ალკანები და ციკლოალკანები

1. დაწერეთ ალკანების მიღების რეაქციის ტოლობები:

ა) მონოქლორეთანზე მოლეკულური წყალბადის მოქმედებით;
ბ) მონოქლორეთანზე მეტალური ნატრიუმის მოქმედებით (ვიურცის სინთეზი);
გ) მონოქლორმეთანს, მონოქლორეთანსა და მეტალურ ნატრიუმს შორის მიმდინარე რეაქციის
ტოლობა (ვიურცის სინთეზი);
დ) ეთანის მიღების რეაქციის ტოლობა ნახშირბად(II)-ის ოქსიდის კატალიზური ჰიდრირებით
(ფიშერ-ტროპშის რეაქცია);
ე) ბუტანის მიღების რეაქციის ტოლობა ნახშირბად(II)-ის ოქსიდის კატალიზური ჰიდრირებით
(ფიშერ-ტროპშის რეაქცია);

მეთანის მიღების რეაქციის ტოლობა:

ა) ნატრიუმის აცეტატის (ძმარმჟავა ნატრიუმის მარილი) და ნატრიუმის ტუტის ნარვის
გახურებით;
ბ) ალუმინის კარბიდზე (ალუმინის ნაერთი ნახშირბადთან) წყლის მოქმედებით.

ციკლოალკენების მიღების რეაქციის ტოლობები:

ა) 1,3-დიქლორპროპანზე ნატრიუმის მოქმედებით;
ბ) 1,3-დიქლორბუტანზე ნატრიუმის მოქმედებით;
გ) 1,4-დიქლორბუტანზე ნატრიუმის მოქმედებით;
დ) 2,4-დიქლორპენტანზე ნატრიუმის მოქმედებით.

2. დაწერეთ:
ა) მეთანის ქლორირების რეაქციის ტოლობები სინათლეზე;
ბ) პროპანის ქლორირების რეაქციის ტოლობა სინათლეზე (ერთი საფეხური);
გ) პროპანის ნიტრირების რეაქციის ტოლობა (140 ℃, განზ. HNO3);
დ) მეთანის წვის რეაქციის ტოლობა;
ე) პროპანის წვის რეაქციის ტოლობა;

ალკენები და ალკადიენები
1. დაწერეთ ალკენების მიღების რეაქციის ტოლობები:
ა) ეთილის სპირტის შიგამოლეკულური დეჰიდრატაციით (გოგორდმჟავას თანაობისას);
ბ) 2-ქლორპროპანზე ნატრიუმის ტუტის სპირტხსნარის მოქმედებით;
გ) 1-ქლორბუტანზე ნატრიუმის ტუტის სპირტხსნარის მოქმედებით
დ) ეთანის კატალიზური დეჰიდრირებით;
ე) 1,2-დიქლორპროპანზე თუთიის ფხვნილის მოქმედებით;
ვ) პროპინის კატალიზური ჰიდრირებით.

2. დაწერეთ:
ა) ეთენის ქლორირების რეაქციის ტოლობა;
ბ) ეთენის ჰიდროქლორირების რეაქციის ტოლობა;
გ) პროპენის ქლორირების რეაქციის ტოლობა;
დ) პროპენის ჰიდროქლორირების რეაქციის ტოლობა;
ე) ეთენის ჰიდრატაციის რეაქციის ტოლობა (გოგირდმჟავას თანაობისას);
ვ) პროპენის ჰიდრატაციის რეაქციის ტოლობა (გოგირდმჟავას თანაობისას);
ზ) ეთენის ჰიდრირების რეაქციის ტოლობა (გოგირდმჟავას თანაობისას);
თ) პროპენის ჰიდრირების რეაქციის ტოლობა (გოგირდმჟავას თანაობისას);
ი) ეთენის პოლიმერიზაციის რეაქციის ტოლობა;
კ) პროპენის პოლიმერიზაციის რეაქციის ტოლობა;
ლ) 2-მეთილ-2-ბუტენის ჰიდრატაციის რეაქციის ტოლობა (გოგირდმჟავას თანაობისას).

3. დაწერეთ ალკადიენების მიღების რეაქციის ტოლობები:

ა) ბუტანის კატალიზური დეჰიდრირებით (მაღალ ტემპერატურაზე, კატ.Cr2O3);
ბ) 2-მეთილბუტანის კატალიზური დეჰიდრირებით (მაღალ ტემპერატურაზე, კატ.Cr2O3);
გ) ეთანოლის ერთდროული დეჰიდრირება- დეჰიდრატაციით (მაღალ t-ზე, კატ. ZnO, Al2O3;
ლებედევის რეაქცია).
4. დაწერეთ
ა) 1,3-ბუტადიენის პოლიმერიზაციის რეაქციის ტოლობა;
ბ) 2-მეთილბუტადიენ-1,3-ის პოლიმერიზაციის რეაქციის ტოლობა;

ალკინების
1. დაწერეთ ალკინების მიღების რეაქციის ტოლობები:
ა) 1,2-დიქლორპროპანზე ნატრიუმის ტუტის სპირტხსნარის მოქმედებით;
ბ) 1,1-დიქლორპროპანზე ნატრიუმის ტუტის სპირტხსნარის მოქმედებით;
გ) კალციუმის კარბიდზე წყლის მოქმედებით;
დ) მეთანის გახურებით 1500℃ −ტემპერატურაზე;
ე) ეთანის კატალიზური დეჰიდრირებით.
2. დაწერეთ:
ა) ეთინის კატალიზური ჰიდრირების (Ni, Pt) რეაქციის ტოლობა;
ბ) პროპინის კატალიზური ჰიდრირების (Ni, Pt) რეაქციის ტოლობა;
გ) ეთინის ჰიდრობრომირების რეაქციის ტოლობა;
დ) პროპინის ჰიდრობრომირების რეაქციის ტოლობა;
ე) ეთინის ჰიდატაციის რეაქციის ტოლობა (ვერცხლისწყალ(II)-ის მარილების თანაობისას ;
კუჩეროვის რეაქცია);
ვ) პროპინის ჰიდატაციის რეაქციის ტოლობა (ვერცხლისწყალ(II)-ის მარილების თანაობისას ;
კუჩეროვის რეაქცია);
ზ) ბუტინ-1-ის ჰიდრატაციის რეაქციის ტოლობა (ვერცხლისწყალ(II)-ის მარილების
თანაობისას).
თ) ეთინის წვის რეაქციის ტოლობა;
ი) პროპინის წვის რეაქციის ტოლობა;
კ) ეთინის ტრიმერიზაციის რეაქციის ტოლობა.
 არომატული ნახშირწყალბადები

1. დაწერეთ
ა) ციკლოჰექსანის დეჰიდრირების რეაქციის ტოლობა მაღალ ტემპერატურაზე (Pt, Pd);
ბ) ნ-ჰექსანის ერთდროული დეჰიდრირება ციკლიზაცის რეაქციის ტოლობა (450-500℃, Cr2O3);
გ) აცეტილენის (ეთინის) ტრიმერიზაცის რეაქციის ტოლობა (მაღალ ტემპერატურაზე,
გააქტივებულ ნახშირზე გატრებისას);
დ) ჰეპტანის დეჰიდრირება-ციკლიზაციის რეაქციის ტოლობა მაღალ ტემპერატურაზე (Pt, Pd);
ე) ბენზოლზე პროპენის ურთიერთქმედების რეაქციის ტოლობა (kat.AlCl3, FeCl3, SnCl4);
ვ) პროპინის ტრიმერიზაციის რეაქციის ტოლობა (650℃, გააქტივებული ნახშირი).

2. დაწერეთ
ა) ბენზოლის ბრომთან ურთიერთქმედების რეაქციის ტოლობა (kat. FeBr3);
ბ) ბენზოლის ნიტრირების რეაქციის ტოლობა (მანიტრირებელი ნარევით - HNO3+H2SO4);
გ) ფენოლის მონონიტრირების რეაქციის ტოლობა;
დ) ბენზოლსულფომჟავას მონონიტრირების რეაქციის ტოლობა;
ე) იზოპროპილბენზოლის მონონიტრირების რეაქციის ტოლობა;
ვ) ქლორბენზოლის მონონიტრირების რეაქციის ტოლობა;

სპირტები და ფენოლები

1. სპირტების მიღების რეაქციის ტოლობები:

ა) მონოქლორეთანზე ნატრიუმის ტუტის წყალხსნარის მოქმედებით;
ბ) ეთენის კატალიზური ჰიდრატაციით (kat H2SO4);
გ) პროპიენის კატალიზური ჰიდრატაციით (kat H2SO4);
დ) 2-მეთილბუტ-2-ენის კატალიზური ჰიდრატაციით (kat H2SO4);
ე) ეთანალის კატალიზური (Ni, Pt) აღდგენით;
ვ) პროპანონის კატალიზური (Ni, Pt) აღდგენით;
ზ) გლუკოზის სპირტული დუღილით;
თ) ეთილენგლიკოლის მიღების რეაქციის ტოლობა 1,2-დიქლორეთანზე ნატრიუმის ტუტის
წყალხსნარის მოქმედებით;
ი) გლიცეროლის მიღების რეაქციის ტოლობა 1,2,3-ტრიქლორპროპანზე ნატრიუმის ტუტის
წყალხსნარის მოქმედებით;
კ) გლიცეროლის მიღება ცხიმის ჰიდროლიზით;
ლ) ფენოლის მიღების რეაქციის ტოლობა მონოქლორბენზოლის ტუტე ჰიდროლიზით.

2. დაწერეთ:
ა) მეთანოლის მეტალურ ნატრიუმთან ურთიერთქმედების რეაქციის ტოლობა;
ბ) ეთანოლის მოლეკულათშორისი დეჰიდრატაციის რეაქციის ტოლობა (გოგირდმჟავას
თანაობისას; ეთერიფიკაციის რეაქცია);
გ) ეთანოლის შიგამოლეკულეკულური დეჰიდრატაციის რეაქციის ტოლობა (გოგირდმჟავას
თანაობისას);
დ) ეთანოლის ძმარმჟავასთან ურთიერთქმედების რეაქციის ტოლობა (მჟავა არეში;
ესტერიფიკაციის რეაქცია);
ე) 2-მეთილპროპანოლ-1-ის შიგამოლეკულური დეჰიდრატაციის რეაქციის ტოლობა
(გოგირდმჟავას თანაობისას);
ვ) ფენოლის მეტალურ ნატრიუმთან ურთიერთქმედების რეაქციის ტოლობა;
ზ) ფენოლის ნატრიუმის ტუტესთან ურთიერთქმედების რეაქციის ტოლობა;
თ) ფენოლის ბრომირების რეაქციის ტოლობა;
ი) 2,3-დიმეთილბუტანდიოლ-2,3-ის დეჰიდრატაციის რეაქციის ტოლობა (ალუმინის ოქსიდის
თანაობისას, მაღალ ტემპერატურაზე);
კ) ფენოლსა და მეთანალს (ფორმალდეჰიდს) შორის მიმდინარე პოლიკონდენსაციის
რეაქციის ტოლობა;
ლ) 1,4-ბუტანდიოლის დეჰიდრატაციის (მჟავების თანაობისას) რეაქციის ტოლობა.

ალდეჰიდები და კეტონები

1. დაწერეთ ალდეჰიდების და კეტონების მიღების რეაქციის ტოლობები:

ა) ეთანოლის ჰაერის ჟანგბადით ჟანგვით (მაღალ ტემპერატურაზე, Cu-ის თანაობისას);
ბ) 2-პროპანოლის ჰაერის ჟანგბადით ჟანგვით (მაღალ ტემპერატურაზე, Cu-ის თანაობისას);
გ) ეთანოლის დეჰიდრირებით( Cu ან Ag-ის თანაობისას);
დ) 2-პროპანოლის დეჰიდრირებით( Cu ან Ag-ის თანაობისას);
ე) 2-მეთილპროპანალის მიღების რეაქციის ტოლობა შესაბამისი დიჰალოგენალკანის
ჰიდროლიზით (ტუტის წყალხსნარი);
ვ) დაწერეთ პენტანონ-2-ის მიღების რეაქციის ტოლობა შესაბამისი დიჰალოგენალკანის
ჰიდროლიზით (ტუტის წყალხსნარი);

2. დაწერეთ:
ა) მეთანალის ურთიერთქმედების რეაქციის ტოლობა ვერცხლ(I)-ის ამონიაკალურ ხსნართან
(ვერცხლის სარკის რეაქცია; გამარტივებულად Ag2O-თან);
ბ) ეთანალის ურთიერთქმედების რეაქციის ტოლობა ვერცხლ(I)-ის ამონიაკალურ ხსნართან
(ვერცხლის სარკის რეაქცია; გამარტივებულად Ag2O-თან) ;
გ) ეთანალის ურთიერთქმედების რეაქციის ტოლობა ციანწყალბადმჟავასთან;
დ) პროპანონის ურთიერთქმედების რეაქციის ტოლობა ციანწყალბადმჟავასთან;
ე) ეთანალის ურთიერთქმედების რეაქციის ტოლობა ეთანოლთან (ნახევარაცეტალის
წარმოქამნა);
ვ) პროპანონის ურთიერთქმედების რეაქციის ტოლობა ეთანოლთან (ნახევარკეტალის
წარმოქმნა);
ზ) 5-ჰიდროქსიპენტანალის შიგამოლეკულური ურთიერთქმედებით ციკლური
ნახევარაცეტალის წარმოქმნის რეაქციის ტოლობა;
თ) 6-ჰიდროქსიპენტან-2-ონის შიგამოლეკულური ურთიერთქმედებით ციკლური
ნახევარკეტალის წარმოქმნის რეაქციის ტოლობა;
ი) ეთანალის კატალიზური ჰიდრირების რეაქციის ტოლობა;
კ) პროპანონის კატალიზური ჰიდრირების რეაქციის ტოლობა;
ლ) დაწერეთ 2-მეთილპროპანალის ეთანოლთან ურთიერთქმედების რეაქციის ტოლობა;
მ) დაწერეთ პენტანონ-2-ის ცინაწყალბადმჟავასთან ურთიერთქმედების რეაქციის ტოლობა.
ნ) დიმეთილკეტონის გრიანიარის რეაქტივთან - ეთილმაგნიუმის ბრომიდთან
ურთიერთქმედების და მიღებული ნაერთის შემდგომი ჰიდროლიზის შესაბამისი რეაქციის
ტოლობები;
ო) ეთანალის ეთილმაგნიუმის ბრომიდთან ურთიერთქმედების და მიღებული ნაერთის
შემდგომი ჰიდროლიზის შესაბამისი რეაქციის ტოლობები;

კარბონმჟავები
1. დაწერეთ:
ა) ეთანმჟავას მიღების რეაქციის ტოლობა შესაბამისი ალდეჰიდის ჟანგვით;
ბ) ეთანმჟავას მიღების რეაქციის ტოლობა შესაბამისი სპირტის ჟანგვით;
გ) ეთანმჟავას მიღების რეაქციის ტოლობა აცეტონიტრილის (ეთანნიტრილი - CH3-CN)
ჰიდროლიზით;
დ) ეთანმჟავას მიღების რეაქციის ტოლობა შესაბამისი ტრიჰალოგენალკანის ჰიდროლიზით;
ე) ეთანმჟავას მიღების რეაქციის ტოლობა ნატრიუმის აცეტატაზე გოგირდმჟავას მოქმედებით;
ვ) მეთანმჟავას (ჭიანჭველმჟავა)მიღების რეაქციის ტოლობა მაღალი წნევის ქვეშ გახურებულ
ნატრიუმის ჰიდროქსიდზე ნახშირბად()-ის ოქსიდის გატარებით.
2. დაწერეთ ძმარმჟავას ურთიერთქმედების რეაქციის ტოლობები:
ა) მაგნიუმთან;
ბ) თუთიის ოქსიდთან;
გ) ნატრიუმის ჰიდროქსიდთან;
დ) ამონიაკთან;
ე) ნატრიუმის კარბონატთან;
ვ) ეთანოლთან;
ზ) პროპანოლ-2-თან;

თ) ეთანდიმჟავასა და ეთანოლს შორის მიმდინარე (მჟავების თანაობისას) რეაქციის ტოლობა.

ი) ჭიანჭველმჟავასა და ვერცხლ(I)-ის ოქსიდის ამონიაკალურ ხსნართან (გამარტივებულად

Ag2O-თან) ურთიერთქმედების რეაქციის ტოლობა;
კ) მეთილპროპიონატის მჟავა ჰიდროლიზის შესაბამისი რეაქციის ტოლობა.
 ნახშირწყლები
1. დაწერეთ:
ა) გლუკოზის აციკლური (D და L) და ციკლური (პირანოზული 𝛼 და 𝛽) - ფორმები;
ბ) ფრუქტოზის აციკლური (D და L) და ციკლური (ფურანოზული 𝛼 და 𝛽) - ფორმები;
გ) რიბოზას და დეზოქსირიბოზას აციკლური (D და L) და ციკლური (ფურანოზული 𝛼 და 𝛽) -
ფორმები;
დ) საქაროზას ჰიდროლიზის შესაბამისი რეაქციის ტოლობა;
ე) -D-გლუკოპირანოზასა და ეთანოლს შორის მიმდინარე რეაქციის ტოლობა;
ვ) -D-გლუკოპირანოზასა და ფენოლს (ჰიდროქსიბენზოლი) შორის მიმდინარე რეაქციის
ტოლობა;
ზ) დაწერეთ გლუკოზის სპირტული, ერბომჟავური და რძემჟავური დუღილის შესაბამისი
რეაქციის ტოლობები.

ამინები და ამინომჟავები
1. დაწერეთ:
ა) მონოქლორეთანის ამიაკთან გახურებით ეთილამინის მიღების რეაქციის ტოლობა;
ბ) ანილინის მიღების რეაქციის ტოლობა ნიტრობენზოლის აღდგენით (ატომური წყალბადით
ან მოლეკულური წყალბადით);
გ) ეთილამინის მიღების რეაქციის ტოლობა 2-ამინოპროპანმჟავას დეკარბოქსილირებით;
დ) დაწერეთ ტრიმეთილამინის მიღების რეაქციის ტოლობა ჭარბ სპირტზე ამიაკის
მოქმედებით;
ე) -ამინო--ჰიდროქსიპროპანმჟავას მიღების რეაქციის ტოლობა შესაბამისი
ჰალოგენნაწარმის ამიაკთან ურთიერთქმედებით;
ვ) დაწერეთ -ამინობუტანმჟავას მიღების რეაქციის ტოლობა შესაბამის ალდეჰიდზე კალიუმის
ციანიდისა და ამონიუმის ქლორიდის მოქმედებით;
ზ) ამინოძმარმჟავასა და 2-ამინოპროპანმჟავას შორის მიმდინარე რეაქციის ტოლობა;
თ) -ამინო--ჰიდროქსიპროპანმჟავას -ამინოძმარმჟავასთან ურთიერთქმედების რეაქციის
ტოლობა;
ი) დაწერეთ ტრიმეთილამინის წყალთან ურთიერთქმედების რეაქციის ტოლობა;
კ) დაწერეთ -ამინობუტანმჟავას ეთანალთან ურთიერთქმედების რეაქციის ტოლობა;
ლ)1,6-დიამინოჰექსანსა და ჰექსანდიმჟავას შორის მიმდინარე პოლიკონდენსაციის რეაქციის
ტოლობა;
მ) -ამინომჟავები გახურებისას წარმოქმნიან ექვსწევრიან ციკლურ დიამიდებს -
დიკეტოპიპერაზინებს.
-ამინობუტანმჟავას მაგალითზე დაწერეთ შესაბამისი დიამიდის წარმოქმნის რეაქციის ტოლობა.
 შეასრულეთ გარდაქმნები (რეაქციებში ნაერთები წარმოადგინეთ სტრუქტურულად):

I. II. IV.
1. CaC2 C2 H2 CH3CHO III. CH3CH2OH CH3COOC2H5

I. II. III. IV.

2. CH4 C 2 H6 C2 H4 C2H5OH C2H5 - O - CH 3

I. II. III. IV.

3. C2 H6 C2H4Cl 2 CH3 - CHO CH3COOH CH3 - COONH 4

OH
I. II. III. IV.
C2 H4 C2H5Br C2H5OH CH3 - CHO H3C CH
4.
OSO3H

5.

6.

OH
I. II. III.
C2H4 CH3CH2OH CH3CHO H3C C H
7.
OCH3