ΣΥΝΤΑΞΗ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟΥ

ΤΑΥΤΟΠΡΟΣΩΠΙΑ: Όταν το υποκείμενο του ρήματος είναι το ίδιο με το υποκείμενο του

απαρεμφάτου. Το υποκείμενο του ρήματος είναι σε πτώση ονομαστική.

ΕΤΕΡΟΠΡΟΣΩΠΙΑ: Όταν το υποκείμενο του ρήματος είναι διαφορετικό από το υποκείμενο του
απαρεμφάτου. Σε τέτοια περίπτωση το υποκείμενο του απαρεμφάτου είναι σε πτώση αιτιατική.

π.χ. Ὁ Σωκράτης ἑβούλετο διδάσκειν τὴν ἀρετήν

Βήματα:

Α. Εντοπίζω το ρήμα (προσέχω τις καταλήξεις) = ἑβούλετο Ήθελε

Β. Υποκείμενο ρήματος (ποιος;) = Ὁ Σωκράτης ο Σωκράτης

(ονομαστική)

Γ. Εντοπίζω το απαρέμφατο ( καταλήξεις –ειν, = διδάσκειν να διδάσκει (την αρετή)

-σειν, -σαι, εἶναι)

Ρωτώ «τι» (τι ήθελε;) = ότι …. ή να ….. =ειδικό

ή τελικό απαρέμφατο

Δ. Υποκείμενο απαρεμφάτου (= ποιος να = ο Σωκράτης

διδάσκει;)

Ε. Σύνταξη: = ο Σωκράτης (Υποκείμενο ρήματος και

Αν Υποκείμενο Ρήματος = Υποκείμενο απαρεμφάτου
Απαρεμφάτου = Ταυτοπροσωπία Άρα είναι ταυτοπροσωπία

Αν Υποκείμενο Ρήματος = Υποκείμενο

Απαρεμφ = Ετεροπροσωπία

π.χ. Σωκράτης ἔλεγε τὸν νεανίαν εἶναι καλόν.

Α. Εντοπίζω το ρήμα (προσέχω τις καταλήξεις) = ἔλεγε έλεγε

Β. Υποκείμενο ρήματος (ποιος;) = Σωκράτης ο Σωκράτης

(Ονομαστική) (ονομαστική)

Γ. Εντοπίζω το απαρέμφατο (καταλήξεις –ειν, = εἶναι ότι είναι

-σειν, -σαι, εἶναι)

Ρωτώ «τι»
(τι έλεγε;) = ότι …. ή να ….. =ειδικό ή τελικό
απαρέμφατο

Δ. Υποκείμενο απαρεμφάτου (= ποιος εἶναι;) = τὸν νεανίαν ο νεανίας (καλός)

(Αιτιατική) (αιτιατική)
Ε. Σύνταξη:
Αν Υποκείμενο Ρήματος = Υποκείμενο
Απαρεμφάτου = Ταυτοπροσωπία

Αν Υποκείμενο Ρήματος = Υποκείμενο = Ο Σωκράτης έλεγε ότι ο νεανίας είναι καλός

Απαρεμφ = Ετεροπροσωπία Υποκείμενο ρήματος: Σωκράτης (έλεγε)
Υποκ. απαρεμφάτου: τον νεανίαν (είναι)
Άρα είναι ετεροπροσωπία

Άσκησεις:

1. Να συμπληρώσετε τον πιο κάτω πίνακα δηλώνοντας το υποκείμενο του ρήματος και
το υποκείμενο του απαρεμφάτου, καθώς και την ταυτοπροσωπία ή ετεροπροσωπία.

Υποκείμενο Υποκείμενο Ταυτοπροσωπία ή

ρήματος Απαρεμφ. Ετεροπροσωπία
Α. Μένων ἐβούλετο πλουτεῖν.

Β. Τὰ παιδία ἐμάνθανον διώκειν τὴν ἀρετήν.

Γ. Κύρος νομίζει ἀδικείσθαι.

Δ. Ἀκούω τινά (= κάποιον) διαβάλλειν ἐμέ.

Ε. Τινὲς ἔλεγον τοῦτον ἄφρονα εἶναι.

Στ. Ξενοφῶν ἔλεγε τούτους οὐκ εἶναι

πολεμίους.

Ζ. Τινὲς ἐπίστευον τὸν ἐγγυητὴν γνήσιον

φίλον εἶναι.

Η. Οὗτοι νομίζουσιν ἀγαθοὶ εἶναι.

Θ. Ἤθελεν σῴζειν ἀνθρώπους ἀγαθούς

Ι. Ἡμεῖς οὔτε χρήματα εἰσφέρειν

βουλόμεθα….
 2. Να παρατηρήσετε τα πιο κάτω σκίτσα και να βρείτε το υποκείμενο του
ρήματος και του απαρεμφάτου στο καθένα.

Υ.Ρ ……………. Υ. Α
….………….. Υ.Ρ……………. Υ.Α. ……...………

3. Άσκηση 3 στο Βιβλίο Αρχαία Ελληνική Γλώσσα Β’ Γυμνασίου σελίδα 66.

4. Να αναγνωρίσετε τα απαρέμφατα (ειδικό – τελικό) και να εντοπίσετε σε ποιες

από τις παρακάτω φράσεις υπάρχει ταυτοπροσωπία και σε ποιες
ετεροπροσωπία:
α. Οἱ ἀδύνατοι (=ανάπηροι) οὐ δύνανται ἱππεύειν.

β. Σωκράτης βούλεται ἀπελθεῖν.

γ. Οὗτος ἔλεγε ταῦτα ψευδῆ εἶναι.

δ. Οἱ Αἰγινῆται λέγουσιν οὖκ εἶναι αὐτόνομοι.

ε. Ἀναξαγόρας ἔφη τὸν ἥλιον λίθον εἶναι.

στ. Ὤμοσαν (= ορκίστηκαν) μὴ προδώσειν ἀλλήλους.

ζ. Σωκράτης ἔλεγεν οὐκ εἶναι διδάσκαλος.

η. Βοιωτοὶ ἀπειλοῦσιν εἰσβαλεῖν εἰς τὴν Ἀττικήν.

θ. Οἱ Πέρσαι ἠνάγκαζον τοὺς νέους μανθάνειν τοὺς νόμους.