‫ﻫﺪف از اﻧﺠﺎم‬

‫آزﻣﺎﻳﺶ‪:‬‬
‫اﻧﺠﺎم ﺗﺴﺖ ﺳﻮﺧﺘﻦ ﺟﻬﺖ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ و ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻘﻄﺔ ذوب اﻟﻴﺎف ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ‪.‬‬

‫ﺗﺌﻮري‪:‬‬

‫ﺧﻮاص‬
‫ﮔﺮﻣﺎﻳﻲ اﻟﻴﺎف‬
‫ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺟﺴﻤﻲ ﮔﺮم ﮔﺮدد دﻣﺎي آن اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﻣﻴﺰان اﻳﻦ اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﻪ ﮔﺮﻣﺎي وﻳﮋة ﺟﺴﻢ ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد‪.‬‬
‫ازدﻳﺎد دﻣﺎ ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ اداﻣﻪ ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﻘﻄﻪ ذوب ﻓﺮا رﺳﺪ در اﻳﻦ زﻣﺎن‪ ،‬درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺛﺎﺑﺖ ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ و در‬
‫ﺣﻴﻦ ذوب‪ ،‬ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﺘﺠﺎﻧﺲ )ﻫﻤﮕﻦ( ﺟﺎﻣﺪ ﺑﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻧﺎﻣﺘﺠﺎﻧﺲ )ﻧﺎﻫﻤﮕﻦ‪ -‬ﻫﺘﺮوﮔﻦ( ﻣﺎﻳﻊ و ﺟﺎﻣﺪ ﺗﺒﺪﻳﻞ‬
‫ﮔﺮدﻳﺪه ﺗﺎ ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﺘﺠﺎﻧﺲ ﻣﺎﻳﻊ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﮔﺮدد‪ .‬اﺟﺴﺎم ﺟﺎﻣﺪ ﻣﻌﻤﻮﻻ ً در اﺛﺮ ﮔﺮﻣﺎ ﻣﻨﺒﺴﻂ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪،‬‬
‫ﭼﻮن ارﺗﻌﺎش اﺗﻢﻫﺎ داﻣﻨﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬در ذوب داﻣﻨﻪ ارﺗﻌﺎش ﺑﻪ ﺣﺪي ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ ﻳﻚ اﺗﻢ ﻗﺎدر ﺑﻪ‬
‫ﺗﺮك ﺑﻠﻮر )ﻛﺮﻳﺴﺘﺎل( ﺧﻮد‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫رﻓﺘﺎر اﻟﻴﺎف در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﮔﺮﻣﺎ ﺑﺴﻴﺎر ﭘﻴﭽﻴﺪهﺗﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻟﻴﺎف ﺑﻪ ﻧﺪرت داراي دﻣﺎي ذوب ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺑﺎ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن داﺧﻠﻲ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺟﺎي ذوب ﺷﺪن‪ ،‬ﻣﺘﻼﺷﻲ و ذﻏﺎل ﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺿﺮﻳﺐ اﻧﺒﺴﺎط ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫اﻟﻴﺎف‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ درﺟﻪ آراﻳﺶ و ﻧﻈﻢ ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻲ ﻣﻨﻔﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﻛﻪ اﻟﻴﺎف ﺑﺮﺧﻼف ﺟﺎﻣﺪات دﻳﮕﺮ‬
‫در اﺛﺮ ﮔﺮﻣﺎ ﻣﻨﻘﺒﺾ‬
‫ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻓﻴﻼﻣﻨﺖﻫﺎي ﭘﻠﻲ اﺳﺘﺮ و ﭘﻠﻲ آﻣﻴﺪ ﺑﻌﺪ از ﮔﺮم ﺷﺪن و ﺳﭙﺲ ﺳﺮد ﺷﺪن اﺑﻌﺎد اوﻟﻴﺔ ﺧﻮد را ﻛﺴﺐ ﻧﻨﻤﻮده و‬
‫ﻣﻘﺪاري اﻧﻘﺒﺎض ﻏﻴﺮﺑﺮﮔﺸﺖﭘﺬﻳﺮ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻲﮔﺮدد ﻛﻪ آن را اﻧﻘﺒﺎض داﺋﻢ ﻣﻲﻧﺎﻣﻨﺪ‪.‬‬
‫دﻣﺎي ذوب و دﻣﺎي ﺗﺒﺪﻳﻞ‬
‫ﺷﻴﺸﻪاي‪:‬‬
‫اﻟﻴﺎف ﺗﺮﻣﻮﭘﻼﺳﺘﻴﻚ ﻛﻪ اﻛﺜﺮ اﻟﻴﺎف ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ و ﺗﺮي اﺳﺘﺎت از آن دﺳﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬در دﻣﺎي ﺑﺎﻻ اﺑﺘﺪا ﻧﺮم ﮔﺮدﻳﺪه و‬
‫ﺳﭙﺲ ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ درﺟﻪ ﺣﺮارت‪ ،‬در دﻣﺎي ﻣﺸﺨﺺ ذوب ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در ﺣﺎﻟﻴﻜﻪ اﻟﻴﺎف ﺳﻠﻮﻟﺰي و ﭘﺮوﺗﺌﻴﻨﻲ ﺑﺎ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻲ آﻧﻬﺎ‪ ،‬ﻧﺮم و ذوب ﻧﺸﺪه و ﻣﺘﻼﺷﻲ )ذﻏﺎل( ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫در دﻣﺎي ذوب‪ ،‬ﺟﺴﻢ از ﺣﺎﻟﺖ ﺟﺎﻣﺪ ﺑﻪ ﻣﺎﻳﻊ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻴﻜﻪ ﭘﻠﻴﻤﺮ ذوب ﻣﻲﮔﺮدد‪ ،‬ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻬﺎي‬
‫زﻧﺠﻴﺮهاي ﺑﺪون ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺘﻲ روي ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺣﺠﻤﻲ ﺑﻮﺟﻮد ﻣﻲآﻳﺪ‪.‬در ﺣﺎﻟﺖ‬
‫ذوب‪ ،‬ﻗﻮﻳﺘﺮﻳﻦ ﭘﻴﻮﻧﺪﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد ﺑﻴﻦ ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻬﺎي زﻧﺠﻴﺮهاي ﻣﺜﻞ ﭘﻴﻮﻧﺪﻫﺎي ﻫﻴﺪروژﻧﻲ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺑﻠﻮري‬
‫)ﻛﺮﺳﻴﺘﺎﻟﻴﻦ( ﺷﻜﺴﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻬﺎي زﻧﺠﻴﺮهاي‪ ،‬ﺑﺪون رﺳﻴﺪن آﺳﻴﺐ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻣﻤﻜﻦ‬

‫ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫اﻛﺜﺮ اﻟﻴﺎف داراي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻲ ﻣﺘﺸﻜﻞ از ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺑﻠﻮرﻳﻦ و ﻣﻨﺎﻃﻖ آﻣﻮرف ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬در ﻣﻨﺎﻃﻖ آﻣﻮرف‬
‫ﺑﻪ ﻋﻠﺖ زﻳﺎد ﺑﻮدن ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻦ ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻬﺎي زﻧﺠﻴﺮهاي‪ ،‬ﭘﻴﻮﻧﺪﻫﺎي ﺿﻌﻴﻒ و ﻛﻤﻲ وﺟﻮد دارد‪ .‬از اﻳﻦ رو ﺣﺮﻛﺖ‬

‫‪١‬‬
‫ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻬﺎي زﻧﺠﻴﺮهاي در ﻣﻨﺎﻃﻖ آﻣﻮرف در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻬﺎي زﻧﺠﻴﺮهاي در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺑﻠﻮرﻳﻦ‪ ،‬در دﻣﺎي‬
‫ﻛﻤﺘﺮي ﻣﻤﻜﻦ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﺧﺎﻃﺮ ﺑﺮاي ﭘﻠﻴﻤﺮﻫﺎ ﻋﻼوهﺑﺮ دﻣﺎي ذوب )دﻣﺎي ﺗﺮاﻧﺰﻳﺴﻴﻮن اوﻟﻴﻪ(‪ ،‬دﻣﺎي‬
‫ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﻴﺸﻪاي )دﻣﺎي ﺗﺮاﻧﺰﻳﺴﻴﻮن ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ( ﻫﻢ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬در دﻣﺎي ﻛﻤﺘﺮ از دﻣﺎي ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﻴﺸﻪاي‪،‬‬
‫اﻟﻴﺎف ﺳﺨﺖ ﺑﻮده و ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻬﺎي زﻧﺠﻴﺮهاي روي ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ‪ ،‬ﺣﺘﻲ در آﻣﻮرفﺗﺮﻳﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻏﻴﺮ ﻣﻤﻜﻦ ﻣﻲ‪-‬‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺘﻦ از دﻣﺎي ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﻴﺸﻪاي اﺑﺘﺪا ﭘﻴﻮﻧﺪﻫﺎي ﺿﻌﻴﻒﺗﺮ و ﺳﭙﺲ ﭘﻴﻮﻧﺪﻫﺎي ﻗﻮﻳﺘﺮ در ﻣﻨﺎﻃﻖ‬
‫آﻣﻮرف‪ ،‬ﺷﺮوع ﺑﻪ ﮔﺴﻴﺨﺘﻦ ﻧﻤﻮده و ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻬﺎي زﻧﺠﻴﺮهاي ﻣﻤﻜﻦ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬در ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻟﻴﺎف ﻧﺴﺒﺘﺎ ً ﻧﺮم‪-‬‬
‫ﺗﺮ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬از اﻳﻦ رو دﻣﺎي ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﻴﺸﻪاي ﺑﻪ ﻻﺳﺘﻴﻚ ﻧﻴﺰ ﻣﻲﻧﺎﻣﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﻲﺗﻮان اﻳﻦ دﻣﺎ از ﻧﻘﻄﻪ ذوب‬
‫ﺑﻲﻧﻈﻢﺗﺮﻳﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻳﻚ ﭘﻠﻴﻤﺮ داﻧﺴﺖ‪ .‬ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ درﺟﻪ ﺣﺮارت‪ ،‬ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻗﻮﻳﺘﺮ و ﻧﻬﺎﻳﺘﺎ ً در دﻣﺎي ذوب‪،‬‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﻨﺖ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺑﻠﻮرﻳﻦ در ﻫﻢ ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺷﺪه و ﭘﻠﻴﻤﺮ ﻛﺎﻣﻼ ً ذوب ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺑﻠﻮرﻳﻦ‪ ،‬ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻬﺎي‬
‫زﻧﺠﻴﺮهاي ﺑﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻧﻴﺮو ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﭼﻮن ﻛﺜﺮت ﭘﻴﻮﻧﺪﻫﺎ زﻳﺎد و ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻬﺎي زﻧﺠﻴﺮهاي از‬
‫ﻳﻜﺪﻳﺮگ ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻢ‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺮﻣﺎ ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ ً در ﻣﺪت زﻣﺎﻧﻬﺎي ﻃﻮﻻﻧﻲ اﺛﺮ ﺗﺨﺮﺑﻲ ﺑﺮ ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻬﺎي زﻧﺠﻴﺮهاي اﻟﻴﺎف داﺷﺘﻪ و ﺑﺎﻋﺚ ﻛﺎﻫﺶ‬
‫اﺳﺘﺤﻜﺎم‬
‫آﻧﻬﺎ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﺷﺘﻌﺎل‬
‫اﻟﻴﺎف‪:‬‬
‫ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﺷﺘﻌﺎل اﻟﻴﺎف‪ ،‬ﻳﻜﻲ از ﺧﻮاص ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب آﻧﻬﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺎﻋﺚ آﺗﺶﺳﻮزيﻫﺎي ﺑﺰرگ و‬
‫ﺟﺮاﺣﺎت ﺟﺪي ﺑﺮاي ﭘﻮﺳﺖ ﺑﺪن ﮔﺮدد‪ .‬اﻳﻦ ﺧﻄﺮ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﺑﻪ ﺳﻪ ﻋﺎﻣﻞ زﻳﺮ ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد‪:‬‬
‫‪ -1‬آﺳﺎﻧﻲ‬
‫ﻣﺸﺘﻌﻞ ﺷﺪن‬
‫‪ -2‬ﺳﺮﻋﺖ‬
‫ﭘﻴﺸﺮوي ﺷﻌﻠﻪ‬
‫‪ -3‬ﻣﻘﺪار ﮔﺮﻣﺎي ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪه در ﺣﻴﻦ ﺳﻮﺧﺘﻦ‬
‫ﻋﻼوهﺑﺮ ﻧﻮع اﻟﻴﺎف‪ ،‬وزن ﻣﺨﺼﻮص ﻛﺎﻻ )ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﺎﻓﺖ( و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻮاد ﺗﻜﻤﻴﻠﻲ ﻫﻤﺮاه اﻟﻴﺎف‪ ،‬اﺛﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ‪-‬‬
‫اي ﺑﺮ ﻋﻮاﻣﻞ ذﻛﺮ ﺷﺪه در ﺑﺎﻻ دارد‪ .‬ﺟﺪول زﻳﺮ دﻣﺎي اﺷﺘﻌﺎل‪ ،‬دﻣﺎي ﺧﻮد اﺷﺘﻌﺎﻟﻲ و دﻣﺎي ﺷﻌﻠﻪ را ﺑﺮاي اﻟﻴﺎف‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪) .‬ﺑﺮﺣﺴﺐ درﺟﺔ‬
‫ﺳﺎﻧﺘﻴﮕﺮاد(‬

‫‪٢‬‬
 ‫دﻣﺎي ﺷﻌﻠﻪ‬ ‫دﻣﺎي ﺧﻮداﺷﺘﻌﺎﻟﻲ دﻣﺎي اﺷﺘﻌﺎل‬ ‫ﻧﻮع ﻟﻴﻒ‬
‫ﭘﻨﺒﻪ‬ ‫‪288‬‬ ‫‪400‬‬ ‫‪450-860‬‬
‫اﻛﺮﻳﻠﻴﻚ‬ ‫‪245‬‬ ‫‪515‬‬ ‫‪875‬‬
‫ﭘﻠﻲ اﺗﻴﻠﻦ‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪390-420‬‬
‫ﻧﺎﻳﻠﻮن‬ ‫‪354‬‬ ‫‪310‬‬ ‫‪875‬‬
‫ﭘﻠﻲ اﺳﺘﺮ‬ ‫‪272‬‬ ‫‪508‬‬ ‫‪697‬‬
‫ﭘﺮوﭘﻴﻠﻦ‬ ‫‪242‬‬ ‫‪428‬‬ ‫‪893‬‬
‫ﭘﺸﻢ‬ ‫‪224‬‬ ‫‪590‬‬ ‫‪941‬‬

‫ﻣﻨﻈﻮر از دﻣﺎي اﺷﺘﻌﺎل‪ ،‬ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻻزم ﺟﻬﺖ ﺷﺮوع اﺣﺘﺮاق ﻳﻚ ﻧﻤﻮﻧﻪ در ﻏﻴﺎب ﺟﺮﻗﻪ و ﺷﻐﻠﻪ‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬دﻣﺎي ﺧﻮد اﺷﺘﻌﺎﻟﻲ‪ ،‬ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻫﻮاي داغ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺟﺮﻳﺎن از ﻧﻤﻮﻧﻪ و در ﻏﻴﺎب ﺟﺮﻗﻪ‬
‫و ﺷﻌﻠﻪ ﺑﺎﻋﺚ‬
‫اﺣﺘﺮاق ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫اﻟﻴﺎف ﺳﻠﻮﻟﺰي راﺣﺖﺗﺮ از اﻟﻴﺎف دﻳﮕﺮ ﻣﺸﺘﻌﻞ ﺷﺪه و ﺷﻌﻠﻪ را ﺳﺮﻳﻌﺘﺮ ﭘﺨﺶ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻴﻜﻪ اﺑﺮﻳﺸﻢ‪،‬‬
‫اﺳﺘﺎت و ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ ً ﭘﺸﻢ از ﭘﺨﺶ ﺷﻌﻠﻪ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‬
‫‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﺗﻜﻨﻴﻚﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﻜﻤﻴﻞ و ﺑﺎ اﻳﺠﺎد ﺗﻐﻴﻴﺮات در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ اﻟﻴﺎف‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ آﻧﻬﺎ را در ﻣﻘﺎﺑﻞ آﺗﺶ اﻓﺰاﻳﺶ داد‪ .‬اﻟﻴﺎف ﻧﻮﻣﻜﺲ و اﻧﻜﺎﻧﺰم از ﺟﻤﻠﻪ اﻟﻴﺎف ﻣﻘﺎوم در ﻣﻘﺎﺑﻞ آﺗﺶ ﻣﻲ‪-‬‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ دو ﻟﻴﻒ از ﮔﺮوه ﭘﻠﻲ آﻣﻴﺪﻫﺎي اﻃﻼح ﺷﺪه ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺷﺮح آزﻣﺎﻳﺶ‪:‬‬

‫اﻟﻒ( اﻧﺠﺎم ﺗﺴﺖ ﺳﻮﺧﺘﻦ اﻟﻴﺎف ﺳﻠﻮﻟﺰي‪ ،‬ﭘﺮوﺗﺌﻴﻨﻲ و ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻛﻪ اﻟﻴﺎف ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ را ﺑﻪ‬
‫آراﻣﻲ ﻧﺰدﻳﻚ ﺷﻌﻠﻪ آورده و ﺳﭙﺲ روي ﺷﻌﻠﻪ ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﻴﻢ و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺑﻮي ﻧﺎﺷﻲ از ﺳﻮﺧﺘﻦ آﻧﻬﺎ و‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧﺪة ﺣﺎﺻﻞ از ﺳﻮﺧﺘﻦ و ﻣﻮارد دﻳﮕﺮي از ﻗﺒﻴﻞ رﻧﮓ ﺷﻌﻠﻪ‪ ،‬ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺷﻌﻠﻪ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﻧﺰدﻳﻚ‬
‫ﺷﺪن ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﺷﻌﻠﻪ و ‪ ...‬ﺑﻪ ﻧﻮع ﺳﻠﻮﻟﺰي‪ ،‬ﭘﺮوﺗﺌﻴﻨﻲ و ﻳﺎ ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ ﺑﻮدن اﻟﻴﺎف ﭘﻲ ﻣﻲﺑﺮﻳﻢ‪.‬‬

‫ب( ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻘﻄﺔ ذوب اﻟﻴﺎف‬

‫ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ‬
‫ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر از ﻳﻚ ﺻﻔﺤﺔ ﻣﺴﻲ ﻛﻪ ﻧﻘﻄﺔ ذوب ﺑﺎﻻ و ﻫﺪاﻳﺖ ﺣﺮارﺗﻲ ﺑﺎﻻ دارد اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﺻﻔﺤﺔ ﻣﺴﻲ داراي ﻳﻚ ﺣﻔﺮه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ داﺧﻞ آن ﻣﻲﺷﻮد ﺗﺎ دﻣﺎي آن را اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻗﺒﻞ از‬
‫اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‪ ،‬ﺻﻔﺤﺔ ﻣﺴﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﻤﺒﺎده ﻛﺎﻣﻼ ً ﺗﻤﻴﺰ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪٣‬‬
‫ﻣﺴﻲ ﻛﺎﻣﻼ ً ﺗﻤﻴﺰ ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﻴﻢ و ﻧﺮﻣﻮﻣﺘﺮ را درون ﺣﻔﺮة آن ﻣﻲﮔﺬارﻳﻢ و‬ ‫ﻣﻘﺪار ﺧﻴﻞ ﻛﻢ اﻟﻴﺎف را روي ﺻﻔﺤﺔ‬
‫و دﻣﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﻟﻴﺎف ﻧﺮم ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ را ﻳﺎدداﺷﺖ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﺤﺪوده‬ ‫ﺻﻔﺤﻪ را روي ﺷﻌﻠﻪ ﻣﻲﮔﺬارﻳﻢ‬
‫ﺷﺪن ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﻧﻬﺎﻳﺘﺎ ً ﻛﺎﻣﻼ ً ذوب ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ را اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬ ‫دﻣﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﻟﻴﺎف در آن ﺷﺮوع ﺑﻪ ذوب‬
‫اﺳﺘﺎت‪ ،‬ﭘﻠﻲ ﭘﺮوﭘﻴﻠﻦ‪ ،‬دي اﺳﺘﺎت‪ ،‬ﻧﺎﻳﻠﻮن وﻧﺎﻳﻠﻮن ‪ 66‬و ﭘﻠﻲ اﺳﺘﺮ اﻧﺠﺎم‬ ‫اﻳﻦ ﻛﺎر را ﺑﺮاي اﻟﻴﺎف ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ ﺗﺮي‬

‫ﻣﻲدﻫﻴﻢ‪.‬‬
‫ﻓﺎﺻﻠﺔ ﺑﻴﻦ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ و ﺣﻔﺮة ﺻﻔﺤﺔ ﻣﺴﻲ را ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻮدر ﻣﺲ ﻳﺎ روﻏﻦ ﭘﺎراﻓﻴﻦ ﭘﺮ ﻛﻨﻴﻢ وﻟﻲ ﭼﻮن در اﻳﻦ‬
‫آزﻣﺎﻳﺶ اﻳﻦ ﻛﺎر اﻧﺠﺎم ﻧﻤﻲدﻫﻴﻢ و ﻫﻮا اﻳﻦ ﻓﻀﺎ را ﭘﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ )ﻫﻮا ﻋﺎﻳﻖ ﺣﺮارﺗﻲ( ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ دﻣﺎي‬
‫ﺻﻔﺤﺔ ﻣﺴﻲ ﻛﺎﻣﻼ ً دﻗﻴﻖ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺷﻮد و ﻧﻘﻄﺔ ذوب دﻗﻴﻖ ﺑﺪﺳﺖ آﻳﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺻﻔﺤﺔ ﻣﺴﻲ را ﻛﺎﻟﻴﺒﺮه ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻛﺎﻟﻴﺒﺮاﺳﻴﻮن ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻮادي اﻧﺠﺎم ﻣﻲﮔﻴﺮد ﻛﻪ ﻧﻘﻄﺔ ذوب ﻣﺸﺨﺼﻲ دارﻧﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ادﭘﻴﻚ اﺳﻴﺪ ﻛﻪ‬
‫‪ 151.46˚C‬اﺳﺖ و ﻳﺎ ﭘﺎراﻓﻴﻦ )ﻧﻜﺘﻪ‪ :‬اﻟﻴﺎف ﻣﺤﺪودة دﻣﺎي ذوب دارﻧﺪ( ﺑﻪ اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻛﻪ ﻛﻤﻲ ﭘﻮدر ادﭘﻴﻚ‬
‫اﺳﻴﺪ را روي ﺻﻔﺤﺔ ﻣﺴﻲ ﻛﺎﻣﻼ ًَ ﺗﻤﻴﻴﺰ ﻗﺮار داده و ﺣﺮارت ﻣﻲدﻫﻴﻢ و دﻣﺎ را ﺗﻮﺳﻂ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ ﻣﻮﺟﻮد در ﺣﻔﺮة‬
‫ﺻﻔﺤﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻧﻴﻢ ﻛﻪ اﺧﺘﻼف ﺑﻴﻦ ﻣﻘﺪار اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺷﺪه و ﻣﻘﺪار واﻗﻌﻲ )‪ (151.46˚C‬ﻣﻴﺰان ﺧﻄﺎ ران ﻧﺸﺎن‬
‫ﻣﻲدﻫﺪ و ﺑﺎﻳﺪ در اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻧﻘﻄﺔ ذوب اﻟﻴﺎف ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫در اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﻳﺶ ﻓﻮق رﻋﺎﻳﺖ ﻧﻜﺎت زﻳﺮ اﻟﺰاﻣﻲ‬
‫اﺳﺖ‪:‬‬

‫‪ -1‬ﻣﻘﺪار اﻟﻴﺎف روي ﺻﻔﺤﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ زﻳﺎد ﺑﺎﺷﺪ ﭼﻮن در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻣﻘﺪاري اﻟﻴﺎف روي ﻫﻢ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و اﻟﻴﺎﻓﻲ‬
‫ﻛﻪ در ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﺻﻔﺤﺔ ﻣﺴﻲ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﻛﻤﺘﺮ ﺣﺮارت دﻳﺪه و در ﻧﺘﻴﺠﻪ دﻳﺮﺗﺮ ذوب ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬درﺣﺎﻟﻴﻜﻪ اﻟﻴﺎﻓﻲ ﺑﺎ‬
‫ﺻﻔﺤﺔ ﻣﺴﻲ ﺗﻤﺎس دارﻧﺪ‪ ،‬در ﺣﺎل ذوب ﺷﺪن ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻣﻮﺟﺐ اﻳﺠﺎد ﺧﻄﺎ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -2‬ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از اﻛﺴﻴﺪ ﺷﺪن اﻟﻴﺎف ﺑﺎﻳﺪ از در ﻣﻌﺮض ﻫﻮا ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ اﻟﻴﺎف ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﺑﺮاي اﻳﻦ‬
‫ﻛﺎر ﺑﺎﻳﺪ اﻟﻴﺎف را ﺑﺎ روﻏﻦ ﺳﻴﻠﻴﻜﻮن ﻛﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺣﺮارﺗﻲ ﺑﺎﻻ دارد ﭘﻮﺷﺶ دﻫﻴﻢ‪(Coating) .‬‬
‫اﻟﺒﺘﻪ در اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ اﻳﻦ ﻣﻮرد رﻋﺎﻳﺖ‬
‫ﻧﻤﻲﺷﻮد(‬

‫‪٤‬‬
‫ﺑﺤﺚ و ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي‪:‬‬

‫اﻟﻒ( ﺗﺴﺖ ﺳﻮﺧﺘﻦ‪:‬‬

‫ﻃﺮز ﺳﻮﺧﺘﻦ‪ ،‬ﺑﻮ و ﺧﺎﻛﺴﺘﺮ اﻟﻴﺎف ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ در ﺟﺪول زﻳﺮ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺧﺎﻛﺴﺘﺮ‬ ‫ﺑﻮ‬ ‫ﻧﻮع ﻟﻴﻒ‬

‫ﺷﻌﻠﻪ‬
‫زرد رﻧﮓ‪ ،‬ﺑﺰرگ و‬ ‫ﺳﺒﻚ و ﺧﺎﻛﺴﺘﺮي رﻧﮓ‬ ‫ﻣﺜﻞ ﻛﺎﻏﺬ ﺳﻮﺧﺘﻪ‬ ‫ﭘﻨﺒﻪ‬
‫ﺳﺮﻳﻊ ﻣﻲﺳﻮزد‬
‫ﻣﺸﺎﺑﻪ ﭘﻨﺒﻪ )ﻧﺨﻬﺎي ﺿﺨﻴﻢﺗﺮ‪ ،‬ﻛﻨﺪﺗﺮ‬ ‫ﻣﺸﺎﺑﻪ ﭘﻨﺒﻪ‬ ‫ﻣﺸﺎﺑﻪ ﭘﻨﺒﻪ‬ ‫ﻛﻨﻒ‬
‫ﻣﻲﺳﻮزﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺎﺑﻪ ﭘﻨﺒﻪ وﻟﻲ ﻛﻤﻲ از ﭘﻨﺒﻪ ﺳﺮﻳﻌﺘﺮ ﻣﺸﺘﻌﻞ‬ ‫ﻣﺸﺎﺑﻪ ﭘﻨﺒﻪ‬ ‫ﻣﺸﺎﺑﻪ ﭘﻨﺒﻪ‬ ‫وﻳﺴﻜﻮز‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‬
‫ﺷﻌﻠﻪ ﻛﻮﭼﻚ ﻛﻪ ﺳﻮﺳﻮزﻧﻨﺪه ﻛﻪ در دور ﺷﺪن از ﺷﻌﻠﻪ ﺳﻴﺎه و ﺷﻜﻨﻨﺪه ﻛﻪ ﺑﺎ اﻧﮕﺸﺘﺎن ﻣﺜﻞ ﺳﻮﺧﺘﻦ ﭘﺮ و ﭘﺸﻢ‬
‫ﺑﻪ آﺳﺎﻧﻲ ﺧﺮد ﻣﻲﮔﺮدد‬ ‫ﻣﻮ‬
‫ﺧﺎﻣﻮش ﻣﻲﮔﺮدد‬
‫ﺑﻪ آﻫﺴﺘﮕﻲ ﻣﻲﺳﻮزد و در دور ﺷﺪن از ﺷﻌﻠﻪ ﺧﺎﻣﻮش داﻧﻪﻫﺎي ﮔﺮد ﺳﻴﺎه‪ ،‬درﺧﺸﺎن و ﻣﺸﺎﺑﻪ ﭘﺸﻢ وﻟﻲ اﺑﺮﻳﺸﻢ‬
‫ﺷﻜﻨﻨﺪه ﻛﻪ ﺑﺎ اﻧﮕﺸﺘﺎن ﺑﻪ ﻛﻤﺘﺮ‬
‫ﻣﻲﮔﺮدد‬
‫آﺳﺎﻧﻲ ﺧﺮد ﻣﻲﮔﺮدد‬
‫ﺷﻌﻠﻪ ﺳﺮﻳﻊ ﺣﺮﻛﺖ ﻛﺮده و ﻗﻄﺮات ذوب ﺷﺪه ﻓﺮو ﻣﻲ‪ -‬ﮔﻠﻮﻟﻪ‪ ،‬ﮔﺮد و ﺳﺨﺖ ﻛﻪ ﺧﺮد ﺗﻨﺪ و زﻧﻨﺪه‬ ‫ﻧﺎﻳﻠﻮن‬
‫ﻧﻤﻲﮔﺮدد‬
‫رﻳﺰد‬
‫ﻗﺒﻞ از اﺷﺘﻌﺎل ذوب ﮔﺮدﻳﺪه و ﺑﻪ آﻫﺴﺘﮕﻲ و دود ﻧﺴﺒﺘﺎ ً ﮔﻠﻮﻟﺔ ﺳﺨﺖ ﻛﻪ ﺧﺮد ﻧﻤﻲﮔﺮدد‬ ‫ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ً ﺧﻮﺷﺒﻮ‬ ‫ﭘﻠﻲ اﺳﺘﺮ‬

‫زﻳﺎد ﻣﻲﺳﻮزد‬
‫ذوب ﺷﺪه و ﺳﺮﻳﻊ‬ ‫ﮔﻠﻮﻟﺔ ﺳﻴﺎه و ﺳﺨﺖ ﻛﻪ ﺧﺮد ﺗﻨﺪ و زﻧﻨﺪه‬ ‫اﻛﺮﻳﻠﻴﻚ‬
‫ﻣﻲﺳﻮزد‬
‫ﻧﻤﻲﮔﺮدد‬
‫ﺳﺮﻳﻊ ﻣﺸﺘﻌﻞ ﺷﺪه‪ ،‬ذوب ﮔﺮدﻳﺪه و ﻗﻴﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﺮو ﻣﻲ‪ -‬ﺧﺎﻛﺴﺘﺮ ﺳﻴﺎه رﻧﮓ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﺳﺮﻛﻪ‬ ‫اﺳﺘﺎت‬
‫ﺳﺨﺘﻲ ﺑﺎ اﻧﮕﺸﺘﺎن ﺧﺮد ﻣﻲ‪-‬‬
‫رﻳﺰد‬
‫ﮔﺮدد‬

‫ﺑﺎ اﻧﺠﺎم ﺗﺴﺖ ﺳﻮﺧﺘﻦ و ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎﻳﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﺑﻮي ﻧﺎﺷﻲ از ﺳﻮﺧﺘﻦ‪ ،‬ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧﺪة ﺣﺎﺻﻞ از ﺳﻮﺧﺘﻦ و ﺑﻘﻴﺔ‬
‫ﻣﺸﺎﻫﺪات ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﻧﻮع ﻟﻴﻒ ﻛﻪ ﺳﻠﻮﻟﺰي‪ ،‬ﭘﺮوﺗﺌﻴﻨﻲ و ﻳﺎ ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ اﺳﺖ ﭘﻲ ﺑﺮد‪.‬‬
‫ﺣﺎل ﺑﺮاي ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻧﻮع ﻟﻴﻒ ﺳﻠﻮﻟﺰي )ﭘﻨﺒﻪ‪ ،‬ﻛﺘﺎن‪ ،‬ﻛﻨﻒ و ﻏﻴﺮه( از روي ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ و ﺷﻜﻞ ﻃﻮﻟﻲ ﻗﺎﺑﻞ‬

‫ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫* اﻛﺮﻳﻠﻴﻚ ﺗﻨﻬﺎ ﻟﻴﻒ ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧﺪة ﺧﺎﻛﺴﺘﺮي ﻧﺮم دارد وﻟﻲ ﺑﻘﻴﺔ اﻟﻴﺎف ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ‬
‫ﻣﺬاﺑﻲ ﺳﺨﺖ ﺑﻪ‬
‫ﺟﺎي ﻣﻲﮔﺬارﻧﺪ‪.‬‬

‫‪٥‬‬
 ‫ب( ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻘﻄﺔ ذوب اﻟﻴﺎف ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ‪:‬‬
‫دﻣﺎي ﻧﺮم ﺷﺪن و ﻧﻘﻄﺔ ذوب اﻟﻴﺎف ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻧﻘﻄﺔ ﻧﺮم ﺷﺪن‬ ‫ﻧﻘﻄﺔ ذوب‬ ‫ﻧﻮع ﻟﻴﻒ‬

‫دﻣﺎي آزﻣﺎﻳﺶ‬ ‫دﻣﺎي واﻗﻌﻲ‬
‫ادﻳﭙﻴﻚ اﺳﻴﺪ‬ ‫‪151.46˚C‬‬ ‫‪156˚C‬‬
‫‪PP‬‬ ‫‪160˚C‬‬ ‫‪148-160˚C‬‬
‫ﻧﺎﻳﻠﻮن ‪6‬‬ ‫‪214˚C‬‬
‫ﻧﺎﻳﻠﻮن ‪66‬‬ ‫‪240˚C‬‬ ‫‪250-260˚C‬‬ ‫‪230˚C‬‬
‫ﭘﻠﻲ اﺳﺘﺮ‬ ‫‪256˚C‬‬ ‫‪240-256˚C‬‬
‫دي اﺳﺘﺎت‬ ‫‪277˚C‬‬
‫ﺗﺮي اﺳﺘﺎت‬ ‫‪280˚C‬‬ ‫‪240-306˚C‬‬
‫ﻣﺠﻬﻮل )‪(1‬‬ ‫‪256-266˚C‬‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﺠﻬﻮل ‪ ،1‬ﻟﻴﻒ ﻧﺎﻳﻠﻮن ‪ 66‬اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪٦‬‬