FILIPINO 10- UNANG LINGGO 2. Basahin at suriing mabuti ang pagkakasalin.
Tandaang ang pagdaragdag, pagbabawas, pagpapalit o
IKATLONG MARKAHAN
Panitikan: Liongo (Isinalin sa Filipino ni Roderic P. Urgelles)
Isinilang si Liongo sa isa sa pitong bayang nasa baybaying- dagat ng Kenya. Siya ang nagmamay-ari
ng karangalan bilang pinakamahusay na makata sa kanilang lugar. Malakas at mataas din siya tulad ng isang
higante, na hindi nasusugatan ng ano mang mga armas. Ngunit kung siya’y tatamaan ng karayom sa kaniyang
pusod ay mamamatay siya. Tanging si Liongo at ang kaniyang inang si Mbwasho ang nakaaalam nito. Hari siya
ng Ozi at Ungwana sa Tana Delta, at Shangha sa Faza o isla ng Pate. Nagtagumpay siya sa pananakop ng
trono ng Pate na unang napunta sa kaniyang pinsang si Haring Ahmad (Hemedi) na kinilalang kauna- unahang
namuno sa Islam. Ang pagbabago ay naging mabilis mula sa Matrilinear na pamamahala ng kababaihan tungo
sa Patrilinear na pamamahala ng kalalakihan sa pagsasalin ng trono. Nais ni Haring Ahmad na mawala si
Liongo kaya ikinadena at ikinulong siya nito. Nakaisip si Liongo ng isang pagpupuri. Habang ang parirala
(Refrain) nito ay inaawit ng mga nasa labas ng bilangguan, bigla siyang nakahulagpos sa tanikala nang hindi
nakikita ng bantay. Nang makita ito ng mga tao, tumigil sila sa pag-awit. Tumakas siya at nanirahan sa Watwa
kasama ang mga taong naninirahan sa kagubatan. Nagsanay siyang mabuti sa paghawak ng buso at palaso at
kinalaunan ay nanalo siya sa paligsahan sa pagpana. Ito pala’y pakana ng hari upang siya ay madakip at muli
na naman siyang nakatakas. Kakaunti lang ang nakaalam tungkol sa matagumpay na pagwawagi ni Liongo sa
digmaan laban sa mga Gala (Wagala). Kaya naibigay ng hari ang kaniyang anak na dalaga upang ang
bayaning si Liongo ay mapabilang sa kaniyang pamilya. Nang lumaon, si Liongo ay nagkaanak ng isang
lalaking nagtraydor at pumatay sa kaniya.
Ano ang mito/mitolohiya?
Ang mito/mitolohiya ay kuwento o salaysay hinggil sa pinagmulan ng sansinukuban, kalipunan ng iba’t ibang
paniniwala sa mga diyos at diyosa, kuwento ng tao at ng mga mahiwagang nilikha. Ito ay isang natatanging
kuwentong kadalasang tumatalakay sa kultura, sa mga diyos o bathala, at ang kanilang mga karanasan sa
pakikisalamuha sa mga tao. Sa pamamagitan ng mitolohiya ay nabibigyan ng kalinawan ang mga
kababalaghang pangyayari at ang mga nakatatakot na puwersa sa daigdig tulad ng pagbabago ng panahon,
apoy, kidlat, pagkagutom, pagbaha, at kamatayan.
Ano ang Spoken Word Poetry?
Isa sa mga kulturang popular na umiiral ngayon sa mga kabataan ay ang spoken word poetry. Ang spoken word
poetry ay ang pagsasaad ng kuwento sa pamamagitan ng tula. Ito ay isang anyo ng tula kung saan ang may-
akda ay naglalahad ng tula sa mga tao sa pamamagitan ng pagsasalaysay. Kung ihahambing sa isang
tradisyunal na tula, mas malikhain at mapaghamong gawin ang spoken word poetry. Isa ito sa nauusong uri ng
oral art sa mga kabataan na ginagamitan ng word play at intonasyon upang maipahayag ang kanilang saloobin.
Gramatika at Retorika: Pagsasaling-Wika
Ang pagsasaling-wika ay ang paglilipat sa pinagsalinang wika ng pinakamalapit na katumbas na
diwa at estilong nasa wikang isasalin. Ang isinasalin ay ang diwa ng talata at hindi ang bawat salitang bumubuo
rito. (Santiago, 2003)
Narito ang ilang gabay o pamantayan sa pagsasaling-wika.
1. Isagawa ang unang pagsasalin. Isaisip na ang isasalin ay diwa ng isasalin at hindi salita.
pagbabago sa orihinal na diwa ng isasalin nang walang napakalaking dahilan ay isang paglabag sa tungkulin ng
tagapagsalin.
3. Rebisahin ang salin upang ito’y maging totoo sa diwa ng orihinal. Ayusin ang bahaging hindi malinaw at
nagbibigay ng kalituhan. Bigyang-pansin din ang aspektong panggramatika ng dalawang wikang kasama sa
pagsasalin.
Gawain 1. Pagsasaling-wika
Panuto: Piliin sa loob ng panaklong ang angkop na salin ng salitang nakaitalisado sa bawat bilang.
Ikinalungkot ng (1) majority (karamihan, mayorya, nakatatanda) ang pagkalat ng COVID-19 sa halos
lahat ng bansa sa mundo. Nagbago ang mga (2) daily (araw-araw, pang-araw-araw, pangkasalukuyan) na
gawain ng mga tao at napilitang manatili na lamang sa mga (3) home (bahay, lugar, tahanan) upang makaiwas
sa virus. Naging sapilitan din ang (4) wearing (nakahahapo, nakapapagod, pagsusuot) ng face mask at face
shield upang (5) protect (mailigtas, mapanatili, mapangalagaan) ang mga sarili. Ipinatupad din ang physical
distancing at pagbabawal sa maramihang (6) gathering (pagkakaisa, pagpupulong, pagtitipon) bilang bahagi ng
health protocol ng (7) government (administrasyon, awtoridad, pamahalaan) kontra COVID-19. Ang larangan ng
edukasyon ay nagkaroon ng tinatawag na Bagong Normal na pag-aaral na nagpairal ng online at modular
distance learning kung saan ipinagpatuloy pa rin ang pag-aaral kahit nasa kani-kanilang bahay lamang ang mga
(8) learner (bata, estudyante, mag-aaral). Ilang buwan na ang lumipas, subalit nananatili pa ring (9) threat
(babala, banta, takot) sa kalusugan ang nasabing virus. (10) Hoping (Nagdarasal, Nangangarap, Umaasa) na
lamang ang lahat na darating ang araw na mapupuksa rin ito sa awa at tulong ng Poong Maykapal.
Gawain 2: Spoken Poetry
Panuto: Isalin sa wikang Filipino ang kasabihan sa wikang Ingles na, “Sometimes, it’s the smallest decisions
that can change your life forever” na siyang pangunahing mensaheng nais ipabatid ng binasang akdang
pinamagatang, “Liongo”. Magbigay ng sariling reaksiyon at pangatuwiranan ito sa pamamagitan ng pagsulat ng
iskrip ng isang makabagong anyo ng pagtula, ang spoken word poetry. Gawing gabay ang isinasaad sa
GRASPS sa ibaba. Gawin ito sa hiwalay na papel.
Goal (Layunin) Nakasusulat ng iskrip ng spoken word poetry tungkol sa sariling reaksiyon sa kasabihan sa
wikang Ingles na, “Sometimes, it’s the smallest decisions that can change your life forever” na isasalin sa
wikang Filipino na siyang mensaheng natutuhan sa binasang akda.
Role (Gampanin) Ikaw ang napili bilang lider ng mga kabataan sa inyong lugar para sa kampanyang,
“Kabataan, Pag-asa Ka Sa Kinabukasan”.
Audience (Manonood) Mga kabataan sa inyong lugar
Situation (Sitwasyon) Bilang lider ng mga kabataan, ikaw ay naatasang magbigay ng mahalagang payo at
paalala tungkol sa paggawa ng mahahalagang desisyon sa buhay upang matulungan ang mga kabataan sa
inyong lugar na pag-isipang mabuti ang mga desisyong dapat nilang gawin upang hindi sila maligaw ng landas.
Product (Produkto) Isang iskrip ng spoken word poetry tungkol sa sariling reaksiyon sa nkasabihan sa wikang
Ingles na, “Sometimes, it’s the smallest decisions that can change your life forever” na bibigkasin sa isang
programa para sa mga kabataan.
Standard (Pamantayan) Tema at Nilalaman- 5 puntos, Estruktura/Pagkakabuo ng Tula- 5 puntos