C’eshte shiu acid?

Shiu acid, i quajtur gjithashtu reshje acidi ose depozitim

acidi, eshte nje reshje që ka një pH prej rreth 5.2 ose më
poshtë kryesisht prodhuar nga emetimi i dioksidit të
squfurit (SO2) dhe oksideve të azotit (NOx; kombinimi i
NO dhe NO2) nga aktivitetet njerëzore, kryesisht djegia e
lëndëve djegëse fosile. Në peizazhet e ndjeshme ndaj
acidit, depozitimi i acidit mund të zvogëlojë pH e ujërave
sipërfaqësorë dhe të ulë biodiversitetin. Dobëson pemët
dhe rrit ndjeshmërinë e tyre ndaj dëmtimeve nga faktorë
të tjerë stresues, siç janë thatësira, të ftohtit ekstrem dhe
dëmtuesit. Në zonat e ndjeshme ndaj acidit, shiu acid
gjithashtu shteron tokën nga lëndët ushqyese dhe
tamponët e rëndësishëm të bimës, të tilla si kalciumi dhe
magnezi, dhe mund të lëshojë alumin, të lidhur me
grimcat e tokës dhe shkëmbinjtë, në formën e tij të tretur
toksike. Shiu acid kontribuon në korrozionin e
sipërfaqeve të ekspozuara ndaj ndotjes së ajrit dhe është
përgjegjës për përkeqësimin e ndërtesave dhe
monumenteve prej gëlqeror dhe mermeri.
Si formohet shiu acid?
Shiu acid rezulton kur dioksidi i squfurit (SO2) dhe oksidet e azotit
(NOX) emetohen në atmosferë dhe transportohen nga rrymat e erës dhe
ajrit. SO2 dhe NOX reagojnë me ujë, oksigjen dhe kimikate të tjera për të
formuar acide sulfurike dhe azotike. Këto më pas përzihen me ujë dhe
materiale të tjera para se të bien në tokë.
Ndërsa një pjesë e vogël e SO2 dhe NOX që shkaktojnë shi acid është
nga burime natyrore si vullkanet, shumica e tij vjen nga djegia e lëndëve
djegëse fosile. Burimet kryesore të SO2 dhe NOX në atmosferë janë:
Djegia e lëndëve djegëse fosile për të gjeneruar energji elektrike. Dy të
tretat e SO2 dhe një e katërta e NOX në atmosferë vijnë nga gjeneratorët
e energjisë elektrike.
Automjete dhe pajisje të rënda.
Prodhimi, rafineritë e naftës dhe industri të tjera.
Erërat mund të fryjnë SO2 dhe NOX në distanca të gjata dhe përtej
kufijve duke e bërë shiun acid një problem për të gjithë dhe jo vetëm për
ata që jetojnë afër këtyre burimeve.
 Shiu Acid

Lenda : Kimi
Klasa : VIIIA
 Si te kontrollojme shiun
acid ?
1. Ulni sasinë e dioksidit të squfurit dhe oksideve të azotit të lëshuar në atmosferë

i.Përdorni më pak energji (pra më pak karburant i djegur)

ii. Përdorni lëndë djegëse më të pastra

iii Hiqni oksidet e squfurit dhe oksideve të azotit para se të lëshoni:

(a) Desulfurizimi i gazit të tymit

(b) Konvertuesit katalitik

2. Përdorni lëndë djegëse më të pastra

i. Qymyri që përmban më pak squfur

ii. "Larja" e qymyrit për të zvogëluar përmbajtjen e squfurit

iii Gazit natyror

3. Desulfurizimi i gazrave të tymit

i.Heq dioksidin e squfurit nga gazi i tymit (gazrat e mbeturinave)

ii. Përbëhet nga një pastrues i lagësht dhe një kullë reagimi e pajisur me një tifoz që nxjerr gazra të nxehtë
pirgje nga një termocentral në kullë

iii Gëlqere ose gur gëlqeror (karbonati i kalciumit) në formë slurgu injektohet në kullë për t'u përzier me
gazrat e pirgut dhe reagon me dioksidin e squfurit të pranishëm

iv Prodhon sulfat kalciumi neutral në pH që hiqet fizikisht nga pastruesi

iv Sulfatet mund të përdoren për qëllime industriale

4. Përdorni burime të tjera të energjisë elektrike (d.m.th. energjia bërthamore, hidro-energjia elektrike,
energjia e erës, energjia gjeotermale dhe energjia diellore)

i.Çështja e kostos
5. Reduktimi i efekteve të Acid Shiut me Liming

i. Gëlqeror pluhur / ujë gëlqeror shtuar në ujë dhe tokë për të neutralizuar acid

ii. Përdoret gjerësisht në Norvegji dhe Suedi

iii Ilaç i shtrenjtë, afatshkurtër

 Matja e shiut acid
Një diagram që tregon se ku substanca të ndryshme bien në shkallën e
pH. Aciditeti dhe alkaliniteti maten duke përdorur një shkallë të pH për të
cilën 7.0 është neutrale. Sa më i ulët pH i një substance (më pak se 7), aq
më acid është; sa më i lartë pH i një substance (më i madh se 7), aq më

Format e
alkaline është. Shiu normal ka një pH prej rreth 5.6; është paksa acid
sepse dioksidi i karbonit (CO2) tretet në të duke formuar një acid të dobët
karbonik. Shiu acid zakonisht ka një pH ndërmjet 4.2 dhe 4.4.

depozitimit
Bërësit e politikave, shkencëtarët kërkues, ekologjistët dhe modeluesit
mbështeten në Rrjetin Kombëtar të Trendeve të Programit Kombëtar të
Depozitimit të Atmosferës
Depozitimi për matjet e depozitimit të lagësht mbledhin
i lagësht
shi acid në më shumë se 250 vende monitorimi në të gjithë SH.B.A.,
Depozitimi
Kanada, Alaska, Hawaiii lagësht është
dhe Ishujt ai që të
e Virgjër zakonisht
SH.B.A. mendojmë
Ndryshe ngasi
depozitimishiu acid. depozitimi
i lagësht, Acidet sulfurike dhe nitrike
i thatë është të formuara
i vështirë në
dhe i kushtueshëm
atmosferë
për tu matur. biene depozitimit
Vlerësimet në tokë të përzier
të thatë me
për shi, dëborë,
ndotësit mjegull
e azotit dhe
squfurit janë
osedhënë nga Rrjeti i Statusit dhe Trendeve të Ajrit të Pastër.
breshër.
Përqendrimet e ajrit maten nga CASTNET në më shumë se 90
Depozitimi i thatë
vendndodhje.
Grimcat
Kur depozitimi acide
i acidit dhenëgazrat
lahet liqene gjithashtu
dhe përrenj,mund
mundtëtëdepozitohen
bëjë që disa të
kthehen nënga atmosfera
acid. në mungesë
Rrjeti Monitorues të lagështisë
Afatgjatë mat dhe si depozitim
monitoron i e
kiminë
thatë. Grimcat
ujërave sipërfaqësorë acidike
në mbi dhepër
280 site gazrat mundinformacion
të siguruar të depozitohentë në
sipërfaqe
vlefshëm mbi (trupat
shëndetin ujorë, bimësia,
e ekosistemit ujor dhendërtesat) shpejt
mënyrën se ose ujorë
si trupat
reagojnë ndaj
mund ndryshimeve
të reagojnënëgjatë
emetimet që shkaktojnë
transportit acid dhe
atmosferik për të
depozitimin e acideve.
formuar grimca më të mëdha që mund të jenë të dëmshme
për shëndetin e njeriut. Kur acidet e grumbulluara lahen
nga një sipërfaqe nga shiu i ardhshëm, ky ujë acid derdhet
mbi dhe përmes tokës dhe mund të dëmtojë bimët dhe
jetën e egër, të tilla si insektet dhe peshqit.
Sasia e aciditetit në atmosferë që depozitohet në tokë
përmes depozitimit të thatë varet nga sasia e reshjeve që