Ipahayag ang iyong kuro-kuro, opiniyon o pananaw hinggil sa paksang: “Ang

Hidwaan sa pagitan ng mga Kristiyano at ng mga Muslim sa Mindanao.” Ano sa

tingin mo ang dahilan ng hindwaan sa dalawang panig? Ano ang iyong magiging
hakbang upang mabigyang solusyon ang alitan sa mga nasabing grupo?

Lahat naman tayo ay nauuhaw sa seguridad, nababahala sa patuloy na

kaso ng karahasan at higit sa lahat, gusto nating nakararami ang konsepto ng
pagkakaisa ganunpaman, ang pagkaka-iba nang ating mga pananaw at
prinsipyo sa buhay ay syang nagiging kritiko at epektibong basehan ng
kaototohanan at kung minsan pa nga ay siyang tulay sa pagkasira ng ating
samahan. Ngunit hanggang saan nga ba ang ating nalalaman?

Lingid sa kaalaman ng lahat, sa kasalukuyan tayo ay may kinakaharap na

isyu ukol sa madugong panunupil tungkol sa hidwaan sa pagitan ng Kristiyano at
ng Muslim sa bahagi ng Mindanao. Bilang isang mamayan kagaya mo, hindi
natin ito gusto ngunit malaking bahagi ng suliraning ito ay dulot ng indikasyon ng
kolonisasyon at pagkabilang ng mga lipi ng muslim sa laylayan ng ating lipunan.
Bukod pa rito ang nabanggit na hidwaan ay kaisa sa mga kritikal na problemang
hinaharap ng ating gobyerno at syang maaaring magdulot ng banta sa ating
liberalismo kung ito ay hindi pag-uukulan ng sapat na pansin, hindi lamang sa
ating mga mamamayan datapwat kalakip na rin ang iba pang karatig-bansa sa
rehiyon ng timog-silangan. Sa katanuyan, malaking parte ng ating kolonyal na
kasaysayan ang naging sanhi nang hindi pagkakaunawaan ng Kristiyano at ng
Muslim lalo na kung ito ay ating babalikan. Noong panahong ng mga Amerikano
sa Pilipinas ay nagtatag ng patakaran na syang magsusulong nang pagkaka-isa
ng mga Bangsamoro at muslim at ng mga Kristyanong Pilipino sa araw ng
pagtatag ng Republika ng Pilipinas subalit maringil ring ipinabatid ng mga
bangsamoro at muslim sa mga Amerikano noon na sila ay hindi sang-ayon sa
layunin ng patakarang ito. Ngunit sila ay hindi niringgan hanggang sa hinikayat
ng patakarang ito na anyayahan ang mga kristyanong Pilipino na malawakang
lumipat sa Mindano sapagkat sagana ito sa likas na yaman kung ito ay
ikukumpara sa Luson at Bisayas. Naging sahi rin ng paglipat ng Kristyano ang
pagkabawas ng populasyon ng mga muslim sa timog-silangan ng Pilipinas at
simula noon ito ay naging seryosong suliranin ukol sa lipi ng mga muslim na labis
na nag-iwan sa kanila ng hindi magandang pangitain pukol sa kanilang
karapatan para sa kanilang mga ninuno, dominanteng lupain at ekonomiya. Para
sa mga Muslim ang tanging paraan lamang para mabawi ang kanilang karapatan
para sa kalayaan ay ang pagtatatag ng Republika ng Bangsamoro at ang
sakatuparan ng kasunduan ng Tripoli para sa autonimiya ng kanilang gobyerno.
Pangalawang sanhi rin ng hidwaang ito ay ang pagkakaiba-iba ng Kristiyano at
Muslim sa aspeto ng spiritwalismo at relihiyon kung saan ang mga Muslim ay
lumilipat ng relihiyon papunta sa Kristyanismo at ganoon rin naman sa mga
kristyanong nais maging Muslim at ito ay nagpapahiwatig lamang na ang
ganitong uri ng aksyon ay syang paglabag sa paniniwala at pananampalataya ng
bawat isa sa perspektibo ng magkaibang panig. Sa kabila nito ay hindi pa rin
maitatanggi na sa loob nang napakatagal na panahon ng pakikipaglaban ng mga
Muslim para sa kanilang kalayaan mula sa mga Kristyano ay naisulong parin nila
ang pantay na pagtitiwala ng mga Muslim at Kristyano sa isa’t-isa laban sa iba`t-
ibang uri ng kawalan ng katarungan sa lipunan. Dahil dito marapat lang rin nating
isipin na makabuluhang epekto ang maidudulot ng wastong pagbibigay ng
tamang impormasyon at edukasyon sa bawat mamamayan partikyular na sa
mga Muslim na adbokasiya rin naman nilang panatilihan ang kapayapaan at
makipagtulungan sa mga gawaing magbibigay importansya sa sibil at kultura ng
nakararami. Sa napapanahong isyu ngayon tungkol sa pagitan ng Muslim at
Kristyano ang alitan sa magkabilang grupo ay panahon pa ng kolonosisasyon
nang umusbong ito at sa aking palagay, apat na hakbang lamang ang posibleng
solusyon upang matigil na ang alitang ito: a) Simulan natin sa pagtanggap ng
ating pagkakaiba-iba at pagtanaw sa bawat isa na tayong lahat ay may
pagkakapantay-pantay sa larangan ng adbokasiya para sa hustisya; b) Lubos na
pagapahalaga at pakikinig sa kultura at paniniwala ng iba; c) Malumunay na
pakikipag-ugnayan at pakikipagpatawaran ng mga maling nagawa sa
magkabilang panig; at d) Pagtataguyod ng lupon ng mga tagapamahala mula sa
Muslim at Kristyano sapagkat ito ay lubos na makakatulong para sa kaunlaran,
kaayusan at kapayapaan ng lahat.

Mahalagang ating matandaan na ang ating lipunan ay may iba’t-ibang

suliranin na nilulutasan at pilit na sinusulusyonan ganunpaman ang bawa’t isa sa
atin ay may sapat antas ng kaalaman upang maki-alam at makipaglaban. Kung
minsan sa pagitan ng hidwaan hindi lang sa karahasan, militar o politika
mareresolba ang problema sa kultura at paniniwala ng bawat-isa. Bilang isang
responsableng nilalalang kailangan rin nating matutong tumanggap ng kalagayan
sa ating pinakabagsak na sitwasyon sapagkat ito ang maaaring magdala sa atin
sa kapayapaan at tunay na kalayaang ating hinahangad. At sa halip na tayo ay
pangibabawan ng galit at alitan tayo dapat ay hindi nakikipagdebatihan at
nagpapabigatan ng problema kundi dapat ay nagtutulungan sa problema
anuman ang ating pagkaka-iba.