: 

:
  

:  
:  
: 
:   !"# !$%&

: '&
: '&
: ()*  (+
:   +  (+
: , -* ( .

:
:
 
: 
:
 : 
" :  !
%  :#$
8/9 -34(& %1 -3 56 7&+ " -./0! %1 -%2 :&'(! )*+ (,

B ? >>@A:@?> <= - : ;" -:

‫ﺣﻞ اﻟﻤﺴﺎﻳﻞ ﺧﻮاص ﺳﻴﺎﻻت ﻣﺨﺰن‬

‫)وﻳﻠﻴﺎم ﻣﻚ ﻛﻴﻦ(‬
‫)‪(William D.Mc Can,Jr‬‬

‫‪FE&, &$ D52 " C 6

, D52‬‬
‫‪C 6 %#E D52‬‬
‫‪! F52 & F5&G‬‬
 ‫ﺗﻘﺪﻳﻢ ﺑﻪ ‪:‬‬
‫ﭘﺪر ﻛـﻪ ﻋﺎﻟﻤﺎﻧـﻪ ﺑـﻪ ﻣـﻦ آﻣﻮﺧـﺖ ﺗـﺎ ﭼﮕﻮﻧـﻪ در‬
‫ﻋﺮﺻﻪ زﻧﺪﮔﻲ‪ ،‬اﻳﺴﺘﺎدﮔﻲ را ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﻢ‪.‬‬
‫و ﺑﻪ ﻣﺎدر‪ ،‬درﻳﺎي ﺑﻲ ﻛﺮان ﻓﺪاﻛﺎري و ﻋﺸﻖ ﻛـﻪ‬
‫وﺟﻮدم ﺑﺮاﻳﺶ ﻫﻤﻪ رﻧﺞ ﺑـﻮد و وﺟـﻮدش ﺑـﺮاﻳﻢ‬
‫ﻫﻤﻪ ﻣﻬﺮ‬
 ‫‪HI 2,‬‬
‫ ‪K‬‬ ‫‪% 5J‬‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‪.....................................................................................................................................‬‬
‫ﻓﺼﻞ دو ‪................................................................................................................................‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺳﻪ ‪................................................................................................................................‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎر ‪............................................................................................................................‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺞ ‪...............................................................................................................................‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺷﺶ ‪.............................................................................................................................‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺖ ‪............................................................................................................................‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺖ ‪...........................................................................................................................‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ ‪...............................................................................................................................‬‬
‫ﻓﺼﻞ ده ‪.................................................................................................................................‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﻳﺎزده‪.............................................................................................................................‬‬
‫ﻓﺼﻞ دوازده ‪..........................................................................................................................‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺳﻴﺰده ‪...........................................................................................................................‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرده ‪.........................................................................................................................‬‬
‫ﺿﻤﻴﻤﻪ ‪...................................................................................................................................‬‬
 ‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫اﻣﺮوزه ﻧﻴﺮوي اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻣﺎﻫﺮ ﻣﻬﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﺷﺮﻛﺖ ﻫﺎي ﻧﻔﺘﻲ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬ﺗﺮﺑﻴﺖ‬
‫ﻧﻴﺮوي ﻛﺎرآﻣﺪ‪،‬ﻛﻪ از داﻧﺸﮕﺎه ﺷﺮوع ﻣﻲ ﺷﻮدوﺗﺎ دوره ﻫﺎي ﺣﻴﻦ ﺧﺪﻣﺖ ﻛﺎرﻛﻨـﺎن ﺻـﻨﻌﺖ‬
‫ﻧﻔﺖ اداﻣﻪ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ‪،‬درﮔﺮوه وﺟﻮدﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻨﺎﺳـﺐ ‪،‬ﻛـﺎﻓﻲ و ﻫﻤﮕـﺎم ﺑـﺎ ﻋﻠـﻢ روز دﻧﻴﺎﺳـﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎﻻﺧﺺ درﻛﺸﻮراﺳﻼﻣﻲ ﻣﺎ ﻛﻪ ﺑﺎ داﺷﺘﻦ دوﻣﻴﻦ ذﺧﺎﻳﺮ ﺑﺰرگ ﻫﻴﺪروﻛﺮﺑﻮري وﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان‬
‫ﭼﻬﺎرﻣﻴﻦ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه ﻧﻔﺖ دﻧﻴـﺎ‪ ،‬ﺟﺎﻳﮕـﺎﻫﻲ وﻳـﮋه در اﻳـﻦ ﺻـﻨﻌﺖ داردآﻣـﻮزش وﻓـﺮاﻫﻢ‬
‫آوردن اﺑﺰار آﻣﻮزش ﻣﻨﺎﺳﺐ اﻫﻤﻴﺖ ﻓﺮاواﻧﻲ دو ﭼﻨﺪان ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺑﺮاي داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن رﺷﺘﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻧﻔﺖ وﺷـﻴﻤﻲ درﻣﻘﻄـﻊ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳـﻲ ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان‬
‫راﻫﻨﻤﺎي ﻛﺘﺎب ﺧﻮاص ﺳﻴﺎﻻت ﻣﺨﺰن ﻣﻚ ﻛﻴﻦ‬
‫)‪(William D.Mc Can,Jr‬ﺗﺪوﻳﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬اﻣﻴﺪ اﺳﺖ ﻋﻼوه ﺑﺮﺟﺎﻣﻌﻪ داﻧﺸـﮕﺎﻫﻲ ﺳـﺎﻳﺮ‬
‫ﻋﻼﻗﻪ ﻣﻨﺪان ﻧﻴﺰاز آن ﺑﻬﺮه ﻣﻨﺪ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫از ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن ﻣﺤﺘﺮم ﺻﺎدﻗﺎﻧﻪ ﺧﻮاﻫﺸﻤﻨﺪﻳﻢ ﺧﻄﺎﻫﺎ واﻳﺮادات ﻛﺘـﺎب راﺑـﻪ دﻳـﺪه اﻏﻤـﺎض‬
‫ﻧﻨﮕﺮﻧــــﺪوﻣﺎرا از ﻧﻄــــﺮات ﺧﻮدآﮔــــﺎه ﺳــــﺎزﻧﺪ‪.‬از ﻃﺮﻳــــﻖ ﭘﺴــ ـﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜــــﻲ‬
‫‪ fluidsolution2011@gmail.com‬ﻛﻪ ﭘﻞ ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﻣﻮﻟﻔﺎن ﺑﺎ ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن ﻣﺤﺘﺮم ﻣﻲ ﺑﺎﺷـﺪ‬
‫ﻧﻈﺮات و ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدات ﺳﺎزﻧﺪه ﺧﻮد را ﻣﻄﺮح ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪ .‬در اﻳﻨﺠـﺎ ﻻزم ﻣـﻲ داﻧـﻴﻢ از زﺣﻤـﺎت‬
‫اﺳﺎﺗﻴﺪ ارﺟﻤﻨﺪ در داﻧﺸﮕﺎه ﻫﺎي ﺻﻨﻌﺖ ﻧﻔﺖ اﻫﻮاز و ﻋﻠﻮم وﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺗﻬﺮان ﻛـﻪ آﻣﻮﺧﺘـﻪ‬
‫ﻫﺎي ﺧﻮد راﺣﺎﺻﻞ ﺗﻼش اﻳﻦ ﻋﺰﻳﺰان ﻣﻲ داﻧﻴﻢ ﺗﺸﻜﺮو ﻗﺪرداﻧﻲ ﻧﻤﺎﺋﻴﻢ‪.‬‬

‫آﺑﺎن ‪1390‬‬
‫ﻣﻮﻟﻔﺎن‬
‫ﻓﺼﻞ دوم‬

‫‪ -2 -1‬ﻣﺘﻴﻞ ﭘﻨﺘﺎن ﺧﺎﻟﺺ در ﻇﺮﻓﻲ در ﺑﺴﺘﻪ ﻫﺎ در دﻣﺎي ‪ 150 oF‬ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﮔـﺎز و‬
‫ﻣﺎﻳﻊ ﻫﺮ دو ﭘﺪﻳﺪ آﻣﺪه اﻧﺪ‪ .‬ﻓﺸﺎر ﻇﺮف را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺟﺪول ‪ A.1‬ﺧﻮاﻫﻴﻢ داﺷﺖ‪:‬‬

‫‪PC = 436.6 Psia, Tc = 435.83o F , w=0.278‬‬

‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻌﺎدﻟﻪي ﺷﻤﺎره ‪ (Lee Kessler) 1‬دارﻳﻢ‪P = 18.27 Psia :‬‬

‫‪ -3‬در ﭼﺎرﭼﻮب ﻣﺸﺨﺼﻲ‪ ،‬ﮔﺎز ﻃﺒﻴﻌﻲ و آب آﻣﻴﺰش ﻳﺎﻓﺘﻪ‪ ،‬ﻳﻚ ﻓﺎز ﺟﺎﻣﺪ ﺑﻪ ﻧـﺎم ﻫﻴـﺪرات‬
‫ﮔﺎزي را ﭘﺪﻳﺪ ﻣﻲ آورﻧﺪ ﭼﻨﺪ ﻓﺎز ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪن ﻫﻴﺪرات دارﻳﻢ؟ ﭼﻨﺪ ﺟﺰو ﻫﺴﺘﻨﺪ؟‬
‫;‪:L‬‬
‫ﺗﻌﺪاد ﻓﺎزﻫﺎ‪3:‬وﺗﻌﺪاد اﺟﺰا‪2 :‬اﻟﻲ‪6‬‬
 ‫‪ 
   
8‬‬

‫‪ -4‬ﻧﺮﻣﺎل ﺑﻮﺗﺎن ﺧﺎﻟﺺ در ﻳﻚ ﻇﺮف آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ﺑﺎ ﺣﺠﻢ ﻣﺘﻐﻴﻴـﺮ ﺟـﺎ داده ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪.‬‬
‫دﻣﺎي ﻇﺮف در ‪ ،200 oF‬ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ ﻧﮕﻬﺪاﺷﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﺣﺠﻢ را ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣـﻲ دﻫﻨـﺪ‪ ،‬ﺗـﺎ ﭼﻨـﺪ‬
‫ﻗﻄﺮه ﻧﺮﻣﺎل ﺑﻮﺗﺎن ﻣﺎﻳﻊ ﭘﺪﻳﺪ آﻳﺪ‪ .‬ﻓﺸﺎر ﻇﺮف را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ؟ ﺣﺠﻢ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑـﺪ ﺗـﺎ‬
‫ﻫﻤﻪ ي ﻇﺮف آﻛﻨﺪه از ﻧﺮﻣﺎل ﺑﻮﺗﺎن ﻣﺎﻳﻊ ﺷﻮد و ﺗﻨﻬﺎ ﺷﻤﺎر ﻛﻤﻲ ﺣﺒـﺎب ﻧﺮﻣـﺎل ﺑﻮﺗـﺎن ﮔـﺎز‬
‫ﺑﻤﺎﻧﺪ‪ .‬ﻓﺸﺎر را ﺑﺪﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫ﻧﻘﻄﻪ ي ﺷﺒﻨﻢ ‪:‬زﻣﺎن ﺗﺸﻜﻴﻞ اوﻟﻴﻦ ﻗﻄﺮه ي ﻣﺎﻳﻊ‬
‫ﻧﻘﻄﻪ ﺣﺒﺎب‪:‬زﻣﺎن ﺗﺸﻜﻴﻞ اوﻟﻴﻦ ﺣﺒﺎب ﮔﺎزي‬
‫ﭼﻮن ﻣﺎده ي ﺧﺎﻟﺺ دارﻳﻢ‪ :‬ﻧﻘﻄﻪ ي ﺷﺒﻨﻢ = ﻧﻘﻄﻪ ﺣﺒﺎب‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺟﺪول ‪ A.1‬دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪o‬‬
‫‪PC = 550.6 Psia, Tc = 305.62 F , w=0.1995‬‬
‫‪P = 195.052 Psia‬‬ ‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻌﺎدﻟﻪ ي ﺷﻤﺎره ‪ (Lee Kessler) 1‬دارﻳﻢ‪:‬‬

‫‪ -6‬داده ﻫﺎي ﻓﺸﺎر ﺑﺨﺎر دي اﻛﺴﻴﺪﻛﺮﺑﻦ در زﻳﺮ داده ﺷﺪه اﺳـﺖ‪ .‬ﻓﺸـﺎر ﺑﺨـﺎر دي اﻛﺴـﻴﺪ‬
‫‪ 40 oF‬ﺑﺮآورد ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬ ‫ﻛﺮﺑﻦ را در دﻣﺎي‬

‫ﻓﺸﺎر ﺑﺨﺎر دي اﻛﺴﻴﺪ ﻛﺮﺑﻦ‬

‫‪o‬‬
‫ﻓﺸﺎر ﺑﺨﺎر ‪Psia‬‬ ‫دﻣﺎ ‪F‬‬

‫‪147.0‬‬ ‫‪-39.1‬‬
‫‪293.9‬‬ ‫‪-2.0‬‬
‫‪440.9‬‬ ‫‪22.5‬‬
‫;‪:L‬‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ‪ Curve fitting‬دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪P= AT2 + BT+C‬‬ ‫)‪(T= o F, P = Psia‬‬
‫ 
‪9‬‬

‫‪A = 0.034‬‬
‫‪B = 5.34‬‬ ‫‪T = 40 F‬‬ ‫‪P = 571.54 Psia‬‬
‫‪C = 303.54‬‬

‫‪ -7‬در زﻳﺮ ﭼﮕﺎﻟﻲ ﻫﺎي ﻣﺘﺎن ﻣﺎﻳﻊ و ﮔﺎز در ﺗﻌﺎدل در اﻣﺘﺪاد ﺧﻂ ﻓﺸﺎر ﺑﺨﺎر داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪o‬‬
‫ﭼﮕﺎﻟﻲ ﻣﺘﺎن ﺳﻴﺮ ﺷﺪه‬ ‫دﻣﺎ ‪F‬‬
‫ﮔﺎز‪lb /cu .ft‬‬ ‫ﻣﺎﻳﻊ‪lb /cu .ft‬‬
‫‪0.1443‬‬ ‫‪26.17‬‬ ‫‪-253‬‬
‫‪0.2747‬‬ ‫‪25.25‬‬ ‫‪-235‬‬
‫‪0.4766‬‬ ‫‪24.28‬‬ ‫‪-217‬‬
‫‪0.7744‬‬ ‫‪23.18‬‬ ‫‪-199‬‬
‫‪1.302‬‬ ‫‪21.89‬‬ ‫‪-181‬‬
‫‪1.810‬‬ ‫‪20.48‬‬ ‫‪-162‬‬

‫;‪:L‬‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ‪ Curve Fitting‬دارﻳﻢ‪) :‬ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ‪ 2-11‬ﻛﺘﺎب درﺳﻲ ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد‪(.‬‬
‫ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﺑﺮاي ﭼﮕﺎﻟﻲ ﮔﺎز و ﻣﺎﻳﻊ ﻣﻌﺎدﻻت ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ را ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آورﻳﻢ ﺟـﻮاب‬
‫ﻣﺤﻞ ﺗﻼﻗﻲ اﻳﻦ دو ﻣﻌﺎدﻟﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ρgas = ρliq = 10.121 lbm/ cu.ft‬‬

‫‪ -8‬ﺳﻲ ﭘﻮﻧﺪ از ﻣﺘﺎن در ﻳﻚ ﻇﺮف ﺳﺮﺑﺴﺘﻪ در ‪ 100 oF‬ﺟﺎ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺣﺠﻢ ﻇﺮف دو‬
‫ﻓﻮت ﻣﻜﻌﺐ اﺳﺖ‪ .‬ﺣﺠﻢ ﮔﺎز را در ﻇﺮف ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫از ﺟﺪول‪ A.1‬ﺻﻔﺤﻪ ‪ 492‬دارﻳﻢ‬
‫‪MW= 16.043‬‬
‫‪Pc= 666.4 Psi‬‬
 ‫‪ 
   
10‬‬

‫‪Tc= -116.67 oF + 460 = 343.33 R‬‬

‫‪From cox chart‬‬
‫‪T = 100 oF +460 = 560‬‬ ‫‪P= 5000 Psi‬‬
‫ﻣﺎ اﻳﻦ ﺳﻮال را از دو روش ﺣﻞ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ ‪S.R.K-2 , P.R – 1‬‬

‫‪P . R:‬‬
‫‪R 2 Tc 2‬‬ ‫‪P.T‬‬ ‫‪a.α‬‬
‫‪a= 0.457235‬‬ ‫=‪P‬‬ ‫‪−‬‬
‫‪Pc‬‬ ‫)‪V − b V (V + b + b(V − b‬‬
‫‪R . Tc‬‬
‫‪b = 0.077796‬‬ ‫از اﻳﻦ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﻫﻢ ‪ 3‬ﺗﺎ ﺣﺠﻢ ﺑﺪﺳﺖ‬
‫‪Pc‬‬
‫‪m = 0.3746 + 1.5422 W – 0.26992 W2‬‬ ‫ﻣﻴﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺑﺮاي ﮔﺎز و‬
‫‪a × αP‬‬ ‫ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﺑﺮاي ﻣﺎﻳﻊ‬
‫=‪A‬‬
‫‪( R × T )2‬‬ ‫وﻟﻲ ﻳﺎدﻣـﺎن ﺑﺎﺷـﺪ ﻛـﻪ اﻳـﻦ ﻓﺮﻣـﻮل‬
‫‪b. P‬‬ ‫ﺣﺠﻢ ﻣﻮﻟﻲ را ﻣﻲ دﻫﺪ ﻳﻌﻨﻲ‬
‫=‪B‬‬
‫‪R .T‬‬
‫‪ft 3‬‬
‫‪1bmole‬‬
‫ﻧﻪ ‪ ft3‬ﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺴـﺘﻲ ﺣﺠـﻢ ﮔـﺎز و‬
‫ﻣﺎﻳﻊ را ﺑﺮﺣﺴﺐ ‪ ft3‬ﺣﺴﺎب ﻛﻨﻴﻢ‬

‫‪Z3 = (1- B) Z2 + (A - 2‬‬ ‫‪× B – 3 B2) . Z- (A . B – B2 – B3) = 0‬‬

‫‪SRK‬‬
‫‪R 2 Tc 2‬‬
‫‪a= 0.42747‬‬
‫‪Pc‬‬
‫‪R . Tc‬‬
‫‪b= 0.08664‬‬
‫‪Pc‬‬
‫‪m= 0.48 +1.574 W – 0.176 W2‬‬
‫‪T 0 .5 2‬‬
‫( ‪α = (1 + m(1 −‬‬ ‫) )‬
‫‪Tc‬‬
‫‪a × α .P‬‬
‫=‪A‬‬
‫‪( R.T ) 2‬‬
‫‪b. P‬‬
‫=‪B‬‬
‫‪R .T‬‬
‫ 
‪11‬‬

‫‪Z3 - Z2 + (A - B –B2) . Z- A . B = 0‬‬

‫ﻛﻪ از ﻫﺮ ﻛﺪام ﺳﻪ ‪ Z‬ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ ﻛﻪ ‪ Z‬ﺑﺰرﮔﺘﺮ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺑﻪ ﮔﺎز و ‪ Z‬ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ ﻣﺮﺑﻮط‬
‫ﺑﻪ ﻣﺎﻳﻊ اﺳﺖ اﮔﺮ ﻫﺮ ﺳﻪ ‪ Z‬ﻳﻜﺴﺎن ﺑﻮد ﻣﺎ در ﻧﻘﻄﻪ ﺑﺤﺮاﻧﻲ ‪ Critical Point‬ﻫﺴﺘﻴﻢ‪.‬‬
‫‪P.R‬‬ ‫‪S.R.K‬‬
‫‪a= 9311.66‬‬ ‫‪a= 8705.5‬‬
‫‪b= 0.43006‬‬ ‫‪b= 0.4789‬‬
‫‪m= 0.3906‬‬ ‫‪m= 0.4963‬‬
‫‪α = 0.7438 ⇒ Z = 1.013‬‬
‫‪α = 0.7951‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ft 3‬‬
‫‪V = 1.129‬‬ ‫‪A = 0.8967 V = 1.21‬‬
‫‪A = 1.025 ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪1bmol‬‬
‫‪B = 0.3985‬‬
‫ﭼﻮن ﻳﻚ ‪ Z‬دارﻳﻢ ﭘﺲ در ﻧﻘﻄﻪ ﺑﺤﺮاﻧﻲ ﻫﺴﺘﻴﻢ و‬
‫‪m‬‬ ‫‪30‬‬
‫=‪n‬‬ ‫=‬ ‫‪= 1.889 m = 1‬‬
‫‪MW 16.043‬‬
‫ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺣﺠﻢ ﺗﻮﺳﻂ ﮔﺎز اﺷﺘﻐﺎل ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -10‬ﻫﻔﺖ ﭘﻮﻧﺪ از ﻧﺮﻣﺎل ﺑﻮﺗﺎن در دﻣﺎي ‪ 300 oF‬در ﻳﻚ ﻇﺮف ﺳﺮﺑﺴﺘﻪ ﺑﺎ ﺣﺠﻢ ﺳـﻪ ﻓـﻮت‬
‫ﻣﻜﻌﺐ ﺟﺎ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺣﺠﻢ ﻣﺎﻳﻊ در ﻇﺮف را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪T=300F‬‬ ‫‪P = 510 Psia‬‬
‫از ﺟﺪول ‪ A.1‬دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪MW = 58.123‬‬
‫‪Pc = 550.6 Psi‬‬
‫‪Tc = 305.62 F + 460 = 765.62 R‬‬
‫‪W = 0.1995‬‬
‫‪P.R‬‬ ‫‪SRK‬‬
‫‪a= 56044.015‬‬ ‫‪a= 52395.67‬‬
‫‪b= 1.16073‬‬ ‫‪b= 1.2926‬‬
‫‪m= 0.6715 → Z = 0.4595‬‬ ‫‪m= 0.7870 ⇒ Z = 0.4883‬‬
 ‫‪ 
   
12‬‬

‫‪ft 3‬‬ ‫‪ft 3‬‬

‫‪α =1.0049‬‬ ‫‪VL = 7.34‬‬ ‫‪α =1.0057 {V L = 7.80‬‬
‫‪1boml‬‬ ‫‪1bmol‬‬
‫‪A= 0.4319‬‬ ‫‪A= 04041‬‬
‫‪B= 0.07225‬‬ ‫‪B = 0.08084‬‬
‫ﭼﻮن ﻳﻚ ‪ Z‬ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه ﭘﺲ در ﻧﻘﻄﻪ ﺑﺤﺮاﻧﻲ ﻫﺴﺘﻴﻢ اﻟﺒﺘﻪ از اول ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺴـﺘﻴﻢ ﺣـﺪس‬
‫ﺑﺰﻧﻴﻢ ﭼﻮن ‪ P , T‬ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﺑﺎ ‪ Pc , Tc‬ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫وﭼﻮن ‪ z‬آن ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﻛﻤﺘﺮ از ‪ 0.5‬اﺳﺖ ﭘﺲ ﻛﻞ ﺣﺠﻢ را ﻣﺎﻳﻊ اﺷﻐﺎل ﻛﺮده اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ 25-11‬ﭘﻮﻧﺪ از ﭘﺮوﭘﺎن در ﻳﻚ ﻇﺮف ﺳﺮﺑﺴﺘﻪ در ﻓﺸﺎر ‪ 350 Psia‬ﺟﺎ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺣﺠـﻢ‬
‫ﻇﺮف ﺳﻪ ﻓﻮت ﻣﻜﻌﺐ اﺳﺖ‪ .‬وزن و ﺣﺠﻢ دو ﻓﺎز را در ﻇﺮف ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪P = 350 Psi‬‬ ‫‪T = 150 F + 460 = 610 R‬‬

‫‪MW = 44.097‬‬
‫‪Pc = 616 Psi‬‬
‫‪Tc = 206.06 F + 460 = 666.04 R‬‬
‫‪W = 0.1522‬‬
‫‪P.R‬‬ ‫‪SRK‬‬
‫‪a= 37912.716‬‬ ‫‪a= 35444.68‬‬
‫‪b= 0.9025‬‬ ‫‪b= 1.005196‬‬
‫‪ Z V = 0.4595‬‬ ‫‪ Zv = 0.4883‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪m= 0.6031 →  Z = 0.2245‬‬ ‫‪m= 0.7154 ⇒  Z = 0.2388‬‬
‫‪ Z l = 0.09339‬‬ ‫‪ Z = 0.1056‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ L‬‬
‫‪A= 0.326‬‬ ‫‪A= 0.3076‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ft 3‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ft 3‬‬
‫‪‬‬ ‫‪Vg‬‬ ‫=‬ ‫‪11‬‬ ‫‪.‬‬ ‫‪85‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪Vg‬‬ ‫=‬ ‫‪12‬‬ ‫‪.‬‬ ‫‪26‬‬
‫‪lbmol‬‬ ‫‪lbmol‬‬
‫‪B= 0.04826 → ‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪B = 0.5375 → ‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪V = 1.74 ft‬‬ ‫‪V = 1.37 ft‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪L‬‬ ‫‪L‬‬
‫‪lbmol‬‬ ‫‪lbmol‬‬
‫ 
‪13‬‬

‫‪1b‬‬
‫‪ρg = 3.72‬‬ ‫‪→ mg = 3.72 × Vg‬‬
‫‪ft 3‬‬
‫‪1b‬‬
‫‪ρL = 25.24 3‬‬ ‫‪mL = 25.24 × VL‬‬
‫‪ft‬‬
‫‪mg + ml = 25‬‬
‫‪‬‬ ‫‪→ V g = 2.35 ft 3 → mg = 8.77 lbm‬‬
‫‪‬‬‫‪Vg‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪Vl‬‬ ‫=‬ ‫‪3‬‬
‫‪V L = 0.65‬‬ ‫‪ft 3‬‬ ‫‪→ mL = 16.23 lbm‬‬

‫‪ -12‬ﻓﺸﺎر ﺑﺤﺮاﻧﻲ آﻣﻴﺨﺘﻪ اي از ﻣﺘﺎن و ﻧﺮﻣﺎل ﻫﮕﺰان را ﺑﺮآورد ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬اﮔﺮ ﻛﻪ دﻣﺎي ﺑﺤﺮاﻧـﻲ‬
‫آﻣﻴﺨﺘﻪ ‪ 200 oF‬ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭘﺎﺳﺦ ﺧﻮد را ﺑﺎ ﻓﺸﺎر ﺑﺤﺮاﻧﻲ ﻣﺘﺎن ﺧﺎﻟﺺ و ﻧﺮﻣـﺎل ﻫﮕـﺰان ﺧـﺎﻟﺺ‬
‫ﺑﺴﻨﺠﻴﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪) Tc = 200 o F‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ‪ Kay’s Method‬دارﻳﻢ(‪:‬‬
‫‪ - n : Tc = 829.1 R‬ﻫﮕﺰان‬ ‫‪,‬‬ ‫‪Pc = 436.9 Psia‬‬
‫‪ : Tc = 343.33 R ,‬ﻣﺘﺎن‬ ‫‪Pc = 666.5 Psia‬‬
‫‪x (343.33) + (1-x) (829.1) = 660R‬‬ ‫‪x=0.35‬‬
‫‪⇒ Pc = x(666.5) + (1 − x)436.9 = 517.26 Psia‬‬

‫‪ -13‬ﻧﮕﺎره ي ‪ 2-27‬ﻧﻤﻮدارﻫﺎي ﻓﺎزي ﻫﺸﺖ آﻣﻴﺨﺘﻪ از اﺗﺎن و ﻧﺮﻣﺎل ﻫﭙﺘﺎ را ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺧﻂ ﻫﺎي‬
‫ﻓﺸﺎر ﺑﺨﺎر ﻫﺮ دو ﻫﻴﺪروﻛﺮﺑﻦ ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺑﻬﺮه ﮔﻴﺮي از ﻧﮕـﺎره ي دﻣـﺎ و ﻓﺸـﺎر ﻫـﺎي‬
‫آﻣﻴﺨﺘﻪ ‪ 29.91‬درﺻﺪ وزﻧﻲ از آﻣﻴﺨﺘﻪ ي اﺗﺎن را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻓﺸﺎر ﻧﻘﻄﻪ ي ﺣﺒﺎب در ‪100 oF‬‬
‫دﻣﺎي ﺑﺤﺮاﻧﻲ‬
‫دﻣﺎي ﻧﻘﻄﻪ ي ﺷﺒﻨﻢ در ‪400 oF‬‬
‫ﻓﺸﺎر ﺑﺤﺮاﻧﻲ‬
‫دﻣﺎي ﻧﻘﻄﻪ ي ﺣﺒﺎب در ‪600 Psia‬‬
 ‫‪ 
   
14‬‬

‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ دﻣﺎي ﭼﮕﺎﻟﺶ‬

‫ﻓﺸﺎر ﻧﻘﻄﻪ ي ﺷﺒﻨﻢ در ‪250 oF‬‬
‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻓﺸﺎر ﭼﮕﺎﻟﺶ‬
‫ﻓﺸﺎر ﻧﻘﻄﻪ ي ﺷﺒﻨﻢ در ‪400 oF‬‬
‫;‪:L‬‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ‪ Fig 2-37‬ﺧﻮاﻫﻴﻢ داﺷﺖ‪:‬‬
‫‪a) 380 Psia‬‬ ‫‪b) 375 o F‬‬ ‫‪c)380 o F‬‬ ‫‪d) 1100 Psia e) 170 o F‬‬
‫‪f) 420 o F‬‬ ‫‪g) 80 Psia‬‬ ‫‪h) 1145 Psia‬‬
‫‪i) 580 Psia‬‬

‫‪ -14‬دﻣﺎ و ﻓﺸﺎر ﺑﺤﺮاﻧﻲ را ﺑﺮاي آﻣﻴﺨﺘﻪ اي از ‪ 80‬درﺻﺪ وزﻧﻲ از اﺗﺎن و ‪ 20‬درﺻـﺪ وزﻧـﻲ‬
‫ﻧﺮﻣﺎل ﻫﭙﺘﺎن ﺑﺮآورد ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ‪ Fig 2-37‬و‪ interpolation‬ﺧﻮاﻫﻴﻢ داﺷﺖ‪:‬‬
‫‪70.22 wt‬‬ ‫‪%‬‬ ‫اﺗﺎن‬ ‫‪:‬‬ ‫‪Tc = 180 o F‬‬ ‫و‬ ‫‪Pc = 1120 Psia‬‬
‫‪90/22 wt‬‬ ‫اﺗﺎن ‪%‬‬ ‫‪:‬‬ ‫‪Tc = 125 o F‬‬ ‫و‬ ‫‪Pc = 850 Psia‬‬
‫‪80 wt‬‬ ‫‪%‬‬ ‫اﺗﺎن‬ ‫‪:‬‬ ‫‪Tc = 153.1 o F‬‬ ‫‪ Pc = 982.03 Psia‬و‬

‫‪ -15‬داﻣﻨﻪ ي دﻣﺎ و ﻓﺸﺎر ﻫﻤﺴﻨﮓ ﺑﺎ آن را ﺑﺮاي ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ ﻛﻪ ﭼﮕﺎﻟﺶ وارو ﺑﻪ‬
‫آﻣﻴﺨﺘﻪ اي از ‪ 50.25‬درﺻﺪ وزﻧﻲ اﺗﺎن و ‪49.75‬درﺻﺪ وزﻧﻲ از ﻧﺮﻣﺎل ﻫﭙﺘﺎن اﻧﺠﺎم ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪Tcritical < T < Tericondenterm‬‬
‫‪Tcritical = 280 o F , Tcricondenterm = 352 o F‬‬
‫‪280 o F < T < 325 o F‬‬
‫‪Pcritical = 1280 Psia‬‬
‫ 
‪15‬‬

‫‪ P‬ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ‪ Tcricondenterm‬ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از ﻣﻌﺎدﻟـﻪ ي ﺷـﻤﺎره ‪(Lee- 15kessler) 1‬‬

‫‪P = 800 Psia‬‬ ‫)ﺑﺪﻟﻴﻞ ﺗﻌﺎدل ﻓﺎزي ﻣﻲ ﺗﻮان از اﻳﻦ ﻣﻌﺎدﻟﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد( ‪:‬‬

‫‪800 Psia < P < 1280 Psia‬‬

‫⇒‬ ‫‪‬‬
‫‪280 F < T < 352 F‬‬
‫‪o‬‬ ‫‪o‬‬

‫‪60‬‬ ‫‪ -17‬آﻣﻴﺰه و اﻧﺪازه ي ﮔﺎز و ﻣﺎﻳﻊ را ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ ﻛﻪ ﻳﻚ ﭘﻮﻧﺪ ﻣﻮل از آﻣﻴﺨﺘﻪ‬
‫درﺻﺪ ﻣﻮﻟﻲ از ﻣﺘﺎن و ‪ 40‬درﺻﺪ ﻣﻮﻟﻲ از اﺗﺎن در ‪ -40 oF‬و ‪ 500 Psia‬ﺑﻪ ﺗﻌﺎدل ﻣﻲ رﺳﻨﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪ : Pc = 666.5 Psia , Tc = - 116.67 F , w = 0.0104 ,‬ﻣﺘﺎن‬
‫‪o‬‬

‫‪ : Pc = 706.5Psia , Tc = 89.92o F‬اﺗﺎن‬ ‫‪, w = 0.0979‬‬

‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻌﺎدﻟﻪ ي ﺷﻤﺎره ‪ (Lee – Kessler) 1‬ﺧﻮاﻫﻴﻢ داﺷﺖ‪:‬‬
‫‪ : Psat 1 = 2355 . 2118 Psia‬ﻣﺘﺎن‬ ‫‪ : Past 2 = 115.06 Psia‬اﺗﺎن‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ‪ Flash Calculation‬دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪Psati‬‬ ‫‪ng= 0.67‬‬ ‫‪ng+nl =1‬‬
‫= ‪Ki‬‬ ‫‪‬‬
‫‪P‬‬ ‫‪nl = 0.33‬‬

‫‪Zi‬‬
‫‪∑ (K‬‬ ‫‪− 1)ng + 1‬‬
‫‪=1‬‬ ‫‪⇒ nL = 1 − ng‬‬
‫‪i‬‬

‫‪Zi‬‬
‫= ‪xi‬‬
‫‪( K i − 1)ng + 1‬‬
‫‪Zi‬‬
‫= ‪yi‬‬
‫‪1‬‬
‫(‬ ‫‪− 1)ng + 1‬‬
‫‪Ki‬‬
‫ﻣﺘﺎن‬ ‫اﺗﺎن‬
‫‪x‬‬ ‫‪y‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪Y‬‬
‫‪0.17‬‬ ‫‪0.8‬‬ ‫‪0.83‬‬ ‫‪0.2‬‬
 ‫‪ 
   
16‬‬

‫‪ -18‬آﻣﻴﺰه و اﻧﺪازه ي ﻣﺎﻳﻊ و ﮔﺎز را ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ ﻛﻪ ﻳﻚ ﭘﻮﻧﺪ ﻣﻮل از آﻣﻴﺨﺘﻪ ي‬
‫‪ 40‬درﺻﺪ ﻣﻮﻟﻲ از ﻣﺘﺎن و ‪ 60‬درﺻﺪ ﻣﻮﻟﻲ از اﺗﺎن در ‪ -40 oF‬و ‪ 500 Psia‬ﺑـﻪ ﺗﻌـﺎدل ﻣـﻲ‬
‫رﺳﻨﺪ؟ ﭘﺎﺳﺦ ﺧﻮد را ﺑﺎ آن ﭼﻴﺰي ﺳﻨﺠﺶ ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ در ﭘﺮﺳﺶ ‪ 2-18‬ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳـﺪ‪ .‬ﭘﻴﺎﻣـﺪ‬
‫دﮔﺮﮔﻮﻧﻲ ﻫﺎ در آﻣﻴﺰه ي ﻣﺨﻠﻮط ﭼﻪ ﺑﻮده اﺳﺖ؟‬
‫;‪ :L‬ﺑﺮاﺳـﺎس اﻃﻼﻋـﺎت ﻣﺴـﺄﻟﻪ ي ﻗﺒـﻞ و اﺳـﺘﻔﺎده از ﻣﻌﺎدﻟـﻪ ﺷـﻤﺎره ‪(Lee-kessler) 1‬‬
‫ﺧﻮاﻫﻴﻢ داﺷﺖ‪:‬‬
‫‪ : Psat‬ﻣﺘﺎن‬ ‫‪= 2355 . 2118 Psia‬‬ ‫‪ ng = 0 / 67‬‬ ‫‪ng + nl = 1‬‬
‫‪‬‬
‫‪ nl = 0 / 33‬‬
‫‪ : Psat‬اﺗﺎن‬ ‫‪= 115 . 06 Psia‬‬

‫‪ng = 0.36‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ng + nl = 1‬‬
‫‪nl = 0.64‬‬
‫ﻣﺘﺎن‬ ‫اﺗﺎن‬
‫‪x‬‬ ‫‪y‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪Y‬‬
‫‪0.17 0.81 0.83 0.19‬‬

‫ﺑﺎ ﻛﺎﻫﺶ ‪ mol %‬ﻣﺘﺎن واﻓﺰاﻳﺶ ‪ mol %‬اﺗﺎن ﺧﻮراك ورودي ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺗﺮ ﺗﺮ ﺷﺪه و در‬
‫ﻧﺘﻴﺠﻪ ‪ ng‬ﻛﺎﻫﺶ و ‪ nl‬اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ و ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ‪ y‬ﻧﻴـﺰ ﻣﻘـﺪار ﻧـﺎﭼﻴﺰي ﺗﻐﻴﻴـﺮات‬
‫دارد‪.‬‬

‫‪30‬‬ ‫‪ -19‬آﻣﻴﺰه و اﻧﺪازه ﮔﺎز و ﻣﺎﻳﻊ را ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ ﻛﻪ ﻳﻚ ﭘﻮﻧﺪ ﻣﻮل از آﻣﻴﺨﺘﻪ ي‬
‫درﺻﺪ ﻣﻮﻟﻲ از ﻣﺘﺎن و ‪ 70‬درﺻﺪ از اﺗﺎن در ﺻﻔﺮ درﺟﻪ ﻓﺎرﻧﻬﺎﻳـﺖ و ‪ 500 Psia‬ﺑـﻪ ﺗﻌـﺎدل‬
‫ﻣﻲرﺳﻨﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫ﺑﺮاﺳﺎس اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺴﺄﻟﻪ ي ‪ 17‬و اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻌﺎدﻟـﻪ ﺷـﻤﺎره ‪ (Lee –Kessler) 1‬ﺧـﻮاﻫﻴﻢ‬
‫داﺷﺖ‪:‬‬
‫ 
‪17‬‬

‫‪ : Psat = 4924.4 Psia‬ﻣﺘﺎن‬ ‫‪ : Psat = 222.14 Psia‬اﺗﺎن‬

‫‪Flash Calculations:‬‬

‫‪ng = 0.46‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ng + nl = 1‬‬
‫‪nl = 0.54‬‬
‫ﻣﺘﺎن‬ ‫اﺗﺎن‬
‫‪x‬‬ ‫‪y‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪Y‬‬
‫‪0.06 0.58 0.94 0.42‬‬

‫‪ -20‬آﻣﻴﺰه و اﻧﺪازه ي ﮔﺎز و ﻣﺎﻳﻊ را ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﺑﻪ دﺳﺖ اورﻳﺪ ﻛﻪ ﻳﻚ ﭘﻮﻧﺪ ﻣﻮل از آﻣﻴﺨﺘﻪ ي‬
‫‪ 30‬درﺻﺪ ﻣﻮﻟﻲ از ﻣﺘـﺎن و ‪ 70‬درﺻـﺪ ﻣـﻮﻟﻲ از اﺗـﺎن در ‪ -20 oF‬و ‪ 200 Psia‬ﺑـﻪ ﺗﻌـﺎدل‬
‫ﻣﻲرﺳﻨﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫ﻃﺒﻖ ﻣﺴﺄﻟﻪ ي ‪ 17‬و ﻣﻌﺎدﻟﻪ ي ﺷﻤﺎره ي ‪ (Lee-kessler) 1‬دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪ : Psat = 3353.9097 Psia‬ﻣﺘﺎن‬ ‫و‬ ‫‪ : Psat = 162.33 Psia‬اﺗﺎن‬
‫‪Flash Colculations :‬‬ ‫‪ng = 1 , nl = 0 ng + nl = 1‬‬

‫ﻣﺘﺎن‬ ‫اﺗﺎن‬
‫‪x‬‬ ‫‪y‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪Y‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪0.3‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪0.7‬‬

‫‪ -21‬از داده ﻫﺎي ﻓﺮاﻫﻢ آﻣﺪه در ﻧﮕﺎره ي ‪ 2-37‬ﺳﻪ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻫﻢ ﻓﺸﺎر را ﺑﮕﻮﻧﻪ ي دﻣﺎ در ﺑﺮاﺑﺮ‬
‫ﺑﺎ آﻣﻴﺰه ي درﺻﺪ وزﻧﻲ ﺑﻜﺸـﻴﺪ‪ .‬ﻓﺸـﺎرﻫﺎي ‪ 600 Psia ، 300 Psia‬و ‪ Psia 900‬را ﺑـﻪ ﻛـﺎر‬
‫ﺑﺒﺮﻳﺪ‪ .‬ﺧﻂ ﻫﺎي ﻧﻘﻄﻪ ي ﺣﺒﺎب ﻧﻘﻄﻊ ي ﺷﺒﻨﻢ را ﻣﺸﺨﺺ ﻛﻨﻴﺪ اﻳﻦ ﻧﻤﻮدارﻫـﺎ‪ ،‬ﻧﻤﻮدارﻫـﺎي‬
‫دﻣﺎ‪ -‬آﻣﻴﺰه ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺷﻜﻞ ‪2-24‬ﻛﺘﺎب درﺳﻲ‬ ‫;‪:L‬‬
 ‫‪ 
   
18‬‬

‫‪ -22‬از داده ﻫﺎي ﻓﺮاﻫﻢ آﻣﺪه در ﻧﮕﺎره ي ‪2-37‬دو ﻣﻨﺤﻨﻲ دﻣﺎ را ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اي ﻓﺸـﺎر در ﺑﺮاﺑـﺮ‬
‫ﺑﺎ آﻣﻴﺰه ي درﺻﺪ وزﻧﻲ ﺑﻜﺸﻴﺪ دﻣﺎي ‪ 75 oF‬و ‪ 300 oF‬را ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺒﺮﻳﺪ اﻳﻦ ﻧﻤﻮدار ﻧﻤـﻮدار‬
‫ﻓﺸﺎر‪ -‬آﻣﻴﺰه ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد ﺧﻂ ﻫﺎي ﻧﻘﻄﻪ ي ﺣﺒﺎب و ﻧﻘﻄﻪ ي ﺷﺒﻨﻢ را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺷﻜﻞ ‪ 2-22‬ﻛﺘﺎب درﺳﻲ‬ ‫;‪:L‬‬

‫‪ -23‬آﻣﻴﺰه و اﻧﺪازه ي ﮔﺎز و ﻣﺎﻳﻊ را ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ ﻛﻪ ‪ 10‬ﭘﻮﻧﺪ ﻣﻮل از آﻣﻴﺨﺘﻪ ي‬
‫‪oF‬‬ ‫‪ 55‬درﺻﺪ ﻣﻮﻟﻲ از ﻣﺘﺎن‪ 20 ،‬درﺻﺪ ﻣﻮﻟﻲ از ﭘﺮوﭘﺎن و ‪ 25‬درﺻﺪ ﻣﻮﻟﻲ از ﻧﺮﻣﺎل ﭘﻨﺘﺎن در‬
‫‪ 160‬و ‪ 1500 oF‬ﺑﻪ ﺗﻌﺎدل ﻣﻲ رﺳﻨﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪ : (0.55) : Pc = 666.4 Psia , Tc = - 116.67 F , W = 0.0104‬ﻣﺘﺎن‬
‫‪o‬‬

‫‪ : (0.2) : Pc = 616Psia , Tc = 206.06o F , W = 0.1522‬ﭘﺮوﭘﺎن‬

‫‪ – n (0.25) : Pc = 488.6 Psia , Tc =385.8o F , W = 0.2514‬ﭘﻨﺘﺎن‬
‫ﺣﺎل ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻌﺎدﻟﻪ ي ﺷﻤﺎره ‪ (Lee – Kessler) 1‬ﺧﻮاﻫﻴﻢ داﺷﺖ‪:‬‬
‫‪ :Psat 1 = 1629404.1 Psia‬ﻣﺘﺎن‬ ‫‪,‬‬ ‫‪ : Psat2 = 385.8 Psia‬ﭘﺮوﭘﺎن‬
‫‪ - n : Psat3 = 44.27 Psia‬ﭘﻨﺘﺎن‬
‫ﻃﺒﻖ ﻣﺴﺄﻟﻪ ي ‪ 17‬دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪ ng = 0 . 62‬‬
‫‪ng + nl = 1‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ nl = 0 . 38‬‬
‫‪ ng = 0 . 62 × 10 = 6 . 2 Lbmole‬‬
‫‪→ ‬‬
‫‪ nl = 0 . 38 × 10 = 3 . 8 Lbmole‬‬
‫‪Comp‬‬ ‫‪Xi‬‬ ‫‪Yi‬‬
‫ﻣﺘﺎن‬ ‫)‪8.1x10^(-4‬‬ ‫‪0.886‬‬

‫ﭘﺮوﭘﺎن‬ ‫‪0.37‬‬ ‫‪0.095‬‬

‫‪ - n‬ﺑﻨﺘﺎن‬ ‫‪0.63‬‬ ‫‪0.018‬‬

‫ 
‪19‬‬

‫‪ -24‬ﻣﺎﻳﻌﻲ داراي ‪ 80‬درﺻﺪ ﻣﻮﻟﻲ از ﭘﺮوﭘﺎن و ‪ 20‬درﺻﺪ ﻣﻮﻟﻲ از ﻧﺮﻣﺎل ﭘﻨﺘﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻣﺘﺘـﺎن‬
‫‪1500 Psia‬‬ ‫رﻗﻴﻖ ﺷﻮد آﻳﺎ ﻫﻤﻪ ي آﻣﻴﺨﺘﻪ ﻫﺎي ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه از ﻣﺘﺎن و ﻣﺎﻳﻊ در دﻣﺎي ‪ 160 F‬و‬
‫ﺑﮕﻮﻧﻪ ي ﻳﻚ ﻓﺎز ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد؟ دﻟﻴﻞ ﻫﺎي ﺧﻮد را واﻛﺎوي ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ‪ 2-27‬ﻛﺘﺎب درﺳﻲ ‪ 80‬درﺻﺪ ﭘﺮوﭘﺎن و‪ 20‬درﺻﺪ ﻧﺮﻣﺎل ﭘﻨﺘﺎن روي ﺧـﻂ‬
‫اﻓﻘﻲ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ راس ﭘﺮوﭘﺎن ﻗﺮار ﻣﻴﮕﻴﺮد ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻓﺸـﺎر ‪1500psia‬‬
‫ودﻣﺎي ‪ 160F‬رﺳﻢ ﺷﺪه ﭘﺲ از رﻗﻴﻖ ﺷﺪن ﺑـﺎ ﻣﺘـﺎن ﻛﻤـﻲ ﺑـﺎﻻ ﻣـﻲ آﻳـﺪ وﻟـﻲ ﻫﻤﭽﻨـﺎن‬
‫ﺑﺼﻮرت ﺗﻚ ﻓﺎز ﻣﺎﻳﻊ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻲ ﻣﺎﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ -25‬ﻳﻚ ﻣﺎﻳﻊ از ‪80‬درﺻﺪ ﻣﻮﻟﻲ از ﭘﺮوﭘﺎن و ‪ 20‬درﺻﺪ ﻣﻮﻟﻲ از ﻧﺮﻣﺎل ﭘﻨﺘﺎن را ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻣﺘـﺎن‬
‫‪500 Psia‬‬ ‫رﻗﻴﻖ ﻛﺮد‪ .‬آﻳﺎ ﻫﻤﻪ ي آﻣﻴﺨﺘﻪ ﻫﺎي ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه از ﻣﺘﺎن و ﻣﺎﻳﻊ در دﻣﺎي ‪ 160 oF‬و‬
‫ﻳﻚ ﻓﺎزي ﻫﺴﺘﻨﺪ؟ دﻟﻴﻞ ﻫﺎي ﺧﻮد را واﻛﺎوي ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ‪ 2-28‬ﻛﺘﺎب درﺳﻲ ﻗﺴﻤﺖ ﭼﻬﺎرم ‪ 80‬درﺻﺪ ﭘﺮوﭘﺎن و‪ 20‬درﺻـﺪ ﻧﺮﻣـﺎل‬
‫ﭘﻨﺘﺎن روي ﺧﻂ اﻓﻘﻲ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ راس ﭘﺮوﭘﺎن ﻗﺮار ﻣﻴﮕﻴﺮد ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷـﻜﻞ ﻛـﻪ ﺑـﺮاي‬
‫ﻓﺸﺎر ‪500psia‬ودﻣﺎي ‪ 160F‬رﺳﻢ ﺷﺪه ﭘﺲ از رﻗﻴﻖ ﺷﺪن ﺑﺎ ﻣﺘﺎن ﻛﻤﻲ ﺑﺎﻻ ﻣﻲ آﻳـﺪ و در‬
‫ﻣﺤﺪوده ي دو ﻓﺎزي ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫‪ -26‬ﻣﺎﻳﻌﻲ از ‪ 20‬درﺻﺪ ﻣﻮﻟﻲ از ﭘﺮوﭘﺎن و ‪ 80‬درﺻﺪ ﻣﻮﻟﻲ از ﻧﺮﻣﺎل ﭘﻨﺘﺎن را ﺑﺎﻳﺪ ﺑـﺎ ﻣﺘـﺎن‬
‫‪Psia‬‬ ‫رﻗﻴﻖ ﻛﺮد‪ .‬آﻳﺎ ﻫﻤﻪ ي آﻣﻴﺨﺘﻪ ﻫﺎي ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷـﺪه از ﻣـﺎﻳﻊ و ﻣﺘـﺎن در دﻣـﺎي ‪ 160 oF‬و‬
‫‪ 1500‬ﻳﻚ ﻓﺎز را ﻣﻲ ﺳﺎزﻧﺪ؟ دﻟﻴﻞ ﻫﺎي ﺧﻮد را واﻛﺎوي ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ‪ 2-27‬ﻛﺘﺎب درﺳﻲ ‪ 20‬درﺻﺪ ﭘﺮوﭘﺎن و‪ 80‬درﺻﺪ ﻧﺮﻣﺎل ﭘﻨﺘﺎن روي ﺧـﻂ‬
‫اﻓﻘﻲ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ راس ﻧﺮﻣﺎل ﭘﻨﺘﺎن ﻗﺮار ﻣﻴﮕﻴﺮد ﻛـﻪ ﺑـﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ ﺷـﻜﻞ ﻛـﻪ ﺑـﺮاي ﻓﺸـﺎر‬
 ‫‪ 
   
20‬‬

‫‪1500psia‬ودﻣﺎي ‪ 160F‬رﺳﻢ ﺷﺪه ﭘﺲ از رﻗﻴﻖ ﺷﺪن ﺑﺎ ﻣﺘـﺎن ﻛﻤـﻲ ﺑـﺎﻻ ﻣـﻲ آﻳـﺪ وﻟـﻲ‬
‫ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺑﺼﻮرت ﺗﻚ ﻓﺎز ﻣﺎﻳﻊ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻲ ﻣﺎﻧﺪ‪.‬‬

‫‪-27‬آﻣﻴﺨﺘﻪ ﻫﺎي ﻣﺘﺎن‪ ،‬اﺗـﺎن و ﻧﺮﻣـﺎل ﺑﻮﺗـﺎن در ‪ 500 Psia‬و ‪ 160 oF‬رﻓﺘـﺎري ﻫﻤﺎﻧﻨـﺪ ﺑـﺎ‬
‫ﻛﺪاﻣﻴﻚ را ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻣﻲ ﮔﺬارﻧﺪ؟ )ﻳﻜﻲ را ﺑﺮﮔﺰﻳﻨﻴﺪ(‪.‬‬
‫اﻟﻒ( ﺷﻜﻞ )‪2-28(2‬‬
‫ب(ﺷﻜﻞ)‪2-28(4‬‬
‫ج(ﺷﻜﻞ)‪2-28(6‬‬
‫;‪ :L‬ﺷﻜﻞ)‪2-28(4‬‬

‫‪ -28‬ﻳﻚ ﻣﺨﺰن ﻧﻔﺘﻲ در ﻓﺸﺎر ‪ 300 Psia‬و ‪ 130 oF‬ﭘﻴﺪا ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﻛﻪ ﺳﻴﺎل ﻣﺨﺰﻧﻲ ﺑﻪ‬
‫ﻛﻤﻚ ﻧﻤﻮدار ﻓﺎزي ﻧﻤﺎﻳﺶ داده ﺷﺪه در ﻧﮕﺎره ي ‪ -2-32‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﻮد‪ ،‬آﻳـﺎ ﻣﺨـﺰن ﭘـﺮ از‬
‫‪2-‬‬ ‫ﻣﺎﻳﻊ اﺳﺖ ﻳﺎ ﮔﺎز؟ اﮔﺮ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﻧﮕﺎره ي ‪-2-33‬ﻧﻤﺎﻳﺶ داده ﺷﻮد ﭼﻄـﻮر؟ ﻧﮕـﺎره ي‬
‫‪35‬؟ ﻧﮕﺎره ي ‪2-26‬؟ ﻛﺪاﻣﻴﻚ از ﭼﻬﺎر ﺳﻴﺎل رﻓﺘﺎر واروﻧﻪ را در ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺨﺰن ﻧﻤﺎﻳﺶ ﺧﻮاﻫﺪ‬
‫داد؟‬
‫;‪:L‬‬
‫‪gas / Liquid / gas / Liquid‬‬

‫‪Retrograde: 2-32 , 2-35‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‬

‫‪ -1‬ﺣﺠﻢ ﻣﻮﻟﻲ ﻳﻚ ﮔﺎز آرﻣﺎﻧﻲ را در ‪ 100 Psia‬و ‪ 90 R‬ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬

‫;‪:L‬‬
‫‪cu. ft‬‬
‫‪PVM = RT ⇒ VM = 59.026‬‬
‫‪lbmole‬‬

‫‪100 oF‬‬ ‫‪ -2‬ﻳﻚ ﮔﺎز ﻫﻴـﺪروﻛﺮﺑﻨﻲ ﺧـﺎﻟﺺ داراي ﭼﮕـﺎﻟﻲ ‪ 0.103 lbm/ft3‬در ‪ 14.7 Psia‬و‬
‫اﺳﺖ واﻛﺎوي )ﺗﺠﺰﻳﻪ( ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻫﺮ اﺗﻢ ﻛﺮﺑﻦ در ﻫﺮ ﻣﻮﻟﻜﻮل دو اﺗـﻢ‬
‫ﻫﻴﺪروژن دارﻳﻢ‪ .‬ﻓﺮﻣﻮل اﻳﻦ ﻣﻮﻟﻜﻮل ﭼﻴﺴﺖ؟ ﻓـﺮض ﻛﻨﻴـﺪ ﻛـﻪ ﻫﻴـﺪروﻛﺮﺑﻦ ﻫﻤﺎﻧﻨـﺪ ﻳـﻚ‬
‫ﮔﺎزآرﻣﺎﻧﻲ‪ ،‬رﻓﺘﺎر ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪cu. ft‬‬
‫‪PVM = RT ⇒ VM = 408.84‬‬
‫‪lbmole‬‬
‫‪lb‬‬
‫‪xXMW = PVM = 42.11‬‬ ‫‪⇒ MW = 84.22‬‬
‫‪lbmole‬‬
‫)‪C = 12, H = 1, (CH 2) ⇒ 2 H + C = 14 ⇒ x = 84.14 = 6 ⇒ 6 X (CH 2‬‬
‫‪C 6 H 12‬‬
 ‫‪ 
   
22‬‬

‫‪ -3‬آﻣﻴﺰه را ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ي ﻛﺴﺮوزﻧﻲ و ﻛﺴﺮ ﺣﺠﻤﻲ ﺑﺮاي ﮔﺎز ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ ﻛﻪ آﻣﻴـﺰه ي آن‬
‫ﺑﺮﭘﺎﻳﻪ ﻛﺴﺮ ﻣﻮﻟﻲ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪Basis = 1 lbmole total‬‬

‫‪V is at 14.7 Psia ,60o F‬‬

‫‪mi‬‬
‫= ‪mi = MWi .mol. fraci ⇒ wt . fraci‬‬
‫‪∑ mi‬‬
‫‪Voli‬‬
‫= ‪mi × Vi = Voli → Vol. fraci‬‬
‫‪∑ Voli‬‬
‫‪1‬‬
‫= ‪Vi‬‬ ‫) ‪( Assume Ideality‬‬
‫‪density i‬‬

‫‪Comp‬‬ ‫‪Mol.frac‬‬ ‫‪Wt.frac‬‬ ‫‪Vol.frac‬‬ ‫‪MW‬‬ ‫‪Density‬‬

‫ﻣﺘﺎن‬ ‫‪0.87‬‬ ‫‪0.7109‬‬ ‫‪0.87‬‬ ‫‪16.043‬‬ ‫‪23.456‬‬

‫اﺗﺎن‬ ‫‪0.049‬‬ ‫‪0.075‬‬ ‫‪0.049‬‬ ‫‪30.07‬‬ ‫‪12.62‬‬

‫ﭘﺮوﭘﺎن‬ ‫‪0.036‬‬ ‫‪0.0809‬‬ ‫‪0.036‬‬ ‫‪44.097‬‬ ‫‪8.6059‬‬

‫‪I‬ﺑﻮﺗﺎن‬ ‫‪0.025‬‬ ‫‪0.074‬‬ ‫‪0.025‬‬ ‫‪58.123‬‬ ‫‪6.5291‬‬

‫‪ - N‬ﺑﻮﺗﺎن‬ ‫‪0.02‬‬ ‫‪0.0592‬‬ ‫‪0.02‬‬ ‫‪58.123‬‬ ‫‪6.5291‬‬

‫‪ -4‬آﻣﻴﺰه را ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ي ﻛﺴﺮوزﻧﻲ و ﻛﺴﺮ ﺣﺠﻤﻲ ﺑﺮاي ﮔﺎز ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ ﻛﻪ آﻣﻴﺰه ي آن‬
‫ﺑﺮﭘﺎﻳﻪ ﻛﺴﺮ ﻣﻮﻟﻲ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﺮﻣﻮﻟﻬﺎي ﺳﻮال ﻗﺒﻞ‪:‬‬
‫‪Assumption : Ideal gas , P = 14.7 Psia , T = 60o F‬‬
‫

‪23‬‬

‫‪Mol.frac‬‬ ‫‪Wt.frac‬‬ ‫‪Vol.frac‬‬ ‫‪MW‬‬ ‫‪V‬‬

‫ﻣﺘﺎن‬ ‫‪0.6904‬‬ ‫‪0.3025‬‬ ‫‪0.6904‬‬ ‫‪16.043‬‬ ‫‪23.654‬‬
‫اﺗﺎن‬ ‫‪0.0846‬‬ ‫‪0.071‬‬ ‫‪0.0846‬‬ ‫‪30.07‬‬ ‫‪12.62‬‬
‫ﭘﺮوﭘﺎن‬ ‫‪0.0534‬‬ ‫‪0.0643‬‬ ‫‪0.0534‬‬ ‫‪44.097‬‬ ‫‪8.6059‬‬
‫‪I‬ﺑﻮﺗﺎن‬ ‫‪0.0115‬‬ ‫‪0.0183‬‬ ‫‪0.0115‬‬ ‫‪58.123‬‬ ‫‪6.5291‬‬
‫‪ - N‬ﺑﻮﺗﺎن‬ ‫‪0.0233‬‬ ‫‪0.037‬‬ ‫‪0.0233‬‬ ‫‪58.123‬‬ ‫‪6.5291‬‬
‫‪ – I‬ﭘﻨﺘﺎن‬ ‫‪0.0093‬‬ ‫‪0.0183‬‬ ‫‪0.0093‬‬ ‫‪72.15‬‬ ‫‪5.2596‬‬
‫‪ – N‬ﭘﻨﺘﺎن‬ ‫‪0.0085‬‬ ‫‪0.0168‬‬ ‫‪0.0085‬‬ ‫‪72.15‬‬ ‫‪5.2596‬‬
‫ﻫﮕﺰان‬ ‫‪0.0173‬‬ ‫‪0.0407‬‬ ‫‪0.0173‬‬ ‫‪86.177‬‬ ‫‪4.4035‬‬
‫ﻫﭙﺘﺎن ‪+‬‬ ‫‪0.0999‬‬ ‫‪0.4311‬‬ ‫‪0.0999‬‬ ‫‪158‬‬

‫‪22 oF‬‬ ‫‪ -5‬ﻳﻚ ﮔﺎز آرﻣﺎﻧﻲ در ﻳﻚ اﺳﺘﻮاﻧﻪ در ‪ 100 oF‬ﻓﺸﺎر ‪ 100 Psig‬ﻧﺪارد‪ .‬اﮔﺮ دﻣـﺎ ﺑـﻪ‬
‫ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﺑﺪ ﻓﺸﺎر را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ؟‬
‫;‪:L‬‬
‫‪VM‬‬
‫→ ‪PVM = RT‬‬ ‫‪= Cons tan t‬‬
‫‪R‬‬
‫‪P1 P2‬‬ ‫‪114.7‬‬ ‫‪P‬‬
‫→‬ ‫=‬ ‫→‬ ‫‪= 2 ⇒ P2 = 100.772Psia‬‬
‫‪T1 T2‬‬ ‫‪560‬‬ ‫‪492‬‬

‫‪ -6‬ﻇﺮﻓﻲ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺗﻬﻲ اﺳﺖ‪ 80 ،‬ﮔﺮم وزن دارد‪ .‬ﭘﺲ از ﭘﺮ ﺷﺪن از اﻛﺴـﻴﮋه داراي وزن‬
‫‪81.242‬ﮔﺮم ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻴﻜﻪ از آب ﭘﺮ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬داراي ‪ 1000‬ﮔﺮم وزن ﺑﻮد‪ .‬دﻣﺎ و ﻓﺸﺎر‬
‫ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻓﺮاﻳﻨﺪ ‪ 60 oF‬و ‪14.7 Psig‬ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﺛﺎﺑﺖ ﮔﺎزي ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ي واﺣﺪﻫﺎي ﻣﻬﻨﺪﺳـﻲ‬
‫را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ؟‬
‫;‪:L‬‬
 ‫‪ 
   
24‬‬

‫وزن ﻇﺮف = ‪80 gr‬‬

‫وزن )ﻇﺮف ‪ +‬اﻛﺴﻴﮋن ( = ‪ = 81.242 gr‬وزن ‪1.242 gr = o2‬‬
‫وزن )ﻇﺮف ‪ +‬آب( = ‪ = 1000 gr‬وزن آب = ‪920 gr‬‬
‫‪P = 14.7 Psia , T = 60o F = 520 R‬‬
‫‪gr‬‬
‫‪MWo2 = 31.9988‬‬ ‫⇒ ‪m = n.MW‬‬
‫‪grmole‬‬
‫‪m‬‬
‫‪= n = 0.0388139Lbmol‬‬
‫‪MW‬‬
‫‪Pwater = 1000 gr / cm3 → 0.92cm3 = V‬‬
‫‪Psia.Cm 3‬‬
‫‪⇒ R = 0.67‬‬
‫‪mole.R‬‬

‫‪ -7‬ﻳﻚ ﻗﻄﻌﻪ ﺳﻨﮓ ﺑﺎ ﺣﺠﻢ ‪1.3‬ﺳﻲ ﺳﻲ درون ﻇﺮﻓﻲ ﺑﻪ ﺣﺠﻢ ‪ 5‬ﺳـﻲ ﺳـﻲ ﮔﺬاﺷـﺘﻪ ﺷـﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﻇﺮف از ﻫﻠﻴﻮم ﭘﺮ ﺷﺪه اﺳـﺖ و ﻓﺸـﺎر ﻇـﺮف ‪ 760 mm Hg‬اﺳـﺖ ﺑـﺎ ﻳﻜﻨﻮاﺧـﺖ‬
‫ﻧﮕﻬﺪاﺷﺘﻦ دﻣﺎ‪ ،‬ﻇﺮف را ﺑﻪ ﻇﺮف ﺗﻬﻲ دﻳﮕﺮي ﺑﺎ ﻫﻤﺎن ﺣﺠﻢ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻣﻲ دﻫﻨﺪ‪ .‬ﻓﺸﺎر ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ در‬
‫دو ﻇﺮف ‪334.7 mm Hg‬ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬اﻧﺪازه ي ﺗﺨﻠﺨﻞ ﺳﻨﮓ را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ؟‬
‫;‪:L‬‬
‫‪Vb = 1.3 cc‬‬ ‫‪ ، 760 mm Hg‬ﻫﻠﻴﻢ‬ ‫و‬ ‫ﺛﺎﺑﺖ = ‪T‬‬
‫‪VT1 = 5 cc‬‬ ‫‪P1 = 1atm = 14.7 Psia = 760 mm Hg‬‬

‫‪VT2 = 10 cc‬‬ ‫‪P2 = 334.7 mm Hg‬‬ ‫?= ‪poposity‬‬

‫ﺛﺎﺑﺖ = ‪NRT‬‬
‫‪PV‬‬
‫‪PV = ZnRT‬‬ ‫ﺛﺎﺑﺖ =‬
‫‪Z‬‬
‫‪V1 = VT 1 − V g ‬‬
‫‪Vg = grainvolume‬‬
‫‪V2 = VT 2 − V g ‬‬
25



 P1 = 14.7 Psia

 14.7 Psia
 P2 = 334.7mmHy × 760mmHg = 6.474 Psia


Helum is so small and inert gas thus we can assume ideal gas behavior
Z1 = Z 2 = 1 ⇒ P1 V1 = P2 V2 ⇒

14.7 × (VT 1 − V g ) = 6.474 × (2VT 1 − V g )

→ 14.7 × (5 − V g ) = 6.474 × (10 − V g ) ⇒ V g = 1.0649CC
VP = Pore Space Volume = Vb − V g = 0.235084CC
Vp
⇒φ = × 100 = 18.083%
Vb

‫ از ﻳﻚ ﮔﺎز ﭘﺎراﻓﻴﻨﻲ ﺧﺎﻟﺺ ﺑﻪ ﻓﺸﺎر‬100 oF ‫ ﻓﻮت ﻣﻜﻌﺐ و دﻣﺎي‬20 ‫ ﻳﻚ ﺗﺎﻧﻚ ﺑﻪ ﺣﺠﻢ‬-8

‫ ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه ي ﻣﺨﻠﻮط ﮔﺎزي‬. ‫ ﭘﻮﻧﺪ از اﺗﺎن اﻓﺰوده ﻣﻲ ﺷﻮد‬10 .‫ ﻓﺸﺮده ﻣﻲ ﺷﻮد‬200 Psia
‫ در‬،‫ ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ ﮔﺎزﻫﺎ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﮔﺎز آرﻣﺎﻧﻲ رﻓﺘﺎر ﻣﻲ ﻛﻨﻨـﺪ‬.‫اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﻣﻲ ﺷﻮد‬1.68 ‫ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ‬
‫آﻏﺎز ﭼﻪ اﻧﺪازه ﮔﺎز در ﺗﺎﻧﻚ ﺑﻮده اﺳﺖ؟‬
:L;
o
V1 = 20 cu.ft , T1 = 100 F , P1 = 200 Psia
10lbm ethane & γ g = 1.68
P1 V1 = n1 R T1 n1 = 0.6656
Lbm
10lbm ethane is added to the tank Mw(ethane) = 30.07
Lbmole
10 Lbm
n(ethane) = n2 n2 = = 0.33256 Lbmole
Lbm
30.07
Lbmole
NT = n1 + n2 =0.998 Lbmole
  
   
26

n1 n2
y1 = = 0.6669 , y2 = = 0.333
nT nT
MWg
γ = 1.68 = ⇒ MWg = 48.72
29
y1 .MW1 + y 2 .MW2 = MWg → MW1 = 58.04
isobu tan e,
MW = 58.04 → originally gas is 
n − buthane

‫ ﭘـﺮ ﺷـﺪه اﺳـﺖ‬80 oF ‫و دﻣـﺎي‬14.7 Psia ‫ ﻓﻮت ﻣﻜﻌﺒﻲ ﺑﺎ ﻫﻮا در ﻓﺸﺎر‬40 ‫ ﻳﻚ ﺗﺎﻧﻚ‬-9
‫ﺑﺮﭘﺎﻳـﻪ ي‬1.53 ‫ ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه‬،‫ ﺟﺎﻣﺪ‬CO2 ‫ ﭘﻮﻧﺪي اﺳﺖ‬15 ‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﺎﻧﻚ داراي ﻳﺦ ﺧﺸﻜﻲ‬
‫ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻓﺸﺎر را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ ﻓـﺮض‬30 oF ‫ دﻣﺎ‬،‫آب ﭘﺲ از آﻧﻜﻪ ﻳﺦ ﺧﺸﻚ ﺗﺼﻌﻴﺪ ﺷﺪ‬
.‫ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ رﻓﺘﺎر ﮔﺎز آرﻣﺎﻧﻲ اﺳﺖ‬
:L;
V = 40cu. ft , Air , P = 14.7 Psia , T = 80 F o

15lb dry ice (solid co2 γ = 1.53)

→ T2 = 30o F
ρ co 2 lbm
γ co 2 = → ρ co 2 = 95.472
62.4 cle ft
m m
mco 2 = 15 Lbm = ρ → V = = 0.157cu. ft
V ρ
Vair = 40 − 0.157 = 39.843cu. ft
for air ⇒ PV = nRT → nair = 0.1011Lbmole
m m
MW = → nco 2 = = 0.3408 Lbmole
n MW
nTot = nco 2 + nair = 0.4419 Lbmole
PV = nTot RT → P = 58.0953Psia
‫

‪27‬‬

‫‪ -12‬وزن ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻲ ﻇﺎﻫﺮي ﮔﺎز و ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه ي آن را در ﭘﺮﺳﺶ ‪ 3-3‬ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪MWapp = ∑ yi MWi = 19.634 Lb‬‬
‫‪Lbmole‬‬
‫‪MWapp‬‬
‫= ‪γg‬‬ ‫‪= 0.677‬‬
‫‪29‬‬

‫‪ -13‬ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه ي ﮔﺎز را در ﭘﺮﺳﺶ ‪ 3-4‬ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬

‫;‪:L‬‬
‫‪MWapp = ∑ yi MWi = 36.557 Lb‬‬
‫‪Lbmole‬‬
‫‪MWapp‬‬
‫= ‪γg‬‬ ‫‪= 1.26‬‬
‫‪29‬‬

‫‪ - 14‬ﻳﻚ ﮔﺎز‪ ،‬آﻣﻴﺰه اي از ﻣﺘﺎن و اﺗﺎن اﺳﺖ‪ ،‬اﻳﻦ ﮔﺎز داراي ﺳـﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳـﮋه ي ‪ 0.75‬اﺳـﺖ‪.‬‬
‫درﺻﺪ وزﻧﻲ و درﺻﺪ ﺣﺠﻤﻲ ﻣﺘﺎن در آﻣﻴﺨﺘﻪ را ﺑﺪﺳﺖ آورﻳﺪ؟‬
‫;‪:L‬‬
‫‪Methane & Ethane‬‬ ‫‪γ g = 0.75‬‬
‫‪MWapp‬‬
‫= ‪γg‬‬ ‫‪→ MWapp = 21.75‬‬
‫‪29‬‬
‫)‪methane(1), ethane( 2‬‬

‫‪MW1 .x1 + MW2 .x 2 = MW1 x1 + (1 − x1 ) MW2 = 21.75‬‬

‫‪x1 = 0.6, x 2 = 0.4 ft 3‬‬ ‫‪‬‬

‫‪‬‬ ‫‪Lbm‬‬ ‫‪‬‬

‫‪Comp‬‬ ‫‪Molfroc‬‬ ‫‪MW‬‬ ‫)‪V(cu.ft/lbm‬‬ ‫‪Wtfrac‬‬ ‫‪Vol.frac‬‬

‫‪Methane‬‬ ‫‪0.6‬‬ ‫‪16.043‬‬ ‫‪23.654‬‬ ‫‪0.44‬‬ ‫‪0.6‬‬
‫‪Ethane‬‬ ‫‪0.4‬‬ ‫‪30.07‬‬ ‫‪12.62‬‬ ‫‪0.56‬‬ ‫‪0.4‬‬
 ‫‪ 
   
28‬‬

‫‪ -15‬ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه ي ﮔﺎز در ﭘﺮﺳﺶ ‪ 3-28‬را ﺑﺪﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬

‫;‪:L‬‬
‫? = ‪γg‬‬
‫‪MWapp = ∑ yi MWi = 22.54 Lbm‬‬
‫‪Lbmole‬‬
‫‪MWapp‬‬
‫= ‪γg‬‬ ‫‪= 0.777‬‬
‫‪29‬‬

‫‪ -16‬ﺣﺠﻢ ﻣﻮﻟﻲ ﻳﻚ ﮔﺎز آرﻣﺎﻧﻲ را ﺑﺎ ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه ي ‪ 0.862‬در ‪ 3025 Psia‬و ‪ 175 oF‬ﺑـﻪ‬
‫دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪PVm=RT 3025xVm=635x10.732‬‬ ‫‪Vm=2.253‬‬

‫‪ -17‬آﻣﻴﺰه ي ﮔﺎز زﻳﺮ را ﺑﺮﭘﺎﻳﻪي ﻛﺴﺮ ﻣﻮﻟﻲ ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬

‫;‪:L‬‬
‫‪Comp‬‬ ‫‪Wt.frac‬‬ ‫‪MW‬‬ ‫‪Mol.frac‬‬
‫‪Methane‬‬ ‫‪0.88‬‬ ‫‪16.043‬‬ ‫‪0.949‬‬
‫‪Ethane‬‬ ‫‪0.043‬‬ ‫‪30.07‬‬ ‫‪0.0247‬‬
‫‪Propane‬‬ ‫‪0.042‬‬ ‫‪44.097‬‬ ‫‪0.0165‬‬
‫‪N – butane‬‬ ‫‪0.035‬‬ ‫‪58.123‬‬ ‫‪0.0104‬‬
‫‪1‬‬

‫‪Basis :‬‬ ‫‪1 Lbm total‬‬

‫‪wt. fraci‬‬ ‫‪ni‬‬

‫‪= ni , n = ∑ ni ,‬‬ ‫= ‪yi‬‬
‫‪MW‬‬ ‫‪n‬‬

‫‪ -19‬ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه ي ﮔﺎز زﻳﺮ را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ؟‬

‫;‪:L‬‬
29



Comppnent Pi (Psia) yi MWi Wt frac

Methane 17.8 0.89 16.043 17.8
Ethane 1 0.05 30.07 1
Propane 0.4 0.02 4.097 0.4
I – butane 0.2 0.01 58.123 0.2
N – butane 0.6 0.03 58.123 0.6
P=20 1

Pi
Assu min g ideal gas → yi =
P
MWa
MWa = ∑ yi MWi = 18.989 Lbm →γg = = 0.655
Lbmole 29

‫ را ﻧﺸـﺎن‬1600 Psia ‫ ﻓﺸـﺎر‬،90 oF ‫ ﻓﻮت ﻣﻜﻌﺒﻲ از اﺗـﺎن در دﻣـﺎي‬2.4 ‫ ﻳﻚ ﺳﻴﻠﻨﺪر‬-20

‫ ﺟﺮم اﺗﺎن درون ﻇﺮف را ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ي ﭘﻮﻧﺪ ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ؟ ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ اﺗﺎن ﮔـﺎز‬،‫ﻣﻲدﻫﺪ‬
.‫آرﻣﺎﻧﻲ ﻧﻴﺴﺖ‬
:L;
o
V=2.4 cu.ft , ethane, P = 1600 Psig , T = 90 F
m
m=? PV = znRT ⇒ PV = z RT
MW
Lbm
for ethane : MW = 30.07
Lbmole
Tc = 549.92 R , Pc = 706.5 Psia
↓ ↓
Tr = 1 Pr = 2.28
⇓
z = 0.34
one Phase because at T = 90 o F → P = 700 Psia
P > 700 Psia → Liq Phase only we have
m
→ PV = z RT → m = 57.06 Lbm
MW
 ‫‪ 
   
30‬‬

‫‪ -21‬ﮔﺎز در ﭘﺮﺳﺶ ‪ 3-3‬از ﻳﻚ ﻣﺨﺰن ﺑﺎ ﻓﺸﺎر ‪ 4650 Psia‬و دﻣﺎ ‪ 180 oF‬ﺑﻪ دﺳـﺖ آﻣـﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﭼﮕﺎﻟﻲ ﮔﺎز در ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺨﺰن ﭼﻪ اﻧﺪازه اﺳﺖ؟‬
‫;‪:L‬‬
‫‪o‬‬
‫‪PR = 4650 Psia‬‬ ‫? = )‪TR = 180 F ρg (Res‬‬
‫‪m‬‬ ‫‪P.MWa‬‬
‫‪PV = znRT = z‬‬ ‫→ ‪RT‬‬ ‫)‪= ρ (density‬‬
‫‪MW‬‬ ‫‪zRT‬‬
‫‪TPc = 383.3R → TPr = 0.697 ‬‬
‫‪‬‬
‫‪fromexercise 3.18‬‬ ‫‪ → z = 0.293‬‬
‫‪PPc = 660.77 Psia → PPr = 1.89‬‬
‫‪MWa = ∑ yi MWi = 19.634‬‬
‫‪→ ρ = 45.37 Lbm‬‬
‫‪cu. ft‬‬

‫‪ -22‬ﻳﻚ ﺗﺎﻧﻚ داراي ﻣﺘﺎن در ‪ 1000 Psia‬و ‪ 140 oF‬اﺳﺖ ﺗﺎﻧﻚ دﻳﮕﺮي ﺑـﺎ ﻫﻤـﺎن ﺣﺠـﻢ‬
‫داراي اﺗﺎن در ‪ 500 Psia‬و ‪ 140 oF‬اﺳﺖ‪ .‬دو ﺗﺎﻧﻚ را ﺑﻪ ﻫﻢ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻣﻲدﻫﻴﻢ‪ ،‬ﺗﺎ ﮔﺎزﻫـﺎ ﺑـﺎ‬
‫ﻫﻢ آﻣﻴﺨﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬دﻣﺎ در ﻫﻤﺎن ‪ 140 oF‬ﻧﮕﻬﺪاﺷﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻓﺸﺎر ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ آﻣﻴﺨﺘﻪ و ﻓﺸـﺎرﻫﺎي‬
‫ﺟﺰﺋﻲ ﻫﺮ ﻳﻚ از اﺟﺰا را در ﺷﺮاﻳﻂ ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪ .‬ﮔﻤﺎن ﻛﻨﻴﺪ ﻛـﻪ ﻣﻌﺎدﻟـﻪي ﮔـﺎز‬
‫آرﻣﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻧﻤﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪o‬‬
‫)‪Methane, P= 1000 Psia , T = 140 F , (T1‬‬ ‫‪,V‬‬
‫‪o‬‬
‫)‪ethane, P= 500 Psia , T = 140 F , (T2‬‬ ‫‪,V‬‬
‫‪mixing‬‬
‫‪Connected‬‬ ‫‪Pfinal = ?, y i = ?, Partial Pr ess ure‬‬
‫‪T = Const‬‬
‫‪methane : P1V = z1 n1 RT‬‬
‫‪Tc = 343.33R → Tr = 1.747 ‬‬
‫‪ → z1 = 0.92‬‬
‫‪Pc = 666.4 Psia → Pr = 1.5 ‬‬
‫‪ethane : P2V = z 2 n 2 RT‬‬
‫‪Tc = 549.92 R → Tr = 10.09 ‬‬
‫‪ → z 2 = 0.78‬‬
‫‪Pc = 706.5Psia → Pr = 0.708‬‬
‫‪Total ( final‬‬ ‫‪State ) P (2V ) = nT zRT‬‬
31



RT P P
methane & ethane = 1 = 2
V z1n1 z2 n2
Basis → n1 = 1Lbmole → n2 = 0.59 Lbmole
 n1
 y1 = n = 0.63
 T
nT = n1 + n2 = 1.59 Lbmole → 
 y = n1 = 0.37
 2 nT
TPc = ∑ yiTCi = 419.768R → TPr = 1.43
PPc = ∑ yi PCi = 681.237 Psia → PPr = (try, error )
2 P RT P
= = 1 = 1086.96
nT z V z1n1
P
→ = 864.13
z
P
Pf = 755Psia, z = 0.873 → = 864.834
z
P1 × 2V = z1 × n1 × RT
P2 × 2V = z2 × n2 × RT
Pf × 2V = z × nT × RT
RT P P Pf
= 1 = 2 = = 543.92
2V z1n1 z2 n2 znT
 P1
 z = 543.92(try & error ) ⇒ P1 = 520 Psia
 1
 z1 = 0.956
→
 P2 = 921.9(try & error ) ⇒ P = 646 Psia
 z2 2


 z2 = 0.92142
 ‫‪ 
   
32‬‬

‫‪120 oF‬‬ ‫‪ -23‬ﻳﻚ اﺳﺘﻮاﻧﻪ ﺑﻪ ﺣﺠﻢ ‪ 0.5‬ﻓﻮت ﻣﻜﻌﺐ‪ ،‬داراي ﮔـﺎزي در ﻓﺸـﺎر ‪ 2000 Psia‬و‬
‫اﺳﺖ ﭘﺲ از ﺑﺮداﺷﺘﻦ ‪ 0.0923‬ﭘﻮﻧﺪ ﻣﻮل از ﮔﺎز ﻓﺸﺎر ﺑﻪ ‪ 1000 Psia‬ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑـﺪ‪ .‬دﻣـﺎ‬
‫‪Psia‬‬ ‫ﻫﻤﻮاره ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ اﺳﺖ‪ .‬در ﻓﺸﺎر ‪ 2000 Psia‬ﺿﺮﻳﺐ ‪ Z‬ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 0.9‬اﺳـﺖ ﺿـﺮﻳﺐ ‪ Z‬در‬
‫‪ 1000‬را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪o‬‬
‫‪V1 = 0.5 cu.ft , P1 = 2000 Psia , T1 = 120 F , z1 = 0.9‬‬

‫‪P2 = 1000 Psia, ∆n = 0.0923Lbmoles, T2 = T1 = 120 o F‬‬

‫‪State1 : P1V1 = z1 n1 RT1 → n1 = 0.1785 Lbmoles‬‬
‫‪n 2 = n1 − ∆n = 0.0862 Lbmoles‬‬
‫‪→ P2V2 = z 2 n 2 RT2 → z 2 = 0.932‬‬

‫‪oF‬‬ ‫‪ -24‬ﻳﻚ ﺗﺎﻧﻚ ﺑﺎ ﺣﺠﻢ ‪ 2.4‬ﻓﻮت ﻣﻜﻌﺐ از ﻣﺘﺎن ﭘﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻓﺸﺎر ‪ 1500 Psia‬و دﻣـﺎ‬
‫‪ 104‬اﺳﺖ وزن ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻲ‪ ،‬ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه ﮔﺎز و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺷﻤﺎر ﭘﻮﻧﺪ ﻣﻮلﻫﺎ‪ ،‬ﭘﻮﻧﺪﻫﺎ و ﭼﮕـﺎﻟﻲ‬
‫ﮔﺎز درون ﺗﺎﻧﻚ را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪o‬‬
‫‪V=2.4 cu.ft , methane , P=1500 Psia , T = 104 F‬‬

‫? = ‪MW = ? , γ g = ? , n = ? , m = ? ρ‬‬
‫‪Lbm‬‬
‫‪PV = znRT‬‬ ‫‪, MW = 16.043‬‬
‫‪Lbmole‬‬
‫‪P.MW‬‬
‫‪=ρ‬‬
‫‪zRT‬‬
‫‪Tc = 343.33R, Pc = 666.4 Psia‬‬
‫↓‬ ‫↓‬
‫‪Tr = 1.643‬‬ ‫‪Pr = 2.251 → z = 0.865‬‬
‫‪PV = znRT → n = 0.6876‬‬
‫

‪33‬‬

‫‪MW‬‬
‫= ‪γg‬‬ ‫‪= 0.553‬‬
‫‪29‬‬
‫‪m‬‬
‫=‪n‬‬ ‫‪→ m = 11.03Lbm‬‬
‫‪MW‬‬
‫‪ρ = 4.596 Lbm cu. ft‬‬

‫‪ -25‬اﺳﺘﻮاﻧﻪ اي ﺑﺎ ﻓﺸﺎر آﻏﺎزﻳﻦ ‪ 14.7 Psia‬و ﺣﺠﻢ ‪ 75000‬ﺳﻲ ﺳﻲ در دﻣـﺎي ﻳﻜﻨﻮاﺧـﺖ‬

‫‪ 200 oF‬ﻫﺴﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﺰرﻳﻖ ﺟﻴﻮه ﺣﺠﻢ ﻇﺮف ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﺣﺠﻢ ﺑﻪ )ﺳـﻲ ﺳـﻲ( و ﻓﺸـﺎر‬
‫)‪ (Psia‬ﮔﺎز درون اﺳﺘﻮاﻧﻪ در زﻳﺮ ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪5000 4000‬‬ ‫‪3000 2500‬‬ ‫‪2000 1200‬‬ ‫‪800 400‬‬ ‫ﻓﺸﺎر‪:‬‬
‫‪206.2 224.6‬‬ ‫‪266.4 295.9‬‬ ‫‪350.6 648.6 1080 2448‬‬ ‫دﻣﺎ‪:‬‬
‫ﺣﺠﻢ ﻫﺎي آرﻣﺎﻧﻲ ﺑﺮاي ﮔﺎزي را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ ﻛﻪ در ﻓﺸﺎر ﻫﺎي ﺑﺎﻻﺳﺖ‪ ،‬آﻧﮕـﺎه ﺑـﺎ ﺑﻬـﺮه‬
‫ﮔﻴﺮي از آﻧﻬﺎ ﺿﺮﻳﺐ ﻫﺎي ‪ Z‬را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪ .‬ﻧﻤﻮدار ﺿﺮﻳﺐ ﻫـﺎي ‪ Z‬را در ﺑﺮاﺑـﺮ ﻓﺸـﺎر‬
‫ﺑﻜﺸﻴﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪P1 = 14.7 Psia , V1 = 75000 cc , T1 = T2 = 200o F‬‬
‫)‪Pressure : 400 , 800 , 1200 , 2000 , 2500 , 3000 , 4000 , 5000 (Psia‬‬
‫)‪Volume : 2448 , 1080 , 648.6 , 350.6 , 295.9 , 966.4 , 234.6 , 206.2 (cc‬‬
‫? = ‪Ideal Volumes Calculation = ? , z = ? , z- P‬‬
‫‪At Initial Condition : Assuming ideal gas‬‬
‫‪Because the Pressure is So much Low‬‬
‫‪PV = n RT‬‬ ‫‪n = 5.49 Lbmole‬‬
‫)‪Volume : 86.34 , 38.1 , 22.88 , 12.36 , 10.44 , 9.39 , 8.27 , 7.27 (ft3‬‬
‫)‪(measured‬‬
‫)‪Volume :97.21 , 48.61 , 32.4 , 19.44 , 15.55 , 12.96 , 9.72 , 7.77(ft3) (Ideal‬‬
‫‪Vactual‬‬
‫=‪z‬‬ ‫‪→ z1 = 0.89, z 2 = 0.784, z 3 = 0.706‬‬
‫‪VIdeal‬‬
‫‪z 4 = 0.63, z 5 = 0.67, z 6 = 0.72, z 7 = 0.851,0.93‬‬
 ‫‪ 
   
34‬‬

‫‪ -26‬ﮔﺎز ﭘﺮﺳﺶ ‪ 3-3‬در ﻳﻚ ﻣﺨﺰن ﺑﻪ ﻓﺸﺎر ‪ 5580 Psig‬و ‪ 266 oF‬اﺳﺖ ﭼﮕـﺎﻟﻲ آن را ﺑـﻪ‬
‫دﺳﺖ آورﻳﺪ؟‬
‫;‪:L‬‬
‫‪P = 5580 Psia , T = 226o F‬‬
‫‪from Ex 3 − 18 TPc = 383.3R → TPr = 1.79‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ → z = 1.05‬‬
‫‪PPc = 660.77 Psia → PPr = 8.467‬‬
‫‪m‬‬ ‫‪PMWa‬‬
‫‪PV = znRT = z‬‬ ‫= ‪RT → ρ‬‬
‫‪MW‬‬ ‫‪zRT‬‬
‫‪from Ex3 − 21 → MWa = 19.634 → ρ = 14.21 Lbm‬‬
‫‪cu. ft‬‬

‫‪ -27‬ﮔﺎز ﭘﺮﺳﺶ ‪ 3-4‬ﮔﺎزي واروﻧﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﻓﺸﺎر ﻣﺨﺰن ‪ 7000 Psig‬ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻓﺸﺎر‬
‫ﻧﻘﻄﻪ ي ﺷﺒﻨﻢ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ 6010 Psig‬اﺳﺖ دﻣﺎي ﻣﺨﺰن ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ 256 oF‬اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺨﺰن‬
‫‪ 7040‬ﺟﺮﻳﺐ ﻣﺴﺎﺣﺖ دارد و ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ آن ‪ 13‬ﻓﻮت اﺳﺖ‪ .‬درﺻﺪ ﺗﺨﻠﺨﻞ ‪ 11‬درﺻﺪ‬
‫و درﺻﺪ اﺷﺒﺎع آب ‪ 40‬درﺻﺪ اﺳﺖ‪ .‬ﺟﺮم ﮔﺎز در ﻣﺨﺰن در ﺷـﺮاﻳﻂ آﻏـﺎزﻳﻦ را ﺑـﻪ دﺳـﺖ‬
‫آورﻳﺪ‪ .‬ﭘﺎﺳﺦ ﺧﻮد را ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ي ﭘﻮﻧﺪ ﻣﻮل ﺑﺪﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪Ex3-4 , Retrograde gas , Pi = 7000 Psig , Pd = 6010 Psig‬‬
‫‪TR = 256o F , 7040 acres , thickness = 13ft , porosity = 0.11‬‬
‫‪Sw = 40%‬‬
‫‪43560 ft 2‬‬
‫× ‪VT = 7040‬‬ ‫‪× 13 ft = 3986611200 cu. ft‬‬
‫‪1‬‬
‫‪V P = VT × φ = 438527232 cu. ft‬‬
‫‪V g = VP × (1 − SW ) = 263116339 / 2 cu. ft‬‬
‫→ ‪P > 3000 Psig‬‬ ‫‪‬‬
‫‪SBV method recomended‬‬
‫‪from 3.4 γ g = 0.827 > 0.75‬‬
35



TPc = 503.434R → TPr = 1.42 

 ⇒ z = 1.29
PPc = 584.97 Psia → PPr = 11.99
PVg = znRT → n = 186197362Lbmoles

‫ ﺑـﻪ دﺳـﺖ‬257 oF ‫ و‬5420 Psig ‫ را ﺑﺮاي ﮔـﺎز داده ﺷـﺪه زﻳـﺮ در‬Z ‫ اﻧﺪازهي ﺿﺮﻳﺐ‬-28
.‫آورﻳﺪ‬
‫ درﺻﺪ ﻣﻮﻟﻲ‬،‫آﻣﻴﺰه‬ ‫ﺟﺰو‬
0.100 ‫ﺳﻮﻟﻔﻴﺪﻫﻴﺪروژن‬
0.050 ‫دي اﻛﺴﻴﺪ ﻛﺮﺑﻦ‬
0.021 ‫ﻧﻴﺘﺮوژن‬
0.703 ‫ﻣﺘﺎن‬
0.062 ‫اﺗﺎن‬
0.037 ‫ﭘﺮوﭘﺎن‬
0.027 ‫ﻧﺮﻣﺎل ﺑﻮﺗﺎن‬
1.000

:L;
MWa
MWa = ∑ yi MW i = 22 .54 → γ g = = 0 .78
29
γ g > 0 .75 
 → SBV method recomen ded
P > 3000 Psia 
thus : TPc = 418 .69 R
PPc = 736 .87 Psia
non − hydrocarbo n correction s
ε = 120 ( A 0 / 9 − A1 / 6 ) + 15 ( B 0 / 5 − B 4 )
A = yH 2 S + yco 2 , B = yH 2 S
→ ε = 20 .735
'
TPC = 397 .955 R → TPr' = 1 .8 
 → z = 1 .02
P '
PC = 697 .27 Psia → P = 7 .79 
'
Pr
 ‫‪ 
   
36‬‬

‫‪ -29‬ﺑﻲ آﻧﻜﻪ ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ ﮔﺎز آرﻣﺎﻧﻲ دارﻳﺪ‪ ،‬ﭘﺮﺳﺶ ‪ 3-16‬را ﭘﺎﺳﺦ دﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪TPC = 415.48 R‬‬ ‫‪T = 1.53‬‬
‫‪γ g = 0.862 → ‬‬ ‫‪→  Pr‬‬
‫‪ PPC = 641.2 Psia‬‬ ‫‪ PPr = 7.84‬‬
‫‪→ z = 0.81‬‬
‫‪cu. ft‬‬
‫‪PVm = zRT → Vm = 1.825‬‬
‫‪Lbmole‬‬

‫‪oF‬‬ ‫‪ -30‬ﮔﺎزي از ﻳﻚ ﻣﺨﺰن ﮔﺎزي ﺧﺸﻚ داراي ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه ي‪ 0.967‬اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺨﺰن‪ ،‬دﻣﺎي‬
‫‪ 90‬و ﻓﺸﺎر ﻣﺨﺰن ‪ 455 Psig‬را دارد‪ .‬ﺣﺠﻢ ﻣﻮﻟﻲ اﻳﻦ ﮔﺎز را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪dry gas, γ g = 0.697, TR = 90 o F , PR = 455 Psia‬‬
‫? = ‪Vm‬‬
‫‪TPC = 376.85 R‬‬ ‫‪TPr = 1.459‬‬
‫‪γ g = 0.697 → ‬‬ ‫‪→‬‬
‫‪ PPC = 663.744 Psia‬‬ ‫‪ PPr = 0.685‬‬
‫‪→ z = 0.926‬‬
‫‪cu. ft‬‬
‫‪PVm = ZRT → Vm = 11.79‬‬
‫‪Lbmole‬‬

‫‪ -31‬ﮔﺎز ﻣﺨﺰﻧﻲ در ﻳﻚ ﻣﺨﺰن ﮔﺎزي ﺗـﺮ داراي ﺳـﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳـﮋه ي ‪ 1.295‬اﺳـﺖ و ﻏﻠﻈـﺖ‬
‫ﺳﻮﻟﻔﻴﺪ ﻫﻴﺪروژن آن ‪ 20.9‬درﺻﺪ و ﻏﻠﻈﺖ دي اﻛﺴﻴﺪ ﻛـﺮﺑﻦ آن ﺑﺮاﺑـﺮ ‪ 44.7‬درﺻـﺪ اﺳـﺖ‬
‫‪Psig‬‬ ‫اﻧﺪازه ي ﺿﺮﻳﺐ ‪ Z‬را ﺑﺮاي ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﻴﺮي در ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺨﺰن ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪ .‬ﻣﺨﺰن‪ ،‬ﻓﺸﺎر‬
‫‪ 5720‬و دﻣﺎي ‪ 228 oF‬را داراﺳﺖ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪γ g = 1.295, yH 2 s = 0.209, y co 2 = 0.447‬‬
‫‪PR = 5720 Psig , TR = 268 o F‬‬
‫

‪37‬‬

‫‪TPC = 497.7‬‬
‫‪γ g = 1.295 → ‬‬
‫‪ PPC = 581.12 Psia‬‬
‫‪T Pc' = 469.89 R‬‬ ‫‪T Pr' = 1.55‬‬
‫' ‪ε = 27 / 8 → ‬‬ ‫' ‪→‬‬
‫‪ PPc = 543.622 Psia  PPr = 10.55‬‬
‫‪z = 1.167‬‬

‫‪ -32‬ﻳﻚ ﮔﺎز ﺗﺮ داراي آﻣﻴﺰه ي زﻳﺮ اﺳﺖ‪ .‬اﻧﺪازه ي ﺿﺮﻳﺐ ‪ Z‬را ﺑﺮاي اﻳﻦ ﮔـﺎز در ﻣﺨـﺰن‬
‫آورﻳﺪ‪.‬‬ ‫‪ 5709 Psig‬و ‪ 293 oF‬ﺑﻪ دﺳﺖ‬
‫آﻣﻴﺰه‪ ،‬درﺻﺪ ﻣﻮﻟﻲ‬ ‫ﺟﺰو‬
‫‪8.67‬‬ ‫ﺳﻮﻟﻔﻴﺪﻫﻴﺪروژن‬
‫‪1.4‬‬ ‫دي اﻛﺴﻴﺪ ﻛﺮﺑﻦ‬
‫‪0.45‬‬ ‫ﻧﻴﺘﺮوژن‬
‫‪79.81‬‬ ‫ﻣﺘﺎن‬
‫‪5.28‬‬ ‫اﺗﺎن‬
‫‪1.71‬‬ ‫ﭘﺮوﭘﺎن‬
‫‪0.55‬‬ ‫ﻟﻴﺰوﺑﻮﺗﺎن‬
‫‪0.53‬‬ ‫ﻧﺮﻣﺎل ﺑﻮﺗﺎن‬
‫‪0.24‬‬ ‫اﻳﺰوﭘﻨﺘﺎن‬
‫‪0.19‬‬ ‫ﻧﺮﻣﺎل ﭘﻨﺘﺎن‬
‫‪0.24‬‬ ‫ﻫﮕﺰان ﻫﺎ‬
‫‪0.93‬‬ ‫ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻫﭙﺘﺎن‬
‫‪100.00‬‬
‫وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻫﭙﺘﺎن‬
‫‪0.759‬‬ ‫ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه‬
‫‪132 lb/lb mole‬‬ ‫وزن ﻣﻠﻜﻮﻟﻲ‬
  
   
38

‫ ﺳﻨﺠﺶ‬293F‫ و‬5709 Psig ‫ در‬Z ‫ﭘﺎﺳﺦ ﺧﻮد را ﺑﺎ داده ﻫﺎي اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﺷﺪه از ﺿﺮﻳﺐ‬
.‫ﻛﻨﻴﺪ‬
:L;
o
PR = 5709 Psig , TR = 293 F

PR > 3000 Psig → SBV method Re comended

MWa 21.215
γg = = = 0.73 < 0.75
29 29
SBV method
TPC = 401.908 R

 PPC = 712.787 Psia
non − hydro carbon component correction :
TPC
'
= 385.338 R
ε = 16.57, ⇒ 
 PPc' = 681.176 Psia
TPr' = 1.95
 ' → z = 1.0689
 PPr = 8.4
≅ → Z new = 1.0689 + 0.01 × 1.0689 = 1.079
5% N 2
‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‬

‫‪ -1‬اﻧﺪازه ي ﺛﺎﺑﺖ ﻫﺎي واﻧﺪرواﻟﺲ را ﺑﺮاي ﻧﺌﻮﭘﻨﺘﺎن ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬

‫;‪:L‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪27 R T‬‬
‫=‪a‬‬ ‫‪= 63896.014 Psia (cu. ft ) 2 /(lbmol ) 2‬‬
‫‪c‬‬
‫‪64 Pc‬‬
‫‪RTc‬‬
‫=‪b‬‬ ‫‪= 2.2583‬‬
‫‪Pc‬‬

‫‪ -2‬ﻳﻚ ﻇﺮف آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ﺑﺎ ﺣﺠﻢ ‪ 0.007063‬ﻓﻮت ﻣﻜﻌـﺐ داراي ‪ 0.03589‬ﭘﻮﻧـﺪ از ﻣﺘـﺎن‬

‫اﺳﺖ‪ .‬دﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ‪ 66 oF‬اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﻓﺸﺎر را ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﻣﻌﺎدﻟﻪي واﻧﺪرواﻟﺲ را ﺑﻪ ﻛﺎر‬
‫ﺑﺒﺮﻳﺪ‪ .‬ﭘﺎﺳﺦ ﺧﻮد را ﺑﺎ دﺳﺘﺎوردﻫﺎي ﺗﺠﺮﺑﻲ ‪ 1500 Psig‬ﺑﺴﻨﺠﻴﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
 ‫‪ 
   
40‬‬

‫‪Tc = −116.67 o F‬‬

‫‪‬‬
‫‪ P = 666.4 Psia‬‬
‫‪methane c‬‬
‫‪MW = 16.043‬‬
‫‪w = 0.0104‬‬
‫‪a = 8594.75‬‬
‫‪b = 9.691‬‬
‫‪3‬‬
‫‪n = 0.002237 mol‬‬ ‫‪Vn = 3.1487 ft‬‬
‫‪1bmol‬‬
‫‪P = 1429.86 Psia‬‬

‫‪ -3‬ﺗﻤﺮﻳﻦ ‪ 4-2‬را دوﺑﺎره ﭘﺎﺳﺦ دﻫﻴﺪ‪ .‬اﻛﻨﻮن ﻣﻌﺎدﻟﻪ ي ﺑﺘﻨﻲ – ﺑﺮﻳﺠﻤﻦ را ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺒﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪From table 4.1‬‬
‫‪A = 0.2972 Ao = 8.5863‬‬ ‫×‬
‫‪103‬‬ ‫‪, c = 11.986‬‬ ‫‪× 10‬‬ ‫‪8‬‬

‫‪B = - 0.2542‬‬ ‫‪Bo = 0.895‬‬

‫‪P = 1429. 2 Psia‬‬

‫‪ -4‬ﻇﺮﻓﻲ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ﺑﺎ ﺣﺠﻢ ‪ 0.007769‬ﻓﻮت ﻣﻜﻌﺐ داراي ‪0.001944‬ﭘﻮﻧﺪ ﻣﻮل از آﻣﻴﺨﺘﻪ‬

‫ي داده ﺷﺪه در ﺟﺪول زﻳﺮ اﺳﺖ‪ .‬دﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ‪ 80 oF‬اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﻓﺸﺎر را ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﻛﻨﻴـﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ي ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺘﻨﻲ – ﺑﺮﻳﺠﻤﻦ را ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺒﺮﻳﺪ‪ .‬ﭘﺎﺳﺦ ﻫﺎي ﺧﻮد را ﺑﺎ دﺳﺘﺎوردﻫﺎي ﺗﺠﺮﺑـﻲ‬
‫‪ 2‬درﺻﺪ ‪ 1200 Psia ±‬ﺑﺴﻨﺠﻴﺪ‪.‬‬
‫آﻣﻴﺰه‪ ،‬ﻛﺴﺮ ﻣﻮﻟﻲ‬ ‫ﺟﺰو‬
‫‪0.850‬‬ ‫ﻣﺘﺎن‬
‫‪0.100‬‬ ‫اﺗﺎن‬
‫‪0.050‬‬ ‫ﭘﺮوﭘﺎن‬
‫‪1.0000‬‬

‫;‪:L‬‬
‫‪amix = 0.40525‬‬ ‫‪bmix = -0.151‬‬ ‫‪emix = 24.2011‬‬ ‫‪× 10‬‬ ‫‪6‬‬
‫ 
‪41‬‬

‫‪1‬‬
‫‪Ao 2 = 104.25‬‬ ‫‪Bo = 1.056‬‬
‫‪T = 540R‬‬
‫‪3‬‬
‫‪V‬‬
‫= ‪Vm‬‬ ‫‪= 4 ft‬‬
‫‪n‬‬ ‫‪mol‬‬
‫‪P = 1205.4 Psia‬‬

‫‪ -8‬ﭘﺮﺳﺶ ‪ 4-2‬را دوﺑﺎره ﭘﺎﺳﺦ دﻫﻴﺪ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ي ﺣﺎﻟﺖ ﺳﺎوه‪ -‬ردﻟﻴـﻚ‪ -‬ﻛﺎﻧـﮓ را ﺑـﻪ ﻛـﺎر‬
‫ﺑﺒﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪a = 8705.5‬‬ ‫‪b = 0.4789‬‬ ‫‪α = 0.7779‬‬

‫‪P = 1521.16 Psia‬‬

‫‪ -9‬ﭘﺮﺳﺶ ‪ 4-4‬را دوﺑﺎره ﭘﺎﺳﺦ دﻫﻴﺪ‪ .‬ﻣﻌﺎدﻟﻪ ي ﺣﺎﻟﺖ ﺳﺎوه – ردﻟﻴﻚ‪ -‬ﻛﺎﻧـﮓ را ﺑـﻪ ﻛـﺎر‬
‫ﺑﺒﺮﻳﺪ‪ .‬اﻧﺪازه ﻫﺎي ﺻﻔﺮ را ﺑﺮاي ﺿﺮﻳﺐ ﻫﺎي اﺛﺮ دوﺗﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺒﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪For‬‬ ‫‪SRK‬‬
‫‪ai‬‬ ‫‪bi‬‬ ‫‪mi‬‬ ‫‪α‬‬ ‫‪i‬‬
‫‪C1‬‬ ‫‪8705.4‬‬ ‫‪0.4789‬‬ ‫‪0.4963‬‬ ‫‪0.7636‬‬
‫‪C2‬‬ ‫‪21064.94‬‬ ‫‪0.7235‬‬ ‫‪0.6324‬‬ ‫‪1.0114‬‬
‫‪C3‬‬ ‫‪35438.3‬‬ ‫‪1.0051‬‬ ‫‪0.7154‬‬ ‫‪1.1475‬‬

‫‪T = 80o F‬‬

‫‪aT = 8832.98‬‬
‫‪bm = 0.5297‬‬
‫‪RT‬‬ ‫‪aT‬‬
‫=‪P‬‬ ‫‪−‬‬ ‫=‬
‫‪Vm − b Vm − b‬‬
‫‪P = 1182.15 Psia‬‬
 ‫‪ 
   
42‬‬

‫‪ -10‬ﭘﺮﺳﺶ ‪ 4-2‬را دوﺑﺎره ﭘﺎﺳﺦ دﻫﻴﺪ‪ .‬ﻣﻌﺎدﻟﻪ ي ﺣﺎﻟﺖ ﭘﻨﮓ – راﺑﻴﻨﻮﺳﻮن را ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺒﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪a = 9329.9‬‬ ‫‪b = 0.4305‬‬ ‫‪m = 0.39 Tr = 1.53‬‬
‫‪α = 0.82‬‬
‫‪P = 1459.4‬‬ ‫‪Psia‬‬

‫‪ -11‬ﭘﺮﺳﺶ ‪ 4-4‬را دوﺑﺎره ﭘﺎﺳﺦ دﻫﻴﺪ‪ .‬ﻣﻌﺎدﻟﻪ ي ﺣﺎﻟﺖ ﭘﻨﮓ – راﺑﻴﻨﺴﻮن را ﺑﻪ ﻛـﺎر ﺑﺒﺮﻳـﺪ‪.‬‬
‫اﻧﺪازه ﻫﺎي ﺻﻔﺮ را ﺑﺮاي ﺿﺮﻳﺐ ﻫﺎي ﻛﺸﺶ دوﺗﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺒﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪o‬‬
‫‪T = 80 F‬‬ ‫‪for P.R‬‬

‫‪a‬‬ ‫‪b‬‬ ‫‪mi‬‬ ‫‪α‬‬ ‫‪i‬‬

‫‪C1‬‬ ‫‪9311.66‬‬ ‫‪0.43‬‬ ‫‪0.39‬‬ ‫‪0.81‬‬
‫‪C2‬‬ ‫‪22533.35‬‬ ‫‪0.651‬‬ ‫‪0.523‬‬ ‫‪1.0095‬‬
‫‪C3‬‬ ‫‪37905.88‬‬ ‫‪0.904‬‬ ‫‪0.603‬‬ ‫‪1.123‬‬

‫‪aT = 9856.75‬‬

‫‪bm = 0.4766‬‬

‫‪P = 1141.22 Psia‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‬

‫‪ -1‬ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﺨﺰﻧﻲ داراي آﻣﻴﺨﺘﻪ اي از اﺗﺎن و ﻧﺮﻣﺎل ﻫﭙﺘﺎن را ﭘﻴـﺪا ﻛـﺮده اﻳـﺪ‪ .‬روي‬
‫ﻧﮕﺎره ي ‪ 2-27‬ﺷﺮاﻳﻂ آﻏﺎزﻳﻦ ﻣﺨـﺰن در ‪ 1300 Psia‬و ‪ 300 o F‬را ﺑﻜﺸـﻴﺪ آن ﻧﻘﻄـﻪ را ﺑـﻪ‬
‫ﺷﺮاﻳﻂ ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ ﻣﺨﺰن در ‪ 400 Psia‬و ‪ 300 o F‬ﺑﺮﺳﺎﻧﻴﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ ﺷـﺮاﻳﻂ ﺟـﺪا ﻛﻨﻨـﺪه را در‬
‫‪ 400 Psia‬و ‪ 150 o F‬ﺑﻜﺸﻴﺪ‪.‬‬
‫اﻟﻒ( اﮔﺮ ﺳﻴﺎل ﻣﺨﺰن ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ آﻣﻴﺨﺘﻪ ي ‪ 2‬روي ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳـﺖ ﭼﮕﻮﻧـﻪ آن را‬
‫رده ﺑﻨﺪي ﻛﺮد؟‬
‫ب( اﮔﺮ ﺳﻴﺎل ﻣﺨﺰن ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ آﻣﻴﺨﺘﻪ ي ‪ 3‬روي ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﭼﮕﻮﻧﻪ آن را رده‬
‫ﺑﻨﺪي ﻛﺮد؟‬
‫پ( اﮔﺮ ﺳﻴﺎل ﻣﺨﺰن ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ آﻣﻴﺨﺘﻪ ي ‪ 4‬روي ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﭼﮕﻮﻧﻪ آن را رده‬
‫ﺑﻨﺪي ﻛﺮد؟‬
‫ت( اﮔﺮ ﺳﻴﺎل ﻣﺨﺰن ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ آﻣﻴﺨﺘﻪ ي ‪ 5‬روي ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﭼﮕﻮﻧﻪ آن را رده‬
‫ﺑﻨﺪي ﻛﺮد؟‬
 ‫‪ 
   
44‬‬

‫ث( اﮔﺮ ﺳﻴﺎل ﻣﺨﺰن ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ آﻣﻴﺨﺘﻪ ي ‪ 6‬روي ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﭼﮕﻮﻧﻪ آن را رده‬
‫ﺑﻨﺪي ﻛﺮد؟‬
‫ﻧﮕﺮش‪ :‬ﻳﻚ ﺳﻴﺎل ﻣﺨﺰﻧﻲ داراي اﺗﺎن و ﻧﺮﻣﺎل ﻫﭙﺘﺎن ﺻﺪ در ﺻﺪ ﻏﻴﺮ واﻗﻌـﻲ اﺳـﺖ ﺷـﺮاﻳﻂ‬
‫ﻣﺨﺰﻧﻲ داده ﺷﺪه ﻧﻴﺰ ﻫﻤﺎن را ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ‪ .‬وﻟﻲ اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ ﻧﺸﺎن ﻣـﻲ دﻫـﺪ ﻛـﻪ ﭼﮕﻮﻧـﻪ‬
‫آﻣﻴﺰهي ﺳﻴﺎل روي رده ﺑﻨﺪي ﻳﻚ ﺳﻴﺎل اﺛﺮ ﻣﻲ ﮔﺬارد‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫اﺗﺎن و ‪ – n‬ﭘﻨﺘﺎن؛ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ‪Fig 2-37‬‬
‫‪P = 1300 Psia , T = 300o F‬‬ ‫ﺷﺮاﻳﻂ اوﻟﻴﻪ ﻣﺨﺰن ‪:‬‬
‫‪P = 400 Psia , T = 300o F‬‬ ‫ﺷﺮاﻳﻂ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﻣﺨﺰن‪:‬‬
‫‪P = 100 Psia , T = 150o F‬‬ ‫ﺷﺮاﻳﻂ ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه )‪(Seperator‬‬
‫‪a) Dry gas‬‬ ‫)ﮔﺎز ﺧﺸﻚ(‬ ‫‪b)wet gas‬‬ ‫)ﮔﺎزﺗﺮ(‬
‫‪c) Retrograde gas‬‬ ‫)ﮔﺎز ﻣﻴﻌﺎﻧﻲ(‬ ‫‪d) Volatile oil‬‬ ‫‪e) black oil‬‬

‫‪ -2‬آﮔﻬﻲ زﻳﺮ ﻛﻪ از ‪ Bryan – College Station Eagle‬در ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 15‬ﺳـﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ 1985‬ﮔﺮﻓﺘـﻪ‬

‫ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﺮآوردي از ﮔﻮﻧﻪ ي ﺳﻴﺎل ﻣﺨﺰﻧﻲ را در ﻫﺮ ﻣﺨﺰن اﻧﺠﺎم ﺷﺪﻧﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﺤﻠﻲ در ‪ 5.8‬ﻣﺎﻳﻠﻲ ﺟﻨﻮب – ﺟﻨﻮب ﺷﺮﻗﻲ ﻛﺎرﺗﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ي ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺣﻔـﺎري‪ ،‬ﺑﻬـﺮه‬
‫ﺑﺮداري ﺗﺎزه اي از ﻣﻴﺪان ﺑﻮداي ﺑﺮازوس ﻛﺎﻧﺘﻲ اﻧﺠﺎم ﻣﻲ دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﭼﺎه ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺎرﮔﻴﻞ‪ /‬ﭼﻴﺲ ﺷﻤﺎره ي ﻳﻚ ﻧﺎﻣﻴﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﭼﺎه روزاﻧـﻪ ده ﺑﺸـﻜﻪ‬
‫ﻧﻔﺖ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ‪ 50000 CF‬ﮔﺎز ﺑﺎﻻي دﻳﻮاره از ﻳﻚ ﺷﻴﺮ ‪ 18/64‬اﻳﻨﭻ ﭼﻮك ﻓﺮآوري ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭼﺎه در ﺟﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺣﺖ ‪ 814‬ﺟﺮﻳﺐ در ﺑﻲ – اف اﺳﺘﺮود ﺳﺮوي اﺟﺎره ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﭼﺎه‬
‫در زﻳﺮ ﺳﻄﺢ زﻣﻴﻦ ﺑﻪ ارﺗﻔﺎع ‪ 10049‬ﻓﻮت از روزﻧﻪ ﻫﺎي ﺳﺎزﻧﺪﺑﻮدا ﺑﻪ ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري ﻣﻲ رﺳﺪ‬
‫ﻛﻪ در ﻓﺎﺻﻠﻪ ي ‪ 9799‬ﺗﺎ ‪ 10042‬ﻓﻮﺗﻲ درون ﺳﻮراخ ﭼﺎه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﻔﺖ ﭘﻴﺘﺮﺳﻮن از ﻣﻴﺪان ﻫﻮﺳﺘﻮن ﺑﻪ ﻳﻚ ﭼﺎه ﻧﻔﺘﻲ ﺗﺎزه در ﻣﻴـﺪان ﮔﻴـﺪﻳﻨﮓ در ﺣـﻮزه ي‬
‫واﺷﻴﻨﮕﺘﻦ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻓﻴﺸﺮ ﺷﻤﺎره ‪ 1‬ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻓﺮاوري ‪ 250‬ﺑﺸﻜﻪ از ﻧﻔﺖ را ﺑـﺮاي ﻫـﺮ‬
‫ ! 
‪45‬‬

‫روز ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ‪ 750000 CF‬ﮔﺎز ﺑﺎﻻي دﻳﻮاره از ﻳﻚ ﺷﻴﺮ ‪20/64‬اﻳﻨﭻ ﭼﻮك را ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫـﺪ‪.‬‬
‫ﻓﺸﺎر ﻟﻮﻟﻪ ي ﺛﺒﺖ ﺷﺪه ‪ 1100 Psi‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻛﺎرﻫﺎ در زﻣﻴﻨﻲ ‪ 160‬ﺟﺮﻳﺒﻲ در ‪7.5‬ﻣﺎﻳﻠﻲ ﺷﻤﺎل ﺑﺮﺗﻦ در ﮔﻮﭼﺮ ﺳﺮوي اﺳﺖ‪ .‬ﭼﺎه از‬
‫‪10392‬‬ ‫روزﻧﻪ ﻫﺎي ﺳﺎزﻧﺪ آﺳﺘﻴﻦ ﭼﺎك ﺑﻪ ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري ﻣﻲ رﺳـﺪ ﻛـﻪ در ارﺗﻔـﺎع ‪ 10222‬ﺗـﺎ‬
‫ﻓﻮﺗﻲ ﻓﻮﺗﻲ ﻫﺴﺖ‪ .‬ژرﻓﺎي ﻛﻞ ﺣﻔﺎري ‪ 10471‬ﻓﻮت ﺑﻮده ﻛﺎوش ﻫﺎي ‪ HEA‬در ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺑﺎ ﺑﻬﺮه‬
‫ﺑﺮداري آﻏﺎزﻳﻦ از دو ﭼﺎه ﻧﻔﺘﻲ ﺗﺎزه در ﺑﺮازوس ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭼﺎه ﺷﻤﺎره ‪ 1‬ﻣﻨﻄﻘﻪ ي وارﻳﺴﻜﻮ ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺗﻮﻟﻴﺪ ‪ 368‬ﺑﺸﻜﻪ ي ﻧﻔﺖ ﺑﺮاي‬
‫ﻫﺮ روز‪ ،‬اﻓﺰون ﺑﺮ ‪ 447000 CF‬ﮔﺎز ﺑﺎﻻي دﻳﻮاره از ﺷﻴﺮي ‪16/64‬اﻳﻨﭻ ﭼـﻮك را دارد‪ .‬ﻓﺸـﺎر‬
‫‪71‬‬ ‫ﻟﻮﻟﻪ ي ﺛﺒﺖ ﺷﺪه ‪ 1125 Psi‬ﺑﻮده اﺳﺖ ﭼﺎه در دو ﻣﺎﻳﻠﻲ ﺟﻨﻮب ﻏﺮﺑﻲ ﻓﻮﻧﺘﻴﻦ در زﻣﻴﻨـﻲ‬
‫ﺟﺮﻳﺒﻲ در دي ﻫﺎروي ﺳﺮوي ﺷﻤﺎل ﺷﺮﻗﻲ ﻣﻴﺪان ﮔﻠﺪول ﻫﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺑﺮآورد ﻛﺮدن‪ ،‬ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻴﺪ ﭼﻪ داده ﻫﺎي دﻳﮕﺮي را از ﻣﻴﺪاﻧﻲ دﻳﮕﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ؟‬
‫;‪:L‬‬
‫‪Retrograde gas / Volatile oil/ Black oil‬‬
‫‪ -1‬روﻧﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ‪ oApI‬و ‪ Rp‬ﺑﺎ زﻣﺎن‬
‫‪C7+% -2‬‬
‫‪-3‬ﺧﻮد ‪API‬‬
‫‪ -4‬رﻧﮓ ‪STL‬‬

‫‪ -3‬ﻧﺴﺒﺖ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﮔﺎز‪ -‬ﻧﻔﺖ ﻓﺮاوري ﺷﺪه از ﻳﻚ ﺳﺎزﻧﺪ واﺷـﻴﻨﺎ‪ -‬ﻓـﺮدرﻳﻜﺲ ﺑـﺮگ از‬
‫ﻣﻴﺪان ﺳﺎﻣﺮﻟﻨﺪ ‪ 275 SCF / STB‬اﺳﺖ ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ ﻧﻔﺖ ﻓﺮآوري ﺷـﺪه ‪ 26 o API‬اﺳـﺖ رﻧـﮓ‬
‫ﻧﻔﺖ اﻧﺒﺎري ﺳﻴﺎه اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﺳﺎزﻧﺪ ﭼﮕﻮﻧﻪ اي از ﺳﻴﺎل ﻣﺨﺰﻧﻲ ﻫﺴﺖ؟‬
‫;‪:L‬‬
‫‪SCF‬‬
‫‪GOR = 275‬‬ ‫‪,26 ApI‬‬ ‫و‬ ‫و رﻧﮓ ﺳﻴﺎه‬ ‫؟ = ﻧﻮع ﻣﺨﺰن‬
‫‪STB‬‬
‫‪{ApI < 45, Rs < 2000,‬‬ ‫⇒}‬ ‫‪Black oil Reservoir‬‬
 ‫‪ 
   
46‬‬

‫‪ -4‬واﻛﺎوي آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ از ﻳﻚ ﻧﻤﻮﻧﻪ از ﻣﻴﺪان ﺳﺎﻣﺮﻟﻨﺪ )واﺷﻴﺘﺎ‪ -‬ﻓـﺮدﻳﻜﺲ ﺑـﺮگ ﺑـﺎﻻﻳﻲ(‬

‫‪5-‬‬ ‫ﻧﺴﺒﺖ ﺣﺠﻤﻲ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ اﻧﺒﺎر ﻣﻲ ﺷﻮد آﻳﺎ اﻳﻦ داده ﻫﺎ ﺑﺎ ﭘﺎﺳﺦ ﺷﻤﺎ در ﭘﺮﺳﺶ‬
‫‪3‬ﻫﻤﺎﻧﻨﺪي دارد؟ اﮔﺮ دارد ﭼﺮا و اﮔﺮ ﻧﺪارد ﭼﺮا؟‬
‫;‪:L‬‬
‫‪bbl‬‬
‫ﺑﻠﻪ ﭼﻮن ﺑﺮاي ﻣﺨﺎزن ‪black oil‬‬ ‫‪Bo = 101‬‬ ‫‪⇒ Bo < 2 ⇒ Black oil‬‬
‫‪STB‬‬
‫دارﻳﻢ ‪Bo < 2‬‬

‫‪ -5‬ﻳﻜﻲ از ﭼﺎه ﻫﺎي در ﻣﻴﺪان ﻣﺮﻳﺖ در دﺳﺎﻣﺒﺮ ‪ 1967‬در ﺷﻤﺎل ﺳـﺎزﻧﺪ رودﺳـﺎ ﺑـﻪ ﭘﺎﻳـﺎن‬
‫‪SCF /‬‬ ‫رﺳﻴﺪه اﺳﺖ‪ .‬در آﻏﺎز ﻣﺎﻳﻌﻲ اﻧﺒﺎري ﺑﺎ ‪ 54 o API‬و ﻳﻚ ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺎز‪ -‬ﻧﻔﺖ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ‬
‫‪ 23000 STB‬ﻓﺮآوري ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﻣﺎه ﺟـﻮﻻي ‪ 1969‬ﭼـﺎه ‪ 1987 STB‬از ﻣـﺎﻳﻊ‬
‫‪ 58 o API‬و ‪ 78946 SCF‬از ﮔﺎز ﻓﺮآوري ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬در ﻣﺎه ﺑﻪ ‪ 1972‬ﻣﺎﻳﻌﻲ ﺑﺎ ﻧﺮخ ﻧﺰدﻳﻚ‬
‫ﺑﻪ ‪ 30 STB/d‬ﺑﺎ ‪ 59 o API‬و ﮔﺎزي ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ‪ 2000 MSCF /d‬را ﻓﺮآوري ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﭼﺎه ﻛﺪام ﮔﻮﻧﻪ از ﺳﻴﺎل ﻣﺨﺰﻧﻲ را ﻓﺮآوري ﻣﻲ ﻛﻨﺪ؟‬
‫;‪:L‬‬
‫‪SCF‬‬
‫‪1 − 54 o ApI STL, GOR = 23000‬‬
‫‪STB‬‬
‫‪SCF‬‬
‫‪2 − 58 o ApI STL, GOR = 39731.2‬‬
‫‪STB‬‬
‫‪SCF‬‬
‫‪3 − 59 o ApI STL, GOR = 66666.67‬‬
‫‪STB‬‬
‫‪40 < o ApI < 60 , 3300 < Rs < 150000‬‬

‫‪γ‬‬ ‫‪ oApI‬ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺖ زﻣﺎن و ﺗﻮﻟﻴﺪ از ﻣﺨﺰن اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ و اﻳﻦ ﺑـﺪان ﻣﻌﻨﺎﺳـﺖ ﻛـﻪ‬
‫ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ و ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت ﺑﻬﺘﺮ ﺑﮕﻮﻳﻴﻢ ﻣﻴﺰان‬ ‫‪ρ‬‬ ‫ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ ﻳﻌﻨﻲ ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ‬
‫ﻫﻴــﺪروﻛﺮﺑﻨﻬﺎي ﺳــﻨﮕﻴﻦ در ﻳــﻚ ﻧﻤﻮﻧــﻪ از ﺳــﻴﺎل ﻣﺨــﺰن درون ‪ STL‬ﻛــﺎﻫﺶ و ﻣﻴــﺰان‬
‫ ! 
‪47‬‬

‫ﻫﻴﺪروﻛﺮﺑﻨﻬﺎي ﺳﺒﻜﺘﺮ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ و از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ در ﻣﺨﺎزن ﻧﻔﺘﻲ ﺑﺎ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﮔﺎز از ﻧﻔـﺖ‬
‫ﺟﺪا ﻣﻲ ﺷﻮد و ﻫﻴﺪروﻛﺮﺑﻨﻬﺎي ﺳﻨﮕﻴﻦ درون ‪ STL‬اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ ﭘﺲ در ﺻﻮرت ﻧﻔﺘـﻲ‬
‫ﺑﻮدن ﻣﺨﺰن ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ‪ oApI‬ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ ﭘﺲ ﻣﺨﺰن ﻧﻔﺘﻲ ﻧﻴﺴـﺖ و ﮔـﺎزي اﺳـﺖ و در‬
‫ﺑﻴﻦ ﻣﺨﺎزن ﮔﺎزي ‪ Dry gas‬ﻛﻪ اﺻﻼً روي ﺳﻄﺢ ﻣﺎﻳﻊ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻧﻤﻲ دﻫﺪ و در‪ Wet gas‬ﻧﻴﺰ‬
‫ﺑﻪ دﻟﻴـﻞ ﺛﺎﺑـﺖ ﺑـﻮدن ‪ oApI ,Composition‬ﺑـﺎ زﻣـﺎن ﺗﻐﻴﻴـﺮ ﻧﻤـﻲ ﻛﻨـﺪ ﭘـﺲ ﻣﺨـﺰن‬
‫‪ Retrograde gas‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﭼﺮا ﻛﻪ در ﻣﺨﺎزن ‪ Retrograde‬ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺖ زﻣﺎن و ﻋﺒـﻮر از‬
‫‪ Component , Upper dew point‬ﻫﺎي ﺳﻨﮕﻴﻦ درون ﻣﺨﺰن ﻣﺎﻳﻊ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ و آﻧﭽﻪ ﺑـﻪ‬
‫ﺳﻄﺢ ﻣﻲ آﻳﺪ ﺳﺒﻚ ﺗﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد و ‪ oApI‬اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬

‫‪ -6‬ﻣﻴﺪاﻧﻲ در ﺷﻤﺎل ﻟﻮوﻳﺰﻳﺎﻧﺎ در ﺳﺎل ‪ 1953‬ﻳﺎﻓﺖ ﺷﺪ‪ ،‬آن ﻣﻴﺪان در ﺳـﺎل ‪ 1956‬ﺑـﻪ ﺑﻬـﺮه‬
‫‪SCF / STB‬‬ ‫ﺑﺮداري رﺳﻴﺪ‪ .‬ﻓﺮآورده ي آن ﻣﻴﺪاﻧﻲ داراي ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺎز‪ -‬ﻧﻔﺖ ﻓﺮآوري در آﻏﺎز‬
‫‪ 2000‬اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺎﻳﻊ اﻧﺒﺎري‪ ،‬رﻧﮓ ﻧﺎرﻧﺠﻲ ﻣﺘﻮﺳﻂ و ﺳـﻨﮕﻴﻨﻲ ‪ 51.2 o API‬را داراﺳـﺖ‪ .‬ﺳـﻴﺎل‬
‫ﻣﺨﺰن را رده ﺑﻨﺪي ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫
‪:‬‬
‫‪SCF‬‬
‫‪Rp = 2000‬‬ ‫‪, STL ⇒,51.2 o APISTL‬‬
‫‪STB‬‬
‫‪o‬‬
‫‪API > 40‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪2000 < Rs < 3200 ⇒ Volatile oil Re servoir‬‬
‫‪orange colour ‬‬

‫‪ -7‬در ﭘﺮﺳﺶ ‪ 5-6‬ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺖ زﻣﺎن‪ ،‬ﻣﺎﻳﻊ اﻧﺒﺎري اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺛﺎﺑﺘﻲ را ﺗﺎ ‪ 63 o API‬ﻧﺸـﺎن‬
‫داد و ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺎز‪ -‬ﻧﻔﺖ ﻓﺮآوري ﺷﺪه ﺑﻪ ﺑﻴﺸﻴﻨﻪ ي ‪ 2900 SCF / STB‬رﺳﻴﺪ آﻳﺎ اﻳﻦ داده ﻫﺎ ﺑﺎ‬
‫رده ﺑﻨﺪي ﺷﻤﺎ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ دارﻧﺪ؟ اﮔﺮ دارﻧﺪ ﭼﺮا؟ اﮔﺮ ﭘﺎﺳﺦ ﺧﻴﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﭼﺮا؟‬
‫;‪:L‬‬
 ‫‪ 
   
48‬‬

‫ﺑﻠﻪ ﭼﻮن ‪ oApI > 40‬و ﺷﺮاﻳﻂ ‪ 2000 < Rs < 3300 Volatile oil‬ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ ﻛـﻪ در‬
‫اﻳﻦ ﺳﻮال ‪ Rp = 29000‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎً ‪ Rs‬از اﻳﻦ ﻣﻘـﺪار ﻛﻤﺘـﺮ اﺳـﺖ و ﺷـﺮاﻳﻂ‬
‫‪ Volatile oil‬را دارد وﻟﻲ اﻛﻨﻮن ﺳﻮال اﻳﻨﺠﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ در ﻣﺨـﺎزن ‪Volatile oil‬‬
‫ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻮﻟﻴﺪ ‪ oApI‬ﻫﻢ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬

‫‪ -8‬واﻛﺎوي آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ﻧﻤﻮﻧﻪ اي از ﻣﺨﺰن ﭘﺮﺳﺶ ‪5-6‬آﻣﻴﺰه ي زﻳﺮ را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲ دﻫﺪ‪.‬‬

‫آﻣﻴﺰه‪ ،‬ﻛﺴﺮ ﻣﻮﻟﻲ‬ ‫آﻣﻴﺰه‬
‫‪0.0218‬‬ ‫‪CO2‬‬
‫‪0.0167‬‬ ‫‪N2‬‬
‫‪0.6051‬‬ ‫‪C1‬‬
‫‪0.0752‬‬ ‫‪C2‬‬
‫‪0.0474‬‬ ‫‪C3‬‬
‫‪0.0412‬‬ ‫‪C4,s‬‬
‫‪0.0297‬‬ ‫‪C5,s‬‬
‫‪0/0138‬‬ ‫‪C6,s‬‬
‫‪0.1491‬‬ ‫‪C7+‬‬
‫‪1.000‬‬
‫وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي ﺑﺎﻻﺗﺮ از‬
‫‪0.799‬‬
‫ﻫﭙﺘﺎن ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه‬
‫‪181 lb/lb mole‬‬ ‫وزن ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻲ‬
‫ﺿﺮﻳﺐ ﺣﺠﻤﻲ ﺳﺎزﻧﺪ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ‪ 2.6 resbbl/ STB‬ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬آﻳﺎ اﻳـﻦ داده ﻫـﺎ رده ﺑﻨـﺪي‬
‫ﺷﻤﺎ ﺳﺎزﮔﺎر اﺳﺖ؟ اﮔﺮ ﻫﺴﺖ ﭼﺮا و اﮔﺮ ﻧﻴﺴﺖ ﭼﺮا؟‬
‫;‪:L‬‬
‫ﺑﻠﻪ ﭼﻮن‬
‫‪bbl‬‬
‫‪12.5% < %C 7+ < 30%‬‬ ‫‪%C 7+ = 14.91%, Bo > 2‬‬
‫‪STB‬‬
‫ ! 
‪49‬‬

‫‪ -9‬ﺳﺎﻧﺪﻧﺲ و و ﻫﻤﻜﺎراﻧﺶ ﭼﺎه ‪6-2-45-2w5m‬ﻫﺎدﻟﻲ )ﻛﺮﺗﺴﻴﻮن– ﻛﻠﻮﻛﻨﺘﻲ ﭘـﺎﻳﻴﻨﻲ( را ﺑـﺎ‬

‫ﺟﺮﻳﺎﻧﻲ ﺻﺪ در ﺻﺪ ﺑﺎز ‪ 76 MMscf/d‬ﺑـﺎ ‪ 60‬ﺑﺸـﻜﻪ ﻣـﺎﻳﻊ اﻧﺒـﺎري ﺑـﺮاي ‪ MMscf‬از ﮔـﺎز‬
‫ﻓﺮآوري ﻳﺎﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺳﻴﺎل ﻣﺨﺰﻧﻲ را رده ﺑﻨﺪي ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﭼﻪ داده ﻫـﺎي دﻳﮕـﺮي از ﻣﻴـﺪان ﻧﻔﺘـﻲ را ﻣـﻲ‬
‫ﺧﻮاﻫﻴﺪ ﺗﺎ درﺳﺘﻲ رده ﺑﻨﺪي ﺧﻮد را آﺷﻜﺎر ﻛﻨﻴﺪ؟‬
‫;‪:L‬‬

‫‪GAS → 76 MMscf / day‬‬

‫‪oil → 60bblSTB / MMscf Gas‬‬
‫‪76 MMSCF Gas‬‬ ‫)‪?(x‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ ⇒ x = 4560 STB STL‬‬
‫‪1MMSCF Gas‬‬ ‫‪60 STBSTL ‬‬
‫‪SCF‬‬
‫‪Rp = 16666.67‬‬ ‫‪≈ Rs‬‬
‫‪STB‬‬
‫ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻣﺨﺰن ﮔﺎز ﻣﻴﻌﺎﻧﻲ )‪ (Retrograde gas‬ﺑﺎﺷﺪ ‪3300 < Rs < 150000‬‬
‫ﺑﻘﻴﻪ اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﻧﻴﺎز اﺳﺖ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از‪:‬‬
‫‪ -1‬روﻧﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ‪ oApI‬و ‪ Rp‬ﺑﺎ زﻣﺎن‬
‫‪C7+% -2‬‬
‫‪-3‬ﺧﻮد ‪API‬‬
‫‪ -4‬رﻧﮓ ‪STL‬‬

‫‪5043 Psig‬‬ ‫‪ -10‬ﻓﺸﺎر و دﻣﺎي آﻏﺎزﻳﻦ ﻣﺨﺰن در ﺗﻮﺳﻜﺎﻟﻮﺳﺎي ﺟﻨﻮﺑﻲ از ﻣﻴﺪان ﻓﻮرك ﺷﺮﻗﻲ‬
‫و ‪ 263 oF‬ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﻓﺸﺎر ﻧﻘﻄﻪ ﺣﺒـﺎب ﻧﻔـﺖ ‪ 40 o API‬ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ ‪ 1110 scf/ STB‬از ﮔـﺎز‬
‫ﻓﺮآوري ﺷﺪه از اﻳﻦ ﻣﻴﺪان در دﻣﺎي ‪ 263 oF‬ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 3460 Psig‬اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﺷﺪه اﺳـﺖ‪ .‬اﻳـﻦ‬
‫ﻣﺨﺰن‪ ،‬ﻛﺪام ﮔﻮﻧﻪ از ﺳﻴﺎل ﻣﺨﺰﻧﻲ را داراﺳﺖ؟ آﻳﺎ ﻧﻔﺖ ﻣﺨﺰن ﺳﻴﺮ ﺷﺪه ﻳﺎ ﺳﻴﺮ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ؟‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
 ‫‪ 
   
50‬‬

‫;‪:L‬‬
‫ﺷﺮاﻳﻂ اوﻟﻴﻪ ﻣﺨﺰن‬
‫‪SCF‬‬
‫‪P = 5043Psig , T = 263o F , Rs = Rp = 1110‬‬
‫‪STB‬‬
‫‪40o ApISTL, Pb = 3460 Psig , Tb = 263o F ,‬‬
‫‪Rs < 2000, oApI < 40o ApI ⇒ black oil Re servoir‬‬
‫‪P > Pb‬‬ ‫ﻣﺨﺰن اﺷﺒﺎع ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‬

‫‪ -11‬ﮔﺰارش ﻓﺮآوري ﭼﺎﻫﻲ در ﻣﻴﺪان ﻧﺎﻧﺴﻲ )ﻧﻮرﻓﻠﺖ( در زﻳﺮ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲ‬
‫ﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺳﻴﺎل اﻳﻦ ﻣﺨﺰن را رده ﺑﻨﺪي ﻛﻨﻴﺪ؟ ﭼﺮا؟‬
‫)داده ﻫﺎي اراﻳـﻪ ﺷـﺪه در ﺻـﻮرت ﺳـﻮال ﻋﺒـﺎرت اﻧـﺪ از ‪Gas (MSCF) Oil (STB),‬‬
‫‪oApI‬ﻛﻪ در ﺟﻮاب آﻣﺪه اﺳﺖ (‬
‫;‪:L‬‬
‫‪SCF‬‬
‫‪nu‬‬ ‫‪oApI‬‬ ‫)‪Oil (STB‬‬ ‫)‪Gas (MSCF‬‬ ‫(‪Rp‬‬ ‫)‬
‫‪STB‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪29‬‬ ‫‪4276‬‬ ‫‪1165‬‬ ‫‪272.451‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪28‬‬ ‫‪16108‬‬ ‫‪5270‬‬ ‫‪327.17‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪28‬‬ ‫‪15232‬‬ ‫‪4800‬‬ ‫‪315.126‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪28‬‬ ‫‪15585‬‬ ‫‪4960‬‬ ‫‪318.25‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪28‬‬ ‫‪15226‬‬ ‫‪4650‬‬ ‫‪305.4‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪28‬‬ ‫‪14147‬‬ ‫‪2335‬‬ ‫‪165.05‬‬
‫‪7‬‬ ‫‪28‬‬ ‫‪15720‬‬ ‫‪2707‬‬ ‫‪299.43‬‬
‫‪8‬‬ ‫‪28‬‬ ‫‪15885‬‬ ‫‪4904‬‬ ‫‪308.72‬‬
‫‪9‬‬ ‫‪28‬‬ ‫‪15434‬‬ ‫‪4979‬‬ ‫‪322.6‬‬
‫‪10‬‬ ‫‪28‬‬ ‫‪12862‬‬ ‫‪4339‬‬ ‫‪337.35‬‬
‫‪11‬‬ ‫‪28‬‬ ‫‪14872‬‬ ‫‪4814‬‬ ‫‪323.5‬‬
‫‪12‬‬ ‫‪28‬‬ ‫‪15192‬‬ ‫‪4270‬‬ ‫‪281.0699‬‬

‫‪Rp ≥ Rs‬‬ ‫‪Rp < 2000 ⇒ Rs < 2000‬‬

‫‪oApI < 45 → Black oil Re ser voir‬‬ ‫ﻣﺨﺰن اﺷﺒﺎع ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‬
‫ ! 
‪51‬‬

‫‪o‬‬
‫‪46.4‬ﺑﺎ ﻧـﺮخ‬ ‫‪ -12‬ﻳﻚ ﭼﺎه ﻳﺎﻓﺖ ﺷﺪه ﺑﺎ ﻫﻨﮕﺎم ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﻣﺎﻳﻊ اﻧﺒﺎري ‪API‬‬
‫ﮔﺎز ‪ 2906 sct / STB‬را داراﺳﺖ‪ .‬ﻣﺎﻳﻊ اﻧﺒﺎري ﻧﺎرﻧﺠﻲ‪ -‬ﻗﻬـﻮه اي اﺳـﺖ‪ .‬ﭼﮕﻮﻧـﻪ ﻣـﻲ‬
‫ﺧﻮاﻫﻴﺪ ﺳﻴﺎل ﻣﺨﺰن را رده ﺑﻨﺪي ﻛﻨﻴﺪ؟‬
‫;‪:L‬‬
‫‪SCF‬‬
‫‪46.6 oApI ,2906‬‬ ‫→ ‪= Rp = Rs, STL‬‬ ‫رﻧﮓ‬
‫‪STB‬‬
‫‪2000 < Rs < 3300, oApI > 40,‬‬ ‫⇒‬ ‫ﻧﺎرﻧﺠﻲ – ﻗﻬﻮه اي‬
‫‪⇒ Volatile oil Re s‬‬

‫‪ -13‬ﺳﻴﺎل ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮔﻴﺮي ﺷﺪه در ﻣﺨﺰن ﭘﺮﺳﺶ ‪ 5-12‬ﺑﺎ آﻣﻴﺰه ي زﻳﺮ را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ؟‬

‫آﻣﻴﺰه‪ ،‬ﻛﺴﺮ ﻣﻮﻟﻲ‬ ‫آﻣﻴﺰه‬

‫‪0.0042‬‬ ‫‪CO2‬‬
‫‪0.0035‬‬ ‫‪N2‬‬
‫‪0.6349‬‬ ‫‪C1‬‬
‫‪0.1132‬‬ ‫‪C2‬‬
‫‪0.0591‬‬ ‫‪C3‬‬
‫‪0.0102‬‬ ‫‪I – C4‬‬
‫‪0.0186‬‬ ‫‪N – C4‬‬
‫‪0.0087‬‬ ‫‪I – C5‬‬
‫‪0.0065‬‬ ‫‪N – C5‬‬
‫‪0.0104‬‬ ‫‪C6‬‬
‫‪0.1307‬‬ ‫‪CV7+‬‬
‫‪1.000‬‬

‫‪0.819‬‬ ‫وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻫﭙﺘﺎن‬

‫ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه‬
‫‪212 lb/lbmole‬‬ ‫وزن ﻣﻠﻜﻮﻟﻲ‬

‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺿﺮﻳﺐ ﺣﺠﻤﻲ ﻧﻔﺖ ﺳﺎزﻧﺪ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ 2.504 res bbl/ STB‬ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬آﻳـﺎ‬
‫اﻳﻦ داده ﻫﺎ ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﻴﺸﻴﻦ ﺷﻤﻞ ﺳﺎزﮔﺎر اﺳﺖ؟ اﮔﺮ اﻳـﻦ ﮔﻮﻧـﻪ ﻫﺴـﺖ درﺟـﻪ راﺳـﺘﺎﻳﻲ‬
‫ﻫﻤﺎﻧﻨﺪي دارﻧﺪ؟‬
 ‫‪ 
   
52‬‬

‫;‪:L‬‬
‫‪resbbl‬‬
‫‪Bo = 2.504‬‬ ‫‪, C 7 + % = 13.07%‬‬
‫‪STB‬‬
‫‪bbl‬‬
‫> ‪Bo‬‬ ‫‪,12.5% < C 7 + < 30%‬‬
‫‪STB‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﺨﺰن ﻧﻔﺖ ﻓﺮار ﻳﺎ ‪ volatile oil‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -14‬ﭼﺎه ﺷﻤﺎره ي ‪ 1‬ﻛﺮاون زﻟﺮﺑﻜﺖ ﭼﺎﻫﻲ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺷﺪه در ﻣﻴﺪان ﻫﻮﻛﻮ )رودﺳﺎ( ﺑﻮده اﺳـﺖ‬
‫ﮔﺰارش از ﻓﺮآورده ﻫﺎي ﭼﺎه در ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺳﺎل ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري در زﻳﺮ آﻣﺪه اﺳﺖ ﭼﮕﻮﻧـﻪ ﻣـﻲ‬
‫ﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺳﻴﺎل را رده ﺑﻨﺪي ﻛﻨﻴﺪ؟ ﭼﺮا؟‬

‫ﻓﺮآوري ﻣﺎﻫﺎﻧﻪ‬ ‫ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ ﻣﺎﻳﻊ‬

‫ﮔﺎز‬ ‫‪STB‬‬ ‫ﻧﻔﺖ‪،‬‬ ‫اﻧﺒﺎﺷﺘﻪ ﺷﺪه‬ ‫ﺗﺎرﻳﺦ‬
‫‪STB‬‬ ‫آب‬
‫‪o‬‬
‫‪Mscf‬‬ ‫‪API‬‬
‫‪-‬‬
‫‪3262‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪112‬‬ ‫‪1984‬‬ ‫اورﻳﻞ‬
‫‪54809‬‬ ‫‪12090‬‬ ‫‪1810‬‬ ‫‪55‬‬
‫‪1984‬‬ ‫ﻣﻪ‬
‫‪64104‬‬ ‫‪180‬‬ ‫‪2519‬‬ ‫‪55‬‬
‫‪1984‬‬ ‫ژوﺋﻦ‬
‫‪94419‬‬ ‫‪240‬‬ ‫‪3230‬‬ ‫‪55‬‬
‫‪1984‬‬ ‫ﺟﻮﻻي‬
‫‪119151‬‬ ‫‪279‬‬ ‫‪2722‬‬ ‫‪55‬‬
‫‪1984‬‬ ‫آﮔﻮﺳﺖ‬
‫‪100235‬‬ ‫‪248‬‬ ‫‪2780‬‬ ‫‪54‬‬
‫‪1984‬‬ ‫ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ‬
‫‪113359‬‬ ‫‪270‬‬ ‫‪3137‬‬ ‫‪55‬‬
‫‪1984‬‬ ‫اﻛﺘﺒﺮ‬
‫‪80083‬‬ ‫‪210‬‬ ‫‪2291‬‬ ‫‪56‬‬
‫‪1984‬‬ ‫ﻧﻮاﻣﺒﺮ‬
‫‪71412‬‬ ‫‪217‬‬ ‫‪2108‬‬ ‫‪56‬‬
‫‪1984‬‬ ‫دﺳﺎﻣﺒﺮ‬
‫‪60379‬‬ ‫‪203‬‬ ‫‪1799‬‬ ‫‪56‬‬
‫‪1985‬‬ ‫ژاﻧﻮﻳﻪ‬
‫‪57626‬‬ ‫‪196‬‬ ‫‪1422‬‬ ‫‪56‬‬
‫‪1985‬‬ ‫ﻓﻮرﻳﻪ‬
‫‪60330‬‬ ‫‪186‬‬ ‫‪1861‬‬ ‫‪56‬‬
‫‪1985‬‬ ‫ﻣﺎرس‬
‫ ! 
‪53‬‬

‫;‪:L‬‬
‫‪R P ⇒ 30017.85,30281,25448.2,29231.9,32012.63,36100.36,36136.12,‬‬
‫‪34955.48,33876.67,33506.95,40524.6,32418.055‬‬
‫و ‪3300 < Rs < 150000‬‬ ‫‪ oApI‬ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺖ زﻣﺎن اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ‬
‫⇒ ‪40 < o ApI < 60‬‬ ‫ﻣﺨﺰن ﮔﺎز ﻣﻴﻌﺎﻧﻲ )‪(Retrograde gas‬‬

‫‪ -15‬ﭼﺎﻫﻲ در ﻣﻴﺪان اﺳﭙﻼﻧﺞ )ﻣﻲ ﺳﻲ ﺳﻴﭙﻴﻦ‪ -‬ﻛﺎرﺗﺮ( در ﺳﺎل ‪ 1973‬ﺑﻪ اﻧﺠﺎم رﺳﻴﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪MSCF‬‬ ‫در ژاﻧﻮﻳــﻪ ي ‪ 1985‬اﻳــﻦ ﻣﻴــﺪان داراي ‪ 16‬ﭼــﺎه ﺑــﻮده اﺳــﺖ ﻛــﻪ روي ﻫــﻢ‬
‫‪43623000‬ﺑﺸﻜﻪ آب‪ ،‬ﺑﺪون ﻫﻴﭻ ﻧﻔﺘﻲ را ﻓﺮآوري ﻛﺮده اﺳﺖ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻴﺪ ﺳﻴﺎل اﻳـﻦ‬
‫ﻣﺨﺰن را رده ﺑﻨﺪي ﻛﻨﻴﺪ؟‬
‫;‪:L‬‬
‫ﭼﻮن ﻣﺨﺰن ﻓﻘﻂ ﮔﺎز ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ و ﻫﻴﭻ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻧﻔﺘﻲ ﻧﺪارد ﭘﺲ ﻣﺨﺰن ﮔﺎز ﺧﺸﻚ ) ‪Dry‬‬
‫‪ (gas‬اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -16‬داده ﻫﺎي زﻳﺮ در ﻣﺠﻠﻪ ي ﻧﻔﺖ و ﮔﺎز در ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 14‬دﺳﺎﻣﺒﺮ ﺳـﺎل ‪ 1987‬ﺑـﻪ ﭼـﺎپ‬
‫رﺳﻴﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺷﺮﻛﺖ اﻛﺘﺸﺎﻓﻲ ﻣﺒﻴﻞ ﻧﺮوژ در واﻳﻠﺪﻛﺖ ‪35/11-2‬در ﺑﻼك ‪35/11‬در درﻳﺎي ﻧﺮوژ ﺷـﻤﺎﻟﻲ‬
‫ﮔﺎز و ﭼﮕﺎﻟﻴﺪه ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﭼﺎه ﺑﺎ ژرﻓﺎي ‪13205‬ﻓﻮت در ‪1210‬ﻓﻮﺗﻲ واﺗﺮﻧﻮرت ﻣﻴـﺪان ﮔـﺎز‬
‫ﺗـﺮول‪ ،‬ﺑﻴﺸـﻴﻨﻪ ي ﺟﺮﻳـﺎن ﻳﻜﻨﻮاﺧـﺖ ﺑـﺎ ﻧـﺮخ ‪ 18.8 MMSCF/d‬از ﮔـﺎز و ‪ 3290 b/d‬از‬
‫ﭼﻜﺎﻟﻴﺪه را از ﺳﻴﺎل ﺷﻴﺮي ‪ 40/64‬اﻳﻨﭻ ﭼﻮﻛﻲ ﻓﺮآوري ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺳﻴﺎل ﻣﺨﺰن را رده ﺑﻨﺪي ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﺧﻮاﺳﺘﺎر ﭼﻪ داده ﻫﺎي دﻳﮕﺮي ﻫﺴﺘﻴﺪ؟‬
‫;‪:L‬‬
‫‪SCF‬‬
‫‪Rp = Rs = 5714.286‬‬ ‫ﮔﺎز ﻣﻴﻌﺎﻧﻲ ⇒ ‪3300 < Rs < 150000‬‬
‫‪STB‬‬
‫ﺑﻘﻴﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز‪:‬‬
 ‫‪ 
   
54‬‬

‫‪ -1‬روﻧﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮات ‪ Rp , oApI‬ﺑﺎ زﻣﺎن‬

‫‪C7+ % -2‬‬
‫‪ -3‬رﻧﮓ ‪STL‬‬
‫‪ -4‬ﺧﻮد ‪ oApI‬ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ‬

‫‪ -17‬آﻣﺎر ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري ﺳﺎﻟﻴﺎﻧﻪ ﺑﺮاي ﻣﻴﺪان اﻛﻮﻳﻞ )اﺳﻠﻴﮕﻮ( در زﻳﺮ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻓﺮاورش ﻣﺎﻫﺎﻧﻪ‬ ‫ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ ﻣﺎﻳﻊ اﻧﺒﺎري‬
‫ﺳﺎل‬
‫‪Mscf‬‬ ‫ﮔﺎز‬ ‫‪STB‬‬ ‫آب‪،‬‬ ‫‪STB‬‬ ‫ﻧﻔﺖ‪،‬‬ ‫‪o‬‬
‫‪API‬‬
‫‪463.265‬‬ ‫‪20484‬‬ ‫‪4.66‬‬ ‫‪46‬‬ ‫‪1982‬‬
‫‪242.075‬‬ ‫‪1.177‬‬ ‫‪2.608‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪1983‬‬
‫‪241.048‬‬ ‫‪1.215‬‬ ‫‪1.350‬‬ ‫‪47‬‬ ‫‪1984‬‬
‫‪221.020‬‬ ‫‪932‬‬ ‫‪1.430‬‬ ‫‪48‬‬ ‫‪1985‬‬
‫‪267.106‬‬ ‫‪1.122‬‬ ‫‪1.662‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪1986‬‬
‫‪178.951‬‬ ‫‪665‬‬ ‫‪1.110‬‬ ‫‪51‬‬ ‫‪*1987‬‬
‫ﺳﻴﺎل اﻳﻦ ﻣﺨﺰن را رده ﺑﻨﺪي ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪ SCF ‬‬
‫‪Rp‬‬ ‫‪ ⇒ 99712.66,131163.727,178544.07,154599.44,160713.598,161217.117‬‬
‫‪ STB ‬‬
‫‪3300 < Rs < 150000‬‬ ‫‪⇐ Rp > Rs‬‬

‫‪ Rp‬ﺑﺎ زﻣﺎن اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ و‪ oApI‬ﺑﺎزﻣﺎن اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑـﺪ ﭘـﺲ ﻣﺨـﺰن ﮔـﺎز ﻣﻴﻌـﺎﻧﻲ‬
‫ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‬
‫در ﻣﺨﺎزن ‪ Wet gas‬ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺖ زﻣﺎن ‪ oApI , Rp‬ﺗﻐﻴﻴﺮ ﭼﻨﺪاﻧﻲ ﻧﻤﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬

‫‪ -1‬ﻇﺮﻓﻲ داراي ‪ 100‬ﭘﻮﻧﺪ ﻣﻮل از ﻳﻚ ﮔﺎز ﻫﻴـﺪروﻛﺮﺑﻨﻲ اﺳـﺖ‪ .‬اﻧـﺪازه ي ﻓـﻮت ﻣﻜﻌـﺐ‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪه از ﮔﺎز در ﻇﺮف را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫? = ‪Vessel , n = 100 Lbmoles , V‬‬
‫‪P = 14.7 Psia , T = 520 R , z‬‬ ‫≈‬
‫‪1‬‬
‫‪PV = nRT‬‬ ‫‪V = 37963.54 SCF‬‬

‫‪ -3‬ﻣﻴﺪان ﻛﺎري ﭘﺎﻧﻬﻨﺪل ﻏﺮﺑﻲ در ﭘﺎﻧﻬﻨﺪل ﺗﮕﺰاس اﺳﺖ ﻓﺸﺎر اﺗﻤﺴـﻔﺮي در ﭘﻴﺮاﻣـﻮن آﻧﺠـﺎ‬
‫ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ‪ 13.2 Psia‬اﺳﺖ‪ .‬ﺷﺮاﻳﻂ اﺳﺘﺎﻧﺪه ي ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺮاي ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن اﻧﺪازه‬
‫ﻫﺎي ﮔﺎز ﻓﺮآوري ﺷﺪه از اﻳﻦ ﻣﻴﺪان را ﺑﻨﻮﻳﺴﻴﺪ‪ .‬ﻓﺸﺎر ﺳﻨﺠﻲ روي ﺳـﺮﭼﺎه اﻧـﺪازه ي ‪ 47‬را‬
‫ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ ﻓﺸﺎر را ﺑﻪ واﺣﺪ ‪ Psia‬ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ ﻓﺸﺎر را ﺑﻪ واﺣﺪ اﺗﻤﺴﻔﺮ )ﻣﻄﻠـﻖ( ﺑـﻪ‬
‫دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪PSC = 13.2 Psia,‬‬
  
   
56

 P = 13.2 Psia
→ SC 
T = 520 R
P = 47 + 13.2 = 60.2 Psia
1atm 13.2 Psia → x = 4.56 atm = P
x 60.2 Psia

.‫ ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‬3-6 ‫ ﻓﻮت ﻣﻜﻌﺐ اﺳﺘﺎﻧﺪه را در ﺳﻴﻠﻨﺪر ﻧﻤﻮﻧﻪ ي‬-4

:L;
V(SCF) P=14.7 Psia , T = 520 R, Z = 1
m
PV = znRT n=(methane)
MW
from example 3 − 6 ⇒ m = 10.2 Lbm ⇒ n = 0.636 Lbmoles
→ P.V = znRT ⇒ V = 241.37 SCF

.‫ ﺑﺪﻫﻴﺪ‬SCF ‫ ﭘﺎﺳﺦ ﻫﺎي ﺧﻮد را ﺑﻪ واﺣﺪ‬.‫ را دوﺑﺎره ﭘﺎﺳﺦ دﻫﻴﺪ‬3-27 ‫ ﭘﺮﺳﺶ‬-5

:L;
V(SCF)
Continuity equation ⇒
n = Constant
N= 186197362 Lbmoles , P = 14.7 Psia , T = 520R , Z ≡1
→ PV = znRT → V = 7.07 × 10 SCF 10

‫ ﺑـﻪ دﺳـﺖ‬117 oF ‫ و‬918 Psia ‫ در‬3-7 ‫ ﺿﺮﻳﺐ ﺣﺠﻤﻲ ﺳـﺎزﻧﺪ اﺗـﺎن را در ﻧﻤﻮﻧـﻪ ي‬-6
.‫آورﻳﺪ‬
:L;
ZT
Bg = 0.0283
P
cu. ft
from Example 3 − 7 Z = 0.39 ⇒ Bg = 0.694 × 10 −3
SCF
‫ ‪57
"#‬‬

‫‪ -7‬ﺿﺮﻳﺐ ﺣﺠﻤﻲ ﺳﺎزﻧﺪ را در ﻧﻤﻮﻧﻪ ي ‪ 3-10‬در ‪ 3810 Psia‬و ‪ 194 oF‬ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪from Example 3 − 10 Z = 0.951‬‬
‫‪ZT‬‬ ‫‪cu. ft‬‬
‫‪→ Bg = 0.0283‬‬ ‫‪= 0.462 × 10 −2‬‬
‫‪P‬‬ ‫‪SCF‬‬

‫‪640‬‬ ‫‪ -8‬ﭼﺎه ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﮔﺎز ﭘﺮﺳﺶ ‪) 6-7‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ي ‪ (3-10‬را ﻓـﺮآوري ﻣـﻲ ﻛﻨﻨـﺪ‪ ،‬در زﻣﻴﻨـﻲ‬
‫ﺟﺮﻳﺒﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﭼﺎه در ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺷﻮﻧﺪه اش ﭼﻪ اﻧﺪازه ﮔـﺎز )‪ (SCF‬دارد آن ﭼـﺎه‬
‫داراي ﻛﻠﻔﺘﻲ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ‪ 21‬ﻓﻮت‪ ،‬ﺗﺨﻠﺨﻞ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ‪ 18‬درﺻﺪ و ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ درﺻﺪ ‪ 33‬ﺑﺮاي اﺷﺒﺎع‬
‫آب اﺳﺖ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪43560 ft 2‬‬
‫× ‪Vformation = 640‬‬ ‫‪× 21 ft = 585446400 cu. ft‬‬
‫‪1‬‬
‫‪V P = Vformation × φ = 105380352 cu. f‬‬
‫‪Vg ) R = VP (1 − SW ) = 70604835 / 84 cu. ft‬‬
‫‪Vg ) R‬‬ ‫‪cu. ft‬‬
‫= ‪Bg‬‬ ‫‪= 0.462 × 10 − 2‬‬
‫‪Vg ) Sc‬‬ ‫‪SCF‬‬
‫‪→ Vg ) Sc = 1.528 × 1010 SCF‬‬

‫‪ -9‬ﺿﺮﻳﺐ ﺣﺠﻤﻲ ﺳﺎزﻧﺪ ﮔﺎز را در ﻧﻤﻮﻧـﻪ ي ‪ 3-10‬در ‪ 5000 Psia‬و ‪ 194 oF‬ﺑـﻪ دﺳـﺖ‬
‫آورﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪o‬‬
‫‪FVF , Ex 3-10 , P = 5000 Psig , T = 194 F‬‬

‫‪Pc = 666.9 Psia → Pr = 7.52‬‬

‫‪ → Z = 1.019‬‬
‫‪Tc = 350.17 R → Tr = 1.87 ‬‬
‫‪ZT‬‬ ‫‪cu. fu‬‬
‫‪Bg = 0.0283‬‬ ‫‪= 0.376 × 10 − 2‬‬
‫‪P‬‬ ‫‪SCF‬‬
 ‫‪ 
   
58‬‬

‫‪ -10‬ﺿﺮﻳﺐ ﺣﺠﻤﻲ ﺳﺎزﻧﺪ ﮔـﺎز را در ﭘﺮﺳـﺶ ‪ 3-28‬در ‪ 5420 Psia‬و ‪ 257 oF‬ﺑـﻪ دﺳـﺖ‬
‫آورﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪o‬‬
‫‪FVF, Ex3-28, P = 5420 Psig , T = 257 F‬‬

‫‪From Ex 3-28‬‬ ‫‪ZR = 1.02‬‬

‫‪ZT‬‬ ‫‪cu. ft‬‬
‫‪Bg = 0.0283‬‬ ‫‪→ Bg = 3.79 × 10 −3‬‬
‫‪P‬‬ ‫‪SCF‬‬

‫‪ -11‬ﺿﺮﻳﺐ ﺣﺠﻤﻲ ﺳﺎزﻧﺪ ﮔﺎز را در ﭘﺮﺳﺶ ‪ 3-30‬در ‪ 90 oF‬و ‪ 455 Psia‬ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪o‬‬
‫‪FVF , Ex 3-30 , P = 455 Psia , T = 90 F‬‬

‫‪From Ex 3-30‬‬ ‫‪Z = 0.926‬‬

‫‪ZT‬‬ ‫‪cu. ft‬‬

‫‪B g = 0.0283‬‬ ‫‪= 0.0317‬‬
‫‪P‬‬ ‫‪SCF‬‬

‫‪MMscf (ID‬‬ ‫‪ -12‬در ﻓﺸﺎر ‪ 1000 Psia‬درون ﻳﻚ ﺧﻂ ﻟﻮﻟـﻪ ي ‪ 16‬اﻳﻨﭽـﻲ )اﻳـﻨﭻ ‪= 5.761‬‬
‫‪ 2.4‬از ﮔﺎز ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه از ﺑﺮﮔﻪ ي ‪ 9‬ﺟﺪول ‪ 10-1‬ﺟﺎ دارد‪ .‬دﻣﺎي آن ‪ 100 oF‬اﺳـﺖ‪ .‬ﺟﺮﻳـﺎن‬
‫ﺣﺠﻤﻲ واﻗﻌﻲ را در واﺣﺪﻫﺎي ﻓﻮت ﻣﻜﻌﺐ ﺑﺮاي ﻫﺮ روز‪ ،‬ﺟﺮﻳﺎن ﺟﺮﻣﻲ در واﺣﺪﻫﺎي ﭘﻮﻧﺪ‬
‫ﺑﺮاي ﻫﺮ ﺳﺎﻋﺖ و ﺳﺮﻋﺖ ﮔﺎز ﻛﻢ اﻫﻤﻴﺖ )ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﺮﻋﺖ ﺧﻄﻲ( در واﺣـﺪﻫﺎي ﻓـﻮت ﺑـﻪ‬
‫ﺛﺎﻧﻴﻪ را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪ .‬ﮔﻤﺎن ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﻛﺴﺮ ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻫﭙﺘﺎن داراي وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي ﻫﭙﺘﺎن اﺳﺖ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪6incn (5.761 = ID inches) , Pipeline‬‬

‫= ‪P = 1000 Psia , 2.4 MM SCF / d , Seperator gas Of Page 9 table 10.1 , T‬‬
‫‪100 o F‬‬
‫? = ‪Actual Volumetvic Flow rate in cu.ft / day‬‬
59
"# 

Lbm
mass flow rate in =?
hr
ft
average linear Velocity in
S
(hep tan e Plus fraction ≅ n − hep tan e
Comp Mole fraction
H2s 0
Co2 1.67
N2 0.32
C1 71.08
C2 15.52
C3 7.36
i-C4 0.92
n-C4 1.98
1-C5 0.33
n-C5 0.26
C6 0.27
0.29
C7+
100
P < 3000 Psia
γ g = 0.786 > 0.75 → SBV Method Re comended
Lbm
MWa = ∑ y i MWi = 22.775
Lbmole
TPc = 426.099 R, PPc = 680.626 Psia,
A = 0.0167, B = o → ε = 2.845
TPc' = 423.254 R → TPr' = 1.323 
 ⇒ Z = 0.77
PPc' = 676.081Psia → PPr' = 1.479
ZT cu. ft
B g = 0.0283 → B g = 0.0122
P SCF
Vg ) R
VSC = 2.4 MM SCF / d , Bg =
Vsc
→ Vg ) R = 29280 cu. ft
d
 ‫‪ 
   
60‬‬

‫‪Lbmole‬‬
‫‪At Sc → PV = nRT → n = 6321.86‬‬
‫‪d‬‬
‫‪m‬‬ ‫‪Lbm‬‬
‫‪MWa = → m ⋅ = n.MWa = 143980.26‬‬
‫‪n‬‬ ‫‪day‬‬
‫‪Lbm‬‬
‫‪→ m ⋅ = 143980.26‬‬
‫‪d‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪Lbm‬‬
‫× ‪m ⋅ = 143980.26 Lbm‬‬ ‫‪= 5999.1777‬‬
‫‪24hrs‬‬ ‫‪hrs‬‬
‫‪A = Cross sectional area‬‬
‫‪ID 2‬‬ ‫‪1 ft 2‬‬
‫‪→ A=Π‬‬ ‫× ‪= 26.067 in 2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪= 0.181 ft 2‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪144in‬‬
‫‪cu. ft‬‬
‫‪V g = 29280‬‬
‫‪day‬‬
‫‪U (velocity) g = 29280 / .181 = 161767.96 ft / day‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫× ‪U (velocity) g = 161767.96 ft‬‬ ‫×‬ ‫×‬
‫‪24 60m 60s‬‬
‫‪ft‬‬
‫‪→ U = 1.87‬‬
‫‪Sec‬‬

‫‪ -13‬ﺿﺮﻳﺐ ﺗﺮاﻛﻢ ﭘﺬﻳﺮي ﻫﻢ دﻣﺎي ﮔـﺎز را در ﻧﻤﻮﻧـﻪ ي ‪ 6-4‬در ‪ 1100 Psia‬و ‪ 150 oF‬ﺑـﻪ‬
‫دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪o‬‬
‫‪Example 6.4 at 1100 Psia , 150 F‬‬

‫‪− 1 ∂V‬‬ ‫‪− 1 5.7 − 4.6‬‬

‫= ‪Cg‬‬ ‫=) (‬ ‫‪= 1.1 × 10 −3 Psia‬‬
‫‪V ∂P‬‬ ‫‪5 1000 − 1200‬‬

‫‪150 oF‬‬ ‫‪ -14‬ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﺑﺮآوردي از ﺿﺮﻳﺐ ﺗﺮاﻛﻢ ﭘﺬﻳﺮي ﻫﻢ دﻣﺎي ﻳﻚ ﮔـﺎز در ‪ 1100 Psia‬و‬
‫ﻧﻴﺎز دارﻳﺪ ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ ﭘﻴﻮﺳﺖ ﻫﺎي اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﺎر در دﺳﺘﺮس ﺷﻤﺎ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﭼﻪ اﻧﺪازه اي را ﺑﻪ ﻛﺎر‬
‫ﺧﻮاﻫﻴﺪ ﺑﺮد؟‬
‫ ‪61
"#‬‬

‫;‪:L‬‬
‫‪o‬‬
‫‪P = 1100 Psia , T = 150 F‬‬ ‫)‪(Assumption : Ideal gas‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫= = ‪Cg‬‬ ‫‪= 9.091 × 10 − 4 Psiat‬‬
‫‪P 1100‬‬

‫‪ -15‬ﻣﻌﺎدﻟﻪ اي ﺑﻬﺴﺎزي ﺷﺪه از ﻣﻌﺎدﻟﻪ ي ﺣﺎﻟﺖ وﻳﺮﻳﺎل در زﻳﺮ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪RT‬‬
‫= ‪VM‬‬ ‫‪+ B,‬‬
‫‪p‬‬
‫‪ B‬ﺿﺮﻳﺐ وﻳﺮﻳﺎل ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺿﺮﻳﺐ وﻳﺮﻳﺎل ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﮔﻮﻧﻪ اي ﮔﺎز ‪ -2.12 ft3/lbmole‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ اي ﺑﺮاي ﺿﺮﻳﺐ ﺗﺮاﻛﻢ ﭘﺬﻳﺮي ﻫﻢ دﻣﺎي ﮔﺎز در ﺟﻤﻠﻪ ﻫﺎي ﻣﻌﺎدﻟﻪ ي وﻳﺮﻳﺎل ﺑﻪ دﺳﺖ‬
‫آورﻳﺪ‪ .‬ﺿﺮﻳﺐ ﺗﺮاﻛﻢ ﭘﺬﻳﺮي ﻫﻢ دﻣﺎي ﮔﺎز را در ‪ 200 Psia‬و ‪ 100 oF‬ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪ .‬اﻳـﻦ‬
‫اﻧﺪازه را ﺑﺎ ﺗﺮاﻛﻢ ﭘﺬﻳﺮي ﮔﺎز آرﻣﺎﻧﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﺴﻨﺠﻴﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪RT‬‬ ‫‪cu . ft‬‬
‫= ‪VM‬‬ ‫‪+ B , B = −2.12‬‬
‫‪P‬‬ ‫‪Lbomole‬‬
‫)? = ‪C g = ? (equation‬‬
‫) ‪C g ( at 200 Psia , 100 o F‬‬
‫‪Compare‬‬ ‫? = ‪with Cg of an Ideal gas‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪∂V‬‬
‫‪Cg = −‬‬ ‫‪( )T‬‬
‫‪V‬‬ ‫‪∂P‬‬
‫‪RT‬‬ ‫‪∂V‬‬ ‫‪RT‬‬
‫= ‪VM‬‬ ‫‪+ B → ( )T = − 2 +o‬‬
‫‪P‬‬ ‫‪∂P‬‬ ‫‪P‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪RT‬‬ ‫‪RT‬‬
‫‪→ Cg = −‬‬ ‫= ) ‪(− 2‬‬
‫‪RT‬‬ ‫‪P‬‬ ‫‪PRT + BP 2‬‬
‫‪+B‬‬
‫‪P‬‬
‫‪RT‬‬
‫= ‪⇒ Cg‬‬ ‫‪& Cg = 5.38 × 10 − 3 Psia −1‬‬
‫‪PRT + BP 2‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫= = ) ‪Cg (i.g‬‬ ‫‪= 5 × 10 −3 Psia −1‬‬
‫‪P 200‬‬
‫) ‪Cg > Cg (i.g‬‬
 ‫‪ 
   
62‬‬

‫‪ -16‬ﺿﺮﻳﺐ ﺗﺮاﻛﻢ ﭘﺬﻳﺮي ﻫﻢ دﻣﺎي اﺗﺎن را در ‪ 1000 Psia‬و ‪ 284 oF‬ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫= ‪1. Assume Ideal gas ⇒ Cg‬‬ ‫=‬ ‫‪= 10 −3 Psia −1‬‬
‫‪P 1000‬‬
‫‪2. Another method‬‬
‫‪Tc = 89.92 o F‬‬ ‫‪Tr = 1.353 ‬‬
‫‪ ⇒ Z = 0.802‬‬
‫‪Pc = 706.5 Psia‬‬ ‫‪Pr = 1.415‬‬
‫‪∂Z‬‬ ‫‪0.811 − 0.79246‬‬
‫= ‪( )T‬‬ ‫‪= 1.854 × 10 − 4‬‬
‫‪∂P‬‬ ‫‪950 − 1050‬‬
‫‪1 1 ∂Z‬‬
‫‪→ Cg = − ( ) T = 0.7688310 −3 Psia −1‬‬
‫‪P Z ∂P‬‬

‫‪ -17‬ﺣﺠﻢ ﻣﻮﻟﻲ ﻳﻚ ﮔﺎز ﺧﺸﻚ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﺷـﺪه در ‪ 200 oF‬در زﻳـﺮ داده ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪.‬‬
‫ﺿﺮﻳﺐ ﺗﺮاﻛﻢ ﭘﺬﻳﺮي ﻫﻢ دﻣﺎي ﮔﺎز در ‪ 900 Psia‬و ‪ 200 oF‬را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬

‫ﺣﺠﻢ ﻣﻮﻟﻲ‬ ‫ﻓﺸﺎر‬

‫‪Cu ft/lb mole‬‬ ‫‪Psia‬‬
‫‪10.6‬‬ ‫‪600‬‬
‫‪9.7‬‬ ‫‪700‬‬
‫‪8.9‬‬ ‫‪800‬‬
‫‪8.4‬‬ ‫‪900‬‬
‫‪8.1‬‬ ‫‪1000‬‬
‫‪7.9‬‬ ‫‪1100‬‬
‫‪7.8‬‬ ‫‪1200‬‬
‫‪200 oF‬‬ ‫دﺳﺘﺎوردﻫﺎي ﺧﻮد را ﺑﺎ ﺿـﺮﻳﺐ ﺗـﺮاﻛﻢ ﭘـﺬﻳﺮي ﻳـﻚ ﻛﺎرآرﻣـﺎﻧﻲ در ‪ 900 Psia‬و‬
‫ﺳﻨﺠﻴﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪P = 900 Psia‬‬ ‫‪,‬‬ ‫‪VM = 8.4‬‬
63
"# 

∂VM cu. ft
( ) T = −4 × 10 −3
∂P Lbmole.Psia
− 1 ∂VM
Cg = ( ) T = 0.4762 × 10 −3 Psia −1
VM ∂P
−3
For Ideal gas C g =1/P=1/900=1.1x 10

‫ ﺑﻪ‬170 oF ‫ و‬3335 Psia ‫ را در‬3-10 ‫ ﺿﺮﻳﺐ ﺗﺮاﻛﻢ ﭘﺬﻳﺮي ﻫﻢ دﻣﺎي ﮔﺎز در ﻧﻤﻮﻧﻪ ي‬-18
.‫ را ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺒﺮﻳﺪ‬6-14 ‫ و ﻣﻌﺎدﻟﻪ ي‬3-7 ‫دﺳﺖ آورﻳﺪ ﻧﮕﺎره ي‬
:L;
o
Ex3-10 , P = 3335 Psia , T = 170 F

(use figure 3.7 & equation 6.14)

TPC = 350.17 R T = 1.8 
methane →  → r  ⇒ Z = 0.914
 PPC = 666.9 Psia  Pr = 5.0007 
∂Z 0.911 − 0.916
( ) TPr = = 0.025
∂PPr 1. 9 − 5. 1
1 1
C Pr = C g .PPc = − (0.025) = 0.173
5.0007 0.914
C Pr
⇒ Cg = = 0.259 × 10 −3 Psia −1
C Pc

‫ ﺑـﻪ‬257 oF ‫ و‬5420 Psia ‫ را در‬3-28 ‫ ﺿﺮﻳﺐ ﺗﺮاﻛﻢ ﭘﺬﻳﺮي ﻫﻢ دﻣﺎي ﮔـﺎز در ﭘﺮﺳـﺶ‬-19
.‫ را ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺒﺮﻳﺪ‬6-4 ‫ ﻧﮕﺎره ي‬.‫دﺳﺖ آورﻳﺪ‬
:L;
o
Cg , Ex 3-28 , P = 5420 Psig , T = 257 F

From Ex 3-28 Z = 1.02

∂Z 1.016 − 1.025
( ) TPr = = 0.05
∂PPr 7.7 − 7.88
  
   
64

1 1 ∂Z
→ C Pr = − ( ) T = 0.0793
PPr Z ∂PPr Pr

→ Cg = C Pr = 0.114 × 10 −3 Psia −1
PPr

175 oF ‫ و‬3025 Psia ‫ در‬0.862 ‫ ﺿﺮﻳﺐ ﺗﺮاﻛﻢ ﭘﺬﻳﺮي ﻫﻢ دﻣﺎي ﮔﺎز ﺑﺎ ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه ي‬-20
.‫ را ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺒﺮﻳﺪ‬6-4 ‫ ﻧﮕﺎره ي‬.‫ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‬
:L;
γ g = 0.862, T = 175 F , P = 3025 Psia
o

TPc = 415.484 R TPr = 1.53

γ g = 0.862 ⇒  →
 PPc = 641.2 Psia  PPr = 4.72
→ Z = 0.81
∂Z 0.806 − 0.813
( ) TPr = = 0.035
∂PPr 4.6 − 4.8
1 1 ∂Z
→ C Pr = − ( ) T = 0.16865
PPr Z ∂PPr Pr
Cpr
Cg = = 0.263 × 10 −3 Psia −1
PPc

Psia ‫ در‬3-30 ‫ ﺿﺮﻳﺐ ﺗﺮاﻛﻢ ﭘﺬﻳﺮي ﻫﻢ دﻣﺎي ﮔﺎزي را ﺑﺪﺳﺖ آورﻳﺪ ﻛـﻪ در ﭘﺮﺳـﺶ‬-21
.‫ را ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺒﺮﻳﺪ‬6-4 ‫ ﻧﮕﺎره ي‬.‫ ﺑﻮد‬90 oF ‫ و‬455
:L;
o
Ex 3-30 , P = 455 Psia , T = 90 F
Cg = ?
From Ex3-30 Z = 0.926
∂Z 0.93 − 0.88963
( ) TPr = = −0.104857
∂PPr 0.65 − 1.035
1 1 ∂Z
→ C Pr = − ( ) T = 0.115
PPr Z ∂PPr Pr
‫ ‪65
"#‬‬

‫‪Cpr‬‬
‫= ‪Cg‬‬ ‫‪= 0.174 × 10 −3 Psia −1‬‬
‫‪PPc‬‬

‫‪-22‬ﮔﺮاﻧﺮوي ﻳﻚ ﮔﺎز ﺧﺸﮓ را در ﻧﻤﻮﻧـﻪ ي ‪ 3-10‬در ‪ 194 oF‬و ﻳـﻚ اﺗﻤﺴـﻔﺮ ﺑـﻪ دﺳـﺖ‬
‫آورﻳﺪ‪ .‬ﻣﻌﺎدﻟﻪ ي )‪ (6-16‬و ﻧﮕﺎره ي ‪ 6-7‬را ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺒﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫ﭼﻮن ﮔﺮاﻧﺮوي اﺟﺰا ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻫﭙﺘﺎن را ﻧﺪارﻳﻢ ﻧﻤﻴﺘﻮان ﮔﺮاﻧﺮوي ﮔﺎز ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ را ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده‬
‫از ﻣﻌﺎدﻟﻪ ‪6-16‬ﻳﺎ ﺷﻜﻞ ‪6-7‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻛﺮد وﻟﻲ ﺑﺎ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﮔﻴﺮي از ‪MW‬ﻫـﺎ ﻣـﻲ ﺗـﻮان از‬
‫ﺷﻜﻞ ‪6-8‬ﺑﺮاي ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﮔﺮاﻧﺮوي اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪ .‬ﻛـﻪ در ﺳـﻮال ‪23‬اﻳـﻦ روش آﻣـﺪه‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -23‬ﭘﺮﺳﺶ ‪ 6-22‬را دوﺑﺎره ﭘﺎﺳﺦ دﻫﻴﺪ‪ .‬ﻧﮕﺎره ‪ 6-8‬را ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺒﺮﻳﺪ‪.‬‬

‫;‪:L‬‬
‫= ‪MW‬‬ ‫‪∑ y MW‬‬
‫‪i‬‬ ‫‪i‬‬ ‫‪= 16.577‬‬
‫‪MW‬‬
‫= ‪γg‬‬ ‫‪= 0.5716‬‬
‫‪29‬‬
‫‪µ g1‬‬ ‫‪= 0.013 CP at 197 o F and 1 atm‬‬

‫‪ -24‬ﮔﺮاﻧﺮوي ﮔﺎز ﭘﺮﺳﺶ ‪ 6-22‬را در ‪ 3810 Psia‬و ‪ 194 oF‬ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫ﻣﻘﺪار ﮔﺮاﻧﺮوي در دﻣﺎي ‪ 194 F‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪µ g1 = 0.013cp‬‬
‫‪o‬‬

‫‪µ g1 = 0.013 cp at T = 194 o F and P = 1 atm = 14.7 Psi‬‬

‫‪from example 3 − 10 → we have : TP = 350.17 R &1‬‬ ‫‪PP = 666.9 Psi‬‬
‫‪194 + 460‬‬
‫= ‪TPr‬‬ ‫‪= 1.867‬‬
‫‪350.17‬‬
  
   
66

3810
PPr = = 5.71
666.9
µg
µ g = µ g1 × = 0.013 × 1.7 = 0.0221 cp at P = 3810 Psi & T = 194 o F
µ g1

.‫ را ﺑﺮآورد ﻛﻨﻴﺪ‬257 oF ‫ و‬5420 Psig ‫ در‬3-28 ‫ ﺿﺮﻳﺐ ﮔﺮاﻧﺮوي ﮔﺎز در ﭘﺮﺳﺶ‬-25

:L;
o
T = 257 F and P = 5420 Psi

Yi MW µg
H25 0.1 34.08 0.0167
CO2 0.05 44.01 0.019
N2 0.021 28.013 0.022
C1 0.703 16.043 0.014
C2 0.062 30.07 0.012
C3 0.037 44.097 0.0107
NC4 0.027 58.124 0.009

µg =
∑µ gi yi M i
2

∑ yi M i2
T ' = 1.8
From exercise 3.28 →  Pr'
 PPr = 7.79
MWaw = ∑ yi MWi = 22.54
 1

∑ i i = 4.63
2
y M
 0.0665
 ⇒ µg = = 0.0143 CP T = 257 F , P = 1atm
 4.63
 1

∑ µ gi yi MWi 2 = 0.0665

67
"# 

MW
γg = = 0.7773
29
µg
From fig 6-9 → we have : viscosity ratio = 2. 3
µ g1
µg
µ g = µ g1 × = 0.0143 × 2.3 = 0.0328 CP at P = 5420 Psi & T = 257 o F
µ g1

.‫ را ﺑﺮآورد ﻛﻨﻴﺪ‬175 oF ‫ و‬25 Psia ‫ در‬6-20 ‫ ﺿﺮﻳﺐ ﮔﺮاﻧﺮوي ﮔﺎز در ﭘﺮﺳﺶ‬-26

:L;
A = 108.059

B = 5.254  → µ g = 0.0603cp
C = 1.2786 
LGE

.‫ را ﺑﺮآورد ﻛﻨﻴﺪ‬90 oF ‫ و‬55 Psig ‫ در‬3-30 ‫ ﺿﺮﻳﺐ ﮔﺮاﻧﺮوي ﮔﺎز در ﭘﺮﺳﺶ‬-27

:L;
A = 108.982

B = 5.445  → µ g = 0.0421cp
C = 1.236 
LGE

.‫ را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‬3-5 ‫ ارزش ﺣﺮارﺗﻲ ﻛﺎﻣﻞ )ﺧﺸﻚ( ﮔﺎز ﻧﻤﻮﻧﻪ ي‬-28

:L;
Btu
GHVDry(ideal ) = ∑ yi(GHV ) i = 1183.654
cu. ft
GHVideal
Z = 1 − (∑ yi (1 − Z i ) 2 GHVreal =
Z
  
   
68

.‫ را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‬3-28 ‫ ارزش ﺣﺮارﺗﻲ ﻛﺎﻣﻞ )ﺧﺸﻚ( ﮔﺎز ﭘﺮﺳﺶ‬-29

:L;
Btu
GHVDry(ideal ) = ∑ yi (GHV ) i = 1064.633
cu. ft
GHVideal
Z = 1 − ( ∑ yi (1 − Z i ) 2 → GHVreal =
Z

.‫ را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‬3-10 ‫ ارزش ﺣﺮارﺗﻲ ﻛﺎﻣﻞ )ﺧﺸﻚ( ﮔﺎز ﻧﻤﻮﻧﻪ ي‬-30

:L;
Btu
GHVDry(ideal ) = ∑ yi (GHV ) i = 1038.068
cu. ft
GHVideal
Z = 1 − (∑ yi (1 − Z i ) 2 → GHVreal =
Z
‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ‬
‫‪ -1‬ﻳﻚ ﮔﺎز ﺗﺮ از ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ي ﺟﺪاﻛﻨﻨﺪه ي دو ﻣﺮﺣﻠﻪ اي ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ‪ .‬ﺷـﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻠﻴـﺎﺗﻲ‬
‫ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه ‪ 580 Psia‬و ‪ 95 oF‬اﺳﺖ‪ .‬ﻇﺮف اﻧﺒﺎر ﻛﻨﻨﺪه در ‪ 80 oF‬اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺴﺒﺖ ﻫﺎي ﮔـﺎز –‬
‫‪o‬‬
‫‪API‬‬ ‫ﻧﻔﺖ ‪ 98835 SCF / STB‬و ‪ 408 SCF / STB‬ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣـﺎﻳﻊ اﻧﺒـﺎري داراي ﺳـﻨﮕﻴﻨﻲ‬
‫‪ 55.4‬اﺳﺖ‪ .‬آﻣﻴﺰه ي ﺟﺮﻳﺎن ﻫﺎي ﺳﻄﺤﻲ در زﻳﺮ داده ﺷﺪه اﺳﺖ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﮔـﺎز ﻣﺨـﺰن را ﺑـﻪ‬
‫دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
‫آﻣﻴﺰه‪ ،‬ﻣﺎﻳﻊ در ﺷﺮاﻳﻂ‬ ‫آﻣﻴﺰه‪ ،‬ﮔﺎز در ﺷﺮاﻳﻂ‬ ‫آﻣﻴﺰه‪ ،‬ﮔﺎز ﺟﺪاﻛﻨﻨﺪه‬
‫ﺟﺰو‬
‫ﺳﻄﺢ زﻣﻴﻦ ﻛﺴﺮ ﻣﻮﻟﻲ‬ ‫ﺳﻄﺢ زﻣﻴﻦ ﻛﺴﺮ ﻣﻮﻟﻲ‬ ‫ﻛﺴﺮ ﻣﻮﻟﻲ‬
‫‪0.0026‬‬ ‫‪0.4795‬‬ ‫‪0.8814‬‬ ‫‪C1‬‬
‫‪0.0054‬‬ ‫‪0.1769‬‬ ‫‪0.0720‬‬ ‫‪C2‬‬
‫‪0.0194‬‬ ‫‪0.1755‬‬ ‫‪0.0297‬‬ ‫‪C3‬‬
‫‪0.0148‬‬ ‫‪0.0490‬‬ ‫‪0.0054‬‬ ‫‪I – C4‬‬
‫‪0.0193‬‬ ‫‪0.0466‬‬ ‫‪0.0045‬‬ ‫‪N – C4‬‬
‫‪0.0312‬‬ ‫‪0.0293‬‬ ‫‪0.0023‬‬ ‫‪I – C5‬‬
‫‪0.0393‬‬ ‫‪0.0222‬‬ ‫‪0.0017‬‬ ‫‪N – C5‬‬
‫‪0.0902‬‬ ‫‪0.0190‬‬ ‫‪0.0016‬‬ ‫‪C6‬‬
‫‪0.7878‬‬ ‫‪0.0020‬‬ ‫‪0.0004‬‬ ‫‪C7+‬‬
‫‪1.000‬‬ ‫‪1.000‬‬ ‫‪1.000‬‬
‫‪0.779‬‬ ‫وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻫﭙﺘﺎن ﻣﺎﻳﻊ اﻧﺒﺎري ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه‬
‫‪131 lb /lb mole‬‬ ‫وزن ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻲ‬
  
   
70

:L;
Case 1 Basis 1 Lbmole STL
1. MW STL = ∑ x i MWi = 118 .38 Lb
Lbmole
Lbm
2. 55.4 ApI → P = 47.24
o

cu. ft
3. n (Sep.gas) , n (STG)
SCF sep.gas 1Lbmolesep.gas 1lbmSTBSTL 1
n(sep.gas) = RP (sep)( )× × ×( )×
STBSTL 380.7SCFsep.gas 5.615SCFsep.liq P
Lbmolesep.gas
MWSTL = 115.86
LbmoleSTL
1LbmoleSTG
n(STG) = RP (STG) ×
380.7
1 LbmoleSTG
× ( ) × MWSTL =
P LbmoleSTL
nSTL = 1, n sep.gas = 115.86 nSTG= 0.4783
ntotal(Res) = nsep.gas+ nSTL+ nSTG= 117.3383Lbmole
ni(Res) = 1× xi + yisep.nsep.gas+ yiSTG.nSTG
ni(Res)
yi (Res) =
nTotal(Res)

Yi(Res) Comp
0.872 C1
0.0728 C2
0.0302 C3
4.8 × 10 −3 I – C4
5.7 × 10 −3 N – C4
2 ×10−3 I – C5
2.7 × 10 −3 N – C5
2.4 × 10 −3 C6
7.1 × 10−3 C7+
‫ &‪71
$%‬‬

‫‪ -2‬ﻳﻚ ﮔﺎز ﺗﺮ از ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ي ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه ي دو ﻣﺮﺣﻠﻪ اي ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ‪.‬‬

‫‪70 oF‬‬ ‫ﺟﺪاﻛﻨﻨﺪه ي ‪ 550 Psia -89 oF‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ 56 SCF / STB‬و ‪ 17‬و از ﻇﺮف اﻧﺒـﺎري در‬
‫ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ 492 SCF / STB‬ﻓﺮآوري ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎﻳﻊ اﻧﺒﺎري داراي ﺳـﻨﮕﻴﻨﻲ ‪ 64.7 oAPI‬اﺳـﺖ‪.‬‬
‫آﻣﻴﺰه ﻫﺎي ﻓﺮآوري ﺳﻄﺤﻲ در زﻳﺮ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬آﻣﻴﺰه ي ﮔﺎز ﻣﺨﺰن را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
‫آﻣﻴﺰه‪ ،‬ﻣﺎﻳﻊ در ﺷﺮاﻳﻂ‬ ‫آﻣﻴﺰه‪ ،‬ﮔﺎز در ﺷﺮاﻳﻂ‬ ‫آﻣﻴﺰه‪ ،‬ﮔﺎز ﺟﺪاﻛﻨﻨﺪه‬ ‫ﺟﺰو‬
‫ﺳﻄﺢ زﻣﻴﻦ‬ ‫ﺳﻄﺢ زﻣﻴﻦ‬ ‫ﻛﺴﺮ ﻣﻮﻟﻲ‬
‫ﻛﺴﺮ ﻣﻮﻟﻲ‬ ‫ﻛﺴﺮ ﻣﻮﻟﻲ‬
‫‪0.0026‬‬ ‫‪0.4615‬‬ ‫‪0.8943‬‬ ‫‪C1‬‬
‫‪0.0042‬‬ ‫‪0.1218‬‬ ‫‪0.0518‬‬ ‫‪C2‬‬
‫‪0.0224‬‬ ‫‪0.1845‬‬ ‫‪0.0313‬‬ ‫‪C3‬‬
‫‪0.0134‬‬ ‫‪0.0373‬‬ ‫‪0.0043‬‬ ‫‪I – C4‬‬
‫‪0.0499‬‬ ‫‪0.1020‬‬ ‫‪0.0102‬‬ ‫‪N – C4‬‬
‫‪0.0424‬‬ ‫‪0.0227‬‬ ‫‪0.0028‬‬ ‫‪I – C5‬‬
‫‪0.0629‬‬ ‫‪0.0384‬‬ ‫‪0.0032‬‬ ‫‪N – C5‬‬
‫‪0.1244‬‬ ‫‪0.0206‬‬ ‫‪0.0018‬‬ ‫‪C6‬‬
‫‪0.6768‬‬ ‫‪0.0012‬‬ ‫‪0.0002‬‬ ‫‪C7+‬‬
‫‪1.000‬‬ ‫‪1.000‬‬ ‫‪1.000‬‬
‫‪0.754‬‬ ‫وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻫﭙﺘﺎن ﻣﺎﻳﻊ اﻧﺒﺎري‬
‫ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه‬
‫‪111 lb /lb mole‬‬ ‫وزن ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻲ‬
‫;‪: L‬‬
‫)‪Case 1, (Basis 1 Lbmole STL‬‬
‫‪The formulas is same as problem 7.1‬‬
‫‪1. MWSTL = 98.322 Lbm / Lbmole‬‬
‫‪2. P = 45 Lbm / cu.ft‬‬
‫‪3. n(sep. Gas) = 174.289 Lbmole‬‬
‫‪N (STG) = 0.5029 Lbmole‬‬
‫‪N STL = 1 Lbmole , nSTG = 0.5029Lbmole, n (sep.gas) = 174.289 Lbmole‬‬
‫‪nTotal = 175.7919 Lbmole = nRes‬‬
‫‪ni(Res) = 1‬‬ ‫×‬ ‫‪xi + yi (Sep).nsep + yiSTG.nSTG‬‬
‫‪yi (Res) = ni (Res) / nRes‬‬
 ‫‪ 
   
72‬‬

‫‪Component‬‬ ‫)‪Yi(Res‬‬
‫‪C1‬‬ ‫‪0.8847‬‬
‫‪C2‬‬ ‫‪0.0517‬‬
‫‪C3‬‬ ‫‪0.0318‬‬
‫‪I – C4‬‬ ‫‪0.011‬‬
‫‪N – C4‬‬ ‫‪4.5 × 10 −3‬‬
‫‪I – C5‬‬ ‫‪3.8 × 10 −3‬‬
‫‪N – C5‬‬ ‫‪3.3 × 10−3‬‬
‫‪C6‬‬ ‫‪2.9 × 10 −3‬‬
‫‪C7+‬‬ ‫‪6 × 10−3‬‬

‫‪ -3‬آﻣﻴﺰه ي ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﮔﺎز و ﻣﺎﻳﻊ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه از ﻳﻚ ﺟﺪاﻛﻨﻨﺪه در زﻳﺮ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺟﺪا‬
‫ﻛﻨﻨﺪه در ‪ 645 SCF / STB‬ﭘﺎﻳﺪار اﺳﺖ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ﮔﻮﻳﺎي ﻳﻚ ﻧﺴـﺒﺖ‬
‫ﺣﺠﻤﻲ ﺟﺪاﻛﻨﻨﺪه ﺑﻪ اﻧﺒﺎري ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ 1.052 SP bbl / STB‬ﻫﺴﺘﻨﺪ ﭼﮕﺎﻟﻲ ﻣﺎﻳﻊ ﺟﺪاﻛﻨﻨﺪه ﺑـﻪ‬
‫‪lb/ cu ft‬‬ ‫ﻛﻤﻚ داده ﺷﺪه در ﺑﺨﺶ ‪ 11‬در ﺷﺮاﻳﻂ ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه ‪ 115 Psia‬و ‪ 100 oF‬ﺑﺮاﺑـﺮ ﺑـﺎ‬
‫‪ 49.8‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫آﻣﻴﺰه‪ ،‬ﻣﺎﻳﻊ ﺟﺪاﻛﻨﻨﺪه‬ ‫آﻣﻴﺰه‪ ،‬ﮔﺎز ﺟﺪاﻛﻨﻨﺪه‬ ‫ﺟﺰو‬
‫ﻛﺴﺮ ﻣﻮﻟﻲ‬ ‫ﻛﺴﺮ ﻣﻮﻟﻲ‬
‫‪0.0307‬‬ ‫‪0.7833‬‬ ‫‪C1‬‬
‫‪0.0191‬‬ ‫‪0.0965‬‬ ‫‪C2‬‬
‫‪0.0423‬‬ ‫‪0.0663‬‬ ‫‪C3‬‬
‫‪0.0147‬‬ ‫‪0.0098‬‬ ‫‪I – C4‬‬
‫‪0.0537‬‬ ‫‪0.0370‬‬ ‫‪N – C4‬‬
‫‪0.0310‬‬ ‫‪0.0063‬‬ ‫‪I – C5‬‬
‫‪0.0373‬‬ ‫‪0.0064‬‬ ‫‪N – C5‬‬
‫‪0.0622‬‬ ‫‪0.0037‬‬ ‫‪C6‬‬
‫‪0.70900‬‬ ‫‪0.0007‬‬ ‫‪C7+‬‬
‫‪1.0000‬‬ ‫‪1.0000‬‬
‫‪0.85‬‬ ‫وﻳﮋﮔﻲ ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻫﭙﺘﺎن ﻣﺎﻳﻊ ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه‪:‬‬
‫ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه‬
‫‪202 lb / lb mole‬‬ ‫وزن ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻲ‬
73
$%& 

lb / lb ‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺑﭙﻨﺪارﻳﺪ ﻛﻪ در ﮔﺎز ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻫﭙﺘـﺎن داراي وزن ﻣﻠﻜـﻮﻟﻲ‬
.‫ اﺳﺖ‬103 mole
‫ ﺑﮕﻮﻧـﻪ اي ﻛـﻪ‬،‫ ﭘﻴﺶ از ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮداري ﺛﺎﺑﺖ ﺑﻮده اﺳﺖ‬،‫ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺎز – ﻧﻔﺖ ﻓﺮآوري ﺷﺪه‬
.‫ آﻣﻴﺰه ي ﺳﻴﺎل ﻣﺨﺰن را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳـﺪ‬.‫ﻣﻲ ﺗﻮان ﭘﻨﺪاﺷﺖ ﻛﻪ ﺳﻴﺎل ﻣﺨﺰن ﻳﻚ ﻓﺎزي اﺳﺖ‬
‫ از ﭼﻪ ﮔﻮﻧﻪ اي اﺳﺖ؟‬،‫ﺳﻴﺎل ﻣﺨﺰن‬
:L;
Case 2 (Basis = 1 Lbmole Sep – Liq)
1. Mwsep. Liq = 90/223 Lbm/ Lbmole
2. Psep. Liq = 49/8 Lbm / cu.ft
3. n (Sep . Gas)
N(Sep. gas) = RPSep
1Lbmolesep.gas 1 1 1
Rp ( sep) × × × × × MW Lbmolesep.Liq
380.7 1.052 5.615 ρ
Lbmole Sep.gas
→ n( sep.gas ) = 0.761
Lbmole Sep.Liq
n R = nTotal = n( sep.gas) + n( sep.Liq ) = 1 / 761Lbmole
niR = xi + yi( sep).n( sep.gas )
yiR = niR
nR

Component Yi(Res)
C1 0.3559
C2 0.0525
C3 0.0527
I – C4 0.0422
N – C4 0.0126
I – C5 0.0239
N – C5 0.0203
C6 0.0369
C7t 0.4029
Rpsep.gas is Constant thus Rptot = Rs
 ‫‪ 
   
74‬‬

‫‪Since RPST < Rpsep.gas & Rpsep.gas < 1000‬‬

‫‪Thus Rptot < 2000‬‬ ‫‪Rs < 2000‬‬
‫‪C7 + % = 40/29 % > 30%‬‬ ‫‪Thus The Reservoir is a black oil Reser‬‬
‫‪voir‬‬

‫‪o‬‬
‫‪F‬‬ ‫‪ -4‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﮔﺎز و ﻣﺎﻳﻊ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه از ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ي ﻳﻚ ﺟﺪاﻛﻨﺪه در ‪ 500 Psia‬و‬
‫‪ 75‬ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺎز‪ -‬ﻧﻔﺖ ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه ﺛﺎﺑﺖ و ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ 2347 scf / SP bbi‬ﺑﻮده اﺳﺖ آﻣﻴﺰه‬
‫ﻫﺎي ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎ در ﺟﺪول زﻳﺮ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﭼﮕﺎﻟﻲ ﻣﺎﻳﻊ ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه در ﺷﺮاﻳﻂ ﻓﺮآﻳﻨـﺪ ﺑـﺎ‬
‫ﺑﻬﺮه ﮔﻴﺮي از روش ﻫﺎي ﺑﺨﺶ ‪ 11‬ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 47.7 lb/cu ft‬اﺳﺖ‪ .‬آﻣﻴﺰه ي ﺳﻴﺎل ﻣﺨـﺰن را ﺑـﻪ‬
‫دﺳﺖ آورﻳﺪ‪ .‬ﺳﻴﺎل ﻣﺨﺰن از ﭼﻪ ﮔﻮﻧﻪ اي اﺳﺖ؟‬
‫;‪ :L‬در اﻳﻦ ﺳﻮال ﭼﻮن ﻧﺴﺒﺖ ﻣﺎﻳﻊ ﺟﺪاﻛﻨﻨﺪه ﺑـﻪ ﻣـﺎﻳﻊ ﺳـﻄﺤﻲ درون ﺗﺎﻧـﻚ ذﺧﻴـﺮه را‬
‫ﻧﺪارﻳﻢ ﻧﻤﻴﺘﻮان ﺳﻮال را ﺣﻞ ﻛﺮد‪.‬‬

‫‪ -5‬ﻳﻚ ﻣﺨﺰن ﮔﺎز واروﻧﻪ داراي ﻓﺸﺎر ﻣﺨﺰن ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻓﺸﺎر ﻧﻘﻄﻪ ي ﺷﺒﻨﻢ اﺳﺖ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﻜـﻪ‬
‫از ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺎز‪ -‬ﻧﻔﺖ ﻓﺮآوري ﺷﺪه ي ﺛﺎﺑﺖ ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ‪ .‬ﮔﺎز ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﺟﺪا ﻛﻨﻨـﺪه ي ﺳـﻪ‬
‫ﻣﺮﺣﻠﻪ اي ﻓﺮآوري ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﻧﺮخ ﺗﻮﻟﻲ ﺳﻄﺤﻲ‪ ،‬وزن وﻳﮋه و ﺷﺮاﻳﻂ ﻓﺮاﻳﻨﺪ در زﻳﺮ داده ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻓﺸﺎر‬ ‫دﻣﺎ‬ ‫ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه ي‬ ‫ﻧﺮخ ﮔﺎز‬
‫‪o‬‬
‫‪Psia‬‬ ‫‪F‬‬ ‫ﮔﺎز‬ ‫‪Scf/ STB‬‬

‫‪650‬‬ ‫‪105‬‬ ‫‪0.666‬‬ ‫‪4187‬‬ ‫ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه آﻏﺎزﻳﻦ‬

‫‪70‬‬ ‫‪95‬‬ ‫‪0.946‬‬ ‫‪334‬‬ ‫ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه ي دوم‬
‫‪13.7‬‬ ‫‪90‬‬ ‫‪1.546‬‬ ‫‪88‬‬ ‫ﻇﺮف اﻧﺒﺎري‬
‫‪4609‬‬

‫;‪:L‬‬
‫ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ ﻧﻔﺖ اﻧﺒﺎري ‪ 55.2 API‬اﺳﺖ ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه ي ﮔﺎز ﻣﺨﺰن را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
‫‪o‬‬

‫‪Retrograde gas, Rs = RP = GOR = Const‬‬

‫ &‪75
$%‬‬

‫)‪Three stage Separation (Case 3‬‬

‫= ‪γ g ) surf‬‬
‫‪∑P γ‬‬‫‪Pi‬‬ ‫‪i‬‬
‫‪= γ g = 0.7031‬‬
‫‪∑R‬‬ ‫‪Pi‬‬

‫‪R = ∑ RPi = 4609 SCF‬‬

‫‪STB‬‬
‫‪5954‬‬ ‫‪Lbm‬‬
‫= ‪55.2 o ApI → γ L = 0.758 , MWL‬‬ ‫‪= 128.35‬‬
‫‪oApI − 8.811‬‬ ‫‪Lbmole‬‬
‫‪Rγ g + 4600γ L‬‬
‫= ‪γ g )R‬‬ ‫‪= 1.247‬‬
‫‪γL‬‬
‫‪R + 133300‬‬
‫‪MWL‬‬

‫‪SCF/ STB 99835 SCF / STB‬‬ ‫‪ -6‬ﮔﺎزﺗﺮي از ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه اي در ‪ 580 Psia -90 oF‬ﺑﺎ ﻧﺮخ‬
‫‪ 408‬ﮔﺎز از ﻇﺮف اﻧﺒﺎري ‪ 80 oF‬ﻓﺮآوري ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ ﻫﺎي وﻳـﮋه ي ﻛـﺎر ﺟﺪاﻛﻨﻨـﺪه و‬
‫ﮔﺎز در ﺷﺮاﻳﻂ اﻧﺒﺎري ‪ 0.644‬و ‪1.099‬و ﻣﺎﻳﻊ اﻧﺒﺎري ‪ 55.4 API‬ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه ي ﮔـﺎز‬
‫ﻣﺨﺰن را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪Wet gas‬‬ ‫)‪(Case 3‬‬

‫= ‪γ g ) sarf‬‬
‫‪∑P γ‬‬
‫‪Pi‬‬ ‫‪i‬‬
‫‪= γ g = 0.646‬‬
‫‪∑R‬‬ ‫‪Pi‬‬

‫‪R = ∑ RPi = 100243‬‬

‫‪5954‬‬ ‫‪Lbm‬‬
‫= ‪55.4 o ApI → γ L = 0.757 , MWL‬‬ ‫‪= 127.8‬‬
‫‪oApI − 8.811‬‬ ‫‪Lbmole‬‬
‫‪Rγ g + 4600γ L‬‬
‫= ‪γ g )R‬‬ ‫‪= 0.675‬‬
‫‪γL‬‬
‫‪R + 133300‬‬
‫‪MWL‬‬

‫‪ -7‬ﻣﺨﺰن ﮔﺎزﺗﺮي‪ ،‬ﮔﺎز ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه اي ﺑﺎ ﻧﺮخ ‪17.516 SCF / STB‬و ﻳـﺎ ﺳـﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳـﮋه ي‬
‫‪ 0.646‬ﮔﺎز اﻧﺒﺎري ﺑﺎ ﻧﺮخ ‪ 492 SCF / STB‬و ﺑﺎ ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه ي ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 1.184‬و ﻣﺎﻳﻊ اﻧﺒﺎري‬
 ‫‪ 
   
76‬‬

‫ﺑﺎ ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ 64.7 oAPI‬ﻓﺮآوري ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه ي ﮔﺎز ﻣﺨﺰن را ﺑـﻪ دﺳـﺖ‬
‫آورﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪Wet gas‬‬ ‫)‪(Case 3‬‬

‫= ‪γ g ) sarf = γ g‬‬
‫‪∑P γ‬‬
‫‪Pi‬‬ ‫‪i‬‬
‫‪= γ g = 0.647‬‬
‫‪∑R‬‬ ‫‪Pi‬‬

‫‪R = ∑ R Pi = 171008 SCF‬‬

‫‪STB‬‬
‫‪5954‬‬ ‫‪Lbm‬‬
‫= ‪64.7 o ApI → γ L = 0.721 , MWL‬‬ ‫‪= 106.53‬‬
‫‪oApI − 8.811‬‬ ‫‪Lbmole‬‬
‫‪R.γ g + 4600γ L‬‬
‫= ‪γ g )R‬‬ ‫‪= 0.663‬‬
‫‪γL‬‬
‫‪R + 133300‬‬
‫‪MWL‬‬

‫‪ -8‬ﮔﺎزي واروﻧﻪ از ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اي ﺳﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ اي‪ ،‬ﺟﺪاﺳﺎزي ﻣﻲ ﺷﻮد‪ ،‬ﺟﺪول زﻳﺮ ﻧﺮخ ﻓـﺮآوري‬
‫‪oAPI‬‬ ‫و ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ ﻫﺎي وﻳﮋه ي ﮔﺎزﻫﺎي ﻓﺮآروي ﺷﺪه را ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ‪ .‬ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ ﻣﺎﻳﻊ اﻧﺒـﺎري‬
‫‪ 54/8‬اﺳﺖ‪ .‬ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه ي ﮔﺎز ﻣﺨﺰن را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬

‫ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه ي ﮔﺎز‬ ‫ﮔﺎز ﻓﺮآوري ﺷﺪه‬

‫‪Scf / STB‬‬

‫‪0.676‬‬ ‫‪8885‬‬ ‫ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه ي آﻏﺎزﻳﻦ‬

‫‪1.015‬‬ ‫‪514‬‬ ‫ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه دوم‬
‫‪1.568‬‬ ‫‪128‬‬ ‫ﻇﺮف اﻧﺒﺎري‬
‫‪9527‬‬

‫;‪:L‬‬
‫)‪Retrograde gas (Case 3‬‬
‫ &‪77
$%‬‬

‫= ‪γ g ) sarf‬‬
‫‪∑P γ‬‬‫‪Pi‬‬ ‫‪i‬‬
‫‪= 0.7063‬‬
‫‪∑R‬‬ ‫‪Pi‬‬

‫‪R = ∑ RPi = 9527 SCF‬‬

‫‪STB‬‬
‫‪5954‬‬ ‫‪Lbm‬‬
‫= ‪54.8 o ApI → γ L = 0.759 , MWL‬‬ ‫‪= 129.466‬‬
‫‪oApI − 8.811‬‬ ‫‪Lbmole‬‬
‫‪R.γ g + 4600γ L‬‬
‫= ‪γ g )R‬‬ ‫‪= 0.991‬‬
‫‪γL‬‬
‫‪R + 133300‬‬
‫‪MWL‬‬

‫‪ -9‬از ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه اي ﺑﺎ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ي دو ﻣﺮﺣﻠﻪ اي‪ ،‬ﮔﺎز ﺗﺮ ﻓﺮآوري ﻣﻲ ﺷـﻮد‪ .‬ﻧـﺮخ ﮔـﺎز ﺟـﺪا‬
‫‪90 oF‬‬ ‫ﻛﻨﻨﺪه ‪99835 SCF/ STB‬ﺑﺎ ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه ي ‪ 0.644‬اﺳﺖ‪ .‬ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه در ‪ 580 Psia‬و‬
‫ﻛﺎر ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ ﻣﺎﻳﻊ در ﺷﺮاﻳﻂ اﻧﺒﺎري ‪ 55.4 oAPI‬اﺳﺖ‪ .‬ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه ي ﮔﺎز ﻣﺨـﺰن‬
‫را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫)‪Wet gas , (Case 4 A‬‬
‫‪Rsep.γgsep + 4600γL + AGP Rsep.γgsep + 4600γL + AGP‬‬
‫= ‪γ g )R‬‬ ‫=‬
‫‪γL‬‬ ‫‪Rsep + VEQ‬‬
‫‪Rsep + 133300‬‬ ‫‪+ RST‬‬
‫‪MWL‬‬
‫‪VEQ‬‬

‫‪55.4 o ApI → γ L = 0.757‬‬

‫‪AGP = 459.837‬‬ ‫‪VEQ = 1149.79‬‬
‫‪→ γ g ) R = 0.676‬‬

‫‪ -10‬ﮔﺎز ﻣﺨﺰﻧﻲ ﺗﺮي‪ ،‬ﮔﺎز ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه اي ﺑﺎ ﻧﺮخ ‪ 17.516 SCF / STB‬و ﺳـﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳـﮋه ي‬
‫‪Psia‬‬ ‫‪ 0.646‬و ﻣﺎﻳﻊ در ﺷﺮاﻳﻂ اﻧﺒﺎري ﺑﺎ ‪ 64.7 oAPI‬را ﻓﺮآوري ﻣﻲ ﻛﻨـﺪ‪ .‬ﺟـﺪا ﻛﻨﻨـﺪه در‬
‫‪ 555‬و ‪ 89 oF‬ﻛﺎر ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ي ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه‪ ،‬دو ﻣﺮﺣﻠﻪ اي اﺳﺖ‪ .‬ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه ي ﮔـﺎز‬
‫ﻣﺨﺰن را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
 ‫‪ 
   
78‬‬

‫;‪:L‬‬
‫)‪Wet gas (Case 4 A‬‬
‫‪64.7 o ApI → γ L = 0.721‬‬
‫‪Rsep.g .γgsep + 4600γL + AGP‬‬
‫= ‪γ g )R‬‬
‫‪Rsep + VEQ‬‬
‫‪AGP = 533.89‬‬ ‫‪VEQ = 1278.6048‬‬
‫‪→ γ g ) R = 0.6636‬‬

‫‪ -11‬ﻣﺨﺰﻧﻲ ﻛﻪ داراي ﮔﺎزي واروﻧﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﻓﺸﺎري دارد ﻛﻪ ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻓﺸﺎر ﻧﻘﻄﻪ ي ﺷﺒﻨﻢ ﮔﺎز‬
‫اﺳﺖ‪ .‬آﻧﭽﻨﺎﻧﻜﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺛﺎﺑﺖ ﮔﺎز‪ -‬ﻧﻔﺖ ﻓﺮآوري ﺷﺪه ﻧﻴﺰ آن را ﻧﺸﺎن ﻣـﻲ دﻫـﺪ‪ .‬ﺑـﻪ ﻛﻤـﻚ‬
‫ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻫﺎي ﺳﻪ ﮔﺎﻧﻪ ي ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه اي‪ ،‬ﮔـﺎز ﻓـﺮآوري ﻣـﻲ ﺷـﻮد‪ .‬ﺟـﺪا ﻛﻨﻨـﺪه ي آﻏـﺎزﻳﻦ‬
‫‪ 4187 SCF/STB‬از ﮔﺎزي ﺑﺎ ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه ي ‪ 0.666‬را ﻓﺮآوري ﻣﻲ ﻛﻨـﺪ‪ .‬ﺳـﻨﮕﻴﻨﻲ ﻧﻔـﺖ‬
‫اﻧﺒﺎري ‪ 55.2 oAPI‬اﺳﺖ‪ .‬ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه ي آﻏﺎزﻳﻦ در ‪ 650 Psia‬و ‪ 105 oF‬ﻛﺎر ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺟﺪا‬
‫ﻛﻨﻨﺪه ي دوم در ‪ 95 oF‬اﺳﺖ‪ .‬ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه ي ﮔﺎز ﻣﺨﺰن را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪Retrograde gas , PR > Pdew‬‬ ‫‪Rs = GOR = constant‬‬

‫‪Three stage‬‬ ‫)‪(Case 4 B‬‬

‫‪55.2 o ApI → γ L = 0.758‬‬

‫‪Rsep1g .γgsep1 + 4600γL + AGP‬‬
‫‪γ g )R‬‬
‫‪Rsep1 + VEQ‬‬
‫‪AGp = 356.83‬‬ ‫‪VEQ = 1100.0148‬‬
‫‪→ γ g ) R = 1.254‬‬

‫‪ -12‬ﮔﺎزي واروﻧﻪ از ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه اي ﺑﺎ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ي ﺳﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ اي ﻓﺮآوري ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه‬
‫‪0.676‬‬ ‫ي آﻏــﺎزﻳﻦ ‪ 8885 SCF / STB‬در ‪ 625 Psia‬و ‪ 75 oF‬ﮔــﺎز را ﺑــﺎ ﺳــﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳــﮋه‬
79
$%& 

‫ ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ ﻣﺎﻳﻊ در‬.‫ ﻛﺎر ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‬75 oF ‫ و‬60 Psia ‫ ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه ﻣﺮﺣﻠﻪ دوم در‬.‫ﻓﺮآوري ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‬
.‫ ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه ي ﮔﺎز را در ﻣﺨﺰن ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‬.‫ اﺳﺖ‬54.8 oAPI ‫ﺷﺮاﻳﻂ اﻧﺒﺎري ﺑﺮاﺑﺮ‬
:L;
Retrograde gas,

54.8 o ApI → γL = 0.759

Rsep1.γgsep1 + 4600γL + AGP
γ g )R =
Rsep1 + VEQ
AGp = 494.44 ,VEQ = 1261.3
→ γg ) R = 0.985

‫ را ﺑـﺮاي ﻫﻨﮕـﺎﻣﻲ ﺑـﻪ دﺳـﺖ آورﻳـﺪ ﻛـﻪ‬7-1 ‫ ﺿﺮﻳﺐ ﺣﺠﻤﻲ ﺳﺎزﻧﺪ ﮔﺎز در ﭘﺮﺳـﺶ‬-13
.‫ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ‬225 oF ‫ و‬6500 Psia ‫ﭼﺎرﭼﻮﺑﻲ ﺑﺎ‬
:L;
P > 3000 Psia → SBV method recomended
thus :
PPc = 662.62 → PPr = 81
 → Z = 1.13
TPc = 381.4 → TPr = 1.8 
Basis : 1Lbmole
m 1 × MWSTL 118.38
VL = = = = 2.506 SCF
ρ ρstl 47.24
1STB
VL = 2.506 × = 0.446STB
5.615
nRT
Vg ) R = Z
P
n = 117.3383Lbmole, R = 10.732, T = 685 R, P = 6500 Psia
→ V g ) R = 149.96 ft 3
Vg ) R ft 3
Bwg = = 336.2
VL) STL STB
 ‫‪ 
   
80‬‬

‫‪ -14‬ﺿﺮﻳﺐ ﺣﺠﻤﻲ ﺳﺎزﻧﺪ ﮔﺎز در ﭘﺮﺳـﺶ ‪ 7-2‬را ﺑـﺮاي ﻫﻨﮕـﺎﻣﻲ ﺑـﻪ دﺳـﺖ آورﻳـﺪ ﻛـﻪ‬
‫ﭼﺎرﭼﻮﺑﻲ ﺑﺎ ‪ 2000 Psia‬و ‪ 156 oF‬را دارا ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪P < 3000 Psia‬‬ ‫‪kay’s rule:‬‬
‫‪200‬‬
‫= ‪PPc = ∑ y i PCi = 661.67 Psia, PPr‬‬ ‫‪= 3.02‬‬
‫‪661.67‬‬
‫‪616‬‬
‫= ‪TPc = ∑ y i PCi = 379.7 Psia, TPr‬‬ ‫‪= 1.6‬‬
‫‪379.7‬‬
‫‪→ Z = 0.825‬‬
‫? = ‪VL)STL‬‬ ‫‪Basis 1 Lbmole‬‬
‫‪m‬‬ ‫‪1 × MWSTL‬‬ ‫‪98.392‬‬
‫= ‪→ VL‬‬ ‫=‬ ‫=‬ ‫‪= 2.18 SCF‬‬
‫‪ρ‬‬ ‫‪ρ STL‬‬ ‫‪45‬‬
‫‪1STB‬‬
‫× ‪→ VL = 2.18 SCF‬‬ ‫‪= 0.388 STB‬‬
‫‪5.615 SCF‬‬
‫‪nRT‬‬
‫‪Vg ) R = Z‬‬
‫‪P‬‬
‫‪n = 175.7919 Lbmole, R = 10.732, T = 616 R, P = 2000 Psia‬‬
‫‪Z = 0.825‬‬
‫‪→ Vg ) R = 479.38 ft 3‬‬
‫‪Vg ) R‬‬ ‫‪ft 3‬‬
‫= ‪Bwg‬‬ ‫‪= 1235.53‬‬
‫‪VL) ST‬‬ ‫‪STB‬‬

‫‪ -15‬ﭘﺮﺳﺶ ‪ 7-11‬را دﻧﺒﺎل ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﭼﻪ اﻧﺪازه از ﮔﺎز ﻣﺨﺰن ﻓﺮآوري ﺷﻮد‪ ،‬ﺗﺎ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﻳـﻚ‬
‫ﺑﺸﻜﻪ از ﻣﺎﻳﻊ در ﺷﺮاﻳﻂ اﻧﺒﺎري ﺷﻮد‪ .‬ﭘﺎﺳﺦ ﺧﻮدﺗﺎن را در واﺣـﺪﻫﺎي ‪ SCF‬از ﮔـﺎز ﻣﺨـﺰن‬
‫ﺑﺮاي ‪ STB‬ﺑﺪﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪Basis 1 STB STL‬‬

‫‪Gas = Rsep 1 + VEQ‬‬

‫ &‪81
$%‬‬

‫‪Where VEQ = Rsep2 + RST + G.E‬‬

‫‪γ L‬‬
‫‪& G.E = 133300‬‬
‫‪MWL‬‬
‫‪→ Gas = 5287 .048 SCF‬‬
‫‪STB‬‬

‫‪ -16‬ﭘﺮﺳﺶ ‪ 7-11‬را دﻧﺒﺎل ﻛﻨﻴﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﭼﻪ اﻧﺪازه از ﮔﺎز ﻣﺨﺰن ﻓﺮآوري ﺷﻮد ﺗﺎ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑـﺎ ﻳـﻚ‬
‫ﺑﺸﻜﻪ از ﻣﺎﻳﻊ در ﺷﺮاﻳﻂ اﻧﺒﺎري ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭘﺎﺳﺦ ﺧﻮدﺗﺎن را در واﺣﺪﻫﺎ‪ bbl‬از ﻛﺎر ﻣﺨـﺰن ﺑـﺮاي‬
‫‪ STB‬ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪ .‬ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺨﺰن ﻧﻴﺰ ‪ 5900 Psia‬و ‪ 249 oF‬ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪Basis 1 STB STL‬‬

‫‪According to prob 7-15‬‬

‫‪Gas (SCF) = 5287.048 SCF‬‬

‫‪STB‬‬
‫‪1Lbmole‬‬
‫× ‪N = 5287.048 SCF‬‬ ‫‪= 13.88 Lbmole‬‬
‫‪380.7 SCF‬‬
‫‪nRT‬‬
‫‪Vg ) R = Z‬‬ ‫)? = ‪(T , P, n, R, Z‬‬
‫‪P‬‬
‫‪ P = 588Psia → PPr = 10.06‬‬
‫‪γgR = 1.254 →  Pc‬‬ ‫‪‬‬‫‪→ z = 1.13‬‬
‫‪TPc = 490 R → TPr = 1.45‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪bbl‬‬
‫× ‪→ Vg ) R = 20.19 STB‬‬ ‫‪= 3.596‬‬
‫‪5.615‬‬ ‫‪STB‬‬

‫‪ -17‬ﭘﺮﺳﺶ ‪ 7-12‬را دﻧﺒﺎل ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﭼﻪ اﻧﺪازه از ﮔﺎز ﻣﺨﺰن ﻓﺮآوري ﺷﻮد ﺗﺎ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑـﺎ ﻳـﻚ‬
‫ﺑﺸﻜﻪ از ﻣﺎﻳﻊ در ﺷﺮاﻳﻂ اﻧﺒﺎري ﺷﻮد‪ .‬ﭘﺎﺳﺦ ﺧﻮدﺗﺎن را در واﺣﺪﻫﺎي ‪ SCF‬ازﮔﺎز ﻣﺨﺰن ﺑﺮاي‬
‫‪ STB‬ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
 ‫‪ 
   
82‬‬

‫‪γL‬‬
‫‪Gas = Rsep 1 + Rsep 2 + Rst + 133300‬‬
‫‪MWL‬‬

‫‪VEQ‬‬

‫‪→ Gas ( SCF ) = Rsep 1 + VEQ = 10146 . 3 SCF‬‬

‫‪STB‬‬

‫‪ -18‬ﭘﺮﺳﺶ ‪ 7-12‬را دﻧﺒﺎل ﻛﻨﻴﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﭼﻪ اﻧﺪازه از ﮔﺎز ﻣﺨﺰن ﻓﺮآوري ﺷﻮد ﺗﺎ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑـﺎ ﻳـﻚ‬
‫ﺑﺸﻜﻪ از ﻣﺎﻳﻊ در ﺷﺮاﻳﻂ اﻧﺒﺎري ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺨﺰن ﻧﻴﺰ ‪ 5025 Psia‬و ‪ 222 oF‬ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﭘﺎﺳﺦ‬
‫ﺧﻮد را در واﺣﺪﻫﺎي ﺑﺸﻜﻪ ﻫﺎي ﮔﺎز ﻣﺨﺰن ﺑﺮاي ‪ STB‬ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪SCF‬‬
‫‪Gas ( SCF ) = 10146 .3‬‬
‫‪STB‬‬
‫‪1Lbmole‬‬
‫× ‪n = 10146 .3 SCF‬‬ ‫‪= 26 .65 Lbmole‬‬
‫‪380 .7 SCF‬‬ ‫‪STB‬‬
‫‪nRT‬‬
‫‪Vg ) R = Z‬‬ ‫)? = ‪( Z‬‬
‫‪P‬‬
‫‪( According to Pr ob 7 − 12 ) → γg ) R = 0.985‬‬
‫‪T Pc = 442 R‬‬ ‫‪→ TPr = 1.54 ‬‬
‫‪→‬‬ ‫‪ → Z = 0.92‬‬
‫‪ PPc = 620 Psia‬‬ ‫‪→ PPr = 8.1‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪1bbl‬‬ ‫‪bbl‬‬
‫‪→ Vg ) R = 35 .7 ft‬‬ ‫×‬ ‫‪= 6.36‬‬
‫‪STB 5.615 cu . ft‬‬ ‫‪STB‬‬

‫‪ -19‬ﭘﺮﺳﺶ ‪ 7-12‬را دﻧﺒﺎل ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬اﻧﺪازه ي ﮔﺎز ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه ي آﻏﺎزﻳﻦ ﻧﺎﺷﻲ از ﻓﺮآوري ﻳـﻚ‬
‫ﻣﻴﻠﻴﻮن ‪ SCF‬از ﮔﺎز ﻣﺨﺰن را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪Reservoir‬‬ ‫‪Sep1gas‬‬
‫‪10146.3 SCF‬‬ ‫‪8885 SCF‬‬

‫‪1000000 SCF‬‬ ‫‪x‬‬

83
$%& 

→ x = 875 688.6747 SCF

‫ ﺑـﺮاي‬scf ‫ ﺑﻪ ﭼﻪ اﻧﺪازه ﮔﺎز ﻣﺨـﺰن در واﺣـﺪﻫﺎي‬.‫ را دﻧﺒﺎل ﻛﻨﻴﺪ‬7-14 ‫ و‬7-12 ‫ ﭘﺮﺳﺶ‬-20

.‫ﻓﺮآوري ﻳﻚ ﺑﺸﻜﻪ از ﻣﺎﻳﻊ اﻧﺒﺎري ﻧﻴﺎز اﺳﺖ‬
:L;
R= ∑R Pi = 171005 SCF / STB
γL
Gas ( SCF ) = R + G . E (133300 )
MWL
0 . 721 SCF
→ Gas ( SCF ) = 171008 + 133300 = 171985 . 4954
98 .322 STB

‫ از ﮔـﺎز ﺳـﻄﺤﻲ و‬STB / MMscf ‫ ﺑـﺮ ﭘﺎﻳـﻪ‬،‫ ﻣﺎﻳﻊ ﻓﺮآوري ﺷﺪه در ﺷـﺮاﻳﻂ اﻧﺒـﺎري‬-21
.‫ را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‬7-1 ‫ از ﮔﺎز ﻣﺨﺰﻧﻲ ﺑﺮاي ﮔﺎز ﺗﺮ ﭘﺮﺳﺶ‬STB/MMscf
:L;
R= ∑R Pi = 99243 ( surf . gas ) ( SCF )
99243 scf .surf 1STB STL
1000000 SCF .surf x
STB STL
→ x = 10 . 076 → 10 . 076
MMscf . surfgas
γL
R + G . E (133300 ) (Re s . gas ) ( SCF )
MWL
(Re s Gas ( SCF ) = 100095 . 408 SCF
STB
100095 . 408 SCF 1STB
1000000 SCF x
→ x = 9 .99047 STB
→ 9 . 99047 STB STL
MMSCF Re s . gas
should be no difference between two cases but
beacuse of error of calculatio ns we have some
deviation between these two methods
 ‫‪ 
   
84‬‬

‫‪ -22‬ﻛﻞ ﮔﻨﺠﺎﻳﺶ ﻣﺎﻳﻊ ﻫﺎي ﮔﺎز ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه ي ﭘﺮﺳﺶ ‪ 7-1‬را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪Liguid content‬‬

‫‪Yi‬‬ ‫‪Mi‬‬ ‫‪γ‬‬ ‫‪yi M i‬‬

‫‪oi‬‬ ‫‪0.3151‬‬
‫‪γ oi‬‬
‫‪C1‬‬ ‫‪0.8814‬‬
‫‪C2‬‬ ‫‪0.073‬‬ ‫‪30.07‬‬ ‫‪0.3562‬‬ ‫‪1.94‬‬
‫‪C3‬‬ ‫‪0.0297‬‬ ‫‪44.10‬‬ ‫‪0.5070‬‬ ‫‪0.81‬‬
‫‪IC4‬‬ ‫‪0.0054‬‬ ‫‪58.12‬‬ ‫‪0.5626‬‬ ‫‪0.1757‬‬
‫‪NC4‬‬ ‫‪0.0045‬‬ ‫‪58.12‬‬ ‫‪0.5840‬‬ ‫‪0.1411‬‬
‫‪IC5‬‬ ‫‪0.0023‬‬ ‫‪72.15‬‬ ‫‪0.6247‬‬ ‫‪0.837‬‬
‫‪NC5‬‬ ‫‪0.0017‬‬ ‫‪72.15‬‬ ‫‪0.6311‬‬ ‫‪0.0612‬‬
‫‪C6‬‬ ‫‪0.0016‬‬ ‫‪86.18‬‬ ‫‪0.6638‬‬ ‫‪0.0655‬‬
‫‪C7+‬‬ ‫‪0.0004‬‬ ‫‪131.00‬‬ ‫‪0.776‬‬ ‫‪0.0212‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪3.3042 GPM‬‬

‫‪ = 3.3042 GPM = gal‬ﺟﻮاب‬

‫‪Mscf‬‬

‫‪ -24‬ﻛﻞ ﮔﻨﺠﺎﻳﺶ ﻣﺎﻳﻊ ﻫﺎي ﮔﺎز ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه ي ﭘﺮﺳﺶ ‪ 7-2‬را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
‫‪2.9987 GPM‬‬ ‫;‪:L‬‬

‫‪-25‬ﻛﻞ ﮔﻨﺠﺎﻳﺶ ﻣﺎﻳﻊ ﻫﺎي ﮔﺎز ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه ي ﭘﺮﺳﺶ ‪ 7-3‬را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
‫‪6.2132 GPM‬‬ ‫;‪:L‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ‬

‫‪ -1‬ﻳﻚ ﻧﻔﺖ اﻧﺒﺎري داراي ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه ي ‪ 0.857‬اﺳﺖ ﭼﮕـﺎﻟﻲ آن ﺑـﺮ ﭘﺎﻳـﻪ ‪ lb/ cu.ft‬ﺑـﻪ‬
‫دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪γ o = 0.875 → ρ o = γ o × 62.4 = 54.6 lb cu. ft‬‬

‫‪ -2‬ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ در واﺣﺪ ‪ oAPI‬ﻧﻔﺖ ﭘﺮﺳﺶ‪ 8-11‬را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬

‫;‪:L‬‬
‫‪γ o = 0.875 → 30.2 ApI‬‬‫‪o‬‬

‫‪ -3‬ﻳﻚ ﻣﺎﻳﻊ اﻧﺒﺎري داراي ﭼﮕﺎﻟﻲ ‪ 46.4 lb/cu.ft‬اﺳﺖ‪ .‬ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳـﮋه ي آن را ﺑـﻪ دﺳـﺖ‬
‫آورﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪ρo‬‬
‫= ‪ρ o = 46.4 Lb cu. ft → γ o‬‬ ‫‪= 0.743‬‬
‫‪62.4‬‬
 ‫‪ 
   
86‬‬

‫‪ -4‬ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه ي ﻳﻚ ﻣﺎﻳﻊ اﻧﺒﺎري ﺑﺎ ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ ‪ 47.3 oAPI‬را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬

‫;‪:L‬‬
‫‪47.3 ApI → γ o = 0.79‬‬
‫‪o‬‬

‫‪ -5‬ﻳﻚ ﺑﺸﻜﻪ ﻧﻔﺖ ﺑﺎ ‪35.28 oAPI‬ﭼﻨﺪ ﭘﻮﻧﺪ وزن دارد؟‬

‫;‪:L‬‬
‫‪Lbm‬‬
‫‪35.2 o ApI → γ o = 0.849 → ρ o = 53‬‬
‫‪cu. ft‬‬
‫‪5.615 ft 3‬‬
‫×‪1‬‬ ‫‪= 5.615 ft 3‬‬
‫‪1‬‬
‫‪m‬‬
‫=‪ρ‬‬ ‫‪→ m = ρV = 53 × 5.615 = 297.595 Lbm‬‬
‫‪V‬‬

‫‪ -6‬ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ ‪ oAPI‬ﺑﺮاي ﻳﻚ ﻧﻔﺖ ﺑﺎ ﭼﮕﺎﻟﻲ ‪ 56.4 lb/cu.ft‬را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬

‫;‪:L‬‬
‫‪γ o = 0.904 → 25.05 ApI‬‬
‫‪o‬‬

‫‪ -7‬ﻧﻤﻮﻧﻪ اي از ﻣﺎﻳﻊ ﻣﺨﺰن ﻧﻔﺖ ﺳﻨﮕﻴﻦ داراي ﺣﺠﻢ ‪ 277 cc‬در ﻇـﺮف آزﻣﺎﻳﺸـﮕﺎﻫﻲ و در‬
‫دﻣﺎي ﻣﺨﺰن و ﻓﺸﺎر ﻧﻘﻄﻪ ي ﺣﺒﺎب اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺎﻳﻊ از درون اﺑﺰار آزﻣﺎﻳﺸـﮕﺎﻫﻲ ﺑـﻪ ﺑﻴـﺮون ﻣـﻲ‬
‫رﻳﺰد‪ .‬دﺳﺘﮕﺎه ﺑﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اي ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه در ﻇﺮف اﻧﺒﺎري اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺣﺠﻢ ﻧﻔﺖ ﮔﺮدآﻣﺪه در ﻇﺮف اﻧﺒﺎري ‪ 167.4 cc‬اﺳـﺖ‪ .‬ﺟـﺪا ﻛﻨﻨـﺪه ‪ 0.537 SCF‬از ﮔـﺎز را‬
‫ﻓﺮآوري ﻣﻴﻜﻨﺪ و ﮔﺎز اﻧﺒﺎري ﻓﺮآوري ﺷﺪه ‪0.059 SCF‬اﺳﺖ‪ .‬ﺿﺮﻳﺐ ﺣﺠﻤﻲ ﺳﺎزﻧﺪ ﻧﻔـﺖ و‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺎز‪ -‬ﻧﻔﺖ ﻣﺤﻠﻮل را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫ &"‪87
$‬‬

‫‪Vo ) R‬‬ ‫‪227‬‬ ‫‪bbl‬‬

‫= ‪Bo‬‬ ‫=‬ ‫‪= 1.356‬‬
‫‪Vo ) ST 167.4‬‬ ‫‪STB‬‬
‫‪(0.537 + 0.059) SCF‬‬ ‫‪SCF‬‬
‫= ‪Rs‬‬ ‫‪−3‬‬
‫‪= 568.58‬‬
‫‪1 10‬‬ ‫‪1STB‬‬ ‫‪STB‬‬
‫× × ‪167.4‬‬ ‫×‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪159.7‬‬

‫‪ -8‬ﮔﻤﺎن ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻣﺨﺰن ﻧﻔﺘﻲ را ﭘﻴﺪا ﻛﺮده اﻳﻦ‪ .‬در آزﻣﺎﻳﺶ آﻏﺎزﻳﻦ ﭼﺎه ‪ 76‬ﺑﺸﻜﻪ ي ﺑﺎ‬
‫‪ 18.2 oAPI‬ﻧﻔﺖ اﻧﺒﺎري و ‪ 14.1 MSCF‬از ﮔﺎز در ‪ 24‬ﺳﺎﻋﺖ ﻓﺮآوري ﻣـﻲ ﺷـﻮد‪ .‬ﻧﺴـﺒﺖ‬
‫ﮔﺎز‪ -‬ﻧﻔﺖ ﻣﺤﻠﻮل را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪ .‬در ﭼﻪ ﻓﺸﺎرﻫﺎﻳﻲ اﻳﻦ ﻧﺴـﺒﺖ ﮔـﺎز – ﻧﻔـﺖ ﺑـﻪ ﻛـﺎر‬
‫ﻣﻲرود‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪Vo ) R 14100 SCF‬‬ ‫‪SCF‬‬
‫= ‪RS‬‬ ‫=‬ ‫‪= 185.526‬‬
‫‪Vo ) ST‬‬ ‫‪76 STB‬‬ ‫‪STB‬‬
‫‪At Pr essures before reaching Pb P ≥ Pb‬‬

‫‪ -9‬ﺑﻪ ﺗﺎزﮔﻲ ﻳﻚ ﻣﺨﺰن ﻧﻔﺖ ﺳﻨﮕﻴﻦ ﭘﻴﺪا ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﮔﻤﺎن ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻓﺸﺎر ﻣﺨﺰن ﺑـﺎﻻي‬
‫ﻓﺸﺎر ﻧﻘﻄﻪ ي ﺣﺒﺎب ﻧﻔﺖ اﺳﺖ‪ .‬در ﺷﺮاﻳﻂ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﺷﺪه از ﻣﺨﺰن ‪ 86.2‬ﺑﺸﻜﻪ در روز ﺑﻪ‬
‫درون ﺳﻮراخ ﭼﺎه ﻣﻲ آﻳﺪ‪ .‬ﻧﻔﺖ ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺘﻦ از ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه ﺑﻪ ﻧﻔﺖ اﻧﺒﺎري ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﻣﻲ ﺷـﻮد‪ .‬در‬
‫‪SCF/day‬‬ ‫ﻫﺮ روز ‪ 57.9‬ﺑﺸﻜﻪ از ﻧﻔﺖ اﻧﺒﺎري ﺑﺎ ‪ 44.2 oAPI‬اﻧﺒﺎﺷﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ﺟـﺪا ﻛﻨﻨـﺪه‬
‫‪SCF/d‬‬ ‫‪ 43150‬از ﮔﺎز ﺑﺎ ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه ي ‪0.724‬را ﻓﺮآوري ﻣﻲ ﻛﻨﺪ و دور رﻳﺰ ﻇﺮف اﻧﺒـﺎري‬
‫‪ 7240‬از ﮔﺎز ﺑﺎ ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه ي ‪ 1.333‬اﺳﺖ ﺿﺮﻳﺐ ﺣﺠﻤﻲ ﺳﺎزﻧﺪ ﻧﻔﺖ را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳـﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺎز‪ -‬ﻧﻔﺖ ﻣﺤﻠﻮل ﭼﻪ اﻧﺪازه اﺳﺖ؟‬
‫ﻛﺪاﻣﻴﻚ از ﭘﺎﺳﺦ ﻫﺎي ﭘﻴﺸﻴﻦ در ﻧﻘﻄﻪ ي ﺣﺒﺎب ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲ ررود‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
 ‫‪ 
   
88‬‬

‫‪Vo ) R‬‬ ‫‪86.3‬‬ ‫‪bbl‬‬

‫= ‪Bo‬‬ ‫=‬ ‫‪= 1.49‬‬
‫‪V ) STo 57.9‬‬ ‫‪STB‬‬
‫‪(43150 + 7240) SCF‬‬ ‫‪SCF‬‬
‫= ‪RS‬‬ ‫‪= 870.294‬‬
‫‪57.9 STB‬‬ ‫‪STB‬‬
‫‪Rs applies at bubble pa int pressure‬‬

‫‪ -11‬ﺿﺮﻳﺐ ﺣﺠﻤﻲ ﺳﺎزﻧﺪ ﻛﻞ ﻧﻔﺖ ﺳﻨﮕﻴﻦ ﭘﺮﺳﺶ ‪ 8-10‬را در ‪ 2400 Psig‬ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪At P = 2400 Psig‬‬
‫‪→ Bt = Bo + ( Rsb − Rs ) Bg‬‬
‫‪resbbl‬‬
‫‪→ Bt = 1.441‬‬ ‫‪+ (941 − 732) STB × 0.00109 resbbl‬‬
‫‪STB‬‬
‫‪resbbl‬‬
‫‪⇒ Bt = 1.6688‬‬
‫‪STB‬‬

‫‪ -12‬اﻧﺪازه ي ﺿﺮﻳﺐ ﺣﺠﻤﻲ ﺳﺎزﻧﺪ ﻧﻔـﺖ ﺳـﻨﮕﻴﻦ در ﭘﺮﺳـﺶ ‪ 8-10‬را در ‪ 3500 Psig‬ﺑـﻪ‬
‫دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪At P = 3500 Psig‬‬
‫‪→ Bt = Bo + ( Rsb − Rs ) Bg‬‬
‫‪Bt = Bo‬‬ ‫‪( P > pb) → Rsb − Rs = o‬‬
‫‪resbbl‬‬
‫‪→ Bt = Bo = 1.527‬‬
‫‪STB‬‬

‫‪ -13‬ﻧﻤﻮﻧﻪ اي از ﻧﻔﺖ ﻣﺨﺰن ﭘﺮﺳﺶ ‪ 8-8‬در ﻳﻚ ﻇﺮف آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ در ‪ 300 oF‬اﺳﺖ ﻓﺸﺎر‬
‫ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﺣﺠﻢ ﻇﺮف ﺑﮕﻮﻧﻪ ي زﻳﺮ ﻓﺮاز و ﻧﺸﻴﺐ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻧﺪازه ﻫﺎي ﺿﺮﻳﺐ ﺗﺮاﻛﻢ ﭘﺬﻳﺮي و ﻫﻢ دﻣﺎي ﺑﻪ ﻛﺎر رﻓﺘﻪ در داﻣﻨﻪ ي ﻓﺸﺎري ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه‬
‫در ﺟﺪول را رده ﺑﻨﺪي ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬آﻳﺎ ﻧﻤﻮدار ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه ﺑﺎ ﻧﮕﺎره ي ‪ 8-5‬ﻫﻤﭙﻮﺷﻲ دارد‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫ &"‪89
$‬‬

‫‪Reservoir oil , Exercise 8-8 , Laboratory cell,‬‬

‫‪T = 300 o F , PV inereased and P changes‬‬
‫? = ‪Co‬‬
‫‪− 1 ∂V‬‬
‫= ‪Co‬‬
‫‪V ∂P‬‬
‫‪(Psig) P‬‬ ‫)‪V (cc‬‬ ‫)‪Co (Psi-1‬‬
‫‪5000‬‬ ‫‪219.8‬‬ ‫‪6.813‬‬ ‫‪× 10-6‬‬
‫‪4500‬‬ ‫‪220.55‬‬ ‫‪7.06‬‬ ‫‪× 10-6‬‬
‫‪4000‬‬ ‫‪221.33‬‬ ‫‪7.576‬‬ ‫‪× 10-6‬‬
‫‪3500‬‬ ‫‪222.17‬‬ ‫‪8.085‬‬ ‫‪× 10-6‬‬
‫‪3000‬‬ ‫‪223.07‬‬ ‫‪8.23‬‬ ‫‪× 10-6‬‬
‫‪2500‬‬ ‫‪223.99‬‬ ‫‪8.62‬‬ ‫‪× 10-6‬‬
‫‪2200‬‬ ‫‪224.57‬‬ ‫‪9.36‬‬ ‫‪× 10-6‬‬
‫‪Pb = 1975‬‬ ‫‪225.05‬‬ ‫‪9.36‬‬ ‫‪× 10-6‬‬

‫‪ -14‬در آﻏﺎز ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري از ﭼﺎﻫﻲ‪ ،‬ﮔﺎز ﺑﺎ ﺳـﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳـﮋه ي ‪ 0/766‬در ‪ 933 scf / STB‬و‬
‫ﻧﻔﺖ اﻧﺒﺎري ﺑـﺎ ‪ 43/7 oAPI‬ﻓـﺮآوري ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪ .‬ﻧﻤﻮﻧـﻪ اي از ﻧﻔـﺖ ﻣﺨـﺰن در ﻇـﺮف‬
‫آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ در دﻣﺎي ‪ 186 oF‬اﺳﺖ‪ .‬ﻓﺸﺎر دﮔﺮﮔﻮن ﻣﻲ ﺷﻮد و ﺣﺠﻢ ﻧﻔـﺖ اﻧـﺪازه ﮔﻴـﺮي‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫اﻧﺪازهﻫﺎ در زﻳﺮ داده ﺷﺪه اﻧﺪ اﻧﺪازه ﻫﺎي ﺿﺮﻳﺐ ﺗﺮاﻛﻢ ﭘﺬﻳﺮي ﻫﻢ دﻣـﺎي اﻳـﻦ ﻧﻔـﺖ را‬
‫ﺑﺮاي داﻣﻨﻪ ي ﻓﺸﺎرﻫﺎي داده ﺷﺪه ﺑﻜﺸﻴﺪ و رده ﺑﻨﺪي ﻛﻨﻴﺪ آﻳﺎ ﻧﻤﻮدار ﺷﻤﺎ‪ ،‬ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻧﮕـﺎره ي‬
‫‪ 8-5‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪SCF‬‬
‫‪γg = 0.766,933‬‬ ‫‪,43.7 o ApI STL‬‬
‫‪STB‬‬
‫‪T = 186o F‬‬
 ‫‪ 
   
90‬‬

‫‪(Psig) P‬‬ ‫)‪V (cc‬‬ ‫)‪Co (Psi-1‬‬

‫‪5000‬‬ ‫‪192.1‬‬
‫‪4500‬‬ ‫‪193.39‬‬ ‫‪1.34 × 10-5‬‬
‫‪4000‬‬ ‫‪194.79‬‬ ‫‪1.44 × 10-5‬‬
‫‪3500‬‬ ‫‪196.32‬‬ ‫‪1.565 × 10-5‬‬
‫‪3100‬‬ ‫‪197.7‬‬ ‫‪1.8 × 10-5‬‬
‫‪3025‬‬ ‫‪198‬‬ ‫‪2.02 × 10-5‬‬

‫‪ -15‬ﻧﻤﻮﻧﻪ اي از ﻳﻚ ﻧﻔﺖ ﺳﺒﻚ در ﻇﺮﻓﻲ آزﻣﺎﻳﺸـﮕﺎﻫﻲ در دﻣـﺎي ﻣﺨـﺰن ‪ 209 oF‬اﺳـﺖ‪.‬‬

‫ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺑﻴﻦ ﻓﺸﺎر‪ -‬ﺣﺠﻢ اﻳﻦ ﻣﺎﻳﻊ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺿﺮﻳﺐ ﺗﺮاﻛﻢ ﭘﺬﻳﺮي ﻫﻢ دﻣﺎ را در ﺑﺮاﺑﺮ ﻓﺸﺎر ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳـﺪ و آﻧﮕـﺎه آن را ﺑﻜﺸـﻴﺪ آﻳـﺎ‬
‫ﻧﻤﻮدارﺗﺎن ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻧﮕﺎره ي ‪ 8-5‬اﺳﺖ؟‬
‫‪Volatile oil , TR = 209o F‬‬ ‫;‪:L‬‬
‫‪-1‬‬
‫‪(Psig) P‬‬ ‫)‪V (cc‬‬ ‫) ‪Co (Psi‬‬
‫‪6000‬‬ ‫‪172.91‬‬
‫‪5500‬‬ ‫‪174.88‬‬ ‫‪2.266 × 10-5‬‬
‫‪5000‬‬ ‫‪177.02‬‬ ‫‪2.43 × 10-5‬‬
‫‪4500‬‬ ‫‪179.48‬‬ ‫‪2.76 × 10-5‬‬
‫‪4000‬‬ ‫‪182.31‬‬ ‫‪3.13 × 10-5‬‬
‫‪3500‬‬ ‫‪185.66‬‬ ‫‪3.64 × 10-5‬‬
‫‪3000‬‬ ‫‪189.69‬‬ ‫‪4.20 × 10-5‬‬
‫‪2600‬‬ ‫‪193.78‬‬ ‫‪5.33 × 10-5‬‬
‫‪2400‬‬ ‫‪196.28‬‬ ‫‪6.4 × 10-5‬‬
‫‪2300‬‬ ‫‪197.7‬‬ ‫‪7.208 × 10-5‬‬
‫‪2200‬‬ ‫‪199.21‬‬ ‫‪7.608 × 10-5‬‬
‫‪2100‬‬ ‫‪200.92‬‬ ‫‪8.55 × 10-5‬‬
‫‪2000‬‬ ‫‪202.81‬‬ ‫‪9.36 × 10-5‬‬
‫‪Pb = 1974‬‬ ‫‪203.35‬‬ ‫‪10.23 × 10-5‬‬
‫ &"‪91
$‬‬

‫‪ -16‬اﻧﺪازه ﺿﺮﻳﺐ ﺗﺮاﻛﻢ ﭘﺬﻳﺮي ﻫﻢ دﻣﺎي ﻧﻔﺖ ﺳﻨﮕﻴﻦ ﭘﺮﺳﺶ ‪ 8-10‬را ﺑﺮاي ﺑﻪ ﻛـﺎر ﺑـﺮدن‬
‫ﺑﻴﻦ ‪ 3500 Psig‬و ‪ 4000 Psig‬ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫? = ‪Co‬‬ ‫‪Exercise 8-10‬‬ ‫‪3500 Psia & 4000 Psia‬‬

‫‪resbbl‬‬
‫)‪P(Psig‬‬ ‫( ‪Bo‬‬ ‫)‬
‫‪STB‬‬
‫‪4000‬‬ ‫‪1.517‬‬
‫‪3500‬‬ ‫‪1.527‬‬

‫‪Basis : 1 STB STL‬‬ ‫‪Vo = 1‬‬ ‫‪×B‬‬ ‫‪o‬‬ ‫)‪(resbbl‬‬

‫‪(Psig) P‬‬ ‫) ‪Vo (bbl‬‬ ‫)‪Co (Psi-1‬‬

‫‪4000‬‬
‫‪3500‬‬
‫‪1.517‬‬
‫‪1.527‬‬
‫‪1.314‬‬ ‫‪× 10‬‬ ‫‪-5‬‬
‫‪Psi-1‬‬

‫‪ -17‬اﻧﺪازه ﺿﺮﻳﺐ ﺗﺮاﻛﻢ ﭘﺬﻳﺮي ﻫﻢ دﻣﺎي ﻧﻔﺖ ﺳﻨﮕﻴﻦ ﭘﺮﺳﺶ ‪ 8-10‬را در ‪ 2400 Psig‬ﺑـﻪ‬
‫دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬

‫)‪P (Psig‬‬ ‫) ‪Vo (bbl‬‬ ‫)‪Co (Psi-1‬‬

‫‪2700‬‬ ‫‪1.484‬‬
‫‪2400‬‬
‫‪2100‬‬
‫‪1.441‬‬
‫‪1.401‬‬
‫‪9.59‬‬ ‫‪× 10‬‬ ‫‪-5‬‬
‫‪Psi-1‬‬

‫‪ -18‬ﮔﻮﻧﻪاي ﻧﻔﺖ ﺳﻨﮕﻴﻦ در ﻣﺨﺰﻧﻲ داراي ﻓﺸﺎر آﻏﺎزﻳﻦ ﺑﺎﻻي ﻓﺸﺎر ﻧﻘﻄﻪ ي ﺣﺒﺎب اﺳـﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﻜﻪ ﺑﻬﺮهﺑﺮداري آﻏﺎز ﻣﻲ ﺷﻮد‪ ،‬ﻓﺸﺎر ﻣﺨﺰن ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﭼﮕﻮﻧﻪ وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي ﺳﻴﺎل‬
‫ﺑﺎ ﻛﺎﻫﺶ ﻓﺸﺎر‪ ،‬دﮔﺮﮔﻮﻧﻲ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﻨﺪ؟ ﺟﺎﻫﺎي ﺧﺎﻟﻲ را ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ‪ ،‬ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ‬
‫ﭘﺮ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
 ‫‪ 
   
92‬‬

‫ﺿﺮﻳﺐ ﺣﺠﻤﻲ ﺳﺎزﻧﺪ ﻧﻔﺖ ‪......................................‬اﻓﺰاﻳﺶ‬

‫ﺿﺮﻳﺐ ﺣﺠﻤﻲ ﺳﺎزﻧﺪ ﻛﻠﻲ ‪......................................‬اﻓﺰاﻳﺶ‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺎز‪ -‬ﻧﻔﺖ ﻣﺤﻠﻮل ‪..........................................‬ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ‬
‫ﮔﺮاﻧﺮوي ﻧﻔﺖ ‪....................................................‬ﻛﺎﻫﺶ‬
‫ﺿﺮﻳﺐ ﺗﺮاﻛﻢ ﭘﺬﻳﺮي ﻫﻢ دﻣﺎي ﻧﻔﺖ ‪.............................‬اﻓﺰاﻳﺶ‬

‫‪ -19‬ﻓﺸﺎر ﻣﺨﺰن ﭘﺮﺳﺶ ‪ 8-18‬ﻫﻢ اﻛﻨﻮن ﺑﻪ ﻓﺸﺎر ﻧﻘﻄﻪ ي ﺣﺒﺎب ﻧﻔﺖ ﺳﻨﮕﻴﻦ ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﻓﺘـﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻓﺮآوري ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺳﺒﺐ دﮔﺮﮔﻮﻧﻲ در وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي ﺳﻴﺎل ﻣﺨﺰن ﻣﻲ ﺷـﻮد‪ .‬ﺑـﺮاي ﺟﺎﻫـﺎي‬
‫ﺧﺎﻟﻲ‪ ،‬ﻳﻜﻲ از واژﮔﺎن اﻓﺰاﻳﺶ‪ ،‬ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ ﻣﻲ ﻣﺎﻧﺪ را ﺑﺮ ﮔﺰﻳﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫ﺿﺮﻳﺐ ﺣﺠﻤﻲ ﺳﺎزﻧﺪ ﻧﻔﺖ ‪.......................................‬ﻛﺎﻫﺶ‬
‫ﺿﺮﻳﺐ ﺣﺠﻤﻲ ﺳﺎزﻧﺪ ﻛﻠﻲ ‪.......................................‬اﻓﺰاﻳﺶ‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺎز‪ -‬ﻧﻔﺖ ﻣﺤﻠﻮل ‪..........................................‬ﻛﺎﻫﺶ‬
‫ﮔﺮاﻧﺮوي ﻧﻔﺖ ‪.....................................................‬اﻓﺰاﻳﺶ‬
‫ﺿﺮﻳﺐ ﺗﺮاﻛﻢ ﭘﺬﻳﺮي ﻫﻢ دﻣﺎي ﻧﻔﺖ ‪..............................‬ﻛﺎﻫﺶ‬
‫ﺿﺮﻳﺐ ﺣﺠﻤﻲ ﺳﺎزﻧﺪ ﮔﺎز آزاد ‪..................................‬اﻓﺰاﻳﺶ‬
‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ‬

‫‪ -1‬داده ﻫﺎي ﻓﺸﺎر – ﻓﺮاورش زﻳﺮ ﺑﺮاي ﻳﻚ ﭼﺎه ﻧﻔﺖ‪ ،‬در دﺳﺘﺮس ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺎز‪ -‬ﻧﻔﺖ‬
‫ﻓﺮآوري ﺷﺪه را ﺑﺎ ﮔﺎز ﻓﺮآوري ﺷﺪه را ﺑﺎ ﮔﺎز ﻓﺮوﺷﻲ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲ آورﻧـﺪ‪ .‬ﻧﮕـﺮش داﺷـﺘﻪ‬
‫‪Psig‬‬ ‫ﺑﺎﺷﻴﺪ ﻛﻪ ﮔﺎز اﻧﺒﺎري ﺧﺎﻟﻲ ﻣﻲ ﺷﻮد و اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﻧﻤﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه در ‪ 67 oF‬و‬
‫‪46 oAPI‬‬ ‫‪ 100‬ﻛﺎر ﻣﻲ ﻛﻨﺪ وﻳﮋه ي ﮔﺎز ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 0.788‬اﺳﺖ و ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ ﻧﻔﺖ اﻧﺒﺎري‬
‫اﺳﺖ ﻓﺸﺎر ﻧﻘﻄﻪ ي ﺣﺒﺎب و ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺎز – ﻧﻔﺖ ﻣﺤﻠﻮل را در ﻧﻘﻄﻪ ي ﺣﺒﺎب ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻧﻔـﺖ‬
‫ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺑﺮآورد ﻛﻨﻴﺪ ﭘﺎﺳﺦ ﻫﺎي ﺧﻮد را ﺑﺎ آن دﺳﺘﻪ از داده ﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ﺑﺴـﻨﺠﻴﺪ ﻛـﻪ‬
‫ﻧﺸﺎن دﻫﻴﺪ و ﻓﺸﺎر ﻧﻘﻄﻪ ي ﺣﺒﺎب در ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 1928 Psig‬و ﻧﺴﺒﺘﻲ ﮔـﺎز – ﻧﻔـﺖ ﻣﺤﻠـﻮل در‬
‫ﻧﻘﻄﻪ ي ﻫﻤﺎن ‪ 623 scf/ STB‬اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻓﺸﺎر ﻣﺨﺰن‬ ‫ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺎز – ﻧﻔﺖ ﻓﺮآوري ﺷﺪه‬ ‫ﻓﺮآورش اﻧﺒﺎﺷﺘﮕﻲ ﻧﻔﺘﻲ‬
‫‪Psia‬‬ ‫‪Scf / STB‬‬ ‫‪STB‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪723‬‬ ‫‪11800‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪493‬‬ ‫‪60800‬‬
‫‪5931‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪96000‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪518‬‬ ‫‪145100‬‬
 ‫‪ 
   
94‬‬

‫ﻓﺸﺎر ﻣﺨﺰن‬ ‫ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺎز – ﻧﻔﺖ ﻓﺮآوري ﺷﺪه‬ ‫ﻓﺮآورش اﻧﺒﺎﺷﺘﮕﻲ ﻧﻔﺘﻲ‬
‫‪Psia‬‬ ‫‪Scf / STB‬‬ ‫‪STB‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪486‬‬ ‫‪255800‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪499‬‬ ‫‪379800‬‬
‫‪4770‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪465800‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪483‬‬ ‫‪513600‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪530‬‬ ‫‪663400‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪537‬‬ ‫‪816200‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪530‬‬ ‫‪96100‬‬
‫‪2652‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪1007000‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪491‬‬ ‫‪1098300‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪514‬‬ ‫‪1221000‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪613‬‬ ‫‪1354200‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪753‬‬ ‫‪1503600‬‬
‫‪1829‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪1557500‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪848‬‬ ‫‪1649900‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪871‬‬ ‫‪1801800‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪764‬‬ ‫‪1950000‬‬
‫‪1640‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪1997600‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪820‬‬ ‫‪2065700‬‬

‫;‪:L‬‬
‫ﺑﺎ رﺳﻢ ﻧﻤﻮدار ‪Rs-P‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻴﻜﻨﻴﻢ در ‪ P=Pb=1900psig‬ﻧﻤﻮدار از ﺧﻂ اﻓﻘـﻲ ﻣﻨﺤـﺮف‬
‫ﺷﺪه ﭘﺲ ‪Pb=1900‬و ر‪ Rs(sep)=570SCF/STB‬ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ‪ .‬ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از ﻧﻤـﻮدار‬
‫‪ Rs(ST) =60 9-3‬ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ ﻛﻪ دارﻳﻢ ‪:‬‬
‫‪Rsb=Rs(sep)+Rs(ST)=630SCF/STB‬‬
‫‪-2‬ﻳﻚ ﻣﻴﺪان ﻧﻔﺘﻲ ﺑﺎ ﭼﻨﺪ ﭼﺎه‪ ،‬ﻓﺮآوري زﻳﺮ را دارد ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺎز – ﻧﻔﺖ ﻓﺮآوري ﺷـﺪه ﺑﺮاﺑـﺮ‬
‫ﺑﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺎز – ﻧﻔﺖ ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه اﺳﺖ ﮔﺎز ﻇﺮف اﻧﺒﺎري ﺧﺎﻟﻲ ﻣﻲ ﺷﻮد و اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﻧﻤـﻲ‬
‫ﺷﻮد‪ .‬ﺷﺮاﻳﻂ ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه ‪ 30 Psig‬و ‪ 120 oF‬ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه ي ﮔﺎز ﺟﺪا ﻛﻨﻨـﺪه ﺑﺮاﺑـﺮ‬
‫‪ 0.888‬و ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ ﻧﻔﺖ اﻧﺒﺎري ‪ 36.1 oAPI‬اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺎز – ﻧﻔﺖ ﻣﺤﻠـﻮل را در ﻧﻘﻄـﻪ ي‬
‫ﺣﺒﺎب ﺑﺮآورد ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﭘﺎﺳﺦ ﺧﻮد را ﺑﺎ دﺳﺘﺎوردﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ‪ 318 SCF / STB‬ﺑﺴﻨﺠﻴﺪ‪.‬‬
‫ '
‪95‬‬

‫ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺎز – ﻧﻔﺖ ﻓﺮآوري ﺷﺪه‬ ‫ﻓﺮآورش اﻧﺒﺎﺷﺘﮕﻲ ﻧﻔﺘﻲ‬

‫‪Scf / STB‬‬ ‫‪MSTB‬‬
‫‪310‬‬ ‫‪260‬‬
‫‪322‬‬ ‫‪455‬‬
‫‪286‬‬ ‫‪761‬‬
‫‪305‬‬ ‫‪1024‬‬
‫‪317‬‬ ‫‪1319‬‬
‫‪402‬‬ ‫‪1699‬‬
‫‪434‬‬ ‫‪1910‬‬
‫‪515‬‬ ‫‪2201‬‬
‫‪575‬‬ ‫‪2400‬‬
‫‪610‬‬ ‫‪2607‬‬
‫‪661‬‬ ‫‪2800‬‬
‫‪602‬‬ ‫‪2959‬‬
‫‪723‬‬ ‫‪3111‬‬
‫‪769‬‬ ‫‪2231‬‬
‫‪848‬‬ ‫‪3360‬‬
‫‪911‬‬ ‫‪3480‬‬
‫‪974‬‬ ‫‪3591‬‬
‫‪990‬‬ ‫‪3676‬‬
‫‪1092‬‬ ‫‪3799‬‬
‫‪1044‬‬ ‫‪3890‬‬
‫‪1143‬‬ ‫‪3992‬‬
‫‪1170‬‬ ‫‪4039‬‬
‫‪1318‬‬ ‫‪4110‬‬
‫‪1271‬‬ ‫‪4205‬‬
‫‪1407‬‬ ‫‪4275‬‬
‫‪1485‬‬ ‫‪4317‬‬
‫‪1494‬‬ ‫‪4390‬‬
‫‪1373‬‬ ‫‪4435‬‬
‫‪1467‬‬ ‫‪4500‬‬
‫‪1305‬‬ ‫‪4540‬‬
‫‪1446‬‬ ‫‪4600‬‬
‫;‪:L‬‬
‫ﺑﺎ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺗﻐﻴﻴﺮات ‪ R‬ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻣﻴﺸﻮﻳﻢ در ‪ R=310‬ﻣﻴﺰان ﮔـﺎز ﺧـﺪوﺟﻲ ﻧﺎﮔﻬـﺎن ﭘـﺲ از‬
‫ﻳﻚ اﻓﺖ ﻧﺎﭼﻴﺰ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻫﻤﺎن ‪ Rsb‬ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﻛﻪ ﺑﺎ ﻋﺪد ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه از داده‬
‫ﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ﻫﻤﺨﻮاﻧﻲ دارد‪.‬‬
 ‫‪ 
   
96‬‬

‫‪ -9-3‬ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﻓﺸﺎر – ﻓﺮاورش ﻣﻴﺪان ﻧﻔﺘﻲ ﭘﺮﺳﺶ ‪ 9-2‬در زﻳﺮ داده ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪ .‬ﻓﺸـﺎر‬
‫ﻧﻘﻄﻪ ي ﺣﺒﺎب را ﺑﺮآورد ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﭘﺎﺳﺦ ﺧﻮد را ﺑﺎ دﺳﺘﺎوردﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ‪ 1441 Psig‬ﻧﻴـﺰ‬
‫ﺑﺴﻨﺠﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻓﺮآورش‪ ،‬اﻧﺒﺎﺷﺘﮕﻲ ﻧﻔﺖ‬ ‫ﻓﺸﺎر ﻣﺨﺰن‬
‫‪MSTB‬‬ ‫‪Psia‬‬
‫‪110‬‬ ‫‪3122‬‬
‫‪370‬‬ ‫‪2982‬‬
‫‪1050‬‬ ‫‪1830‬‬
‫‪1400‬‬ ‫‪1275‬‬
‫‪3060‬‬ ‫‪965‬‬
‫‪3160‬‬ ‫‪1095‬‬
‫‪3360‬‬ ‫‪933‬‬
‫‪4620‬‬ ‫‪495‬‬

‫;‪:L‬‬
‫ﺑﺎ رﺳﻢ ﻧﻤﻮدار‪ Rs-P‬ﺗﺎ ‪ P=Pb=1420Psig‬ﻧﻤﻮدار ﺑﺼﻮرت اﻓﻘﻲ اﺳﺖ ﺑﻌﺪ از آن ﻧﻤﻮدار‬
‫اﻓﺖ ﻧﺎﭼﻴﺰي داﺷﺘﻪ و اﻓﺰاﻳﺸﻲ ﻣﻴﺸﻮد ﻛﻪ ﻫﻤﻴﻦ ‪ P=1420Psig‬ﻓﺸﺎر ﻧﻘﻄﻪ ﺣﺒﺎب اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -9-4‬از ﭼﺎه ﻧﻔﺘﻲ ‪ 930 SCF / STB‬ﮔﺎز ﺟﺪا ﻛﻨﻨـﺪه ﺑـﺎ ﺳـﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳـﮋه ي ‪ 0.742‬و ﻧﻔـﺖ‬
‫اﻧﺒﺎري ﺑﺎ ‪ 40.8 oAPI‬ﻓﺮآوري ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﺷﺮاﻳﻂ ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه ‪ 100 Psig‬و ‪ 90 oF‬اﺳـﺖ‪ .‬ﻫـﻢ‬
‫اﻛﻨﻮن ﺣﻔﺎري ﭼﺎه ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻓﺸﺎر ﻣﺨﺰن‪ ،‬ﺑﺎﻻي ﻓﺸﺎر ﻧﻘﻄﻪ ي ﺣﺒﺎب ﻓﺮض ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ .‬اﻧﺪازه ي ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺎز‪ -‬ﻧﻔﺖ ﺑﺮاي ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮدن در ﻓﺸﺎرﻫﺎي ﺑـﺎﻻي ﻧﻘﻄـﻪ ي ﺣﺒـﺎب را‬
‫ﺑﺮآورد ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﻤﻮدار ‪ 9-3‬ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺎز ﺑﻪ ﻧﻔﺖ ﺗﺎﻧﻚ ذﺧﻴﺮه ‪ 45SCF/STB‬ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ‬
‫ﻛﻪ ﺑﺎ ‪ 930SCF/STB‬ﺟﻤﻊ ﻣﻴﺸﻮد وﻣﻴﺰان ‪Rsb‬را ﻣﻴﺪﻫﺪ‬
‫ﭘﺲ ‪ Rsb=930+45=975SCF/STB‬ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻓﺼﻞ دﻫﻢ‬

‫‪ -1‬ﭘﻨﺞ ﻓﺮاﻳﻨﺪ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ راﻧﺎم ﺑﺒﺮﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ ﺳﻴﺎﻻت ﻣﺨﺰن ﻧﻔﺖ ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺑﻪ‬
‫ﻛﺎر ﻣﻲ روﻧﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫)‪1‬‬ ‫‪Flash Vaporization Test‬‬
‫)‪2‬‬ ‫‪Composition Measurment Test‬‬
‫)‪3‬‬ ‫‪Differential Vaporizaton Test‬‬
‫)‪4‬‬ ‫‪Separator Test‬‬
‫)‪5‬‬ ‫‪Viscosity Measurement Test‬‬

‫‪ -2‬ﺣﺠﻢ ﻧﺴﺒﻲ رادر ‪psig2900‬ﺑﺮاي ﺗﺒﺨﻴﺮ آﻧﻲ ﺗﻤﺮﻳﻦ ﻳﻚ ﺑﺪﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬

‫‪62.974cc‬‬
‫= ‪Relative Volume‬‬ ‫‪= 0.9945‬‬ ‫;‪:L‬‬
‫‪63.316cc‬‬

‫‪ -3‬ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺎز‪-‬ﻧﻔﺖ ﻣﺤﻠﻮل ﺣﺠﻢ ﻧﻔﺖ ﻧﺴﺒﻲ ﺣﺠﻢ ﻛﻠﻲ ﻧﺴـﺒﻲ ﺿـﺮﻳﺐ‪z‬وﺿـﺮﻳﺐ ﺣﺠﻤـﻲ‬
‫ﺳﺎزﻧﺪﮔﺎز را در‪psig1100‬راﺑﺮاي ﺗﺒﺨﻴﺮ ﺟﺰﻳﻲ ﺗﻤﺮﻳﻦ ‪ 2‬ﺑﺪﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
 ‫‪ 
   
98‬‬

‫;‪:L‬‬
‫= ‪RSD‬‬
‫‪0.21256 − (0.02265 + 0.1966 + 0.01792 + 0.01693 + 0.01618 + 0.01568‬‬
‫‪39572 × 6.29 × 10− 6‬‬
‫‪0.10354‬‬ ‫‪SCF‬‬
‫=‬ ‫‪−6‬‬
‫‪= 416‬‬
‫‪248.9 × 10‬‬ ‫‪STB‬‬
‫‪54.689 reservoir cc‬‬ ‫‪bbl‬‬
‫= ‪Bo D‬‬ ‫‪= 1.382‬‬
‫‪39.572 residualcc‬‬ ‫‪STB‬‬
‫‪VR .PR .Ts.c 6.981 × 35.315 × 10 − 6 × 1114.7 × 520‬‬
‫=‪Z‬‬ ‫=‬ ‫‪= 0.903‬‬
‫‪Vs.c .Ps.c .TR‬‬ ‫‪0.01568 × 14.65 × 680‬‬
‫‪ZT 0.02838 × 680‬‬ ‫‪ft 3‬‬
‫‪Bg = 0.0282‬‬ ‫=‬ ‫‪= 0.01559‬‬
‫‪P‬‬ ‫‪1114.7‬‬ ‫‪Scf‬‬
‫‪0.01559‬‬ ‫‪bbl‬‬
‫‪BoD‬‬ ‫‪= BoD + Bg ( RSDb − RSD ) = 1.382 +‬‬ ‫‪(854 − 416) = 2.59‬‬
‫‪5.615‬‬ ‫‪STB‬‬

‫‪ -4‬دادهﻫﺎي ﺑﺪﺳﺖ اﻣﺪه از ﻳﻚ ازﻣﺎﻳﺶ ﺟﺪاﻛﻨﻨﺪه روي ﻧﻔﺖ ﺳﻨﮕﻴﻦ در زﻳﺮ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‬
‫ﺟﺪوﻟﻲ از ازﻣﺎﻳﺶ ﻫﺎي ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه را ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ ﺳﻴﺎل ﻣﺨﺰن ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺨﺰن=‪201.56cc‬‬ ‫ﺣﺠﻢ ﻧﻔﺖ در ﻓﺸﺎر ﻧﻘﻄﻪ ﺣﺒﺎب و دﻣﺎي‬
‫ﻓﺎراﻧﻬﺎﻳﺖ=‪150.833cc‬‬ ‫ﺣﺠﻢ ﻧﻔﺖ ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه در‪ psig200‬و‪75‬درﺟﻪ‬
‫ﻓﺎراﻧﻬﺎﻳﺖ=‪136.591cc‬‬ ‫ﺣﺠﻢ ﻧﻔﺖ اﻧﺒﺎري در‪0psig‬و‪75‬درﺟﻪ‬
‫ﻓﺎراﻧﻬﺎﻳﺖ=‪135.641cc‬‬ ‫ﺣﺠﻢ ﻧﻔﺖ اﻧﺒﺎري در‪0psig‬و‪60‬درﺟﻪ‬
‫ﻛﻨﻨﺪه=‪0.51383scf‬‬ ‫ﺣﺠﻢ ﮔﺎزﺑﺮداﺷﺖ ﺷﺪه از ﺟﺪا‬
‫اﻧﺒﺎري=‪0.15186scf‬‬ ‫ﺣﺠﻢ ﮔﺎزﺑﺮداﺷﺖ ﺷﺪه از ﺗﺎﻧﻚ‬
‫اﻧﺒﺎري=‪0.823‬‬ ‫ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه ﻧﻔﺖ‬
‫ﻛﻨﻨﺪه=‪0.732‬‬ ‫ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه ﮔﺎز ﺟﺪا‬
‫اﻧﺒﺎري=‪1.329‬‬ ‫ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه ﮔﺎز‬
‫;‪:L‬‬
99
& 

0.51383 SCF SCF

Separator gas oil ratio = − 6 bbl
= 541.6
150.833 cc 6.29 × 10 Sp bbl
cc

0.15186 SCF SCF

Stock tank gas oil ratio = −6
= 176.75
136.591 × 6.29 × 10 ST bbl
0.15186 SCF
Stock tank gas oil ratio = −6
= 177.99
136.641× 6.29 ×10 STB
201.156
Bosb = = 1.482
135.641
150.833
Separator shrinkage factor = = 1.112
135.641
136.591
Separator shrinkage factor = = 1.007
135.641
141.5 141.5
API = − 131.5 = − 131.5 = 40.43
γo 0.823
Stock-
Gas Gas Sep.V.F
Separator Separator Tank
oil oil F.V.F Separator
Pressure Temperature Gravity γg
o Ratio Ratio Bo Volume
Psig F A
(1) (2) Factor
API
200 75 541.6 602.25 1.112 0.732
60
0 75 176.75 177.76 40.43 1.482 1.007 1.329

‫ ﻫﺴـﺘﻴﺪ‬4 ‫ ﺷﻤﺎ دﺳﺖ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻛﺎر ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﺮدن ﭘﮋوﻫﺸﻲ ﻣﺨﺰﻧﻲ ﺑﺮاي ﺷﺮﻛﺖ ﻧﻔﺖ ﺷﻤﺎره‬-5
‫ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺷﻴﻮه اي ﻛﻪ در ﺑﺮرﺳﻲ ﺳﻴﺎﻻت ﻣﺨﺰﻧﻲ داﺷﺘﻪ اﻳﺪ اﻧﺪازه وﻳﺰﮔﻲ ﻫﺎي زﻳﺮ را ﺑﺪﺳـﺖ‬
.‫آورﻳﺪ‬
‫ﻓﺎﺻﻠﻪ زﻣﺎﻧﻲ در ﻓﺮاوري‬
‫دﻣﺎي ﻣﺨﺰن‬
‫ﻓﺸﺎر ﻧﻘﻄﻪ ﺣﺒﺎب در دﻣﺎي ﻣﺨﺰن‬
‫ﮔﺮاﻧﺮوي ﻣﺎﻳﻊ ﻣﺨﺰن در ﻧﻘﻄﻪ ﺣﺒﺎب‬
 ‫‪ 
   
100‬‬

‫ﺣﺠﻢ وﻳﮋه ي ﻣﺎﻳﻊ ﻣﺨﺰن در ﻧﻘﻄﻪ ﺣﺒﺎب‬

‫ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺎز –ﻧﻔﺖ ﻣﺤﻠﻮل در ﻧﻘﻄﻪ ﺣﺒﺎب ﺑﻪ ﻛﻤـﻚ ﺷـﺮاﻳﻂ ﺟـﺪا ﻛﻨﻨـﺪه در‪50psig‬و دﻣـﺎي‬
‫‪75‬درﺟﻪ ﻓﺎراﻧﻬﺎﻳﺖ‬
‫درﺻﺪ ﻣﻮﻟﻲ ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻫﭙﺘﺎن در ﻣﺎﻳﻊ ﻣﺨﺰن‬
‫ﮔﺮاﻧﺮوي ﮔﺎز ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه ي ﻓﺮاوري ﺷﺪه از ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه اي در‪300psig‬و‪ 75‬درﺟﻪ ﻓﺎراﻧﻬﺎﻳﺖ‬
‫;‪:L‬‬
‫‪A: 8684 – 8700 ft ,B:220 oF‬‬ ‫‪,C: 2620 Psig ,D: 0.373 CP ,E: 0.02441 ,F:‬‬
‫‪SCF‬‬
‫‪737‬‬ ‫‪,‬‬
‫‪STB‬‬
‫‪G: 33.29 % ,H: 0.704, I: PSC = 14.7 Psia&TSC = 60oF ,J: 36.47 %‬‬

‫‪ -6‬ﺷﻤﺎ ﻫﻢ اﻛﻨﻮن ﻣﺨﺰﻧﻲ را ﺑﺮاي ﺷﺮﻛﺖ ﻧﻔﺖ ﺷﻤﺎره ‪ 4‬ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﺪﻫﻤﺎﻧﻨﺪ اﻧﭽﻪ ﺑـﺮاي‬
‫ﺳﻴﺎل ﻣﺨﺰﻧﻲ ﺷﺮﻛﺖ ﻧﻔﺖ ﺷﻤﺎره ‪4‬ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي زﻳﺮ را ﺑﺎزﮔﻮ ﻛﻨﻴﺪ‬
‫‪75‬‬ ‫ﺿﺮﻳﺐ ﺣﺠﻤﻲ ﺳﺎزﻧﺪ ﻧﻔﺖ در ﻧﻔﻄﻪ ي ﺣﺒﺎب ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ازﻣﺎﻳﺶ ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه در‪ 200psig‬و‬
‫درﺟﻪ ﻓﺎراﻧﻬﺎﻳﺖ‬
‫ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﭼﺎه در زﻣﺎن ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري‬
‫ﻛﺴﺮ ﻣﻮﻟﻲ ﻧﻴﺘﺮوژن در ﮔﺎز ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه ﺑﺮاي ‪100psig‬و ‪ 75‬درﺟﻪ ﻓﺎراﻧﻬﺎﻳﺖ‬
‫‪ API‬ﻧﻔﺖ اﻧﺒﺎري ﻛﻪ از ﺟﺪا ﻛﻨﻨـﺪه اي دو ﻣﺮﺣﻠـﻪ اي در ‪100psig‬و ‪ 75‬درﺟـﻪ ﻓﺎراﻧﻬﺎﻳـﺖ‬
‫ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ‬
‫‪ API‬ﻧﻔﺖ ﺑﺮﺟﺎ ﻣﺎﻧﺪه اي ﻛﻪ ﻧﺎﺷﻲ از ﺗﺒﺨﻴﺮ ﺟﺰﻳﻲ اﺳﺖ‬
‫در‪200psig‬‬ ‫ارزش ﺣﺮارﺗﻲ ﻛﺎﻣﻞ ﮔﺎز ﻧﺎﺷﻲ از ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه اي‬
‫وزن ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻲ ﺑﺨﺶ ﺑﺎﻻﺗﺮاز ﻫﭙﺘﺎن ﻣﺎﻳﻊ ﻣﺨﺰن‬
‫و‪4500psig‬‬ ‫ﺿﺮﻳﺐ ﺗﺮاك ﭘﺬﻳﺮي ﻫﻢ دﻣﺎي ﻣﺎﻳﻊ ﻣﺨﺰﻧﻲ در ‪220‬درﺟﻪ ﻓﺎراﻧﻬﺎﻳﺖ‬
‫دﻣﺎي ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه در ﺳﺮ ﭼﺎه‬
‫و‪850psig‬‬ ‫وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﮔﺎز ﻣﺎﻳﻊ در‪220‬درﺟﻪ ﻓﺎراﻧﻬﺎﻳﺖ‬
‫ &
‪101‬‬

‫;‪:L‬‬
‫‪bbl‬‬
‫‪A: 1.483‬‬ ‫‪,B: Shut in 72 hr,C: 0.32 % ,D: 40.7 ,E: 35.1 API ,F: 1236‬‬
‫‪STB‬‬
‫‪Btu‬‬
‫‪ft 3‬‬
‫‪G: 218‬‬
‫‪1b ,H: 13.48‬‬ ‫‪× 10-6‬‬ ‫‪Psi-1 ,I: 75oF ,J: 00135 CP‬‬
‫‪1bmol‬‬

‫‪ -7‬ﺷﻤﺎ ﻫﻢ اﻛﻨﻮن ﻣﺨﺰﻧﻲ را ﺑﺮاي ﺷﺮﻛﺖ ﻧﻔﺖ ﺷﻤﺎره ‪ 4‬ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﺪﻫﻤﺎﻧﻨﺪ اﻧﭽﻪ ﺑـﺮاي‬
‫ﺳﻴﺎل ﻣﺨﺰﻧﻲ ﺷﺮﻛﺖ ﻧﻔﺖ ﺷﻤﺎره ‪4‬ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي زﻳﺮ را ﺑﺎزﮔﻮ ﻛﻨﻴﺪ‬
‫در‪5000psig‬‬ ‫اﻧﺒﺴﺎط ﺣﺮارﺗﻲ‬
‫ﻓﺸﺎري ﻛﻪ ﺟﺪاﻛﻨﻨﺪه در ﺳﺮﭼﺎه دارد‬
‫ﭼﻜﺎﻟﻲ ﻧﻔﺖ در ﻣﺨﺰن در‪1600psig‬و‪220‬درﺟﻪ ﻓﺎراﻧﻬﺎﻳﺖ‬
‫ﻛﺴﺮ وزﻧﻲ دي اﻛﺴﻴﺪ ﻛﺮﺑﻦ در ﻣﺎﻳﻊ ﻣﺨﺰن‬
‫ﻓﺸﺎر‪300psig‬‬ ‫ﻧﺴﺒﺖ ﺣﺠﻢ ﻣﺎﻳﻊ ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه ﺑﻪ ﺣﺠﻢ ﻣﺎﻳﻊ اﻧﺒﺎري ﺑﺮاي ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه اي ﺑﺎ‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺮاﻧﺮوي ﻧﻔﺖ –ﮔﺎزدر ‪600psig‬و‪220‬درﺟﻪ ﻓﺎراﻧﻬﺎﻳﺖ‬
‫ارزش ﺣﺮارﺗﻲ ﻛﺎﻣﻞ ﮔﺎزﻫﺎي ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه در‪500psig‬و‪ 75‬درﺟﻪ ﻓﺎراﻧﻬﺎﻳﺖ‬
‫ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه ي ﺑﺎﻻﺗﺮازﻫﭙﺘﺎن درﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﺎﻳﻊ ﻣﺨﺰن‬
‫و‪1350psig‬‬ ‫ﺿﺮﻳﺐ ﺣﺠﻤﻲ ﺳﺎزﻧﺪ ﮔﺎزدرﻣﺨﺰن در‪220‬درﺟﻪ ﻓﺎراﻧﻬﺎﻳﺖ‬
‫در‪159psig‬‬ ‫ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ و ﻳﮋه ي ﮔﺎز در ﻣﺨﺰن‬
‫;‪:L‬‬
‫‪gm‬‬ ‫‪bbl‬‬
‫‪A: 1.0879,B: 100 Psig ,C: 0.6889‬‬ ‫‪,D: 0.43 % ,E: 1.007‬‬ ‫‪,F: 1405‬‬
‫‪cc‬‬ ‫‪STB‬‬
‫‪Btu‬‬
‫‪,‬‬
‫‪ft 3‬‬
 ‫‪ 
   
102‬‬

‫‪1b‬‬ ‫‪gm‬‬ ‫‪ft 3‬‬

‫‪G: 218‬‬ ‫‪,I: 0.8515‬‬ ‫‪,J:‬‬ ‫‪0.01552‬‬ ‫‪,K: 1.213‬‬
‫‪1bmol‬‬ ‫‪cm3‬‬ ‫‪scf‬‬

‫‪ -8‬ﺿﺮﻳﺐ ﺣﺠﻤﻲ ﺳﺎزﻧﺪ ﻧﻔﺖ ﺑﺮاي ﺷﺮﻛﺖ ﺷﻤﺎره ‪4‬را در‪4500psig‬ﺑﻪ دﺳﺖ اورﻳﺪ‪.‬ﺷـﺮاﻳﻂ‬
‫ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه ي ﻣﻄﻠﻮب را ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺒﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪o‬‬
‫‪Optimum separator condition = 100 Psig & 75 F‬‬
‫‪bbl‬‬
‫‪Bosb = 1.474‬‬
‫‪STB‬‬
‫‪ Vt ‬‬
‫‪Bo = ‬‬ ‫‪ .Bosb at P ≥ Pb‬‬
‫‪ Vb  F‬‬
‫‪bbi‬‬
‫‪Bo = 0.9703 × 1.474 = 1.43‬‬
‫‪STB‬‬

‫‪ -9‬ﺿﺮﻳﺐ ﺣﺠﻤﻲ ﺳﺎزﻧﺪ ﻧﻔﺖ ﺑﺮاي ﺷﺮﻛﺖ ﺷـﻤﺎره ‪ 4‬را در ‪ 1600psig‬ﺑـﻪ دﺳـﺖ آورﻳـﺪ‪.‬‬
‫ﺷﺮاﻳﻂ ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪهي ﻣﻄﻠﻮب را ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺒﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫‪Bosb‬‬
‫‪Bo = BoD .‬‬ ‫‪at P ≥ Pb‬‬
‫‪BoDb‬‬
‫‪1.474‬‬ ‫‪bbl‬‬
‫( × ‪Bo = 1.445‬‬ ‫‪) = 1.331‬‬
‫‪1.6‬‬ ‫‪STB‬‬

‫‪ -11‬ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺎز ﻧﻔﺖ ﻣﺤﻠﻮل ﺑﺮاي ﺷﺮﻛﺖ ﺷﻤﺎره ‪4‬را در‪4500psig‬ﺑﻪ دﺳـﺖ اورﻳـﺪ‪.‬ﺷـﺮاﻳﻂ‬
‫ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه ي ﻣﻄﻠﻮب را ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺒﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪Bosb‬‬
‫)‪Rs = Rssb – (RSDb- RSD‬‬ ‫‪at P < Pb‬‬
‫‪BoDb‬‬
‫‪1.474‬‬ ‫‪scf‬‬
‫( )‪Rs = 768 – (854 – 544‬‬ ‫‪) = 482.41‬‬
‫‪1.6‬‬ ‫‪STB‬‬
‫ &
‪103‬‬

‫‪ -12‬ﺿﺮﻳﺐ ﺣﺠﻤﻲ ﺳﺎزﻧﺪ ﻛﻠﻲ ﺑﺮاي ﺷﺮﻛﺖ ﺷﻤﺎره ‪ 4‬را در ‪ 4500psig‬ﺑـﻪ دﺳـﺖ آورﻳـﺪ‪.‬‬
‫ﺷﺮاﻳﻂ ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه ي ﻣﻄﻠﻮب را ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺒﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪Bt = Bo‬‬ ‫‪at P ≥ Pb‬‬
‫‪bbl‬‬
‫‪Bt = 1.43‬‬
‫‪STB‬‬

‫‪ -13‬ﺿﺮﻳﺐ ﺣﺠﻤﻲ ﺳﺎزﻧﺪ ﻛﻠﻲ ﺑﺮاي ﺷﺮﻛﺖ ﺷـﻤﺎره ‪4‬را در‪1600psig‬ﺑـﻪ دﺳـﺖ آورﻳـﺪ‪.‬‬
‫ﺷﺮاﻳﻂ ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه ي ﻣﻄﻠﻮب را ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺒﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪Bo sb‬‬
‫‪Bt = BtD .‬‬ ‫‪at P ≤ Pb‬‬
‫‪Bo Db‬‬
‫‪1.447‬‬ ‫‪bbl‬‬
‫× ‪Bt = 2.016‬‬ ‫‪= 1.857‬‬
‫‪1.6‬‬ ‫‪STB‬‬

‫‪-14‬ﮔﺮاﻧﺮوي ﻧﻔﺖ ﺑﺮاي ﺷﺮﻛﺖ ﺷﻤﺎره ‪4‬را در‪4500psig‬و‪220‬درﺟﻪ ﻓﺎراﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑﻪ دﺳـﺖ‬

‫اورﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪µo = 0.434 cp‬‬

‫‪ -15‬ﮔﺮاﻧﺮوي ﻧﻔﺖ ﺑﺮاي ﺷﺮﻛﺖ ﺷﻤﺎره ‪ 4‬را در ‪ 1600psig‬و ‪ 220‬درﺟﻪ ﻓﺎراﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ‬
‫آورﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪µo = 0.469 cp‬‬

‫‪-16‬ﮔﺮاﻧﺮوي ﮔﺎزﺑﺮاي ﺷﺮﻛﺖ ﺷﻤﺎره ‪4‬را در‪1600psig‬و‪220‬درﺟﻪ ﻓﺎراﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ اورﻳﺪ‪.‬‬

‫‪µ g = 0.016 cp‬‬
 ‫‪ 
   
104‬‬

‫‪ -17‬ﺿﺮﻳﺐ ﺗﺮاﻛﻢ ﭘﺬﻳﺮي ﻫﻢ دﻣﺎي ﺷﺮﻛﺖ ﻧﻔﺖ ﺷﻤﺎره ‪4‬را ﺑﺮاي ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮدن درﻓﺸـﺎرﻫﺎي‬
‫ﺑﻴﻦ ‪ 4500psig‬و ‪ 4000psig‬و ‪ 200‬درﺟﻪ ﻓﺎراﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ اورﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪(Vt / Vb) F2‬‬
‫‪(Vl / Vb) F1‬‬
‫‪Co = Ln‬‬ ‫‪= 13.97 ×10 −6 Psi −1‬‬
‫‪P1.P2‬‬

‫‪ -18‬ﺿﺮﻳﺐ ﺗﺮاﻛﻢ ﭘﺬﻳﺮي ﻫﻢ دﻣﺎي ﺷﺮﻛﺖ ﻧﻔﺖ ﺷﻤﺎره ‪4‬را ﺑﺮاي ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮدن درﻓﺸـﺎرﻫﺎي‬
‫اورﻳﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻴﻦ ‪ 4500psig‬و ﻓﺸﺎر ﻧﻘﻄﻪ ي ﺣﺒﺎب ﺑﺪﺳﺖ‬
‫;‪:L‬‬
‫‪Vt‬‬
‫( ‪Ln‬‬
‫‪)F‬‬
‫= ‪Co‬‬ ‫‪Vb = Ln 0.9703 = 1.6037 × 10− 5 Psi −1‬‬
‫‪Pb − P‬‬ ‫‪2620 − 4500‬‬

‫در‪1600psig‬‬ ‫‪ -19‬ﺿﺮﻳﺐ ﺗﺮاﻛﻢ ﭘﺬﻳﺮي ﻫﻢ دﻣﺎي ﺷﺮﻛﺖ ﻧﻔﺖ ﺷﻤﺎره ‪4‬را ﺑﺮاي ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑـﺮدن‬
‫اورﻳﺪ‪.‬‬ ‫و دﻣﺎي ‪ 220‬درﺟﻪ ﻓﺎراﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑﺪﺳﺖ‬
‫‪1 ∂RsD ‬‬ ‫‪∂B‬‬ ‫‪‬‬
‫= ‪Co‬‬ ‫(‬ ‫‪)T  Bg − ( oD )T ‬‬ ‫;‪:L‬‬
‫‪Bo D ∂P ‬‬ ‫‪∂RSD ‬‬
‫‪∂BoD‬‬ ‫‪bbl‬‬
‫‪( P = 1600) = 0.000498‬‬
‫‪∂RSD‬‬ ‫‪scf‬‬
‫‪∂BSD‬‬ ‫‪SCF‬‬
‫‪( P = 1600) = 0.3‬‬
‫‪∂P‬‬ ‫‪residual bbl , Psi‬‬
‫‪res bbl‬‬
‫‪Bo D = 1.445‬‬
‫‪residual bbl‬‬
‫‪0.01034‬‬ ‫‪bbl‬‬
‫= ‪Bg‬‬ ‫‪= 1.84 × 10− 3 res‬‬
‫‪5.615‬‬ ‫‪SCF‬‬
‫‪1‬‬
‫= ‪Co‬‬ ‫‪× 0.3(1.84 × 10− 3 − 0.000498) = 2.78 × 10− 4 Psi −1‬‬
‫‪1.445‬‬
‫ &
‪105‬‬

‫‪-20‬ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺎز‪-‬ﻧﻔﺖ ﻣﺤﻠﻮل وﺿﺮﻳﺐ ﺣﺠﻤﻲ ﺳﺎزﻧﺪ ﻧﻔﺖ رادر ﻓﺸﺎر ﻧﻘﻄﻪ ي ﺣﺒـﺎب ﺑـﺮاي‬
‫ﺷﺮﻛﺖ ﻧﻔﺖ ﺷﻤﺎره ‪4‬ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬ﺷﺮﻛﺖ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻛﺎر در ﺳﺮ ﭼـﺎه در‪200psig‬و‪ 75‬درﺟـﻪ‬
‫ﻓﺎراﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑﺮاي ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه دارد‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪SCF‬‬ ‫‪bbl‬‬
‫‪Rssb = 780‬‬ ‫‪, Bosb = 1.483‬‬
‫‪STB‬‬ ‫‪STB‬‬
‫‪Vt‬‬
‫( = ‪Bo‬‬ ‫‪) F .Bo sb‬‬ ‫‪at‬‬ ‫‪P ≥ Pb‬‬
‫‪Vb‬‬
‫‪bbi‬‬
‫‪Bo = 1× Bosb = 1.483‬‬
‫‪STB‬‬
‫‪Rs = Rssb‬‬‫‪P ≥ Pb‬‬
‫‪SCF‬‬
‫‪Rs = 780‬‬
‫‪STB‬‬

‫‪ -21‬ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه ي ﺷﺮﻛﺖ ﻧﻔـﺖ ﺷـﻤﺎره ‪ 4‬در ﺳـﺮ ﭼـﺎه داراي ﺷـﺮاﻳﻂ‪200psig‬و‪75‬درﺟـﻪ‬
‫ﻓﺎراﻧﻬﺎﻳﺖ اﺳﺖ ﺿﺮﻳﺐ ﺣﺠﻤﻲ ﺳﺎزﻧﺪﻧﻔﺖ را ﺑﺮاي ﻓﺸـﺎردر ﻧﻘﻄـﻪ ﺣﺒـﺎب وﺑـﺎﻻﺗﺮ ﺑﺪﺳـﺖ‬
‫اورﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪bbl‬‬
‫‪Bo = Vrel .Bo sb = Vrelative × 1.483‬‬
‫‪STB‬‬
‫‪Bg = 1.483 × Vrel‬‬ ‫‪at‬‬ ‫‪P ≥ Pb‬‬

‫‪ -22‬ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪهي ﺷﺮﻛﺖ ﻧﻔﺖ ﺷـﻤﺎره ‪ 4‬در ﺳـﺮ ﭼـﺎه داراي ﺷـﺮاﻳﻂ ‪ 200psig‬و‪75‬درﺟـﻪ‬
‫ﻓﺎراﻧﻬﺎﻳﺖ اﺳﺖ ﺿﺮﻳﺐ ﺣﺠﻤﻲ ﺳﺎزﻧﺪ ﻧﻔﺖ را ﺑﺮاي ﻓﺸﺎردر ﻧﻘﻄﻪ ﺣﺒﺎب وﭘﺎﻳﻴﻦ ﺗـﺮ ﺑﺪﺳـﺖ‬
‫اورﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪Bosb‬‬ ‫‪1.489‬‬
‫× ‪Bo = Bo D‬‬ ‫× ‪= BoD‬‬ ‫‪= 0.9268 BoD‬‬ ‫‪at‬‬ ‫‪P ≤ Pb‬‬
‫‪Bo Db‬‬ ‫‪1.6‬‬
 ‫‪ 
   
106‬‬

‫‪-23‬دﺳﺘﺎوردﻫﺎي ﺳﻮال ﻫﺎي ‪21‬و‪22‬را ﺑﮕﻮﻧـﻪ اي ﺿـﺮﻳﺐ ﺣﺠﻤـﻲ ﺳـﺎزﻧﺪ در ﺑﺮاﺑـﺮ ﻓﺸـﺎر‬
‫ﺑﻜﺸﻴﺪ‪ .‬آﻳﺎ رﻳﺨﺖ ﻧﻤﻮدار درﺳﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪p‬‬ ‫‪Bo‬‬
‫‪5000‬‬ ‫‪1.4295‬‬
‫‪4500‬‬ ‫‪1.439‬‬
‫‪4000‬‬ ‫‪1.449‬‬
‫‪3500‬‬ ‫‪1.4602‬‬
‫‪3000‬‬ ‫‪1.4725‬‬
‫‪2900‬‬ ‫‪1.475‬‬
‫‪2800‬‬ ‫‪1.4777‬‬
‫‪2700‬‬ ‫‪1.4805‬‬
‫‪2620‬‬ ‫‪1.483‬‬
‫‪2350‬‬ ‫‪1.4402‬‬
‫‪2100‬‬ ‫‪1.4041‬‬
‫‪1850‬‬ ‫‪1.3707‬‬
‫‪1600‬‬ ‫‪1.3392‬‬
‫‪1350‬‬ ‫‪1.3086‬‬
‫‪1100‬‬ ‫‪1.2808‬‬
‫‪850‬‬ ‫‪1.2521‬‬
‫‪600‬‬ ‫‪1.2234‬‬
‫‪350‬‬ ‫‪1.1891‬‬
‫‪159‬‬ ‫‪1.1529‬‬
‫ &
‪107‬‬

‫‪-24‬ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه ي ﺷﺮﻛﺖ ﻧﻔـﺖ ﺷـﻤﺎره ‪4‬در ﺳـﺮ ﭼـﺎه داراي ﺷـﺮاﻳﻂ ‪200psig‬و‪75‬درﺟـﻪ‬
‫ﻓﺎراﻧﻬﺎﻳﺖ اﺳﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺎز‪-‬ﻧﻔﺖ ﻣﺤﻠﻮل را ﺑﺮاي ﻓﺸﺎر در ﻧﻘﻄﻪ ي ﺣﺒﺎي وﺑـﺎﻻي ان ﺑﺪﺳـﺖ‬
‫آورﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪SCF‬‬
‫‪Rs = Rssb‬‬ ‫‪at P‬‬ ‫‪≥ Pb‬‬ ‫‪Rs = 780‬‬
‫‪STB‬‬

‫‪ -25‬ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه ي ﺷـﺮﻛﺖ ﻧﻔـﺖ ﺷـﻤﺎر‪4‬در ﺳـﺮ ﭼـﺎه داراي ﺷـﺮاﻳﻂ ‪200psig‬و‪75‬درﺟـﻪ‬
‫ﻓﺎراﻧﻬﺎﻳﺖ اﺳﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺎز‪-‬ﻧﻔﺖ ﻣﺤﻠﻮل را ﺑﺮاي ﻓﺸﺎر در ﻧﻘﻄﻪ ي ﺣﺒﺎي وﭘﺎﻳﻴﻦ ﺗﺮآن ﺑﺪﺳﺖ‬
‫آورﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪Bosb‬‬
‫)‪Rs = Rs sb – (RSDb . RSD‬‬ ‫‪P‬‬ ‫‪≥ Pb‬‬
‫‪Bo Db‬‬
‫‪1.483‬‬
‫)‪Rs = 780 – (854-RSD‬‬
‫‪1.6‬‬
‫‪P‬‬ ‫‪Bo‬‬ ‫‪Rs‬‬
‫‪5000‬‬ ‫‪1.4295‬‬
‫‪4500‬‬ ‫‪1.439‬‬
‫‪4000‬‬ ‫‪1.449‬‬
‫‪3500‬‬ ‫‪1.4602‬‬
‫‪3000‬‬ ‫‪1.4725‬‬
‫‪2900‬‬ ‫‪1.475‬‬
‫‪2800‬‬ ‫‪1.4777‬‬
‫‪2700‬‬ ‫‪1.4805‬‬
‫‪Pb – 2620‬‬ ‫‪1.483‬‬ ‫‪780‬‬
‫‪2350‬‬ ‫‪1.4402‬‬ ‫‪695.65‬‬
‫‪2100‬‬ ‫‪1.4041‬‬ ‫‪622.43‬‬
‫‪1850‬‬ ‫‪1.3705‬‬ ‫‪555.7‬‬
‫‪1600‬‬ ‫‪1.3392‬‬ ‫‪492.67‬‬
‫‪1350‬‬ ‫‪1.3086‬‬ ‫‪532.42‬‬
‫‪1100‬‬ ‫‪1.2808‬‬ ‫‪374.03‬‬
‫‪850‬‬ ‫‪1.2521‬‬ ‫‪316.56‬‬
‫‪600‬‬ ‫‪1.2234‬‬ ‫‪259.1‬‬
‫‪3500‬‬ ‫‪1.1891‬‬ ‫‪195.14‬‬
‫‪159‬‬ ‫‪1.1529‬‬ ‫‪133.97‬‬
 ‫‪ 
   
108‬‬

‫‪ -26‬دﺳﺘﺎوردﻫﺎي ﺳﻮال ﻫﺎي ‪24‬و‪25‬را ﺑﮕﻮﻧﻪ اي ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺎز‪-‬ﻧﻔﺖ ﻣﺤﻠـﻮل در ﺑﺮاﺑـﺮ ﻓﺸـﺎر‬
‫ﺑﻜﺸﻴﺪ‪ .‬اﻳﺎرﻳﺨﺖ ﻧﻤﻮدار درﺳﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬

‫‪p‬‬ ‫‪Rs‬‬
‫‪5000‬‬ ‫‪780‬‬
‫‪4500‬‬ ‫‪780‬‬
‫‪4000‬‬ ‫‪780‬‬
‫‪3500‬‬ ‫‪780‬‬
‫‪3000‬‬ ‫‪780‬‬
‫‪2900‬‬ ‫‪780‬‬
‫‪2800‬‬ ‫‪780‬‬
‫‪2700‬‬ ‫‪780‬‬
‫‪2620‬‬ ‫‪780‬‬
‫‪2350‬‬ ‫‪695.65‬‬
‫‪2100‬‬ ‫‪622.43‬‬
‫‪1850‬‬ ‫‪555.7‬‬
‫‪1600‬‬ ‫‪492.67‬‬
‫‪1350‬‬ ‫‪432.42‬‬
‫‪1100‬‬ ‫‪374.03‬‬
‫‪850‬‬ ‫‪316.56‬‬
‫‪600‬‬ ‫‪259.1‬‬
‫‪350‬‬ ‫‪195.14‬‬
‫‪159‬‬ ‫‪133.97‬‬
‫ &
‪109‬‬

‫‪ -27‬دﺳﺘﺎوردﻫﺎي ﺳﻮال ﻫﺎي ‪22‬و‪25‬را ﺑﮕﻮﻧﻪ ي ﺿـﺮﻳﺐ ﺣﺠﻤـﻲ ﺳـﺎزﻧﺪ در ﺑﺮاﺑـﺮ ﻧﺴـﺒﺖ‬
‫ﮔﺎز‪-‬ﻧﻔﺖ ﻣﺤﻠﻮل را ﺑﻜﺸﻴﺪ‪ .‬ﭼﻪ ﭼﻴﺰي در ان دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫;‪:L‬‬

‫‪Rs‬‬ ‫‪Bo‬‬
‫‪780‬‬ ‫‪1.483‬‬
‫‪695.65‬‬ ‫‪1.4402‬‬
‫‪622.43‬‬ ‫‪1.4041‬‬
‫‪555.7‬‬ ‫‪1.3707‬‬
‫‪492.67‬‬ ‫‪1.3392‬‬
‫‪432.42‬‬ ‫‪1.3086‬‬
‫‪374.03‬‬ ‫‪1.2808‬‬
‫‪316.56‬‬ ‫‪1.2521‬‬
‫‪259.1‬‬ ‫‪1.2234‬‬
‫‪195.14‬‬ ‫‪1.1891‬‬
‫‪133.97‬‬ ‫‪1.1529‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﻳﺎزدﻫﻢ‬

‫‪ -1‬ﺑﺘﺎزﮔﻲ ﭼﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري رﺳﻴﺪه اﺳﺖ اﻳﻦ ﭼﺎه ﻧﻔﺘﻲ ﺑـﺎ ‪40.3 API‬وﮔﺎزﺑـﺎ ﺳـﻨﮕﻴﻨﻲ‬
‫وﻳﮋه ي ‪ 0.756‬در ‪Scf/STB 1000‬را ﻓـﺮاوري ﻣـﻲ ﻛﻨﺪﻧﺴـﺒﺖ ﮔـﺎز=ﻧﻔـﺖ ﻓـﺮاوري ﺷـﺪه‬
‫ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ ﺑﺎ ﻓﺮض اﻳﻨﻜﻪ ﻓﺸﺎر ﻣﺨﺰن ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻓﺸﺎر ﻧﻘﻄﻪ ﺣﺒـﺎب ﻧﻔـﺖ ﻣﺨـﺰن‬
‫ﺑﺎﺷﺪﻓﺸﺎر ﻧﻘﻄﻪ ي ﺣﺒﺎب را در‪205‬درﺟﻪ ﻓﺎراﻧﻬﺎﻳﺖ ﻣﺨﺰن ﺑﺪﺳﺖ اورﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪c N = 187.77‬‬ ‫‪→ Pb = 3391.9395 Psia‬‬

‫‪ -2‬ﺑﺘﺎزﮔﻲ ﭼﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري رﺳﻴﺪه اﺳﺖ اﻳﻦ ﭼﺎه ﻧﻔﺘﻲ ﺑﺎ ‪39 API‬وﮔﺎزﺑﺎ ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳـﮋه‬
‫ي ‪ 0.950‬در‪589Scf/STB‬را ﻓﺮاوري ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺎز‪ -‬ﻧﻔﺖ ﻓﺮاوري ﺷﺪه ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ ﻣﺎﻧـﺪه‬
‫اﺳﺖ ﺑﺎ ﻓﺮض اﻳﻨﻜﻪ ﻓﺸﺎر ﻣﺨﺰن ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻓﺸﺎر ﻧﻘﻄﻪ ﺣﺒﺎب ﻧﻔﺖ ﻣﺨﺰن ﺑﺎﺷﺪﻓﺸﺎر ﻧﻘﻄـﻪ ي‬
‫ﺣﺒﺎب را در‪250‬درﺟﻪ ﻓﺎراﻧﻬﺎﻳﺖ ﻣﺨﺰن ﺑﺪﺳﺖ اورﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪c N = 114.20‬‬ ‫‪→ Pb = 2053.05 Psia‬‬
 ‫‪ 
   
112‬‬

‫‪ -3‬اﻧﺪاره ﻫﺎي ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺎز‪-‬ﻧﻔﺖ ﻣﺤﻠﻮل ﺑﺮاي ﻓﺸﺎرﻫﺎي زﻳﺮﻓﺸﺎر ﻧﻘﻄﻪ ي ﺣﺒﺎب ﻧﻔﺖ ﻣﺨـﺰن‬
‫ﭘﺮﺳﺶ ‪ 1‬را ﺑﺮاورد ﻛﻨﻴﺪﺑﺎ ﻓﺸﺎر‪ psig 3150‬آﻏﺎز ﻛﻨﻴﺪ وان را ﺑﻪ اﻧﺪازه ي‪ psig500‬درﻫـﺮ ﺑـﺎر‬
‫ﻛﺎﻫﺶ دﻫﻴﺪ‪.‬ﺗﺎ ﺑﻪ ﻓﺸﺎر ‪ psig150‬ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪P‬‬ ‫‪RS‬‬
‫‪3150 + 14.7‬‬ ‫‪920.5‬‬
‫‪2664.7‬‬ ‫‪749.54‬‬
‫‪2164.7‬‬ ‫‪585.06‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪664.7‬‬ ‫‪145.53‬‬

‫‪150+14.7‬‬ ‫‪30.79‬‬

‫‪ -4‬اﻧﺪازه ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺎز‪-‬ﻧﻔﺖ ﻣﺤﻠﻮل را ﺑﺮاي اﻧﺪازه ﻫﺎي ﮔﻮﻧـﺎﮔﻮن ﻓﺸـﺎر ﻛﻤﺘـﺮاز ﻓﺸـﺎرﻧﻘﻄﻪ‬
‫ﺣﺒﺎب ﻧﻔﺖ ﻣﺨﺰن ﭘﺮﺳﺶ ‪2‬راﺑﺮآوردﻛﻨﻴﺪ‪.‬ﺑﺎﻓﺸﺎر ‪ psig1900‬آﻏﺎز ﻛﻨﻴﺪ وآن را ﻛـﺎﻫﺶ دﻫﻴـﺪ‬
‫ﺗﺎﺑﻪ ﻓﺸﺎر‪ 150paig‬ﺑﺮﺳﻴﺪ‪ .‬در ﻫﺮﻣﺮﺗﺒﻪ ﻓﺸﺎر را‪150paig‬ﺗﻐﻴﻴﺮ دﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪P‬‬ ‫‪RS‬‬
‫‪1900+14.7‬‬ ‫‪542.09‬‬
‫‪1264.7‬‬ ‫‪492.00‬‬
‫‪1614.7‬‬ ‫‪441.77‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪314.7‬‬ ‫‪66.53‬‬

‫‪150+14.7‬‬ ‫‪33.02‬‬
‫ &
‪113‬‬

‫‪ -5‬ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺤﻠﻮل ﻫﺎي آرﻣﺎﻧﻲ ﭼﮕﺎﻟﻲ ﻣﺎﻳﻌﻲ ﻫﻴـﺪروﻛﺮﺑﻨﻲ ﺑـﺎآﻣﻴﺰه زﻳـﺮ راﺑﺪﺳـﺖ‬
‫آورﻳﺪ‪.‬‬
‫آﻣﻴﺰه )ﻛﺴﺮﻣﻮﻟﻲ(‬ ‫ﺟﺰء‬
‫‪0.025‬‬ ‫ﭘﺮوﭘﺎن‬
‫‪0.225‬‬ ‫اﻳﺰوﺑﻮﺗﺎن‬
‫‪0.65‬‬ ‫ﻧﺮﻣﺎل ﭘﻨﺘﺎن‬
‫‪1.0000‬‬

‫;‪:L‬‬
‫‪mi‬‬
‫‪∑ xi × MWi = ∑ mi = 57.769‬‬ ‫‪1bm‬‬ ‫‪∑Vi = ∑ Pi = 1.610‬‬ ‫‪ft 3‬‬

‫= ‪ρ‬‬
‫‪∑ mi = 35.878 lb‬‬
‫‪∑Vi‬‬
‫‪oil‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪ft‬‬

‫‪ -6‬ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺤﻠﻮل ﻫﺎي آرﻣﺎﻧﻲ ﭼﮕﺎﻟﻲ ﻣﺎﻳﻌﻲ ﻫﻴـﺪروﻛﺮﺑﻨﻲ ﺑـﺎآﻣﻴﺰه زﻳـﺮ راﺑﺪﺳـﺖ‬
‫آورﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻛﺴﺮ ﻣﻮﻟﻲ‬ ‫ﺟﺰء‬
‫‪0.225‬‬ ‫ﻧﺮﻣﺎل ﭘﻨﺘﺎن‬
‫‪0.425‬‬ ‫ﻫﮕﺰان‬
‫‪0.350‬‬ ‫ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻫﭙﺘﺎن‬
‫‪1.0000‬‬

‫وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻫﭙﺘﺎن ﻫﺎ‪:‬‬

‫ﮔﺮاﻧﺮوي ‪0.8515‬‬
‫وزن ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻲ ‪219 lb/lb mole‬‬
 ‫‪ 
   
114‬‬

‫;‪:L‬‬
‫‪∑ mi = ∑ xiMWi = 88.72 1b‬‬ ‫‪∑ Vi = 2.791‬‬ ‫‪ft‬‬ ‫‪3‬‬

‫= ‪ρ‬‬
‫‪∑ mi = 47.503 lb‬‬
‫‪∑ Vi‬‬
‫‪oil‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪ft‬‬

‫‪ -7‬ﺑﻪ ﻛﻤﻚ داده ﻫﺎي ﻧﮕﺎره ي‪6‬ﭼﮕﺎﻟﻲ ﮔﻮﻧﻪ اي ﻣﺎﻳﻊ ﻣﺨﺰﻧﻲ راﺑﺪﺳﺖ اورﻳـﺪاﻳﻦ ﻣـﺎﻳﻊ در‬
‫ﻧﻘﻄﻪ ي ﺣﺒﺎب اﺳﺖ و ﻓﺸﺎر‪ psig 1763‬و دﻣﺎي ﻣﺨﺰن ‪250‬درﺟﻪ ﻓﺎراﻧﻬﺎﻳﺖ اﺳﺖ‪.‬ﻛﺴﺮ ﻣـﻮﻟﻲ‬
‫اﺟﺰاي ﺟﺮﻳﺎن ﭼﺎه در زﻳﺮ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‬
‫ﻛﺴﺮ ﻣﻮﻟﻲ‬ ‫ﺟﺰء‬
‫‪0.0879‬‬ ‫ﺳﻮﻟﻔﻴﺪ ﻫﻴﺪروژن‬
‫‪0.0270‬‬ ‫دي اﻛﺴﻴﺪ ﻛﺮﺑﻦ‬
‫‪0.0009‬‬ ‫ﻧﻴﺘﺮوژن‬
‫‪0.2112‬‬ ‫ﻣﺘﺎن‬
‫‪0.0763‬‬ ‫اﺗﺎن‬
‫‪0.0703‬‬ ‫ﭘﺮﭘﺎن‬
‫‪0.0147‬‬ ‫اﻳﺰو ﺑﻮﺗﺎن‬
‫‪0.0428‬‬ ‫ﻧﺮﻣﺎل ﺑﻮﺗﺎن‬
‫‪0.0171‬‬ ‫اﻳﺰو ﭘﻨﺘﺎن‬
‫‪0.0237‬‬ ‫ﻧﺮﻣﺎل ﭘﻨﺘﺎن‬
‫‪0.0248‬‬ ‫ﻫﮕﺰان‬
‫‪0.4033‬‬ ‫ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻫﭙﺘﺎن‬
‫‪1.0000‬‬

‫وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻫﭙﺘﺎن‪:‬‬

‫ﮔﺮاوﻳﺘﻲ ‪0.8500‬‬
‫وزن ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻲ‪215 lb/lb mole‬‬
‫ &
‪115‬‬

‫ﭘﺎﺳﺦ ﺧﻮد را ﺑﺎ اﻧﺪازه ي آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ‪42.12 lb/cu.ft‬ﻧﻴﺰ ﺑﺴﻨﺠﻴﺪ‪.‬‬

‫;‪:L‬‬
‫اﺑﺘﺪا ﻳﻚ ﺣﺪس ﻣﻲ زﻧﻴﻢ و از ﻧﻤﻮدار ‪ 11–2‬ﻳﺎ ﻣﻘﺪار ‪ ρ‬ﻣﺘـﺎن و اﺗـﺎن را ﭘﻴـﺪا ﻣـﻲ ﻛﻨـﻴﻢ‬

‫= ‪ρo‬‬
‫‪∑ x MW‬‬ ‫‪i‬‬ ‫‪i‬‬
‫آﻧﮕﺎه ﻃﺒﻖ ﻓﺮﻣﻮل‬
‫‪x MW‬‬
‫‪∑ ρi‬‬ ‫‪i‬‬ ‫‪i‬‬

‫ﻣﻘﺪار ﭼﮕﺎﻟﻲ ﻧﻔﺖ را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ و ﺳﭙﺲ ﻳﻚ ‪ρ‬دﻳﮕﺮي ﺣـﺪس ﻣـﻲ زﻧـﻴﻢ ﺳـﭙﺲ‬
‫ﻫﻤﻴﻦ ﻣﺮاﺣﻞ را ﻃﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ و ﻳﻚ ‪ ρ‬ﺟﺪﻳﺪي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ‬
‫ﺣﺎل‪ :‬ﻃﺒﻖ ﻧﻤﻮدار رو ﺑﻪ رو‬

‫ﻧﻤﻮدار ‪11-5‬‬

‫‪Peml‬‬

‫ﺟﻮاب ﻧﻬﺎﻳﻲ‬

‫‪Pressure‬‬

‫‪ρ assume1 = 42 → ρ C1 = 19.212, ρ C 2 = 28.734‬‬

‫‪1b‬‬
‫‪∑ m = 80.6291b, ∑V = 1.8866‬‬ ‫‪ft 3 ρ Cal1 = 42.734‬‬
‫‪ft 3‬‬
‫‪Passume 2 = 45 → ρ C1 = 20.562, ρ C 2 = 29.5515‬‬
‫‪1b‬‬
‫‪∑ m = 80.6291b, ∑V = 1.859‬‬ ‫‪ft 3 ρ Cal 2 = 43 / 371‬‬
‫‪ft 3‬‬
 ‫‪ 
   
116‬‬

‫‪1b‬‬
‫‪ ρ Cal 2 = 42.93‬در ﺣﺎﻟﺖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬ ‫←‬ ‫از ﻧﻤﻮدار‪11-5‬‬
‫‪ft 3‬‬
‫ﺣﺎل اﺛﺮ دﻣﺎ و ﻓﺸﺎر‪:‬‬
‫‪ : ∆ρ ( P ) = 1.2736 → ρ = 44.205 at P = Pb , T = TSC‬اﺛﺮ ﻓﺸﺎر‬
‫‪1b‬‬
‫‪ : ∆ρ (T ) = −4.5057 → ρ = 39.699‬اﺛﺮ دﻣﺎ‬ ‫‪, at P = Pb , T = Tres‬‬
‫‪cu. ft‬‬

‫‪ -8‬ﺑﻪ ﻛﻤﻚ داده ﻫﺎي در ﻧﮕﺎره ي ‪ 11-2‬ﭼﮕﺎﻟﻲ ﮔﻮﻧﻪ اي ﻣﺎﻳﻊ ﻣﺨﺰﻧﻲ در ﻧﻘﻄـﻪ ي ﺣﺒـﺎﺑﺶ‬
‫در ‪ 2385 Psia‬و دﻣﺎي ﻣﺨﺰن ‪ 205 oF‬را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪ .‬آﻣﻴﺰه ي ﺟﺮﻳﺎن ﭼﺎه در زﻳﺮ داده‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫آﻣﻴﺰه )ﻛﺴﺮ ﻣﻮﻟﻲ(‬ ‫ﺟﺰو‬
‫‪0.4642‬‬ ‫ﻣﺘﺎن‬
‫‪0.0637‬‬ ‫اﺗﺎن‬
‫‪0.0561‬‬ ‫ﭘﺮوﭘﺎن‬
‫‪0.0119‬‬ ‫اﻳﺰوﺑﻮﺗﺎن‬
‫‪0.0382‬‬ ‫ﻧﺮﻣﺎل ﺑﻮﺗﺎن‬
‫‪0.0168‬‬ ‫اﻳﺰوﭘﻨﺘﺎن‬
‫‪0.0195‬‬ ‫ﻧﺮﻣﺎل ﭘﻨﺘﺎن‬
‫‪0.0285‬‬ ‫ﻫﮕﺰان ﻫﺎ‬
‫‪0.3010‬‬ ‫ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻫﭙﺘﺎن‬
‫‪1.0000‬‬

‫وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻫﭙﺘﺎن ﻫﺎ‪:‬‬

‫‪0.85‬‬
‫‪202 lb/ lbmole‬‬ ‫ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه وزن ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻲ‬
‫;‪:L‬‬
‫‪Wc 2 + Wn 2‬‬ ‫‪W‬‬
‫= ‪W2‬‬ ‫‪,W 1 = c1‬‬ ‫اﺑﺘﺪا از ﻓﺮﻣﻮل‬
‫‪Wmix − WC1 − WCo 2‬‬ ‫‪Wmix‬‬
‫ &
‪117‬‬

‫‪W1 = 9.2346 , W2 = 2.6173‬‬ ‫ﻣﻘﺪار ‪ W1‬و ‪ W2‬را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲ آورﻳﻢ‬

‫ﺳﭙﺲ ﭼﮕﺎﻟﻲ ‪ ρ 3+‬را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫‪1b‬‬
‫‪M C 3+ = 71.268 1b ,VC 3+ = 1.4321 ft 3 → ρ C 3+ = 49.764‬‬
‫‪ft 3‬‬
‫ﺳﭙﺲ از ﻧﻤﻮدار‪ 11.6‬ﻳﺎ از ﻓﺮﻣﻮل‬
‫‪1b‬‬
‫‪ρ o = 42.787‬‬ ‫‪at PSC , TSC‬‬ ‫ﻣﻘﺪار ‪ ρ‬را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ‬
‫‪cu. ft‬‬
‫→ ‪∆ρ ( p ) = 1.283 , ∆ρ (T ) = 4.518‬‬
‫‪1b‬‬
‫‪ρ = 39.5522‬‬ ‫‪atP = Pb , T = 205 o F‬‬
‫‪cu. ft‬‬

‫‪ -9‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ‪ 11-8‬را دوﺑﺎره ﭘﺎﺳﺦ دﻫﻴﺪ ﻧﮕﺎره ي ‪ 11-6‬را ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺒﺮﻳﺪ‪ .‬ﭘﺎﺳﺦ ﺧﻮد را ﺑﺎ اﻧـﺪازه‬
‫ي آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ‪ 39.05 lb/ cu.ft‬ﻧﻴﺰ ﺑﺴﻨﺠﻴﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪w1 = 3.1331 , w2 = 2.24‬‬ ‫‪MWare = 108.12‬‬
‫ﻣﻘﺪار و ﺣﺠﻢ‪ H2s‬ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ در ‪ ρ c 3+‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﻮد‪.‬‬

‫∑‬ ‫‪mc 3+ + mH 2S = 101.23 1bm‬‬

‫‪∑V‬‬ ‫‪c 3+‬‬ ‫‪+VH 2 s = 2.0129 ft‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪→ ρ c3+ = 50.289‬‬
‫‪From‬‬ ‫‪fig 11.6‬‬
‫‪ρoil = 47.708 at T = 60o F , P = 14.7 Psi‬‬ ‫) در ﺷﺮاﻳﻂ اﺳﺘﺎﻧﺪارد(‬
‫‪∆ρ (p)=0/54198‬‬ ‫‪ρ= 48/25‬‬ ‫‪at P = Pb , T = 60o F‬‬

‫‪∆ρ (T)=-5/376‬‬ ‫‪ρ= 42/8734 at P,Pb , T = 250o F‬‬

‫‪∆ρ (H2s)=-0/2255‬‬ ‫‪ρ=42/6479 at P = Pb , T = 250 f H2s adj‬‬

 ‫‪ 
   
118‬‬

‫‪ -10‬ﺣﻼﻟﻴﺖ ﮔﺎز زﻳﺮ در ﻳﻚ ﻧﻔﺖ اﻧﺒﺎري ﺑـﺎ ‪ 40.3 oAPI‬در ﻓﺸـﺎر ‪ 3385 Psia‬و دﻣـﺎي‬
‫‪ 205 oF‬ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 1000 SCF / STB‬اﺳﺖ‪ .‬ﭼﮕﺎﻟﻲ ﻣﺎﻳﻊ ﻣﺨﺰن را در ‪ 3385 Psia‬و ‪205 oF‬‬
‫ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
‫آﻣﻴﺰه )ﻛﺴﺮ ﻣﻮﻟﻲ(‬ ‫ﺟﺰو‬
‫‪0.7832‬‬ ‫ﻣﺘﺎن‬
‫‪0.0965‬‬ ‫اﺗﺎن‬
‫‪0.0663‬‬ ‫ﭘﺮوﭘﺎن‬
‫‪0.0098‬‬ ‫اﻳﺰوﺑﻮﺗﺎن‬
‫‪0.0370‬‬ ‫ﻧﺮﻣﺎل ﺑﻮﺗﺎن‬
‫‪0.0063‬‬ ‫اﻳﺰوﭘﻨﺘﺎن‬
‫‪0.0064‬‬ ‫ﻧﺮﻣﺎل ﭘﻨﺘﺎن‬
‫‪0.0037‬‬ ‫ﻫﮕﺰان ﻫﺎ‬
‫‪0.0007‬‬ ‫ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻫﭙﺘﺎن‬
‫‪1.0000‬‬

‫;‪:L‬‬
‫‪MWc7+ = 218 , γ = 0.85‬‬
‫در اﻳﻦ روش ﺣﺠﻢ و ﺟﺮم ﻳﻚ ﺷﺒﻜﻪ ﻧﻔﺖ را در ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ‪ ρ c 3+‬ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﻲ دﻫﻴﻢ‪:‬‬

‫‪W1 = 9.5381 , W2 = 2.4351‬‬

‫‪Mass of 1 STB = 288.44‬‬ ‫‪MWave = 346.01‬‬

‫‪ρ c 3+ = 50.039 1b‬‬ ‫‪→ ρo = 42.8405 1b‬‬ ‫‪at Tsc , Pse‬‬

‫‪ft 3‬‬ ‫‪ft 3‬‬
‫‪∆ρ(p)= 1.28‬‬ ‫‪ρ(P , 60) = 44.12‬‬

‫‪∆ρ(T) = -4.5139‬‬ ‫‪ρ = 39.6 1b‬‬ ‫‪at P = 3385 , T = 205o F‬‬

‫‪ft 3‬‬
‫ &
‪119‬‬

‫‪ -11‬ﺣﻼﻟﻴﺖ ﮔﺎز زﻳﺮ را در ﮔﻮﻧﻪ اي ﻧﻔـﺖ اﻧﺒـﺎري ﺑـﺎ ‪39.0 oAPI‬در ﻓﺸـﺎر ‪ 1763 Psia‬و‬
‫‪o‬‬
‫‪F‬‬ ‫دﻣﺎي ‪ 250 oF‬ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 589 SCF/ STB‬اﺳﺖ‪ .‬ﭼﮕـﺎﻟﻲ ﻣـﺎﻳﻊ ﻣﺨـﺰن را در ‪ 1763 Psia‬و‬
‫‪ 250‬ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
‫آﻣﻴﺰه )ﻛﺴﺮ ﻣﻮﻟﻲ(‬ ‫ﺟﺰو‬
‫‪0.1521‬‬ ‫ﺳﻮﻟﻔﻴﺪﻫﻴﺪروژن‬
‫‪0.0592‬‬ ‫دي اﻛﺴﻴﺪ ﻛﺮﺑﻦ‬
‫‪0.0023‬‬ ‫ﻧﻴﺘﺮوژن‬
‫‪0.5039‬‬ ‫ﻣﺘﺎن‬
‫‪0.1421‬‬ ‫اﺗﺎن‬
‫‪0.0857‬‬ ‫ﭘﺮوﭘﺎن‬
‫‪0.0109‬‬ ‫اﻳﺰوﭘﺮوﺗﺎن‬
‫‪0.0261‬‬ ‫ﻧﺮﻣﺎل ﭘﻮﺗﺎن‬
‫‪0.0053‬‬ ‫اﻳﺰوﭘﻨﺘﺎن‬
‫‪0.081‬‬ ‫ﻧﺮﻣﺎل ﭘﻨﺘﺎن‬
‫‪0.0025‬‬ ‫ﻫﮕﺰان ﻫﺎ‬
‫‪0.0009‬‬ ‫ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻫﭙﺘﺎن ﻫﺎ‬
‫‪1.0000‬‬

‫;‪:L‬‬
‫‪Mass of 1 STB = 290.64‬‬
‫‪W1 = 3.7524‬‬ ‫‪Wl = 2/B 21‬‬ ‫‪MWare = 333.26‬‬

‫‪∑V‬‬ ‫‪c 3+‬‬ ‫‪= 6.1068 ft 3‬‬ ‫‪→ ρ c 3+ = 50.757‬‬

‫‪poil‬‬ ‫‪= 47.702‬‬ ‫‪at PS.c , Ts.c‬‬

‫‪∆ρ(p) = 0.542 ,‬‬ ‫‪ρ= 48.24 at P = pb , T = 60o F‬‬
‫‪∆ρ (T) = 5.377‬‬ ‫‪ρ = 42.86 at P = Pb , T res‬‬
  
   
120

1b
∆ρ(H2s) = 0.1915 ρ= 42.66 at P = Pb , T = Tres
ft 3

‫ ﮔﺎز ﺑﺎ ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه‬.‫ اﺳﺖ‬1000 SCF/ STB ‫ ﻧﻔﺖ ﻓﺮآوري ﺷﺪه از ﭼﺎﻫﻲ‬-‫ ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺎز‬-12
‫ ﻣﺎﻳﻊ در ﻣﺨﺰن در ﻧﻘﻄﻪ ي ﺣﺒﺎﺑﺶ‬.‫ ﻓﺮآوري ﻣﻲ ﺷﻮد‬40.3 oAPI ‫ و ﻧﻔﺖ اﻧﺒﺎري ﺑﺎ‬0.756 ‫ي‬
.‫ اﺳﺖ ﭼﮕﺎﻟﻲ اﻳﻦ ﻣﺎﻳﻊ را در ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺨﺰن ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‬205 oF ‫ و‬3385 Psia ‫در‬
:L;
Mass of Gas :
 cu. f   1b mole  1b  1bm gas
R  ×   29 γg =
 STB   380.7 scf  1b mol  STB
Mass of gas = 57.588
Mass of Stock – Tank oil
1boil
cu. ft 141.5 cu. ft oil 1bwater
(5.615 )( (62.37 )
STB 131.5 + API 1b water / euf twater cu. ft water
1bmoil
=
STB
Mass of oil = 288.442
From fig 11-8 ρgas = 23.57
1b cu. ft
∑ m = 34603 STB , ∑V = 8.0581 STB → P mix = 42.21 at Psc , Ts.c

1b o
P = 39.71 at T = 205 F , P = 3385 Psi
ft 3

‫ = ﺟﺮم ﮔﺎز‬57.588 1b STB

‫ = ﺟﺮم ﻧﻔﺖ‬Mass of oil = 288.442 1b STB
From fig 11-8 ρgas = 23.57
‫ &
‪121‬‬

‫‪∑ m = 346.031b STB , ∑ V = 8.0581 cu. ft STB‬‬

‫‪Pmix = 42.9421b‬‬ ‫‪at P & T‬‬ ‫‪s.c‬‬
‫‪ft 3‬‬
‫‪P = 44.21 at P = 3385 , T = 60 o F‬‬
‫‪P = 39.71 1b‬‬ ‫‪at T = 205 o F , P = 3385‬‬
‫‪ft 3‬‬

‫‪ -13‬ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺎز‪ -‬ﻧﻔﺖ ﻓﺮآوري ﺷﺪه از ﭼـﺎﻫﻲ ‪ 589 SCF/ STB‬و ﺳـﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳـﮋه ي ﮔـﺎز‬
‫‪ 0.95‬و ﻧﻔﺖ اﻧﺒﺎري ‪ 29.0 oAPI‬اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺎﻳﻊ در ﻣﺨﺰن در ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺨﺰن در ﻧﻘﻄﻪ ي ﺣﺒـﺎﺑﺶ‬
‫در ‪ 1763 Psia‬و ‪ 250 oF‬اﺳﺖ ﻣﺎﻳﻊ ﻣﺨﺰﻧﻲ داراي ﺳﻪ درﺻﺪ وزﻧﻲ ﺳﻮﻟﻔﻴﺪ ﻫﻴﺪروژن اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﭼﮕﺎﻟﻲ اﻳﻦ ﻣﺎﻳﻊ را در ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺨﺰن ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪Mas of gas = 42.6239‬‬ ‫‪∆ρ (H2s) = -0.247‬‬
‫‪Mas of s.t = 290.64‬‬
‫‪From‬‬ ‫‪fig 11-8‬‬ ‫‪ρg = 27.8358‬‬
‫‪cu. ft‬‬
‫‪∑ m = 333.2 f‬‬ ‫‪1b‬‬
‫‪STB‬‬
‫‪,‬‬ ‫‪∑ V = 7.1463‬‬ ‫‪STB‬‬
‫‪Pmix = 46.636 1b‬‬ ‫‪, at Ps.c , Ts.c‬‬
‫‪ft 3‬‬
‫‪P = 47.2at P = Pb , Ts .c‬‬
‫‪P = 41.47 at P = Pb , T = Tres‬‬

‫‪ -14‬ﭼﮕﺎﻟﻲ ﻣﺎﻳﻊ ﻣﺨﺰن ﭘﺮﺳﺶ ‪ 11-13‬را در ﻓﺸﺎر آﻏـﺎزﻳﻦ ﻣﺨـﺰن ‪ 4800 Psia‬ﺑـﺎ ﺿـﺮﻳﺐ‬
‫ﺗﺮاﻛﻢ ﭘﺬﻳﺮي ﻫﻢ دﻣﺎي ﺑﻴﻦ ﻧﻘﻄﻪ ي ﺣﺒﺎب و ﻓﺸﺎر ‪ (14/5 × 10 -6 Psia-1) 4800 Psia‬ﺑـﻪ‬
‫دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫)‪ρo = ρob exp (Co (P-Pb‬‬ ‫‪ρ = 43.337 1b‬‬
‫‪ft 3‬‬
  
   
122

Psia ‫ را در ﻧﻘﻄﻪ ي ﺣﺒـﺎﺑﺶ‬11-10 ‫ ﺿﺮﻳﺐ ﺣﺠﻤﻲ ﺳﺎزﻧﺪ ﻧﻔﺖ ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪه در ﭘﺮﺳﺶ‬-15
.‫ ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‬205 oF ‫ و‬3385
ρ sto + 0.01357 Rs γ g
Bo = , ρ sto = 51.367 :L;
ρo R

Psia ‫ را در ﻧﻘﻄﻪ ي ﺣﺒـﺎﺑﺶ‬11-12 ‫ ﺿﺮﻳﺐ ﺣﺠﻤﻲ ﺳﺎزﻧﺪ ﻧﻔﺖ ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪه در ﭘﺮﺳﺶ‬-17
.‫ را ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺒﺮﻳﺪ‬11-9 ‫ روش ﻧﻤﻮﻧﻪ‬.‫ ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‬250 oF ‫ و‬1763
:L;
bbl
ρsto = 51.367 , Bo = 1.5519
STB

Psia ‫ را در ﻧﻘﻄﻪ ي ﺣﺒـﺎﺑﺶ‬11-13 ‫ ﺿﺮﻳﺐ ﺣﺠﻤﻲ ﺳﺎزﻧﺪ ﻧﻔﺖ ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪه در ﭘﺮﺳﺶ‬-18
.‫ را ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺒﺮﻳﺪ‬11-9 ‫ روش ﻧﻤﻮﻧﻪ‬.‫ ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‬250 oF ‫ و‬1763
:L;
mass of 1STB + mass of gass envolved from 1STB
Bo =
mass of 1STB rescrvoir barrel
scf 1b.md 1b
mass of gas= 589 × × 29 × γ g =
STB 380.7 scf 1b mol
1b gas
42.643
STB
1b oil
su. ft 141.5 cu. ft oil
mass of oil= 5.615 × × ×
STB 131.5 + API 1b whter
cu. ft water
1b water 1b oil
62.37 = 290.641
cu. ft water STBo
ρoil = 41.47 1b 3 moilR = 41.47 × 5.615 = 232.82
ft
1b
Bo = 1.4311
STB
‫ &
‪123‬‬

‫‪ -19‬ﭘﺮﺳﺶ ‪ 11-18‬را دوﺑﺎره ﭘﺎﺳﺦ دﻫﻴﺪ‪ ،‬ﻣﻌﺎدﻟﻪ ي ‪ 11-5‬را ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺒﺮﻳﺪ‪.‬‬

‫;‪:L‬‬
‫‪1b‬‬ ‫‪bb1‬‬
‫‪ρsto = 51.70‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪→ from Eq11 − 5 → Bo = 1.5219‬‬
‫‪ft‬‬ ‫‪STB‬‬

‫‪SCF/STB‬‬ ‫‪ -20‬ﭼﮕﺎﻟﻲ ﻣﺎﻳﻊ ﻣﺨﺰﻧﻲ را در ﻧﻘﻄﻪ ي ﺣﺒﺎﺑﺶ ‪ 2361 Psia‬و ‪ 225 oF‬ﺑﺎ داﺷﺘﻦ‬
‫‪γ STO = 37.0‬‬ ‫‪γg‬‬
‫ﺑـﻪ‬ ‫‪API‬‬ ‫و‬ ‫‪ Rsb = 973‬و ‪ bbl/STB‬ﻣﺨﺰن‪ Bob = 1.591‬و‪=1.010‬‬
‫دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪ρsto = 52.375‬‬ ‫‪ρoR = 4130L‬‬

‫‪ -21‬در ﻓﺸﺎرﻫﺎي زﻳﺮ ﻓﺸﺎر ﻧﻘﻄﻪ ي ﺣﺒﺎب‪ ،‬اﻧﺪازه ي ﺿﺮﻳﺐ ﺣﺠﻤﻲ ﺳـﺎزﻧﺪ ﻧﻔـﺖ ﭘﺮﺳـﺶ‬
‫‪ 11-1‬را ﺑﺮآورد ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬از ﻓﺸﺎر ‪ 2150 Psig‬آﻏﺎز ﻛﻨﻴﺪ و ﻓﺸﺎر را ﺑـﻪ اﻧـﺪازه ي ‪ 500 Psia‬در‬
‫ﻫﺮ ﺑﺎر ﻛﺎﻫﺶ دﻫﻴﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻓﺸﺎر ‪ 150 Psig‬ﺑﺮﺳﻴﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪P‬‬ ‫‪Rs‬‬ ‫‪Bo‬‬
‫‪P1 = 3150 + 14.7‬‬ ‫‪910.44‬‬ ‫‪1.12‬‬
‫‪P2 = P1 – 500‬‬ ‫‪`749.5‬‬ ‫‪1.1155‬‬
‫‪P3 = P2 – 500‬‬ ‫‪585‬‬ ‫‪1.105‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪Pf + 500‬‬ ‫‪145.5‬‬ ‫‪1.077‬‬
‫‪Pf = 150 + 14.7‬‬ ‫‪30.797‬‬ ‫‪1.07‬‬

‫‪11-2‬‬ ‫‪ -22‬در ﻓﺸﺎرﻫﺎي زﻳﺮ ﻓﺸﺎر ﻧﻘﻄﻪ ي ﺣﺒﺎب اﻧﺪازه ﺿﺮﻳﺐ ﺣﺠﻤﻲ ﺳﺎزﻧﺪ ﻧﻔﺖ ﭘﺮﺳﺶ‬
‫را ﺑﺮآورد ﻛﻨﻴﺪ از ﻓﺸﺎر ‪ 1900 Psig‬آﻏﺎز ﻛﻨﻴﺪ و ﻓﺸﺎر را ﺑﻪ اﻧﺪازه ي ‪ 150 Psi‬در ﻫـﺮ ﺑـﺎر‬
‫ﻛﺎﻫﺶ دﻫﻴﺪ‪ ،‬ﺗﺎ ﺑﻪ ﻓﺸﺎر ‪ 150 Psig‬ﺑﺮﺳﻴﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
 ‫‪ 
   
124‬‬

‫‪P‬‬ ‫‪Rs‬‬ ‫‪Bo‬‬

‫‪P1 = 1900 + 14/7‬‬ ‫‪542.09‬‬ ‫‪1.1336‬‬
‫‪P2 = P1 – 150‬‬ ‫‪492‬‬ ‫‪1.129‬‬
‫‪P3 = P2 – 150‬‬ ‫‪442.77‬‬ ‫‪1.126‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪Pf + 150+14.7‬‬ ‫‪33.02‬‬ ‫‪1.0965‬‬

‫‪ -23‬ﻧﻔﺘﻲ ﺳﻨﮕﻴﻦ داراي ﻓﺸﺎر ﻧﻘﻄﻪ ي ﺣﺒﺎب ‪ 4000 Psia‬در ‪ 225 R‬اﺳﺖ ﺿـﺮﻳﺐ ﺣﺠﻤـﻲ‬
‫ﺳﺎزﻧﺪ ﻧﻔﺖ در ﻧﻘﻄﻪ ي ﺣﺒﺎب ‪ bbl/STB‬ﻣﺨﺰن‪1.519‬اﺳﺖ‪ .‬ﺿﺮﻳﺐ ﺣﺠﻤﻲ ﺳـﺎزﻧﺪ ﻧﻔـﺖ از‬
‫ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬ ‫در ﻣﺴﻴﺮ آﻏﺎزﻳﻦ ﻣﺨﺰن ‪ 6250 Psig‬ﺑﺮآورد‬
‫‪bbl‬‬
‫‪Bo =1.4752‬‬ ‫))‪Bo = Bob exp (Co(Pb – P‬‬ ‫;‪:L‬‬
‫‪STB‬‬

‫‪ -24‬ﻧﻔﺘﻲ داراي ‪ Rsb = 410 SCF/STB , Bob = 1.255 bbl/STB‬و ‪ Pb = 2265 Psig‬در‬
‫‪ 214 oF‬اﺳﺖ‪ .‬ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه ي ﮔﺎز ﻓﺮآوري ﺷﺪه ‪ 0.811‬اﺳﺖ‪ .‬ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ ﻧﻔـﺖ اﻧﺒـﺎري ﺑﺮاﺑـﺮ‬
‫‪23.7API‬اﺳﺖ‪Bo .‬را در ‪ Pi=4070Psig‬ﺑﺪﺳﺖ آورﻳﺪ )‪Co=9×10^(-6‬را ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺒﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫‪bbl‬‬
‫‪Bo = 1.23‬‬ ‫;‪:L‬‬
‫‪STB‬‬

‫‪ -25‬رواﺑﻂ ﺑﺮاي ﺗﺨﻤﻴﻦ ﺧﻮاص ﻧﻔﺖ ﺳﻨﮕﻴﻦ در درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻣﺨﺰن ‪ 214 oF‬ﺑﻪ ﻛﺎر رﻓﺘـﻪ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺎز‪ -‬ﻧﻔﺖ ﻣﺤﻠﻮل‬ ‫ﺿﺮﻳﺐ ﺣﺠﻤﻲ ﺳﺎزﻧﺪ‬

‫‪R8‬‬ ‫‪Bo‬‬ ‫ﻓﺸﺎر‬
‫‪SCF/ STB‬‬ ‫‪ bbl/STB‬ﻣﺨﺰن‬
‫‪470‬‬ ‫‪1.263‬‬ ‫‪2502‬‬ ‫‪= Pb‬‬
‫‪393‬‬ ‫‪1.255‬‬ ‫‪2415‬‬
‫‪345‬‬ ‫‪1.231‬‬ ‫‪2165‬‬
‫‪298‬‬ ‫‪1.208‬‬ ‫‪1915‬‬
‫‪252‬‬ ‫‪1.187‬‬ ‫‪1665‬‬
‫‪208‬‬ ‫‪1.166‬‬ ‫‪1415‬‬
‫ &
‪125‬‬

‫ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺎز‪ -‬ﻧﻔﺖ ﻣﺤﻠﻮل‬ ‫ﺿﺮﻳﺐ ﺣﺠﻤﻲ ﺳﺎزﻧﺪ‬

‫‪R8‬‬ ‫‪Bo‬‬ ‫ﻓﺸﺎر‬
‫‪SCF/ STB‬‬ ‫‪ bbl/STB‬ﻣﺨﺰن‬
‫‪165‬‬ ‫‪1.146‬‬ ‫‪1165‬‬
‫‪124‬‬ ‫‪1.128‬‬ ‫‪915‬‬
‫‪85‬‬ ‫‪1.111‬‬ ‫‪665‬‬
‫‪50‬‬ ‫‪1.095‬‬ ‫‪415‬‬
‫‪18‬‬ ‫‪1.082‬‬ ‫‪165‬‬
‫داده ﻫﺎي ﺳﺮﭼﺎه ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ ﻓﺸﺎر ﻧﻘﻄﻪ ي ﺣﺒﺎب ‪ 2265 Psia‬اﺳﺖ‪ .‬ﺟﺪول ﺑﺎﻻ را ﺑﺮاي ﻧﻘﻄﻪ ي‬
‫ﺣﺒﺎب ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪∆ P = 2502 – 2265 = 237‬‬
‫در ﺟﺪول ﻓﻘﻂ از ﻓﺸﺎرﻫﺎ ﺑﻪ اﻧﺪازه ‪ 237‬ﻛﻢ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬

‫‪ -26‬اﻧﺪازه ي ﺿﺮﻳﺐ ﺗﺮاﻛﻢ ﭘﺬﻳﺮي ﻫﻢ دﻣﺎ را ﺑﺮاي ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮدن در ‪ 4000 Psia‬ﺑﺮاي ﻧﻔـﺖ‬
‫ﺳﻨﮕﻴﻦ ﭘﺮﺳﺶ ‪ 11-1‬ﺑﺮآورد ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪P > Pb = 4000 , Apt = 40.3 ,‬‬ ‫‪γ‬‬ ‫‪g‬‬
‫‪= 0756 , Rs = 1000 , T = 205‬‬
‫‪Co = 1.677‬‬ ‫‪× 10‬‬ ‫‪-5‬‬
‫‪Psi‬‬ ‫‪-1‬‬

‫‪ -27‬اﻧﺪازه ي ﺿﺮﻳﺐ ﺗﺮاﻛﻢ ﭘﺬﻳﺮي ﻫﻢ دﻣﺎ را ﺑﺮاي ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮدن در ‪ 3500 Psia‬ﺑﺮاي ﻧﻔـﺖ‬
‫ﺳﻨﮕﻴﻦ ﭘﺮﺳﺶ ‪ 11-2‬ﺑﺮآورد ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪P > Pb = 3500‬‬ ‫‪Co= 1.4807‬‬ ‫‪× 10‬‬ ‫‪-5‬‬
‫‪Psi‬‬ ‫‪-1‬‬

‫‪ -28‬اﻧﺪازه ﺿﺮﻳﺐ ﺗﺮاﻛﻢ ﭘﺬﻳﺮي ﻫﻢ دﻣﺎ را ﺑﺮاي ‪ 2000 Psia‬ﺑﺮآورد ﻛﻨﻴﺪ ﭘﺮﺳـﺶ ‪ 11-26‬را‬
‫ﭘﺎﺳﺦ دﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪P<Pb‬‬ ‫‪Co= 1.987‬‬ ‫×‬ ‫‪10‬‬ ‫‪-4‬‬
‫‪Psi‬‬ ‫‪-1‬‬
‫‪, Co = 1.939‬‬ ‫‪× 10‬‬‫‪-4‬‬
‫‪Psi‬‬ ‫‪-1‬‬

‫‪B-51/52‬‬ ‫از دو راﺑﻄﻪ‬

 ‫‪ 
   
126‬‬

‫‪1000 Psia‬‬ ‫‪ -29‬در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺶ ‪ 11-27‬اﻧﺪازه ي ﺿﺮﻳﺐ ﺗﺮاﻛﻢ ﭘﺬﻳﺮي ﻫـﻢ دﻣـﺎ را در‬
‫ﺑﺮآورد ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪P < Pb‬‬ ‫‪Co = 5.3789‬‬ ‫‪× 10‬‬ ‫‪-4‬‬
‫‪Psi‬‬ ‫‪-1‬‬
‫‪, Co = 5.5045‬‬ ‫‪× 10‬‬ ‫‪-4‬‬
‫‪Psi‬‬ ‫‪-1‬‬

‫‪ -30‬ﮔﺮاﻧﺮوي را ﺑﺮاي ﻧﻔﺖ ﺳﻨﮕﻴﻦ ﭘﺮﺳﺶ ‪ 11-24‬در ﻧﻘﻄﻪ ي ﺣﺒﺎب ﺑﺮآورد ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬

‫‪API=23.7‬‬ ‫‪T=214 F‬‬ ‫‪from fig 11.13 µoD=6 cp‬‬

‫‪Rsb= 410 scf/STB from fig 11.14‬‬ ‫=‪µo=1.1 cp at P=Pb =2265psig & T‬‬
‫‪214 F‬‬

‫‪ -31‬ﻛﺮاﻧﺮوي ﻧﻔﺖ ﺳﻨﮕﻴﻦ ﭘﺮﺳﺶ ‪ 11-24‬را در ﻓﺸﺎر ‪ 3000 Psia‬ﺑﺮآورد ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫;‪:L‬‬
‫‪µo=1.15 cp at P=Pb =2265 psig & T= 214 F‬‬

‫‪From fig 11.15‬‬ ‫‪µo=1.25‬‬ ‫‪at P=3000 psi & T=214 F‬‬

‫‪ -32‬ﻧﻔﺖ ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ داراي ﻓﺸﺎر ﻧﻘﻄﻪ ي ﺣﺒﺎب ‪ 1250 Psia‬در دﻣـﺎي ﻣﺨـﺰن ‪ 142 oF‬اﺳـﺖ‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺎز‪ -‬ﻧﻔﺖ ﻓﺮﻟﻮري ﺷﺪه ‪ 370 ssi/ STB‬ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه ي ﮔـﺎز ‪0.872‬و ﻧﻔـﺖ اﻧﺒـﺎري‬
‫‪ 40.2 oAPI‬اﺳﺖ ﻛﺮاﻧﺮوي در ﻓﺸﺎر آﻏﺎزﻳﻦ ﻣﺨﺰن ‪ 2880 Psia‬ﺑﺮآورد ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫;‪ :L‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﻮال ‪ 30‬و ‪ 31‬ﺣﻞ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -33‬ﻛﺸﺶ ﺳﻄﺤﻲ ﻧﺮﻣﺎل اﻛﺘﺎن را در ‪ 300 oF‬ﺑﺮآورد ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪P=351.5 & M = 114.231‬‬
‫‪ρl=0.56 gm/cc & ρg= 0.01 gm/cc‬‬

‫‪=9.46 dyne/cm‬‬
‫‪From fig 11.16‬‬ ‫‪=10 dyne/cm‬‬
‫ﻓﺼﻞ دوازدﻫﻢ‬

‫‪ -1‬ﻣﻌﺎدﻟﻪ ي راووﻟﺖ ‪ Σ Pj = Σxj Pvj = P‬را ﺑﺮاي ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن ﻣﻌﺎدﻟﻪ اي ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺒﺮﻳـﺪ‬
‫ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻴﺪ ﻳﻜﺮاﺳﺖ‪ ،‬آﻣﻴﺰه ي ﻓﺎز ﻣﺎﻳﻊ آﻣﻴﺨﺘﻪ اي دو ﺟﺰﻳﻲ ارﻣﺎﻧﻲ را ﺑﻪ دﺳـﺖ آورﻳـﺪ‪ .‬ﺑـﻪ‬
‫ﺳﺨﻦ دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﺑﻪ ﺣﺪس و ﺧﻄﺎ ﻧﻴﺎزي ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ .‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲ ﺗﻮان آﻣﻴﺰه ي ﻓﺎز ﮔﺎز را ﺑﺮاي‬
‫اﻳﻦ آﻣﻴﺨﺘﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ آورد؟‬
‫;‪:L‬‬
‫‪P1 = x1 PV1‬‬ ‫‪P2 = x2 PV2‬‬ ‫‪Pt = P1 +P2‬‬ ‫‪Pt = x1 PV1 + x2 PV2‬‬

‫‪∑ xi = 1 → x‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪+ x2 = 1‬‬

‫‪x1 PV 1‬‬ ‫‪x2 PV 2‬‬
‫‪X1 PV1 = y1 Pt‬‬ ‫= ‪y1‬‬ ‫‪,‬‬ ‫= ‪y2‬‬
‫‪Pt‬‬ ‫‪Pt‬‬

‫‪ -2‬ﻣﻌﺎدﻟﻪ ي ﮔﺴﺘﺮش ﻳﺎﻓﺘﻪ در ﭘﺮﺳﺶ‪ 12-1‬را ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﻛﺮدن ‪Ki‬ﺑﺮاي ‪ Pvi/P‬ﺑـﺮاي‬
‫ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﻣﻌﺎدﻟﻪ اي ﺑﻜﺎر ﺑﺒﺮﻳﺪ ﻛﻪ آﻣﻴﺰه ﻓـﺎز ﮔـﺎزي آﻣﻴﺨﺘـﻪ اي دو ﺟﺰﻳـﻲ واﻗﻌـﻲ را‬
‫ﻳﻜﺮاﺳﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ آورد ﺑﻪ ﺳﺨﻨﻲ دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﺑﻪ ﺣﺪس و ﺧﻄﺎ ﻧﻴﺎزي ﻧﺒﺎﺷـﺪ‪ .‬ﭼﮕﻮﻧـﻪ ﻣـﻲ ﺗـﻮان‬
‫آﻣﻴﺰه ي ﻣﺎﻳﻊ را ﺑﺮاي اﻳﻦ آﻣﻴﺨﺘﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ آورد‪.‬‬
 ‫‪ 
   
128‬‬

‫;‪:L‬‬
‫‪y1‬‬ ‫‪yi‬‬
‫∑‬ ‫‪xi = 1 ,‬‬
‫‪xi‬‬
‫‪= ki‬‬ ‫‪∑k‬‬ ‫‪=1‬‬
‫‪i‬‬

‫‪y1 y 2‬‬
‫‪+‬‬ ‫‪=1‬‬
‫‪k1 k 2‬‬
‫‪PV 1‬‬
‫‪x1 PV 1 = y1 Pt‬‬ ‫‪,‬‬ ‫‪x1 = y1‬‬ ‫‪x1 = y1‬‬ ‫‪, x2 = y2‬‬
‫‪Pt‬‬ ‫‪k1‬‬ ‫‪k2‬‬

‫‪ -3‬ﻣﻌﺎدﻟﻪ ي )‪ (12-7‬را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪ .‬ﻫﻤﻪ ي ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻫﺎ را ﻧﺸﺎن دﻫﻴﺪ‪.‬‬

‫;‪:L‬‬
‫‪Basis: n=nl+ ng=1‬‬
‫‪yi‬‬
‫‪Zi ×1= xi nl + yi ng‬‬ ‫‪= ki‬‬
‫‪xi‬‬
‫‪Zi = xi nl+ xi ki ng‬‬
‫‪zi‬‬ ‫‪Z‬‬
‫‪= n L + ki × ng → i = 1 − n g + k i ng‬‬
‫‪xi‬‬ ‫‪xi‬‬
‫‪zi‬‬ ‫‪zi‬‬ ‫‪zi‬‬
‫→ ‪= 1 + ( K i − 1) ng‬‬ ‫∑ → ‪= xi → ∑ xi = 1‬‬ ‫‪=1‬‬
‫‪xi‬‬ ‫‪1 + ( k i − 1) ng‬‬ ‫‪1 + (k i − 1) ng‬‬

‫‪ -4‬ﻣﻌﺎدﻟﻪ اي را ﺑﺮاي ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن ﻧﺴﺒﺖ‪ nl/n‬ﺑﺮاي آﻣﻴﺨﺘﻪ ي دو ﺟﺰﻳﻲ واﻗﻌـﻲ ﺑﺪﺳـﺖ‬
‫آورﻳﺪ ﻛﻪ آﻣﻴﺰه ﻫﺎي آﻣﻴﺨﺘﻪ وﻓﺎز ﺗﻌﺎدﻟﻲ و ﻣﺎﻳﻊ ﺗﻌﺎدﻟﻲ در دﺳﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪ng + nl = n‬‬ ‫‪nZi = xi nl + yi ng‬‬ ‫‪nz2 = x2 nL + y2 ng‬‬

‫‪zi n= xi nl + yi ng‬‬ ‫)‪zin = xinl+ yi (n – nl‬‬

‫‪n − nl‬‬
‫‪zi = xi (nl/n) + yi‬‬ ‫‪zi=(xi-yi)×(nl/n)+yi‬‬ ‫)‪nl/n=(zi-yi)/(xi-yi‬‬
‫‪n‬‬

‫‪ -5‬ﻣﻌﺎدﻟﻪ اي را ﺑﺮاي ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن ﻧﺴﺒﺖ ‪ ng/ n‬ﺑﺮاي آﻣﻴﺨﺘﻪ اي دو ﺟﺰﻳـﻲ واﻗﻌـﻲ ﺑـﻪ‬
‫دﺳﺖ آورﻳﺪ ﻛﻪ آﻣﻴﺰه ﻫﺎي آﻣﻴﺨﺘﻪ‪ ،‬ﻓﺎز ﺗﻌﺎﻟﻲ و ﻣﺎﻳﻊ ﺗﻌﺎدﻟﻲ در دﺳﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ &
‪129‬‬

‫;‪:L‬‬
‫‪zi n= xi nl + yi ng‬‬ ‫‪zi×n=xi(n-ng)+yi×ng‬‬ ‫)‪ng/n=(zi-xi)/(yi-xi‬‬

‫‪ -6‬ﺳﻪ ﭘﻮﻧﺪ از ‪2‬و‪ -2‬دي ﻣﺘﻴﻞ ﺑﻮﺗﺎن و ‪ 2‬ﭘﻮﻧﺪ از ‪ – 4,2,2‬ﺗﺮي ﻣﺘﻴﻞ ﭘﻨﺘﺎن در ﻇﺮﻓـﻲ ﻋـﺎﻳﻖ‬
‫ﻛﺎري ﺷﺪه آﻣﻴﺨﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬دﻣﺎ و ﻓﺸﺎر روي ‪ 5 Psia‬و ‪ 100 oF‬ﻫﺴـﺘﻨﺪ‪ .‬آﻣﻴـﺰه ﻫـﺎ و وزن‬
‫ﻫﺎي ﮔﺎز و ﻣﺎﻳﻊ در ﺗﻌﺎدل را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪ .‬ﮔﻤﺎن ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ آﻣﻴﺨﺘﻪ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻣﺤﻠﻮﻟﻲ آرﻣـﺎﻧﻲ‬
‫رﻓﺘﺎر ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪P = 9 Psia‬‬
‫‪1‬‬
‫*‬
‫‪P = 1.7 Psia‬‬
‫‪2‬‬
‫*‬

‫‪‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪n1 = 86.177 = 0.0348 mol‬‬
‫‪‬‬ ‫‪→ n1 + n2 = 0.052‬‬
‫= ‪n‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪= 0.0175 mol‬‬
‫‪ 2 114.231‬‬
‫‪n‬‬ ‫‪n‬‬
‫‪Z1 = 1 = 0.665 , Z 2 = 2 = 0.334‬‬
‫‪n‬‬ ‫‪n‬‬
‫‪ng = 0.588 , nl = 0.411 , x1 = 0.452 , x2 = 0.5479 , y1 =0.8136, y2 = 0.1863‬‬

‫‪ -7‬ﻓﺸﺎر ﻧﻘﻄﻪ ي ﺣﺒﺎب و ﻓﺸﺎر ﻧﻘﻄﻪ ي ﺷـﺒﻨﻢ آﻣﻴﺨﺘـﻪ را در ﭘﺮﺳـﺶ ‪ 12-6‬در ‪ 100 oF‬ﺑـﻪ‬
‫دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪Assume ideal Solution‬‬
‫‪Pb = ∑ Z i PVi → Pb = 6.55 Psia ,‬‬
‫‪1‬‬
‫= ‪Pd‬‬ ‫‪= 3.7 Psia‬‬
‫‪Zi‬‬
‫‪∑P‬‬
‫‪Vi‬‬

‫‪ -8‬دﻣﺎي ﻧﻘﻄﻪ ي ﺣﺒﺎب و دﻣﺎي ﻧﻘﻄﻪ ي ﺷﺒﻨﻢ آﻣﻴﺨﺘـﻪ را در ﭘﺮﺳـﺶ ‪ 12-6‬در ‪ 5 Psia‬ﺑـﻪ‬
‫دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
 ‫‪ 
   
130‬‬

‫;‪:L‬‬
‫‪o‬‬
‫‪T = 75 F‬‬ ‫‪T = 85°F‬‬
‫‪Zi‬‬ ‫‪Ki‬‬ ‫‪Ki Zi‬‬ ‫‪Ki‬‬ ‫‪Zi ki‬‬
‫‪0.665‬‬ ‫‪1.1‬‬ ‫‪0.73‬‬ ‫‪1.4‬‬ ‫‪0.93‬‬
‫‪0.335‬‬ ‫‪0.18‬‬ ‫‪0.06‬‬ ‫‪0.24‬‬ ‫‪0.08‬‬
‫‪∑ 0.79‬‬ ‫‪∑ 1.01‬‬

‫‪∑ y =1→ y‬‬

‫‪i‬‬
‫‪i‬‬
‫‪xi‬‬
‫‪= ki‬‬
‫ﺑﺮاي ﻧﻘﻄﻪ ﺣﺒﺎب‬
‫‪∑Z k =1‬‬
‫‪i‬‬ ‫‪i‬‬

‫‪Tb = 83o F‬‬

‫ﺑﺮاي ﻧﻘﻄﻪ ﺷﺒﻨﻢ‪:‬‬ ‫‪∑Z‬‬ ‫‪i‬‬ ‫‪/k i = 1‬‬

‫‪ -9‬ﺷﺶ ﭘﻮﻧﺪ ﻣﻮل از اﺗﺎن ﺳﻪ ﭘﻮﻧﺪ ﻣﻮل از ﭘﺮوﭘﺎن و ﻳﻚ ﭘﻮﻧﺪ ﻣﻮل از ﻧﺮﻣﺎل ﺑﻮﺗﺎن در ﻇﺮﻓﻲ‬
‫ﺑﺴﺘﻪ آﻣﻴﺨﺘﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ‪ .‬دﻣﺎي آﻧﻬﺎ ‪ 75 oF‬اﺳﺖ‪ .‬ﻓﺸﺎر ﻧﻘﻄﻪ ي ﺣﺒﺎب را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪ .‬ﻓﺸـﺎر‬
‫ﻧﻘﻄﻪ ﺷﺒﻨﻢ ﭼﻪ اﻧﺪازه اﺳﺖ؟ آﻣﻴﺰه ﻫﺎي ﮔﺎز و ﻣـﺎﻳﻊ در ﺗﻌـﺎدل در ‪75 oF‬و‪ 300psia‬ﺑﺪﺳـﺖ‬
‫آورﻳﺪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻴﺪ ﮔﻤﺎن ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ آﻣﻴﺨﺘﻪ ﺑﮕﻮﻧﻪ ي ﻣﺤﻠﻮﻟﻲ آرﻣﺎﻧﻲ رﻓﺘﺎر ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪n1‬‬
‫= ‪nt = 6+3+1 = 10 mol Z1‬‬ ‫‪= 0.6‬‬ ‫‪Z2 = 0.3 , Z3 = 0.1‬‬
‫‪nt‬‬
‫‪zi‬‬ ‫‪PVi‬‬ ‫‪xi‬‬ ‫‪yi‬‬
‫‪0.6‬‬ ‫‪600‬‬ ‫‪0.3875‬‬ ‫‪0.775‬‬
‫‪0.3‬‬ ‫‪145‬‬ ‫‪0.4185‬‬ ‫‪0.2023‬‬
‫‪0.1‬‬ ‫‪85‬‬ ‫‪0.1939‬‬ ‫‪0.022‬‬
‫‪ nL = 0.4517‬و‪ ng = 0.548‬و‪ Pd = 168.77‬و‪Pb = 407‬‬

‫‪ -10‬آﻣﻴﺰه ي ﻓﺎزﻫﺎي ﮔﺎز وﻣﺎﻳﻊ در ﺗﻌﺎدل ﺑﺮاي ﭘﺮﺳﺶ ‪12-9‬را در‪ 75 oF‬و ‪ 5000 Psia‬ﺑـﻪ‬
‫دﺳﺖ آورﻳﺪ‪ .‬دﺳﺘﺎوردﻫﺎي ﺷﻤﺎ درﺑﺎره ي ﻓﺎز اﻳﻦ آﻣﻴﺨﺘﻪ ﭼﻪ ﭼﻴﺰي را ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫ &
‪131‬‬

‫اﮔﺮ ﻓﺸﺎر ﺑﻴﻦ ﻓﺸﺎر ﺣﺒﺎب و ﻓﺸﺎر ﻧﻘﻄﻪ ﺷﺒﻨﻢ ﺑﺎﺷﺪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﻪ ﺻﻮرت دو ﻓﺎزي اﺳﺖ در‬
‫ﻏﻴﺮ اﻳﻦ ﺻﻮرت ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺗﻚ ﻓﺎزي اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪P=5000 psia‬‬
‫‪Pd < Psystem < Pb‬‬ ‫ﺳﻴﺴﺘﻢ دو ﻓﺎزي اﺳﺖ‬
‫اﮔﺮ ‪ Psys Las > Pb‬ﺑﺎﺷﺪ آﻧﮕﺎه ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺎﻳﻊ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ‪ Psys Las < Pd‬آﻧﮕﺎه ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﮔﺎز اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺗﻚ ﻓﺎز اﺳﺖ و ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺎﻳﻊ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪P = 5000 >> Pb‬‬ ‫‪nL = 1 , ng = 0‬‬

‫‪ -11‬آﻣﻴﺰه ي ﻓﺎزﻫﺎي ﮔﺎز وﻣﺎﻳﻊ در ﺗﻌﺎدل ﺑﺮاي ﭘﺮﺳـﺶ ‪ 2-9‬را در ‪ 75 oF‬و ‪ 100 Psia‬ﺑـﻪ‬
‫دﺳﺖ آورﻳﺪ و دﻣﺎي ﺷﻤﺎ درﺑﺎره ي ﻓﺎز اﻳﻦ آﻣﻴﺨﺘﻪ ﭼﻪ ﭼﻴﺰي را ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ؟‬
‫;‪:L‬‬
‫‪P = 100 < Pd‬‬ ‫‪nL = 0‬‬ ‫‪ng = 1‬‬ ‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﮔﺎز اﺳﺖ‬

‫‪ -12‬ﻳﻚ ﻓﻮت ﻣﻜﻌﺐ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺮﻣﺎل ﭘﻨﺘﺎن و دو ‪ SCF‬از ﻧﺮﻣـﺎل ﺑﻮﺗـﺎن در ﻇﺮﻓـﻲ ﻋـﺎﻳﻖ‬
‫ﻛﺎري ﺷﺪه‪ ،‬آﻣﻴﺨﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬دﻣﺎ ‪ 60 oF‬اﺳﺖ ﻓﺸﺎر ﻧﻘﻄﻪ ي ﺣﺒﺎب و ﻓﺸﺎر ﻧﻘﻄﻪ ي ﺷﺒﻨﻢ را‬
‫ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ؟ ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت و ﺣﺠﻢ ﻫﺎي ﮔـﺎز و ﻣـﺎﻳﻊ را در ‪ 60 oF‬و ‪ 14.7 Psia‬ﺑـﻪ دﺳـﺖ‬
‫آورﻳﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﻫﺎي ﺗﻌﺎدﻟﻲ ﭘﻴﻮﺳﺖ ‪ A‬را ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺒﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪1SCF‬‬ ‫‪2 SCF‬‬
‫= ‪n1‬‬ ‫= ‪, n2‬‬ ‫‪nt = n1 + n4‬‬
‫‪SCF‬‬ ‫‪SCF‬‬
‫‪380.7‬‬ ‫‪380.7‬‬
‫‪mol‬‬ ‫‪mol‬‬
‫= ‪Z1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫= ‪, Z2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬
  
   
132

P=18 Psia P = 20 Psia

Z Ki Zi K i Ki Zi K i
1 0.4 0.333 0.35 0.1167
3
2 1.4 0.93 1.3 0.8667
3
∑ = 1.066 ∑ = 0.933
Pb = 19 Psia

P=13 Psia P = 15 Psia

Z Ki Zi /Ki Ki Zi /Ki
1 0.55 0.606 0.47 0.709
3
2 1.95 0.3419 1.7 0.3922
3
∑ = 0.94 ∑ = 1 .1
Pd=14psia

Zi Ki at P = 14/7 xi yi
1 0.46 0.5462 0.2512
3
2 1.65 0.4537 0.7187
3
NL = 0.2782 Ng = 0.7271

‫ ﻧﭙﻨﺪارﻳﺪ ﻛﻪ آﻣﻴﺨﺘﻪ ﺑﮕﻮﻧﻪ ي ﻣﺤﻠﻮل آرﻣـﺎﻧﻲ رﻓﺘـﺎر‬.‫ را دوﺑﺎره ﭘﺎﺳﺦ دﻫﻴﺪ‬12-9‫ ﭘﺮﺳﺶ‬-13
.‫ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺒﺮﻳﺪ‬A ‫ ﻧﺴﺒﺖ ﻫﺎي ﺗﻌﺎدﻟﻲ را از ﭘﻴﻮﺳﺖ‬.‫ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‬
:L;
c2 0.6 1.5 0.9 1.2 0.72
c3 0.3 0.42 0.126 0.4 0.12
nc4 0.1 0.15 0.015 0.14 0.014
sum 1 1.041 0.854
From interpolation ZiKi=1 at Pb=478psia
‫ &
‪133‬‬

‫‪component‬‬ ‫‪zi‬‬ ‫)‪ki(100‬‬ ‫)‪zi/ki ki(200‬‬ ‫‪zi/ki2‬‬

‫‪c2‬‬ ‫‪0.6‬‬ ‫‪4.7‬‬ ‫‪0.12766 1.24‬‬ ‫‪0.483871‬‬
‫‪c3‬‬ ‫‪0.3‬‬ ‫‪1.45‬‬ ‫‪0.206897 0.7‬‬ ‫‪0.428571‬‬
‫‪nc4‬‬ ‫‪0.1‬‬ ‫‪0.38‬‬ ‫‪0.263158 0.25‬‬ ‫‪0.4‬‬
‫‪sum‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0.597714‬‬ ‫‪1.312442‬‬

‫‪From interpolation Zi/Ki=1 at Pd=143 psia‬‬

‫‪component‬‬ ‫‪zi‬‬ ‫‪Ki‬‬ ‫‪xi‬‬ ‫‪yi‬‬

‫‪c2‬‬ ‫‪0.6‬‬ ‫‪1.7‬‬ ‫‪0.4545‬‬ ‫‪0.7727‬‬
‫‪c3‬‬ ‫‪0.3‬‬ ‫‪0.52‬‬ ‫‪0.3843‬‬ ‫‪0.1998‬‬
‫‪nc4‬‬ ‫‪0.1‬‬ ‫‪0.17‬‬ ‫‪0.1611‬‬ ‫‪0.0273‬‬
‫‪sum‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪ng=0.457 & nl=0.5429‬‬

‫‪ -14‬آﻣﻴﺨﺘﻪ اي ﺑﺎ آﻣﻴﺰه ي ﻛﻠﻲ داده ﺷﺪه در زﻳﺮ در ‪ 160 oF‬و ‪ 250 Psia‬در ﺗﻌـﺎدل اﺳـﺖ‬
‫آﻣﻴﺰه ﻫﺎي ﮔﺎز و ﻣﺎﻳﻊ را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪ .‬ﻧﺴﺒﺖ ﻫﺎي ﺗﻌﺎدﻟﻲ را از ﭘﻴﻮﺳﺖ ‪ A‬ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺒﺮﻳﺪ‪.‬‬

‫آﻣﻴﺰه‪ ،‬ﻛﺴﺮ ﻣﻮﻟﻲ‬ ‫ﺟﺰو‬

‫‪0.65‬‬ ‫ﭘﺮوﭘﺎن‬
‫‪0.300‬‬ ‫ﻧﺮﻣﺎل ﺑﻮﺗﺎن‬
‫‪0.050‬‬ ‫ﻧﺮﻣﺎل ﭘﻨﺘﺎن‬
‫‪0.257‬‬ ‫ﻧﺮﻣﺎل ﻫﮕﺰان‬
‫‪0.283‬‬ ‫ﻧﺮﻣﺎل ﻫﭙﺘﺎن‬
‫‪1.000‬‬
 ‫‪ 
   
134‬‬

‫;‪:L‬‬
‫‪Zi‬‬ ‫‪Ki‬‬ ‫‪xi‬‬ ‫‪yi‬‬
‫‪0.65‬‬ ‫‪1.5‬‬ ‫‪0.5005‬‬ ‫‪0.75‬‬
‫‪0.3‬‬ ‫‪0.56‬‬ ‫‪0.4068‬‬ ‫‪0.2778‬‬
‫‪0.05‬‬ ‫‪0.23‬‬ ‫‪0.0925‬‬ ‫‪0.0212‬‬

‫‪Ng = 0.597‬‬ ‫‪NL = 0.4029‬‬

‫‪ -15‬ﻓﺸﺎر ﻧﻘﻄﻪ ي ﺣﺒﺎب آﻣﻴﺨﺘﻪ ي زﻳﺮ را در ﻧﻈﺮ ‪ 140 oF‬ﺑﻪ دﺳـﺖ آورﻳـﺪ ﻧﺴـﺒﺖ ﻫـﺎي‬
‫ﺗﻌﺎدﻟﻲ را از ﭘﻴﻮﺳﺖ ‪ A‬ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺒﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫آﻣﻴﺰه‪ ،‬ﻛﺴﺮ ﻣﻮﻟﻲ‬ ‫ﺟﺰو‬
‫‪0.083‬‬ ‫ﭘﺮوﭘﺎن‬
‫‪0.76‬‬ ‫ﻧﺮﻣﺎل ﺑﻮﺗﺎن‬
‫‪0.101‬‬ ‫ﻧﺮﻣﺎل ﭘﻨﺘﺎن‬
‫‪0.257‬‬ ‫ﻧﺮﻣﺎل ﻫﮕﺰان‬
‫‪0.183‬‬ ‫ﻧﺮﻣﺎل ﻫﭙﺘﺎن‬
‫‪1.0000‬‬

‫;‪:L‬‬
‫‪P = 100 Psi‬‬ ‫‪P = 70‬‬ ‫‪P=50Psi‬‬ ‫‪P = 60Psia‬‬

‫‪Zi‬‬ ‫‪Ki‬‬ ‫‪Zi Ki‬‬ ‫‪Ki‬‬ ‫‪Zi Ki‬‬ ‫‪Ki‬‬ ‫‪Ki‬‬

‫‪0.083‬‬ ‫‪2.5‬‬ ‫‪0.2075‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.249‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪0.415‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.332‬‬
‫‪0.0376‬‬ ‫‪0.9‬‬ ‫‪0.3384‬‬ ‫‪1.3‬‬ ‫‪0.4888‬‬ ‫‪1.7‬‬ ‫‪0.6392‬‬ ‫‪1.5‬‬ ‫‪0.564‬‬
‫‪0.101‬‬ ‫‪0.3‬‬ ‫‪0.0303‬‬ ‫‪0.5‬‬ ‫‪0.05‬‬ ‫‪0.63‬‬ ‫‪0.0636‬‬ ‫‪0.55‬‬ ‫‪0.055‬‬
‫‪0.257‬‬ ‫‪0.13‬‬ ‫‪0.0334‬‬ ‫‪0.17‬‬ ‫‪0.4369‬‬ ‫‪0.16‬‬ ‫‪0.0411‬‬ ‫‪0.2‬‬ ‫‪0.514‬‬
‫‪0.183‬‬ ‫‪0.5‬‬ ‫‪0.00915‬‬ ‫‪0.07‬‬ ‫‪000128‬‬ ‫‪0.092‬‬ ‫‪0.0166‬‬ ‫‪0.08‬‬ ‫‪0.0140‬‬
‫‪∑ = 0.6188‬‬ ‫‪∑ = 0.8448‬‬ ‫‪∑ = 1.17‬‬ ‫‪∑ = 1.0176‬‬
‫‪Pb = 58 Psia‬‬
‫ &
‪135‬‬

‫‪ -16‬ﻓﺸﺎر ﻧﻘﻄﻪ ي ﺷﺒﻨﻢ آﻣﻴﺨﺘﻪ ي ﭘﺮﺳﺶ ‪ 12-15‬را در ‪ 140 oF‬ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪P = 20 Psi‬‬ ‫‪P = 15 Psi‬‬ ‫‪P=10Psi‬‬

‫‪Zi‬‬ ‫‪Ki‬‬ ‫‪Zi Ki‬‬ ‫‪Ki‬‬ ‫‪Zi Ki‬‬ ‫‪Ki‬‬ ‫‪Zi Ki‬‬
‫‪0.083‬‬ ‫‪10.5‬‬ ‫‪7.9‬‬ ‫×‬ ‫‪10‬‬ ‫‪3-‬‬
‫‪15‬‬ ‫‪5.5‬‬‫×‬ ‫‪10‬‬ ‫‪-3‬‬
‫‪23‬‬ ‫‪8.6‬‬‫×‬ ‫‪10-3‬‬
‫‪0.037‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.094‬‬ ‫‪5.5‬‬ ‫‪0.068‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪0.047‬‬
‫‪0.101‬‬ ‫‪1.5‬‬ ‫‪0.0673‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.05‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.033‬‬
‫‪0.257‬‬ ‫‪0.52‬‬ ‫‪0.4942‬‬ ‫‪0.7‬‬ ‫‪0.3671‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0.257‬‬
‫‪0.183‬‬ ‫‪0.2‬‬ ‫‪0.915‬‬ ‫‪0.27‬‬ ‫‪0.67‬‬ ‫‪0.4‬‬ ‫‪0.4575‬‬
‫‪∑ = 1.57‬‬ ‫‪∑ = 1.16‬‬ ‫‪∑ 0.79‬‬
‫‪Pd=14psia‬‬

‫‪ -17‬ﻣﺤﻠﻮﻟﻲ واﻗﻌﻲ داراي آﻣﻴﺰه ي زﻳﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫آﻣﻴﺰه‪ ،‬ﻛﺴﺮ ﻣﻮﻟﻲ‬ ‫ﺟﺰو‬
‫‪35.0‬‬ ‫ﭘﺮوﭘﺎن‬
‫‪15.0‬‬ ‫ﻧﺮﻣﺎل ﺑﻮﺗﺎن‬
‫‪20.0‬‬ ‫ﻧﺮﻣﺎل ﭘﻨﺘﺎن‬
‫‪10.0‬‬ ‫ﻧﺮﻣﺎل ﻫﮕﺰان‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻫﺎي زﻳﺮ را در ‪ 160 oF‬اﻧﺠﺎم دﻫﻴﺪ‪:‬‬
‫اﻟﻒ( ﻓﺸﺎر ﻧﻘﻄﻪ ي ﺣﺒﺎب ﭼﻪ اﻧﺪازه اﺳﺖ؟‬
‫ب( آﻣﻴﺰه ي ﺑﺨﺎر در ﻧﻘﻄﻪ ي ﺣﺒﺎب را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
‫پ( ﻓﺸﺎر ﻧﻘﻄﻪ ي ﺷﺒﻨﻢ ﭼﻴﺴﺖ؟‬
‫ت( آﻣﻴﺰه ي ﻣﺎﻳﻊ در ﻧﻘﻄﻪ ي ﺷﺒﻨﻢ را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
‫ث( آﻣﻴﺰه ي ﻣﺎﻳﻊ و ﮔﺎز را در ‪ 150 Psia‬ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
‫ج( ﺟﺮم ﻫﺎي دو ﻓﺎز را در ‪ 150 Psia‬ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
‫چ( ﺣﺠﻢ ﻫﺎي دو ﻓﺎز را در ‪ 150 Psia‬ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
  
   
136

:L;
.‫ را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ‬Pb , Pd ‫ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺳﻮال ﻗﺒﻞ اول‬
Pb ≈ 150Psia , Pd = 52 Psia
25 15 10
n1 = , n2 = , n3 =
44.098 72.15 86.177
Zi Ki Xi yi
0.485 1.7 0.4639 0.7886
0.211 0.68 0.2112 0.1436
0.227 0.25 0.2275 0.0568
0.09525 0.095 0.055 ×
9 10-3

ni
zi = nt = n1 + n2 + n3
nt
nl = 1 , ng = 0
‫ دارﻳﻢ‬P = Pb ‫در ﻓﺸﺎر‬

In P=Pd: Ki xi yi
4.9 0.0948 0.465
1.67 0.1263 0.211
0.6 0.3783 0.227
0.24 0.3968 0.0952

Ng = 1 ‫ و‬NL = 0
‫ﻓﺼﻞ ﺳﻴﺰدﻫﻢ‬

‫‪ -1‬ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ در ﻧﮕﺎره ي ‪ 13-2‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻫﺎي ﺗﻌﺎدﻟﻲ ﮔﺎز‪ -‬ﻣـﺎﻳﻊ‬
‫ﺑﺮاي ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه اي دو ﻣﺮﺣﻠﻪ اي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳـﺖ‪ .‬آﻧﭽﻨﺎﻧﻜـﻪ )‪ ng= 0.595‬ﺟـﺪا ﻛﻨﻨـﺪه( و‬
‫)‪ ng = 0.079‬ﻇﺮف اﻧﺒﺎر ﻛﻨﻨﺪه( ﻧﺮخ ﺧﻮراك ﺑﻪ ﺟﺪا ﻛﻨﻨـﺪه ‪ 2500 lbmole‬ﺑـﺮاي ﻳـﻚ روز‬
‫اﺳﺖ‪ .‬اﻧﺪازه ي ﮔﺎز ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه‪ ،‬ﮔﺎز ﻇﺮف اﻧﺒـﺎر ﻛﻨﻨـﺪه و ﻣـﺎﻳﻊ ﻇـﺮف اﻧﺒـﺎر ﻛﻨﻨـﺪه را در‬
‫واﺣﺪﻫﺎي ‪ lb mole‬ﺑﺮاي ﻳﻚ روز ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪Ng1 = 0.595‬‬ ‫‪NL1 = 0.405‬‬
‫‪Ng2 = 0.079‬‬ ‫‪NL2 = 0.921‬‬

‫‪Separator gas 2500 molfeed‬‬ ‫‪× 0.595mol Separeter = 1487.5‬‬

‫‪day‬‬
‫‪Separator gas 2500‬‬
‫‪mol feed‬‬ ‫‪mol stock tan k gas‬‬
‫)‪× (0.405 × 0.079‬‬ ‫‪= 79.98‬‬
‫‪day‬‬ ‫‪mol . feed‬‬
‫‪mol s.t Liq‬‬
‫‪Separator gas 2500 molfeed‬‬ ‫)‪× ( 0.405 × 0.921‬‬ ‫‪= 932.5‬‬
‫‪day‬‬ ‫‪molfeed‬‬
 ‫‪ 
   
138‬‬

‫‪ -2‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻫﺎي ﺗﻌﺎدﻟﻲ ﮔﺎز ﻣﺎﻳﻊ ﺑﺮاي ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه ﻫﺎي ﺳﻪ ﻣﺮﺣﻠـﻪ اي اﻧﺠـﺎم ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪.‬‬
‫آﻧﭽﻨﺎﻧﻜــــﻪ ‪ ng = 0.122‬ﺟــــﺪا ﻛﻨﻨــــﺪه ي آﻏــــﺎزﻳﻦ ‪ n g = 0.542‬ﺟﺪاﻛﻨﻨــــﺪه دوم‬
‫‪ n g = 0.014‬ﻇﺮف اﻧﺒﺎر ﻛﻨﻨﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺮخ ﺧﻮراك ﺑﻪ ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه ي آﻏﺎزﻳﻦ ‪ 1500‬ﭘﻮﻧﺪ ﻣﻮل‬
‫ﺑﺮاي ﻳﻚ روز اﺳﺖ‪ .‬ﮔﺎز ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه ي آﻏﺎزﻳﻦ‪ ،‬ﮔﺎز ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه ي دوم و ﻣﺎﻳﻊ ﻇـﺮف اﻧﺒـﺎر‬
‫ﻛﻨﻨﺪه را در واﺣﺪﻫﺎي ﭘﻮﻧﺪ ﻣﻮل ﺑﺮاي ﻳﻚ روز ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪Ng1 = 0.123‬‬ ‫‪Ng2 = 0.542‬‬ ‫‪Ng3 = 0.014‬‬
‫‪NL1 = 0.877‬‬ ‫‪NL2 = 0.458‬‬ ‫‪NL3 = 0.986‬‬
‫‪mol feed‬‬ ‫‪mol sep.gas‬‬
‫‪Separator gas‬‬ ‫‪1500‬‬ ‫‪× 0.123‬‬ ‫‪= 184.5‬‬
‫‪day‬‬ ‫‪mol. feed‬‬
‫‪Sep.sec . gas 1500‬‬ ‫‪× 0.877 × 0.542 = 713‬‬
‫‪S.t gas‬‬ ‫‪1500 × 0.877 × 0.458 × 0.014 = 8.43‬‬
‫‪S.t Lig‬‬ ‫‪1500 × 0.877 × 0.458 × 0.986 = 594.06‬‬

‫‪ -3‬ﻣﺎﻳﻊ ﺟﺪاﻛﻨﻨﺪه آﻏﺎزﻳﻦ و اﻧﺪازه ي ﻣﺎﻳﻊ ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه ي دوم را درواﺣـﺪﻫﺎي ﭘﻮﻧـﺪ ﻣـﻮل‬
‫ﺑﺮاي ﻳﻚ روز ﺑﺮاي ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه ﺳﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ اي ﭘﺮﺳﺘﻲ ‪ 13-2‬ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫‪Prim . sep . Lik = 1500‬‬ ‫‪× 0.877 = 1315.5‬‬
‫‪Sec. sep. Lig‬‬ ‫‪= 1500 × 0.877 × 0.458 = 602.499‬‬

‫‪ -4‬ﻧﻤﻮﻧﻪ‪ 13-1‬را دوﺑﺎه ﭘﺎﺳﺦ دﻫﻴﺪ ﺷﺮاﻳﻂ ﺟـﺪا ﻛﻨﻨـﺪه ي ‪ 50 Psig‬در ‪ 75 oF‬را ﺑـﻪ ﻛـﺎر‬
‫‪8‬‬ ‫ﺑﺒﺮﻳﺪ‪ .‬ﭘﺎﺳﺦ ﻫﺎي ﺧﻮدﺗﺎن را ﺑﺎ دﺳﺘﺎوردﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ داده ﺷـﺪه در ﺑﺮﮔـﻪ ﻫـﺎي ‪ 7‬و‬
‫ﺟﺪول ‪ 10-1‬ﺑﺴﻨﺠﻴﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
139
&(


K from whilsone Sto

Xi Yi Ki xi
14.048 1 . 13 × 10 -3 50.572
4.22 × 10 -4

187.23 1.58 × 10 -5 769.67 5.83 × 10 -7

71.952 9.31 × 10 -3 286.235 8.70 × 10 -4

9.264 0.018 34.235 8.34 × 10 -3

2.091 0.044 7.37 0.036

0.761 0.017 2.602 0.016
0.53 0.053 1.787 0.051
0.202 0.025 0.662 0.026
0.152 0.026 0.493 0.026
0.048 0.089 0.151 0.091
1 ×
10-3 0.719 2 × 10-3 0.744
Ng=0.538 Nl = 0.462

W1 = 0.0113 W2 = 0.2035
MWist = 123.45
∑m e3 = 123.16 1b

∑V c3+
= 2.76 ft 3 → Pc37 = 44.602
Poil = 44.57 at P = 14.7 , T = 60oF
44.57
Specific gravity of s.t = 0.715
62.73
API = 66.402
Scf ScR ScR
Rsp = 930.51 Rst = 27.16 R = 957.68
STBo STB STBo
W1 = 8.1393 W2 = 4.4995 ‫ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﭼﮕﺎﻟﻲ ﻣﺨﺰن‬

MWi = 71.87 ∑ mc +
3 = 62 .66 ∑ Vc +
3 = 1.43 Pc 3+ = 43.727
P = 38.029 at P = 14.7 , T = 60o F
PoR = 33.87 at P = 2620 + 14.7 T = 220
Bob = 1.716
 ‫‪ 
   
140‬‬

‫‪ -7‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻫﺎي ﺗﻌﺎدﻟﻲ ﮔﺎز‪ -‬ﻣﺎﻳﻊ ﮔﻮﻧﻪ اي ﻧﻔﺖ ﺳﻨﮕﻴﻦ‪ ،‬ﺑﺮاي ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه اي دو ﻣﺮﺣﻠﻪ اي‬
‫اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬دﺳﺘﺎوردﻫﺎي آﻧﻬﺎ در زﻳﺮ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ‪.‬‬
‫‪Psig‬‬ ‫آﻣﻴﺰه ﻃﺮف اﻧﺒﺎر ﻛﻨﻨﺪه )ﻛﺴﺮ ﻣﻮﻟﻲ در‬ ‫‪150 Psig‬‬ ‫آﻣﻴﺰه‪ ،‬ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه )ﻛﺴﺮ ﻣﻮﻟﻲ در‬
‫‪ 0‬و ‪80 oF‬‬ ‫و ‪(120 oF‬‬
‫ﮔﺎز‬ ‫ﻣﺎﻳﻊ‬ ‫‪K‬‬ ‫ﻋﺎﻣﻞ‬ ‫ﺧﻮراك‬ ‫ﮔﺎز‬ ‫ﻣﺎﻳﻊ‬ ‫‪K‬‬ ‫ﻋﺎﻣﻞ‬ ‫ﺧﻮراك‬ ‫ﺟﺰو‬
‫‪0.2243‬‬ ‫‪0.0087‬‬ ‫‪75.8‬‬ ‫‪0.0475‬‬ ‫‪0.1521‬‬ ‫‪0.0475‬‬ ‫‪3.20‬‬ ‫‪0.0879‬‬ ‫‪H,S‬‬
‫‪0.352‬‬ ‫‪0.0005‬‬ ‫‪77.5‬‬ ‫‪0.0067‬‬ ‫‪0.592‬‬ ‫‪0.0067‬‬ ‫‪8.87‬‬ ‫‪0.0270‬‬ ‫‪CO2‬‬
‫‪0.0003‬‬ ‫‪0.000‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪0.0000‬‬ ‫‪0.0022‬‬ ‫‪0.0000‬‬ ‫‪42.42‬‬ ‫‪0.0009‬‬ ‫‪N2‬‬

‫‪0.1453‬‬ ‫‪0.0008‬‬ ‫‪184.8‬‬ ‫‪0.0268‬‬ ‫‪0.5029‬‬ ‫‪0.0261‬‬ ‫‪18.81‬‬ ‫‪0.2114‬‬ ‫‪C1‬‬

‫‪0.1668‬‬ ‫‪0.0051‬‬ ‫‪32.5‬‬ ‫‪0.0342‬‬ ‫‪0.1431‬‬ ‫‪0.0342‬‬ ‫‪4.18‬‬ ‫‪0.0763‬‬ ‫‪C2‬‬
‫‪0.2241‬‬ ‫‪0.0247‬‬ ‫‪9.06‬‬ ‫‪0.0606‬‬ ‫‪0.0857‬‬ ‫‪0.0606‬‬ ‫‪1.41‬‬ ‫‪0.0702‬‬ ‫‪C3‬‬
‫‪0.0400‬‬ ‫‪0.0121‬‬ ‫‪2.32‬‬ ‫‪0.0171‬‬ ‫‪0.0109‬‬ ‫‪0.0171‬‬ ‫‪0.629‬‬ ‫‪0.0147‬‬ ‫–‪I‬‬
‫‪C4‬‬
‫‪0.1026‬‬ ‫‪0.0425‬‬ ‫‪2.41‬‬ ‫‪0.0533‬‬ ‫‪0.0261‬‬ ‫‪0.0532‬‬ ‫‪0.489‬‬ ‫‪0.0428‬‬ ‫–‪N‬‬
‫‪C4‬‬
‫‪0.0233‬‬ ‫‪0.0248‬‬ ‫‪0.941‬‬ ‫‪0.0245‬‬ ‫‪0.0053‬‬ ‫‪0.0245‬‬ ‫‪0.215‬‬ ‫‪0.0171‬‬ ‫–‪I‬‬
‫‪C5‬‬
‫‪0.0266‬‬ ‫‪0.0351‬‬ ‫‪0.759‬‬ ‫‪0.0335‬‬ ‫‪0.0081‬‬ ‫‪0.0235‬‬ ‫‪0.241‬‬ ‫‪0.0237‬‬ ‫–‪N‬‬
‫‪C5‬‬
‫‪0.0096‬‬ ‫‪0.0453‬‬ ‫‪0.211‬‬ ‫‪0.0389‬‬ ‫‪0.0025‬‬ ‫‪0.0389‬‬ ‫‪0.0637‬‬ ‫‪0.0248‬‬ ‫‪C6‬‬
‫‪0.0020‬‬ ‫‪0.8006‬‬ ‫‪0.00251‬‬ ‫‪0.6569‬‬ ‫‪0.0009‬‬ ‫‪0.6569‬‬ ‫‪0.00120‬‬ ‫‪0.2022‬‬ ‫‪C7+‬‬
‫‪1.0000‬‬ ‫‪1.0000‬‬ ‫‪1.0000‬‬ ‫‪1.0000‬‬ ‫‪1.0000‬‬ ‫‪1.0000‬‬

‫‪ng = 0.1798‬‬ ‫‪ng = 0.2866‬‬

‫ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻫﻴﭙﺘـﺎن ﺟﺮﻳـﺎن ﭼـﺎه داراي وزن ﻣﻠﻜـﻮﻟﻲ ‪ 215 lb/lb mole‬و ﺳـﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳـﮋه ي‬
‫‪0.85‬اﺳﺖ‪ .‬ﻓﺸﺎر ﻧﻘﻄﻪ ي ﺣﺒﺎب ﻣﺎﻳﻊ ﻣﺨﺰن ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 1748 Psig‬در ‪ 250 oF‬اﺳـﺖ ﺑـﻪ دﺳـﺖ‬
‫آورﻳﺪ‪:‬‬
‫‪SCF/ STB‬‬ ‫اﻟﻒ( ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺎز‪ -‬ﻧﻔﺖ ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه‬
‫‪SCF/ STB‬‬ ‫ب( ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺎز‪ -‬ﻧﻔﺖ ﻇﺮف اﻧﺒﺎر ﻛﻨﻨﺪه‬
‫ﻛﻠﻲ‪SCF/ STB ، Rch‬‬ ‫پ( ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺎز‪ -‬ﻧﻔﺖ‬
‫‪res SCF/ STB ، Boh‬‬ ‫ت( ﺿﺮﻳﺐ ﺣﺠﻤﻲ ﺳﺎزﻧﺪ ﻧﻔﺖ‪،‬‬
‫ث( ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه ي ﮔﺎز ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه‪.‬‬
141
&(


‫ج( ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه ي ﮔﺎز ﻇﺮف اﻧﺒﺎر ﻛﻨﻨﺪه‬

(oAPI) ‫چ( ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ ﻧﻔﺖ ﻇﺮف اﻧﺒﺎر ﻛﻨﻨﺪه‬
:‫ﭘﺎﺳﺦ ﻫﺎي ﺧﻮد را ﺑﺎ دﺳﺘﺎوردﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ زﻳﺮ ﻧﻴﺰ ﺑﺴﻨﺠﻴﺪ‬

γ R SP = 0.936, Bob = 1.225 res bbi / STB, K sb = 587 scf / STB

ρ oR = 42.12 Lb / cu ft , y STO = 29.1API , γ gST = 1.388
:L;

MW ave gas st=39.57 then γg.st=1.36

MW ave gas sep=27.55 then γg.sep=0.95
Calculation of density of stock tank
W1=0.007 & W2=0.083 & ρc3+=51.685
ρst/ρc3+ = 1 then ρst=51.685 at p=14.7 & T = 60F
∆ρT=-0.56 then ρst = 51.12 lb/cubic ft at p=14.7 & T =
80F
γost=ρst/62.4=0.819
API=141.5/γost-131.5=41.27

=453.84 scf/STB

=86.26 scf/STB
 ‫‪ 
   
142‬‬

‫‪Rt=Rsp+Rst=540.1 scf/STB‬‬
‫‪MoR=108.11 lb/lb mol‬‬

‫‪=1.409 bbl/STB‬‬

‫‪ --8‬ﺑﺮاي ﻧﻔﺖ ﺳﻨﮕﻴﻦ زﻳﺮ‪ ،‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ي ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه ي دو ﻣﺮﺣﻠﻪ اي را اﻧﺠﺎم دﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫آﻣﻴﺰه )ﻛﺴﺮ ﻣﻮﻟﻲ(‬ ‫ﺟﺰو‬
‫‪0.7648‬‬ ‫ﻣﺘﺎن‬
‫‪0.0951‬‬ ‫اﺗﺎن‬
‫‪0.0961‬‬ ‫ﭘﺮوﭘﺎن‬
‫‪0.0143‬‬ ‫اﻳﺰوﺑﻮﺗﺎن‬
‫‪0.0501‬‬ ‫ﻧﺮﻣﺎل ﭘﻮﺗﺎن‬
‫‪0.0188‬‬ ‫اﻳﺰوﭘﻨﺘﺎن‬
‫‪0.0281‬‬ ‫ﻧﺮﻣﺎل ﭘﻨﺘﺎن‬
‫‪0.0378‬‬ ‫ﻫﮕﺰان ﻫﺎ‬
‫‪0.3919‬‬ ‫ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻫﭙﺘﺎن ﻫﺎ‬
‫‪1.000‬‬

‫‪25.2 API‬‬ ‫وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي ﺑﺎﻻﺗﺮ از‬

‫ﻫﭙﺘﺎن ﻫﺎ‬
‫ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ‬
‫‪208 lb/lb mole‬‬ ‫وزن ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻲ‬

‫ﺿﺮﻳﺐ ﻫﺎي ‪ K‬دﻛﺎن را ﺑﺮاي ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻫﭙﺘﺎن ﻫﺎ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺒﺮﻳﺪ‪ .‬ﻧﻔﺖ ﺳﻨﮕﻴﻦ از ﻣﺨﺰﻧﻲ ﺑﻪ دﺳﺖ‬
‫‪Psig‬‬ ‫ﻣﻲ آﻳﺪ ﻛﻪ در ﻧﻘﻄﻪ ي ﺣﺒﺎﺑﺶ در ‪ 1911 Psig‬و ‪ 250 oF‬اﺳـﺖ ﺷـﺮاﻳﻂ ﺟـﺪا ﻛﻨﻨـﺪه‬
‫‪ 100 oF ، 105‬و ﻇﺮف اﻧﺒﺎر ﻛﻨﻨﺪه در ‪ 100 oF‬اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
‫
(&
‪143‬‬

‫اﻟﻒ( آﻣﻴﺰه ي ﮔﺎز ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه )ﻛﺴﺮ ﻣﻮﻟﻲ(‬

‫ب( ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه ي ﮔﺎز ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه‬
‫‪res scf/ STB ، Boh‬‬ ‫پ( ﺿﺮﻳﺐ ﺣﺠﻤﻲ ﺳﺎزﻧﺪ ﻧﻔﺖ‪،‬‬
‫‪scf/ STB‬‬ ‫ت( ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺎز‪ -‬ﻧﻔﺖ ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه‪،‬‬
‫ث( ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺎز‪ -‬ﻧﻔﺖ ﻇﺮف اﻧﺒﺎر ﻛﻨﻨﺪه‬
‫‪scf/ STB Roh‬‬ ‫ج( ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺎز‪ -‬ﻧﻔﺖ ﻛﻠﻲ‪،‬‬
‫چ( ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ ﻧﻔﺖ ﻇﺮف اﻧﺒﺎر ﻛﻨﻨﺪه )‪(oAPI‬‬
‫ﺟﻮاب ﻫﺎي ﺧﻮدﺗﺎن را ﺑﺎ ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ‬

‫‪ρ oR = 40.31lb / cu ft , Rsb = 618Sct / STB, Bob = 1.478res bbl / STB‬‬

‫‪ γ RSP = 0.849, γ STO = 40.7 API‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫;‪: L‬‬
‫‪Separator calculation‬‬
‫‪P=119.7 Psia & T=560 R‬‬
‫‪K from Whilson corr‬‬
  
   
144

Nl1=0.594 & Ng1=0.406

Stock Tank calculation
P=14.7 psi &T=560 R
Zi ki(14.7psi) Xi yi
C1 0.013 369.94 0.000259 0.096
C2 0.029 53.44 0.00344 0.18
C3 0.077 12.98 0.028 0.37
IC4 0.02 4.94 0.0131 0.065
NC4 0.065 3.518 0.048 0.168
IC5 0.028 1.40 0.026 0.037
NC5 0.043 1.07 0.042 0.046
FC6 0.61 0.362 0.068 0.024
C7+ 0.066 0.0078 0.768 0.006
Nl2=0.857 & Ng2=0.142

MW ave gas st=46.11 then γg.st=1.59

MW ave gas sep=25.76 then γg.sep=0.88
Calculation of density of stock tank
W1=0.0025 & W2=0.058 & ρc3+=51.213
ρst/ρc3+=1 then ρst=51.21 at p=14.7 & T = 60F
∆ρT=-1.12 then ρst=50.09 lb/cubic ft at p=14.7 & T = 100F
γost=ρst/62.4=0.80
145
&(


API=141.5/γost-131.5=44.93

=487 scf/STB

=101.17 scf/STB

Rt=Rsp+Rst=588.17 scf/STB
MoR=103.41 lb/lb mol

=1.439 bbl/STB

.‫ را ﻧﺸﺎن دﻫﻴﺪ‬13-10 ‫ ﺷﻴﻮه ي ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن ﻣﻌﺎدﻟﻪ ي‬-11

:L;
2138ng1 Psto
RSPI =
nL1 − nL2 .nL3 Msto
mol gas Sep I 380.7 Scf
SePI ‫ ﻣﻘﺪار ﮔﺎز در‬: ng1 = ×
mol feed 1mol gas sepi
S.t ‫ ﻣﻘﺪار ﻧﻔﺖ در‬:
mol s.t MWs.t 1b ft 3 1STBo
n L1 n L 2 × n L 3 = × × ×
mol feed 1mol s.t Ps.t 1b 5.615 Rt 3

n g1 × 380.9 Ps.t × 5.615 2137.631 n g1 × Ps.t

RSPI = =
n L1n L 2 .n L 3 × MWsto n L1 n L 2 .n L 3 × MWsto

.‫ را ﻧﺸﺎن دﻫﻴﺪ‬13-11 ‫ ﺷﻴﻮه ي ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن ﻣﻌﺎدﻟﻪ ي‬-12

:L;
mol gas 2 380.7 Scf
SeP2 ‫ ﻣﻘﺪار ﮔﺎز در‬: ng 1 × ng 2 = ×
mol feed 1mol gas sepi
2137.631 n g 2 Psto
RSP 2 =
n L 2 .n L 3 M sto
 ‫‪ 
   
146‬‬

‫‪ -13‬ﺷﻴﻮه ي ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن ﻣﻌﺎدﻟﻪ ي ‪ 13-12‬را ﻧﺸﺎن دﻫﻴﺪ‪.‬‬

‫;‪:L‬‬
‫‪mol s.t‬‬ ‫‪380.7 Scf‬‬
‫= ‪ : ng 1 × ng 2 × ng 3‬ﻣﻘﺪار ﮔﺎز در ‪S.t‬‬ ‫×‬
‫‪mol feed 1mol gas s.t‬‬
‫‪2137.631 n g 3 Psto‬‬
‫= ‪RSP 2‬‬
‫‪n L3 M sto‬‬

‫‪ -14‬ﺷﻴﻮه ي ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن ﻣﻌﺎدﻟﻪ ي ‪ 13-14‬را ﻧﺸﺎن دﻫﻴﺪ‪.‬‬

‫;‪:L‬‬
‫‪MWR ft 3‬‬ ‫‪1b‬‬
‫× ‪ : 1‬ﻣﻘﺪار ﻧﻔﺖ در ﻣﺨﺰن‬ ‫×‬ ‫×‬
‫‪1‬‬ ‫‪Po R 5.615‬‬
‫‪MWs.t‬‬ ‫‪ft 1STBo‬‬
‫× ‪ : ng1 × ng 2 × ng 3‬ﻣﻘﺪار ﻧﻔﺖ در ‪s.t‬‬ ‫×‬ ‫×‬
‫‪1mol‬‬ ‫‪Ps.t 5.615 ft‬‬

‫‪MWoR .PoR × 5.615‬‬ ‫‪MWoR × Ps.t‬‬

‫= ‪Bo‬‬ ‫=‬
‫‪n L1 .n L 2 .n L 3 .MWs.t .Ps.t × 5.615 n L1 .n L 2 .n L 3 .MWs.t .PoR‬‬

‫‪ -18‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ي ﺗﻌﺎدﻟﻲ ﮔﺎز‪ -‬ﻧﻔﺖ ﺑﺮاي ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه اي دو ﻣﺮﺣﻠﻪ اي ﺑﺎ ﮔـﺎز واروﻧـﻪ اﻧﺠـﺎم‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬دﺳﺘﺎورﻫﺎي آﻧﻬﺎ در زﻳﺮ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪(F  SG) Q55G &U! VW C Q*P‬‬ ‫‪(F  SG) <MNOP C Q55G 6 C QN P‬‬
‫‪o‬‬
‫
& ‪70 F " 14.7 Psia‬‬ ‫
& ‪90 oF " 300 Psia‬‬

‫ﮔﺎز‬ ‫ﻣﺎﻳﻊ‬ ‫ﺧﻮراك‬ ‫ﮔﺎز‬ ‫ﻣﺎﻳﻊ‬ ‫ﺧﻮراك‬ ‫ﺟﺰو‬

‫‪0.1457‬‬ ‫‪0.0008‬‬ ‫‪0.0694‬‬ ‫‪0.6542‬‬ ‫‪0.0649‬‬ ‫‪0.4850‬‬ ‫‪C1‬‬
‫‪0.2243‬‬ ‫‪0.0078‬‬ ‫‪0.1036‬‬ ‫‪0.2001‬‬ ‫‪0.1036‬‬ ‫‪0.1723‬‬ ‫‪C2‬‬
‫‪0.2224‬‬ ‫‪0.0410‬‬ ‫‪0.1660‬‬ ‫‪0.1025‬‬ ‫‪0.1620‬‬ ‫‪0.1207‬‬ ‫‪C3‬‬
‫‪0.0546‬‬ ‫‪0.0196‬‬ ‫‪0.0351‬‬ ‫‪0.0097‬‬ ‫‪0.0351‬‬ ‫‪0.0170‬‬ ‫‪I – C4‬‬
‫‪0.1607‬‬ ‫‪0.0786‬‬ ‫‪0.1149‬‬ ‫‪0.0241‬‬ ‫‪0.1149‬‬ ‫‪0.0502‬‬ ‫‪N – C4‬‬
‫‪0.0288‬‬ ‫‪0.0272‬‬ ‫‪0.0335‬‬ ‫‪0.0031‬‬ ‫‪0.0335‬‬ ‫‪0.0118‬‬ ‫‪I – C5‬‬
‫‪0.0454‬‬ ‫‪0.0723‬‬ ‫‪0.0615‬‬ ‫‪0.0045‬‬ ‫‪0.0615‬‬ ‫‪0.0209‬‬ ‫‪N – C5‬‬
‫‪0.0160‬‬ ‫‪0.0966‬‬ ‫‪0.0609‬‬ ‫‪0.0016‬‬ ‫‪0.0609‬‬ ‫‪0.0184‬‬ ‫‪C6‬‬
‫‪0.0011‬‬ ‫‪0.6440‬‬ ‫‪0.3596‬‬ ‫‪0.0002‬‬ ‫‪0.3596‬‬ ‫‪0.1034‬‬ ‫‪C7+‬‬
‫‪1.000‬‬ ‫‪1.000‬‬ ‫‪1.000‬‬ ‫‪1.000‬‬ ‫‪1.000‬‬ ‫‪1.000‬‬
‫
(&
‪147‬‬

‫ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻫﭙﺘﺎن ﻫﺎي ﺟﺮﻳﺎن ﭼﺎه داراي وزن ﻣﻠﻜـﻮﻟﻲ ‪ 171 lb/lb mole‬و ﺳـﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳـﮋه ي‬
‫‪0.801‬را دارﻧﺪ ﻓﺸﺎر ﻧﻘﻄﻪ ي ﺷﺒﻨﻢ ﮔﺎز ﻣﺨﺰن ‪ 2973 Psig‬در دﻣﺎي ﻣﺨﺰن ‪ 184 oF‬اﺳﺖ ﺑـﻪ‬
‫دﺳﺖ آورﻳﺪ‪:‬‬
‫‪scf/ STB‬‬ ‫اﻟﻒ( ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺎز‪ -‬ﻧﻔﺖ ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه آﻏﺎزﻳﻦ‬
‫‪scf/ STB‬‬ ‫ب(ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺎز‪ -‬ﻧﻔﺖ ﻇﺮف اﻧﺒﺎر ﻛﻨﻨﺪه‬
‫‪scf/ STB‬‬ ‫پ( ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺎز‪ -‬ﻧﻔﺖ ﻛﻠﻲ‪،‬‬
‫ت( ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه ي ﮔﺎز ﻣﺨﺰن‬
‫ث( ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه ي ﮔﺎز ﻇﺮف اﻧﺒﺎر ﻛﻨﻨﺪه‬
‫‪GPM‬‬ ‫ج( ﻓﺮآورده ﻫﺎي ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ اي ﮔﺎز ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه‬
‫‪GPM‬‬ ‫چ( ﻓﺮآورده ﻫﺎي ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ اي ﮔﺎز ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه‬
‫ح( ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ ﻧﻔﺖ اﻧﺒﺎر ﺷﻮﻧﺪه در ﻇﺮف‪.‬‬
‫خ( ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﺎﻳﻊ‪ STB/ MMscf ،‬ﮔﺎز ﻣﺨﺰن‪.‬‬
‫د( ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﺎﻳﻊ‪ STB/ MMscf ،‬ﮔﺎز ﺳﻄﺤﻲ‬
‫‪bbi res gas / STB, Bwg‬‬ ‫و( ﺿﺮﻳﺐ ﺣﺠﻤﻲ ﺳﺎزﻧﺪ ﮔﺎز ﺗﺮ در ﻧﻘﻄﻪ ﺷﺒﻨﻢ‪،‬‬
‫ﭘﺎﺳﺦ ﻫﺎي ﺧﻮد را ﺑﺎ داده اي آزﻣﺎﻳﺸـﮕﺎﻫﻲ ‪ Z = 0.708‬در ﻧﻘﻄـﻪ ﺷـﺒﻨﻢ و ﺑﺮداﺷـﺖ ﻣـﺎﻳﻊ‬
‫‪ 217.12 STB/MMscf‬ﮔﺎز ﻣﺨﺰن ﺑﺴﻨﺠﻴﺪ‪.‬‬
‫;‪:L‬‬
‫اﺑﺘﺪا ﭼﮕﺎﻟﻲ ﻣﺨﺰن را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ‪:‬‬
‫‪W1 = 17.747‬‬ ‫‪W2 = 14.378‬‬ ‫‪MWave R = 43.834‬‬
‫‪+‬‬
‫‪mc = 30.871‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪∑ Vc‬‬ ‫‪+‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪= 0.7294‬‬ ‫‪Pc 3+ = 42.329‬‬
‫‪P = 30.8475‬‬ ‫‪PoR = 28.2995 at P = 2973 , T = 184‬‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﭼﮕﺎﻟﻲ ‪s. t :‬‬
‫‪W1 = 9.6 × 10 −3 , W2 = 0.1747‬‬
‫‪MWare . st = 134.26 , mc 3+ = 134.02, Vc 3+ = 2.82 Pc 3+ = 47.427‬‬
‫‪P = 47.4‬‬ ‫‪Pos.t = 47.1‬‬
 ‫‪ 
   
148‬‬

‫‪SCF‬‬
‫‪R sp = 3666.9372‬‬
‫‪STBo‬‬
‫‪Rs.t = 241/89‬‬ ‫‪R = 241.89 + 3960.93 = 3908.83‬‬
‫‪E = MW are gas. Sep = 23.714‬‬ ‫‪γ gsep = 08177‬‬

‫‪F = MWare. gas .s.t = 42.774‬‬ ‫‪γ g .s.t = 1 / 875‬‬

‫=‪I‬‬ ‫‪γ o = 0.7551‬‬ ‫‪API = 55.87‬‬

‫‪ -19‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻫﺎي ﺗﻌﺎدﻟﻲ ﮔﺎز ‪ -‬ﻧﻔﺖ ﺑﺮاي ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه اي دوﻣﺮﺣﻠﻪ اي ﺑﺎ ﮔﺎز واروﻧﻪ اﻧﺠﺎم‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ دﺳﺘﺎوردﻫﺎي آن در زﻳﺮ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ib/ib mole‬‬ ‫ﻛﺴﺮ ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻫﭙﺘﺎن ﻫﺎي ﺧﻮراك ﺟﺪا ﻛﻨﻨـﺪه ي آﻏـﺎزﻳﻦ داراي وزن ﻣﻠﻜـﻮﻟﻲ‬
‫‪ 171‬و ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه ‪ 0.801‬اﺳﺖ ﻓﺸﺎر ﻧﻘﻄﻪ ي ﺷﺒﻨﻢ ﮔﺎز ﻣﺨـﺰن در دﻣـﺎي ‪ 184 oF‬ﺑﺮاﺑـﺮ‬
‫‪ 2973 Psig‬اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪:‬‬
‫‪SCF/ STB‬‬ ‫اﻟﻒ( ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺎز‪ -‬ﻧﻔﺖ ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه ي آﻏﺎزﻳﻦ‪،‬‬
‫‪SCF/ STB‬‬ ‫ب( ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺎز‪ -‬ﻧﻔﺖ ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه ي دوم‬
‫
(&
‪149‬‬

‫‪SCF/ STB‬‬ ‫پ( ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺎز‪ -‬ﻧﻔﺖ ﻇﺮف اﻧﺒﺎر ﻛﻨﻨﺪه‬

‫‪SCF/ STB‬‬ ‫ت( ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺎز‪ -‬ﻧﻔﺖ ﻇﺮف اﻧﺒﺎر ﻛﻨﻨﺪه‬
‫‪o‬‬
‫‪API‬‬ ‫ث( ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ ﻧﻔﺖ ﻇﺮف اﻧﺒﺎر ﻛﻨﻨﺪه‬
‫ج( ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه ي ﮔﺎز ﻣﺨﺰن‬
‫چ( ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه ي ﮔﺎز ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه ي آﻏﺎزﻳﻦ‬
‫ح( ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه ي ﮔﺎز ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه ي دوم‬
‫خ( ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه ي ﮔﺎز ﻇﺮف اﻧﺒﺎر ﻛﻨﻨﺪه‬
‫‪GPM‬‬ ‫د( ﻓﺮآورده ﻫﺎي ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ اي ﮔﺎز ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه ي آﻏﺎزﻳﻦ‬
‫‪GPM‬‬ ‫ذ( ﻓﺮآورده ﻫﺎي ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ اي ﮔﺎز ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه ي دوم‬
‫‪BTU/ SCF‬‬ ‫ر( ارزش ﺣﺮارﺗﻲ ﻛﺎﻣﻞ ﮔﺎز ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه ي آﻏﺎزﻳﻦ‬
‫‪BTU/ SCF‬‬ ‫ز( ارزش ﺣﺮارﺗﻲ ﻛﺎﻣﻞ ﮔﺎز ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه ي دوم‬
‫‪lb/cu ft ،90 oF‬‬ ‫ژ( ﭼﮕﺎﻟﻲ ﮔﺎز ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه ي آﻏﺎزﻳﻦ در ‪ 350 Psia‬و‬
‫س( ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﺎﻳﻊ ‪ STB/ MMSCF‬ﮔﺎز ﺳﻄﺤﻲ‬
‫ش( ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﺎﻳﻊ ‪ STB/ MMSCF‬ﮔﺎز ﻣﺨﺰن‪.‬‬
‫ﺷﺒﻨﻢ ‪Bwg‬‬ ‫ص( ﺿﺮﻳﺐ ﺣﺠﻤﻲ ﺳﺎزﻧﺪ ﮔﺎز ﺗﺮ در ﻧﻘﻄﻪ‬
‫;‪:L‬‬
‫اﺑﺘﺪا ﭼﮕﺎﻟﻲ ﻣﺨﺰن را ﺣﺴﺎب ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ‬
‫‪W1 = 17.747‬‬ ‫‪W2 = 14.374‬‬ ‫‪MWare.R = 43.834‬‬
‫‪mc = 30.871 , Vc + 0.7294 Pc 3+ = 42.326‬‬
‫‪+‬‬
‫‪3‬‬
‫‪+‬‬
‫‪3‬‬

‫‪1b‬‬
‫‪P = 30.8457‬‬ ‫‪P = 28.2978‬‬
‫‪ft 3‬‬
‫ﭼﮕﺎﻟﻲ ‪ s.t‬را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ‪:‬‬
‫‪W1 = 2.5‬‬ ‫×‬ ‫‪10‬‬‫‪-3‬‬
‫‪W2 = 0.1339‬‬
‫‪MWare.s.t = 128.02‬‬ ‫‪mc 3+ = 127.84‬‬ ‫‪Vc 3+ = 2.72‬‬
‫‪Pc 3+ = 46.855 → P = 46.8887 → Ps.t = 46.5333‬‬
  
   
150

A = 3058.39 SCF
STB
B = 246.36 SCF
STB
C = 160.64 SCF
STB
D = 3465.3918 SCF
STB
E = γ = 0.746 API = 58.1567
P MW
F= γ = = 0 0.46, = 1‫راه‬
‫دﻳﮕﺮ‬ .51
62.37 29
MW
G = MW = 28.27 , γ = = 0.8026
29
H = MW = 36.383 , γ g = 1.2546

I = MW = 48.27 , γ g = 1.6645

O = 273 .86
P = 225.8
‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎردﻫﻢ‬
‫‪ -1‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻫﺎي ﺗﻌﺎدﻟﻲ ﮔﺎز ﻣﺎﻳﻊ در ‪ 1500 Psia‬و ‪ 160 oF‬ﺑﺮاي ﻧﻔﺘﻲ ﺳـﻨﮕﻴﻦ اﻧﺠـﺎم ﺷـﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬آﻣﻴﺰه ﻫﺎي ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه در زﻳﺮ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ‪ .‬ﻓﺸﺎر ﻫﻤﮕﺮاﻳﻲ ‪ 5000 Psia‬ﺑﺮاي ﺑـﻪ‬
‫‪o‬‬
‫‪F‬‬ ‫دﺳﺖ آوردن ﺿﺮاﻳﺐ ‪ K‬ﺑﻪ ﻛﺎر رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﭼﻪ ﻓﺸﺎر ﻫﻤﮕﺮاﻳﻲ ﺑﺮاي اﻳﻦ آﻣﻴﺨﺘـﻪ در‬
‫‪ 160‬ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮود؟‬
‫آﻣﻴﺰه ي ﮔﺎز در ﺗﻌﺎدل‬ ‫آﻣﻴﺰه ي ﻣﺎﻳﻊ در ﺗﻌﺎدل‬
‫ﺟﺰو‬
‫ﻛﺴﺮ ﻣﻮﻟﻲ‬ ‫ﻛﺴﺮ ﻣﻮﻟﻲ‬
‫‪0.8214‬‬ ‫‪0.2883‬‬ ‫ﻣﺘﺎن‬
‫‪0.1094‬‬ ‫‪0.1052‬‬ ‫اﺗﺎن‬
‫‪0.043‬‬ ‫‪0.0745‬‬ ‫ﭘﺮوﭘﺎن‬
‫‪0.0057‬‬ ‫‪0.0159‬‬ ‫اﻳﺰوﺑﻮﺗﺎن‬
‫‪0.0126‬‬ ‫‪0.0439‬‬ ‫ﻧﺮﻣﺎل ﭘﻮﺗﺎن‬
‫‪0.0028‬‬ ‫‪0.0164‬‬ ‫اﻳﺰوﭘﻨﺘﺎن‬
‫‪0.0023‬‬ ‫‪0.0161‬‬ ‫ﻧﺮﻣﺎل ﭘﻨﺘﺎن‬
‫‪0.0038‬‬ ‫‪0.0501‬‬ ‫ﻫﮕﺰان ﻫﺎ‬
‫‪0.0017‬‬ ‫‪0.3896‬‬ ‫ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻫﭙﺘﺎن ﻫﺎ‬
‫‪1.0000‬‬ ‫‪1.0000‬‬
‫وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻫﭙﺘﺎن ﻣﺎﻳﻊ‪:‬‬
‫‪0.8515‬‬
‫ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه‬
‫‪218 lb/lbmole‬‬ ‫وزن ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻲ‬
 ‫‪ 
   
152‬‬

‫;‪:L‬‬
‫‪Pc17 = 245 Psis , Tc +f = 1340 R‬‬ ‫‪, MWc +f = 218‬‬

‫‪MWare = 106.147‬‬
‫‪TPc = 1243.79 R‬‬ ‫‪PPc = 295.45 Psis‬‬
‫‪o‬‬
‫‪TPc = 783 F‬‬ ‫‪PPc = 295.5 Psia‬‬ ‫‪PK = 8000 Psia‬‬

‫‪ -2‬ﺗﻌﺎدل ﮔﺎز‪ -‬ﻣﺎﻳﻊ ﺑﺮاي ﻧﻔﺘﻲ ﺳﺒﻚ در ﻓﺸﺎرﻫﺎي ‪ 1500 Psia‬و ‪ 150 oF‬ﺑـﻪ دﺳـﺖ آﻣـﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ .‬دﺳﺘﺎوردﻫﺎي آن در زﻳﺮ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻓﺸﺎر ﻫﻤﮕﺮاﻳﻲ ‪ 5000 Psia‬ﺑـﺮاي ﺑـﻪ دﺳـﺖ‬
‫آوردن ﺿﺮاﻳﺐ ‪ K‬ﺑﻪ ﻛﺎر رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻪ ﻓﺸﺎر ﻫﻤﮕﺮاﻳﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮود؟‬
‫آﻣﻴﺰه ي ﮔﺎز در ﺗﻌﺎدل‬ ‫آﻣﻴﺰه ي ﻣﺎﻳﻊ در ﺗﻌﺎدل‬
‫ﺟﺰو‬
‫ﻛﺴﺮ ﻣﻮﻟﻲ‬ ‫ﻛﺴﺮ ﻣﻮﻟﻲ‬
‫‪0.8620‬‬ ‫‪0.3062‬‬ ‫ﻣﺘﺎن‬
‫‪0.0749‬‬ ‫‪0.0753‬‬ ‫اﺗﺎن‬
‫‪0.0370‬‬ ‫‪0.0713‬‬ ‫ﭘﺮوﭘﺎن‬
‫‪0.0045‬‬ ‫‪0.0135‬‬ ‫اﻳﺰوﺑﻮﺗﺎن‬
‫‪0.0112‬‬ ‫‪0.0416‬‬ ‫ﻧﺮﻣﺎل ﭘﻮﺗﺎن‬
‫‪0.0026‬‬ ‫‪0.0161‬‬ ‫اﻳﺰوﭘﻨﺘﺎن‬
‫‪0.0026‬‬ ‫‪0.0272‬‬ ‫ﻧﺮﻣﺎل ﭘﻨﺘﺎن‬
‫‪0.0026‬‬ ‫‪0.0380‬‬ ‫ﻫﮕﺰان ﻫﺎ‬
‫
(&
‪153‬‬

‫آﻣﻴﺰه ي ﮔﺎز در ﺗﻌﺎدل‬ ‫آﻣﻴﺰه ي ﻣﺎﻳﻊ در ﺗﻌﺎدل‬

‫ﺟﺰو‬
‫ﻛﺴﺮ ﻣﻮﻟﻲ‬ ‫ﻛﺴﺮ ﻣﻮﻟﻲ‬
‫‪0.0016‬‬ ‫‪0.2180‬‬ ‫ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻫﭙﺘﺎن ﻫﺎ‬
‫‪1.0000‬‬ ‫‪1.0000‬‬
‫وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻫﭙﺘﺎن ﻣﺎﻳﻊ‪:‬‬
‫‪0.840‬‬
‫ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه‬
‫‪207 lb/lb mole‬‬ ‫وزن ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻲ‬
‫;‪:L‬‬
‫‪+‬‬ ‫‪+‬‬
‫‪Tc = 1320 R,‬‬
‫‪7‬‬ ‫‪Pc = 290 Psi‬‬
‫‪7‬‬

‫‪MWare = 104.96‬‬ ‫‪TPc = 1235.64 oR = 775 o F‬‬

‫‪PPc = 328.87 Psia‬‬
‫‪PK = 9000 Psia‬‬

‫‪ -3‬ﺗﻌﺎدل ﮔﺎز‪ -‬ﻣﺎﻳﻊ ﺑﺮاي ﮔﺎزي واروﻧﻪ ‪ 1500 Psia‬و ‪ 125 oF‬ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﺑـﻪ‬
‫دﺳﺖ آوردن ﺿﺮﻳﺐ ﻫﺎي ‪ K‬ﻓﺸﺎر ﻫﻤﮕﺮاﻳﻲ ‪ 5000 Psia‬ﺑﻪ ﻛﺎر رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬دﺳـﺘﺎوردﻫﺎي آن‬
‫در زﻳﺮ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﭼﻪ ﻓﺸﺎر ﻫﻤﮕﺮاﻳﻲ را ﺑﺮاي اﻳﻦ آﻣﻴﺨﺘﻪ در ‪ 125 oF‬ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮد؟‬
‫آﻣﻴﺰه ي ﮔﺎز در ﺗﻌﺎدل‬ ‫آﻣﻴﺰه ي ﻣﺎﻳﻊ در ﺗﻌﺎدل‬
‫ﺟﺰو‬
‫ﻛﺴﺮ ﻣﻮﻟﻲ‬ ‫ﻛﺴﺮ ﻣﻮﻟﻲ‬
‫‪0.8681‬‬ ‫‪0.3174‬‬ ‫ﻣﺘﺎن‬
‫‪0.0708‬‬ ‫‪0.0783‬‬ ‫اﺗﺎن‬
‫‪0.0304‬‬ ‫‪0.0669‬‬ ‫ﭘﺮوﭘﺎن‬
‫‪0.0110‬‬ ‫‪0.0390‬‬ ‫اﻳﺰوﺑﻮﺗﺎن‬
‫‪0.0083‬‬ ‫‪0.0361‬‬ ‫ﻧﺮﻣﺎل ﭘﻮﺗﺎن‬
‫‪0.0044‬‬ ‫‪0.0324‬‬ ‫اﻳﺰوﭘﻨﺘﺎن‬
‫‪0.033‬‬ ‫‪0.0261‬‬ ‫ﻧﺮﻣﺎل ﭘﻨﺘﺎن‬
‫‪0.027‬‬ ‫‪0.0477‬‬ ‫ﻫﮕﺰان ﻫﺎ‬
‫‪0.0010‬‬ ‫‪0.3551‬‬ ‫ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻫﭙﺘﺎن ﻫﺎ‬
‫‪1.0000‬‬ ‫‪1.0000‬‬
‫وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻫﭙﺘﺎن ﻣﺎﻳﻊ‪:‬‬
‫‪0.792‬‬
‫ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه‬
‫‪146 lb/lb mole‬‬ ‫وزن ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻲ‬
  
   
154

:L;
Tc7+ = 1160 o F Pc +f = 352 Psi

MWare = 75.01 TPc = 1058.5 R PPc = 400.194 Psia

o
T=598 F Pk = 5000 Psia
‫ﺿﻤﻴﻤﻪ‬

‫‪X
  KJ #Y‬‬
‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺷﻤﺎره ‪(Lee – Kessler) 1‬‬
‫اﻳﻦ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻓﺸﺎر ﺑﺨﺎر ﻣﻮاد ﻛﻪ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ي آن ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫)‪(Absolute Scale‬‬
‫‪Psat‬‬
‫)‪= Exp( F o + wf ′‬‬ ‫‪w = acentric factor.‬‬
‫‪Pc‬‬
‫ﻛﻪ در آن ‪ Fo‬و ‪ F1‬ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪6.09648‬‬
‫‪F o = 5.92714 −‬‬ ‫*‬
‫‪− 1.28862 Ln (Tr * ) + 0.16934(Tr* ) 6‬‬
‫‪Tr‬‬
‫‪15.6875‬‬
‫‪F ' = 15.2518 −‬‬ ‫*‬
‫‪− 13.9721Ln (Tr * ) + 0.43577(Tr* ) 6‬‬
‫‪Tr‬‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﺎ ﺟﺎﻳﮕﺬاري ‪ PPc‬ﺑﻪ ﺟﺎي ‪ TPr , Pc‬ﺑﻪ ﺟﺎي ‪ Tr‬ﻓﺸﺎر ﺑﺨﺎر ﻣﻮاد‬
‫ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ را ﻧﻴﺰ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻛﺮد‪.‬‬
 ‫‪ 
   
156‬‬

‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺷﻤﺎره ‪(Antoine Eq) 2‬‬

‫اﻳﻦ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﻧﻴﺰ ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻓﺸﺎر ﺑﺨﺎر ﻣﻮاد ﺑﻜﺎر ﺑﺮده ﻣﻲ ﺷﻮد‪:‬‬
‫‪B‬‬
‫‪Ln( Psat ) = A −‬‬
‫‪T +C‬‬
‫اﻳﻦ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﻓﻘﻂ ﺑـﺮاي ﻣـﻮاد ﺧـﺎﻟﺺ ﻛـﺎرﺑﺮد دارد و ﺛﺎﺑـﺖ ﻫـﺎي ‪ C , B , A‬در ﺟـﺪاول‬
‫ﺗﺮﻣﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ ﻣﻮﺟﻮد ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ و واﺣﺪﻫﺎي ‪ T‬و ‪ P‬در ﻫﻤﻴﻦ ﺟﺪاول ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه اﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺷﻤﺎره ‪(Clausius – Clapyron) 3‬‬

‫‪ P*  LV  1‬‬ ‫‪1‬‬
‫= ‪Ln 2* ‬‬ ‫‪‬‬ ‫*‬
‫‪− *‬‬
‫‪ P1 ‬‬ ‫‪R  T1 T2 ‬‬

‫‪[molecular weight] MW‬‬ ‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺷﻤﺎره ‪) 4‬ﻧﺤﻮه ي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ي‬

‫)وزن ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻲ(‬

‫اﻟﻒ‪ -‬ﻣﻮاد ﺧﺎﻟﺺ‪ :‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺟﺪول ‪A.1‬‬

‫‪ Composition -1‬ﻣﺸﺨﺺ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫وزن ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻲ‬

‫‪ Composition -2‬ﻣﺸﺨﺺ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ب‪ -‬ﻣﻮاد ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺸﺨﺺ ﺑﺎﺷﺪ(‬ ‫) ‪γg‬‬

‫‪∑ yiMWi = yiMWi‬‬

‫= ‪MWav‬‬ ‫∑‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ(‬ ‫‪∑ yi = 1‬‬ ‫)اﮔﺮ‬ ‫ب‪: 1 -‬‬
‫‪∑ yi‬‬
‫ﻧﻜﺘﻪ‪ :‬در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ‪ MWc7+‬ﻣﺸﺨﺺ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺻـﻮرت ﺑـﺎ داﺷـﺘﻦ‬
‫ﻣﻲ ﺗـﻮان ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از ‪ MWc7+ , Whitson Eq‬را ﻣﺤﺎﺳـﺒﻪ‬ ‫‪γ‬‬ ‫‪) Tb‬دﻣﺎي ﺑﺨﺎر( و‬
‫ﻛﺮد‪.‬‬
‫) *
‪157‬‬

‫‪MWav‬‬
‫= ‪γg‬‬ ‫ب‪⇒ MWav = γ g .MWav = 29γ g ⇒ MWav = 29γ g :2 -‬‬
‫‪MWair‬‬

‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺷﻤﺎره ‪(Whitson Eq ) 5‬‬

‫و ‪ MW‬و ‪ (boilimg Temp) Tb‬ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ‪ C7t‬دو ﺗﺎ ﻣﺸﺨﺺ‬ ‫‪γ‬‬ ‫اﮔﺮ از ﺳﻪ ﺧﺎﺻﻴﺖ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ‪ Whitson Eq‬ﺧﺎﺻﻴﺖ ﺳﻮم را ﻣﺸﺨﺺ ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ي ‪ Whitson‬ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬

‫[‬
‫) ‪TB = 4.5579 ( MWC 7 + ) 0.15178 × (γ C 7 +‬‬ ‫]‬
‫‪0.15427 3‬‬

‫ﻛﻪ در آن ‪ TB‬ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ‪ R‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺷﻤﺎره ‪) (Critcal Properties) 6‬ﺧﻮاص ﺑﺤﺮاﻧﻲ(‬

‫اﻟﻒ( ﻣﻮاد ﺧﺎﻟﺺ‪ :‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺟﺪول ‪ A.1‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻜﺘﻪ‪ :‬ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﻮاد ﺧﺎﻟﺺ ﺗﺮم ﻫﺎي ‪ PC , TC‬ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲ ﺷـﻮﻧﺪ وﻟـﻲ ﺑـﺮاي‬
‫ﻣﻮاد ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ ﺗﺮم ﻫﺎي ‪ PPC , TPC‬ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫ب( ﻣﻮاد ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ )‪ Composition‬ﻣﺸﺨﺺ ﺑﺎﺷﺪ(‬

‫ب – ‪ (Kays Rule) : 1‬از اﻳﻦ ﺷﻴﻮه زﻣﺎﻧﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ‪:‬‬

‫‪γ‬‬ ‫‪g‬‬
‫‪> 0.75 -2‬‬ ‫‪P < 3000 Psia -1‬‬
‫ﻣﻌﺎدﻻت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﻳﻦ ﺷﻴﻮه ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺧﻴﻠﻲ ﺳﺎده ﺑﻪ ﺷﻜﻞ زﻳﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪:‬‬
‫‪T = ∑ yT‬‬
‫‪Pc‬‬ ‫‪i‬‬ ‫‪Ci‬‬
‫‪ T‬ﺑﺮﺣﺴﺐ ‪: R‬‬
‫‪P =∑yP‬‬ ‫‪Pc‬‬ ‫‪i‬‬ ‫‪Ci‬‬ ‫‪ P‬ﺑﺮﺣﺴﺐ ‪: Psia‬‬
 ‫‪ 
   
158‬‬

‫ب‪ (SBV method) : 2 -‬از اﻳﻦ ﺷﻴﻮه زﻣﺎﻧﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ‪:‬‬

‫‪γ‬‬ ‫‪g‬‬
‫‪> 0.75 -2‬‬ ‫‪P < 3000 Psia -1‬‬
‫ﻣﻌﺎدﻻت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﻳﻦ ﺷﻴﻮه از ﻣﻌﺎدﻻت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ‪ Kays Rule‬ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺗﺮ ﺑﻪ ﻃـﻮﻻﻧﻲ‬
‫ﺗﺮ و ﺑﻪ ﺷﻜﻞ زﻳﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪:‬‬

‫= ‪TPc‬‬
‫‪(K ′)2‬‬
‫‪J′‬‬
‫‪TPc‬‬
‫= ‪PPc‬‬
‫‪J′‬‬
‫‪J ′ = J − εJ‬‬
‫‪K ′ = K − εk‬‬
‫‪2‬‬
‫‪1 ‬‬ ‫‪T  2 ‬‬ ‫‪T 1‬‬
‫‪J = ( ) ∑ yi ( C ) + ( ) ∑ y i ( C ) i2 ‬‬
‫‪3  i‬‬ ‫‪PC  3  i‬‬ ‫‪PC ‬‬
‫‪TC‬‬
‫( ‪K = ∑ yi‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪)i‬‬
‫‪i‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪PC‬‬
‫‪ε J = 0.6081 FJ + 101325F 2 − 14.004 FJ yc 7+ + 64.434 FJ y +2‬‬
‫‪J‬‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫[‬
‫‪ε k ( 1 ) C 7+  0.3129 yc 7+ − 4.8156 y 2c 7 + + 27.3751y 3c 7 +‬‬
‫‪‬‬ ‫‪Tc‬‬
‫]‬
‫‪ PC2‬‬ ‫‪‬‬
‫‪2‬‬
‫‪1  T ‬‬ ‫‪2  T‬‬ ‫‪‬‬
‫‪1‬‬
‫‪FJ = ( )  y ( C ) + ( )  y ( C ) 2 ‬‬
‫‪3  PC  C 7+ 3  PC  c 7+‬‬
‫‪ T‬ﺑﺮﺣﺴﺐ ‪ R‬و ‪ P‬ﺑﺮﺣﺴﺐ ‪ Psia‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻜﺘﻪ‪ :‬در اﻳﻦ ﻣﻌﺎدﻻت ‪ TC‬و ‪ PC‬ﻫﻤﻪ ي ﻣﻮاد در ﺟﺪول ‪ A.1‬ﻣﻮﺟﻮد ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻓﻘﻂ ﺑﺮاي‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ي ‪ C7+ , Pc , Tc‬از ﻣﻌﺎدﻻت زﻳﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ )ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻌـﺎدﻻت‬
‫ﻓﻘﻂ ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ي ‪ Ppc , Tpc‬و ‪ C7+‬ﻛﺎرﺑﺮد دارﻧﺪ‪:‬‬
‫) *
‪159‬‬

‫‪‬‬ ‫‪2.2898‬‬ ‫‪0.11857 ‬‬

‫( ‪PPc = Exp8.3634 − (0.0566 / γ c 7+ ) − (0.24244 +‬‬ ‫‪)+( 2‬‬ ‫× ‪)‬‬
‫‪‬‬ ‫‪γ c7+‬‬ ‫‪γ c 7+ ‬‬
‫‪0.47227 −7 2‬‬
‫‪10 −3 TB + (1.4685 + (3.648 / γ c 7+ ) + ( 2‬‬ ‫‪)10 TB − (0.42019 +‬‬
‫‪γ c 7+‬‬
‫‪1.6977‬‬
‫‪( 2 )) × 10 −10 TB2‬‬
‫‪γ c 7+‬‬
‫) ‪TPc = 341.7 + 811γ c 7+ + (0.4244 + 0.1174γ c 7+ )TB + (0.4669 − 3.2623γ c 7+‬‬
‫‪105‬‬
‫(×‬ ‫)‬
‫‪TB‬‬

‫ﻧﻜﺘﻪ‪ :‬ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ‪ TB‬ﻣﻲ ﺗﻮان از ‪ Whitson Eq‬ﻛﻤﻚ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬

‫ﻧﻜﺘﻪ‪ :‬ﺗﻤﺎم ‪ T‬و ‪ P‬ﻫﺎ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﺮﺣﺴﺐ ‪ R‬و ‪ Psia‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺸﺨﺺ ﺑﺎﺷﺪ(‬ ‫‪γ‬‬ ‫‪g‬‬

‫ج( ﻣﻮاد ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ )‪ Cmposition‬ﻣﺸﺨﺺ ﻧﺒﺎﺷﺪ( )‬
‫ﻣﻌﺎدﻻت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﻳﻦ روش ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪:‬‬
‫‪PPc = 756 .8 − 131γ g − 3.6γ g2‬‬ ‫‪ P‬ﺑﺮﺣﺴﺐ ‪: Psia‬‬
‫‪PPc = 169 .2 + 349 .5γ g − 74γ g2‬‬ ‫‪ T‬ﺑﺮﺣﺴﺐ ‪: R‬‬
‫ﻧﻜﺘﻪ‪ :‬روش ﻫﺎي ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه در ﺑﺎﻻ ﻓﻘﻂ ﺑﺮاي ﮔﺎزﻫﺎي ﻛﺎرﺑﺮد دارﻧﺪ و ﺑﺮاي ﮔﺎز ﺗﺮش ﻛـﻪ‬
‫ﺣﺎوي ‪ H2s‬و ‪ Co2‬ﺑﺎﺷﺪ از ‪ Whichert & Aziz Recombination‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬

‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺷﻤﺎره ‪(Whichert & Aziz Recombinations) 7‬‬

‫)‪(Effect of non- hydrocarbons‬‬
‫) ‪ε = 120( A o / 9 − A1 / 6 ) + 15( B o / 5 − B 4‬‬
‫‪A = y H 2 s + y Co 2‬‬ ‫‪, B = y H 2s‬‬
‫'‪PPc × TPc‬‬
‫‪TPc' = TPc − ε‬‬ ‫= '‪& PPc‬‬
‫‪TPc + y H 2 s (1 − y H 2 s )ε‬‬
 ‫‪ 
   
160‬‬

‫و ‪ T‬و ‪ P‬ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﺮﺣﺴﺐ ‪ R,R :‬و ‪ Psia‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪ε‬‬ ‫ﻧﻜﺘﻪ‪:‬‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﻣﻮﻟﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻧﻪ درﺻﺪ ﻣﻮﻟﻲ‬ ‫‪y‬‬‫‪Co 2‬‬
‫و‬ ‫‪y‬‬ ‫‪H 2s‬‬
‫ﻧﻜﺘﻪ‪:‬‬
‫ﻧﻜﺘﻪ‪ :‬اﻳﻦ ﻣﻌﺎدﻻت ﺑﺮاي ﺷﺮاﻳﻂ زﻳﺮ ﺻﺎدق اﻧﺪ‪:‬‬
‫ب( ‪y H 2 s < 0.74‬‬ ‫اﻟﻒ( ‪yCo 2 < 0.55‬‬
‫ﻧﻜﺘﻪ‪ :‬دﻗﺖ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺮاي ‪ N2‬ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ ‪ Correction‬ﻧﺪارﻳﻢ‪.‬‬

‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺷﻤﺎره ‪(Z – factor Calc) 8‬‬

‫‪A2 A3 A4 A5‬‬ ‫‪A‬‬ ‫‪A‬‬
‫‪Z = 1 + ( A1 +‬‬ ‫‪+ 3 + 4 + 5 ) PPr + ( A6 + 7 + 82 ) PPr2‬‬
‫‪TPr TPr TPr TPr‬‬ ‫‪TPr TPr‬‬
‫‪A7 A8 5‬‬ ‫‪P2‬‬
‫( ‪− A,‬‬ ‫) ‪+ 2 ) PPr + A10 (1 + A11 PPr2 )( Pr3 ).Exp(− A11 PPr2‬‬
‫‪TPr TPr‬‬ ‫‪TPr‬‬
‫‪ P ‬‬ ‫‪T‬‬ ‫‪P‬‬
‫‪PPr = 0.27  Pr  , TPr = Pc & PPr = Pc‬‬
‫‪ ZTPr ‬‬ ‫‪T‬‬ ‫‪P‬‬
‫‪A1 = 0.3265 , A2 = −1.0700, A3 = −0.5339, A4 = 0.01569,‬‬
‫‪A5 = −0.05165, A6 = 0.5475, A7 = −0.7361, A8 = 0.1844, A9 = 0.1056‬‬
‫‪A10 = 0.6134, A11 = 0.7210‬‬
‫ﻧﻜﺘﻪ‪ :‬ﺷﺮاﻳﻂ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻌﺎدﻟﻪ ي ﻓﻮق ﺑﺮاي ‪ Z-factor‬ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷـﺪ؛ ﻳﻜـﻲ از‬
‫ﺣﺎﻻت زﻳﺮ‪:‬‬
‫‪2 ≤ PPr < 30‬‬ ‫‪1 < PPr ≤ 3‬‬ ‫اﻟﻒ(‬
‫‪PPr < 1‬‬ ‫‪0 / 7 < PPr < 1‬‬ ‫ب(‬
‫ﻧﻜﺘﻪ‪ :‬ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺟﺎﻳﮕﺬاري ﻫﺎي ‪ PPr , TPr‬ﻗﺒﻼً ﻫﻤﻪ ي ﺗﺼﺤﻴﺢ ﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑـﻪ‬
‫ﮔﺎز ﺗﺮش را اﻧﺠﺎم دﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻜﺘﻪ‪ :‬ﺑﻪ ازاي ﻫﺮ ‪ %5‬و ‪ 1 % ,N2‬ﺑﻪ ‪ Z‬اﺿﺎﻓﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ ﻳﻌﻨﻲ دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪N2 %‬‬ ‫‪N %‬‬
‫( ‪Z f = Z i + 0.01Z i‬‬ ‫) ‪) = Zi + Zi ( 2‬‬
‫‪0 / 05‬‬ ‫‪5‬‬
‫) *
‪161‬‬

‫‪ ⇐ Z f‬ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ‬ ‫‪ ⇐ Z i‬اوﻟﻴﻪ‬

‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺷﻤﺎره ‪) 9‬ﭼﮕﺎﻟﻲ ﮔﺎزﻫﺎ‪(ρg :‬‬

‫‪m P.MW‬‬
‫= ‪Pg‬‬ ‫=‬
‫‪V‬‬ ‫‪Z .R.T‬‬

‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺷﻤﺎره ‪(γ g , gas Gravity ) 10‬‬

‫‪P.MW‬‬
‫‪Pg‬‬ ‫(‬ ‫‪)g‬‬
‫‪ZRT‬‬ ‫‪MWg‬‬ ‫‪MWg‬‬
‫= ‪γg‬‬ ‫=‬ ‫=‬ ‫=‬
‫‪PAir‬‬ ‫‪P.MW‬‬ ‫‪MWair‬‬ ‫‪29‬‬
‫(‬ ‫‪) air‬‬
‫‪ZRT‬‬

‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺷﻤﺎره ‪) (Pressure Gradient) 11‬ﮔﺮادﻳﺎن ﻓﺸﺎري()ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﮔﺎزﻫﺎ(‬

‫‪P‬‬ ‫‪Psi‬‬
‫= ‪GPG‬‬ ‫(‬ ‫)‬ ‫‪(1‬‬
‫‪144‬‬ ‫‪ft‬‬
‫‪ (2‬ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ي ﻓﺸﺎر ﺗﻪ ﭼﺎه ﺑﺎ داﺷﺘﻦ ﻓﺸﺎر ﺳﺮﭼﺎه‬
‫‪0.01875.γ .h‬‬
‫(‪P2 = P1 − Exp‬‬ ‫)‬
‫‪Z .T‬‬

‫→ ‪P1‬‬ ‫ﻓﺸﺎر ﺳﺮﭼﺎه‬ ‫ﻋﻤﻖ ﭼﺎه → ‪h‬‬

‫→ ‪P2‬‬ ‫ﻓﺸﺎر ﺗﻪ ﭼﺎه‬ ‫‪γ → Gas Gravity‬‬

‫‪Z .T ⇒ average values‬‬

‫‪T2 , T1 , h, γ , P1‬‬
 ‫‪ 
   
162‬‬

‫‪T1 + T2‬‬
‫= ‪Tar‬‬ ‫‪,‬‬
‫‪2‬‬

‫‪P1 + P2‬‬
‫= ‪Pav‬‬ ‫‪( P2‬‬ ‫ﺣﺪس زدن‬ ‫→)‬ ‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ي‬ ‫‪Z av → P2‬‬ ‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ي‬
‫‪2‬‬

‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺷﻤﺎره ‪(Bg) (Gas Formation Volume Factor) 12‬‬

‫‪VR‬‬ ‫‪cu.cm‬‬ ‫‪cu. ft‬‬

‫= ‪Bg‬‬ ‫( ‪<1‬‬ ‫ﻳﺎ )‬ ‫(‬ ‫)‬
‫‪VSc‬‬ ‫‪s.c.cu.cm‬‬ ‫‪SCF‬‬
‫‪ZnRT‬‬
‫‪PV = ZnRT‬‬ ‫= ‪(nR = n S .C ) → V‬‬
‫‪P‬‬
‫‪ZnRT‬‬ ‫‪ZnRT‬‬
‫( = ‪VR‬‬ ‫( = ‪) R , VSC‬‬ ‫‪) S .C‬‬
‫‪P‬‬ ‫‪P‬‬
‫‪ZnRT‬‬ ‫‪ZT‬‬
‫(‬ ‫‪)R‬‬ ‫‪( )R‬‬
‫= ‪⇒ Bg‬‬ ‫‪P‬‬ ‫‪= P‬‬ ‫&‬
‫‪ZnRT‬‬ ‫‪ZT‬‬
‫(‬ ‫‪) S .C ( ) SC‬‬
‫‪P‬‬ ‫‪P‬‬
‫‪Z SC = 1, TSC = 60 F = 520 R, PSC = 14.7 Psia‬‬
‫‪o‬‬

‫‪Z .T‬‬ ‫‪cu. ft‬‬

‫‪⇒ B g = 0.0283‬‬ ‫(‬ ‫)‬
‫‪P‬‬ ‫‪SCF‬‬
‫ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ‪ P,T,Z‬ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ درون ﻣﺨﺰن ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻧﻔﺖ و ﮔﺎز ﺑﺎ ﻫﻢ در ﻣﺨﺰن ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺎﺷﻨﺪ از راﺑﻄﻪ ي زﻳﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ‪:‬‬
‫‪ZT‬‬ ‫‪res bbl‬‬
‫‪B g = 0.00504‬‬ ‫(‬ ‫)‬
‫‪P‬‬ ‫‪SCF‬‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد ﻛﻪ راﺑﻄﻪ ي ﺑﺎﻻ در واﻗﻊ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻫﻤﺎن راﺑﻄـﻪ ي اوﻟﻴـﻪ ﺑـﻪ ‪ res bbl‬ﺑﺎﺷـﺪ ﺑـﺎ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺿﺮﻳﺐ ﺗﺒﺪﻳﻞ ‪. 1 bb1 = 5 .615 cu.ft‬‬
‫‪1 VSC‬‬ ‫‪P SCF‬‬
‫= ‪Eg‬‬ ‫=‬ ‫‪= 35.37‬‬ ‫(‬ ‫)‬
‫‪B g VR‬‬ ‫‪ZT cu. ft‬‬
163
* )

:13 ‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺷﻤﺎره‬

1 gV
Cg = − ( )T
V gP
1
Cg = : ‫ ﺑﺮاي ﮔﺎزﻫﺎي اﻳﺪه آل‬Cg (‫اﻟﻒ‬
P
1 1 ∂Z
C g = − ( )T : ‫ ﺑﺮاي ﮔﺎزﻫﺎي ﺣﻘﻴﻘﻲ‬Cg (‫ب‬
P Z ∂P
1 1 ∂Z
CPr = C g .PPc = − ( )T : Pseudereduced.compressibility
PPr Z ∂PPr Pr

1 1 ∂Z Pg
C Pr = − ( )T & PPr =
PPr Z ∂ PPr Pr P Pgc

Pgc → ‫ﭼﮕﺎﻟﻲ ﮔﺎز در ﻧﻘﻄﻪ ي ﺑﺤﺮاﻧﻲ‬

PPr
PPr = 0 .27 ( )
Z .T Pr
 ∂Z 
 ( )T 
1 0 .27 ∂PPr Pr
C Pr = −  
PPr Z 2 T Pr  PPt ∂ Z 
 1 + ( Z )( ∂ P ) TPr 
 Pr 

∂Z A A A A
( ) TPr = A1 + 2 + 33 + 44 + 55
∂ PPr T Pr T Pr T Pr T Pr

A7 A A A
2 PPr ( A6 + + 82 ) − 5 PPr4 A9 ( 7 + 82 ) +
T Pr T Pr T Pr T Pr

2 Alo PPr
3
(1 + A11 PPr2 − A112 PPr4 ) Exp ( − A11 PPr2 )
T Pr
  
   
164

( µ g ) (‫( )ﮔﺮاﻧﺮوي ﮔﺎز‬Gas Viscosity) 14 ‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺷﻤﺎره‬

: Caar et al methad (‫اﻟﻒ‬
µ g1 = ( µ g1 ancorrected ) + ( N 2 Correction) + (Co 2 Correction ) + ( H 2 s Correction)
[ ]
( µ g 1 ancorrected ) = 1.706(10 − 5 ) − 2.062(10 − 6 )γ g T + 8.1888(10 − 3 ) − 6.15(10 − 3 ) Log γ g
( N 2 Correction) = y N 2 (8.48(10 ) Log γ g + 9.59(10 − 3 ))
−3

(Co 2 Correction ) = y Co 2 (9.08(10 − 3 ) Log γ g + 6.24(10 − 3 ))

( H 2 s Correction) = H 2 s (8.49(10 − 3 ) Log γ g + 3.73(10 − 3 ))

:‫ﺷﺮاﻳﻂ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻌﺎدﻻت ﺑﺎﻻ ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‬

100o F < T < 300o F (2 0.55 < γ g < 1.55 (1
.‫ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‬CP ‫ ﺑﺮﺣﺴﺐ‬µ ‫ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ و‬F ‫ ﺑﺮﺣﺴﺐ‬T ‫ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد ﻛﻪ‬
o

µ g = AExp ( BPgc )(10 −4 ) : LGE ‫ب( روش‬

(9.379 + 0.01607 MWa )T 1 / 5
A=
209.2 + 19.26 MWa t T
986.4
B = 3.448 + + 0.01009MWa
T
C = 2.447 − 0.2224 B
gm
ρg → ⇒ , MWa →
cc
T→ R , µ g → CP

(‫)ﭼﮕﺎﻟﻲ ﮔﺎز‬ ‫وزن ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻲ ﻣﺘﻮﺳﻂ‬

lbm ‫ﺑﺮﺣﺴﺐ‬ ‫ﺑﺮﺣﺴﺐ‬

‫ﻣـﻲ‬ ‫ ﺑﺮﺣﺴـﺐ‬ρg ،‫ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‬62.4 ‫ ﺑﺎ‬ρg ‫ اﮔﺮ ﻣﺨﺮج‬LGE ‫ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد در روش‬
cu. ft
gr
.‫ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ در ﻏﻴﺮ اﻳﻦ ﺻﻮرت ﺑﺮﺣﺴﺐ‬
cc
:‫ج( روش ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﮔﻴﺮي‬
165
* )

n 1

∑ (µ g × yi × MWi 2 )
µg = i =1
n 1

∑ ( yi × MWi 2 )
i =1

(Heating Value) 15 ‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺷﻤﺎره‬

NHV ( Dry ) = ∑ y i .NHVi

GHV ( Dry ) = ∑ y i .GHVi

NHV ( wet ) = (1 − 0.0175) NHV ( Dry )

GHV ( wet ) = (1 − 0.0175) NHV ( Dry) + 0.9
Z = 1− (∑ r 1 1− Zi )2

Lc (ideal ) = ∑ y1 Lci
Lc (ideal )
Lc =
Z

γ gR
( ) 16 ‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺷﻤﺎره‬
γg sarf
γgR 240 − 2.22 ApI 28.97γ g (131.5 + ApI ) + 18.76Y
=( )( )
γg 28.97γ g 31560 − 52.2 ApI − 2.22 ApI 2 + 18.76Y
STB
Y → condensate Volume ( )
MM SCF
ApI → STL Grarity ( o ApI )
γ g → Sarface gas speciffic gavity
γ gR → Re s.Gas Speciffic gravity
.‫را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻛﺮد‬ γ gR
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻌﺎدﻟﻪ ي ﺑﺎﻻ ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﺎ داﺷﺘﻦ اﻃﻼﻋﺎت روي ﺳﻄﺢ‬
 ‫‪ 
   
166‬‬

‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺷﻤﺎره ‪VEQ : 17‬‬

‫اﻟﻒ( ﺟﺪاﺳﺎزي ﺳﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ اي‬

‫‪VEQ = Bu + B1 (Pspi) B2 ( γ spi) B3 (API) B4 (Tsp1) B5 (Tsp2) B6‬‬
‫آﻧﭽﻨﺎن ﻛﻪ‪:‬‬
‫‪Bo = 535.916, B1 = 2.62310, B2 = 0.793183, B3 = 4.66120‬‬
‫‪B4 = 1.20940, B5 = -0.849115, B6 = 0.269870‬‬
‫‪ TSPI‬دﻣﺎي ﺟﺪاﻛﻨﻨﺪه ي اول در واﺣـﺪ ‪ Tsp2 oF‬دﻣـﺎي ﺟـﺪا ﻛﻨﻨـﺪه ي دوم در ‪Psp1, oF‬‬

‫‪γ SPI‬‬ ‫و‬ ‫‪o‬‬

‫ﻓﺸﺎر ﺟـﺪا ﻛﻨﻨـﺪه ي اول در ‪ Psia‬و ‪ API‬ﺳـﻨﮕﻴﻨﻲ ﻣـﺎﻳﻊ اﻧﺒـﺎري در ‪API‬‬
‫ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه ي ﮔﺎز ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه ي اول اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻓﺸﺎر ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه ي دوم در ﻣﻌﺎدﻟـﻪ ي ﺑـﺎﻻ‪ ،‬ﺗـﺄﺛﻴﺮ ﭼﺸـﻤﮕﻴﺮي ﻧـﺪارد و ﺑـﺮاي ‪70 Psia‬‬
‫ﻛﺎرﺑﺮد دارد‪.‬‬
‫ب( ﺟﺪاﺳﺎزي دو ﻣﺮﺣﻠﻪ اي‪:‬‬
‫‪VEQ = Bu + B1 (Pspi) B2 ( γ spi) B3 (API) B4 (Tsp1) B5‬‬
‫آﻧﭽﻨﺎن ﻛﻪ‪:‬‬
‫‪Bo = 635.530, B1 = 0.361821, B2 = 1.05435,‬‬
‫‪B3 = 5.08305, B4 = 1.58124, B5 = -0.791301‬‬

‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺷﻤﺎره ‪AGP :18‬‬

‫اﻟﻒ( ﺟﺪا ﺳﺎزي ﺳﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ اي‬

‫‪AGP = B1 (Pspi – 14.65) B2 ( γ SPI ) B3 (API) B4 (Tspi) B5 (Tsp2) B6‬‬
‫ﻛﻪ‪:‬‬
‫‪B1 = 2.99222 , B2 = 0.970497 , B3 = 6.80491‬‬
‫‪B4 = 1.07916 , B5 = -1.19605 , B6 = 0.553670‬‬
‫‪Psp1 = 100 to 500 Psia‬‬
‫‪γ SPI = 0.60 to 0.80‬‬
‫‪γ gr = 0.80 to 1.55‬‬
‫) *
‪167‬‬

‫‪API = 40o to 70o API‬‬

‫‪Tspi = 60o to 120o F‬‬
‫‪Tsp2 = 60o to 120o F‬‬
‫اﻳﻦ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺑﺮاي ﮔﺎزﻫـﺎﻳﻲ آزﻣـﺎﻳﺶ ﺷـﺪه اﺳـﺖ ﻛـﻪ داراي ‪ 43‬درﺻـﺪ از اﺟﺰاﻳـﻲ ﺑﺠـﺰ‬
‫ﻫﻴﺪروﻛﺮﺑﻦ ﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ب( ﺟﺪاﺳﺎزي دو ﻣﺮﺣﻠﻪ اي‪:‬‬
‫‪AGP =B1 (Pspi – 14.65) B2 ( γ spi) B3 (API) B4 (Tsp1) B5‬‬
‫آﻧﭽﻨﺎن ﻛﻪ‪:‬‬
‫‪B1 = 1.45993, B2 = 1.33940, B3 = 7.09434‬‬
‫‪B4 = 1.14356, B5 = -0.934460‬‬
‫‪Pspi : 100 to 700 Psia‬‬
‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺷﻤﺎره‪ :19‬ﻓﺸﺎر ﻧﻘﻄﻪ ﺷﺒﻨﻢ ﮔﺎز ﻣﻴﻌﺎﻧﻲ‬
‫‪ln Pd = A1‬‬ ‫‪[y‬‬ ‫‪c2‬‬
‫) ‪+ yco 2 + y H 2 s + y c 6 + 2( y c 3 + y c 4‬‬
‫] ‪+ y cs + 0.4 y c1 + 0.2 y N 2‬‬
‫])‪+ A2γc 7 + A3 [ y c1 /( y c 7 + 0.002‬‬
‫‪+ A4T + A5 ( y c 7 + M c 7 ) + A6 ( y c 7 + M c 7 ) 2‬‬
‫[‬
‫)‪+ A7 ( y c 7 + M c 7 ) + A8 M c 7 + /( y cy + 0.0001‬‬ ‫]‬
‫[‬
‫)‪+ A9 M cy + (γ c 7 + 0.0001‬‬ ‫]‬ ‫‪2‬‬

‫‪+ A10 [M c 7 + (γ c 7 + 0.0001)] 3 + A11‬‬

‫در اﻳﻨﺠﺎ‪:‬‬
‫‪A1 = -2.0623054, A2 = 6.6259728, A3 = - 4. 4670559‬‬ ‫×‬ ‫‪10‬‬‫‪-3‬‬
‫= ‪, A4‬‬
‫‪1.0448346‬‬ ‫= ‪× 10 , A5 = 3.2673714 × 10 , A6 = -3.6453277 × 10 , A7‬‬
‫‪-4‬‬ ‫‪-2‬‬ ‫‪-3‬‬

‫‪7.4299951 × 10-5 , Ag = -1.1381195 × 10-1 , 6.2476497 × 10-4 , A10 = -‬‬

‫‪1.0716866 × 10-6 , A11 = 1.0746622 × 10.‬‬

‫‪ T‬دﻣﺎ در واﺣﺪ ‪ oR‬اﺳﺖ ‪ y‬ﻫﺎ آﻣﻴﺰه ي ﮔﺎز ﺑـﺮ ﭘﺎﻳـﻪ ي ﻛﺴـﺮ ﻣـﻮﻟﻲ‪ MC7+ ،‬و ‪γ C 7 +‬‬
‫وزن ﻣﻠﻜﻮﻟﻲ و ﺳﻨﮕﻨﻴﻨﻲ وﻳﮋه ي ‪ C7+‬و ‪ Pd‬ﻓﺸﺎر ﻧﻘﻄﻪ ي ﺷﺒﻨﻢ در واﺣﺪ ‪ Psia‬اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫‪ 
   
168‬‬

‫‪106 < M C 7 + < 235‬‬

‫‪T < 320 o F ,0.7330 < γ C 7 + < 0.8681‬‬

‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺷﻤﺎره ‪ : 20‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺎز – ﻧﻔﺖ در ﻇﺮف اﻧﺒﺎري‬

‫‪Log RST = A1 + A2 log‬‬ ‫‪γ STo‬‬ ‫‪+ A3 log‬‬ ‫‪γ gSP‬‬ ‫‪+ A4 log Psp + A5 log Tsp‬‬
‫‪A1 = 0.3818, A2 = -5.506 , A3 = 2.902 , A4 = 1.327, A5 = -0.7355‬‬
‫ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه ي ﮔـﺎز ﺟـﺪا ﻛﻨﻨـﺪه ‪PST‬‬ ‫‪γ gSP‬‬ ‫ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه ي ﻣﺎﻳﻊ اﻧﺒﺎري اﺳﺖ‬ ‫‪γ STO‬‬
‫ﻓﺸﺎر ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه در ‪ Psia‬و ‪ Tsp‬دﻣﺎي ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه ﺑﺮﭘﺎﻳﻪ ي ‪ oF‬اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺷﻤﺎره ‪ :21‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻓﺸﺎر ﻧﻘﻄﻪ ﺣﺒﺎب‬

‫اﻟﻒ(‬
‫]‪Pb = 18.2[(CN ) Pb − 1.4‬‬
‫آﻧﭽﻨﺎن ﻛﻪ‪:‬‬
‫‪0.83‬‬
‫‪R ‬‬
‫) ‪(CN ) pb =  s  10( 0.00091T −0.0125 API‬‬
‫‪γs ‬‬
‫دﻣﺎي ﻣﺨﺰن ﺑﺮﭘﺎﻳﻪ ي ‪ Rs , o F‬ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺎز‪ -‬ﻧﻔـﺖ ﻣﺤﻠـﻮل ﺑﺮﭘﺎﻳـﻪ ي ‪ scf / STB‬و ‪Pb‬‬
‫ﻓﺸﺎر ﻧﻘﻄﻪ ي ﺣﺒﺎب ﺑﺮﭘﺎﻳﻪ ‪ Psig‬ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ ‪ Rs‬در ﺑﺮ ﮔﻴﺮﻧﺪه ي ﮔﺎز ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه و ﮔﺎز‬
‫اﻧﺒﺎري ﺷﻮد‪.‬‬
‫ب( ﻣﻌﺎدﻟﻪ اي دﻗﻴﻖ ﺗﺮ‬
‫‪γ gA3γ STO T A5‬‬
‫‪A4‬‬
‫‪Pb = A1 RspA2‬‬
‫در اﻳﻨﺠﺎ‪:‬‬
‫) *
‪169‬‬

‫‪A1 = 5.38088 × 10 −3 , A2 = 0.715082, A3 = −1.877840‬‬

‫‪A4 = 3.143700, A5 = 1.326570‬‬

‫ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه ي ﻧﻔﺖ اﻧﺒﺎري اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻴﻜﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺎز‪-‬‬ ‫‪γ STO‬‬ ‫و‬ ‫‪o‬‬
‫دﻣﺎ ‪ T‬ﺑﺮﭘﺎﻳﻪ ي ‪R‬‬
‫ﻧﻔﺖ ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه ﺑﺠﺎي ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺎز‪ -‬ﻧﻔﺖ ﻛﻠﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣـﻲ رود‪ .‬اﻳـﻦ ﻣﻌﺎدﻟـﻪ دﺳـﺘﺎوردﻫﺎي‬
‫ﺑﻬﺘﺮي را ﺑﻪ دﺳﺖ ﺧﻮاﻫﺪ داد‪.‬‬

‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺷﻤﺎره ‪ :22‬ﭼﮕﺎﻟﻲ ﻫﺎي ﻇﺎﻫﺮي ﻣﺘﺎن و اﺗﺎن ﻣﺎﻳﻊ‬

‫‪ρ a ,C1 = 0.312 + 0.450 ρ po‬‬

‫‪ρ a ,C 2 = 15.3 + 0.3167 ρ Po‬‬

‫ﭼﮕـﺎﻟﻲ‬ ‫‪ρ Po‬‬ ‫ﭼﮕﺎﻟﻲ ﻣـﺎﻳﻊ ﻇـﺎﻫﺮي اﺗـﺎن‪ ،‬و‬ ‫‪ρ a ,C 2‬‬ ‫ﭼﮕﺎﻟﻲ ﻣﺎﻳﻊ ﻇﺎﻫﺮي ﻣﺘﺎن‪،‬‬ ‫‪ρ a ,C 1‬‬
‫ﻣﺎﻳﻊ ﻣﺠﺎزي اﺳﺖ‪ ،‬ﻫﻤﻪ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ي ‪ lb/ cu ft‬ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺷﻤﺎره ‪ :23‬ﺗﻨﻈﻴﻢ ﭼﮕﺎﻟﻲ ﺑﺮاي ﺗﺮاﻛﻢ ﭘﺬﻳﺮي ﻫﻤﺪﻣﺎي ﻣﺎﻳﻊ ﻣﺨﺰن‪:‬‬
‫‪ P ‬‬
‫‪∆ρ P = (0.167 + 16.181(10 −0.0425 ρ Po )‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ 1000 ‬‬
‫‪2‬‬
‫‪ P ‬‬
‫‪− 0.0603 ρ po‬‬
‫‪− 0.01(0.299 + 263(10‬‬ ‫‪))‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ 1000 ‬‬
‫‪lbm‬‬
‫‪P < 9000 Psia‬‬ ‫‪, PPo > 40‬‬
‫‪cu. ft‬‬
‫ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺑﺮاي ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻓﺸﺎر راﺳﺖ و‬ ‫‪ P‬ﻓﺸﺎر ﺑﻪ ‪ Psia‬اﺳﺖ ‪ ρ Po‬ﭼﮕﺎﻟﻲ ﻣﺎﻳﻊ ﻣﺠﺎزي ‪∆ρ P‬‬
‫ﻫﺮ دو ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ي ‪ ib/cu ft‬ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
 ‫‪ 
   
170‬‬

‫‪ρ Po‬‬ ‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺷﻤﺎره ‪:25‬‬

‫) ‪ρ Po = ρ c 3 + (1.000 + 2.138156WI 1.1027205 + 0.453717W 21.092823‬‬
‫ﭼﮕــﺎﻟﻲ ﭘﺮوﭘــﺎن و ﺑﺨــﺶ ﺳــﻨﮕﻴﻦ ﺗــﺮ )داراي‬ ‫‪ρ C 3+‬‬ ‫ﭼﮕــﺎﻟﻲ ﻣــﺎﻳﻊ ﻣﺠــﺎزي و‬ ‫‪ρ Po‬‬
‫‪ 60‬و ﻓﺸﺎر اﺗﻤﺴﻔﺮي اﺳﺖ‪ ،‬ﺑـﺮ ﭘﺎﻳـﻪ ي ‪ lb/cu ft‬ﻫﺴـﺘﻨﺪ‬ ‫‪o‬‬
‫ﺳﻮﻟﻔﻴﺪﻫﻴﺪروژن( ﻣﺎﻳﻊ در ‪F‬‬
‫‪ W2, W1‬از ﻣﻌﺎدﻟﻪ ي ‪ 11-1‬و ‪.11-2‬‬

‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ي ﺷﻤﺎره ‪ :26‬ﺗﻨﻈﻴﻢ ﭼﮕﺎﻟﻲ ﺑﺮاي ‪ H2S‬در ﻣﺎﻳﻊ ﻣﺨﺰن‬

‫‪2‬‬
‫‪W ‬‬ ‫‪W ‬‬
‫‪∆ρ H 2 s‬‬ ‫‪= 6.7473 H 2 s  + 50.2437 H 2 s ‬‬
‫‪ Wmix ‬‬ ‫‪ Wmix ‬‬
‫ﺗﻨﻈـﻴﻢ ﭼﮕـﺎﻟﻲ در‬ ‫‪ WH 2 s /Wmix‬ﻛﺴﺮ وزﻧـﻲ ﺳـﻮﻟﻔﻴﺪﻫﻴﺪروژن در ﻣـﺎﻳﻊ و ‪∆ρ H 2 s‬‬
‫واﺣﺪ ‪ lb/ cu ft‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪mol % H2s < 20 %‬‬ ‫ﺟﻮاب ﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر دﻗﻴﻖ‬

‫‪mol % H2s < 35 %‬‬

‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺷﻤﺎره ‪ :27‬ﭼﮕﺎﻟﻲ ﻇﺎﻫﺮي ﻣﺎﻳﻊ ﮔﺎزﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ‬

‫‪ρ Po = 38.52(10 0.00326 API ) + (94.75 − 33.93 log API ) log γ s‬‬
‫ﭼﮕﺎﻟﻲ ﻣﺎﻳﻊ ﻇﺎﻫﺮي ﮔﺎز ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ‬ ‫‪ρa‬‬ ‫ﺑﮕﻮﻧﻪ اي ﻛﻪ ‪ API‬ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ ﻣﺎﻳﻊ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ي ‪ oAPI‬و‬
‫ي ‪ ib/ cu ft‬در ‪ 60 o F‬و ﻓﺸﺎر اﺗﻤﺴﻔﺮي اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺷﻤﺎره ‪ :28‬ﺿﺮﻳﺐ ﺣﺠﻤﻲ ﺳﺎزﻧﺪ ﻧﻔﺖ ﻫﺎي ﺳﻨﮕﻴﻦ اﺷﺒﺎع‬

‫‪Bob = 0.9759 +12(10-5)(CN)Bob12‬‬

‫آﻧﭽﻨﺎن ﻛﻪ‪:‬‬
‫) *
‪171‬‬

‫‪0.5‬‬
‫‪γ ‬‬
‫‪(CN ) Bob‬‬ ‫‪= Rs  g  + 1.25T‬‬
‫‪ γ STO ‬‬
‫ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه ي ﻧﻔـﺖ اﻧﺒـﺎري و ‪ T‬دﻣـﺎي ﻣﺨـﺰن در‬ ‫‪γo‬‬ ‫‪ Bo‬ﺑﺮﭘﺎﻳﻪ ي ‪، res bbi/ STB‬‬
‫واﺣﺪ ‪ oF‬اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺎز – ﻧﻔﺖ ﻣﺤﻠﻮل‪ scf / STB ،‬در ﻧﻘﻄﻪ ي ﺣﺒﺎب ‪ Rs ،‬ﺑـﺮاي ﺑـﻪ‬
‫دﺳﺖ آوردن ‪ Bob‬ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲ رود و اﮔﺮ ﻓﺸﺎر ﻛﻤﺘﺮ از ﻓﺸﺎر ﻧﻘﻄﻪ ي ﺣﺒﺎب ﺑﺎﺷـﺪ‪ Rs ،‬در‬
‫آن ﻓﺸﺎر ﺑﺮاي ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن ‪ Bob‬ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲ رود‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﻫﺎ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ‪ 5‬درﺻـﺪ‪ ،‬در‬
‫دﻣﺎﻫﺎي ﺗﺎ ‪ 225 o F‬دﻗﻴﻖ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺷﻤﺎره ‪ :29‬ﺿﺮﻳﺐ ﺗﺮاﻛﻢ ﭘﺬﻳﺮي ﻫﺪﻣﺎي ﻧﻔﺖ ﻫﺎي ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺳﻴﺮ ﻧﺸﺪه‬
‫‪Co = (A1 + A2 Rs + A3 T + A4‬‬ ‫‪γg‬‬ ‫‪+ A5 API) A6 P‬‬
‫آﻧﭽﻨﺎن ﻛﻪ‪:‬‬
‫‪A1 = −1433.0,‬‬ ‫‪A2 = 5.0,‬‬ ‫‪A3 = −17.2‬‬

‫‪A4 = 1180.0,‬‬ ‫‪A5 = 12.61,‬‬ ‫‪A6 = 10 5‬‬

‫ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه ي ﮔﺎز ﺟـﺪا ﻛﻨﻨـﺪه‬ ‫‪γo‬‬ ‫‪o‬‬
‫‪ Co‬ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ي ‪ Psi-1‬اﺳﺖ‪ T ،‬دﻣﺎي ﻣﺨﺰن در ‪F‬‬
‫در ﻓﺸﺎر ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه ‪ 100 Psig‬و ‪ API‬ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ ﻧﻔﺖ اﻧﺒﺎري در ‪ P ، oAPI‬ﻓﺸﺎر ﻣﺨﺰن‬
‫در ‪ Psia‬و ‪ Rs‬ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺎز – ﻧﻔﺖ ﻣﺤﻠﻮل‪ scf/ STB ،‬در ﻧﻘﻄﻪ ي ﺣﺒﺎب ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺷﻤﺎره ‪ : 30‬ﺿﺮﻳﺐ ﺗﺮاﻛﻢ ﭘﺬﻳﺮي ﻫﻤﺪﻣﺎي ﻧﻔﺖ ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺳﻴﺮ ﺷﺪه‬

‫)‪In(Co) = -7.633 – 1.497 In (P) + 1.115 In (T‬‬ ‫اﻟﻒ(‬

‫)‪+ 0.533 In (API) + 0.184 In (Rsb‬‬
 ‫‪ 
   
172‬‬

‫‪ P‬ﻓﺸـﺎر ﻣﺨـﺰن در ‪ Psia‬و ‪API‬‬ ‫‪o‬‬

‫‪ Co‬ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ي ‪ Psi-1‬اﺳـﺖ‪ T ،‬دﻣـﺎي ﻣﺨـﺰن در ‪R‬‬

‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ وزﻧﻲ ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ وﻳﮋه ﮔﺎز ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه و ﮔـﺎز‬ ‫‪γg‬‬ ‫ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ ﻧﻔﺖ اﻧﺒﺎري در ‪، oAPI‬‬
‫اﻧﺒﺎري اﺳﺖ‪ Rs .‬ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺎز‪ -‬ﻧﻔﺖ ﻣﺤﻠﻮل در ﻧﻘﻄﻪ ي ﺣﺒﺎب در ‪ Rs‬ﻧﺴـﺒﺖ ﮔـﺎز – ﻧﻔـﺖ‬
‫ﻣﺤﻠﻮل‪ ،‬در ﻧﻘﻄﻪ ي ﺣﺒﺎب ‪ scf/ STB‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫ب( اﮔﺮ ‪ Pb‬را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ‪:‬‬

‫)‪In(Co) = -7.573 – 1.450 In (P) - 0.383 In (Pb‬‬

‫)‪+ 1.402 In (T) + 0.256 In (API) + 0.449 In (Rsb‬‬

‫ج( اﮔﺮ ‪ Pb‬و ‪ Rs‬را ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ‪:‬‬

‫)‪In(Co) = -7.114 – 1.394 In (P) + 0.981 In (T‬‬
‫‪+ 0.770 In (API) + 0.446 In‬‬ ‫) ‪(γ g‬‬
‫‪o‬‬
‫‪T < 330 F‬‬
‫‪P < 5300 Psia‬‬

‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺷﻤﺎره ‪) µ o :31‬ﮔﺮاﻧﺮوي ﻧﻔﺖ(‬

‫اﻟﻒ( ‪µoD‬‬

‫) ‪Log log ( µoD + 1) = 1.8653 − 0.025086API − 0.5644 log(T‬‬

‫ﮔﺮاﻧـﺮوي ﻣـﺎﻳﻊ‬ ‫‪µoD‬‬ ‫‪ T‬دﻣﺎي ﻣﺨﺰن در ‪ API ، oF‬ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ ﻧﻔـﺖ اﻧﺒـﺎري در ‪ oAPI‬و‬
‫ﻣﺠﺎزي در ‪ Cp‬در ﻓﺸﺎر اﺗﻤﺴﻔﺮي و ‪ T‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪o‬‬
‫‪5 < API < 58‬‬
‫‪60o F < T< 175oF‬‬
‫ب(‬
‫‪µ o = Aµ o D‬‬
‫‪B‬‬

‫آﻧﭽﻨﺎن ﻛﻪ‪:‬‬
‫) *
‪173‬‬

‫‪A = 10.715 (Rs + 100) -0.515‬‬

‫و‬
‫‪-0.338‬‬
‫)‪B = 5.44 (Rs + 150‬‬
‫‪T < 295 oF‬‬ ‫‪P < 5250 Psig‬‬

‫ج(‬
‫‪µ o = Aµ ob ( P / Pb ) B‬‬

‫)‪B = C1 PC2 EXP (C3 + C4 P‬‬

‫آﻧﭽﻨﺎن ﻛﻪ‪:‬‬
‫‪C1 = 2.6 , C2 = 1.187‬‬
‫‪C3 = -11.513, C4 = -8.98‬‬ ‫‪× 10-5‬‬
‫)‪P > Pb (Psia‬‬ ‫‪P < 9500 Psig‬‬

‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺷﻤﺎره ‪ :32‬ﻛﺸﺶ ﺳﻄﺤﻲ ﻫﻴﺪروﻛﺮﺑﻦ ﻫﺎي ﭘﺎراﻓﻴﻨﻲ ﻧﺮﻣﺎل‬

‫‪Pj = 2.84 Mj + 26.4‬‬

‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺷﻤﺎره ‪ :33‬ﺑﺪﺳﺖ آورﻳﺪن ﭘﺎراﭼﺮﻫﺎ‬

‫‪PC+ = -12.43 + 3.226 MC+ - 0.002145 MC+2‬‬

‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺷﻤﺎره ‪ :34‬ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﻫﺎي ﻋﺎﻣﻞ ‪) K‬ﺣﺪس اوﻟﻴﻪ(‬

‫= ‪Kj‬‬
‫[‬
‫) ‪EXP 5.37)(1 + ω j )(1 − 1 / Trj‬‬ ‫]‬
‫‪Prj‬‬
‫ﺗﻮﺟﻪ‪ :‬ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ روش اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﻤﻮدارﻫﺎي ﭘﻴﻮﺳﺖ ‪ A‬ﻛﺘﺎب درﺳـﻲ اﺳـﺖ ﺑـﺮاي ﺣـﺪس‬
‫اوﻟﻴﻪ ﻳﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻧﻤﻮدار در دﺳﺘﺮس ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻣﻲ ﺗﻮان از ﻣﻌﺎدﻟﻪ ي ﻓﻮق اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪.‬‬