8

Araling Panlipunan
Gawaing Pagkatuto
Ikalawang Markahan – MELC 1
Nasusuri ang Kabihasnang Minoan,
Mycenaean at Kabihasnang
Klasiko ng Greece

REGION VI-WESTERN VISAYAS

1
Araling Panlipunan 8
Gawaing Pagkatuto
Unang Edisyon, 2020

Inilimbag sa Pilipinas
Ng Kagawaran ng Edukasyon,
Rehiyon 6 – Kanlurang Visayas
Duran St., Iloilo City

Isinasaad ng Batas Republika 8293, seksiyon 176 na “Hindi maaaring magkaroon

ng karapatang-ari (sipi) sa anumang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayunpaman,
kailangan muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng
gawain kung ito’y pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o
tanggapan ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.”

Ang Araling Panlipunan 8 Gawaing Pagkatuto na ito ay inilimbag upang magamit

ng mga Paaralan sa Rehiyon 6.- Kanlurang Visayas,

Walang bahagi ng Gawaing Pagkatuto na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa

anumang porma nang walang pahintulot sa Kagawaran ng Edukasyon, Rehiyon 6 – Kanlurang
Visayas.

Bumuo sa Pagsusulat ng Learning Activity Sheet

Manunulat: Pearl Molajane P. Lim

Editors: Joenell Edward Tipon
Ever Ciudadano
Tagasuri: Sephora M. Roldan
Tagalapat: Esmeralda A. Dagmil

Regional Management Team: Division of Capiz Management Team:

Ma. Gemma M. Ledesma Salvador O. Ochavo, Jr.
Josilyn S. Solana Segundina F. Dollete
Elena P. Gonzaga Shirley A. De Juan
Donald T. Genine Sephora Roldan
Mary Hazel Vivien P. Pineda

2
Pambungad na Mensahe

MABUHAY!

Ang Araling Panlipunan 8 Gawaing Pagkatuto na ito ay nabuo sa

pamamagitan ng sama-samang pagtutulungan mga manunulat, illustrator, editor,
layout artist, tagasuri, at Quality Assurance Team ng Sangay ng Capiz, Rehiyon 6
Kanlurang Visayas at ng Kagawaran ng Edukasyon. Inihanda ito para maging gabay
ng mga learning facilitators upang matulungan ang mga mag-aaral na makamtan ang
mga inaasahang kompetensi na inilaan ng Kurikulum ng K to 12.

Layunin ng Gawaing Pagkatuto na ito na gabayan ang ating mga mag-aaral

na mapagtagumpayan nilang masagot ang mga nakahanay na mga gawain ayon sa
kani-kanilang kakayahan at laang oras. Ito ay naglalayon ding makalinang ng isang
buo at ganap na Filipino na may kapaki-pakinabang na literasi habang isinasaalang-
alang ang kani-kanilang pangangailangan at sitwasyon.

Para sa mga Learning Facilitators

Ang Araling Panlipunan 8 Gawaing Pagkatuto na ito ay binuo upang
matugunan ang pangangailangan ng ating mga mag-aaral sa larangan ng edukasyon,
na patuloy ang kanilang pagkatuto kahit na sila ay nasa kani-kanilang mga tahanan o
saan mang bahagi ng learning center sa kanilang komunidad.
Bilang mga Learning Moderators, siguraduhin nating malinaw ang mga panuto
sa mga gawaing iniatas sa kanila. Inaasahan din na patuloy nating masubaybayan
ang pag-unlad ng mga mag-aaral (learner’s progress).

Para sa mga mag-aaral:

Ang Araling Panlipunan 8 Gawaing Pagkatuto na ito ay binuo upang

matulungan ka, aming mag-aaral, na patuloy ang iyong pagkatuto kahit wala ka
ngayon sa paaralan. Pangunahing layunin ng learning material na ito na mabigyan ka
ng makahulugan at makabuluhang mga gawain. Bilang aktibong mag-aaral, unawain
nang mabuti ang mga panuto sa bawat gawain.

3
 Ikalawang Markahan – MELC 1

Araling Panlipunan 8

Pangalan: ______________________________Baitang at Seksiyon: ____________

Petsa: ________________________________ Iskor: _______________________

GAWAING PAGKATUTO

ANG DAIGDIG SA KLASIKAL AT TRANSISYUNAL NA PANAHON

I. Kasanayang Pagkatuto at Koda

Ang mag – aaral ay naipamamalas ang pag-unawa sa kontribusyon ng mga

pangyayari sa Klasiko at Transisyunal na Panahon sa pagkabuo at pagkahubog ng
pagkakakilanlan ng mga bansa at rehiyon sa daigdig.
• Nasusuri ang Kabihasnang Minoan, Mycenaean at Kabihasnang Klasiko ng
Greece. (AP8DKT-IIa1)

II.Panimula (Susing Konsepto)

“Change is inevitable.” Karaniwan nang naririnig ang ganitong kasabihan:

lahat ng bagay sa mundo ay dumadaan sa prosesong ito. Kahit ikaw, marami ka nang
pinagdadaanang pagbabago mula noon hanggang ngayon. Kung iisipin, tao lang ba
ang nagbabago o lahat ng bagay sa daigdig? Paano ba narrating ng mundo ang
kalagayan nito sa kasalukuyan? Marahil ay may mga pangyayari na nagdulot ng
malaking pagbabago. Nais mo ba itong malaman?

Sa modyul na ito ay nalalaman at natatalakay ang Konsepto ng Kabihasnang

Minoan, Mycenaean at Greece. Inaasahang sa pagtatapos ng iyong paglalakbay
panahon ay masasagot mo ang katanungang ito: “Paano nakaimpluwensiya ang mga
kontribusyon ng Klasikal at Transisyonal na Panahon sa paghubog ng
pagkakakilanlan ng mga bansa at rehiyon sa daigdig?

III. Mga Sanggunian

• Modyul ng Mag-aaral, Araling Panlipunan, Kasaysayan ng Daigdig

Pahina 130 - 145
• Spartan Photo link (https://wallpapersafari.com/w/DOWZqf)
• Map photo link (https://www.pinterest.ph/pin/511440101410093599/)
• Youtube link (https://www.youtu.be/8NZFw9QE4wo8)

4
IV. Mga Gawain

Unang Araw

Gawain 1. ANO ANG GUSTO KO

Panuto: Suriin ang larawan at sagutin ang mga tanong tungkol dito.

Makikita sa larawan ang isang tipikal na tagpo sa isang lungsod-estado sa Europe

noong Panahong Klasikal. Bawat isa ay may tungkuling ginagampanan. Kung ikaw ay
nabuhay nang panahong iyon, alin sa mga sumusunod na tungkulin ang nais mong
gampanan? Bakit?

Pamprosesong mga Tanong

1. Ano ang masasabi mo tungkol sa tipikal na anyo ng isang lungsod-estado noong

Panahong Klasikal? Ipaliwanag.
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

2. May pagkakatulad ba ang makikita sa larawan, sa karaniwang tagpo sa mga

lungsod sa kasalukuyang panahon? Patunayan.

___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

5
Gawain 2: Mapa-Suri

Suriin ang mapa upang Makita ang kaugnayan ng lokasyon ng Greece sa

pag-unlad ng kabihasnan nito.

Pamprosesong mga Tanong

1. Ano-ano ang mga anyong tubig na malapit sa Greece?

___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________

2. Paano nakaimpluwensiya ang lokasyon ng Greece sa pag-usbong ng

kabihasnan nito?

___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________

6
IKALAWANG ARAW
Gawain 3.1: Magbasa at Matuto

Minoans

Ang sibilisasyong Minoan ay umunlad sa Panahon ng Bronze sa isla ng Crete

na matatagpuan sa silangang Mediterranean mula sa c. 2000 BCE hanggang c. 1500
BCE. Sa kanilang natatanging sining at arkitektura, at pagpapalaganap ng kanilang
mga ideya sa pamamagitan ng pakikipag-ugnay sa iba pang mga kultura sa buong
Aegean, ang mga Minoans ay gumawa ng isang makabuluhang kontribusyon sa pag-
unlad ng sibilisasyong Kanlurang Europa tulad ng kilala ngayon. Ang mga
kumplikadong palasyo sa labyrinth, matingkad na mga frescoes na naglalarawan ng
mga eksena tulad ng bull-leaping at processions, pinong gintong alahas, mga
magagandang vase na bato, at palayok na may makulay na dekorasyon, at ang
pamumuhay sa dagat ay lahat ng mga partikular na itinatampok ng Minoan Crete.
Ang arkeologo na si Sir Arthur Evans ay unang naalerto sa posibleng
pagkakaroon ng isang sinaunang kabihasnan sa Crete sa pamamagitan ng nakaligtas
na mga inukit na mga bato na selyo na isinusuot bilang mga katutubong Cretans
noong unang bahagi ng ika-20 siglo CE. Ang paghuhukay sa Knossos mula 1900
hanggang 1905 CE, natuklasan ni Evans ang malawak na mga lugar ng pagkasira na
kinumpirma ang mga sinaunang tao, kapwa pampanitikan at alamat, ng isang
sopistikadong kultura ng Cretan at posibleng lugar ng maalamat na labirint at palasyo
ni Haring Minos. Ito ay si Evans na pinahusay ang termino sa Minoan bilang pagtukoy
sa maalamat na hari ng Bronze Age. Hinati ang Bronze Age ng isla sa tatlong
natatanging mga yugto batay sa iba't ibang mga estilo ng palayok:

•Early Bronze Age or Early Minoan (EM): 3000-2100 BCE

•Middle Bronze Age o Middle Minoan (MM): 2100-1600 BCE
•Late Bronze Age o Late Minoan (LM): 1600-1100 BCE

Mycenean

Ang sibilisasyong Mycenaean (c. 1700-1100 BCE) ay umunlad sa Late Bronze

Age, umabot sa rurok nito mula ika-15 hanggang ika-13 siglo BCE nang pinalawak
nito ang impluwensya hindi lamang sa buong Peloponnese sa Greece kundi pati na
rin sa buong Aegean, lalo na sa Crete at sa mga isla ng Cycladic. Ang mga
Mycenaeans, na pinangalanan sa kanilang punong lungsod ng Mycenae sa Argolid
ng hilagang-silangan ng Peloponnese, ay naimpluwensyahan ng naunang
sibilisasyong Minoan (2000-1450 BCE) na kumalat mula sa mga pinanggalingan nito
sa Knossos, Crete upang isama ang mas malawak na Aegean. Ang arkitektura, sining
at relihiyong kasanayan ay iniangkop upang mas mahusay na maipahayag ang
militaristic at austere Mycenaean culture. Ang mga Mycenaeans ay dumating upang
mangibabaw ang karamihan sa mainland Greece at ilang mga isla, na nagpapalawak
ng ugnayan sa pangangalakal sa iba pang mga kultura ng Bronze Age sa mga lugar
tulad ng Cyprus, ang Levant, at Egypt. Ang kultura ay gumawa ng isang
pangmatagalang impression sa kalaunan mga Greeks sa mga panahon ng Archaic at
Classical, na halos kapansin-pansin sa kanilang mga alamat ng mga bayani ng Bronze

7
 Age tulad ng Achilles at Odysseus at ang kanilang mga pagsasamantala sa Digmaang
Trojan.
Anng sibilisasyong Mycenaean ay nakipag-ugnayan sa iba pang mga kultura
ng Aegean at napatunayan sa pamamagitan ng pagkakaroon ng mga dayuhang
kalakal sa mga tirahan ng Mycenaean tulad ng ginto, garing, tanso at baso at sa
pamamagitan ng pagtuklas ng mga kalakal ng Mycenaean tulad ng palayok sa mga
lugar na malayo sa Egypt, Mesopotamia , ang Levant, Anatolia, Sicily, at Cyprus.
Ang mga mungkahi mula sa mga iskolar upang ipaliwanag ang pangkalahatang
pagbagsak ng kultura ng Mycenaean (at iba pang mga kontemporaryo sa
Mediterranean) ay kasama ang natural na sakuna (lindol, pagsabog ng bulkan, at
tsunamipag taas ng bilang ng populasyon, panloob na kaguluhan sa lipunan at
pampulitika, pagsalakay ng mga dayuhang tribo tulad ng mga Mandaragat,
pagbabago ng klima sa rehiyon o isang kombinasyon ng ilan o lahat ng mga salik na
ito. Sa mahiwagang pagtatapos ng sibilisasyong Mycenaean at ang tinatawag na
Bronze Age Collapse sa sinaunang Aegean at sa malawak na bahagi Mediterranean,
dumating ang 'Dark Ages' (ito ay isang panahon na nagdudulot ng mga imahe ng
digmaan, pagkawasak at kamatayan).

Gawain 3.2: Venn Diagram

Bilang panimula, basahin at unawain ang sumusunod na teksto tungkol sa

Kabihasnang Minoan at Kabihasnang Mycenaean. (Modyul ng Mag-aaral, Pahina
133-135)

Matapos mong malaman ang mga kaganapan at pamumuhay ng mga

mamamayang Minoan at Mycenaean, magtala ng mga mahahalagang
impormasyon gamit ang Venn Diagram ng mga pagkakaiba at pagkakatulad nito.

Pagkakaiba Pagkakaiba
Kabihasnang Minoan PAGKAKATULAD

Kabihasnang Mycenanean

8
Pamprosesong mga Tanong:

1. Saan umusbong ang Kabihasnang Minoan?

_______________________________________________________

2. Saan umusbong ang Kabihasnang Mycenaean?

_______________________________________________________

3. Paano umunlad ang pamumuhay ng mamamayang Minoan at Mycenaean?

_______________________________________________________

4. Ano ang dahilan ng pagwawakas ng kabihasnang Minoan at Kabihasnang

Mycenaean?
_____________________________________________________

IKATLONG ARAW

Gawain 4: Magbasa at Matuto

Basahin at unawain ang mga tekstong ilalahad sa bahaging ito. Sagutin ang
mga gabay na tanong sa bawat kahon at isulat ang sagot sa nakalaang patlang sa
ibaba.

Ang Polis

Polis,ang tawag sasinaunang lungsod-estado ng mga Greece. Ang maliit na

estado sa Greece ay nagmula marahil sa likas na mga dibisyon ng bansa sa
pamamagitan ng mga bundok at dagat at mula sa orihinal at lokal na tribu (etniko) at
mga dibisyon ng kulto. Ang kasaysayan at konstitusyon ng karamihan sa mga ito ay
kilala lamang sa sketchily kung sa lahat. Kaya, ang karamihan sa sinaunang
kasaysayan ng Greece ay naitala sa mga tuntunin ng mga kasaysayan ng Athens,
Sparta, at ilang iba pa.
Mahigpit na ipinagtanggol ng mga polis ang kanilang kalayaan sa isa’t isa.
Madalas hindi nagtutulungan ang mga polis maliban nalang kapag ka may banta sa
kanilang kaligtasan.
Itinayo ang templo sa acropolis o ang pinakamataas na lugar sa lungsod -
estado. Ang gitna ng lungsod ay isang bukas na lugar kung saan maaring magtinda
o magtipon-tipon ang mga tao. Ang tawag ay agora. Ang mga paligid nito ay mga
bukid para sa pagtaniman at para sa pagpapastolan ng mga alagang hayop.

Halaw mula sa Article na “Polis Greek City-State https://www.britannica.com/topic/polis

9
Pamprosesong mga Tanong
1. Ano-ano ang kahulugan ng mga salitang polis, acropolis, at agora?
_______________________________________________________
_______________________________________________________
_______________________________________________________
_______________________________________________________
_______________________________________________________

2. Batay sa tekstong binasa, ano-ano ang mga karapatang tinatamasa ng mga

lehitimong mamamayan ng isang lungsod-estado?
_______________________________________________________
_______________________________________________________
_______________________________________________________
_______________________________________________________
_______________________________________________________

3. Ano-ano ang mga responsibilidad ng isang mamamayan sa lungsod-estado?

_______________________________________________________
_______________________________________________________
_______________________________________________________
_______________________________________________________
_______________________________________________________

10
Gawain 5: Magbasa, Matuto, Magtala

Sparta, ang Pamayanan ng mga Mandirigma

Nanatiling oligarkiya ang pamahalaang uiiral sa Sparta at nangunguna sila sa

isang estadong militar. Ang pagunahing layunin ng Sparta ay lumikha ng magagaling
na sundalo. Lahat ng mahihinang bata o yaong may kapansanan ay pinapatay.
Tanging ang malalakas at malulusog lamang ang pinayagang mabuhay. Ang Sparta
ay isang lungsod sa Laconia, sa Peloponnese sa Greece. Sa mga sinaunang
panahon, ito ay isang makapangyarihang lungsod-estado na may isang sikat na
tradisyon sa martial. Minsan tinukoy ito ng mga sinaunang manunulat bilang
Lacedaemon at ang mga tao nito bilang mga Lacedaemonians.

Naabot ng Sparta ang taas ng kapangyarihan nito noong 404 B.C. matapos
ang tagumpay nito laban sa Athens sa ikalawang digmaang Peloponnesian. Kapag ito
ay nasa kalakhan nito, ang Sparta ay walang mga pader ng lungsod; ang mga
naninirahan dito, tila mas pinipili upang ipagtanggol ito sa mga lalaki kaysa sa mortar.

Halaw mula sa Article “History of Ancient Sparta” https://www.livescience.com/32035-sparta.html

Ang Athens at ang Pag-unlad Nito

Hindi naglaon, dalawang malakas na lungsod estado ang naging tanyag_

Athens at Sparta. Naging sentro ng kalakalan at kulturasa Greece ang Athens.
Binago ng Athens ang tradisyon ng pamamahala ng isang makapangyarihang
hari. Iniwasan ng mga taga Athens ang isang sentralisadong pamumuno sa
pamamagitan ng pagtatag ng isang lupon ng mga dugong bughaw upang palitan ang
hari. Ang tawag sa ganitong uri ng pamahalaan ng iilan ay oligarkiya o oligarchy.
Matapos talunin ng mga taga-Athens (sa tulong ng mga Plataeans) ang mga
Persiano sa Labanan ng Marathon noong 490 BCE at, muli, pagkatapos na mapalayas
ang pangalawang pagsalakay sa Persia sa Salamis noong 480 BCE (at mahusay na
talunin ang mga Persian sa Plataea at Mycale noong 479 BCE ), Ang Athens ay
lumitaw bilang ang kataas-taasang makapangyarihan sa larangan ng mandaragat sa
Greece. Binuo nila ang Delian League, na likas na lumikha ng isang cohesive Greek
network sa mga lungsod-estado upang iwanan ang karagdagang pag-atake ng Persia,
at, sa pamumuno ni Pericles, ay lumakas at napakahusay na ng Imperyong Athenian
ay maaaring epektibong magdikta sa mga batas, kaugalian, at kalakalan ng mga
karatig na mga isla gaya ng Attica at ang mga isla ng Aegean.

11
 Panuto: Basahin ang teksto tungkol sa “Sparta, Ang Pamayanang Mandirigma.
Matapos suriin at unawain ang teksto ay sagutan ang mga sumusunod na
mga tanong na nakapalibot sa isang spartan.

Pamprosesong mga Tanong:

1. Ano ang pangunahing katangian ng Sparta bilang isang lungsod-estado?
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
2. Paano sinasanay ang 3. Paano nakabuti at
mga Spartan upang maging nakasama ang paraan ng
malakas? disiplina ng mga Spartan?
_______________________
______________________
_______________________
_______________________ ______________________
_______________________ ______________________
_______________________ ______________________
_______________________ ______________________
_______________________ ______________________
_______________________ ______________________
_______________________
______________________
______________________

Pangwakas na Gawain

Gawain: TALAhanayan

Panuto: Ngayong nalaman mo na ang iba’t ibang Kabihasnan na umusbong sa

kontinente ng Europe partikular sa bansang Greece. Napag-alaman mong
maraming mga mahahalagang ipinamana ang mga ito sa kasalukuyan. Sa
pamamagitan ng talahanayan ay itala ang mga ambag at kahalagahan nito
sa ating pamumuhay sa kasalukuyan.

Kabihasnang Greek Ambag Kahalagahan

12
Pamprosesong mga Tanong

1. Ano ang mga mabuting dulot ng kabihasnang Greek sa kasalukuyan?

_______________________________________________________
_______________________________________________________
_______________________________________________________
_______________________________________________________

2. Alin sa mga nabanggit na kontribusyon ang may pinakamalawak na epekto sa

pamumuhay ng mga Pilipino? Patunayan ang sagot sa pamamagitan ng
pagbibigay ng halimbawa.
_______________________________________________________
_______________________________________________________
_______________________________________________________
_______________________________________________________
V. Repleksiyon
Binabati kita! Sa bahaging ito, ay inaasahang higit mong mapalalalim ang iyong
kaalaman sa paksa sa pamamagitan ng kritikal na pagsusuri sa mga impluwensiya ng
Kabihasnang Klasikal sa Europe tungo sa pagbuo ng pandaigdigang kamalayan.
Gawain: I-collage Mo
Maraming naiwang pamana ang kabihasnang Greek sa atin ngayon. Upang
ipakita ang pagbibigay halaga, lumikha ng isang collage na naglalaman ng mga
naging knontribusyon o pamana ng kabihasnang Greek sa daigdig. Ilagay ito sa isang
short coupon bond.
Maging malikhain sa iyong gawain. Sagutan ang mga pamprosesong tanong
bilang gabay sa pag-unawa ng gawaing ito.
Mamarkahan ang iyong ginawa batay sa sumusunod na pamantayan.

Criteria Napakagaling Magaling May Marka

3 2 kakulangan
1
Impormatibo Ang nabuong Ang nabuong Ang nabuong
/ collage ay collage ay collage ay
Praktikalidad nakapagbibigay nakapagbibiga kulang sa sapat
ng kumpleto, y ng wastong na impormasyon
wasto at impormasyon tungkol sa
napakahalagang tungkol sa naging
impormasyon naging kontribusyon o
tungkol sa naging kontribusyon o pamana ng
kontribusyon o pamana ng kabihasnang
pamana ng kabihasnang Greek.
kabihasnang Greek.
Greek.

13
 Malikhain Ang Ang May kakulangan
pagkakadisenyo pagkakadiseny ang elemento ng
ng collage tungkol o ng collage pagkakadisenyo
sa naging tungkol sa ng collage
kontribusyon ng naging tungkol sa
Kabihasnang kontribusyon naging
Greek. ng kontribusyon o
Kabihasnang pamana ng
Greek. Kabihasnang
Greek.
Katotohanan Ang collage ay Ang collage ay Ang collage ay
nagpapakita ng nagpapakita ng nagpapakita ng
makatotohanang kontribusyon o iilang
kontribusyon o pamana ng kontribusyon ng
pamana ng Kabihasnang kabihasnang
Kabihasnang Greek Greek
Greek

Pamprosesong mga tanong

1. Ano ang iyong masasabi tungkol sa nabuong collage?

_______________________________________________________
_______________________________________________________
_______________________________________________________
_______________________________________________________
_______________________________________________________

2. Sa pang-araw araw mong pamumuhay, paano nakatutulong sa iyo ang mga

pamanang ito?
_______________________________________________________
_______________________________________________________
_______________________________________________________
_______________________________________________________
_______________________________________________________

14
 15
Pamprosesong mga Tanong
Sagot sa Pamprosesong mga Tanong
1. Ang kabihasnang Minoan ay umusbong sa isla ng Crete.
2. Ang kabihasnang Mycenaean ay umusbong sa Karagatang Aegean.
3. Umunlad ang pamayanan ng Kabihasnang Minoan at Kabihasnang Mycenaean ay umunlad
dahil sa pakikipagkalakalan.
4. Ang Kabihasnang Minoan at Mycenaean ay nagwakas ng paglusob ng mga mananakop.
Gawain 3: Venn Diagram
Gawain 2: Mapa-suri
1. Ang mga anyong tubig na malapit sa Greece ay Aegean Sea, Ionian Sea, Mediterranean Sea, at
Sea of Crete.
2. Ang mga nakapalibot na mga anyong tubig sa Greece ay nagsilbing daanan ng mga mangangalakal
mula sa iba’t ibang bahagi ng Europe, Africa at Asya na nagbigay daan upang mapaunlad ang
kalakalan sa mga pamayanan.
Unang Araw
Gawain 1: Ano ang gusto ko
1. Ang larawan ay nagpapakita ng tipikal na tagpo sa isang lungsod-estado sa Europe noong panahong
klasikal. Ang bawat mamamayan ay may tungkuling gampanin sa lipunan.
2. Ang ipinakikita sa larawan ay mayroong pagkakatulad sa karaniwang tagpo sa kasalukuyan. Ang
bawat mamamayan, ay mayroon tungkulin na ginagampanan. Ang kababaihan at kalalakihan ay
mayroong mahalagang gampanin sa tahanan, kapaligiran, pamilya, pulitika, lipunan at iba pang
larangan na siyang susi sa patuloy na pag-unlad ng isang pamayanan.
VI. Susi sa Pagwawasto
 16
Gawain 6: Magbasa at Matuto
Sagot sa Pamprosesong mga Tanong
1. Ang Athens ay isang maliit na bayan sa gitnang tangway ng Greece kung saan ang pangunahing
ikabubuhay ng mga mamamayan ay ang pagtatrabaho sa minahan, gumawa ng ceramics, pangangalakal at
pandaragat. Ang sinaunang Athens ay pinamunuan ng mga Tyrrant subalit dahil sa pagnanais ng mga
mamamayan ng pagbabago ay naisilang ang demokrasya sa Athens.
2. Ang demokrasya ay isang uri ng pamamahala kung saan may awtoridad ang mga tao upang piliin ang
kanilang namamahalang lahislasyon. Mahalaga ang demokrasya sapagkat nagkaroon ng malaking bahagi
ang mga mamamayan sa pamamalakad ng pamahalaan. Ang mga mamamayan ay may karapatang
makilahok sa iba’t ibang isyung panlipunan at tumatasa ng mga karapatang humuhubog sa pagkatao at
nakapamumuhay ng malaya.
Gawain 5: Magbasa, Matuto at Magtala
Sagot sa Pamprosesong mga Tanong:
1. Ang Sparta bilang isang lungsod – estado ay hindi umasa sa kalakalan dahil sa pagkakaroon
nito ng magandang klima, sapat na patubig at nabiyayaan ng matabang lupain na angkop sa
pagsasaka. Pangunahin na mithiin ng Sparta ay ang magkaroon ng mga mamamayan na walang
kinatatakutan at may malakas na pangangatawan.
2. Ang mga lalaki at babaeng Spartan ay sinasanay maging malakas. Pagsapit ng lalaking Spartan
sa edad na pitong taong gulang ay dinadala at sinasanay sa loob ng kampo military upang
sumailalim sa disiplina at serbisyong military. Ang layunin Sparta sa pagsasanay sa mga
kalalakihang ay kailangang may malakas na pangangatawan, katatagan, kasanayan sa
pakikipaglaban at katapatan sa lungsod-estado. Tinitiis ang mga sakit at hirap nang walang
reklamo. Sila ay pinapayagan lamang na makita ang kanilang pamilya sa panahon ng bakasyon.
Sa gulang na 20, ang mga kabataang lalaki ay magiging sundalong mamamayan at ipinapadala na
sa mga hangganan ng labanan. Sa edad na 30, sila inaasahang mag-aasawa na ngunit dapat na
kumain at manirahan pa rin sa kampo military kung saan hahati na sila sa gastos. Sa edad na 60,
sila ay maari nang magretiro sa hukbo.
3. Ang bihasang mandirigma ay may kakayahang humarap at lumaban sa anumang digmaan. Ang
paraan ng disiplina ng mga Spartan ay nakabuti dahil sinanay ang kababaihan at kalalakihan upang
maging malakas at maipagtanggol ang kanilang lungsod-estado laban sa mga banta ng pag-aalsa
ng mga helot at banta ng pananakop. Nakasama ang pagsasanay ng mga Spartan sa mga
kabataang lalaki sapagkat kung ito ay isinilang na mahina ay hinahayaan itong mamatay sa paanan
ng bundok sa dahilan na hindi ito kwalipikado para sa pagsasanay militar sa hinaharap. Hindi
nabigyan ng kalayaan ang mga kabataan na magkaroon ng sapat na panahon na lumaki sa piling
ng kanilang pamilya dahil sa tawag ng tungkulin.
Gawain 4: Magbasa at Matuto
Pamprosesong mga Tanong
1. Ang kahulugan ng mga salitang polis, acropolis, at agora ay ang mga sumusunod:
Polis – salitang may kinalaman sa pamayanan tulad ng pulisya, politika, at politico
Acropolis – mataas na lungsod
Agora – pamilihang bayan
2. Ang mga karapatang tinatamasa ng mga mamamayan sa loob ng isang polis ay ang mga
sumusunod:
- may karapatang bomoto
- magkaroon ng ari-arian
- may karapatang humawak ng posisyon sa pamahalaan
- may karapatang ipagtanggol ang sarili sa mga korte
3. Ang isang lehitimong mamamayan ng isang polis ay may mga responsibilidad na
ginagampanan na dapat makilahok sa pamahalaan at tumulong sa pagtatanggol ng polis sa
panahon ng digmaan.
 17
Sagot sa Pamprosesong mga Tanong
1. Ang kabihasnang Greek ay nag-iwan ng napakahalagang aral sa kasalukuyan. Dahil sa kanilang
pagnanais na mapaunlad ang kanilang mga lungsod-estado ay nag- iwan ito ng inspirasyon sa maraming
mga bansa na mapamahalaan ng maayos kani-kanilang mga lungsod at bansa. Napaunlad ng mga tao ang
kanilang pamumuhay at nahubog ang isang responsableng mamamayan.
2. Ang pagsilang ng demokrasya sa Athens ay ang pinakamahalagang iniwan ng mga Greek sa kasaysayan.
Dahil ditto ang mga Pilipino ay isa sa mga mapalad na nakararanas at tumatasa sa mga karapatang may
maibibigay ang pamahalaan, kung saan Malaya na makapagpahayag ng saloobin sa pagpapatakbo ng
gobyerno. May kalayaan na pumili ng iluloklok sa pwesto ng pamahalaan. Mayroong kalayaan na mamuhay
ng tahimik dahil mayroong organisadong mga batas na ipinatutupad sa lipunan.
Pangwakas na gawain