Panahon ng Bagong Lipunan

Kaligirang pangkasaysayan
Ang panahon ng Bagong Lipunan ay tumutukoy sa panahon ng pamumuno ni Pangulong
Ferdinand Marcos mula 1972 hanggang 1986. Ito ay nagsimula sa pagpapalabas ng
proklamasyon ng Batas Militar noong Setyembre 21, 1972, na nagpataw ng martial law sa
buong bansa. Sa panahong ito, binawasan ang mga karapatan ng mamamayan at tumaas ang
kapangyarihan ng militar at ng gobyerno.
Sa panahon ng Bagong Lipunan, nagkaroon ng mga programa at polisiya na naglalayong
mapabuti ang kalagayan ng bansa. Kabilang dito ang pagpapalawak ng imprastraktura,
pagtitiyak ng seguridad at kaayusan, at pagsulong ng pagsasaka at industriya. Gayunpaman,
naging seryoso ang paglabag sa karapatang pantao, katiwalian sa pamahalaan, at kawalan ng
kalayaan sa pamamahayag.
Sa panahong ito ay pinagsikapan ng bagong lipunan na maputol ang mga malalaswang babasahin
at ang mga akdang nagbibigay ng ng masamang impluwensya sa moral ng mga mamamayan,
ipinatigil din ang publikasyon ng mga pahaga, gayon din ang sirkulasyon ng mga ito, mapa-
pambansa man o pampaaralan.

Ipinatigil din sa panahon ng bagong lipunan ang pagpapalabas ng mga panooring pantelibisyon
tulad ng mga pelikula gayon din ang mga programa sa radyo, ngunit naibalik din muli ang mga
ito noong nagtatag ang pamahalaang militarista ng bagong kagawaran na tinawag na "Ministri ng
Kabatirang Pangmadla" na sinasabing pinamunuan ni Francisco "Kit" Tatad, ang Ministri na ito
ang namahala at sumubaybay sa mga pahayagan at maging sa mga samahang pampaaralan.
Pagkatapos maibalik muli ang ang mga pahayagan sa bansa ay sinasabing ang panahon na ito ang
pinakamasiglang bahagi ng panitikan sapagkat sa tulong ng dating Unag Ginang Imelda Marcos
na hindi lamang nagpatayo ng mga gusali kundi nagpatayo din ng Cultural Center of the
Philippines, Folk Arts Theater, at ang Metropolitan Theater na muling nagbigay- buhay sa mga
sinaunang dula tulad ng Senakulo, Sarsuela, Embayoka ng mga Muslim, at iba pa. Sa panahon
din nga bagong lipunan ay naging laganap ang pag-awit sa wikang Filipino, at nagningning ang
pampanitikang Filipino.

Ang panahon ng Bagong Lipunan ay isang mahalagang yugto sa kasaysayan ng Pilipinas.

Narito ang ilan sa mga mahahalagang pangyayari sa panahong ito:
 Proklamasyon ng Batas Militar (1972) - Noong Setyembre 21, 1972, nagpahayag si
Pangulong Ferdinand Marcos ng Batas Militar sa buong bansa. Ito ay nagpataw ng
martial law, kung saan binawasan ang mga karapatan ng mamamayan at tumaas ang
kapangyarihan ng militar at ng gobyerno.

 Maraming Paglabag sa Karapatang Pantao - Sa panahon ng Batas Militar, naganap ang

maraming paglabag sa karapatang pantao, tulad ng mga pagkakamatay, pagkawala, at
pang-aabuso sa mga tao. Ito ay isa sa pinakamalaking suliranin ng panahon ng Bagong
Lipunan.

Noong panahon ng Bagong Lipunan sa Pilipinas, maraming paglabag sa mga

karapatang pantao ang naganap. Narito ang ilan sa mga ito:

1. Paglabag sa karapatang magpahayag: Sa ilalim ng rehimeng Marcos, pinigilan ang

malayang pamamahayag at pinatahimik ang mga kritiko ng pamahalaan.
Binabantayan at pinahihirapan ng militar at pulisya ang mga mamamahayag at
aktibista.

1
 2. Paglabag sa karapatang magtipon-tipon: Pinagbawal ang mga pagtitipon o
demonstrasyon at pinigilan ng militar at pulisya ang mga rali at protesta. Marami
ang dinakip, inaresto at kinulong ng mga awtoridad.

3. Paglabag sa karapatang pantao sa mga bilangguan: Sa panahon ng Bagong

Lipunan, maraming bilanggo ang dinakip at inaresto nang walang kaukulang warrant
of arrest. Sa mga bilangguan, marami ang naging biktima ng torture at pagpapahirap.

4. Paglabag sa karapatang magkaroon ng patas na paglilitis: Maraming political

prisoners ang kinulong at pinaratangan ng mga gawa-gawang kaso. Hindi rin
nakakamit ng mga bilanggo ang tamang proseso ng paglilitis, kaya't naging marahas
ang kanilang pagtrato sa mga bilanggo.

5. Paglabag sa karapatang magkaroon ng trabaho at tamang sahod: Dahil sa

patakarang neoliberalismo na ipinatupad ng rehimeng Marcos, maraming
manggagawa ang nawalan ng trabaho at hindi nakatanggap ng tamang sahod.
Naging biktima rin ng diskriminasyon sa trabaho ang mga aktibista at kritiko ng
pamahalaan.

6. Paglabag sa karapatang magkaroon ng lupa: Sa ilalim ng mga patakaran ng

rehimeng Marcos, maraming mga magsasaka ang nawalan ng kanilang lupa dahil sa
pang-aagaw ng mga malalaking korporasyon at pribadong indibidwal. Naging
biktima rin ng karahasan at pagpapahirap ang mga lider-magsasaka na lumalaban sa
pang-aagaw ng kanilang lupang sinasaka.

7. Paglabag sa karapatang magkaroon ng malusog na kapaligiran: Dahil sa mga

polusyon at pang-aabuso sa kalikasan na naganap sa panahon ng Bagong Lipunan,
marami ang nagkasakit at namatay sa mga komunidad na apektado ng mga paglabag
na ito.

 Unang Halalan sa Ilalim ng Batas Militar (1978) - Noong 1978, ginanap ang unang
halalan sa ilalim ng Batas Militar. Ito ay pinamunuan ng mga kandidato ng Kilusang
Bagong Lipunan (KBL), ang partido ni Marcos. Ito ay naging kontrobersyal dahil sa mga
paglabag sa karapatang pantao at kawalan ng kalayaan sa panahon ng Batas Militar.

Sa halalan na ito, ang mga mamamayan ay binigyan ng pagkakataon na bumoto para sa

mga lokal na opisyal tulad ng mga alkalde, bise-alkalde, at konsehal sa kanilang mga
bayan at lungsod. Gayunpaman, ang mga kandidato ay nakatuon sa mga partido na
kontrolado ng pamahalaan at ng mga kaalyado ng rehimeng Marcos.

Maraming paglabag sa karapatang pantao ang naganap sa panahon ng halalan na ito. Ang
mga kritiko ng pamahalaan at mga taong lumalaban sa Batas Militar ay tinutugis at
inaaresto ng militar at pulisya. Marami rin ang nabiktima ng karahasan at pang-aabuso ng
mga taong nasa poder.

Sa kabila ng mga pagbabawal at pagbabanta sa mga kritiko ng pamahalaan, nagsagawa

pa rin ng mga protesta at demonstrasyon ang mga aktibista at mga mamamayan. Ito ay
nagpakita ng kanilang determinasyon na labanan ang Batas Militar at ipaglaban ang
kanilang mga karapatan at kalayaan.

2
  Pagbangon ng Ekonomiya (1981-1983) - Sa panahong ito, nakapagbigay ng mga
programa ang gobyerno para sa pag-angat ng ekonomiya ng bansa. Ito ay nagresulta ng
pagkakaroon ng maraming trabaho at pagpapabuti ng kabuhayan ng mga tao.

Sa kabila ng mga hakbang na ito, ang pagbangon ng ekonomiya noong 1981-1983 ay

hindi naging sapat upang malutas ang mga suliraning pang-ekonomiya ng bansa. Ang
pagtaas ng mga presyo ng langis at pagbagsak ng pandaigdigang ekonomiya ay
nakaaapekto sa ekonomiya ng Pilipinas. Nadagdagan pa ito ng mga pahirap tulad ng
pagsingil ng mga utang sa ibang bansa at ang pagkakaroon ng katiwalian sa pamahalaan.

Dahil sa mga suliraning ito, nagresulta ang mga hakbang na isinagawa ng pamahalaan sa
mataas na antas ng utang ng bansa, pagdami ng mga mahihirap, at pagkawala ng tiwala
ng mga mamamayan sa pamahalaan.

 Pagkamatay ni Ninoy Aquino (1983) - Noong Agosto 21, 1983, binaril at pinatay si
Ninoy Aquino, isang kilalang lider ng oposisyon at kritiko ni Marcos. Ito ay nagdulot ng
malaking pagkamuhi sa pamahalaan at sa pangulo. Noong 1980, siya ay nahatulan ng
habambuhay na pagkakakulong dahil sa mga akusasyon ng pagtatraydor sa bansa.
Matapos ang tatlong taong pagkakabilanggo sa Estados Unidos, nagpasya si Ninoy na
bumalik sa Pilipinas upang harapin ang mga akusasyon at magtuloy ng pakikibaka para
sa demokrasya.

Ang pagkamatay ni Ninoy Aquino ay nagdulot ng malawakang pagkondena sa loob at

labas ng bansa. Nagpakita rin ito ng lakas at determinasyon ng mga Pilipino upang
ipaglaban ang kalayaan, demokrasya, at karapatang pantao. Ito ay nagresulta sa pagsibol
ng People Power Revolution ng 1986 na nagdulot ng pagpapatalsik kay Ferdinand
Marcos at pagtatag ng demokrasya sa Pilipinas.

 People Power Revolution (1986) - Nagsimula ang People Power Revolution noong
Pebrero 22, 1986, sa pamamagitan ng isang mapayapang pagtitipon sa EDSA (Epifanio
de los Santos Avenue) sa Maynila. Nagkaroon ng malawakang pagkilos ng mga
mamamayan, kasama na ang mga religious leaders, media, at mga sundalo, upang
ipaglaban ang kanilang mga karapatan at pabagsakin ang rehimen ni Marcos.
Ang kilusan ay pinangunahan ng mga lider ng oposisyon tulad ni Corazon Aquino, ang
balo ni Ninoy Aquino, na naging simbolo ng pagkakaisa ng mamamayan. Ang People
Power Revolution ay isang mapayapang kilusan na nakilala sa buong mundo dahil sa
pagiging malawak at hindi marahas na paraan ng pagpapatalsik sa isang diktador.

Ang pagkakaroon ng malawakang suporta ng mamamayan, media, simbahan, at iba pang

sektor ng lipunan ay naging mahalagang dahilan ng tagumpay ng kilusan.

Mga Manunulat sa Panahon ng Bagong Lipunan

Narito ang ilan sa mga kilalang manunulat sa panahon ng Bagong Lipunan at ang kanilang mga
akda:

1. Jose Garcia Villa

Isang makata na kilala sa kanyang mga tula na may malikhaing paggamit ng wika at imahe. Ilan
sa kanyang mga tula ay "The Anchored Angel", "Lyric 17", at "Have Come, Am Here".
3
Ipinakikita ng kanyang mga tula ang kanyang paglalarawan sa kanyang mga personal na
karanasan, mga obserbasyon, at kanyang mga kaisipan tungkol sa buhay at lipunan.
2. N.V.M. Gonzalez
Isang manunulat na kilala sa kanyang mga maikling kwento at nobela. Ilan sa kanyang mga
akda ay "The Bread of Salt", "Children of the Ash-Covered Loam", at "A Season of Grace".
Ang kanyang mga akda ay tumatalakay sa mga karanasan ng mga ordinaryong Pilipino sa
kanilang mga pamayanan at ang mga suliranin ng lipunan, tulad ng kahirapan, kawalan ng
hustisya, at iba pa.
3. Jose F. Lacaba
Isang makata, manunulat, at aktibista na kilala sa kanyang mga tula, maikling kwento, at mga
sanaysay. Ilan sa kanyang mga akda ay "Ang Pagbabalik ng Prinsesa", "Mga Agos sa Disyerto",
at "Days of Disquiet, Nights of Rage". Ang kanyang mga akda ay tumatalakay sa mga isyu ng
panlipunang hustisya, kalayaan, at kung paano mapapabuti ang kalagayan ng mga ordinaryong
Pilipino.Isinulat din niya ang "Kagila-gilalas na Pakikipagsapalaran ni Juan dela Cruz" na isang
koleksyon ng mga mapauyam, katawa-tawa at mapanuksong mga tula.
4. Nick Joaquin
Isang manunulat na kilala sa kanyang mga nobela, maikling kwento, at mga sanaysay na
tumatalakay sa kasaysayan at kultura ng mga Pilipino. Ilan sa kanyang mga akda ay "The
Woman Who Had Two Navels", "May Day Eve", at "A Portrait of the Artist as Filipino". Ang
kanyang mga akda ay nagpapakita ng kanyang interes sa kasaysayan, kultura, at kalagayan ng
mga Pilipino.

5. Lualhati Bautista
Isang kilalang manunulat ng nobela na tumatalakay sa mga suliranin ng lipunan, tulad ng
kahirapan, kawalan ng hustisya, at karahasan. Ilan sa kanyang mga akda ay "Dekada '70",
"Desaparesidos", at "Bata, Bata... Pa'no Ka Ginawa?". Ang kanyang mga nobela ay nagpapakita
ng kanyang kritikal na pagtingin sa lipunan at pagpapakita ng kanyang adhikain para sa tunay
na kalayaan at katarungan sa bansa.
6. Ponciano B.P. Pineda
"Pilipino: Isang Depinisyon" Tinalakay sa tula na ito ang sariling pagkakakilanlan ng mga
Pilipino, kabilang na ang suliranin ng bansa kaugnay ng isyu ng kolonyalismo,imperyalismo at
rehiyonalismo.
7. Virgilio Almario
"Doktrinang Anak Pawis" papuri sa mga mangagawa, magsasaka at kapuspalad sa buhay.
8. Alejandro Abadilla
"Parnasong Tagalog" Katipunan ng mga piling tula mula kina Huseng Sisiw at Balagtas
hanggang sa kasalukuyang panahon ng pamumulaklak at pag unlad.
9. Teo Antonio
"Litanya kay Sta. Clara" Ang paksa nito ay kaugnay sa pagtuligsa sa ilang programa ng bagong
lipunan partikular na ang hinggil sa isyu ng pagpaplano ng pamilya.
10.Ruth Elynia Mabanglo
"Regla sa Buwan ng Hunyo" at "Ang maging Babae" na pumapatungkol sa isyu sa feminismo.
4
Karamihan sa mga panitikan sa panahon ng bagong lipunan ay pumapatungkol sa ikauunlad ng
bayan, luntiang rebolusyon, pagpaplano ng pamilya, wastong pagkain, drug addiction,
polusyon, at iba pa. Ang mga manunulat na ito ay ilan lamang sa mga nakilala at nagpakita ng
kanilang husay sa pagsulat at pagpapahayag ng kanilang mga paniniwala sa kabila ng mga
paghihigpit sa kalayaan sa pamamahayag sa panahon ng Bagong Lipunan.