Professional Documents
Culture Documents
Filipino 10 SLMs 3rd Quarter Module 1
Filipino 10 SLMs 3rd Quarter Module 1
Filipino 10
Ikatlong Markahan – Modyul 1:
Mitolohiya ng Kenya
Self-Learning Module
Filipino-Ikasampung Baitang
Alternative Delivery Mode
Ikatlong Markahan – Modyul 1: Mitolohiya ng Kenya
Unang Edisyon, 2021
Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon
ng karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman,
kailangan muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng
akda kung ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o
tanggapan ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.
Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand
name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito
ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito
upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga
tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban
sa modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga
ito.
Subukin
1
3. Ito ay akdang pampanitikang tumutukoy sa kuwento o salaysay
hinggil sa pinagmulan ng sansinukuban, kalipunan ng iba’t ibang
paniniwala sa mga diyos at diyosa, kuwento ng tao at ng mga
mahiwagang nilikha.
A. alamat C. mito/mitolohiya
B. epiko D. parabula
2
8. Nang lumaon, si Liongo ay nagkaanak ng isang lalaking nagtraydor at
pumatay sa kaniya. Ang pahayag na ito ay nagpapatunay na ________.
A. nalaman ng anak ni Liongo ang sikreto niya
B. ang anak ni Liongo ang nakapatay sa kaniya
C. walang galang sa magulang ang anak ni Liongo
D. sa agawan ng kapangyarihan, walang kinikilala kahit kadugo
3
Aralin
1 Mitolohiya ng Kenya
Balikan
Anong mahalagang
bagay ang mayroon ka
na handa mong
isakripisyo para sa
kaligayahan ng taong
mahal mo? Ipaliwanag
ang iyong sagot.
4
Tuklasin
5
Bakit hindi na lang tayo manirahan,
Sa kakaibang daigdig na aking natunghayan,
Sa binasang mitolohiyang puno ng pakikipagsapalaran?
Na sa tuwing may sulirani’y may magagamit na kapangyarihan
At sa isang iglap, oo sa isang iglap, ang lahat ay magbabalik sa kaayusan.
Doo’y naroon si Bathalang mabuti kaninoman,
Sa tulong niya, sa isang kumpas ng kamay niya,
Lahat ng ating pasakit ay matutuldukan
At ikaw at ako,
Tayong lahat ay mabubuhay nang maligaya magpakailanman.
6
Gawain 2. Paglinang ng Talasalitaan
Panuto: Punan ng letra ang bawat kahon sa crossword puzzle upang mabuo
ang kasingkahulugan ng salitang may salungguhit sa bawat pangungusap.
Gawing gabay ang ibinigay na mga letra pahaba at pahalang. Gawin ito sa
hiwalay na papel.
1.N W A
2.P
2.M H
3.K T G L N
PAHALANG
PABABA
Gawain 3. Pagsasaling-wika
Panuto: Piliin sa loob ng panaklong ang angkop na salin ng salitang
nakaitalisado sa bawat bilang. Isulat ang tamang sagot sa hiwalay na papel.
7
(5) protect (mailigtas, mapanatili, mapangalagaan) ang mga sarili.
Ipinatupad din ang physical distancing at pagbabawal sa maramihang (6)
gathering (pagkakaisa, pagpupulong, pagtitipon) bilang bahagi ng health
protocol ng (7) government (administrasyon, awtoridad, pamahalaan) kontra
COVID-19. Ang larangan ng edukasyon ay nagkaroon ng tinatawag na
Bagong Normal na pag-aaral na nagpairal ng online at modular distance
learning kung saan ipinagpatuloy pa rin ang pag-aaral kahit nasa kani-
kanilang bahay lamang ang mga (8) learner (bata, estudyante, mag-aaral).
Suriin
8
I. Panitikan
Liongo
Isinalin sa Filipino ni Roderic P. Urgelles
9
B. Maaaring Lumipad ang Tao
Isinalaysay ni Virginia Hamilton
Isinalin sa Filipino ni Roderic P. Urgelles
Mapanonood ang video clip sa link na ito:
https://www.youtube.com/watch?v=cDLokCmEBCE
10
“Tumayo ka, ikaw, maitim na bata,” hiyaw ng tagapagbantay, itinuro
si Sarah at muli na namang hinampas ng latigo sa hita at ang sako niyang
damit ay naging basahan. Ang dugo sa kaniyang sugat ay humalo sa putik,
‘di siya makatayo.
Nandoon si Toby, ngunit kahit isa ay walang
makatulong sa kaniya.
“Ngayon na, bago pa mahuli ang lahat.”
“Sige anak, ngayon na ang panahon,” sagot
ni Toby “Humayo ka, kung alam mo kung paano
ka makaaalis.”
“Kum… yali, Kumbuba tambe,” at ang mga
salita na may kapangyarihan ang kanilang mabilis
na nasambit nang pabulong at pabuntong-
hininga. Tumaas ang isang paa ni Sarah sa
hangin. Noong una ay ’di maayos ang kaniyang
paglipad na hawak-hawak nang mahigpit ang
kaniyang anak. Naramdaman niya ang mahika,
ang misteryo ng salita ng Africa, sinabi niya na
malaya na siya tulad ng isang ibon, na animo’y balahibong umiilanlang sa
hangin.
Ang bantay ay nagronda habang humihiyaw, sumisigaw. Samantalang
si Sarah at ang kaniyang anak ay lumilipad sa bakuran, sa mga kahoy, sa
mga nagtataasang puno na hindi sila nakikita maging ng tagapagbantay.
Lumilipad siyang tulad ng isang agila hanggang sa unti-unti na silang
makita ng mga taong nasa ibaba. Walang sinoman ang makapagsalita
tungkol dito, hindi makapaniwala, subalit nakita nila ito.
Nang sumunod na mga araw ay may nakitang patay na
nakahandusay sa mainit na palayan, isang batang lalaking alipin. Nakita
siya ng tagapagbantay at nilatigo siya, bumagsak ang bata. Pinuntahan siya
ni Toby at sinabi nito ang salita ng lumang Africa na minsan lang niyang
narinig kaya hindi niya agad maintindihan. Nakalimutan ng bata ang
narinig niya. Nagtungo si Toby at muling naibulong sa bata, nakuha niya
ang tamang salita. Nagpagulong-gulong siya sa hangin. Pansamantala
siyang nakalipad at siya ay idinuyan sa mainit na simoy ng hangin at muli
siyang nakalipad.
Iba-iba pa ang bumagsak dahil sa init, naroon lagi si Toby. Umiiyak
siya sa nakikita niyang bumabagsak at nandiyan siya upang iabot ang
kaniyang kamay “kumkumka yali, kum… tambe!” Pabulong niyang sabi at
muli na naman silang nakalipad at pumailanlang sa hangin. Ang isang
lumilipad ay maitim at may makislap na tungkod habang sila ay nasa taas
ng ulo ng tagapagbantay. Dumako sila sa pilapil, sa palayan, sa bakuran,
at sa batis na dinadaluyan ng tubig.
“Bihagin ang matanda,” sabi ng tagapagbantay.
11
“Narinig ko siyang sinabi ang mahiwagang salita, bihagin siya.”
Samantala, may isang tumatawag. Nakuha na ng tagapagbantay ang
kaniyang latigo upang itali si Toby. Kinuha niya ang kaniyang baril upang
patayin ang negrong si Toby.
Natawa lang si Toby, lumingon siya at ang sabi “heeee, heee! Hindi
ninyo kilala kung sino ako. Hindi rin ninyo alam kung sino pa ang ibang
tulad naming nasa palayan.” At muli niyang naibulong ang mahiwagang
salita bilang pangako sa angkan ng mga itim, sinabi niya ito sa lahat ng
mga kalahi nilang nasa palayan sa ilalim ng malupit na latigo.
“Buba… Yali... Buba... tambe…”
May napakalakas na sigawan at hiyawan, ang baluktot na likod ay
naunat, matatanda at batang mga alipin ay nakalipad na magkakahawak-
kamay. Nagsasalita habang nakabilog na animo singsing. Umaawit pero
hindi sila magkakahalo. Hindi pala sila umaawit; sila ay lumilipad sa
hangin, langkay-langkay na animo mga ibong tumatakip sa asul na
kalangitan, maiitim na anino. Hindi na mahalaga kung sila ay nakalilipad
nang napakataas. Tanaw nila ang plantasyon, ang taniman, paalis sa
lupain ng mga alipin. Lumilipad sila patungo sa kanilang kalayaan.
Kasabay nilang lumilipad si Toby at sila ay iniingatan nito. Hindi siya
umiiyak, hindi siya tumatawa, siya ay tagagabay. Nakita niya sa taniman
ang mga katutubong alipin na naghihintay kung sila ay makalilipad na
tulad nila.
“Isama ninyo kami sa paglipad,” kanilang wika, pero sila’y natatakot
sumigaw.
Hindi na nila nahintay na sila ay maturuang lumipad. Naghintay ng
pagkakataon na makatakbo, “paalam” ang sabi ng matandang tumatawag
na si Toby, “Kausapin mo sila, ulilang kaluluwa!” At siya ay lumipad at
naglaho.
Sinabi ng tagapagbantay sa kanilang panginoon ang kanilang
nasaksihan. “Ito ay isang kasinungalingan, gawa lamang ng liwanag.”
Subalit ang tagapagbantay ay hindi nagsalita sapagkat alam niya ang totoo.
Ang mga aliping hindi nakalipad ay nagpatuloy sa pagkukuwento sa
kanilang mga anak. Ang pangyayaring ito ay hindi nila malilimutan. Naalala
nila noong sila ay malaya at nakaupo sa paligid ng kanilang lupang
tinubuan.
At sinabi nila ito sa mga bata, ang tungkol sa mga taong hindi
nakalilipad hanggang ngayon.
-Mula sa Elements of Literature nina Holt et. Al. 2008. Texas, USA
12
Ano ang mito/mitolohiya?
13
Ano ang Spoken Word Poetry?
Mula sa https://www.coursehero.com/file/63780272/PANANALIKSIK-SA-SPOKEN-
POETRYdoc/
14
2. Sapat na kaalaman sa gramatika ng dalawang wikang kasangkot sa
pagsasalin. Ang kaalaman sa gramatika ng dalawang wika sa
pagsasalin ay kailangang-kailangan ng tagapagsalin sa pagsusuri ng
diwang nais ipabatid ng awtor, gayon din sa wastong paggamit ng
mga salita, wastong pagkakabuo, at pagkakasunod-sunod.
3. Sapat na kakayahan sa pampanitikang paraan ng pagpapahayag. Ang
kakayahang magsalita sa dalawang wikang kasangkot sa pagsasalin
at kaalaman sa gramatika ay hindi sapat para makapagsalin. Kaya
kung ang lahat ng salin ay patas, nagiging higit na mahusay na
tagapagsalin ang manunulat.
4. Sapat na kaalaman sa paksang isasalin. Marapat na ang tagapagsalin
ay may higit na kaalaman sa paksa sapagkat siya ay higit na
nakaaalam at nakauunawa sa mga konseptong nakapaloob dito.
5. Sapat na kaalaman sa kultura ng dalawang bansang kaugnay sa
pagsasalin.
Walang higit na mabisa kaysa ibang wika. Ang lahat ng wika ay
may sariling bisa at kakayahan bilang kasangkapan sa pagpapahayag ng
kulturang Pilipino at ng ibang bansa.
15
Pagyamanin
LIONGO
Sagot:__________________________________________
_
2. Ilarawan ang naging kilos at gawi ni Liongo.
Sagot:_________________________________________
_
3. Ano ang naging desisyon ni Liongo? Makatuwiran ba ito? Bakit?
Sagot:______________________________
_____________
Sagot:______________________________
_____________
16
B. Panuto: Bigyang-puna ang napanood na video clip tungkol sa
mitolohiyang pinamagatang, “Maaaring Lumipad ang Tao” sa pamamagitan
ng pagbibigay ng mga kaisipang nakapaloob dito. Itala ito sa tsart at lagyan
ng tsek (√) ang kolum kung ito ay makatotohanan o ‘di makatotohanan.
Ipaliwanag ang iyong sagot sa huling kolum. Gawin ito sa hiwalay na papel.
A. Tauhan
B. Tagpuan
C. Tema
D. Banghay
17
Gawain 3: Pagsasaling-wika
Isaisip
18
Panuto: Dugtungan ng angkop na kaisipan ang mga patlang upang mabuo
ang diwa ng mga pangungusap batay sa iyong natutuhan sa araling ating
tinalakay. Isulat ang sagot sa hiwalay na papel.
Isagawa
Goal (Layunin)
Nakasusulat ng iskrip ng spoken word poetry tungkol sa sariling
reaksiyon sa kasabihan sa wikang Ingles na, “Sometimes, it’s the smallest
decisions that can change your life forever” na isasalin sa wikang Filipino na
siyang mensaheng natutuhan sa binasang akda.
19
Role (Gampanin)
Ikaw ang napili bilang lider ng mga kabataan sa inyong lugar para sa
kampanyang, “Kabataan, Pag-asa Ka Sa Kinabukasan”.
Audience (Manonood)
Mga kabataan sa inyong lugar
Situation (Sitwasyon)
Bilang lider ng mga kabataan, ikaw ay naatasang magbigay ng
mahalagang payo at paalala tungkol sa paggawa ng mahahalagang desisyon
sa buhay upang matulungan ang mga kabataan sa inyong lugar na pag-
isipang mabuti ang mga desisyong dapat nilang gawin upang hindi sila
maligaw ng landas.
Product (Produkto)
Isang iskrip ng spoken word poetry tungkol sa sariling reaksiyon sa
kasabihan sa wikang Ingles na, “Sometimes, it’s the smallest decisions that
can change your life forever” na bibigkasin sa isang programa para sa mga
kabataan.
Standard (Pamantayan)
Lebel ng Pagsasagawa
Mga Kraytirya
5 puntos 4 na puntos 3 puntos 1 puntos
Ang buong tula Ang buong tula ay Ang buong tula Ang tula ay
Tema at ay nagpapakita nagpapakita ng ay may
Nilalaman ng matinding ekspresyon pangkaraniwan malabong
ekspresyon tungkol sa tema. at nagpapakita tema. Ang
tungkol sa May pagkakaugnay ng kaunting mga ideya ay
tema. Ang mga ang mga ideya sa repleksyon sa kulang at
ideya ay tula. tema. bahagyang
magkakaugnay konektado
at ito’y orihinal lamang.
na ginawa.
Lahat ng mga Halos lahat ng mga Halos lahat ng Hindi
Estruktura o linya ay maayos linya ay maayos na linya ay hindi organisado
Pagkakabuo ng na pinili at may pinili at may magkakatug- ang pagpili
Tula pagkakatugmaO pagkakatugma. ma. Hindi ng mga salita
rganisado ang Organisado ang organisado ang at ito ay
pagkakagawa at pagkakagawa. pagkakagawa walang
nakadadala sa tugma.
damdamin.
20
Tayahin
21
5. Piliin ang pahayag na hindi naglalarawan sa mitolohiya bilang akdang
pampanitikan.
A. Tumatalakay sa kultura at sa mga diyos o bathala.
B. Kuwento ng mga tao at ng mga mahiwagang nilikha.
C. Nagsasaad ng saloobin o pananaw ng may-akda tungkol sa
mga bagay-bagay.
D. Tradisyunal na salaysay na isinilang mula sa sinapupunan
ng kultura ng tradisyong oral.
22
9. Kakaunti lang ang nakaalam tungkol sa matagumpay na pagwawagi
ni Liongo sa digmaan laban sa mga Gala (Wagala). Kaya naibigay ng
hari ang kaniyang anak na dalaga upang ang bayaning si Liongo ay
mapabilang sa kaniyang pamilya. Anong kultura ng bansang Kenya
ang masasalamin sa mga pangungusap na ito?
A. Pantay-pantay ang katayuan ng mga tao sa lipunan ng
Kenya.
B. Binibigyang-parangal sa Kenya ang mga taong sikat sa
lipunan.
C. Tanging ang ama lamang ang may karapatang mamili ng
mapapangasawa ng kaniyang anak.
D. Malaki ang pagpapahalaga ng lipunan sa Kenya sa mga
bayaning may angking lakas at kapangyarihan.
23
Karagdagang Gawain
1. Tauhan
2. Tagpuan
3. Tema
4. Banghay
24
25
Tuklasin Pagyamanin
Subukin
Gawain 1. Nakadepende sa Gawain 1. Nakadepende sa
1. D
pag-unawa ng mag-aaral sa pag-unawa ng mag-aaral sa
2. B
akda. akda.
3. C
Gawain 2. Nakadepende sa
4. B
Gawain 2. pagsusuri ng mag-aaral sa
5. C
Pahalang dalawang mitolohiyang
6. B
1. nakawala 2. mahuli kaniyang binasa at
7. C
3. katagalan pinanood.
8. D
Pababa Gawain 3. Pagsasaling-wika
9. D
1. nagtaksil 2. plano A. 1. power 4. sky
10. C
Gawain 3. Pagsasaling-wika 2. magic 5. keeper
1. karamihan 3. slave
2. pang-araw-araw B. 1. Manatili sa tahanan
3. tahanan upang maligtas ang buhay.
4. pagsusuot 2. Laging magsuot ng
5. mapangalagaan face mask upang
6. pagtitipon mapangalagaan ang iyong
7. pamahalaan sarili.
8. mag-aaral 3. Manalangin sa
9. banta Panginoon para sa mabuting
10. Umaasa kalusugan at kaligtasan.
Isaisip Isagawa Tayahin
Nakadepende sa mag- Nakadepende sa 1. B
aaral kung ano-anong mag-aaral kung ano ang 2. B
mahahalagang kaalaman magiging reaksyon niya sa 3. D
ang kaniyang natutuhan mahalagang mensaheng nais 4. B
ipabatid ng tinalakay na 5. C
mula sa araling tinalakay.
akda na gagawin niya sa 6. D
7. D
pamamagitan ng spoken
8. D
word poetry.
9. D
10. A
Susi sa Pagwawasto
Sanggunian
26