NOT

8
ARALING PANLIPUNAN 11

Quarter 3 – Week 2:
Paglawak ng Kapangyarihan ng Europe
(Mga Dahilan at Pangyayari sa Unang Yugto
ng Kolonyalismo)

Government Property

NOT FOR SALE

Department of Education ● Republic of the Philippines

ARALIN 2:
PAMANTAYANG PANGNILALAMAN:
Ang mga mag-aaral ay naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa naging
transpormasyon tungo sa makabagong panahon ng mga bansa at rehiyon sa daigdig
bunsod ng paglaganap ng mga kaisipan sa agham, politika, at ekonomiya tungo sa
pagbuo ng pandaigdigan kamalayan.

PAMANTAYAN SA PAGKATUTO:
1. Nasusuri at natataya ang unang yugto ng Imperyalismo at Kolonisasyon sa
Europa at ang epekto nito. AP8PMD-IIIe-4 AP8PMD-IIIf-5

KONSEPTO
Ang mga pagbabago ng kamalayan mula sa Panahong Medieval ang
nagpasimula sa pag-usbong ng makabagong daigdig. Ang mga pangyayari sa
paglakas ng Europe, paglawak ng kapangyarihan nito at ang pagpakamulat sa mga
bagong kaalaman at ideya ay nagdala ng transpormasyon sa Europe at bumago sa
buong daigdig.

Tuklasin mo ang pangyayari sa transpormasyon ng daigidg tungo sa pagbuo ng

pandaigdigang kamalayan. Iuugnay mo ang mga ito sa kasalukuyan upang makabuo
ng mga bagong kaalaman na makatutulong sa pagharap sa pagbabago ng daigdig.

Aalamin mo rin kung paano lumakas ang Europe. Ano-ano ang dahilan at epekto
ng paglawak ng kapangyarihan nito? Paano nakaapekto ang pag-usbong ng
makabagong daigdig sa transpormasyon ng mga bansa at rehiyon sa daigdig
bunsod ng paglaganap ng mga kaisipan sa siyensiya, pulitika at ekonomiya
tungo sa pagbuo ng modernong pandaigdigang kamalayan?

Itinuturing ang Europe bilang maunlad na kontinente ng daigdig. Matatagpuan

dito ang mga sikat na lungsod tulad ng Rome sa Italy, Paris sa France, at London sa
Great Britain. Ang mga lungsod na ito ay kakikitaan ng malalaking gusali,
magagandang pasyalan at maging ang nangungunang train system sa buong daigdig.
Kontribusyon ng malawak na pag-unlad ng Europe ang lahat ng ito..

Matapos mong matalakay ang mga salik sa naging paglakas ng Europe,

Renaissace at Repormasyon, bibigyang-diin naman sa araling ito ang naging paglawak
ng kapangyarihan ng Europe. Nais mo bang malaman kung paano ito nangyari?
Gayundin kung paano nakatulong ang paglawak ng kapangyarihan ng Europe sa
transpormasyon ng daigdig tungo sa pagbuo ng pandaigdigang kamalayan? Marahil ay
handa ka na para sa mga gawain sa araling ito.

Bagama’t ang kanilang kaalaman tungkol sa Asya ay limitado

MGA MOTIBO AT SALIK
SA EKSPLORASYON
Ang Asya ay isa nang kaakit-
akit na lugar para sa mga Europeo.
lamang at hango lamang sa mga tala ng mga manlalakbay tulad
nina Marco Polo at Ibn Battuta, napukaw ang kanilang
paghahangad na marating ito dahil sa mga paglalarawan dito bilang
mayayamang lugar. Mahalaga ang aklat na The Travels of Marco
Polo (circa 1298) sapagkat ipinabatid nito sa mga Europeo ang
yaman at kaunlarang taglay ng China.
Hinikayat nito ang mga Europeo na
marating ang China. Samantala, itinala
ng Muslim na manlalakbay na si Ibn
Battuta ang kanyang paglalakbay sa
Asya at Africa. Nakadagdag ang mga
tala nina Marco Polo at Ibn Battuta sa
hangarin ng mga Europeo na maghanap
ng mga bagong ruta patungo sa
kayamanan ng Asya, lalo pa at ang
rutang dinaraanan sa Kanlurang Asya sa
panahong ito ay kontrolado ng mga
Musim.
Kasaysayan ng Daigdig nina Grace
Estela C.Mateo et’ al pp.
241
MOTIBO AT
SALIK SA
EKSPLORAS
YON
Sumang-ayon ang panahon sa mga manlalakbay at mangangalakal
na ito nang matuklasan ang compass at astrolabe. Kapwa malaki
ang tulong ng dalawang instrumentong ito sa mga manlalayag.
Ang compass ang nagbibigay ng tamang direksiyon habang
naglalakbay samantalang gamit naman ang astrolabe upang
sukatin ang taas ng bituin.
Dalawang bansa sa Europe ang nagpasimula ng
paglalayag at pagtuklas ng mga bagong lupain - ang Portugal at
Spain. Nanguna ang Portugal sa mga bansang Europeo dahil kay
Prinsipe Henry the Navigator na naging inspirasyon ng mga
manlalayag sa kaniyang panahon. Siya ang nag-anyaya sa mga
dalubhasang mandaragat na magturo ng tamang paraan ng
paglalayag sa mga tao. Sukdulan ang kaniyang pangarap, ang
makatuklas ng mga bagong lupain para sa karangalan ng Diyos at
ng Portugal.
Limitado lamang sa Spain at Portugal ang paglalayag ng
mga Europeo noong ika-16 na siglo. Ito ang panahon kung saan
AFT
naitatag ang unang pinakamalaking imperyo ng mga Europeo.
Ang mga imperyong ito ang nagpasimula ng mga dakilang
pagtuklas ng mga lupain. Sa panig ng mga Español, nagsimula ito
noong 1469 nang magpakasal si Isabella kay Ferdinand ng
Aragon. Sila ang sumuporta sa pagpapanatili ng kapangyarihan ng
mga dugong bughaw sa Castille. Sa kanilang paghahari rin
nasupil ang mga Muslim sa Granada at nagwakas ang
Reconquista.
24, 2014 Sa ika-17 siglo, naitatag ang mga bagong imperyo sa
hilagang Europe, Great Britain, France at Netherlands. Ang mga
ito ang nagbigay-lakas sa mga Europeo upang palakihin ang
pakikipagkalakalan at pagpapalaganap ng mga produktong galing
sa Silangan.
Halaw mula sa : Kasaysayan ng Daigdig nina Teofista L. Vivar et’al pp.
180 - 181
Batay sa binasang teksto, ano-
ano ang motibo at salik sa
eksplorasyon?
 Ang Paghahanap ng Spices
Ang spices ay ginagamit nila
bilang pampalasa sa kanilang mga pagkain
Mula noong ika-13
Pinangunahan siglo ay naging depende na
ng Portugal at upang mapreserba ang mga karne.
ang Europe sa spices
ang Paggagalugad na matatagpuan sa Asya lalong
Ginagamit din nila ito para sa kanilang mga
lalo na sa India Ang ilan sa mga spices na may
pabango, kosmetiks at medisina.
malaking demand para sa mga Europeo ay ang
Ang Portugal ang kauna-unahang bansang
paminta, cinnamon, at nutmeg.
Europeo na nagkaroon ng interes sa panggagalugad
sa Karagatan ng Atlantic upang makahanap ng mga
Ang kalakalan ng spices sa Europe at Asya ay
spices at ginto. Sa pagitan ng mga taong 1420
kontrolado ng mga Muslim at ng mga taga-Venice,
hanggang 1528, ay nakapaglayag ang mga
Italy. Ang mga mangangalakal na Tsino at Indian ay
mandaragat na Portuges hanggang sa Kanlurang
nagbibili ng spices sa mga mangangalakal na Arabe na
bahagi ng Africa upang hanapin ang rutang
siyang nagdadala ng mga panindang ito sa mga
katubigan patungo sa Asya.
mangangalakal na taga-Venice. Malaking kita ang
inaakyat ng NoongganitongAgosto
uri ng 1488kalakalan sa mgani
natagpuan
mangangalakal
Bartholomeu Dias ang pinakatimog na bahagisang
na Arabe at Venetian. Dahil

DR
pagmomonopolyo sa kalakalang
Africa na naging kilala saitokatawagang
ay naghangad Capeangof
mga Good Europeong
Hope. mangangalakal
Ang paglalakbayna ni direktongDias ay
magkaroon ng kalakalan sa Asya sa mga spices
nagpakilala na maaaring makarating sa Silangang na
kailangan nila. Ang panlupang kalakalan
Asya sa pamamagitan ng pag-ikot sa Africa. ay di na
garantisadong protektado dahil sa mga pananambang
na ginagawa Samantalang
ng mga Mongol noongkaya1497
masayminabuti
apat (4)ngna

March 2
mga Europeo
sasakyangna gamitin ang
pandagat katubigan.
ang naglakbay na
pinamumunuan ni Vasco da Gama mula Portugal
Hindi lamang
4
hanggang sa India.ang
Angkita sa kalakalan
nasabing ekspedisyon angay
naglunsad sa kanilang mga eksplorasyon kundi
umikot sa Cape of Good Hope, tumigil sa ilang ang
pagkokonberto
mga trade rinpostng mga katutubo
sa Africa sa relihiyong
upang makipagkalakalan
Katolisismo.
at nakarating matapos ang 10 buwan relihiyong
Napag-alaman nila na ang sa Calicut,
Islam India.
ay patuloy na lumalaganap
Dito natagpuan ni Da Gamasaang Asya
mga kaya
Hindu
kailangan na ito’y Ang mapa ng ruta ng iba’t ibang
at Muslim na hadlangan. Ang eksplorasyon
nakikipagkalakalan ng mahuhusay ay
eksplorasyon
bunganangseda,
mga porselana
malikhaingatkaisipan na naikintal
panlasa na pangunahing ng
kailangan ng mga Portuges sa kanilang bansa. ng mgaEuropeo mula sa ika-14 na siglo
Hinimok niya ang mga Asyanong mangangalakal
na magkaroon ng direktang pakikipagkalakalan sa
kanila nguni’t di siya gaanong nagtagumpay dito. Bakit ibig ng mga Europeo ang mga
Sa bansang Portugal ay kinilala siyang isang spices?
bayani at dahil sa kaniya ay nalaman ng mga
Portuges ang yaman na mayroon sa Silangan at
ganoon din ang maunlad na kalakalan.

Halaw mula sa : Ease Modyul 14

Maliban sa mga spices, mayroon pa bang
ibang nakukuha ang mga Europeo sa
kanilang eksplorasyon?
Paghahangad ng Espanya ng
kayamanan mula sa Silangan

Ang pagpapakasal nina Haring Ferdinand V ng

Aragon at Reyna Isabella I ng Castille noong 1469 ay
naging daan upang ang Espanya ay maghangad din ng
mga kayamanan sa Silangan. Ang pinagsanib na lakas ng
kanilang kaharian ay naging dahilan sa pagpapadala nila
ng mga ekspedisyon sa Silangan na ang una ay
pinamunuan ni Christopher Columbus, isang Italyanong Si Prinsipe Henry, anak ng
manlalayag. Noong 1492 ay tinulungan siya ni Reyna Haring Juan ng Portugal, ang naging
Isabella na ilunsad ang kaniyang unang ekspedisyon na pangunahing tagapagtaguyod ng mga
ang kaniyang adhikain ay makarating sa India na ang paglalayag sa pamamagitan ng pag-
gagamiting daanan ay ang pakanluran ng Atlantiko. Ang aanyaya ng mga mandaragat, tagagawa
kaniyang ekspedisyon ay nakaranas ng maraming ng mapa, matematisyan at astrologo na
paghihirap gaya ng walang kasiguraduhan na mararating mag-aaral ng siyensiya ng nabigasyon sa
nila ang Silangan, ang pagod at gutom sa kanilang bansa. Siya ang naging patron ng mga
paglalakbay, at ang haba ng panahon na kanilang inilagi manlalakbay kaya ikinabit sa kaniyang
sa katubigan. Nguni’t naabot niya ang mga isla ng pangalan ang katawagang Ang
Bahamas na sa kaniyang pagkakaakala ay ang India dahil Nabigador. Sa kaniyang mga itinaguyod
ang kulay ng mga taong naninirahan ay gaya ng mga na paglalakbay ay nakarating ito sa
taga-India kaya tinawag niya ang mga tao dito na Azores, isla ng Madeira at sa mga isla ng
Indians. Tatlong buwan pa ang inilagi nila sa kanilang Cape Verde.
paglalakbay hanggang maabot nila ang Hispaniola (sa
kasalukuyan ay ang mga bansa ng Haiti at Dominican
Republic) at ang Cuba. Marami siyang natagpuang ginto
dito na makasasapat na sa pangangailangan ng Espanya
nguni’t sa tingin niya ay di pa rin niya tunay na narating
ang mga kilalang sibilisasyon sa Asya.
Pagbalik niya sa Espanya ay ipinagbunyi siya sa
resulta ng kaniyang ekspedisyon at binigyan ng titulong
Admiral of the Ocean Sea, Viceroy at Gobernador ng
mga islang kaniyang natagpuan sa Indies. Tatlong
ekspedisyon pa ang kanyang pinamunuan bago siya
mamatay noong 1506 at narating niya ang mga isla sa
Carribean at sa South America nguni’t di pa rin siya
tagumpay sa paghahanap ng bagong ruta patungo sa
Silangan.
Masusuri natin sa pangyayaring ito na ang
kakulangan sa mga makabagong gamit para sa gagawing Ang ruta ng paglalakbay ni Vasco Da Gama
paglalakbay gaya ng mapa ay di pa maunlad. Bakit ang Portugal ang nanguna sa paghahanap ng
Noong 1507, isang Italyanong nabigador, si spices at ginto?
Amerigo Vespucci ang nagpaliwanag na si Columbus ay
nakatagpo ng Bagong Mundo. Ang lugar na ito nang
lumaon ay isinunod sa pangalan niya kaya nakilala ito
bilang America at naitala sa mapa ng Europe kasama ang
iba pang mga bagong diskubre na mga isla.

Halaw mula sa : Ease Modyul 14

PANUTO: Batay sa mga konsepto, hanapin at kilalanin ang mga pangalan
ng tao, bagay at lugar na tugma sa mga tanong na na sa ibaba. Gawin ito sa
sagutang papel.

A L E X A N D E R V I R
P O R T U G A L L A R A
R A S T R O L A B E X M
W I L L I A M Q V U C E
E C H R I S T O P H E R
S V U L T P Y Z T E S I
P E D E A I J U A N J G
A N S I L C E F H R D O
I U O L Y E E C M Y A Q
N S N A D S Y E A T C E
R O N A L D F S H J O T
C L I N T J O S H D M G
Y Y K K D J W L I Y P J
H J D R M A G E L L A N
D S X N K K L F I J S J
N E T H E R L A N D S L

PAHALANG:
1. Isang Italyanong manlalayag na nakatuklas sa Amerika at
nakapaglibot ng apat na beses sa daigdig.
2. Isang Portuges na naglalayag sa ilalim ng bansang Spain at siya ay
napatay ni Lapulapu pagdating sa bansang Pilipinas.
3. Siya ay isang Santo Papa na nagpalabas ng papal bull na naghahati sa
lupaing maaaring tuklasin ng Portugal at Spain.
4. Ito ay isang paraan ng pagtingin sa posisyon at lugar ng araw, buwan,
at bituin nang sa gayon ay mapag-alaman ang lugar at direksyon na
kinalalagyan at kinatatayuan ng isa at kadalasan itong ginagamit ng
mga manlalayag sa sinaunang panahon.
5. Ang bansang Europeo na nangunguna sa paggalugad at pagtuklas sa
sa ibang lugar para makakuha ng mga produkto.
6. Sa pagpasok ng ika-17 na siglo, napalitan ng bansang ito ang Portugal
bilang pangunahing bansang kolonyal sa Asya.

PABABA:
1. Isang Italyanong nabigador na nagpaliwanang na is Columbus ay
nakatagpo ng Bagong Mundo na lumaon ay isinunod sa kanyang
pangalan kaya nakilala ito bilang America. Sumunod sa Portugal ang
bansang ito sa paggalugad at pagtuklas ng mga bagong lugar na
maaring makakuha ng produkto. Ang bansa ding ito ang naglaan ng
pondo para makapaglakbay is Magellan.

2. Ginagamit ito bilang pampalasa sa mga pagkain at upang

mapreserba ang mga karne.
3. Ito ay isang instrumento o kagamitang panglakbay na nagbibigay ng
tamang direksiyon habang naglalakbay.
4. Siya ay isang prinsipe ng Portugal na nangunguna sa paggalugad ng
ibang lugar at tinaguriang “The Navigator”.
5. Isang English na manlalayag na naglakbay para sa mangangalakal na Dutch
na kug saan sa kanya ipinangalan ang malaking ilog sa Manhattan, USA.