4

Araling Panlipunan
IkatlongMarkahan – Modyul 1:
Kahulugan at Kahalagahan ng
Pamahalaan

Photo Credit: AP 4 LM

1
Araling Panlipunan – Ikaapat na Baitang
Alternative Delivery Mode
Ikatlong Markahan – Modyul 1: Kahulugan at Kahalagahan ng Pamahalaan
Unang Edisyon, 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung
ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan
ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand name,
tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito ay
nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang
makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala
at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito
ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.

Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anomang
paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Sangay ng Bohol
Superintendent: Bianito A. Dagatan EdD, CESO V
Assistant Superintendents: Marina S. Salamanca PhD
Casiana P. Caberte PhD

Bumuo sa Pagsusulat g Modyul

Manunulat: Senisa T. Villafuerte

Editor: Ma. Luisa L. Cuñado

Tagasuri: Maura C. Busano PhD

Tagaguhit:

Tagapamahala:
Bianito Dagatan EdD, CESO V
Schools Division Superintendent

Casiana P. Caberte PhD Marina S. Salamanca PhD

Asst. SDS Asst. SDS

Carmela M. RestificarPhD Jupiter I. Maboloc PhD

OIC-CID Chief EPS-Aral Pan

Josephine D. Eronico PhD

EPS-LRMS
Inilimbag sa Pilipinas ng Department of Education – Division of Bohol
Office Address:50 Lino Chatto Drive, Barangay Cogon Tagbilaran City
Telefax: 501-7550
E-mail Address: deped.bohol@deped.gov.ph

2
 Alamin

Ang modyul na ito ay ginawa para sa iyo upang makakatulongsa

paghasa ng iyong kaalaman tungkolsa Kahulugan at Kahalagahan ng
Pamahalaan.

Ang saklaw sa modyul na ito ay nagbibigay daan na magagamit sa ibat-

ibang ganap sa pag-aaral. Ang lingwaheng ginagamit ay kumikilala sa antas
ng bokabularyo sa mga mag-aaral. Ang mga aralin ay inayos upang
masunod ang pamantayan ng pagkasunod-sunod sa kurso.

Sa modyul na ito, inaaasahan na ikaw aynakatutukoy sa kahulugan

at kahalagahan ng pamahalaan.

Kahulugan at Kahalagahan ng
Aralin 1
Pamahalaan

Ang pamahalaan ay isang samahan o organisasyong politikal na

itinataguyod ng mga grupo ng tao na naglalayong magtatag ng kaayusan at
magpanatili ng isang sibilisasyong lipunan.Angpamahalaan ng Pilipinas, na
siya ring pambansang pamahalaan, ay isang uri o sistemang presidensiyal
at demokratiko.Pinamumunuan at pinamamahalaan ito ng isang Pangulo
na siyang puno ng bansa, katuwang ang pangalawang pangulo.

3
 Tuklasin

Panuto: Basahin ang awiting ito

"Tatlong Sangay ng Pamahalaan"

Himig: Tatlong Bibe
https://www.youtube.com/watch?v=FXXsCO_R_cc

May tatlong sangay ang pamahalaan

Ehekutibo, Lehislatibo, at Hudisyal
Ngunit sila ay hiwa-hiwalay,
Subalit sila rin nama’y pantay-pantay.
Tatlong sangay, silang tatlo ay pantay-pantay,
Tatlong sangay.

Unang sangay ang Ehekutibo

Pinangungunahan ng ating Pangulo
Siyang kumukontrol sa mga kagawaran,
Nagpapatupad ng mga batas sa ating Bayan.
Ehekutibo, nagpapatupad ng mga batas sa ating Bayan,
Ehekutibo

Pangalawang sangay ang Lehislatibo,

Bicameral ng Kongreso ang anyo nito.
Binunuo ito ng dalawang kapulungan,
Senado at kapulungan ng mga Kinatawan.
Lehislatibo, siyang gumagawa ng mga batas ng Bayan,
Lehislatibo

Pangatlong sangay ang Hudisyal,

Dumidinig, Lumulutas sa sigalot ng Bayan.
Labing limang hukom ang kabilang dito,
Labing apat na Mahistrado at Punong Mahistrado.
Hudisyal, silang nagpapaliwanag ng batas ng Bayan,
Hudisyal.
Tatlong sangay ng Pamahalaan

Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na tanong. Isulat ang sagot sa

sagutang papel
1. Ilang sangay meron ang pamahalaan?
2. Ilan ang mga mahistrado ng Hudisyal?
4
 Suriin

Ang pamahalaan ay may tatlong magkakaugnay na mga sangay:

tagapagbatas, tagapagpaganap, at tagapaghukom. Tinatawag din ang mga
sangay na ito na Lehislatibo, Ehekutibo, at Hudikatura.

1. Sangay na Tagapagpaganap (Ehekutibo)

Ang Sangay na Tagapagpaganap ang tumitiyak na ang mga batas na

ginawa ng Kongreso ay naipatutupad upang mapangangalagaan ang
kapakanan ng mga mamamayan.Pinamumunuan ng Pangulo ang sangay na
ito.

Batay sa Konstitusyon, ang Pangulo, alinsunod sa pagsang-ayon ng

Komisyon sa Paghirang, ang may kapangyarihang humirang ng mga puno
ng mga kagawaran, embahador, konsul, may ranggong colonel sa
sandatahang lakas, at iba pang mga opisyal ayon sa isinasaad sa
Konstitusyon. Bilang punong komander ng sandatahang lakas ng bansa,
maaaring iatas ng Pangulo ang pagsupil sa anumang karahasan,
pananalakay, opaghihimagsik; at isailalim ang bansa sa batas military.

Taglay rin ng Pangulo ang veto power o ang kapangyarihang

tanggihan ang isang panukalang batas na ipinasa ng Kongreso. Siya rin ang
pumipili ng punong mahistrado ng Korte Suprema, gayundin sa mababang
hukuman mula sa talaan ng Judicial Bar Council.

2. Sangay na Tagapagbatas (Lehislatibo)

Ang Sangay na Tagapagbatas o ang Kongreso ang gumagawa ng mga

batas ng bansa. May dalawang kapulungan ang sangay na tagapagbatas:
ang mataas na kapulungan at ang mababang kapulungan. Ang Senado ay
ang mataas na kupulungan at ang Kapulungang ng mga Kinatawan ay ang
mababang kapulungan.Bukod sa paggawa ng mga batas, nakasalalay rin sa
Kongreso ang pagsasagawa ng mga imbestigasyon at pananaliksik para
makatulong sa kanilang mga gawaing batas. Ito rin ang nagsasasay na ang
bansa ay nasa estado ng pakikipagdigmaan. Sa ganitong kalagayan,
maaaring pagkalooban ng Kongreso ang Pangulo ng kapangyarihan para
maisakatuparan ang mga pambansang patakaran. Ang pambansang badyet
ay dumadaan din sa pagsusuri ng sangay na tagapagligtas.

5
3. Sangay na Tagapaghukom (Hudisyal)

Ang Sangay na Tagapaghukom ang nagbibigay ng interpretasyon ng

batas. Ang kapangyarihang panghukuman ay nasa ilalim ng Katas-
taasangHukuman o Korte Suprema at mababang hukuman.

Mahalaga para sa isang bansa ang pambanasang pamahalaan dahil

ito ang nangunguna sa pagbabalangkas ng pamamaraan ng pamamalakad
at pamamahala sa bansa. Gayundin, ito ang namumuno sa pagpapatupad
ng mga programa at proyekto para sa mga nasasakupan nito. Bumubuo ang
pamahalaan ng mga programa sa iba-ibang larangan na karaniwang
nababatay sa mga pangunahing pangangailangan ng mga mamamayanan.
Ang pambasang pamahalaan ang tumitiyak na maunlad ang ekonomiya ng
bansa at ang Karapatan ng mga mamamayan ay napangangalagaan sa
pamamagitan ng pagkaloob ng mga serbisyong pangkabuhayan,
pangkalusugan, pangkultura, pansibil, at pampolitika. Kahit nasalabas ng
bansa ang isang mamamayang Pilipino, may mga kaparaanan ang
pamahalaan upang tiyakin ang kanilang kaligtasan laban sa
pananamantala.
.

Pagyamanin

Panuto: Tingnan ang dayagram. Kopyahin ito at isulat sa loob ng

kahon ang kahalagahan ng pamahalaan.

6
 Isaisip

Tandaan Natin:

• Mahalaga ang pamahalaan dahil ito ang namumuno sa pagpapatupad

ng mga programa para sa nasasakupan.
• Ang pambasang pamahalaan ay binubuo ng sangay na
tagapagpapaganap: sangay na tagapagbatas, at sangay na
tagapaghukom.
• Ang sangay na tagapagpapaganap ang nagpapatupad ng mga batas.
Ang sangay na tagapagbatas ay ang kongreso n gating bansa na
siyang gumagawa ng mga batas.Ito ay may dalawang kapulungan:
ang Senado na mataas na Kapulungan ng mga Kinatawan ng
mababang kapulungan. Ang sangay na tagapaghukom ang nagbibigay
–kahulugan sa mga batas ng bansa.

Isagawa

Gawain A
Panuto: Pagtambalin ang hanay A sa hanay B. Isulat ang titik ng wastong
sagot sa sagutang papel.

Hanay A HanayB
1.Pangulo a. siya ang puno ng bansa
2.tagapagbatas b. ehikutibo
3.tagapagpaganap c. lehislatibo
4.tagapaghukom d. mataas na kapulungan
5. senado e. edukasyon
f. hudikatura

7
Gawain B
Panuto: Basahin ang bawat pangungusap. Kopyahin ang kahon sa bawat
bilang sa sagutang papel at kulayan ng pula kung ito ay tumutukoy sa
Sangay na Tagapagbatas, kulay dilaw kung ito ay tumutukoy sa Sangay
na Tagapagpaganap at bughaw kung ito ay tumutukoy sa Sangay na
Tagapaghukom.

□ 1. Ang Kongreso ang gumagawa ng mga batas sa bansa.

□ 2. Pinamunuan ng Pangulo ang sangay na ito.
□ 3. Ang sangay nagbibigay ng interpretasyon ng batas
□ 4. Ito rin ang nagsasaysay na ang bansa ay nasa estado ng
pakikipagdigmaan.

□ 5. Sa Korte Suprema dumudulong ang sinumang tao na hindi

sumang-ayon sa decision ng mababang hukom.

Tayahin

Panuto: Basahin ang mga pangungusap.Sagutin ng Tama o Mali. Isulat

ang tamang sagot sa sagutang papel.

______1. Ang Pilipinas ay may pambansang pamahalaan na pinamumunuan

ng Pangulo ng Bansa.
______2. May dalawang sangay ang pambasang pamahalaan ng Pilipinas.
______3. Ang sangay na tagapagpaganap ang nagpapatupad ng batas.
______4. Ang sangay na tagapagbatas ay ang kongreso ng ating bansa na
siyang gumagawa ng batas.
______5. Ang senado ay binubuo ng 24 na mga senador.
______6.Ang sangay tagapaghukom ang nagbibigay- kahulugan sa mga
batas ng bansa.
______7. May dalawang kapulungan ang sangay na tagapagbatas
______8. Ang pambasang badyet ay dumadaan din sa pagsusuri ng sangay
na tagapagbatas.
______9. Kaagapay ng Pangulo sa pagpapatupad ng mga batas ang Gabinete
na binubuo ng mga Kalihim ng ibat’ibang ahensiya.
______10.Katuwangang pangalawang pangulo sa pamamahala ng bansa.

8
Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:

Department of Education –Division of Bohol

Office Address: 50 Lino Chatto Drive, Barangay Cogon Tagbilaran City

Telefax: 501-7550

E-mail Address: deped.bohol@deped.gov.ph