Wytrzymałość

materiałów
Hipotezy wytrzymałościowe

1
Podstawy wymiarowania
w stanie granicznym nośności

Wymiarowanie konstrukcji polega na doborze wymiarów i kształtu

przekrojów elementów.

Podstawą doboru jest porównanie:

wytrzymałość materiału - naprężenie zredukowane

lub
nośność przekroju - sił wewnętrzne

W stanie granicznym korzystamy z wielkości obliczeniowych.

Rk
Obliczeniowa wytrzymałość materiału R=
γm
gdzie: Rk - wytrzymałość charakterystyczna,
γm - współczynnik bezpieczeństwa (γm≥1.0) a R ≤ Rk
Podstawy wymiarowania
w stanie granicznym nośności

Wymiarowanie konstrukcji polega na doborze wymiarów i kształtu

przekrojów elementów.

Podstawą doboru jest porównanie:

wytrzymałość materiału - naprężenie zredukowane

lub
nośność przekroju - sił wewnętrzne

Naprężenia (lub siły wewnętrzne) są wywołane zewnętrznymi

obciążeniami obliczeniowymi

Obciążenie obliczeniowe F = γ f Fk
gdzie: Fk – obciążenie charakterystyczne,
γf - współczynnik bezpieczeństwa (γf≥1.0) a F ≥ Fk
 Naprężenia zredukowane

Naprężenie zredukowane jest to naprężenie normalne zastępcze, które

może być porównywane z wytrzymałością materiału w stanie
jednoosiowego rozciągania. Naprężenie zredukowane zależy od
wszystkich składowych tensora naprężeń:

σ red = f (σ xx , σ yy , σ zz , τ xy , τ xz , τ zy )

lub

σ red = f (σ11 , σ 22 , σ33 )

σ11 , σ 22 , σ33 - naprężenia główne.

Naprężenia zredukowane (zastępcze) są wyznaczane na podstawie

hipotez, nazywanych hipotezami wytrzymałościowymi.
 Hipotezy wytrzymałościowe

Naprężenia mogą tworzyć osie układu współrzędnych.

Hipotezy wytrzymałościowe, opisują funkcje powierzchni granicznych,

ograniczających obszary, w których nie występuje przekroczenie
wytrzymałości materiału.

σ11 , σ 22 , σ33
- naprężenia główne.
Hipoteza największego naprężenia
normalnego

Hipoteza największego naprężenia rozciągającego jest pierwszą

hipotezą podaną przez Galileusza.
Hipoteza największego naprężenia normalnego

Według tej hipotezy, opracowanej przez Lamego i Rankine’a, naprężenia

nie niszczące muszą spełniać następujące warunki:
Rc < σ11 < Rr
Rc < σ 22 < Rr
Rc < σ33 < Rr
Hipoteza największego naprężenia
normalnego

Powierzchnie graniczne:
Stan płaski naprężenia
Przestrzenny
stan naprężenia

Wadą hipotezy jest zaniedbanie sytuacji, gdy naprężenia normalne są

mniejsze niż styczne, które przyjmują wartość maksymalną i są
większe od wytrzymałości materiału na ścinanie.
Hipoteza największego naprężenia
stycznego (Coulomba-
(Coulomba-Treski)

Według tej hipotezy, opracowanej przez Coulomba i Treskę, o

zniszczeniu materiału decyduje przekroczenie wytrzymałości materiału
przez naprężenia styczne, wytrzymałości materiału na rozciąganie i
ściskanie są sobie równe. R = R = R
r s

Maksymalne naprężenia styczne przy jednoosiowym rozciąganiu

wynoszą: σ11
τ max =
2
natomiast według hipotezy powinny spełniać warunek:

R R
− < τ max <
2 2
Hipoteza największego naprężenia
stycznego (Coulomba-
(Coulomba-Treski)

W przestrzennym stanie naprężeń hipoteza opisana jest zależnościami:

− R < σ11 − σ 22 < R

− R < σ 22 − σ33 < R
− R < σ11 − σ33 < R
W płaskim stanie naprężeń hipoteza opisana jest zależnościami:

− R < σ11 − σ 22 < R

− R < σ 22 < R
− R < σ11 < R
 Hipoteza największej energii
odkształcenia postaciowego

Hipoteza ta została opracowana przez Hubera i Misesa. Według tej

hipotezy wytężenia w przypadku złożonego stanu naprężeń i przy
rozciąganiu jednoosiowym będą jednakowe, jeżeli odpowiednie wartości
jednostkowej energii odkształcenia w tych stanach będą sobie równe.

Na podstawie tej hipotezy naprężenia zredukowane wynoszą:

σ red =
1
(σ11 − σ 22 )2 + (σ33 − σ 22 )2 + (σ11 − σ33 )2
2
lub

σ red =
1
(σ xx − σ yy ) + (σ
2
zz − σ yy ) + (σ
2
xx − σ zz )
2
+ 6 (
τ 2
xy + τ 2
yz + τ 2
xz )
2
 Hipoteza największej energii
odkształcenia postaciowego

Naprężenia zredukowane w płaskim stanie naprężeń:

σ red = σ11
2
+ σ 222 − σ11σ 22
lub

σ red = σ 2xx + σ 2yy − σ xx σ yy + 3τ 2xy

W przypadku elementów prętowych:

σ red = σ 2xx + 3τ 2xy

Hipoteza Hubera-
Hubera-Misesa
w spoinach - przykład

Dwie blachy są ze sobą połączone

spoiną czołową. Wyznaczyć
naprężenia zredukowane w spoinie.

Założono, że blacha pionowa jest

nieskończenie sztywna czyli blacha pozioma
jest sztywno zamocowana i tworzy wspornik
z siłami wewnętrznymi pokazanymi na
wykresach.
 Hipoteza Hubera-
Hubera-Misesa
w spoinach - przykład
Wykresy naprężeń przy
mocowaniu w pręcie:

h h 0.05m ⋅ (0.1m )
2
Sˆ (0 ) = b = = 62.5 ⋅10 −6 m 3
24 8 3
bh 3 0.05m ⋅ (0.1m )
J= = = 416.67 ⋅10 −8 m 4
M = 1kNm 12 12
J 416.67 ⋅10 −8 m 4
T = 1kN W= = = 83.33 ⋅10 −6 m 3
0 .5 ⋅ h 0.5 ⋅ 0.1m
Mymax M
σ max = = =
J W
=
1kNm
= 12000.48kPa TSˆ (0 ) 1kNm ⋅ 62.5 ⋅10 −6 m 3
83.33 ⋅10 −6 m 3 τ max = = −8
= 300kPa
Jg 416.67 ⋅10 m ⋅ 0.05m
4
 Hipoteza Hubera-
Hubera-Misesa
w spoinach - przykład
Wykresy naprężeń w spawie:

M = 1kNm
T = 1kN
J = 416.67 ⋅10 −8 m 4
W = 83.33 ⋅10 −6 m 3

Spaw nie jest belką, poddaną działaniu zginania. Jest to krótki fragment na
który działa siła tnąca i w takim przypadku naprężenia styczne są równe:
T 1kNm
τ max = τ xy = = = 200kPa
bh 0.1m ⋅ 0.05m
Natomiast naprężenia normalne rozkładają się tak samo jak w belce:
Mymax M 1kNm
σ max = = = −6
= 12000.48kPa
J W 83.33 ⋅10 m 3
 Hipoteza Hubera-
Hubera-Misesa
w spoinach - przykład

Maksymalne
wartości naprężeń
w spoinie:

τ max = τ xy = 200kPa

σ max = σ xx = 12000.48kPa

Zgodnie z hipotezą Hubera-Misesa:

σ red = σ 2xx + 3τ 2xy
σ red = (12000.48kPa )2 + 3 ⋅ (200kPa )2 = 12005.48kPa < 0.6 ⋅ 210000kPa = 126000kPa
Dla stali S235: Rdop = 0.6 ⋅ 205000kPa = 123000kPa

σ red < Rdop

Koniec