordinare modesta homo, kies sorto estis malfacila. Por eldoni sian projekton de la internacia
lingvo, Zamenhof ne havis monon. Verŝajne, la plej feliĉa tago en lia vivo estis tiu, kiam lia
estonta bopatro Aleksandro Zilbernik el la urbo Kovno (Kaunas) proponis al li uzi parton de la
doto por eldono de la libreto. Finfine, la 40-paĝa verko ("La Unua Libro") kun la ruslingva titolo
"Internacia lingvo. Antaŭparolo kaj plena lernolibro. Por Rusoj" estis publikigita en Varsovio la
26-an de julio (de la jaro) 1887. Tiu dato estas la naskiĝdato de Esperanto. Zamenhof subskribis
la libron per la pseŭdonomo "Doktoro Esperanto", t.e. (tio estas) homo, kiu esperas. Kaj iom
post iom tiu pseŭdonimo transformiĝis en la nomon de la lingvo.
aflikti - დამწუხრება akiri - შეძენა apogi - მხარდაჭერა atesti - მოწმობა (მოწმობს)

beletro - მხატვ. ლიტერატურა brusto - მკერდი cedi - დათმობა celebri -
აღნიშვნა, ზეიმობა datreveno - წლისთავი disñ iplo - მოსწავლე, მიმდევარი doto -
მზითევი entrepreni - წამოწყება, შედგომა, მოწყობა fama - ცნობილი fiera - ამაყი
fleksi - მოღუნვა impreso - შთაბეჭდილება iniciati - წამოწყება inventi - გამოგონება
klasika - კლასიკური klera - განათლებული konservi - შენახვა korekti - შესწორება
kruela - სასტიკი, ულმობელი majstro - ოსტატი, მცოდნე, მასწავლებელი, მაესტრო
modesta - მოკრძალებული neta - წმინდა, სუფთა, მკაფიო nobla - კეთილშობილი
paĝo - გვერდი pendi - კიდება (კიდია) reĝimo - რეჟიმი, სახელმწიფო წყობილება
sagaca - გამჭრიახი skulpti - ძერწვა sorto - ბედი, იღბალი titolo - სათაური tuŝi -
შეხება venki - გამარჯვება vico - რიგი, ჯერი
თავსართი "bo-: აღნიშნავს ნათესაობას ქორწინების შედეგად: bopatrino - დედამთილი,

სიდედრი; bofrato - ცოლის ძმა, მაზლი, ქვისლი. მაგალითად.: Neamata bofilo povas esti
amata filo.
თავსართი "fi-" ნიშნავს უარყოფით დამოკიდებულებას რაღაცის მიმართ, ე.ი. ზიზღს

მორალური თვისებების გამო (მსგავსი მნიშვნელობით ზოგჯერ გამოიყენება სუფიქსი
"-aĉ-", რომელიც გამოხატავს ზიზღს ფიზიკური თვისებების გამო). მაგალითად: fifama
- ყბადაღებული, სალაპარაკოდ გამხდარი; fifiera - გაბღენძილი; figazetaro - ყვითელი
პრესა. Fi al vi! - სირცხვილი შენ! როგორ არა გრცხვენია! Fia homo aĉan vorton ĉiam kun
plezuro diras (Ŝ. Rustaveli) - ავსა კაცსა ავი სიტყვა ურჩევნია სულსა, გულსა. (შ.
რუსთაველი)
თავსართ "pra-"-ს შემდეგი მნიშვნელობა აქვს: დიდი ხნის წინანდელი, პირვანდელი,

პირველყოფილი; ნათესაობის შემდეგი ხარისხი". მაგ.: praavo - პაპის მამა; prahomo -
პირველყოფილი ადამიანი. Tiaĵon eĉ mia praavo ne vidis! - ასეთი რამე ჩემი პაპის პაპასაც
არ უნახავს.

B. Kolker - Esperanto - Kartvelujo

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

B. Kolker - Esperanto - Kartvelujo

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

საერთაშორისო ენა

ადაპტირებულია ქართულენოვანი მკითხველისათვის

ნანა ხიზამბარელის მიერ

Adaptita por kartvellingva leganto de

აკადემიის აკადემიკოსი ბორის კოლკერი

Aŭtoro de originala eldono membro de

Redaktoro Avtandil Abuladze

ტექნიკური რედაქტორი ნატა კურტანიძე

Teknika redaktoro Nata Kurtanidze

ესპერანტოს ანბანი აგებულია ლათინურის საფუძველზე და შეიცავს 28 ასოს.

"F" შეესაბამება რუსულ "ф"-ს, ანდა უფრო ფშვინვიერ "ფ"-ს.

დანარჩენი თანხმოვნები ქართული თანხმოვნების იდენტურია.

1.A a ა 2. B b ბ 3.C c ც 4.Ĉ ĉ ჩ 5.D d დ 6.E e ე 7.F f ( რუსული ф) ფ 8.G g გ 9. Ĝ ĝ

ქართულისაგან განსხვავებით, ესპერანტოში გამოიყენება ასომთავრული ასოები. მათი

საკუთარი სახელები ინარჩუნებენ ეროვნულ ფორმას, მაგრამ სასურველია ამ სახელის

- ყველა არსებითი სახელი ბოლოვდება o-ზე, მაგ.: domo, klaso, fabriko.

- ყველა ზედსართავი სახელი - a-ზე. მაგ.: serioza, aktiva, speciala, studenta.

- ყველა ნაწარმოები ზმნიზედა - e-ზე. მაგ.: serioze, aktive, speciale.

ინტერნაციონალური სიტყვები მხოლოდ შესაბამისი ფორმის მიღების შემდეგ შედიან

1. წაიკითხეთ ხმამაღლა და დაუსვით მახვილი თითოეულ სიტყვას:

2. წაიკითხეთ ხმამაღლა, დაუსვით, შესაბამისად, მახვილი თითოეულ სიტყვას:

საკუთარი სახელები არ იღებენ -o დაბოლოებას: Izabela, Zamenhof, Ĉeljabinsk; თუმცა,

ქალის საკუთარი სახელები ხშირად იღებენ დაბოლოებას a: Eva, Maria, Helena.

Mi მე vi შენ (ci ) li ( მამრ. სქესი) ŝi ის (მდედრ. სქესი ) ĝi ის ( საშ. სქესი )

ni ჩვენ vi თქვენ ili ისინი

პირის ნაცვალსახელი ci, მართალია, არსებობს, მაგრამ ფაქტიურად არ იხმარება და

კუთვნილებითი ნაცვალსახელები იწარმოება პირის ნაცვალსახელებზე a-ს

ესპერანტოში ზმნა ფორმას იცვლის მხოლოდ დროში:

Laboras laboris laboros

ვმუშაობ ვიმუშავე ვიმუშავებ

-as - აწმყო -is - წარსული -os - მომავალი

Mi laboras Ni laboras Vi laboras ni laboras I Vi laboras li laboras

mi havas mi havis mi havos

მაქვს მქონდა მექნება

mi estas mi estis mi estos

ვარ ვიყავი ვიქნები

უარყოფა გამოიხატება ne ნაწილაკით. Li ne estas studento - ის არ არის სტუდენტი.

Mi nenion vidas - მე არაფერს ვხედავ.

Neniu scias ion - არავინ იცის რამე.

მრავლობითი რიცხვის საწარმოებლად არსებით და ზედსართავ სახელებს დაერთვის

არსებითი და ზედსართავი სახელები იბრუნვის. ბრუნვა ესპერანტოში ორია:

თუ სიტყვა მრავლობით რიცხვშია, მაშინ პირველად ვიყენებთ მრავლობითის

ქართული ენის შესატყვისი სხვა ბრუნვები ესპერანტოში გადმოიცემა წინდებულიანი

გარკვეულ პირობებში მსჯელობის ობიექტის დასაზუსტებლად არსებითი სახელის წინ

არტიკლი la არ გამოიყენება საკუთარი სახელების, ქვეყნებისა და ქალაქების

თუ არსებითი სახელის წინ დგას ზედსართავი სახელი, რომელიც მას განსაზღვრავს,

არტიკლი ჩვეულებრივად იხმარება იმ შემთხვევაშიც, როდესაც ზოგადი ან განყენებული

Jen estas ruĝa floro, jen la flava. - აი წითელი ყვავილი, აი - ყვითელი.

მართალია, არტიკლი la არ იხმარება საკუთარი სახელების წინ, მაგრამ თუ საკუთარი

ლ. ზამენჰოფი წერდა, რომ შეიძლება არტიკლი საერთოდ არ ვიხმაროთ, თუ მისი

ქართული უთანდებულო ნათესაობითი ბრუნვა გამოხატავს ძირითადად კუთვნილებით

რთული სიტყვები წარმოიქმნებიან მარტივი სიტყვების შეერთებით. ამასთან, მთავარი სიტყვა

კომპოზიტის (შედგენილი სიტყვის) პირველ შემადგენლად ძალზე ხშირად გამოიყენება

სუფიქსი -in (შეადარეთ: გრაფი - გრაფინია)

ყველაზე უფრო მნიშვნელოვანი კითხვითი სიტყვები:

kiu - ვინ? რომელი? kio - რა? kie - სად?

1. წაიკითხეთ ქალაქების სახელები ხმამაღლა და დასვით მახვილები:

შენ რა გაინტერესებს? - მე მაინტერესებს ფიზიკა, მათემატიკა და გეოგრაფია. ვის აქვს რომანი

- Bonan tagon, Soso!

- Saluton, Niko! Mi volas konatiĝi vin kun Nana.

- Tre agrable. Ĉu ankaŭ vi lernas en la universitato?

- Ne. Mi laboras kun Soso en la sama grupo. Kio estas nova?

- Kio estas Esperanto?

- Jes. Kun granda plezuro. Kaj Nana?