Professional Documents
Culture Documents
35 კილო იმედი
2
ვერ ვიტან სკოლას.
ამქვეყნად ყველაზე მეტად ეგ მეზიზღება.
არა, უფრო მეტადაც...
გამიმწარა ცხოვრება.
შეიძლება ითქვას, რომ სამი წლის ასაკამდე ვიყავი ბედნიერი. კარგად
აღარც მახსოვს, მაგრამ მგონი, ასე იყო... ვთამაშობდი, ჩემი საყვარელი
მულტფილმის, „სამი მურა დათვის“ ვიდეოკასეტას დღეში ათჯერ ვატ-
რიალებდი, ვხატავდი, მილიარდ თავგადასავალს ვიგონებდი ჩემი პლუშის
ამუნია გროდუდუსთვის, რომელზეც დღესაც ჭკუა მეკეტება. დედა ჰყვება,
რომ საათობით ვიკეტებოდი ჩემს ოთახში, დიალოგი მქონდა გამართული
საკუთარ თავთან და გახარებული, ბოლო ხმაზე გავკიოდი. ამ მოგონებები-
დან ვასკვნი, რომ ბედნიერი ვიყავი.
ჩემი ცხოვრების იმ ეტაპზე ყველა და ყველაფერი მიყვარდა და დარწმუ-
ნებული ვიყავი, რომ იმ ყველა და ყველაფერსაც უყვარდათ ერთმანეთი.-
..მაგრამ შემისრულდა სამი წელი და ხუთი თვე და ბრახ! სკოლაც გამოჩნდა.
როგორც ახლა ვიხსენებ, იმ დილით ძალიანაც კმაყოფილი გავემართე
სკოლაში. მანამდე მშობლებმა, ვინ იცის, რამდენჯერ გამიმეორეს: „როგორ
გაგიმართლა, ძვირფასო, შენ ხომ ნამდვილ სკოლაში მიდიხარ“, „შეხედე,
რა მაგარი ახალი ჩანთა გაქვს! აი, ამით წახვალ შენს ლამაზ სკოლაში“...
ბლა ბლა ბლაა... მგონი, არ მიტირია (ძალიან ცნობისმოყვარე ვარ და უფ-
რო ის მაინტერესებდა, ჰქონდათ თუ არა იქ სათამაშოები და ლეგოები...).
თურმე, სკოლიდანაც შესანიშნავ ხასიათზე დავბრუნებულვარ, აღფრთოვანე-
ბულიც კი. სადილის დრო იყო, კარგადაც გეახელით და მაშინვე ჩემს ოთახს
მივაშურე, რათა სასწრაფოდ მომეყოლა გროდუდუსთვის, რა გადასარევად
გავატარე დილა.
მაშინ რომ მცოდნოდა, ეს ჩემი ბედნიერი ბავშვობის უკანასკნელი წუთები
იყო, შევეცდებოდი, როგორმე უფრო გამეხანგრძლივებინა მისით მიღებუ-
ლი სიამოვნება, უფრო ნელ-ნელა დამეგემოვნებინა, რადგან სწორედ ამის
შემდეგ დადგა ყველაფერი თავდაყირა…
– აბა, წავედით! – მითხრა დედამ.
– სად?
– როგორ თუ სად, სკოლაში.
– არა.
3
– რა არა?
– არ წამოვალ.
– რაო? ვითომ რატომ?!
– იმიტომ, რომ აღარ ვაპირებ სკოლაში სიარულს. ვნახე, მანდ რაც ხდე-
ბა და საერთოდ არ დამაინტერესა. ოთახში იმდენი რამ მაქვს
გასაკეთებელ-შესაკეთებელი. გროდუდუს დიდი ხნის წინ დავპირდი, რომ
მისთვის ავაგებ სპეციალურ მოწყობილობას, რომელიც დაეხმარება ადვი-
ლად იპოვოს ჩემი საწოლის ქვეშ ჩაფლული ყველა ძვალი. მე კი ჯერ კიდევ
ვერ გამოვნახე ამისთვის დრო.
დედა ჩაიმუხლა, მე თავი დავხარე. ის დაჟინებით მთხოვდა სკოლაში წას-
ვლას, მე ტირილი დავიწყე.
მან წამომაყენა, მე ღრიალი მოვრთე. ჰოდა, ალიყურმაც არ დააყოვნა.
მაშინ პირველად გამარტყა დედამ.
ესეც ასე!
ესეც შენი სკოლა!
ამის შემდეგ დაიწყო ნამდვილი კოშმარი.
ამ დღის შემდეგ, ალბათ, მილიარდჯერ მაინც მომიხდა ამ ისტორიის
მოსმენა, როდესაც ჩემი მშობლები მას უყვებოდნენ თავიანთ მეგობრებს,
აღმზრდელებს, მასწავლებლებს, ფსიქოლოგებს, ლოგოპედებს და მიმარ-
თულების მრჩევლებს. და ყოველ ჯერზე მაგონდებოდა, რომ მაინც ვერ შევ-
ძელი გროდუდუსთვის ძვლის დეტექტორის შექმნა.
ახლა ცამეტი წლის ვარ და მეექვსე კლასში ვსწავლობ. მთლად კარგად
არ არის საქმე, ხომ? ახლავე აგიხსნით ყველაფერს. თქვენ კი, თუ არ შეწუხ-
დებით, თითებზე გადაითვალეთ. ვივაჟკაცე და ორჯერ ჩავრჩი ერთსა და
იმავე კლასში: მეორესა და მეექვსეში.
სკოლამ ნამდვილ დრამად აქცია ჩემი ოჯახის ყოფა. წარმოიდგინეთ -
დედა ტირის და მამა ილანძღება. ან პირიქით, ახლა დედა იწყებს ლან-
ძღვას და მამა დუმს. ძალიან მაწუხებს და მაუბედურებს მათი ამ დღეში და-
ნახვა, მაგრამ რა ვქნა? რა შემიძლია გავაკეთო? ან რა უნდა ვთქვა ამ
დროს? არაფერი. არაფრის თქმა არ შემიძლია, რადგან პირი თუ გავაღე,
ეს კიდევ უარესი იქნება. მათაც თითქოს აღარაფერი აქვთ სათქმელი და
თუთიყუშებივით მხოლოდ ერთი და იგივეს იმეორებენ:
– იმუშავე!
4
– იმუშავე! იმუშავე! იმუშავე!
– იმუშავე!
კარგი ბატონო, გავიგე. ასეთი იდიოტიც არ ვარ! ძალიანაც მინდა მუ-
შაობა, მაგრამ ამ მოწყენილობას რა ვუყო? სკოლაში რაც ხდება, ჩემთვის
ყველაფერი ჩინურია, ერთ ყურში შედის და მეორიდან გადის. მოკლედ,
რომელ ექიმთან აღარ მიმიყვანეს: ჯერ თვალისო, მერე ყურისო, ბოლოს
ტვინისაც გამოძებნეს და უამრავი ტყუილად დაკარგული დროის შემდეგ გა-
მოიტანეს დასკვნა, რომ თურმე, კონცენტრაციის პრობლემა მქონია. ახალი
ამბავი! ეს ხომ მეც მშვენივრად ვიცოდი, ეკითხათ და პასუხს არ დავამადლი-
დი. არავითარი პრობლემა არ მაქვს და არც არაფერი მჭირს. უბრალოდ,
არ მიყვარს და არ მაინტერესებს ეს სკოლა.
არ მაინტერესებს და მორჩა. სულ ეგ არის.
სკოლაში მხოლოდ ერთი წლის განმავლობაში ვიყავი ბედნიერი. ეს იყო
პირველ კლასში, როდესაც მარი მასწავლებელი მასწავლიდა. მე მას არა-
სოდეს დავივიწყებ.
ახლა, როდესაც მასზე ვფიქრობ, ვხვდები, რატომ აირჩია მარიმ მასწავ-
ლებლობა. მას სურდა, საშუალება ჰქონოდა, მუდამ ეკეთებინა ის საქმე,
რომელიც ყველაზე მეტად უყვარდა ცხოვრებაში, ანუ ჩხირკედელაობა,
ხელმარჯვეობა, სხვადასხვა საინტერესო რამის გამოგონება და შექმნა. მა-
რი მაშინვე შევიყვარე, პირველივე დღის პირველივე დილიდან. ის ატარებ-
და საკუთარი ხელით შეკერილ ტანსაცმელს, თავის მოქსოვილ ჯემპრს და
მისივე ფანტაზიით შექმნილ სამკაულს. ყოველდღე რაღაც მიგვქონდა სახ-
ლში: მაგალითად, დაჭმუჭნილი ფურცლისგან გაკეთებული ზღარბი, კატა
რძის ბოთლით ხელში, წრუწუნა კაკლის ნაჭუჭში, მობილური ტელეფონები,
ნახატები, ნაძერწები, სხვადასხვა კოლაჟები... ეს იყო მასწავლებელი, რომე-
ლიც არ ელოდა დედის დღეს, რათა რამე მოგვეფიქრებინა. ის ამბობდა,
რომ წარმატებული მხოლოდ ის დღე იყო, როდესაც ჩვენ რაღაც ახალს
ვქმნიდით. ახლა, ამ ყველაფრის გახსენებისას, მეჩვენება, რომ სწორედ ეს
ბედნიერებით სავსე წელი გახდა ყველა ჩემი შემდგომი უბედურების საწყისი,
რადგან ზუსტად მაშინ მივხვდი ერთ მარტივ ჭეშმარიტებას: ამქვეყნად ყვე-
ლაზე მეტად მაინტერესებს ჩემი ხელები და ის, რაც მათი მეშვეობით შეიძ-
ლება შევქმნა.
5
ძალიან კარგად ვიცი, რომ დავალებული ვარ მარისგან. სულ მცირე,
პირველი კლასის დახურვის გამო მაინც. იმის გამოც, რომ მან გამიგო და
მიხვდა, ვისთან ჰქონდა საქმე. მან იცოდა, რომ თვალზე მაშინვე ცრემლი
მადგებოდა, როდესაც საკუთარი სახელის დაწერას მთხოვდნენ; რომ ზეპი-
რად ვერაფერს ვსწავლობდი და ჩემთვის საბავშვო ლექსის წარმოთქმაც
ტანჯვა იყო. სასწავლო წლის მიწურულს, ბოლო დღეს, მასთან გამოსამშვი-
დობებლად მივედი. ყელი გამომშრალი მქონდა, გული მეკუმშებოდა და
ლაპარაკი ძალიან მიჭირდა. საჩუქარი გავუწოდე. ეს იყო ძალიან მაგარი,
ფანქრების ჩასაწყობი ყუთი მრავალფუნქციური უჯრებით, სადაც შეეძლო
ბევრი რამ შეენახა. მაგალითად, საკალმეები, ქაღალდის სარჭები თუ საშ-
ლელები. რამდენიმე საათის განმავლობაში ვამზადებდი და ვფუთავდი ამ
საჩუქარს. სამაგიეროდ, დავინახე, როგორ ესიამოვნა ის ჩემს საყვარელ
მასწავლებელს და ზუსტად ჩემსავით აღელდა, შემდეგ კი მითხრა:
– გრეგუარ, მეც მაქვს შენთვის საჩუქარი...
სქელი წიგნი აიღო:
– მომავალ წელს დიდებთან ერთად იქნები მადამ დარეს კლასში და ბევ-
რი, ძალიან ბევრი უნდა იმეცადინო... იცი, რატომ?
თავი გავაქნიე.
– იმიტომ, რომ შეძლო იმ ყველაფრის კარგად წაკითხვა, რაც ამ წიგნში
წერია...
როცა შინ დავბრუნდი, დედას სათაურის წაკითხვა ვთხოვე. მან სქელი
წიგნი მუხლებზე დაიდო და თქვა:
– „ათასი იდეა პატარა ხელმარჯვეებისათვის“ – ოჰ, ოჰ, წარმოდგენაც არ
მინდა, აქ რა არეულობა დატრიალდება!
დანახვისთანავე შევიძულე მადამ დარე. მძულდა მისი ხმა, მანერები და
უაზრო მისწრაფება მოსწავლეების გამორჩევისკენ. მიუხედავად ამისა, მაინც
ვისწავლე კითხვა, იმიტომ, რომ ძალიან მინდოდა კვერცხის ნაჭუჭისგან ბე-
ჰემოტის გაკეთება, როგორც ეს მარის ნაჩუქარი წიგნის 124-ე გვერდზე ეწე-
რა.
პირველი კლასის ბოლოს მარის ჩემი აკადემიური მოსწრების ფურცელში
ჩაუწერია:
„ამ ბიჭს გამჭრიახი გონება და ჯადოსნური თითები აქვს, მაგრამ გულჩათ-
ხრობილია. შეიძლება მასთან მუშაობა და წარმატების მიღწევა“.
6
ჩემს ცხოვრებაში პირველად და უკანასკნელად, განათლების მუშაკმა
წყალწაღებული არ მიწოდა.
***
9
– გრეგუარ დიუბოსკი, – წარმოთქვა მან, ისე რომ ცხვირი არ ამოუყვია
საკლასო ჟურნალიდან.
– ვარ!
ისეთი შეგრძნება მქონდა, რომ სადაცაა, კუჭი ამეშლებოდა და ყველას
წინაშე თავი მომეჭრებოდა. ერთი სული მქონდა, როდის დამთავრდებოდა
ეს ყველაფერი.
წინ ნაბიჯი გადავდგი თუ არა, ყურში მაშინვე ბავშვების ქირქილი ჩამესმა.
ამჯერად ისინი ჩემს უცოდინრობაზე კი არა, სიარულის მანერაზე იცი-
ნოდნენ. იმ დღეს სპორტული ფორმა სახლში დამრჩა, თან ამ სემესტრში
მესამედ და ტანსაცმელი ბენჟამენის ძმისგან ვითხოვე, რომ არ დავსჯილიყა-
ვი და გაკვეთილების შემდეგ არ დავეტოვებინე (წელს უკვე იმდენჯერ ვარ
ამ მეთოდით დასჯილი, ზოგი მთელი ცხოვრების მანძილზე რომ ვერ ას-
წრებს). სამწუხაროდ, ბენჟამენის ძმა მწვანე გიგანტის, ჰალკის კლონი აღ-
მოჩნდა და მისი სიმაღლე ერთი მეტრი და ოთხმოცდაათი სანტიმეტრი იყო.
ძნელი წარმოსადგენი არაა, როგორ ვცურავდი ამ XXL ზომის ტანსაც-
მელში და 45 ზომის სპორტულ ფეხსაცმელში, რომელიც ნამდვილად არ მი-
ჭერდა. აშკარად წარუმატებელი იდეა იყო...
– ეს რა ჯანდაბა ჩაგიცვამს? – „დედაშვილური მზრუნველობა“ ჩანდა მა-
დამ ბერლურონის ღრიალში.
მე თავი მოვისულელე და ვუთხარი:
– ჰო, არც მე მესმის, მასწ, არადა, წინა კვირას კარგად მქონდა... ვერა-
ფერი გავიგე...
ბრაზისგან ლამის გასკდა:
– ფეხები მიადგით და წინ ორჯერ გადატრიალდით.
პირველი ყირა კატასტროფულად ცუდად გამომივიდა და ცალი ფეხსაც-
მელიც გამძვრა. გავიგონე, როგორ დამცინეს კლასელებმა და მათი გულის
გასახარად, მეორე ფეხსაცმელიც მოვიშორე. პირდაპირ ჭერში ვისროლე.
წამოდგომისას ტრუსი გამომიჩნდა, რადგან შარვალი ნახევრად ჩამძვრა-
ლი მქონდა. მადამ ბერლურონი გაცეცხლებული იყო, ბავშვები კი სიცილით
იხოცებოდნენ. ამჯერად ეს არ იყო ბოროტი სიცილი, ეს იყო ისეთი გულიანი
ხარხარი, როგორიც მხოლოდ ცირკში შეიძლება წაგსკდეს. ჰოდა, მეც გა-
დავწყვიტე, რომ ამ სპორტული დარბაზის კლოუნი გავმხდარიყავი – მადამ
ბერლურონის პირადი მასხარა. როდესაც სხვებს აცინებ, გული შენც გითბე-
10
ბა და ნარკომანივით გიჩნდება მოთხოვნილება, კიდევ უფრო მეტჯერ და
მეტჯერ გააცინო.
მადამ ბერლურონმა უკვე იმდენჯერ დამსაჯა, რომ ჩემს დღიურში თავისუ-
ფალი ფურცელი აღარ დარჩა. საბოლოოდ, იმდღევანდელი ამბის გამო,
სკოლიდანაც გამომაგდეს, მაგრამ ამას საერთოდ არ ვნანობ. ამის წყალო-
ბით, სკოლაში ყოფნის პერიოდში პირველად ვიგრძენი თავი გამოსადეგად.
იმ ამბის შემდეგ ენითაუწერელი რამ მოხდა – თუ ადრე, არასპორტულო-
ბის მიზეზით, არავის სურდა ჩემი გუნდში აყვანა, ახლა, ჩემ გამო, ერთმა-
ნეთს თავპირს ამტვრევდნენ, რადგან მაიმუნობებით მოწინააღმდეგეებს ვაბ-
ნევდი და არეულობა შემქონდა მათ რიგებში. მახსოვს, ერთ დღეს ფეხ-
ბურთს ვთამაშობდით და კარში დამაყენეს. წარმოიდგინეთ, მე და მეკა-
რეობა! ბურთის მოახლოვებისას, ბადეზე ისე მივძვრებოდი, როგორც გაცო-
ფებული მაიმუნი გალიის კედლებზე და მასავით ვღრიალებდი. ხოლო
ბურთს, თამაშში დაბრუნების ნაცვლად, უკან ვაგდებდი. აი, ასე მაგრად ვის-
ვრი მიზანში!
იმ თამაშში ერთხელ ბურთის აღებაც კი ვცადე და წინ გადავხტი. რა თქმა
უნდა, ბურთს არც კი შევხებივარ. სამაგიეროდ, როდესაც წამოვდექი, პირი
მთელი ბღუჯა ბალახით მქონდა გამოტენილი. ალბათ, იმ ძროხას ვგავდი,
ბალახს რომ ცოხნის და თან „მუუუს“ გაიძახის. ჩემმა კლასელმა კარენ ლე-
ლიევრმა სიცილისგან შარვალში ჩაიფსა, მე კი ისევ დავისაჯე და გაკვეთი-
ლების შემდეგ მთელი ორი საათით დამტოვეს. თუმცა, მაინც ღირდა, რა!
გაგდებით კი ბრინჯაოს ცხენის გამო გამაგდეს.
სხვათა შორის, ამ ამბავმა მართლაც აღმაშფოთა, რადგან ამჯერად არა-
ფერი მიეშმაკია. იმ გაკვეთილზე უზარმაზარ, ბლაგვ მოწყობილობაზე მუშ-
ტებზე დაყრდნობით გადახტომა დაგვევალა. როდესაც ჩემი რიგი მოვიდა,
სტარტიც ცუდად ავიღე და გადახტომითაც ცუდად გადავახტი. ალე ჰოოპ-
!..საბოლოოდ კი... გამიგებთ ალბათ, რისი თქმაც მინდა. ერთი ადგილი სას-
ტიკად მომეჭეჭყა. ბავშვებს ეგონათ, „აუუოუუუუუ“ს ძახილით მათ გასაცინებ-
ლად ვიკლაკნებოდი, ამიტომაც არ დააყოვნეს და ხარხარი ატეხეს. მადამ
ბერლურონმა კი პირდაპირ დირექტორთან წამათრია. ტკივილისგან ორად
ვიყავი მოკეცილი, მაგრამ ტირილით არ მიტირია.
არ მინდოდა, მათთვის სიამოვნება მიმენიჭებინა.
11
არც ჩემმა მშობლებმა დამიჯერეს. მას შემდეგ კი, რაც ჩემი გამობუნძუ-
ლების ამბავი შეიტყვეს, ნამდვილი კონცერტი მოაწყვეს. ცხოვრებაში პირვე-
ლად ვნახე, რომ ისინი ასე შეთანხმებულად, ერთი მიმართულებით ყვი-
როდნენ, თან მთელი გულით.
როდესაც, ბოლოს და ბოლოს, ჩემს ოთახში გამიშვეს, მივხურე კარი და
იატაკზე დავჯექი. თავს შემოვუძახე და არჩევანის საშუალება მივეცი: „გრეგუ-
არ, შენ შეგიძლია, ახლა ადგე, საწოლზე აძვრე და ტირილით გული იჯერო.
ვერც გაგამტყუნებ, რადგან შენი ცხოვრება არაფრად ღირს და თავადაც
ნამდვილი არარაობა ხარ. ამიტომ ახლავე, აქვე რომ მოკვდე, ღირსიც იქ-
ნები. მეორე ვარიანტიც გაქვს – ადექი და რამე ააშენე“. იმ საღამოს დიდი
ურჩხული გამოვძერწე, მთელი თავისი სიბინძურეებით და „ბანჯგვლიანი
ბერლურონი“ დავარქვი. ბოლოს კი გემრიელად ავკუწე.
გარწმუნებთ, ეს არ იყო ყველაზე დიდი ბოროტება, რისი ჩადენაც მაშინ
შემეძლო. სამაგიეროდ, არ ვიტირე და ბალიში დასველებას გადავარჩინე.
***
***
18
– რომელიმე მაღაზიასთან დაკავშირება ხომ არ გეცადა, მაგალითად,
„დეკატონთან“...
ვგრძნობდი, რომ მშობლები ჩემი ამბებით დაინტერესდნენ და ეს უდიდეს
სიამოვნებას მანიჭებდა. ბედნიერი წუთები მამის სიტყვებმა გააფუჭა:
– შენი ჩინებული იდეის კომერციულ პროდუქტად გადაქცევისათვის საჭი-
როა, რომ კარგად ერკვეოდე მათემატიკაში, ინფორმატიკასა და ეკონომი-
კაში. როგორც ხედავ, ისევ იმ თემას დავუბრუნდით, რის შესახებაც ახლა-
ხანს გვქონდა საუბარი...
ივნისის ბოლომდე აჟიტირებული ვიყავი. ჩვენს ახალ მეზობლებს ბაღის
გაწმენდაშიც დავეხმარე. იმდენი სარეველა ბალახი ამოვძირკვე, რომ თი-
თები ძალიან დამისივდა და გამიმწვანდა. მეგონა, ჰალკის ხელებს ვუყურებ-
დი და არა ჩემსას.
ჩვენს მეზობლებს, მესიე და მადამ მარტინოებს, ერთი ვაჟი ჰყავდათ,
შარლი, რომელიც ჩემზე ერთი წლით უფროსი თუ იქნებოდა. მაინცდამაინც
ვერ ვეწყობოდით ერთმანეთს. დღედაღამ კომპიუტერს იყო მიჯაჭვული ან
თავის იდიოტურ სერიალებს უყურებდა. მხოლოდ ხანდახან თუ შემეკითხე-
ბოდა, რომელ კლასში ვისწავლიდი მომავალ წელს და ამით შემოიფარ-
გლებოდა ჩვენი სიტყვიერი კონტაქტი. ეს ბიჭი თანდათან ძალიან მაღი-
ზიანებდა.
მთელი ამ ხნის განმავლობაში დედაჩემი ტელეფონზე იყო ჩამოკიდებუ-
ლი, რათა როგორღაც ეპოვნა სასწავლო დაწესებულება, რომელიც სიკე-
თეს გამოიჩენდა და სასექტემბროდ ჩემს მიღებაზე დაგვთანხმდებოდა.
ყოველ დილით ტონობით ბროშურა გვხვდებოდა საფოსტო ყუთში.
პრიალა ქაღალდზე დაბეჭდილი ფოტოებით ცდილობდნენ, ხაზი გაესვათ
ამა თუ იმ კოლეჯის უპირატესობებისათვის.
ეს იყო პათეტიკა და ხალხის გაბრიყვების მცდელობა. ბროშურებს თავის
კანტურით ვფურცლავდი და საკუთარ თავს ვეკითხებოდი, როგორ ახერხებ-
დნენ ამდენი მომღიმარი ბავშვის გამოჭერას სურათის გადასაღებად. თავად-
ვე დავასკვენი, რომ, უეჭველად, ან ფული გადაუხადეს, ან, ესესაა, შეატყო-
ბინეს, რომ მათი ფრანგულის მასწავლებელი უფსკრულში გადაიჩეხა.
თვალში მხოლოდ ერთი სკოლა მომივიდა, მაგრამ ის ვალენსის მხარეს,
პეტაუშნოკლეზუაში მდებარეობდა. ფოტოებზე ბავშვები ერთმანეთის მიყო-
ლებით ჩამწკრივებულ მერხებზე არ ისხდნენ და სულელური ღიმილი არ
19
დასთამაშებდათ სახეზე. სურათები გადაღებული იყო სათბურში, მცენა-
რეების დარგვის პროცესში, ან დაწესებულების გვერდით, ეზოში, ხის ფიც-
რების გამოჭრისას. არც ერთი მათგანი არ იღიმებოდა. ეტყობოდათ, რომ
საქმეზე იყვნენ კონცენტრირებულები. ეს იყო ტექნიკური ლიცეუმი, რომე-
ლიც, ერთი შეხედვით, საინტერესო მეჩვენა.
მუცლის ტკივილი წინასწარ გაფრთხილების გარეშე მიბრუნდებოდა.
მესიე მარტინოსგან საქმიანი წინადადება მივიღე: გასამრჯელოს სანაც-
ვლოდ ძველი შპალერის ჩამოხევაში უნდა დავხმარებოდი; რასაკვირველია,
უარი არ მითქვამს. კილუტუს მაღაზიაში წავედით და ორი ორთქლით ასაძ-
რობი აპარატი ვიქირავეთ. მადამ მარტინო და შარლი სადღაც გაემგზავ-
რნენ არდადეგების გასატარებლად. ჩემი მშობლებიც სულ სამსახურში იყ-
ვნენ. ამიტომ მშვიდ გარემოში მუშაობის საშუალება გვქონდა.
უდავოდ კარგად გავაკეთეთ ჩვენი საქმე, თუმცა დაღლილობას ნუ იკით-
ხავთ! ყველაზე დიდი პრობლემა სიცხემ შეგვიქმნა. შუა ზაფხულში, როდე-
საც ტემპერატურა ჩრდილში ოცდაათი გრადუსია, ადვილი არ არის ცხელ
ორთქლში მუშაობა... უკეთესი საუნა რაღა გინდა! ცხოვრებაში პირველად
სწორედ მაშინ გავსინჯე ლუდი და საშინლად არ მომეწონა.
ერთ დღეს ბაბუა ლეონიც მოვიდა საქმეში ხელის წასაკრავად. აქვე ახ-
ლოს ჩაუვლია და დავუნახივართ. მესიე მარტინო აღფრთოვანდა ამ ამბით.
„ჩვენ ხელმარჯვე ოსტატები ვართ, თქვენ კი, მესიე დიუბოსკ, ნამდვილი ხე-
ლოვანი ბრძანდებით“, – აღნიშნა მან. მართლაც, ბაბუამ ერთი ხელის მოს-
მით გადაჭრა სანტექნიკისა და ელექტროობის ერთი შეხედვით, საჭოჭმანო
პრობლემები; ჩვენ ამ დროს დასიცხული შუბლიდან ოფლის მსხვილმსხვილ
წვეთებს ვიწმენდდით და გულს გინებით ვიოხებდით. მესიე მარტინო დაუს-
რულებლად ილანძღებოდა ლათინურ სტილში: „მძღნერუს მძღნერა მძღნე-
რუმ მძნერორუმ მძღნერის მძღნერის“.
საბოლოოდ ჩემმა მშობლებმა ჩვენს სახლთან ახლოს მდებარე ჟან-
მულენის კოლეჯში ჩამწერეს. თავიდან დიდად არ უნდოდათ ჩემი იქ გაგზავ-
ნა, რადგან ეს კოლეჯი მაინცდამაინც კარგი რეპუტაციით არ სარგებლობდა.
როგორც გაირკვა, ვერც სწავლის მაღალი დონით დაიკვეხნიდა და ვერც
მოსწავლეების სანიმუშო ყოფაქცევით; მაგრამ ეს იყო ერთადერთი სასწავ-
ლო დაწესებულება, რომელიც ამ ეტაპზე ჩემს მიღებას დასთანხმდა. სხვა
არჩევანი არ გვქონდა.
20
სანამ მშობლები ჩემს სასკოლო დოსიეს შეავსებდნენ, მე ავტომატური
ფოტოს გადასაღებად გავემართე. ყველა ფოტოზე უშნოდ გამოვედი. ჩემ-
თვის ვფიქრობდი, რომ ჟანმულენის კოლეჯში კმაყოფილებიც კი უნდა ყო-
ფილიყვნენ მათი ახალი მოსწავლით. აბა რა! ყოველ ფეხის ნაბიჯზე ხომ
ვერ შეხვდებით ცამეტი წლის, მეექვსე კლასელ ტიპს, რომელსაც ჰალკის
ხელები და ფრანკენშტეინის თავი აქვს! არ არის პატარა ამბავი...
ამასობაში ივლისიც თავის სტიქიაში შევიდა. მე კი შპალერის გაკვრა და
ფუნჯით კანტების გავლებაც ვისწავლე (ვისწავლე ასევე სიტყვა „კანტი“).
ავითვისე ქაღალდის რულონად დახვევა, ასევე, სხვადასხვა მანიპულაციები
ბუშტუკების წარმოქმნისგან თავის ასარიდებლად. წებოს ამბებშიც ძალიან
დავოსტატდი. ბაბუას ელექტროსადენების გადარჩევასა და მოსინჯვაშიც და-
ვეხმარე:
– ამუშავდა?
– არა.
– ახლა?
– არა.
– ჯანდაბა. არც ახლა?
– ახლა კი.
ივლისში ასევე ვისწავლე სენდვიჩის მომზადება, გადავღებე ყველა კარი,
შევცვალე ელექტროჩამრთველები და მთელი თვე რადიო „თავგასიებუ-
ლებს“ ვუსმენდი. როგორ არ მინდოდა ამ ყველაფრის დასრულება! ვოცნე-
ბობდი, სექტემბერში ახალ ხარაჩოზე შემოვმდგარიყავი, ახალ უფროსთან
ერთად... აი, ამაზე ვფიქრობდი სოსისიანი სენდვიჩის ჭამისას: კიდევ სამი წე-
ლი უნდა გავძლო, მერე კი სულ კარგად ბრძანდებოდეთ!
როდის გაივლის ეს სამი წელი!
ამას გარდა, კიდევ იყო რაღაც, რაც მოსვენებას მიკარგავდა – ბაბუა
ლეონის ჯანმრთელობა. ის უფრო და უფრო ხშირად და ხანგრძლივად ახ-
ველებდა. ბებომ პირობა ჩამომართვა, რომ ბაბუს სიგარეტის მოწევისთვის
თავს დავანებებინებდი, მაგრამ ვერაფერს გავხდი. ჩემს თხოვნაზე ასეთი პა-
სუხი მივიღე:
– ამ სიამოვნებაზე უარს ვერ ვიტყვი, ტოტო, მით უმეტეს, რომ ორი პა-
რასკევიღა დამრჩენია.
ლამის გამაგიჟა ამ სიტყვებმა.
21
– ცუდად მსჯელობ, ტოტო. ეგ სიამოვნება კი ნამდვილად შეგიმცირებს
დღეებს!
ბაბუა გამხიარულდა და ხუმრობის ხასიათზე მოვიდა:
– შენ ის მითხარი, ტოტო, როდის აქეთ აძლევ თავს უფლებას, რომ ტო-
ტო დამიძახო?
ყოველთვის, როდესაც ბაბუ ასე მიცინოდა, კიდევ ერთხელ მახსენდებო-
და, რომ ის იყო ადამიანი, რომელიც ამქვეყნად ყველაზე მეტად მიყვარდა.
მას, უბრალოდ, არ ჰქონდა სიკვდილის უფლება. ამას ვერასოდეს შევე-
გუებოდი.
სარემონტო სამუშაოების დასრულების ბოლო დღეს, მესიე მარტინომ მე
და ბაბუ ძალიან კარგ რესტორანში დაგვპატიჟა. კაცებმა ყავას ზედ თითო
მოზრდილი, სქელი სიგარაც დააყოლეს. იმის წარმოდგენასაც ვერ ვბედავ,
როგორ მოხვდებოდა გულზე ჩვენს საყვარელ ბებია ლოლოტს ბაბუას ამ
დღეში დანახვა...
დამშვიდობებისას მეზობელმა კონვერტი გამომიწოდა:
– აიღე, შენ ეს ნამდვილად დაიმსახურე...
მაშინვე არ გამიხსნია. მხოლოდ მაშინ ჩავხედე, როდესაც სახლში დავ-
ბრუნდი და ჩემს საწოლზე ჩამოვჯექი. კონვერტში ორასი ევრო აღმოჩნდა.
ოთხი ნარინჯისფერი კუპიურა... მოულოდნელობისგან თავზარი დამეცა:
ცხოვრებაში ამდენი ფული ერთად არასოდეს მენახა. გადავწყვიტე ჩემი
მშობლებისთვის არაფერი მეთქვა. არ მინდოდა, ნერვები მომშლოდა
დაგროვებითი ანაბრის სარგებლიანობაზე შეგონებების მოსმენით. ფული
ისეთ ადგილას დავმალე, რომ თავში აზრადაც არავის მოუვიდოდა იქ მო-
ძებნა. შემდეგ კი ბევრი ვიფიქრე და ვიფიქრე...
რა შეიძლებოდა მეყიდა ამ თანხით? მაკეტების მასალა? (ამისთვის ყო-
ველთვის ღირს ტყავის გაძრობა) ახალი კომიქსები? ვებ პროგრამა „ასი ექ-
სტრაორდინალური ნაგებობა“ ხომ არა? „ტიმბერლენდის“ მარკის ქურთუკი?
ან იქნებ „ბოშის“ ფირმის პორტატული ელექტროხერხი?
ამ ოთხმა ფურცლის ნაგლეჯმა დიდი თავსატეხი გამიჩინა. 31 ივლისის
საღამოს, როდესაც სახლი დავკეტეთ და ზღვაზე არდადეგების გასატარებ-
ლად წავედით, ასე საგულდაგულოდ შერჩეული სამალავის გასახსენებლად
მთელი საათი დავკარგე. მე და დედა აქეთ-იქით ვაწყდებოდით – ის თავისი
წინაპრების ნაანდერძალი ვერცხლის შანდლით ხელში დარბოდა. უცებ
22
წარმოვიდგინე, უცხო თვალისთვის რა სასაცილოები ვიქნებოდით ორივე.
ქურდების მოხერხებულობა აშკარად გვაკლდა...
***
***
24
მაისურის შეძენაზე, რადგან ვეჭვობდი, რომ დიდხანს ვერ შემრჩებოდა მთე-
ლი...
სკოლაში წასვლა ძველებურად ავად აღარ მხდიდა, იმ მარტივი მიზეზით,
რომ იქაურობა სკოლის შთაბეჭდილებას არ მიტოვებდა. უფრო მეგონა,
რომ ცხოველთა საშენში მივდიოდი, სადაც მხეცებს დილიდან საღამომდე
აყურყუტებდნენ...მოკლედ, არ იყო ჩემი საშველი, რა! შოკირებული ვიყავი
ზოგიერთი მოსწავლის მასწავლებლისადმი მიმართვის ფორმებით. ვცდი-
ლობდი, რაც შეიძლება, ნაკლები მემოძრავა, რომ ზედმეტი ყურადღება არ
მიმეპყრო და დღეებს ვითვლიდი.
შუა ოქტომბერში დედაჩემის ბრაზმა პიკს მიაღწია. ის ვერ შეეგუა იმ
ფაქტს, რომ ფრანგულის მასწავლებელი აღარ მყავდა (ახლაც არ ვიცი, ქა-
ლი იყო თუ კაცი). ჩემი დღიურის დანახვაც აღარ შეეძლო. მეუბნებოდა,
დღითიდღე შტერდებიო. მისი აზრით, თივით პირგამოტენილ ცხოველს ვემ-
სგავსებოდი. ვერ ხვდებოდა, რატომ არასოდეს მომქონდა ქულები. განსა-
კუთრებით ისტერიკაში ვარდებოდა, როდესაც ხუთ საათზე ჩემს წასაყვანად
მოსული ხედავდა, სავაჭრო გალერეის თაღებქვეშ როგორ ეწეოდნენ რა-
ღაც ბალახებს ჩემი ასაკის ბიჭები.
მოკლედ, ჩვენს ოჯახში ისევ დიდი კრიზისის ეპოქა დადგა – კრიზისის,
ცრემლების და წვინტლების...
ამ ყველაფრის შედეგად პანსიონი გავიჩალიჩე.
ერთ-ერთი მშფოთვარე საღამოს შემდეგ მშობლებმა ერთხმად გადაწყვი-
ტეს ჩემი პანსიონში გაგზავნა. რა მაგარია! მთელი ღამე სიმწრით კბილებს
ვაკრაჭუნებდი.
დადგა ოთხშაბათი. ბებიასთან და ბაბუასთან წავედი. ბებომ კარტოფილი
ისე შემიწვა, როგორც მე მიყვარს. ბაბუას კი სიტყვაც არ დაუძრავს. არასა-
სიამოვნო გარემო შეიქმნა. ყავის შემდეგ ფარდულისკენ გავემართეთ. ბაბუა
სიგარეტს მოუკიდებლად ატრიალებდა პირში.
– მოწევას თავი დავანებე, – გამანდო მან, – ხომ იცი, ამას ჩემს გამო არ
გავაკეთებდი, უფრო ჩემი კაპასი ცოლის თავიდან მოსაშორებლად გადავ-
წყვიტე ასე.
გამეცინა. ბაბუამ კარის ანჯამების სახრახნისით ჩამაგრება დამავალა; და
ბოლოს, როდესაც გონება მთლიანად მივმართე ამ საქმისაკენ, ჩუმი ხმით
გამიბა საუბარი:
25
– გრეგუარ!
– ჰო, ბაბუ.
– როგორც გავიგე, პანსიონში გიშვებენ...
– ...
– არ მოგწონს ეს ამბავი, ხომ?
გაჩუმება მერჩივნა. აღარ მინდოდა, მეორე კლასელი პატარა ბავშვივით
ღრიალი დამეწყო.
ბაბუამ გამომართვა კარის სახელური, რომელიც ხელში მეჭირა, გადა-
დო, თავი მისკენ შემაბრუნებინა და ნიკაპით დამიჭირა:
– მომისმინე, ტოტო, კარგად მომისმინე! მე იმაზე მეტი ვიცი, ვიდრე შენ
წარმოგიდგენია! ვიცი, როგორ გეზიზღება სკოლა და ისიც ვიცი, რაც შენს
სახლში ხდება. უფრო სწორად, ვეჭვობ. შენს მშობლებზე მინდა გითხრა,
რომ რაც მათ შორის ხდება... წარმომიდგენია, რა უსიამოვნო უნდა იყოს
ყოველდღე ამის გაძლება...
სახე მომექცა.
– უნდა მენდო, გრეგუარ. პანსიონის ამბავი ჩემი იდეა იყო, ეს აზრი მე ჩა-
ვაწვეთე დედაშენს... ნუ მიყურებ ასე. ვფიქრობ, რომ შენთვის უკეთესი იქნე-
ბა, ცოტა ხნით თუ მოშორდები აქაურობას, ჰაერს ჩაყლაპავ, თვალს წყალს
დაალევინებ. ასე მგონია, სული გეხუთება შენი მშობლების ხელში. შენ მათი
ერთადერთი ვაჟი ხარ. შენს გარდა არავინ ჰყავთ და შენს იქით ვეღარა-
ფერს ხედავენ. აზრადაც არ მოსდით, რამხელა ზიანს გაყენებენ ამდენი
კირკიტით. არაფრის აზრზე არ არიან. ვფიქრობ, ამ პრობლემას უფრო
ღრმა ფესვები აქვს... მათ ჯერ თავიანთი ურთიერთობები უნდა დაალაგონ
და მერე ინერვიულონ შენზე და შენთან დაკავშირებულ საკითხებზე. მე... ოჰ,
არა გრეგუარ, ნუ გაქვს ასეთი სახე... მე არც მიფიქრია შენთვის ტკივილის
მოყენება. ჩემო დიდო ბიჭო, უბრალოდ მინდოდა, რომ შენ... ოჰ, ჯანდაბა!
მუხლებზეც კი ვეღარ დაგისვამს კაცი, იმხელა ხარ! მოიცა, შენ თვითონ გა-
მიშალე მკლავები, ამჯერად მე ჩაგეხუტები... არა, გემუდარები, ნუ ტირი.
ამას ვეღარ გავუძლებ...
– დამწუხრებული არ ვარ, ბაბუა ლეონ, უბრალოდ, ცრემლები თავისით
მომდის...
– ოჰ, ჩემო დიდო და ჩემო სულ პაწაწინავ... მოდი, დავამთავროთ ამაზე
საუბარი. ახლა თავი ხელში აიყვანე, ორივე გავყოჩაღდეთ. თუ ყიყლი-
26
ყოების ჭამა გინდა, დამეხმარე, რომ ჟოზეფის ავეჯი დროულად დავასრუ-
ლო... მიდი, აიღე სახრახნისი.
ცხვირი სახელოთი მოვიწმინდე.
შემდეგ, როცა მე უკვე მეორე კარს შევები და სრულ სიჩუმეში ვიყავით
ჩანთქმულები, ბაბუამ დაამატა:
– ერთ რამესაც გეტყვი და ამის შესახებ მეტად აღარ დაგელაპარაკები.
ძალიან მნიშვნელოვან რამეს გეუბნები: მინდა იცოდე, რომ თუ შენი მშობ-
ლები ჩხუბობენ ხოლმე, ეს შენი ბრალი საერთოდ არ არის. ეს მხოლოდ
მათი ბრალია და მეტი არავისი. ვერავინ გაიგებს ორი ადამიანის ამბავს, შენ
კი არაფერ შუაში ხარ, გესმის ჩემი? არავითარ შემთხვევაში არ იგრძნო თა-
ვი დამნაშავედ; გარწმუნებ, კლასში საუკეთესო მოსწავლეც რომ იყო და
ცხრამეტ-ოც ქულაზე ნაკლებ ნიშანს არ იღებდე, ისინი მაინც ასე იკამათებ-
დნენ. უბრალოდ, ამისთვის სხვა საბაბის პოვნა დასჭირდებოდათ. სულ ეს
არის.
არაფერი მიპასუხია. ჟოზეფის ავეჯზე „ბონდექსის“ პირველი ფენა გადა-
ვუსვი.
***
27
თვალები დავხარე. ჩემთვის ვფიქრობდი: „მადლობა ღმერთს, რომ რა-
ღაცაზე მაინც მოახერხეთ შეთანხმება! აქამდე სად იყავით? მაინცდამაინც
ასეთი უბადრუკი საკითხის ირგვლივ უნდა მოგეხერხებინათ გაერთიანება?“
– წარმომიდგენია, როგორ არ მოგხიბლა ამ იდეამ, მაგრამ რას ვიზამთ,
ასეა და ვეღარაფერს შევცვლით. ხომ ხედავ, ჩიხში შევედით. სკოლაში არა-
ფერს აკეთებ, გაგრიცხეს, არავის უნდა შენი მიღება, ჩვენი კვარტლის კო-
ლეჯი კი სათვალავში ჩასაგდებადაც არ ღირს. ასე რომ სხვა გამოსავალს
ვერ ვხედავ... შენ შეიძლება არც იცი, რომ ეს ძალიან ძვირი სიამოვნებაა.
უნდა გესმოდეს, რომ შენს გამო მე და დედაშენი ახლა ძალიან ვიჭირვებთ
ფინანსურად. მთელი ძალით ვიჭერთ ქამრებს...
გონებაში მეცინებოდა: „უღრმესი მადლობა, ბატონებო! რა საჭირო იყო?!
ყელამდე ვარ თქვენი პატივისცემით! მეტისმეტად კეთილები ბრძანდებით!
ფეხებიც ხომ არ დაგიკოცნოთ?“
მამაჩემი განაგრძობდა:
– არ გაინტერესებს ის ადგილი, სადაც მიდიხარ?
– ...
– დაგვცინი თუ რა ხდება?
– არა.
– მაშინ, ყველაფერი გარკვეულია და შენც ცოტა აზრზე მოდი! ეს ამბავი
ნამდვილ თავსატეხად გვექცა. დედაშენმა მთელი შუადღე ტელეფონთან
გაატარა, მაგრამ უშედეგოდ. ვერ ვიპოვეთ ისეთი დაწესებულება, რომელიც
მიმდინარე წელს მიგიღებს და გაკვეთილებზეც დაგასწრებს, რომელიც...
– მე მხოლოდ იქ თუ წავალ... – მოულოდნელად გავაწყვეტინე.
– სად „იქ“?
– იქ.
მე მათ გავუწოდე ფლაერი, შრომაში ჩართული მოსწავლეების ფო-
ტოებით. დედამ ხელახლა მოირგო სათვალე:
– სად არის ეს? ვალენსიდან ოცდაათი კილომეტრის დაშორებით, ჩრდი-
ლოეთის მხრიდან... გრანშამის ტექნიკური ლიცეუმი... ეს კოლეჯიც კი არ
არის…
– როგორ არა, კოლეჯიც აქვთ.
– შენ საიდან იცი? – მკითხა მამამ.
– დავრეკე და გავიგე.
28
– შენ დარეკე?
– დიახ, მე.
– ეს როდის? როდის მოხდა?
– სანამ არდადეგებზე გავემგზავრებოდით.
– მართლა? დარეკე და ამბები მოიკითხე? კი მაგრამ, რატომ მოიქეცი
ასე?
– უბრალოდ, პირობების გაგება მინდოდა...
– და ახლა რას აპირებ?
– რა ვიცი, არაფერს.
– აქამდე რატომ არაფერი გვითხარი?
– იმიტომ, რომ ამ საქმიდან მაინც არაფერი გამოვა. შეუძლებელია!
– რა არის შეუძლებელი? რატომ არაფერი გამოვა?
– იმიტომ, რომ მოსწავლეებს დოსიეების მიხედვით არჩევენ. ჩემი დოსიე,
კი იცით, რა სახარბიელოცაა. ისეთი პატარა და არაფრისმთქმელია, რომ
მოინდომონ, ცეცხლსაც ვერ მოუკიდებენ...
ჩემი მშობლები ხმას არ იღებდნენ. მამაჩემი გრანშამის პროგრამას კით-
ხულობდა და დედაჩემი ოხრავდა...
მეორე დღეს ჩვეულებრივად წავედი გაკვეთილებზე, მესამე დღესაც და
იმის მომდევნო დღესაც...
ნელ-ნელა ვხვდებოდი, ზუსტად რასაც ნიშნავდა გამოთქმა – „სული გა-
მიმწარდა“.
ზუსტად ასე იყო – გავმწარდი. სული გამიმწარდა.
ვიცოდი, რომ ამ კოლეჯში ჩემი მოღვაწეობის დასასრული ახლოვდებო-
და და ყველაფერი ფეხებზე მეკიდა.
ადრეც ხომ არ ვიკლავდი თავს და ახლა სულ აღარაფერს ვაკეთებდი.
აღარც იდეები მომდიოდა თავში და აღარც რამის სურვილი მქონდა. ყვე-
ლაფერზე გული ავიყარე. ჩემს ლეგოებს ერთად მოვუყარე თავი, მუყაოს
ყუთში ჩავაწყვე და პატარა ბიძაშვილს, გაბრიელს, გავატანე. ტელევიზორს
თვალს არ ვაშორებდი; კილომეტრებად გაწელილ კლიპებს ვუყურებდი. შე-
მეძლო, დღის უდიდესი ნაწილი ჩემს საწოლზე წამოწოლილს გამეტარები-
ნა. აღარც ვჩხირკედელაობდი. ხელები სულელურად ეკიდა ჩემს გაფშეკილ
სხეულს. ზოგჯერ მეჩვენებოდა, რომ აღარც სული მედგა. ხანდახან თუ ავ-
29
მოძრავდებოდი, ისიც ტელევიზორის სხვა არხზე გადასართველად, ან წვე-
ნის ბოთლზე თავსახურის მოსახსნელად.
უშნო ხომ ვიყავი, ახლა ნელ-ნელა ვშტერდებოდი კიდეც. მართალი ყო-
ფილა დედაჩემი. მალე სუფრასთან ადამიანურად სადილობის ნაცვლად თი-
ვის ცოხნას დავიწყებდი.
ბებიასა და ბაბუასთან წასვლის სურვილიც გამიქრა. ისინი თავაზიანები კი
იყვნენ, მაგრამ მაინც არაფერი ესმოდათ. მეტისმეტად მოხუცდნენ და ალ-
ბათ იმიტომ. ასეც რომ არ ყოფილიყო, ბაბუა ლეონი როგორ უშველიდა
ჩემს პრობლემებს? ვერაფრით. როგორც ვატყობ, ის თავიდანვე ვერ მიგებ-
და. არც იცის, რას ნიშნავს ნამდვილი პრობლემა. ჩემს მშობლებს კი, ჯობს,
საერთოდ თავი დავანებოთ... მათთვის შესაფერის სიტყვასაც ვერ
ვპოულობ... ნამდვილი ზომბები არიან!
მინდოდა, რაღაც ისეთი მომეფიქრებინა, რაც დარტყმას მიაყენებდა მათ.
რისი გაკეთება შეიძლებოდა? არც კი ვიცი – თუნდაც ერთი განსაკუთრებუ-
ლი სიტყვა, ღიმილი, ჟესტი... რაღაც ასეთი.
ვიჯექი და ტელევიზორს უაზროდ მივშტერებოდი, როდესაც ტელეფონმა
დარეკა.
– სულ დამივიწყე, ტოტო, არა?
– ჰმმ... დღეს, რაღაც, არ მქონდა გამოსვლის სურვილი...
– და მერე, ჟოზეფი? შენ ხომ დახმარებას დამპირდი მისი ავეჯის შეკეთე-
ბაში? სადაცაა, უნდა დავუბრუნო.
ვაი! ეს საერთოდ გადამვარდა გულიდან!
– ბოდიში, ბაბუ. აუცილებლად მოვალ. ახლავე წამოვალ.
– არ არის პრობლემა, ტოტო, ნუ გამოფრინდები, მოვასწრებთ!
მადლობის ნიშნად, ჟოზეფი ბარაქიანი და გემრიელი ვახშმით გაგვიმას-
პინძლდა. მე ვეზუვის ვულკანივით მასიური ტარტარი მივირთვი, რომელშიც
ათასი რამ იყო გარეული: სალათის ფურცლები, ხახვი, მწვანილი, წიწაკა.
მნიამ. ბაბუა ლეონი მიყურებდა და იღიმებოდა:
– კარგი სანახავი ხარ, ტოტო. სამწუხაროდ, ზოგჯერ შენი მოხუცი წინაპა-
რი ექსპლუატაციას გიწევს, მაგრამ, სამაგიეროდ, შენს გემოზე შეგიძლია გა-
მოძღე.
– ბაბუ, შენ თვითონ რატომ არაფერს ჭამ?
30
– რა ვიცი, არ ვარ მშიერი... ბებიაშენი მეტისმეტად მომეძალა საუზმეზე
ამ დილით. თან ჟოზეფის იმედიც არ მქონდა, მაინცდამაინც...
ვახშმის შემდეგ პირდაპირ შიდა სამზარეულოს სანახავად წავედით.
აურაცხელი ტაფა და ქვაბი ვნახე. ამას გარდა: უზარმაზარი ჩამჩები, კატა-
პულტის მსგავსი ხის კოვზები, ძალიან ბასრი, ზომების მიხედვით დაწყობი-
ლი ათამდე დანა...
ჟოზეფმა უცებ წამოიძახა:
– შეხედეთ, ერთი ბიჭი უნდა გაგაცნოთ – ტიტი, ჩვენი ახალწვეული! მშვე-
ნიერი ბიჭუნაა! მთავარია, თავზე მაღალი ქუდი დაიხუროს და შეფმზა-
რეულობაზე იფიქროს, და ნახავთ, რამდენიმე წელიწადში „მიშლენის“ ის უქ-
ნარა კრეტინები აქ თუ არ მობრძანდებიან და ლაქუცს დაუწყებენ. ამას მე
გეუბნებით! გამარჯობა არ უნდა თქვა, ტიტი?
– გამარჯობა.
ბიჭი საქმეში იყო გართული. ათასი მილიარდი კილო კარტოფილი ჰქონ-
და გასარჩევი. თუმცა, მიუხედავად ამისა, ძალიან კმაყოფილი სახით იჯდა.
მალე მისი ფეხები კარტოფილის ნათალების გორამ დაფარა. ამის დანახვა-
ზე გავიფიქრე: „ეს ბიჭი, წესით, თექვსმეტი წლის კი უნდა იყოს უკვე...“
ბაბუამ სახლის წინ ჩამომსვა, მაგრამ ცოცხალი თავით არ წყვეტდა ჩემს
დამოძღვრას იმის შესახებ, თუ როგორ მიმეწერა წერილი გრანშამის კოლე-
ჯის დირექტორისთვის:
– ყველაფერი ისე გააკეთე, როგორც წესი და რიგია, კარგი?
– კი, კი.
– არაფერს მიაქციო ყურადღება: არც შეცდომებს, არც სტილს, არც –
შენს ბატიფეხურ ნაწერს... საერთოდ არაფერზე ინერვიულო... მხოლოდ ის
დაწერე, რაც ნამდვილად გულში გაქვს, კარგი?
– კარგი, კარგი...
იმავე საღამოს შევუდექი წერას. ცხოვრებაში არ მიჯღაბნია ამდენი. თერ-
თმეტი ნაწერი მოვისროლე ნაგვის ურნაში. ბოლოს ძალიან მოკლე წერი-
ლი გამომივიდა, რომელსაც უცვლელად გთავაზობთ:
„ბატონო გრანშამის სკოლის დირექტორო,
ძალიან მინდა თქვენი სკოლის მოსწავლე გავხდე, მაგრამ ვიცი რო ამის
შანსი არა მაქვს რადგან ძალიან ცუდი სასკოლო დოსიე მაქვს.
31
სარეკლამო პუბლიკაციების მიხედვით მგონია რო თქვენს სკოლას უნდა
ქონდეს მექანიკური საამქროები, ხის სახელოსნოები, ინფორმატიკის კაბინე-
ტები, სათბური და ა.შ...
მე ვფიქრობ რო ცხოვრებაში ქულები არაფერს არ ნიშნავს. არსებობს კი-
დევ მოტივაცია. ძალიან მინდა გრანშამში მოვხვდე რადგან ჩემი აზრით
მანდ ვიქნები ყველაზე ბედნიერი. არც დიდი ვარ და არც მოსული. მხო-
ლოდ 35 კილო იმედს ვიწონი.
შეხვედრამდე!
გრეგუარ დიუბოსკი
P.S. N1: ცხოვრებაში პირველად ვიხვეწები ასე სკოლაში წასვლას. ჩემს
თავს ვეკითხები ავად ხომ არა ვარ მეთქი.
P.S. N2: გიგზავნით ბანანის გასაფცქვნელი ხელსაწყოს გეგმას. 7 წლის
ვიყავი ეს ხელსაწყო რო გამოვიგონე“.
როდესაც წერილი გადავიკითხე, ძალიან აბდაუბდა მეჩვენა, მაგრამ გამ-
ბედაობა აღარ მეყო, მეცამეტედ დამეწყო თავიდან.
წარმოვიდგინე, რა მოხდებოდა იმ დირექტორის თავში, როდესაც ამ წე-
რილს წაიკითხავდა. უეჭველად ამას გაიფიქრებდა: „ღმერთო, რა შტერი
ბავშვია, რა ჯანდაბაა?!“ – შემდეგ ამ წერილისგან გუნდას გააკეთებდა და
ნაგვის ურნაში მოისროდა. იმწუთას ლამის გადავიფიქრე გაგზავნა, მაგრამ
გამახსენდა, რომ ბაბუა ლეონს სიტყვა მივეცი და აღარ მომინდა, კიდევ ერ-
თხელ გამეცრუებინა მისთვის იმედი.
წერილი კოლეჯიდან დაბრუნებისთანავე გადავაგზავნე. შემდეგ სავახ-
შმოდ დავჯექი და თან იმ ბროშურას ვათვალიერებდი. სწორედ მაშინ აღმო-
ვაჩინე, რომ კოლეჯის დირექტორი ქალბატონი ყოფილა და არა – ბატონი.
აი, ამას ჰქვია ვირობა! ტუჩს ვიკვნეტდი და თავს უშვერი სიტყვებით ვილან-
ძღავდი: – ნამდვილი ვირი ხარ რა, იდიოტი კუბში!
იმედის რა გითხრათ და 35 კილოგრამი მთხლე კი ნამდვილად გახლა-
ვართ...
შემდეგ, ტუსენის (ყველა წმინდანის) არდადეგები დაიწყო. მე ორლეანში
გავემგზავრე, დეიდა ფანისთან. ბიძაჩემის კომპიუტერზე ვთამაშობდი, შუაღა-
მემდე არ ვიძინებდი და მთელ დილას საწოლში ნებივრობაში ვატარებდი.
მანამდე ვქაჩავდი, სანამ ჩემი პატარა დეიდაშვილი ლოგინში არ შემომიხტე-
ბოდა ყიჟინით:
32
„იეგო, იეგო! გრეგუარ, იეგოები არ ვითამაშოთ? ადე, იეგო მინდაა...“
ამ ოთხი დღის განმავლობაში რა აღარ ავუშენე ლეგოებით: ჯერ გარაჟი,
გემი, შემდეგ – მთელი სოფელი... ყოველთვის, როდესაც რამეს ავაწყობდი,
თავიდან კმაყოფილი იყო, სიგიჟემდე მოსწონდა, მერე კი ბახ! და მთელი
ძალით იატაკზე ახეთქებდა, თან ისე, რომ კონსტრუქცია ათას პაწაწინა ნაწი-
ლად დაშლილიყო. პირველად ამან ძალიან გამანერვიულა და გამაბრაზა,
მაგრამ როცა მისი საოცარი კისკისი ჩამესმა, სრულიად დამავიწყდა ჩემი
ორი დაკარგული საათი. ვგიჟდებოდი ბავშვების უდარდელ სიცილზე. ახალი
ენერგიით მავსებდა.
აუსტერლიცის სადგურზე ჩემს დასახვედრად დედა მოვიდა. მანქანაში
ჩავსხედით თუ არა, მომახალა:
– შენთვის ორი ამბავი მაქვს, კარგი და ცუდი. რომლით დავიწყო?
– კარგით.
– გრანშამის დირექტორმა დარეკა გუშინ. თანახმაა, მიგიღოს, თუმცა მა-
ნამდე პატარა ტესტის ჩაბარება მოგიწევს...
– ფუუჰ, ამას თუ კარგ ამბავს ეძახი... ტესტის ჩაბარება რომ შემეძლოს!
ესღა მაკლდა! ყველის ჭამა ხომ არ გგონია?! და ცუდი ამბავი რაღაა?
– ბაბუაშენია ცუდად, საავადმყოფოში წევს.
ვიცოდი. გული მიგრძნობდა. დარწმუნებულიც კი ვიყავი, რომ ცუდი ამბა-
ვი ბაბუს ეხებოდა.
– სერიოზულადაა საქმე?
– ჯერ არ ვიცით. რაღაც დაავადება აქვს და ჯერჯერობით აკვირდებიან.
ძალიან სუსტად არის.
– მისი ნახვა მინდა.
– არა, ჯერ არ შეიძლება. ამ ეტაპზე მასთან არავის შეუშვებენ. რადაც არ
უნდა დაუჯდეს, ძალები უნდა მოიკრიბოს და ფეხზე დადგეს.
დედა ტიროდა.
***
***
35
თავიდან კარგად მიდიოდა საქმე, მაგრამ რაც მეტს ვფურცლავდი, მით
უფრო მიჭირდა პასუხების პოვნა. თანდათან პანიკა მეწყებოდა. ყველაზე მე-
ტად ერთი რამდენიმეხაზიანი პარაგრაფი მერთულა. პირობაში ეწერა: „იპო-
ვეთ და გაასწორეთ შეცდომები ტექსტში“. ეს რაღაც საშინელება იყო, ვერ-
ცერთ მათგანს ვერ ვპოულობდი. ღმერთო ჩემო, რა უბადრუკი ვიყავი! ტექ-
სტი სავსე იყო შეცდომებით, მე კი ვერაფერს ვპოულობდი. ყელში ბურთი
მქონდა გაჩხერილი, რომელიც ნელ-ნელა ზემოთ ამოდიოდა და ცხვირშიც
ნემსივით რაღაც მჩხვლეტდა. თვალები ფართოდ გავახილე. ვერ დავუშვებ-
დი, რომ მეტირა. არ მინდოდა ტირილი, არ მინდოდა, გესმით ჩემი?
თუმცა, მიუხედავად ძალისხმევისა, ერთი მსხვილი ცრემლი მაინც ჩამომი-
გორდა და დანახვაც ვერ მოვასწარი, ისე დაეცა რვეულზე... ნაბიჭვარი! რაც
შეიძლება ძლიერად ვაკრაჭუნებდი კბილებს, მაგრამ ვგრძნობდი, რომ სა-
დაც იყო, ვიხუვლებდი. რა ჯებირი შეაკავებდა ამ ემოციას!
ისედაც კარგა ხანი იყო, ტირილს ვიკავებდი და ვცდილობდი, რაღაცებზე
ფიქრისთვის თავი ამერიდებინა. ვითომ ბევრი რამ მივივიწყე კიდეც, მაგრამ
ზოგჯერ დგება დრო, როდესაც ყველაფერი, რაც კი გონებაში ჩაგიმარხავს,
თავიდან აღმოცენდება და ტანს იყრის. სწორედ ამიტომ ვიცოდი, რომ თუკი
იმ მომენტში თავს ვერ მოვერეოდი და ავტირდებოდი, ვეღარაფერი შემაჩე-
რებდა, ყველა კაეშანი ერთად გამახსენებდა თავს: გროდუდუ, მარი, ის
წლები, როდესაც უკანასკნელი მოსწავლე ვიყავი, სკოლაში გამეფებული სუ-
ლელური წესები, ჩემი მშობლები, რომელთაც ერთმანეთი აღარ უყვარდათ,
სახლში გატარებული ყველა მოსაწყენი დღე, და ბოლოს, საავადმყოფოს
ერთ-ერთ პალატაში მწოლიარე და ცხვირში მილებგაყრილი ბაბუა ლეონი,
რომლის სიცოცხლის დღეები ნელ-ნელა ილეოდა...
ტირილის ზღვარზე ვიყავი და ტუჩებს ისე ვიკვნეტდი, ლამის სისხლი
მდიოდა. უცებ თითქოს რაღაც ხმა ჩამესმა: – რას აკეთებ, ტოტო, ეს არის
ჩვენი შეთანხმება? თავი დაანებე ავტოკალმის ძროხასავით ცოხნას და საქ-
მეს მიხედე!
აი, ჭკუიდანაც ვიშლები... ჰალუცინაციები დამეწყო! ჰეი, თქვენ, ზემოთ,
მგონი, შეცდით... მე არა ვარ ჟანა დ’არკი. მე ერთი პატარა მაჩანჩალა ვარ,
რომელიც ცდილობს, თავისი არეული ცხოვრება როგორმე მოაწესრიგოს.
36
– კარგი, ბატონო იერემია, გამაფრთხილეთ, როცა თქვენი აზრების გაქა-
ნებული ეტლის შეჩერებას გადაწყვეტთ. იქნებ მაშინ მაინც წაგვეჩალიჩა ცო-
ტა!
საერთოდ როგორ უნდა ამეხსნა ეს ამბავი? ოთახს თვალი კარგად მო-
ვავლე, რომ სადმე კამერა ან მიკროფონი აღმომეჩინა, მაგრამ ვერაფერი
ვიპოვე. ნეტა, მეოთხე განზომილებაში ხომ არ მოვხვდი?
– ბაბუა ლეონ, შენ ხარ?
– აბა ვინ ვიქნები, შე ყეყეჩო... რომის პაპი?
– მაგრამ... ეს ხომ შეუძლებელია...
– რას გულისხმობ?
– შენ რომ... სადღაც ხარ და იქიდან მელაპარაკები...
– სისულელეებს ნუ ამბობ, ტოტო, შენც მშვენივრად იცი, რომ ყოველ-
თვის აქ ვიყავი. ეს ხომ ძალიან სახალისოა! ცოტა გონება მოიკრიბე! აიღე
ფანქარი და გამიხაზე ყველა ნაუღლები ზმნა. ახლა იპოვე მათი შესაბამისი
ქვემდებარე... აი ასე... დააკავშირე პატარა ისრით... ძალიან კარგია. დაფიქ-
რდი, ყველა მეტყველების ნაწილი დროსა და პირში შეთანხმებული უნდა
იყოს. ყოჩაღ! ახლა კრებითი სახელები გახაზე. იპოვე მათი განსაზღვრება
და შეუთანხმე. ყველაფერი შეუთანხმე ერთმანეთს. ზედსართავებზეც გადავი-
დეთ. უცნაურად არ გეჩვენება ეს განსაზღვრება „მოხარშული“ – სიტყვა
„სუფრასთან“? „გაწყობილი სუფრა“. ხომ ხედავ, ყველაფერი გამოგდის, თუ
ცოტა ტვინს გაანძრევ და ყურადღებას მოიკრებ. ახლა რამდენიმე ფურ-
ცლით უკან გადმოშალე, საშინელი შეცდომები შევამჩნიე შენს დაანგარიშე-
ბებში. ხომ იცი, რა მახვილი თვალი მაქვს. აბა, გადახედე ამ განყოფილე-
ბას... კიდევ ერთხელ... კიდევ! რაღაც დაგავიწყდა. ყოჩაღ, აღმოაჩინე, კარ-
გია! ახლა მეოთხე გვერდს დავუბრუნდეთ, თუ შეიძლება...
ისეთი შეგრძნება მქონდა, თითქოს მღვიძარს მეძინა. ერთდროულად სუ-
პერკონცენტრირებულიც ვიყავი და მოშვებულიც. თითქოს ღრუბლებზე ვიჯე-
ქი და ისე ვწერდი. ნამდვილად უჩვეულო შეგრძნება იყო.
– ესეც ასე! ახლა კი დაგტოვებ, ტოტო, მხოლოდ შეცდომების გასწორე-
ბაღა დაგრჩა და ამ საქმეში ჩემზე გაცილებით ძლიერი ხარ... დიახ, დიახ,
მართალს ვამბობ. ახლა დაგტოვებ, მაგრამ ორთოგრაფიას ყურადღება მი-
აქციე, კარგი? გაიხსენე, ახლახანს როგორ ვაკეთებდით: პატარა ისრები და
შეთანხმება. წარმოიდგინე, რომ სიტყვების პატრული ხარ. სანამ თავის ად-
37
გილს მიუჩენ, ყველა სიტყვას საბუთები უნდა მოსთხოვო: – „ჰეი, თქვენ,
მანდ, რა გქვიათ? – ზედსართავი სახელი. – ვისთან ერთად მგზავრობთ, ჩე-
მო ბიჭო? –„ძაღლებთან“ ერთად. – კეთილი, ამ შემთხვევაში, თქვენ რისი
გაკეთება მოგიწევთ? – მრავლობითი რიცხვის ნიშნის მიმატება. – მშვე-
ნიერია, მართალი ბრძანდებით, განაგრძეთ მოძრაობა“. მიმიხვდი, რისი
თქმაც მინდოდა?
– მიგიხვდი. – ვუპასუხე მე.
– ხმამაღლა ნუ საუბრობთ, ახალგაზრდავ! – წამოიძახა მეთვალყურემ.
ჩუმად იმუშავეთ. სიტყვაც არ გავიგონო!
ორმოცდაჩვიდმეტჯერ მაინც გადავიკითხე და შემდეგ დავაბრუნე
რვეული. დერეფანში ერთიც წავიჩურჩულე:
– ბაბუა ლეონ, ისევ აქ ხარ?
პასუხი არავინ გამცა.
მოგვიანებით ისევ ვცადე, მაგრამ არაფერი გამოვიდა. კავშირი აღარ
შედგა.
ბაქანზე ჩემი მშობლების თავებს თვალი მოვკარი თუ არა, მაშინვე მივ-
ხვდი, რომ რაღაც მოხდა.
– გარდაიცვალა? – პირდაპირ ვიკითხე. – მოკვდა, ხომ?
– არა, ცოცხალია, – მიპასუხა დედამ, –მაგრამ, კომაშია.
– რამდენი ხანია?
– დღეს დილიდან.
– გამოვა ამ მდგომარეობიდან? გამოიღვიძებს?
მამას სახე მოექცა. დედა კი მხრებში ჩამაფრინდა და ცრემლებად დაიღ-
ვარა.
***
***
გრანშამში მიმიღეს.
არც გამხარებია და არც მწყენია. გამგზავრებით და, როგორც ბაბუა
ლეონი იტყოდა, „ჰაერის გამოცვლით“ კი ნამდვილად კმაყოფილი ვიყავი.
ჩანთა ჩავალაგე და ჩემი ოთახის კარი ისე მოვიხურე, უკან აღარც მიმიხე-
დავს. დედას ვთხოვე, ბატონი მარტინოს მოცემული ფული ბანკში, ჩემს ან-
გარიშზე შეეტანა. მისი დახარჯვის სურვილი გამიქრა. საერთოდ, აღარაფ-
რის სურვილი შემრჩა. უფრო სწორად, რაც მართლა მინდოდა, ის შეუძლე-
ბელი იყო. უკვე ვხვდებოდი, რომ ცხოვრებაში ყველაფერს ფულით ვერ
იყიდდი.
მამამ ისარგებლა იმით, რომ მორიგი გასვლა ჰქონდა რეგიონში და ჩემს
ახალ სკოლამდე გამომყვა. მანქანაში ბევრი არ გვისაუბრია. ვიცოდით, რომ
ჩვენი გზები მალე გაიყრებოდნენ.
– დამირეკეთ, როგორც კი რამე ახალს შეიტყობთ, კარგი?
მამამ თავი დამიქნია და მოუქნელად მომეხვია.
39
– გრეგუარ!
– ბატონო.
– არა, არაფერი. უბრალოდ მინდოდა, მეთქვა, ეცადე, ბედნიერი იყო-
მეთქი. შენ ამას ნამდვილად იმსახურებ. ვიცი, შენთვის არასოდეს მითქვამს,
მაგრამ დამიჯერე, ყოველთვის ვიცოდი, რომ კარგი ტიპი იყავი... ჰო, მარ-
თლა მაგარი ტიპი ხარ!
დამშვიდობებისას, მამამ ძლიერად ჩამომართვა ხელი.
***
***
42
ორი კვანძიღა მრჩებოდა. ჯერ ერთ ხელზე დავიფურთხე, მერე – მეორე-
ზე. „ბაბუა ლეონ, შეხედე, სად ამოვედი. მე ჩემს ძალას და სურვილებს გიგ-
ზავნი. მიიღე! ახლა ეს ყველაფერი ძალიან გჭირდება. შენ შენი ცოდნით უკ-
ვე დამეხმარე, ამიტომ, რაც მაქვს, ყველაფერს შენ გიგზავნი: ჩემს ახალგაზ-
რდობას, ჩემს გამბედაობას, ჩემს სუნთქვას, ჩემს პატარა, მებრძოლ კუნ-
თებს... წაიღე, რა, ბაბუა ლეონ, ყველაფერი წაიღე, გევედრები!“
ბარძაყებში სისხლის მოძრაობა შემიჩერდა. სახსრებს ვეღარ ვგრძნობ-
დი. წინ ერთი კვანძიღა იყო.
„მიდი! მიდიიი! მიდიიიიი!!!“
ბავშვებმა ბოლომდე აიწყვიტეს. ყველაზე ხმამაღლა მასწავლებელი
ღრიალებდა. მე დავიყვირე: „გამოფხიზლდით“, და ბოძის ბოლო წვერს ჩა-
ვეჭიდე. ქვემოთ რაც ხდებოდა, სრული სიგიჟე იყო. მე ცრემლები ვერ შევი-
კავე –ცრემლები, რომელიც ერთდროულად სიხარულმაც გამოიწვია და
ტკივილმაც. ჩამოვსრიალდი, უფრო სწორად, თითქმის ჩამოვვარდი. მომომ
და სამუელმა დამიჭირეს და ჰაერში ამაგდეს.
„ჰეი, მანდ ვინ არის?... ინსპექტორი გაჯეტი...
აი, თურმე ვინ არის... ინსპექტორი გაჯეტი!..“
ყველა მღეროდა.
მე გონება დავკარგე.
ამ დღის შემდეგ ძალიან შევიცვალე. გაცილებით გაბედული, აქტიური და
მტკიცე ხასიათის გავხდი, ენერგიის მოზღვავებას ვგრძნობდი.
ყოველ საღამოს, გაკვეთილების შემდეგ, მისაღებში ტელევიზორის ყურე-
ბის ნაცვლად, სასეირნოდ გავდიოდი. მოვლილი მქონდა ახლომახლო
სოფლები, ტყეები და მინდვრები. ძალიან დიდხანს დავდიოდი, ნელა და
ღრმად ვსუნთქავდი. სულ ერთი და იგივე სიტყვები მიტრიალებდა თავში,
რომლითაც ბაბუას მივმართავდი: „ეს ყველაფერი შენთვის მინდა, ბაბუა ლე-
ონ; ისუნთქე, სუფთა ჰაერი ისუნთქე! შეიგრძენი მიწისა და ნისლის სუნი. მეც
აქა ვარ. მე ვიქნები შენი ფილტვები, სუნთქვა და გული. ნება მომეცი, შენ-
თვის ყველაფერი გავაკეთო და მიიღე ჩემგან ეს ძღვენი“.
ისეთი შეგრძნება მქონდა, თითქოს ბაბუს შორიდან, დისტანციურად ვუტა-
რებდი ხელოვნურ სუნთქვას.
43
ბოლო დროს კარგად ვიკვებებოდი, ბევრი მეძინა, ხეებს ვეხუტებოდი, მე-
ზობლის ცხენებს ვეფერებოდი, ხელით ვზელდი ცხელ ფუნას და ჩემთვის
ვჩურჩულებდი: „ესეც წაიღე, სასარგებლო იქნება შენთვის“.
ერთ საღამოს დედამ დამირეკა. გულმა მაშინვე რეჩხი მიყო, როგორც კი
ოთახში ჩემს დასაძახებლად შემოსული მეთვალყურე დავინახე.
– არ არის კარგი ამბები, ჩემო ბიჭო! ექიმებმა ყოველგვარი მცდელობა
შეწყვიტეს, რადგან არავითარი შედეგი არ არის.
– ასე ხომ მოკვდება?!
საერთო საცხოვრებლის დერეფანში მთელი ხმით ვღრიალებდი:
– ხელების ჩამოშვების მეტი არაფერი იცით, ეს ხომ ყველაზე ადვილი გა-
მოსავალია!
ყურმილი მაშინვე დავკიდე.
ამ საღამოს შემდეგ მორჩა კინო! თავის მოტყუებას აზრი აღარ ჰქონდა!
ყველაფერ იმის ნაცვლად, რასაც ადრე ვაკეთებდი, მისაღებში ბიჭებთან
ერთად მაგიდის ფეხბურთის თამაში დავიწყე; ცუდად ვსწავლობდი და თით-
ქმის აღარც ვლაპარაკობდი. ცხოვრებაზე გული მქონდა აყრილი. ჩემს გო-
ნებაში ბაბუა უკვე მკვდარი იყო, ამიტომ როდესაც მშობლები მირეკავდნენ,
დალაპარაკების ნაცვლად, ჯანდაბაში ვაგზავნიდი.
იმ ღამეს, ბოლო ცვლის მორიგემ ოთახში ამომაკითხა. უკვე ლოგინში
ვიყავი და მუშტებშეკრულს მეძინა. გასაღვიძებლად მთელი ძალით შემან-
ჯღრია:
– ჰეი, გამოფხიზლდი, ჯიგარო...
– რა ხხ..., რა ხხხდებაა?
– შენ გეძახიან ტოტოს?
– ამას რატომ მეკითხებით?
თვალები მოვიფშვნიტე.
– იმიტომ, რომ ქვემოთ ეტლში მჯდომი ბებერია მოსული, რომელიც
ახურებს, რომ თავისი ტოტოს ნახვა უნდა. შემთხვევით შენ ხომ არ გეძებს?
ოთხი სართული ტრუსისამარამ, სირბილით ჩავირბინე; უკვე პატარა ბავ-
შვივით ვბღაოდი.
ის სასადილოს კარის წინ მელოდა, გვერდით თეთრხალათიანი კაცი ედ-
გა, გადასხმის აპარატით ხელში. ბაბუა ლეონი მიღიმოდა.
მე ისე ვქვითინებდი, რომ გაღიმებაც ვერ შევძელი.
44
– ხალათი მაინც შემოგეცვა, ტოტო, არ გაცივდე.
და, როგორც იქნა, გავიღიმე.
45