You are on page 1of 97

Non Commercial Distribution. Free For Republishing.

www.thiryak.org

‘ ’ නට ද, නට ද, ද ටදන .‘ ’
ට ද, ටදන .ඒන දක ක
‘ ’න . න න ද, ඒ
‘ ’න , න න ද, ඒ ‘
’ . ද න ( )
.ක .න න න
, ‘ ’ න ට .
wudj;=r
kfuda ;iai N.jf;d wryf;d iïud iïnqOiai
1 fjks mßÉfþoh
ÿ¾odka; oukh
zzb;s
zzb;sms fid N.jd wryx iïudiïnqoafOda úÊcdprK iïmkafkd iq.f;d f,dalú¥
wkq;a;frd mqßioïu idrÓ i;a:d foajukqiaidkx nqoafOda N.jdZZ
N.jdZZ
hkq úia;r lr;a" nqÿ.=K wkka; jk neúka kj.=K yeu lsh;a fkdms<sjkska tys
zmqßioïuierÓZ hk moh f.Ke wm nqÿka mereï mqrd nqÿ je foõrï fjfyr ms<sf.Ke tys
fjfiñka" ;=kaf,dõys ießir11 úIumqreIhka oud wuduy ksjka meñKjQ fia fkdúh;a2 yq§ckka
i|yd ishniska ud úiska iefnúka olajkq3 ,efí'
wm nqÿyq4 w;S;fhys idrdixLH lmaiqjyia u;=fhys iqfïO kï uy ;jqfila je
Èjl=re nqÿka yuq je w;g m;a ksjka mshd uy l=¿‚ ka f.drìrï iir5 jeoe mereï mqrd m[apdhqO6
cd;l" iq;kq cd;ldÈhe ìysiqKq oreKq jkd rlaika Oïfoiafkka oud mkais,e msysÜjñka¦ foajOïu
cd;l" ;fhdOïu cd;ldÈhe Èhrlaika oud iq.f s udlauÕg muqKqjñka¦ uydiq;fiducd;l" choaÈi
cd;ldÈhe ñkSuia lk krhl=ka oud rcfhys meúðfhys# msysÜjñka iqjKaKñ. cd;l" uydfudr
cdkldÈhe ;uka neÿ jeoaoka oud f,dú f,djq;=rdiem;a j<|jñka¦ b,a,Sicd;l" iqOdfNdck
cd;ldÈhe uyuiqrka oud uyoka fojñka¦ u;lN;a; cd;l" fOdkidL9 cd;ldÈhe mdKd;smd;fhys
fodia olajñka¦ ;=kja k iS,úuxicd;l" miajk iS,juxi cd;ldÈhe wo;a;dodkfhys fodia olajñka
f,dyl=ïNs cd;l" uydkdroliaim cd;ldÈhe mrodr iud.ufhys fodia olajñka¦ fp;sh cd;l¦
llaldre10 cd;ldÈhe uDIdjdofhys fodia olajñka¦ l=ïN cd;l¦ Nø>g cd;ldÈhe iqrdmdkfhys fodia
olajñka jKaK11 frdy cd;l¦ ikaêfNo cd;ldÈhe msYk = jpkfhys fodia olajñka kkaÈjdid,
cd;l" iqcd; cd;ldÈhe mreI jpkfhys fodia olajñka¦ ;s;a;sr cd;l" wld,rdú cd;ldÈhe
iïmm%,dmfhys12 fodia olajñka¦ ÿrdcdk cd;l" bkaøsh cd;dÈhe i;=ka i;kays È,syS13 .sh rd.sks
ksjñka¦ tlmKaK cd;l" ks,uqÜÀ cd;ldÈhe flda.sks ksjñka¦ ud;x. cd;l" uydfndê cd;ldÈhe
ñiÈÜy ì|e i;=ka iuÈÜyfhys msysÜgñka¦ ika:j cd;l" kx.=ÜG14 cd;ldÈhe ñ;a:Hd;miays fodia
olajñka¦ fi; fl;= cd;l¦ Woaod, cd;ldÈhe fldfydka ms<sfj;ays fodia olauúka¦ mdrdm; cd;l"
reÑr cd;ldÈhe f,d,;dfhys fodia olajñka¦ n%yauo;a; cd;l" wÜáfik cd;ldÈhe hdÉ[dfhys
fodia olajñka¦ .sÊCO cd;l" p;=oajdr cd;ldÈhe ÿ¾jpiays fodia olajñka¦ id,;a; cd;l" fldld,sl
cd;ldÈhe w;suqLrd;dfhys fodia olajñka¦ uys,duqL cd;l" ufkdc cd;ldÈhe úmlaIfijdfhys
fodia olajñka¦ NSufi; cd;l" lgdy cd;ldÈhe úl;a:kdfhys15 fodia olajñka¦ iqjKaKyxi cd;l"
uydjd‚ c cd;ldÈhe w;sf,dNfhys fodia olajñka¦ l+g jd‚ c cd;l" uÉPqooa dk16 cd;ldÈhe
l+gjHjydrfhys fodia olajñka¦ ,dN.rel cd;l" f,dil cd;ldÈhe ,dfNd;amdokfhys yd
,dNdka;rdhlrKfhys fodia olajñka¦ idfïudoudk cd;l" Nre cd;ldÈhe l,yfhys fodia
olajñka¦ uli cd;l" frdys‚ cd;ldÈhe nd,;dfhys fodia olajñka¦ i[aÔjl17 cd;l" f.dO
cd;ldÈhe wYsIagfijdfhys18 fodia olajñka¦ jrK cd;l" .cl=ïN cd;ldÈhe w,i;dfhys fodia
olajñka¦ oêjdyk cd;l" iS,dksixi cd;ldÈhe wi;aiud.ufhys fodia olajñka" i;aiud.ufhys
wkqiia olañka¦ w,SkÑ;a; cd;l" moudKj cd;ldÈhe OeñÜ je19 rc flfrñka Wr. cd;l" l=,djl
cd;ldÈhe kd.=re¿uq¿ rlañka¦ Lrm;a; cd;l" ooaoN cd;ldÈhe .sks jeoe ñhk rcqkqÿ" uqyqÿ
jeoeñhk isjqmdjkqÿ j<lajñka¦ :qi cd;l" uQisl cd;ldÈhe rckg jk wkd.; Nh j<lñka¦
rdfcdjdo cd;l wfkla rdfcdjdo cd;ldÈhe rdcHdkqYdikdfhka i;akg fi;a flfrñka¦ uydidr
cd;l" nkaOkfudlaL cd;ldÈhe nkaOk.; i;ajhka nkaOkfhka uqoñka¦ lÉPm cd;l" cjkil=K
cd;ldÈhe ÿ#Å; i;ajhka iqÅ; flfrñka¦ uydiqmsk cd;l" wÜGioao cd;ldÈhe ifYdli;ajhka
ksYafYdl flfrñka¦ oiKaKl cd;l" ldu cd;ldÈhe ifrd. i;ajhka kSfrd. flfrñka¦ l=i
cd;l" f.dcdcdkSh cd;ldÈhe ;uka f.Ke ÿka remqrcqkg wNh fojñka¦ .=K cd;l" l=reñ.
cd;ldÈhe Wmldrhkg m%;Hqmldr flfrñka¦ uyd wiaidfrdy cd;l" m,di cd;ldÈhe u|
Wmldrfhlays meyeo i;akg w¾OrdcHh foñka¦ uydksOdk mdñka¦ jÜgl cd;l" uÉP cd;ldÈhe
.skafkka kiakd i;akg ,eõ.sks ksjñka uyjeis jiajñka¦ wiÈi cd;l" uydWïu.a. cd;ldÈhe
hulayq fjßka f,a fkd fid,ajd legla f.Ke ¨yqne|kd lmqgq fikÕla fihska yShla f.k
1
' ießier' 2' fkd ú;a' 3' uq' oljk' 4' nqÿka' 5' iirg' 6' uq' mxpdjqO' 7' fu jk' 8' meúcq" meùcqfhys'
9' fjdkidL" zfjkidLZ- isxy,dlaIrcd;ld¾: l:d' 10' uq' ;laldr' 11' jmKaK' 12' úm%,dmfys' 13' uq'
È,SkeÕs' 14' kxmslG' 15' úl¾;kfhys' 16' uÉPodk' 17' iÉpj' 18' wksIagjDi^kd&fhys' 19' Oñgq je'

Non Commercial Distribution. 1


¨yqn|kd j÷re fikÕla fihska remqrc fikÕ" nqÿ jQ ojia nqka ur fikÕ fihska" ne|e ¨yqne|e
mshd i;akg fi;a flfrñka¦ ud;=fmdil cd;l" id,sflodr cd;l" fidKkkao cd;ldÈhe i;=ka
ujqjgka mshjgkaOeïys msysÜjñka¦ fiduo;a; cd;l" uÜgl=Kav,S cd;ldÈhe È,S keÕs mq;%fYdl
ksjñka¦ iqcd; cd;l" ;lal< cd;ldÈhe ms;DfYdl ikais÷jñka¦ u;frdok cd;l" Wr. cd;ldÈhe
iekye;s1 u,anEhkqÿ Wfrysod orejkqÿq u< l,e fodïkia fkd flfrñka¦ wkkqfidÑh cd;l" oir:
cd;ldÈhe u<dkg j,makd i;=ka iOïfoiafkka wiajiñka¦ ;skaÿl cd;l" iqreÑ cd;ldÈhe
meKfjfiia olajñka¦ mqKaKakÈ cd;l" .duŒpKav cd;ldÈhe mek úcñka¦ iqiSu cd;l" ooaor
cd;ldÈhe ,orejla je tl /hlska ;%sfjo ksujd f.Ke —f;dm w;ejeiaikg fufia lsh˜ hs
wdpd¾hyg fjo fidaOd2 fojñka" jgqjla je .,auqÿfkka niakd fydhla fia mkaishhla fokdyg
;%sfjom%;dmdokd flfrñka¦ iïNj cd;l" i;a;y = ia;%3 cd;ldÈhe mek úicfkka i;=ka fidïkia
uyú,ays .,d ikyñka¦ mfrdiyiai cd;l" isßld,lKa‚ cd;ldÈhe kqjKe;shkgo f,dajev
miiakdkgoa ix.%y flfrñka¦ idëk cd;l" ksñ cd;ldÈhe úch;a r: wrd foõf,da f.dia foúhka
;=iajñka¦ is.d, cd;l" pq,a,mf,d.k cd;ldÈhe Pkaord.fhys fodia olajñka¦ ;lal cd;l" k<skS
cd;ldÈhe ia;%s,S,dfjf,dlkfhys fodia olajñka¦ uqÿ,laLK cd;l" ixlmam cd;ldÈhe Y=NjYfhka
ne,Sfuys fodia olajñka¦ wdixl cd;l" Wïuoka;s cd;ldÈhe ia;%S rEmo¾Ykfhys fodia olajñka¦
fudr cd;l" llal=g1 cd;ldÈhe ia;%S Yíofhys fodia olajñka¦ mqmaMr;ak cd;l" w,ïnqid cd;ldÈhe
ia;%S YÍriam¾Yfhys fodia olajñka¦ fjr cd;l" wÜGdkc cd;ldÈhe ia;%S ixi¾.fhys fodia
olajñka¦ l=ïudimsKv a cd;l" .x.ud, cd;ldÈhe ;uka wkka;rckaufhys tla ojila ÿkaokska yd
tla /hla /ls is,skarcimq ,o5 mßÈ lshd i;=ka okais,ays6 msysgqjñka¦ wdÈ;a; cd;l" oin%dyauK
cd;ldÈhe úfYaI odk fojñka l=ïNldr cd;l" NslaLd mrïmr cd;ldÈhe mfia nqÿka mqoñka¦ ixL
cd;l" uydckl cd;ldÈhe i;aojila ksrdydr je uyuqyÿq msyskk l¨ÿ ojfndcqka ms<sfLõ fldg
fmjyjia ue rlañka¦ f;,m;a; cd;l" iñoaê cd;ldÈhe ÈjHrEm bkaøh s f.o fldg fkdn,ñka¦
.kaOdr cd;l" lKay cd;ldÈhe ;jqiameúðje mkais,a ud;%hla7 rlakd l,e o mjd n,j;a
wmsiaif;dia njg meñfKñka¦ ldl cd;l" .øid, cd;ldohe kEhkg jev flfrñka¦ ÿfïuO
cd;l" whl=g cd;ldÈhe f,dajev flfrñka¦ OcúfyGk cd;l" uydlKay cd;ldÈhe iiqkajev
flfrñka¦ ksf.%dOñ. cd;l" kkaÈñ. cd;ldÈhe iOï foiafkka oreKq rcqka oud yeu i;akg
wNhodk foñka¦ irNx. cd;l" ixlsÉp cd;ldÈhe ;uka fmdf<dj m<d mE krl oele fjjq,k
i;=ka ;oka;¾Odkfhka wiajñka¦ cjk yxi cd;l" j,dylwiai cd;ldÈhe urKuqjm;a yiqka hla8
uqjm;a ñksik q a mshdfhka msáka ;rjñka¦ iÉpxlsr cd;l" pq,a,mÿu cd;ldÈhe Èfhka hkqfjka
c,¥¾.fhka kÕñka¦ ir.ñ. cd;l" uydlmS cd;ldÈhe krdj<e yqkqjka krl m%md;fhka Woarñka¦9
uydlms cd;l" iqmm a dr cd;ldÈhe urKuqj m;a j÷rka n<nuqj m;a fjfK|ka .Õe 10 uqyoq e mrf;rg
muqKq jñka¦ wí.ka;r cd;l" f,duiliaim cd;ldÈhe W.%;miska Yl% Njk lïms; flfrñka¦
wls;a;s cd;l" Nsi cd;ldÈhe .sysimqj Wrilau,a fia oel f;fmdjk tf<fnñka¦ uLdfoaj cd;l"
ihay 11 cd;ldÈhe m[apldu.=K úI ñY% wfuOH fia .ryñka¦ fidukiai cd;l" iqiSu cd;ldÈhe
j,makd kEhka hum¨kafia mshd ;j 12 j,a kslf a uñka¦ fidK cd;l" oÍuqL cd;ldÈhe ,eõ.sk. s ;a
jkhykfhlska kslafuk we;layq fihska rcimqj mshd kslafuñka¦ Wo[apkS cd;l" Ñ;a;iïN=;
cd;ldÈhe ldumxlfhys .e,S .sh i;=ka kÕd meúðk,fhys msysgjñka¦ pkaolskakr cd;l" idu
cd;ldÈhe ;uka ñhk fia úÈ rÿka flfrys fodïkia fkdflfrñka"" Lka;s12 jdo cd;l"
pq,a,Oïumd, cd;ldÈhe ;uka lgqu;s.dfhka imamd2 w;amdoa lkakdidoa lmamd mdú¿ôka3 lvqis<k s a
f,ys wek urK rcqka l,ahy¿jka fia olajñka"" uydiS,j cd;l" tlrdcd;ldÈhe weu;s u~q¨
wef;djqre fldgdr oyia meyer f.Ke ;uka fidfydkaj<e is.,an;a fldg .e¨" for;=frys t,ajQ"
rÿka m%h s mq;=ka fia olañka"" Lorx.dr cd;sl" ii cd;ldÈhe oka fokq i|yd È,sfhk .sksueog
mq,amhs qï ú,g fia joñka"" iS,j cd;l" Poaoka; cd;ldÈhe ;ukag jO l< jeoaokag ish w;ska iria
úysÈkd o< lvd foñka"" N+ßo;a; cd;l" ixLmd, cd;l" pïfmhH cd;ldÈhe ;Km;la fia Èú mshd
fmdf<dj fmr<kakdla fihska is,a fmdmshjñka"" fj,du cd;l" ukaOd;= cd;ldÈhe i;akg
rejkajyf¾ jiajñka"" l=reOïu cd;l" isú cd;l" úihay cd;l" fjiaika;r cd;ldÈhe okajyf¾
jiajñka"" ufy!IO mKaä; l,ays úOqr mKaä; l,ays fikl mKaä; l,ays" flú,src l,ays"
.srdfifkú l,ays" iqjkafudkr l,ays" reuqj l,ays" l=l=re l,ays" iqm;a lmqgq l,ays" ;=Kaä,yQ
, re l,ays
i;akg oyï jyf¾ jiajñka"" l=oaod, iud.ufhys" y;aÓmd, iud.ufhys" fcd;smd,iud.ufhys d, "
wfhd>riud.ufhys
wfhd>r " pq,iq;fidu iud.ufhys" uq.mlaLiud.ufhys i;=ka Ys,dÈ.=Kfhys msysgjñka""

1
' uq' isfkye;s' 2' uq' fhdo' 3' i;a;=y;a;' 4' lgl' 5' imqj je<÷' 6' okais,a' 7' ud;%djla' 8' uq'
ìysiqKqhla' 9' uq' Woarjñka' 10' uq' f.k' 11' yxi" ùihay-we;eï' 12' ;u'
1' uq' uydLka;s' 2' uq' imajd imd-we;eï' 3' ú¿ñka' 4' uq' O¾ufhka msßfhdiañka' 5' uq' id;;HdNHdi"
i;lkHdNHdi we;eï' 6' uq' ffkrka;h¾hd' 7' .nvdjg' 8' uq' fln÷ o' 9' r;a' 10' uq' we<;ays' 11' uq'
ys÷jqyq' 12' i|j,d' 13' uq' W;=re' 14' uq' l<d'

Non Commercial Distribution. 2


fufia ;uka fndai;a l,ays ue mqßioïuidrÓ jk neúka fkdtla oefl<iqjyiays
ÿ¾odka; i;ajhka oud YS,iudê m%{d ,laIK .=K O¾uhka msßmiñka4 i;ald;HdNHdi5
ffkrka;rd6NHdi Ⱦ> ld,dNHdi úiska fndêiïNdr O¾uhka uqyqlr = ejñka" oeó oukq i|yd
ijka[K Yí .kajdf.Ke úi;=re w;a neúka ieje ;=ismqrfhys Wmkayq'
ÿ¾odka;ouk kï m<uqjk mßÉfþoh ksñ'
2' mßÉfþoh'
iajika;dk oukh
fufia Tjqka ;=iSmqfrys bmsoe i;amKiafl<ieg,laIhla wjqreÿ foõimq j<|d
jevjik l,ays oi oyila f,daOdys foõ nUyq mQ¾jksñ;a; oel tla ilajf<le uq¿ § —nqÿ
jkuyf;la fldys fjhs fyd@˜hs n,kqjd wm uyfndai;dkka oele ;=iSmqrg f.dia je|e uqÿfkys
we¢,s ne|e —nqÿ jkakg l,e˜hs wdrdOkd l<y' tl,ays uyfndai;dfkda m[apuyd
úf,dlkdjf,dlkh fldg nqÿ jkakg l,anj oeke msßia msßjrd k÷kaWhka jeoe ;=iSmqfrka ieje
oUoje ueÿïmsfhie lsU,q aj;a kqj/ Tldjial=, wnrK iqfodjqka uyrcyq ms‚ ie uydudhd foú/ðks
l=i ms<sis|e .;ayq'
uydudhdfoaú wei< mqKf q mdfydhg i;a ojila we;s l, mgka f.Ke foõ kqjrla
fihska iok ,o lsUq,aj;a mqfrys foõmsßia n÷ uymsßia msßjrd ieK fl<e fmdfyda ojia .| Èfhka
kyd u,a.| úf,jqka f.Ke ijnr‚ ka ie§ i;r ,laIhla Ok úi|d uyoka § jrfNdck j<|d
fmfyje Èjúuka mrhk isßhyka.ng7 jeoe isßhyka u;=fhys fyje ksokakg jkakS fun÷
iajmakhla ÿgq' lsfia he8@ h;a(- i;rjrï uyrcyq wjqÿ eh hykska ue kÕd f.K ysuj;a msfhig
we/ iegfhdÿka rla9.,af;f,ys msysá i;afhdÿka uyi,a rella hg nyd ;nd tl;amia je isáfhda'
tl,ays Tjqkaf.a foúys wjqÿ foúh wkq;;aoy;<g we/ ñksiau, yrKd i|yd kyjd ojms<s y|jd
Èj.| úf,jqka .kajd Èju,a m,|jd thg kqÿre ;kays tla ߧmúfhla we;s' tys we;=<e10 rkaúufkla
we;s túukays meÿïoig ysi ,d Èjhykla mkajd ta hykays jvdfyjqyq11' tl,ays wm uyfndai;dfkda
idrdj,d12.nla fihska iqÿ we;a fjila olajd"-thg kqÿre;kays tla rka.f,la we;s-t.,ays ie/
thska nei ߧmõjg keÕS W;=re Èidfhka wjqÿ ߧoula n÷ w;ska iqÿmshu q la f.Ke ls,e rkaúukg
jeoe uEkshka fyd;a hyk ;=kh a ,la meol=Kq fldg ol=Kq we<fhka l=ig jkakjqka jeks jQy' fufia
wei< mqKqfmdfydhe W;% 13i<kl;ska ujql=ie ms<sis| .;ayq'
tl,ays foú msìoe rcyg ie<l<y14' rc hsjqfõ f.jd o;a nuqKka iQiegfokl=ka
f.kajd f.Ke i;aldr fldg uy;a fNd. § isysk lshd —lsfula fj@˜hs ms<sú; nuqfKda —uyrc
;df.a foúh l=i .n msysá h' msf;la ;g WmoaÈ' fya .sysf.hs isáfha1 kï ilaú;s rc fjhs' meúð ù
kï" nqÿ fj˜hs lSyq'
Tjqka ujql=ie ms<sis| .;a ú.ie tl meyer oy oyia f,daOdlïms; ù he' iooyila
ilaj<e wmuK wdf,dal úhe' ta fYdaNd olakg lkakq2 weia ,oy' t /jq ìysryq weiQy' f.d¿fjda
.dhkd l<y' ms¿yq kegQy' l=ÿyq bÈisßre we;s jQy' nkaOk.; i;ajfhda nkaOkfhka uqla; jQy'
yeuksrhe .sks ksúke' fma;hkaf.a idmsmdid ikais¢ke' ;sßika .;she i;akg Nh ke;s úhe' yeu
i;=kaf.a frda. ikays¢ke' yeu i;ayq m%shf;mq,a we;s jQy' wiayq ñhqre wdldrfhka l=,a;s' we;ayq
fidïkia je .¾c flfr;s' ^isxyfhda isxykdo flfr;s'& yeu fnryq ;uka ;ukaf.a Oajks jqyÜ q y'
fkdfid,a jk ,o foúñksik q af.a m,|kd /jqm<s s/õ § .=.=f<a' yeu fofiys mykameye ù he' yeu
i;akg iqj ckjñka iqj| fuf<la isys,a iq<Õ yeó he' wld,fu>kÕd jeis jg' fmdf<dúks ÿ3 Èh
keÕS fmdf<dõ f;f,ys weúoa§' mlaISys wdldYfhka hk .uka mSy' .xfyda fkd f.dia isáhy'
uyuqyqoe oh ñhqreú he' yeu;eka miamshqfuka ieÿï ,o' Èfhys f.dfvys mqIamfhda úlis; jQy' yeu
rele yeu ,sfhys l|e fjf<me YdLdfhys miamshï q msmS he' fmdf<da;, .,a;, ì|e u;=u;=fhys
q 4 kslñ
i;ai;a nquq je o~qmshï a k' wyie mshqïúhka ù he' yd;amiays u,ajeis jg' wdldYfhys Èjfnr
.=.=rhs5 ish¨ oi oyila ilaj, jgd jqyqgq u,a.=<djla jeks ù he' fm<d ne£ u,al,nla jeks ú he'
iod ;=nQ u,a wiakla jeks ú he' tlud,dud,skS ú he' f;jqkd j,aúÿkd we;s ú he' mqIamOQm
.kaOmßjdis; ú he' mru fi!Nd.Hm%dma; ú he'

1' uq' isà' 2' uq' lKyq' 3' uq' fmdf<dõksÿ' 4' uq' mshqï' 5' .=.=<y' 6' fõn`Ohla' 7' uq' j' 8' uydkqNdj
we;s' 9' úidro je-yeu' 10' iekyù'

Non Commercial Distribution. 3


fufia ms<sis|e .;a uyi;ayqf.a ms<si| mgka f.Ke uyfndai;dkkagoa uEkshkagoa
Wmøj j<lkq i|d fï ilaj<e i;rjrï uyrcqyq lvq .;a w;awe;s je we;=¿ isßhyka .ne /lj,a
.;ay' ;=nQ oi oyila ilaj<e i;<sia oyila jrïuyrcyq iymsßjßka wjqÿ .ífodr uyfodr mgka
f.Ke ilaj<.,a olajd jgd wrla .;ayq' uEksfhda iqmj;a jQjdyq fkdf,v isßre we;a;dyq we;=¿l=ie
kenu~q¨ n,d m,la ne|e jevyqka mq;kqjka mykameye we; ñ‚ rejfklays wejqKq r;am,iayqhla
fihska olakdyq oiuia wjikays foudmshka lrd hdhá je iqfodjqka uyrcdkkag ie<fldf<da'
rcdfkda lsUq,aj;a kqjr mgka f.Ke foõoy kqjr olajd uÕ iu lrjd iqÿje,s Tjd flfy,ais÷jd
mqkla ,i oofm<ska iod foùka .krkauqjd isúf.fllays iqÿ fuf<la hykays jvd ys÷jd oyila
weue;a;ka ,jd isúf.a .kajd uy;a msßjßka kÕd hjqyq' fokqjr ueoefo kqjr jeiaika f.dia
ieKfl<kd ¨ïìksjk kï uÕ=,a i,ajkfhla we;s' tl,ays ta i,ajkh uq, mgka f.Ke YdLd.%h
olajd u,ska ieÿï ,o' YdLd w;=frys ÿ u,a w;=frysÿ miajKla nur .Kka yd kkaúis;=re ,sy‚ s
.Kfhda ñhqreirfhka l=,añka weúÈ;s' ish¨ ¨ïìks jkh ;õ;sid foõ kqjr is;a,shjkh jeks ùhe'
ta olakd yd foùkag i,ajk fl<kd ßis Wmke' weue;af;da foùka f.Ke i,ajkhg jkay' foùys
fl<ñka f.dia uÕ=,a i,auq,g t<U i,aw;a;la .;eá jQy' i,aw;a; yqhdmS fj.nvla1 fihska keó
foaùka w;g Wm.; ú h' Tjqka i,aw;a; .;aú.ie l¾ucjd;fhda p,s; jQy'
tl,ays weue;af;da jgd lv;=rd ne| msg;a je isáhdy' Tjqka i,aw;a; ue f.K
isáhjqka l=iska fndai;dfkda m%iQ; jQy' tflfKys iqojiajeis rd;a uynUyq wjqÿ rka oe,ska
fndai;dkka ms<sf.Ke uEkshka fmrg je isge" —foúh" fidïkia jj2 uydkqNdj8 msf;la ;sg
Wmke˜hs lSy' fiiq i;ayq ujql=iska kslafuk l,e wiQÑ uqiq je kslafu;s' fuyq jkdys nKm,Õlska
niakd uyf;rflkl=ka fihska foe;a fomd Èla fldg isge ue ujqli = e lsisoehlska uqiq fkd je
msßiqÿ je úYo9 je liSjf;lays jid ;=nQ oerÕñ‚ rekla fihska È,sfhñka ujql=ik s a kslu
a qkqyq' Tjqka
tfia msßiqÿ isßre we; o" fndai;dkkagoa uEkshkagoa i;aldr i|yd wyiska foÈhOdrdfhla kslu a e
uEkshkqÿ fndai;dkkqÿ keyeù10'
tl,ays uyfndai;dkka rkaoe,ska ms<sf.Ke isá uynUqka w;ska i;rjrï uyrcyq
uÕ=,a iïu; jQ iqjmyia we;s w÷ka Èúiñka ms,. s ;ay' Tjqka w;ska uÕ=,a uyweu;sfhda ÿyq,aiqUq¿ fjka
ms<.
s ;ayq' ñksik
q a w;ska neie fmdf<dje jeveisge meÿï Èid neÆy' t fofiys wk;a wmßfia f,daOdys
tlafy<s ú he' tys foúñksiaiq .¢ka u,ska mqod —uydmqreIh" fuys ;d yd iu flfkl=ÿ ke;s ;g
jeäisá flfkla kï fldys oe@hs lSyq' fufia i;rÈidoa i;r wkqÈidoa Wvoa hgoa hk oY ÈYd n,d
;uka yd iqÿiq flfkl=ka fkd oele W;=reÈid n,d i;amshrla kÕd jevisáfhda' tl,ays uynU
;=kafhdcqka1 muK fiai;a uqÿkg jeã he' iqhdu kï foú rc ;=ka.jq muK j,a úÿkd ie,S he'
ika;=is; kï foõ rc ñ‚ jgdm;a ie,S he' ilafoõrc tlaishúisßhka úch;=rdmila msïn' fiiq
foúfhda rejkalr~q rejkaurjeä2 ñ‚ fjdgqkq f.Ke msßjerEy' fndi;dfkda i;amshjr jeve isge
wk;awmßfia f,daOdys ;uka yd iuflkl=ka ke;s mßÈ" yeu;ekg ;uka weÕsmßÈ" olajñka —
w.af.dyuiañ f,dliai˜ hkd§ka isxykdo l<y' ujql=ie ms<sis|e .;a l,ays fihska ue ujql=ik s a
m%iQ; jQ l,ays ÿ fo;sia mQ¾jksñ;a;fhda my< jQyq' tl,ays fokqj/ rcorefjda fndai;dkka f.Ke
a ;a kqjr3 ue .sfhda' tojia l¿fojq,a4 RIshdfkda iqfodjqka uyrcdkka f.hs j<|d Èjdúydr
lsUq,j
i|yd ;õ;sie5 foõ kqjr f.dia k÷ka Whkays iuj;a iujeoe kex.dyq ieK fl<kd foõmsßia oel —
fu jeks fidïkfila f;dmg hïlf<l kqjQúÍ he' ljr lrefKka fufia ieKfl¿j@˜hs mq¿jq;y a q'
ti|e foúfhda —iqfodjqka uyrcyq mq;kq flfkla Wmkay' fndaue~e ys|e nqÿ je Oïila mj;aj;s'
Tjqkaf.a wkka; jQ nqoO a ,S,d n,ïy nK wiïyhs fidïkia jqïy˜hs lSyq'
;jqiamdfkda foúhkaf.a f;mq,a wid jyjyd foõ f,dúka neie rcf.g jeoe mekajq
wiafka ys| —uyrc" ;d mq;kq flfkla Wmkayq,' Tjqka olauy6˜hs lSy' tl,ays rc l=ure7 m,|kdfhka
ieÈ mq;kqjka jvd f.Ke ;jqiamdKka j|kg t<ù he' tflfKys fndai;dkka fom;a, fm/<S
RIshdkka uq÷fkys msysá he' t w;aneje fndai;dkkaf.ka je÷ï .kakg kshs flfkla uq¿;=kaf,dje
we;a;dyq fkd fj;s' bÈka fkd oek fndai;dkka ysi RIshdkka mduq,g8 t<jQyq kï" Tjqka9 ysi
i;alv je mef,hs' tl,ays RIshdfkda yqkiafkka keÕS fndai;dkka jekaoy' rc t fm<yer oele
;ud mq;kqjka jekao10' Rishdfkda w;S;fhys i;<sia lmla yd wkd.;fhys i;<sia lmla yd fufia
wiQ.jla ola;s' Tyq fndai;dkkaf.a rEmiïm;a oele —nqÿ fjhs fydhs@ nqÿ fkd fjhs fyd@˜hs
n,kakdyq tldka;fhka nqÿ jk fia oele i;=gqje fikakg jkay' tlaì;s —uu fudyq nqÿ jqjdyq olañ@
fkd olaIs fyd@˜hs n,kakdyq w;=frys ;uka ñhe wrE;,fhys Wmokd fia oele —ta W;=ud olakd fkd

1' fhdÿka ;=kla' 2' rejkapdur' 3' mqr' 4' l¿,afoõ' 5' ;õ;sid' 6' uq' n,ïy' 7' uq' l=ur' 8' mduq,' 9'
Tyq' 10' jeo' 11' uq' weu' 12' iqo;a' 13' n÷ uymsßia msßjrd-we;eï' 14' .sfhda' 15' OHdk' 16' i| fia isßka'

Non Commercial Distribution. 4


,efnñ˜hs j,makg jkay' weue;af;da ta oele —jykafia" l=ug fij@ l=ug j,maj@˜hs mq¿jq;ay' —fudyq
nqÿ jk fia oele i;=gq je fiñ' ud fudyq fkdolakd fia oele /ye‚ je j,amñ˜hs lSyq'
tlaì;s fndai;dkka miajk ojia kyjd mdhska .kajd rcf.a iqjqoe.¢ka msßn~ fldg
,omiaua ,a bie ys¢kd yiqka mKjd isjqfõ f.jd o;a nuqKka wg;=rdishla fokd we/ ys÷jd lsßn;a
j<|jd i;aldr fldg ,l=Kq ne,ajQyq' yeufok ue iuÕ yqka m%Odk nuqKka wgfokd flfr;a
i;afofkla fndai;dkka fo;siauymqßia ,l=Kq oele —fï ore .sysf.hs isáfha ilaú;s fjhs' meúð jqj
nqÿ fõ˜hs lSyq' Tjqka wg11 fokdyg ,ore l=~ka12 kï nuqKq ore n,d —tldka;fhka nqÿ fj˜hs lS'
tla ojila rcqf.a jmauÕ=f,la ú he' tojia uq¿ kqjr foõ kqjrla fihska ie¥yq' rc
foõmsßia n÷ uymsßjßka13 kslafukafka mq;kqjka jvdf.Ke fl;aj;a wìfhie .kid oUrelamfhlays
hyka i,id mq;kqjka tys jvd fydjd Wv úis;=re úhka jgd lv;=rd n|jd rlj,a §ijnr‚ ka ieÈ
weu;s oyia msßjrd fl;g .sfha14' ti|e fndai;dkka msßjrd yqka lsßujqyq rcqf.a biqre n,kakg
cjksldfjka msg;a jQyq' fndai;dfkda we;=¿jgke lsisflfkl=ka fkd oel fyd;a ;ekska keÕS m,la
wjq¿jd jev ys|e wkdmkaiS Njd m<uqjk OEk15 ksmojQ l,ays lsßujqyq we;=¿jgkg jeoe n,kakdyq
tfm<yr oel f.dia rcyg lSyq' rc fjf,ú je wjqÿ oUrel fkd mshd isáfih oel m,la ne|
hykau;=fhys Wka fndai;dkka oel —mq;kqjks" fï fojk je£ue˜hs neie fyje jekao'
tlaì;s fndai;dfkda fmrvuie i|ißka16 jeve i;ayeúßÈ úh meñK hlafoõrcyqf.a
fhÿfuka úYajl¾uhd úiska ujd fok,o fidñ isys,a myka Èh msreKq miamshqfuka ieÈ"
i;arejkauqjd fmdl=fKys iy msßjßka Èh fl<s fl<e l%ufhka jeve fidf<dia yeúßÈ úh meñKe
uq¿ f,djg tla rc jQy' tl,ays mshuyrcdfkda ysu;a .suka ji;a ;=ka R;=jg ksis fldg ojúuka
mrhk ;=ka myhla lrjd —tls tlS l=f,ka tls tlS rcl=ußhl iod § tjkafka he˜hs kEhkg yiqka
ÿkay' tl,ays rcorefjda —isoaO;a l=ur ishu
q e,s he' <ore he' lsis Ys,amhla okafka fkd fjhs'
ix.%dufhla ù kï" l=ula flfrhs o@ wems wm orejka fkd foïy˜hs lSyq' tmj;a wid uyfndai;dfkda
—udf.a Ys,am ne,sháhka wka i;aojfilska tkafka he˜hs kqjr fnr msfhú lrjd i;ajk ojia
rdcdx.Kfhys uvqjla lrjd uvqfhys uymsßia msßjrd jevys|e oyila msßñka ÿkqÈh kÕk ÿkakla
f.kajd f.Ke hg ÿkquoq aOdj jï mhe uymgweÕs,s msg ;nd yqka fia1 u ys| ÿkqÈh kÕd wfmd<d
uq¿f,da tlfld,y, fldg wkqka yd widOdrK fldg f,dalfhys jefgk ;dla Ys,am oelajQy' ta
oelajQ mßÈ irNx. cd;lfhys wd kshdfhka o; hq;='
tl,ays YdlH rcorejka úiska idodfok ,oa i;<sia oyila k¿jka msßjrd kkaúis;=re
ñ‚ riska w¨ rejka úuka n÷ ;=ka mydl=iays kegqï.|ejQ .;a iqrjñhka n÷ jrjñhkaf.a u|,iajyia
ne,afuka msKmsKd uyiïm;a wkqNj lrkakdyq tla ojila Whka fl<kg hdhá je myhska neie
rejkaßh wrd isjqrÕ fikÕ msßjrd Whka jvkdyq crdrE oel" keje;e fojk j/ jEÈrE2 oele"
;=kajk j/ u<rE oele" i;rjkj/ meúÊrE oele" Whka f.dia" foõmsßia msßjrd k÷ka Whka jka
ilafoõrcyqf.a ,S,dfhka" Whka fl<s fl<e uÕ=,a fmdl=fKys ikyd uÕ=,a i,jg jevys|e jialï
foõmq;ayq úiska uÕ=,a lmqfjia f.Ke oi oyila Èji¿fjka ysi fj<d ñ‚ fjdgqkq m,|jd ijnr‚
ka iok ,oaodyq miÕ;=re/úka yd uÕ=,. a Ska oiÈid mqrñka rejkaßh wrd hiisßka fjdrcñka kqjr
jeoe lsidf.d;ñh úiska lshk ,o ksínq; mo wid iqjyia jgkd uq;ayr § myd;, wrd isßhykays
jevfyd;ayq'
tl,ays ojirka n÷ i;<sia oyila k¿fjda ijnr‚ ka ie§ miÕ;=re f.Ke uymqßid
msßjrd kegqï .ehqï meje;a jQyq' tflfKys uyfndai;dfkda ks|kakg jkay' Tjqka ksok fia oele
k¿fjda ;uka ;uka .;a miÕ;=refhys je;s/ fyje ks|kakg jkay' tl,ays uyfndai;dfkda msìoe
hyka u;af;a m,la ne|e jevyqkakdyq .|f;,e È,sfhk mykska ks¢ .;a ud.uqka keye y~jkqjka
ñfhka jefyk fl<ska f;;a isßre we;shjqka o;a lkqjka liakjqka j,makjqka j<lg we;shjqka
fkduqjy ryiamsfhia we;shjqka ÿ.|jd úysÿkjqka oele ixfõ. fldg Yl%Njkhla n÷ uy,a;,h
wuqfidfydkla fia jgyd .shl,ays uq¿ ;=kaf,õ .sks .;a f.lla fia oele —wo ud meúð jkakg .sh
uekeje˜hs hykska keÕS f.dia ysKf.ys fyd;a ika3 uyweue;a;d fmdnhd f.Ke wil= iod f.Ke
tkq fldg wiay,g kÕd hjqyq' fya f.dia È,sfhk myka we;s iukau,aúhka hg ruŒ ìïmSfhie isá
l;a kï wiarcyq oele b;d lel=¿ fldg iokag mgka .;a" ti|e wia —wo uysñ uyNskl s auka lgeá
n|e˜hs i;=gq je uy;a fldg l=,akg jke' me;s/ .shd t y~ foúfhda lsis flfkl=ka fkd weish
ÿkay'

1' uq' yqkiafka' 2' uq' jHdêrE' 3' i|-iuyr' 4' kslau hk ìfhka'

Non Commercial Distribution. 5


fndai;dfkda rd,a l=urejka oele myhska neie wYajhd lrd t<U —fu ? f;da ud
;rjd' uï uq¿ f,da ;rjï˜ keÕS wiamsg jeve yqkayq' t wia È. wgf<diay;e' È.g iqÿiq Wi we;sfha
he' n, e;af;a he' cj we;af;a he' Wyq l=,akd y~ fyda welafuk y~ fyda uq¿ kqjr me;s/ hk
ìfhka foúfhda ;ukaf.a wdkqNdjfhka l=,k a d y~ fkdmeje;a;e ÿkay' welafuk welafuk mshjrg
w;a oe.= fldg w;af,ys welaujd .;ayq' uyfndai;dfkda wiamsg jeve ys|e ikauy weue;a;d wiq j,
.kajd f.Ke mif<diamE .shfõf,a uyfodr wìfhig jeäfhda'
tl,ays rc —fndai;dkka hï ljrfõf,le kqjr fodr újr lrjd lskafuk4 ìfhka
hqj,fodrmqjßfhys tls tlS fodrìh,s oyia oyia mqreIhka ñi újr fkd lg yels mßoafoka lrù'
fndai;dfkda jkdys we;a.Kkska fl< oyila we;a;g n, we;shjqyq' mqreI.Kkdfhka fl< ,laIhla
mqreIhkag n, we;shjqyq' —bÈka fodr újr fkd ù kï" uu wiamsg yqkafkï je j,am; f.Ke isá
ikayq yd iu. wiq fol<fjhska yeojdf.K wgf<diay;a mjqre mek fhñ˜hs is;+yq' ikauy weu;s —
bÈka fodr újr fkd ù kï" uysñhd ud oirefhys ys÷jdf.Ke wiarcq ol=Kq lsis,af,ka f.Ke mjqr
meke fhñ˜hs is;S he' wiaf;fu ÿ —bÈka fodr újr fkd ù kï" uu uysñhd msg ys÷jdf.K j,ays
.;a ikayq yd iuÕ mjqr mek fhñ˜hs i;S' tl,ays foúfhda fodr újr fldf<da'
tflfKys ue rfoõms;a wjqÿ wyi isge —isoaO;al=ur" wka1 i;aojfilska ;g ila2
rejka md< fjhs' fo oyila fldÈõ yd iuÕ ir;uyÈúka ieÿï ,oa ilaj<e tlarc flfrhs' fkd hd'
kj;˜hs lShe' tl,ays fndai;dfkda —f;ms ljry@˜hs ms<súie —uï urfoõms;añ˜hs lSl,ays —ug
ilarejka md< jknj okañ' uu rc fkd leue;af;ñ' oi oyila .=.=rejd nqÿ fjñ˜hs jodf<da' ti|e
ur —fu;k mgka f.K" ;g ldudÈ ;=ka ú;¾lfhka hï ú;¾lfhla Wmka kï" oksï fkd˜hs
is;ayir n,kqfha fiahla fihska md fkd ù" fndai;dfkda w;g m;a ilaú;s rch w¨hue fl<ms~la
fihska mshd wei< mqKf q mdfyda ojia kqjßka kslaue hsge kqjr ne,shá jqyq' tflfKys uyfmdf<da
l=U,a illa fihska leã Tjqka kqjr n,ajd isáù he' Tyq kqjr n,d keje;S wiamsg ye|e uy;a
fmryßka uy;a msßjßka jä;a' tl,ays foúfhda fndai;dkka fmrg ieg oyila ñ‚ o~q jegmyka
keÕ=yq' msámie ÿ ol=K;amie ÿ ju;amie ÿ iegieg oyia ñ‚ o~qjeg keÕ=yq' fiiq foúfhda
ilaj<.n msÍ ilaj< uqjúg olajd wmuK ñ‚ o~q jegmyka f.Ke isáfhda' ;=nQ foúfhda o kd-
.=re¿-.cU wd§yq o Èj.¢ka Èju,ska oji÷ka iqkafkka mqoñka fh;s' mri;= u|drd wE Èjl=iqï
uyfïjehsoyßka wyiali = a msßK' Èj.|ejq meje;a;' fmrgoa msgmieoa ol=K;amieoa ju;amiaysoa wgieg
oyila ÈjmiÕ;=re meje;a;' fiiq ÈjÕúfhda3 miÕ;=re f.Ke ilaj< uqjúg olajd isáhdy' ty~
uqyqÿl=i uyfï.ecqï fihska hq.÷re múfhys r< .efik y~ fihska fmdf<daf;f,ys mgka f.K
wlksgd nUf,da olajd tlfld,dy, ú h' fun÷ fYdaNdfhka jvkdyq t ? ;=ka rchla blaue
;siafhdcklska u;af;a wfkdud .Õ f;rg meñ‚ fhda' t wia jkdys keìka ;=nQ ilaksfulays
weúÈkdlayq fihska ilaj< uqjúá f.K ilaj<.n4 jg,d fmrjre n;afõf,a wjqÿ isákg ksis cj
we;sfha tod foú-nU-kd-.=re¿ wd§ka úiska wyie isge jqyqgq .|u,ays .e,S.sh isßre we;s je ojl=iï
q
lvd hkqfhka ,ia je ;siafhdckla ;eka ue .sfha'
tl,ays uyfndai;a .xf;/ jevisge —fï lskï .fÕle˜hs weue;a;d ms<súie —wfkdaud
kue˜hs lSfhka —wmf.a meúÈ wfkdau fjhs' w,dul fj˜hs wiayg ú¿ïika fldg" wiQ wgbianla
muK m<,a .Õ meke mrf;r f.dia isál," wiq msáka nei" ߧmgla n÷ je,smsge jeveisge m,|kdoa
wiqoa ikauyweue;a;dyg olajd §" meúð fkd úh È" Tyqg iuq § isge —fï flfy uyKyg irema fkd
fj˜hs ;uka ysiflfya lmkakg ksiaika ke;afka5 ol=K;ska lvqj f.Ke ju;ska uqyq,i yd iuÕ
flfy f.Ke is|e —bÈka uu nqÿ fjï kï" wyie isàj hs" nqÿ fkdfjï kï" ìug niSj˜hs wyig
jqyqgy' ta fliaod fhdckla muK ;kays keÕS wyie isáfha he' ilafoõrc fhdcqka muK rejka
lr~qfhlska6 fliaod ms<f
s .K fur uqÿfkys ;õ;sie foõ kqjr is¿ñ‚ iE msysáù' ti| uyi;a —fu
ud yka liSj;a uyKyg irema fkd fj˜hs is;s h' tflfKys uyUn uyK msßlr we/ olajd §"
isjqre ye| fmrje W;=ï meúðfjia f.Ke yeu ixjr bgd.;a l,ays" .e,jQ i¿iÕ<;a ysiska
ms<sf.Ke nUf,djg we/ fodf<diafhdcqka i¿uyiE msysáù'
uyfndai;dfkda meúð je wkqmh s wUjkhg jeo meúð iqfjka Wmka fidïkiska
i;shla tys ojia .,jd7 fmrjre mhska ;siafhdckla ;eka f.dia rc.yd kqjr jeo f.ms<sfj<ska wyr
isÕ;a' tl,ays uq¿ kqjr uyi;ayqf.a rEoiafkka kd,d.sßys jka rc.yd kqjr fihska" wiqrka jka foõ
kqjr fihska Wf<, ù' kqjr jeisfhda f.dia —uy rc" fufia jQ i;ajfhla kqjr jeoe wyr isÕhs' Tyq
foúhl= nj fkd o okauy' nUl= .=re<l= ñksil= nj fkd o okauy˜hs ie< fldf<da'

1' uq' wÈka' 2' i;a' 3' uq' .oUfhda' 4' uq' .,a' 5' ke;sfyhska' 6' lrçfhlska' 7' uq' hjd' 8'

Non Commercial Distribution. 6


rc isysue÷f¾ isg n,kqfha uymqßid oele úiañ; je —uu o fudyq foúhl= nõ fkd o
okañ' nUl= khl= .=re<l= hll= ñksil= nõ fkd o okañ' f;dmg Wmdhla lshñ' fudyq miqmia hj'
bÈka foúfhla ù kï" nfUla ù kï" kqjßka kslu a e foõf,da nUf,da n,d fhhs' kfhla ù kï"
fmdf<da lsño fhhs' .=ref<la ù kï" wyi mshd myrd fhhs' iflla ù kï" fkd fm‚ fhhs'
ñksfila ù kï" ,oa wyr we/ tla;efklays ys| j<| flfr˜hs fh§' uyi;a hfmk muK wyrla
isÕdf.K jka fodßka kslu a e moaOj kï mjqwìfhig t<eUe relafiaj<,af,lays jeve ys|e wyr
j<|kakg wdrïN flf<a1' fmr Tjqka f;jeis2 .|ye,aidf,a n;a kkakka w.frfika je<÷jkg
weie fkd my<úß wy/ w; myr;a ue w.=Kq fm/<S láka kslu a hk muK ms<sl=,a Wmk' tl,e
wy/ ms<ls =,a ix{d Ndjkd fldg miaúld je<÷y' miqmia .sh ¥;fhda oele f.dia tmj;a rcyg
ie<l<y' rc fjf,ú je f.dia uyi;ayq lrd t<eUe oele meyeoe kïf.d;a ms<súie fmr ;ud
in|nõ oek ;udf.a rch ´yg ms<sfmù h' Tyq —uyrc" ug rcfhka lï ke;s' w;g m;a ilaú;s
rch mshd wdfhñ' oeka nqÿ jkakg fhñ˜hs jod<y' rc —f;ms tldka;fhka nqÿ jj' f;dm nqÿ jQ l,e
m<uq fldg udf.a úð;hg jvfka uekje˜hs whe§3 he'
uyi;a rcyg ms<sK § f.dia l,ï ;jqid yd Wo ;jqid yd fo;jqikaf.a wimqjg
t<eUe Tjqkaf.a iufhys ksjka ke;s fia oele" tys ys| rejdrE wgiuj;a Wmhd" Wrefj,a okjq f.dia
ks,a o,d fyda f;r ru‚ i,a jfklays fjfiïka iyjqreoaola fmdf<da fmr<kqjka fihska wyi .eg
,kqjka fihska lsis flfkl=kqÿ úiska fkd lg yels fl<m;a uy;a ù¾h fldg thska kslaue
.ïkshu .ug meñKe isks÷ wyßka isßre i;mdf.K fjiÕ mqKqfmdfyda ojia miauy isysk oel
úpdr mdisjqre f.K fõ,d n,d wcm,a kq.rela uq,ays ijKlariska È,sfhñka jev yqkayq'
tl,ays Wrefj,a okúfhys fiakdks kï kshï.ïys fiakdks kï flf<ôhd ÿ iqcd;d
kï oeß ;ud úhm;a l,ays —bÈka uu iudk l=,orejlayq flfrys jeie l=¿÷f,a mq;l= ,Èï kï" ;g
wjqre m;d ,laIhla úis|d lsßn;a foñ˜hs kq.foúhd whoe nrKeia isáyq flf¾ uei hi kï mq;l=
,o l,ays oyila fokqka je,aó fjfkys ljd" Tjqka lsß foje mka ishla fokqka fmdjd' Tjqka lsß
foje foishmKia fokl4 fmdjd" Tjqka lsß foje tlaih s miaúis fokl4 fmdjd" Tjqka lsß foje
;siafokl fmdjd" Tjqka lsß foje fidf<diafokl fmdjd" Tjqka lsß f|je wg fokl4 fmdjd"
4 4

fufia lsß fnd,a ñhqre ´cia we;s jQ l,ays" fjiÕ mqKqfmdfyda ojie Woh je keÕS ta wg fokqka lsß
fodakd i|yd uqod Æ jiaika fokqka ;kuq,g <Õ fkd jk l,ays t<jq kjuq5 n÷ka msß lsß jEyqkq
l,ays" tfm<yr ÿgq iqcd;d ish w;ska f.K kjuqn|fkys lsß tje w.re foõÿre i÷ka l¿je,a Wod
lsßn;a msikakg mgka .;a" n;a mefik l,ays uy;a uy;a ìnq¿ keÕS olaIsKdjD;a; j weúoa§' tl
áfll=ÿ msg; fkd fyhs' Wÿfkka u| ÿful=ÿ fkd kefÕhs'
tl,ays i;r jrïuyrcyq wjqÿ Wÿfka i;r foie rlj,a .;ay' ilafoõrc wjqÿ ood
ngfmKfy,s kÕd,d .sks o,ajhs' uynU ¨mauqÿkg fldg fiai;a kÕd isáfha he' oi oyia ;ukaf.a
wdkqNdjfhka o~qt,anE6 óhla fm<d ó .kakjqka fihska f.Ke n|fkys T;ayq'
iqcd;d ta wisßuy fm<yr oel mqKq kï oei le|jd neKe' —fuf;la l,a fufjks
fm<yrhla fkd ÿgqúÍñ7' wmf.a foaj;djd wo wmg b;d myka jk ^jke&' fjf,ñ je f.dia fofjd,a
yeu| t˜hs kÕd hjq' fyda fjf,ú je fjf,ú je wcm,a kq.uq,g f.dia relauq,ays meÿïf,daOd n,d
jevyqka uyi;ayq YÍrfhka kslafuk ijKla riska ish¨ rel i;arejka rella fihska È,sfhk fia
oel —wo wmf.a foaj;d relska nei ishw;ska lsßms~q ms<. s kakg yqka jke˜hs ìhm;a je f.dia
iqcd;djg ie< l<d' fyda weh f;mq,a wid i;=gq je ;ud fogqÿ ;kays ;nd ijnr‚ ka iod" ,laIhla
jgkd .krkamhla lsßn;ska mqrd rka;,sfhka mshd,d iqÿms<sfhlska jid" f;dfuda ijnr‚ ka ie§
lsßn;amh ;ud ysi8 uq÷fka ;ndf.K uy;a msßjßka uy;a fmryßka kq.relauq,g hkakS uyi;ayq
oele fidïkiska msKd zrelafoúZh hk is;k s a ÿgq;eka mgka f.K k;= k;= fjñka f.dia ysik s a
liqkma h nydf.K mshka .,jd rkafld;=refhka iqj| u,ska jeiQ Èh f.Ke w; tje n;amh w;e
;nd fyje je|e —hï fia udf.a ufkdr:h uqÿka m;ao" tfihska ue f;dmf.a ufkdr:h ksmÈj˜hs
neKe iqjyia jgkd rkamh uyi;ayg mshd meol=Kq fldg .shd'
tl,ays uyi;a yqkiafkka keÕS n;amh f.K ks,ao,d fydaf;rg f.dia yeu
uyfndai;=ka nqÿ jk ojia ikyk9 iqmsysáf;dg mh nyd ;nd Èhg neie ikyd10 isjqre ye|e
fmfrje meÿï oid n,d jevys| tl=ka mKia ms~la fldg j<|d rkamh f.Ke —bÈka wo uu nqÿ fjï
kï" fï mh Wvqfyda n,d fhajhs' nqÿ fkd fju kï" hgfyda n,d fhaj˜hs Èhmsge úysoe ta mh
fydaueog f.dia Èhmsáka fydaueo Wvqfyda n,d wiQ y;la ;eka f.dia tla i<djegfulays .e,S

1' uq' fldf<da' 2' uq' fkjeis' 3' jvfka he hs' 4' fokl=' 5' kysj' 6' o~qje,a nE' 7' uq' úßuq' 8' ish'
ikk-yeu' 10' ikd'

Non Commercial Distribution. 7


uyfl,kdrcyq Njkhg jeoe fm/ ;=kanqÿka je<÷ ;=ka mh u;= fldg thg hg je isá l,ays uy;a
ta fyda f;r iqmsms i,a fjfkys Èjd úydr fldg iji foúhka úiska i,afjfkys mgka f.K fnda
u~ olajd m<, wgbianla ;kays rejkamjqre yd rejkaje,s isfhda rejkaìïys rejkal,i ;nd
Èjuyfk,ska iod ;kays ;kays rejka f;drK u,af;drK kÕd rejka we.E u,a we.E kÕd tys
ñhqre/úka y~k ñ‚ lsls‚ oe,a nyd,d kka úis;=re1 oofm<ska yd fiai;ska ieÿï ,o ueÕska
foúnukd .=re¿ wd§ka úiska biakd Èjl=iqïjyfrkhska mqok2 ,efnñka oj.e|ejq kegqï mj;akd
l,ays oei oyia f,daOd tl u,iakla fihska ieÿkq3 l,ays tla .|ls<shla fihska jeiqkq4 l,ays
idOqldr Yíofhka tlkskakdo jQ l,ays mqkma ereï fi;a nuqKd ÿka wgñgla l=i;K f.Ke fndau~g
t<U ol=Kq fofiys W;=reÈid n,d jev isáfhda'
tflfKys ol=Kqilaj< nei ridf;f,ys .e,S .shdla jeks ú h' W;=reilaj< keÕS nj
w.ays myrKdla jeks ú h' Tyq —fu ;eka4 ys|e nqÿ jkakg fkd;ka jke˜hs uyfnda meol=Kq fldg
mE,fofiys ÿ W;=re fofiys ÿ jev isge tfihska u .ef,k kefÕk fia oele meÿïoig t<U
t;eka fkd we,<e isá fia oele —fï yeu nqÿka úiska wúcys; flf,iam÷re úoyk;ek˜hs ;K
w.ays f.K i,d t ú.i ksmka ;=ÿia y;a ;Km,.a u;=fhys uyfnda l|g msg § meÿïoi n,d —oeó
oeuqj6 uekeúka nqÿ j ñi fkd kefÕñ˜hs isjr q Õ jer bgd jeve yqkayq' tl,ays ilafoõrc tlah,la
msôl,e oi oyila fhdcqka ;õ;sie foõ kqjr me;s/ idrufilska ikays÷kd èjks we;s tlaishúis
ßhka úch;=rdil uymqßid fmrg msôñka isáfha he' tfihska ue mkail s d foõms;a fí¨jm~q7 kï
;=ka.jq muK fjK f.Ke jhñka isáfha he' iqhdu kï foõrc ;=ka .õjla muK ú,aÿkd f.Ke
i,ñka isáfha he' ika;i= s; kï foõrc ñ‚ ;,ajeg f.Ke i,ñka isáfha he' uynU mqkai|la n÷
fiai;a jvd isáfha he' uyfl<8 kdrc wiQ oyila k¿jka msßjrd ia;+;s flfrñka isáfha he'
fo;siafoõl=ußfhda Èjl=iqï msreKq rejka iqu. q = f.Ke mqoñka isáhdy' ish¨ oi oyila ilaj<
foúfhda iKfjia f.Ke yd;amiays oofm< flfy,a fm< f;drKfm< u,aoïfm< ÿuf<diqfm< ñ‚
o~qjegfm< wg uÕ,d9 fm< f.Ke fmdf<daf;f,ys mgka f.Ke wlksgd nUf,dj olajd w;=re ke;s
je isáfhda'
tl,ays urfoõms;a —isoaO;a l=ur udf.a úIh blauùheá jk' Tyq lduúIh blaue fkd
hd ÿk uekje˜hs oyila w;a ujd .sks f.Ke È,sfhk fkdfhla wdhqO f.Ke fh<ishhla fhdcqka
.sßfujq,d kï we;layq keÕS fmrg fodf<dia fhdcqka ol=K;amiays ÿ ju;amiays ÿ fodf<dia fodf<dia
fhdcqka msámhska ilaj<.,a olajd isá kj fhdcqka fkdfhla fjia fkdfhla wú .;a fmdf<da me<S
hkakdla jeks y~ urfikÕ msßjrd oi oyila fhdcfkys mgka f.Ke fiKiqjyia niakd l,la
n÷ f.drìrï yçka uq¿f,djq tlkskk a do flfrñka —isoaO;a l=uryq l,aj' wkaj' úÿj' mh f.Ke
mrilaj< mshj˜hs wKjñka10 ths' Tyq tfia urfikÕ f.Ke t;a t;a oi oyia f,daOdys foúnUyq
k;= k;= jQ fofiys yS me,Ey' uyfl< kdrc fmdf<da lsñoe mkaishhla fhdÿka ukafoßl11 kï kd.
Njkhg f.dia foda;ska uqyqK mshd,d fyd;af;a he' ilafoõrc úch;=rdil msgg fldg f.K f.dia
ilaj< uqjúáfhys isáfha he' uynU fiai; ilaj< fl<e12 fy<dmshd nUf,da n,d .sfha h' fufia
yeu foú nUqka me,El,ays uyi;a tl,d je ys|e msámiska tk ur fikZ oele —fuf;la fok ud
yqol,yq yd iuÕ hqoaOhg t;s' fuys ud lsis kE flfkl=;a13 we;a;dyq fkd fj;s' oi mdrñ;dfjda ud
fndfyda l,la mqgq fhdaOhka jekakdy' tneúka mdrñ;dn, f.K urn, uevmsj uekeje˜hs mereï
isñ÷ñka jevyqkayq'
tl,ays urmsßia .,afi,a fihska je;srñka wjqÿ jgd .;a l,ays14 —fuhsku a fudyq
¨yqne|msj uekeje˜hs uryq úiska ujk ,o uyiq<Õ i;rfoiska keÕS fhdcqka fofhdcqka ;=ka
fhdcqka muK .,al¿ = ÿ Wmqrd wyig kÕd,d jkoyiqÿ rel=ÿ tfihska je Wmqrd wyig kÕd,d iqka
iqka flfrñka f.dia uyi;ayq lrd muK isjqrelKl=;a i,kakg fkd fmdfydi;a je .sfha2 tlaì;s
—Èhj;=frys2 .,d urdmsj uekeje˜hs j,dl=¿ oyiaiqjyia kÕd fmdf<da is,a fldgmshkakd fia jiajk
,o jehs jkysia .,ñka f.dia uyi;ayqf.a isjqfrys msksì¢la id Èhì|la fkd fy<S h' tlaì;s
myKjeis jiajk uryq úiska ujk ,o uy;a uy;a .,al=¿yq ÿuñka È,sfhñka wyiska f.dia uyi;ayq
lrd meñK Èju,a.=¿ njg .sfhda' tlaì;s wdhqOjehs uiajkl, o3 uryq úiska ujk ,o kka
wdhqOfhda ÿuñka È,sfhñka wyiska f.dia uyi;ayq lrd meñKe oju,aoï njg .sfhda' tfihska ue
ujk ,o wÕ=rejeis ÿuñka È,sfhñka wyiska f.dia uyi;ayq lrd meñKe Èju,a njg .sfhda4

1' fji;=re' 2' mqo' 3' jeiqKq' 4' uq' ueÿKq' 5' fu;ekays' 6' oeój' 7' fí¨j m~qj' 8' uyl<' 9' uÕ,' 10'
wekjñka-yeu' 11' u[afmßl-md,' 12' tliafldg-yeu' 13' uq' flfkl-ka we;af;a fkdfjhs' 14' .;ay'
tl,ays-we;eï'
2' .sfhda-yeu' 2' uq' j.=frys' 3' z.sfhaZ@ 4' w;È.=' 5' ye~Qy' 6' .shhs' 7' f.diañka' f.dia wiñka' 8' meye'
9' .|ls<shla' 10' uy-yeu'

Non Commercial Distribution. 8


tfihska je ujk ,o je,sjeis ÿuñka o,sfhñka wyiska f.dia uyi;ayq mduq,e oji÷ka iqKq njg
.sfhda4 tfihska ue ujk ,o ishqï je,sjeis ÿuñka È,sfhñka wyiska f.dia uyi;ayq lrd meñKe
Èjl=iï q frdka njg .sfhda4' tfihska ue jiajk ,o l,,ajehs ÿuñka È,sfhñka wyiska f.dia
uyi;ayq lrd meñKe Èj.| njg .sfhda4''tlaì;s —isoO a ;a l=uryq njd ¨yqne|emsj uekej˜hs uryq
úiska ujk ,o isjr q Õska hq;a uyw÷re uyi;ayq lrd meñK ysßriska nqka w÷re fihska w;=reoka ù'
fufia ur fï kjuy jeiafika uyi;ayq fkdkg fia oele flda.skk s a È,S fur.,a ilaj<.,a mjd
ls<s,a fihska lvkakg fmdfydi;a jQ ;duf.a pl%dhqOh uyi;ayg úysg' fya f.dia uyi;ayq uq÷fka
u,ai;la fihska isáfha h' tl,ays ur msßiajeshkqÿ úiska úysÿkd ,o .,al=¿yq ÿ wúiqjiayÿq ÿuñka
È,sfhñka wyiska f.dia mereï isñ÷ñka yqka uyi;ayq lrd meñK Èjl=iï q je j.=f<da'
foúfhda ilaj< uqjjáfhys isg lr kÕkÕd —isoaO;a l=uryqf.a rEimqj kg fyda@
fkd kg fyda@˜ hs n,;a' tl,ays urfoõms;a fl<jrg ;ld .;a pl%dhqOfhkqÿ lereKq oe ke;s fia
oele uyi;ayq lrd t<Ue —isoaO;a l=ur" f;,m,Õska keÕS hd' m,Õ ;d fkd .e;af;a he' ud .e;af;a
he˜hs lS he' —lsh." udrh" mereï msrE uyfndai;=ka nqÿ jk ojia meñfKk m,Õ ;d .e;snjg foiayq
ljry@˜hs lShe' —fudyq yeu fok ue foiay˜hs urfoõ ms;a fikÕyg w;a mEl,ays ur msßia jeishka
úiska —uï foiañ' uï foiañ˜hs fmdf<dj me<S hk muK uyy~ meje;ajQ l,ays uryq úiska —isoaO;a
l=ur" ;g foiayq ljry@˜hs lSfhka —ug fu;ek foia lshkakg ksis is;la we;s flfkla we;a;dyq
fkd fj;s˜hs lshd —fiiq w;anõ ye/ fji;=re w;aneje i;i;=uyoka ÿka ;eka mgka f.Ke
mereïìïys ,d /jqm< s s/jq § y~d oeka l=ug fkd nKys@˜hs isjqre.eìka ol=K;a fkrd fmdf<djg È.=3
l<y' ti|e uy fmdf<da /jqoyia /jqij q yia úysoe ye~qj5 ti|e fh<hshla fhdcqka .sßfujq,d kï
we;a ok ìu tje neie fyje uymqßid irk .sfha' urfoõms;a ìhm;a je urmsßia yd iuÕ .;a.;a
wú ms<s m,|kd mshd,d me,ehs' tl,ays foú nUyq m,k urmsßia oele —ur mero .sfha6 isoaO;a l=ur
ÈkS he' chuÕ=,a lrïy˜hs khs khska lrd hjQyq' .=re¿yq .=re¿ka lrd hjQyq' foúfhda foúhka lrd
hjqyq' nUyq nUqka lrd hjqyq' fufihska oi oyia f,daOdjeis foúnUyq i;=gq fidïkia je chuÕ=,a
f.dyñka7 .|u,a f.Ke wjqÿ uyi;a msßjerEy' fufihska uymqßid ysß fkd bmafik ;=re udrúch
fldg fmrhïys fkd tla bl=;a oE fl<iqjyiays fkd mels,e mj;akd mqfõksjiakqjK ,Èka
ueÿïhïys wk;awmaßfia f,daOdys ;uka ;uka l< leñka ÿla ú¢kd iqj ú¢kd i;=ka ksrjfiiafkka
olakd ojila kqjK Wmhd" w¨hïys fodf<diaw.skahq;a ms<siuqmd jgújg úiska wkqf,daï ms<sf,dï
úiska isñ÷ka isñ÷ka iooyila ilaj< Èh fmdf<dj wjika fldg fodf<diajfgl lïms; ú he'
uyi;a jkdys oi oyia f,daOd .=.=rejd wreKq kefÕk fõf,ys iõ flf,ia myd8 nqÿ ù'
tl,ays meÿïilaj<e uqjúáfhys isg keÕ= oofhys w.a me<ilaj< uqjúáfhys f,f,hs'
me<ilaj< uqjúáfhys isg keÕ=oofhys w.a meÿïilaj<e uqjúáfhys f,f,hs' W;=re ilaj<e
uqjúáfhys isg keÕ= oofhys w.a ol=Kq ilaj<e uqjúáfhys f,f,hs' ol=Kq ilaj<e uqjúáfhys isg
keÕ= oofhys w.a W;=re ilaj<e uqjúáfhys f,f,hs' fmdf<da ;,fhys isg keÕ= oofhys w.a wlksgd
nUf,dje f,f,hs' wlksgd nuf,dje isge keÕ= oofhys w.a fmdf<da f;f,ys f,f,hs' tod oi
oyila ilaj< tloojkhla fihska tl u,a wiakla fihska tl .| ie<shla9 fihska tlu,a l,nla
fihska ieÿï ,È' fufihska nqÿyq .sks .;a hmsf~lays wíOd fihska ;uka i;kays isá flf<ia
jdikd,joa fkd ;nd uÕ10 kqj‚ ka lvd iõfka oeke —wfkl cd;sixidrdx˜ hkdÈ úiska Woka
wekQyq'
iajika;dkouk kï fojk mßÉfþoh ksñ'
3' mßpfþoh'
mrika;dk oukh
fufia nqÿ je Woka wkd ys|e —uï isjqrdielslmaiqjyila fu m,Õ i|yd*∗ Èúñ' ta
;dla l,a fu ue m,Õ i|yd∗1 ysia lvd Èkañ' weia Wÿrd Èkañ' youia Wmqgd Èkañ' rka,sh fihska
fjdfrdckd orejkqÿ kjfhdjqfkka È,sfhk wÕkkqÿ wkakg oia fldg Èkañ' fuys ue ys|e udrúch
flf<ñ' ud fuys yqkk a dyqf.a ukfod< msßK' fu m,Õska oeka fkd kex.d uekeje˜hs wfka
fl<iqjyia iuj;a iujcñka i;shla tys ue jev yqkay' tl,ays we;eï foúflfkla —isoaO;a l=ur
;j m,Õ fkd mshhs' nqÿ fkd jQ n|e˜hs2 is;+yq' tl,ays nqÿyq ta foúhkaf.a woyia oek wyig keÕS
weÕska hqj<hqj< fldg .sksl| Èhl| úysÿjñka ijKla ria úrñka hud uyfm<yr olajd

∗ fï ,l=Kq w;r fldgi uqø; s fmdf;ys ke;' 2' fkdjqfha-n÷ hs' 3' uq' oe;=frys' 4' uq' tl,ays' 5' uq'
yeiS .ejiS' 6' oeúÜ' oeyegq-we;eï' 7' Tõyq' 8' tlla' 9'

Non Commercial Distribution. 9


foúhkaf.a l=l=ia ye/ wyiska neie uyfndhska bidk fofiys jeve isge —fï relauq,ays ys|e nqÿ
ùñ˜hs isjqrdielslma iqjyila mSrE mere fuys m, ,o ;eka i;aojila tl bßhõfjka jeveisge
weismsh fkd fy<d miamE Èiakd È.= mq¿,a weiska ms¥yq' tlaì;s fndam,Õ yd kqj‚ ka msÿ ;eka yd
fow;=frys3 foúhka uejQ me<meÿïÈ. rejka ilaukays i;aojila ilauka fldf<da' tlaì;s uyfndhska
jdhjHdfofiys foúhka uejQ rejka f.ys jeveys|e i;aojila oyï iñ¢fhda' fufia i;r i;shla
fndaue~ ojia hjd wcm,a kq.uq,g t<ne jevys| i;a ojila iuj;aiqj wkqNj fldf<da' tl,ays
udrlkHdfjda ;=kafok —nqÿka ldumdifhka ne|f.K hïy˜hs wjqÿ ;=kafok ;=kaishhla ú,ia olajd
fkdfhla ,S,dfhka NdjNdjfhka fkd fm,ôhe yS .sfhda'
tlaì;s4 uqo,s÷ ú,a f;rg tf<Ue ñfo,a relau, q ays jev yqkayq' tl,ays uqo,s÷ kdrc
ú,ska keÕS oifofiys .ejiS5 isá ks,a jÿ,a oele nqÿkg jeisiq<Õ ueisuÿre msßm;a j<lkq i|yd
jgd i;a lrK mgla tje mKfhka fidhdf.K isáfha he' nqÿyq ms<sñ‚ uqjd .|ls,sfhlays jikq
fihska orK .ene i;aojila iuj;aiqfjka ojia hjQyq' tlaì;s lsßm¨ jkhg t<U lsßm¨ relau, q ays
jevys|e i;aojila iuj;aiqfjka ue ojia hejqyq' fufia i;ai;she tl=ka mKia ojila wyrlsi ke;s
je iuj;aiqfjka ojia hjq l,ays ilafoõ rc wuder¿ we/ok' ta je<÷ l,ays nqÿkg isßrelsid we;s ù
he' tlaì;s Tyq ue ÿka kd,shoeyeá6 ú<|d wfkda;;aoyk<d mekska uqj foje t ue relauq,ays jev
yqkayq' ti|e ;miaiq N,a¨l kï fonE fjfKf|d mkaishhla .e,ska n~q f.ke lsßm¨ jkh fj;g
f.K fh;s' fm/ Tjqka kE jq fojÿjla ta jkfhys jikakS Tjqka ,jd nqÿkg oka foúheá je
Tjqkaf.a mkaishhla .e,a keU olajd fmdf<dj .,dmsj' Tjqka .|u,aÿï mqod foúhka whokg
jkal,ays foõmsßia msßjrd wyiays isge foúÿ nqÿkaf.a wmuK .=K lshd nqÿkg oka fokq l<d Tyq7
ñysms~q f.K nqÿka lrd t<Ue óms~q ms<. s kakg whÈhy' uynUyq ÿka mh nqÿka lsßms~q ms<. s ;a ojia
w;=reoka ú he' lsßms~q ms<. s ;a mh kdf,dajeishkg fi;a ksid kdúuka .sfha nqÿyq —lfulska óms~q
ms<.s kañ fyd@˜hs is;=yq' ti| i;rjrï uyrcyq b÷ks,añ‚ uqjd i;rmhla t,jqyq' nqoayq t md fkd
ms<.s ;ayq' ti|e uqÕ=jkameye we;s fi,auqjd i;rmhla t<jqyq' nqoayq i;rfoõmq;=ka flfrys
wkqlumdfjka i;rmh ms<sf.Ke u;=u;af;ys ;nd —tla8 fõjd˜hs bgqy' i;r mh uqjúá mefKk
i;rysrla we;s tlamfhla ú he' nqÿyq ta mhska óms~q ms<sf.Ke j<|d wkq fufjks fldg fofjfK|ka
nqoairK oïirK fole msysÜjQyq' tõyq mqokakg ksis j;la werjqyq' nqoayq o,jq,a w;af,ka ysia msßueoe
fliaod È jod<y' Tyq rejka lrçfhka ms<sf.K r:fha jvd ;nd mqo flfrñka ish kqjr we/ od.í
fldg od ksoka l<y'
nqÿka yqkiafkka keÕS wcm,a kq.uq,g t<Ue tys jev ys|e ;uka ms<sjqÿ oyï .eUqre
fia" i;=ka flf,ianeß fia" is;;a is;;a nqÿkg —Oï fiïy˜ hk is;a fkd Wmk' tl,ays uynU
nqÿkaf.a woyia oek —uq¿f,da kiais˜hs oi oyila f,daOd Wmq,ajd uyyçka y~d oi oyila ilaj<
nUmsßia foõ msßia msßjrd Èla l< w;la jla fkd lrK ;=re wjqÿ nqÿka fmrg fmŒ nqÿka je|e
wvoe‚ je uqÿfkys we¢,s ne|e Oï foiqj ukd fihg wdrdOkd flf<a1' ti|e nqÿyq weiska oi
oyiaf,daOd n,kqfjda úfkackhka oele uynUyq whcfuys .súie —m<uq Oï lyg foiï fyd@˜hs
is;d —wd,drl,ï kï Worï kï fo uy ;jqfida kqjK we;shõyq˜hs n,kqfjda Tjqka thg fmrg je
ue ñhe wrE;, .sh fia oele miaj.iÕ=ka ;ukg jy,a fia is;d —Tyq fldys fjfi;s fyd@˜hs
n,kqfjda nrKeia ksid bism;kays jikqjka oele —thg f.dia Wkag Oïila meje;ajqj uekje˜hs
lsysm ojila fndau~ wìfhiays jeie wei< mqKqfmdfyda ojia nrKeia jvkg wgf<dia fhdcqka uÕ
m<smkayq'2 w;ruÕ Wml kï wdðjlhlayq oele u;af;a ´yg jk jev oele ;uka nqÿ mßÈ jodrd" t
ue ojia ijia fõf,ys bism;khg jeäfhda' miaj. iÕyq nqÿka jvkjqka ÿßka oele —fï mOkska my
je biqrel=f,ys bme¥3 isks÷ wyr j<|d msßmqkaiß
s re we;s je myka b÷rka we;s je rkajka je ths'
uqyq4 fkd o j|ïy' yqkiafkka fkd o kefÕïy' W;=ï l=,fhys Wmka jk neúka ys÷kd wiqka
foïy˜hs wiakla mkajd ;nd l;sld fldg f.K yqkayq'
nqoayq Tjqka woyia oeke yeu i;=ka flfrys me;s/ isá fu;ais;a yl=¿jd Tjqka flfrys
meje;ajQyq' tõyq nqÿka jvq;a jvq;a ;ukaf.a l;sldfhys fkd isáhe yS yqkiafkka keÕS f.dia je|e
mdisjqre f.K jvd ys÷jd md fodjd nqÿnj fkd okakdyq kï lshlshd fnfK;s' tl,ays nqÿyq —
uyfKks" ug kñkqÿ zwdjqfidZ jdofhkqÿ jHjydr fkdlrjq' uu rd;añ' nqÿñ˜hs5 ;uka nqÿnõ yÕjd
mekajQ W;=ï wiafkys oi oyiaf,daOdys foõnUmsßia msßjrd jevys|e miaj. iÕ=ka wu;d
Oïilamj;=ka6 iq;;a foiQyq' Tjqka flfryls fldKav[a[ uyf;ryq fidajdka jQyq' wgf<dia fl<la
nUyq rd;a jqyq' wixLHhla foúfhda fidajdka fio.eñ wk.eñ jQyq' nqÿyq tys ue jia t<Ue ;=nQ i;r

1' uq' fldf<da' 2' ms<smka nqoayq' 3' bmo' uq' bmsÿ' 4' Tyq' fudyq' 5' uq' rd;añ hs' 6' mej;=ï' 7' wyiays' 8' uq'
uqU' 9' fidhñka-we;eï' 10' msh' 11' kqjla' 12' uq' ys¢' 13' uq' tl,ays ta msßia w;=frka we;eï' 14'
liqíjka' 15' flfrhs'

Non Commercial Distribution. 10


fokdyg i;rojila wjjdo fldg fidajdka l<y' úfia‚ he miafokdyg wk;a,l=Kqiq;a foid ry;a
fldf<da'
tl,ays nrKeie hi kï isÜoeßfhla ysu;a.suka ji;a hk ;=ka R;=jg lrjk ,o
;=kamydys k¿msßia msßjrd Wvq uyf,ka háuy,a fkd nei jikqfha tojia ? kegqï.|ejQ ú÷ñka
fyje ksokqfha msìoe ;uka ;uka .;a miÕ;=refhys je;s/ fyje ksok ud.uqkaf.a úldr oele
ixfõ. we;s je fyd;a hykska keÕS rejkaurjeäiÕ< mhska f.K myhska neie kqjßka kslu a e
7
bism;ka f.dia w¨ïys úydrfhka kslu a e wnjiays È,sfhk myka rella fihska isge ilauka lrK
nqÿka oele —fudn7 tj¦ hi h˜hs jod< l,ays ksiel je wjqÿ je|e Oïfoiqka wid fidajdka je w¨fhys
fidiañka9 wd mshyg foiQ foiafkka rd;a ú he' msfha10 fidajdka ù' Tyq in| fiiq isÜorefjda iqmkia
fofkla zTyq meúð jQyZ hkq wid bism;ka f.dia oele nqÿka flf¾ nK wid tys NslaLqNdjfhka
meúð je rd;a jQy' fufia f,dalfhys nqÿka we;=¿ je rd;ka tlaieg fofkl= ksmka l,ays nqÿyq jia
jeie mjrd —uyfKks" okjq ießirkakg t<fnj' fofofkla tl uÕska fkd hj' .sh .sh ;kays Oï
foij' i;ajev idyj˜hs iÕ=ka iegfokd ta a ;ekg kÕd hjd ;=uQyq Wrefj,a okjq jvkdyq w;r uÕe
lmqjk Wkays fl<kdg .sh rcl=urejka ;siafokd yg Oï foid fidajdka fio.eñ wk.eñ fldg
tys NslaLqNdjfhka meúð § ießirKqjg kÕd hjd Wrefj,a okjq t<U ;=ka oyia mkaishfidf<dia
fm<yrla olajd ;jqia oyia msßjr ,o Wrefj,aliqí .hdliqí kÈliqï kï ;=kaudy ;jqikaf.a ÿ,o
ì|e tys NslaLqNdjfhka meúð § .hdiSifhys jeve ys| wdÈ;a;mßhdhiq;ka foid rd;a fldg f.Ke ta
rd;a iÕ=ka iyila fokd msßjrd' ìïir uyrcyg ÿka ms<sKfhka ñfokq i|yd rc.yd kqjr
wìfhiays hájk Whka jeäfhda'
tl,ays rc nqÿka jeä mßÈ Whkam,a,d w;ska wid fodf<dia kqyqjla11 nuqKka yd
.ym;ska yd msßjrd wjqÿ ;re msßjr ,o mqkai|la fihska iÕmsßia msßjrd ijKla >k nqÿriska
È,sfhñka jev yqka nqÿka oele ila,l=fKka úis;r = e m;=,a oele iy msßjßka tl;amiays ysks12 ta msßia
we;eï flfkla —lsï fyda@ uyuyK Wrefj,a lianka14 ksid nUirjia fifrhs15 fyda@
13

Wrefj,aliafnda uyuyKq ksid nUirjia fifr;s fyd@˜hs is;+yq' nqÿyq Tjqkaf.a woyia oek —lian"
okhka is;e l=l=ia yr˜hs jodf<da' tl,ays Wrefj,aliqn uyf;ryq yqkiafkka keÕS nqÿka je|e —nqÿyq
ug .=rey' uï nqÿkaf.a ijqfhñ˜hs wyiays ;,hla muK ;ekg keÕS ÿuÿud È,sÈ,S fydañka ys¢ñka
isáñka ilauka flfrñka w;=reOka fjñka wyiska neie nqÿka md je|e ;uka ijqmrÈ yÕjd"
fojkjge wyiays fo;,hla muK ;ekg keÕS" ;=kajkjge ;=ka;,hla muK ;ekg keÕS"
i;rjkjge i;r;,hla muK ;ekg keÕS" miajkjge mia;,hla muK ;ekg keÕS" ijkjge
i;,hla muK ;ekg keÕS" i;ajkjge i;a;,hla muK ;ekg keÕS" ÿud È,S fyjeys|ehsge ilauka
fldg w;=reOka meñK fm<yr olajd wyiska nei —nqÿyq udf.a .=rey' uï nqÿkaf.a ijqfhñ˜hs nqÿka
md je| tl;amia je yqky a q' tl,ays uq¿msßia jeisfhda ta fm<yr oel —wfydaæ nqÿyq uydkqNdj we;shõy'
tn÷ ÿ,oa f.Ke zrd;añZhs jefgk Wrefj,aliafnda o mjd ÿ,oa ì|e nqÿka úiska ouk ,oy˜hs nqÿkaf.a
.=k jeKQyq' nqÿyq —uqyq oeka u;= oeuQfhï fkd fjñ' w;S;fhys ÿ oeuqfhï˜hs Tjqka ñhq¨ kqjr wx.d;s
kï rcla je .=K kï kqjglayq lrd t<ne —fuf,da ke; mrf,da ke;s' lï ke;s' lïm, ke;eZhs
ÿ,oa f.K jefgk l,ays ;uka nU je1 bisfjiska wjqÿ Oï foid ÿ,oa nqka mßÈ olajñka
uydkdroliaim cd;lh foid isjqiia jod<y' tl,ays ìïir uyrc tfldf<diakqyqjla2 fokd yd
iuÕ fidajdka ú h' tla kqyqjla2 je| irK .sfhda3' rc nqÿka flfrys ys| ;udf.a miaukfod<la
msreKq fia lshd irK f.dia fig ojig mjrd yqkiafkka keÕs nqÿka je|e meol=Kq fldg kqjr
.sfha4 w¨fhys nqÿka ÿÜ kqÿÜ wgf<dia fl<la rc.yd jeisfhda5 nqÿka olakg Woh ue kqjßka kslu a e
hájk Whka .sfhda ;=k. a jq uÕ fkdfmdfydkq ú he' ish¨ hájk Whka ñksik q a úiska w;=re ke;s ú
he' uyckfhda ;ukaf.a weia miqfrka nqÿkaf.a rEuqyqÿ msyskd mrf;r fkd oelale fy;a' fufia
fo;siajr ,l=fKka ieÿï ,o wiQ jH[ackfhka È,sfhk nqÿka n| n,k uyck w;=re ke;s je
Whke ÿ uÕe ÿ yeiS .ejiS isá l,ays tla meúð flfkl=kqÿ kslafukakg uÕ wjir fkd ù' tl,ays
ilafoõrc nqÿka iÕ=ka iqkan;a jk ìfhka hym;a ufKjq fjila ujd f.K nqÿka fmrg6 nei isg
fojdkqNdjfhka wjir fldg f.K nqÿkaf.a .=K jKd hi.S lshñka fmrg j .sfha' uyckfhda
Tyqf.a rEisß oele —wms fu jeks orejl= hïlf,l kqÿgq úÍïy' fï fl fia jQ orefhla7 hs lSyq'
tl,ays foõ rc ;ud nqÿkaf.a fufylre mßÈ lS he' nqÿyq ilafoõ rcyq wjir fldg ÿka uÕ ms<Smeoe
uyK oyi msßjrd rc.y kqjrg jkay'
rc nqÿmdfudla uyiÕkg oka § —jykafia" uu ;=Kq rejka úkd jdi lrkakg
fkdyelaflñ' fõf,a jqj ueke he' fkd fõf,a jqj uekE ue he' nqÿka lrd tf<fUñ hs' hájk

1' nUf,dj' 2' kqyqfhla' 3' .sfha' 4' .sfhda-yeu' 5' fl<la ñksiaiq' 6' fmruÕg' 7' oeßfhla' 8' yer' 9'
uq' fifkye;a;ka'

Non Commercial Distribution. 11


Whka b;d ue ÿ/' fï udf.a fj<ajk Whka fkd o ÿ/' fkd o wdikak he' hk tk l,g iqj he'
nqÿkg fï fikiak ksis he' udf.a fï Whka ms<. s kafka uekeje˜hs rkafld;=refhka u,ska .¢ka
jeiqkq ñ‚ jka mykaÈh f.K fõ¿jk Whka fokqfha nqÿka w;e Èhe T;' nqÿka Whka ms<. s ;a ú.ie
—nqÿiiafkys uq,a nge˜hs uyfmdf<da .=.=f<a' oUÈj f;f,ys fõ¿jk Whka ;nd fmdf<da .=.=rejd .;a
wksla fjfyfrla ke;s' ,laÈje uyfjfyr ;nd fmdf<da .=.=rejd .;a wksla fjfyfrla ke;s' nqÿyq
fõ¿jk Whka ms<sf.Ke rcyg wkqfujqks fldg yqkiafkka keÕS iÕ=ka msßjrd fõ¿jk Whka
jeäfhda' tl,ays ießhq;a uq.,ka fofok foishmKia fofkl=ka f.K nqÿka lrd t<U
tysNslaLqNdjfhka meúð je iymsßjßka rd;a je w.ijq;ka m;a jQy'
fufia nqÿka fõ¿jk Whkays i;ajev idyñka jik l,ays iqfodjqka uyrcfkda —
umq;kqfjda nqÿ je Oïila mj;ajd rc.yd ksid fõ¿jk Whkays fjfi;s˜ hkq wid tla weue;a;layq
oyila mqreIhka msßjrd rc.yd kqjr f.dia —iqfodjqka uyrcdfkda f;dm olaleáhyhs" umq;kqjka
f.Ke wj uekeje˜hs kÕd hjQyq' fya —b;d uekeje˜hs iqfodjqka uyrcdkkaf.a f;mq,a uq÷fkka
ms<sf.K oyila mqreIhka msßjrd jyd u iegfhdcqka uÕ f.jd f.dia nqÿka msßia ueo jevys| Oï
foik fõ,dfhys fjfyrg jeo —rcqf.a yiqka oeka ;nïy˜hs msßia wka;fha isg nqÿka flf¾ nK
wid iymsßjßka rd;a je fkd neKe nqÿka flf¾ úiS' rcdfkda tu kshdfhka wksla wgjfrlays oyia
mqreIhka msßjr § weue;a;ka wgfokl=ka hjQy' Tyq yeufok rd;a je meúð je fkd neK nqÿka
flfrys ue jqiQyq' rcdfkda yiakl=ÿ we/8 lshk flkl=ka fkd ,Èka —tf;la fokd flfrys ug
iekeye;a;ka9 ke;af;ka ug yiakl=ÿ wer fkd lSyq' ud lSjdla lrkafkla ljr fyd@˜hs ish¨ rcn,
n,kqfjda ;ukaf.a yeu ld¾h idOk" we;=<;a" úiajia we;s" mq;kqjka yd tlojia Wmka"
je,sfl<sfhys mgka f.K Tjqka yd mqreÿ in| ld¿odhs kï weue;a;layq oel Tyq le|jdf.k —
umq;kqjka oelaleá j kj weue;a;l= § kj oyila mqreIhka hùñhs' tfll=ÿ1 weúÿ yiakl=ÿ fkd lS
he2' Èúfhys ksh; ke;s' ud Èú we;s ú.i umq;kqjka we/ ud olajkakg ksiafiys o@˜ lSy' —uyrc"
uu meúð jkakg wjir ,efnu kï" ksiafiñ˜hs lS he' —f;da meúð je fyda fkd meúð je fyda
umq;kqjka we/ ud olaj˜hs3 lSy' fya —b;d uekeje˜hs rcdkkaf.a yiqka f.K rc.y kqjr f.dia
nqÿka Oï foik fõf,ys msßia wka;fha isg nK wid iy msßjßka rd;a je tys NslaLqNdfjhka meúð
ù'
Tyq i;g;a ojila .shl,e udÈkaÈk mqrfmdfyda ojia —ysuka l,a bl=;af;a he'
ji;al,a m;af;a he' fmdf<da;, ;s;Kfhka .ejiS .;af;a he' jk,eõ4 iqmsmsfha he' jvkg
ksisl,e˜hs is;d5 nqÿka lrd t<ne ieg.hlska nqÿka l=, kqjr tf<ìh ukd mßÈ lshd .uka jeKQyq'
tl,ays nqoayq —lsu" Woh" ñhqreirfhka .uka jKys fkd@˜hs jodf<da' ti|e uyf;ryq —jykafia" uqU
mshdfkda iqfodjqka uyrcdfkda uqU oelaleáhy˜hs lSyq' —uekj" Woh" kEhkag ix.%y lfrñ'
ìlaiÕkg ie< lrj˜hs jodf<da' —uekej" jykafia˜hs f.dia iÕkg ie< l<y' iÕkq wjqÿ nqÿka
msßjerEyq' nqÿyq wÕ=u.O forg jeis l=,orejka oi oyila fokd yd lsUq,aj;a jeis oi oyila fokd
yd fufia úis oyila rd;a iÕ=ka msßjrd yia.K msßjr ,o yiarcl= fihska rc.y kqjßka kslu a e
ztla ojilg tla fhdckla neúka6 rc.yd kqjßka iegfhdcqka lsUq,aj;a kqjrg fhdcqka fhdcfkys
fjfy/ fjfiñka fouilska .sh uekejeZhs kslu a k
q qyq'
uyf;ryq znqÿka kslauqkq mßÈ rcyg ie< l< uekejeZhs wyiska f.dia rcf.hs md<
jqyq' rcdfkda uyf;reka oel i;=gq je uydrcy,la u;af;a jvdys÷jd ;ukg hq;= fldg ;=nQ kka7
rifndcfkka mh mqrd ÿkayq' uyf;ryq yqkia lSfhka —nqÿka lrd f.dia j<|ïy˜hs lSyq' —nqÿyq fldys
he mq;kqfjks@˜hs lSfhka —úis oyila iÕ=ka msßjrd f;dm olakg kslua qkdy˜hs lSyq' rcdfkda i;=gq
je' —f;ma j<|j' umq;kqjka fukqjr tk;eka olajd fudìka n;a f.K jvj˜hs lSyq' uyfryq
.súiaiy' rcdfkda uyf;reka j<|jd mh .|iqkafkka W<dmshd W;=ï fndcfkka mqrd —nqÿkg foj˜hs
uyf;reka w;e ;=nQyq' uyf;ryq yeufokd olakd fia ue mh wyig úysoe ;=uqyq o wyig keÕS n;a
we/ nqÿka w;e ;=nQyq' nqÿyq je<÷yq' taa kshdfhka uyf;ryq ojie ojie n;a f.K fh;s' nqÿyq
w;ruÕe mshuyrcdkkaf.a u n;a je<ªyq' uyf;ryq nqÿka n;a je<|jqyq' blaì;s f;ka ojie ojie —
nqÿyq fuf;la ;eka jeähy' fuf;la ;eka jeähy˜hs nqÿkaf.a .=K lshd ish¨ rcl=,ka nqÿka kqÿg o
nqÿka flfrys m%ido bmojQy' tfyhska Tjqkg nqÿyq l=, myojkakka flfrys w.;k;=re jodf<da'
ieyercyq nqÿka je<e;g jeä l,ays —wmf.a kE W;=ud olauy˜hs /ia je nqÿka jdi8
lrkakg ksis;ekla n,kakdyq ksf.%dO kï YdlH rcyqf.a Whk ruŒ fia oel ta iokakg fhdod
;=uQ .|u,a f.K fmruÕg hkakdyq m<uq je ijnr‚ ka ieÈ <orejka yd <oeßhka kÕd hjQyq'

1' uq' tl;=' 2' fkd lS yq' 3' olajd ,kakg ksiafiys od hs' 4' uq' <eí' 5' wu;d' 6' ne.ska' 7' kkakka' 8'
jyi' 9' l¿¨ foõ" l=¿,a foõ' 10' je£u h' 11' ud' 12' jekafoñ' 13' je|uehs rcdkka-yeu'

Non Commercial Distribution. 12


tlaì;s rcl=urejka yd rcl=ußhka yd kÕd hjQyq' Tjqka tlaì;s ;=uQyq f.dia .¢ka u,ska mqoñka nqÿka
f.K ksf.%dOdrduhg jevQyq' nqÿyq tys úis oyila iÕ=ka msßjrd mekajq nqÿ wiafkys jev yqkayq'
ieyercyq wNsudkfhka —isoaO;alu
= r wmg <oeß he' wm u,e' wm nEfk he' mS;e' uqkqnqfr he˜hs is;d
<ore <ore rcl=urekg —f;ms j|j' wems f;dm msámie ys÷ïy˜hs lSyq' Tjqka tfia yqkl a ,ays nqÿyq
Tjqkaf.a woyia oeke —ud kEfhda fkd j¢;s' Ti" fudjqka je|ejqj uekje˜hs i;rjk OEka iujeoe
yqkiafkka keÕS Tjqka ysie mshmia ´kjqka fihska wyig keÕS ish,aiß s ßka Èhl| .skls | úysoñka
ijKla ria úrñka huduy fm<yr oelajQyq' mshuyrcdfkda ta whsis uyfm<yr oele —jykafia" uu
f;dm Wmka ojia l¿fojq,a9 kï uy;jqid j|kg t<jqjkaf.a md fmr<S Tyq uq÷fka msysá fia oele
f;dm jykafia jekafoñ' fya udf.a m<uqjk je|u he10 jmauÕ=,a ojia oUrelamhe isßhyka u;=fhys
m,la ne| jevyqkakdyq oele oUfihÿ fkd fmfr<k fia oel jekafoï u he' fya fojk je|u h'
oeka fï11 fkdÿgqúÍ fm<yr oele j¢ñ12' fï udf.a ;=kajk je|eue˜hs ^lSy&' rcdkka13 je¢l,ays
nqÿka fkd je|e isákg ksis tl rfcl=ÿ fkd ù h' yeu foku je¢fhda' fufia nqÿyq kEhka j|jd
f.Ke wyiska neiE mekajq wiafka jevyqkayq' nqÿka jevyqka l,ays kEhkaf.a iud.u uqÿka meñ‚ he'
yeufok tlÕhska je yqkakdye' tl,ays uyfï keÕS fmdl=rejehs jg' ta jeiafiys —f;fuïy˜1hs
is;=jka fjr Èhìf|l=ÿ fkd fyhs' t wisß fm<yr ÿgq rcyq úiaum;a jQy'q nqÿyq —oeka u;= fkd fjhs'
udf.a kEiud.ufhys fmdl=rejehs jgqfha2 w;S;fhys ÿ jg˜hs fji;=reod jod<y' ta Oïfoiqka wid
yeufok ue yqkiafkka keÕS je|e kqjr .shy' tla rfcla fyda rc weue;af;la fyda wksla ojig
mejrE flfkl=ÿ fkd jQyq'
nqÿka wksla ojia úis oyila iÕ=ka msßjrd lsUq,aj;a kqjr isÕkakg jeähy' fmruÕg
f.dia md .;a flfkla fyda mejrE flfkla fyda fkd o jQyq' nqÿyq t<sm;e jevisg —fmr nqÿyq
l=¨kqj/ lsfia msvq iqrEy3 fyda@ f.ms<sfj< ye/ biqre ckkaf.a f.g t<ôhy fyda@ fkdfyd;a
imokaieß iqrEy fyd˜hs n,kqfjda f.ms<sfj< mshd tla nqÿ flfkl=ÿ fkd jeä fia oel —oeka uhsÿ
t u jxYh /lal uekeje' wkd.;fhys udf.a iõfjda ud wkq je yslafukakdyq imokaießj;a mqrKq
fjks˜ fl<j/ f.ys mgka f.K isÕñka jä;s' —wm ysñ isoaO;a l=ur ms~q fif¾ ,˜hs fonquq ;=kanu q q
wd§ mydys isysue÷re jjr fldg n,k ckfhda oelafuys ue jHdjg jQy'
hfYdaOrd foaù jkdys —ysñhd ms;a fu ue kqjr rejkaßh wrd foõmsßia n÷ uymsßia
msßjrd yeis/ oeka uq~q je lyj;a ye|e fmfrje mdln,la f.Ke wyr isÕd ,' fya ´yg fydî fyda@
fkd fydî fyd@˜hs isysue÷rE újr fldg n,kakS nqÿka kkaúis;=re meyefhka È,sfhk isrereriska
kqj/ uyfõ nnq¿jñka jHdum%Ndfjys4 .e,S isá wiq wkqjH[ackfhka nn,k fo;siajr ,l=fKka
ieÿï ,o rEmldh we;shjqka Wmud ke;s nqÿisßka fjdrckka oele ysi mgka f.K m;=,a olajd
kriS.d kï wg.hlska nqÿka jKd iqfodjqka uyrcdkka lrd f.dia —f;dm mq;kqfjda w;=refõ neie
isÕ;s˜hs lsj' uyrcdfkda ìhm;a je i¿j y¢ñka fjf,ú je f.dia nqÿka fmrg je isge —jykafia"
ug ,Êcd l=ug lrj@ l=ula i|yd isÕj@ ud fu iÕkg n;a fkd Èh fy;shs .;a;dj˜@hs lS h' —
uyrc" fï wmf.a jxY pdß;% he5hs jod<y' —jykafia" f;dmf.a uydiïu; jxYfhys tl rfcl=ÿ
isÕ=fha fkd fj˜hs lSyq' —uyrc" fya f;dmf.a jxY he' wmf.a jQ l, nqoaOjxY he' yeu nqoayq ue isÕd
jegqky˜hs w;=refjhe isg .d:djla jod<y' ta .d:dj wid fidajdka jqyq' fojk .d:dj wid fio.eñ
jQjdyq' uyoïm,aod wid wk.eñ jqyq' ñhkl,e fiai;a hg isßhyka u;af;a fyje ry;a jQyq' rcdfkda
fio.eñ jQjdyq nqÿka w;ska md f.K úis oyila iÕ=ka yd nqÿka myhg jvd isks÷ ñhqre n;a ÿkayq'
n;a j<|d Wka l,ays i;<sia oyila k¿fjda nqÿka jekaody'
hfYdOrdfoaú jkdys —nqÿka j|kg tj˜hs lSfhka —ienúka uu .=Kj;a ùï kï" Tyq
ue ud lrd t;s' tl,e ue j¢ñ˜hs fkd .shd' nqÿyq mshuyrcdkka ,jd mh f.kajd f.K w.w.iõjka
yd iuÕ wehf.a isßhyka .ng t<U —weh ris fia j|kd l,ays fkd j<lkafka h˜hs jodrd mekajq
wiafkys jevyqkayq' foù fjf,ú je f.dia f.dmaui w;a ,d6 f.K mdmsg ysia ;nd jkjkd je,eme
ßis fia jekao' rcdfkda weh nqÿka flfrys ikd nqyquka we;s mßÈ lshkakdyq —jykafia" u ÿ f;dm
zlyj;a ykayZ hkq wid lyj;a yk' f;dm ztlfõf,a j<|;sZ7 hkq wid tla fõf,a j<|hs' f;dm
uy;a iïm;la mSnõ oeke uy;a iïm;a msj' zuyhyka mSyZ hkq wid uyhyka mshd mgqyef|le fydù'
f;dm u,a.|úf,jqka fkdm,|kd nõ oeke u,a.|úf,jqka y<' ;ud kEhka flfrys zwemS wems
miajgïyZhs yiqka ÿkal,e tla rclayq ¥ lsfhys fkd .súiais' u ¥ fufia .=Kj;e˜hs lSyq' —uyrc"
oeka f;dm úiska rlakd ,oaÈh fufia jefgkq lsis fm<yfrla fkd fjhs' fm/ lsisflkl=ka úiska
fkd rlakd ,oa§ fkdmsßmeiqkq kqjKe ¥ ;ud8 /lale˜hs jodrd ika9ls÷reod fodi weh jiajd
yqkiafkka keÕS jeäfhda'

1' f;ffuuqj' 2' jgqfha hs' 3' uq' ierEy' 4' rYaum%jdyfhys" we;eï' 5' jxYh' 6' w,ajd-we;eï' 7' je<|kq'
je<|kq' 8' kqjk ÿka ud' 9' i|'

Non Commercial Distribution. 13


fojkojia ;uka u¨ kkao l=uryqf.a ;k;=re uÕ=,a f.jokd uÕ,a fï ;=kauÕ=,g
iryk l,ays Tyqf.a f.g t<U mekajQ wiafkys jevys|e uÕ=,a jodrd Tyq meúð lgeá je mh w;e
kÕd ;nd yqkiafkka keÕS jevfhda'ckõl,K kï rcl=ußh nqÿka yd hk l=uryq oele —ysñhd ms;"
jyd tj˜hs lshd lr Èla fldg lj<sfhka neiqj' fy o nqÿkg —mh .kaj" jykafia h˜hs lshkag
fkdfmdfydi;a jQfha nqÿka yd ue fjfyrg .sfha' nqÿyq Tyq fkd leu;s fia meúð lrjQyq' fufia
lsUq,j
a ;a kqjr f.dia ;=kj
a k ojia kkao l=uryq meúð l<y'
i;ajk ojia hfYdOrdfoù ;ud mq;= rd,a l=uryq l=urnr‚ ka iod fï —úis oyila
uyK.K msßjrK ,o" rkajka W;=ï rE we;s" uynUyq fihska È,sfhk" uyK ;d msfha he' Tyqf.a
uydksê i;frla we;s' Tyq kslaue .sh ;eka mgka f.K ta fkd olauy' Tyq lrd f.dia odhdo b,ajd
.Kehs1¦ mshka .e;s fofhla kï" mq;=ka .e;s fõ oe@˜hs kÕd hjQ he' l=ur nqÿka lrd f.dia —uqyq
umshdky˜ hk fifkfyka i;=gqis;a we;sfha —uyK" ;df.a fijk iqj h˜hs <|fnd<| nia fnfKhs'
nqÿyq j<|d wkqfufjks fldg yqkiafkka keÕS jeähy' l=ur o odhdo b,ajñka nqÿka yd u .sfha'
nqÿyq orejd2 fkd kej;+y' mßckfhda o nqÿka yd hkakyq kj;ajkakg fkdfmdfydi;a jQyq' fufia
fya nqÿka ud iuÕ wrï .sfha' ti| nqÿyq —fï msh wh;a Ok b,ajhs' fudyqg iir jeis3 lrK Ok
fkd ÿk uekeje' fud fndauef~ys4 ,;a i;ajeoEreï wÍOk ÿk uekeje' f,djq;=rd odhdofhys fudyq
ysñ l< uekeje˜hs ießhq;a5 uyf;reka le|jd —fudyq meúð lrj˜hs jod<y' rdyq, l=uryq meúð
lf<da'
Tjqka meúÈ jQ l,ays iqfodjqka uyrcdkkag n,j;a ÿla Wmk' wêjdikd lrkag
fkdfmdfydi;a jQjdyq nqÿka lrd t<ne —ujqmshka fkd wkqo;a orejka meúð fkd lrjkag jrhla ug
jodrKq uekj" jykafia˜hs lSy' nqÿyq Tjqkag ta jrh ÿkay' w,af,a6 ojia nqÿka rcf.hs j<|d jevyqka
l,ays rcdfkda —jykafia" uï f;dm mOkays fhd. lrK l,ays tla foõÿjl7 wjqÿ zuyrc" ; ms;a
fuf<aZhs lS l,ays" zums;a nqÿ j ñi fkd ñfha˜hs foaõÿj lSjd fkd yeoySñ˜hs lSyq' nqÿyq —uyrc" f;ms
oeka lSfia yoyj@ fmr z;ms;a fuf<a˜hs weg wer mEl,ays ÿ fkd yeojqj˜hs jodrd uyOïm,aod foiQy'
foiqka wjikays rcdfkda wk.eñm, mila fldf<da' fufihska nqÿyq mshdkka ;=kauÕ muqKj q d
iÕmsßia msßjrd lsUq,aj;ska kslaue rc.yd kqjr f.dia iS;jkfhys jeve jqiQy'
tl,ays ieje;a kqjr wfkajvq uyisgq mkaishhla .e,ska nvq .kajd f.K rc.yd kqjr
;ud in| isÜyq f.g t<Ue tys isg nqÿka Wmka nõ oeke ? fndfyda fõf,ys u foúhka y< fodßka
kslu
a e nqÿka lrd t<ue nK wid fidajdka je wfkla ojia nqÿmdfudla iÕkg uyoka § nqÿka ieje;a
kqjr jvkg .súiajd f.K w;ruÕ mkaid<sia fhdckla ;kays ,laI ,laI jiod fhdcfkys
fhdcfkys uyfjfyr lrjd ieje;a kqjr f.dia fc;8 kï rcl=uryqf.a Whk uiqiq,iska wf;dg
wgf<dia fl<lska úls‚ f.K ta ruŒ Whka ueoe nqÿkg .|ls<s lrjd" ta jgd fiiq fikiqka
lrjd" mjqre fodrgq fhdod" ?jgka ojdjgka ilauka9 msß fmdl=Kq lrjd wgf<dia fl<la Ok úiod
ufkdru fldg fjfyr lrjd" nqÿka lrd hù'
nqÿyq uyiÕ=ka msßjrd rc.yd kqjßka kslu a wkqlu% fhka ieje;a kqjr jeähy' uyisÜ
fjfyruyka irid nqÿka foajrï fjfyr jvkd ojia mq;= ijnr‚ ka iod tfihska u ieÈ
mkaih
s hla orejka § nqÿka fmruÕg hù h' ore iymsßjßka miameyefhka È,sfhk mkaishhla oo
f.K nqÿkg fmrg ù he' Tjqka miamia uydiqNød kï pq,iqNød kï fo isÜ¥yq ijnr‚ ka ieÈ
mkaih
s hla l=ußhka yd iuÕ mqkal,i f.K kslauk q dy' Tjqka miamia isÜ¥ ijnr‚ ka ie§ tfihska
ue ieÿkq mkaihs hla wÕkka yd iuÕ mqkm a eK3 f.K kslauqkdyq' fldfid,a rcyq ¥ iuka l=uß
mkaih
s hla r:msßjßka u,a .| f.K kslauk q dy' yeufodg u miq j uyisÜ oyj¨ yd ms<S ye| ;ud
fihska u oyj¨ yka mkaishhla isgqka yd iuÕ .|u,a f.K nqÿka lrd .sfha' nqÿyq fï Wmdil msßia
fmrg fldg uy iÕ=ka msßjrd ijKla >kriska oikqfoi nnq¿jñka wk;a wmßfia nqÿ isßka11
fjdfrdcñka fojqrï fjfyr jkayq' tl,ays isÜ nqÿmdfudla iÕkg fjfyr Èk' nqÿyq wkqfufjks
l<y' isÜ wfkla wgf<dia fl<la Ok úiod fjfyruyka lrù'
fufihska nqÿyq ;uka mqßioïudidrÓ jk neúka Oïila mj;afkys mgka f.K
wfklR`êm%d;syd¾hfhka yd foikd ú,difhka yd uyK ÿ¿, nuqKq .eyeú ieyerc wE wfkaish
oyia i;=ka i;kays ÿ,oa ì|e oud wuduy ksjka muqKqjñka f.dia wfkajvq uyisÜyq iQmKia fl<la
Ok úiod lrK ,ÿ foõrï fufy/ yeu nqÿka jQiQ;kays wudri jyk mqkai|la fihska
úfkalu= qÿjk mqnqÿjñka jev jqiQy'
zmrika;dkoukZ kï ;=kajk mßÉfþoh ksñ'

1' f.fKjhs' 2' orejdkka' 3' jeä' 4' fndaue~ ys|' 5' ie/hq;a' 6' wfkla' 7' ÿjla'

Non Commercial Distribution. 14


4' mßÉfþoh
Wmd,s oukh
fufia nqÿyq foõrï fjfyr oyï wudjyf¾ jiajñka jev jikqfjda ;=kaf,dõys
ießierE Wmd,s .ym;sys wE isÜkqÿ l+goka; wE nuqKkqÿ wcdi;a wE rckqÿ wÕ=,ua ,a wE fidrekqÿ
iNsh wE mßj%dclhkqÿ iÉpl wE kqjg orejkqÿ mdÀlmq;% wE o.ïnrhkqÿ iÉpnoaO wE cá,hkqÿ
ndjßl wE ;jqikqÿ YdlH1NslaIq wE uyKkqÿ kkafodmkkao wE kdrcqkqÿ kd,d.sßys wE uydkd.hkqÿ
wd,jl wE hlaIhkqÿ rdyq wE wiqrhkqÿ ilafoõ rcyq wE foúhkqÿ nl wE nUqkqÿ lud wuduy ksjka
meñ‚ jQyq'
fuys Wmd,s .ym;sys oeuQ mßÈ lsfia h@ h;a(- tla iufhlays nqÿyq ñ‚ ljo fmfrú
.|e;=ka n÷ r;amjq,a fmfrú uydkqNdj iÕmsßia msßjrd foajrñka kslaue .ï kshï.ï kqjr okjq
u,u~q¨ .,aj,a ijKla >k nqÿriays l=uÿq jñka2 okjq ießirñka f.dia u.Org kd,kaod kï kqjr
ksid mdjdßl kï isÜyqf.a wU Whkays jev fjfi;s' tl,ays ks.KaGkd;mq;% kï ksjg uy;a
kqjgmsßia msßjrd kd,kaodfhys fjfihs' Wyqf.a §¾>;jiaù kï kqjfgla kd,kaodfhys j<|d
mdjdßl kï wU jkhg nqÿka lrd t<U idóÑ fldg wjir f.K tl;amia j yqkafka he' yqkakdyg
nqÿyq —lsh." ;miaúh" ks.KaGkd;mq;% mõlï lsÍug lsys lula olaj˜hs jod<y' —f.dhqïf.d;=j"
zleue" leueZhs fkd olajhs' zo~ he" o~ he" ñie˜hs3 lS he' ti|e nqÿyq kqjgqkaf.a iufhka
mq¿jqiakdyq —fya mõlï lsÍug lsys o~hla olaj@˜hs jod<y' —ldhoKav h" jd.a oKav h" ufkdoKav
h hk ;=ka oKavhla olaj˜hs lS' tys m<uq4 oKavph kqjgyq wÑ;a;l fldg olaj;a' lsfia he@ h;a(- —
iq<Õ yuk l,e w;= if,hs' Èh ief,hs' tys is;a ke;s' tfihska u ldhoKav ÿ wÑ;a;l fjhs' hï
fia iq<Õ yuk l,e l,am;a wd§yq y~;a u h' Èh y~d u h' tys is;a ke;s' tfihska jd.aoKavh;a
wÑ;a;l fj˜hs fh;a' fufia fï oKav`ph wÑ;a;l fldg olaj;s' is;a jQ l, ufkdoKav fldg
olaj;a'
ri|e nqÿyq Wyqf.a f;mq,a isáúhá j —lsh.' ;miaúh" ldhoKav wfkflla u h fyda@
jd.aoKav wfkflla u h fyda@ ufkdoKav wfkflla u h fyda@˜hs jodf<da' —f.dhqïf.d;=j"
ldhoKav wfkflla u h' jd.aoKav wfkflla u h' ufkd oKav wfkflla u h˜hs lS' —fï
;=kaoKavhka flfrys mõlï lsÍug ks.KaGkd;mq;$ ljr oKavh uyd idjoH fldg olaj@˜hs
jodf<da' —f.dhïf.d;=j" ldhoKav uyd idjoH fldg olaj˜hs lS' —ldhoKavhfhys ;miaúh@˜hs
jod<y' —ldhoKavh fhó f.dhqïf.d;=j˜hs lS h' fufia nqÿyq ;=kah,la Tyq fï l:d jia;=je
msysÜjQy' nqÿyq fufia l=ug l<dy@ h;a(- —fï l:d jia;=j f.K f.dia fï ;duf.a i:ryq
uykqjgyg lshhs' tu msßie yqka Wmd,suyisÜ ta wid ug jdodfrdmKhg ths' uï Tyq mq¿jq;a mek
úicñ' fya meyeoe ;=ka h,la irKfhhs' tlaì;s isjqiia foiñ' ta foiafkka fidajdka fjhs' wkakg
jev i|yd he ud mereï msrEfha5hs olakd nqÿyq ;=kah,la Tyq l:d jia;=j msysÜjQyq'
tl,ays kqjg —f.dhqïf.d;=j" mõlï lsÍug lsys o~hla olajys˜hs lS he' —;miaúh"
;:d.; zo~" o~eZhs fkd olajhs' zlEu' lEuZh" ñi˜hs5 jod<y' ti|e kqjg nqÿkaf.a iufhka
mq¿jqiafka —f.dhqïf.d;=j" mõlï lsÍug lsys lula olajys˜hs lS h' —;miaúh" uï zldh l¾u h"
jdlal¾u h" uk#l¾u hZ hk ;=kl a ula olajñ˜hs jodf<da'
iefnúka fuys ;%súOldhÿYapß; zldhl¾uZ kï fjhs' p;=¾úO jd.aÿYapß; zjdlal¾uZ
kï fjhs' ;%ús Oufkd ÿYapß; zuk#l¾uZ kï fjhs' ldhpdrfhys meje;s fp;kd ldhl¾u he'
ú.apdrfhys meje;s fp;kd jdlal¾u he'ufkdpdrfhys meje;s fp;kd uk#l¾u hs' l=ug fp;kd
zl¾uZ kï ù h@ h;a(- fp;kd uq,a fldg we;af;a he zl¾uZ' thska lsh;a' fuys wl=i,g meñK
zldhl¾u jdlal¾u uy;eZhs lshkafka fkd l,lsfrhs' l=i,g meñKe zuk#l¾u uy;eZhs lshkafka
fkd l,lsfrhs' lsfia h@ h;a(- mia wk;=rlïys ujqka urKq wdÈ i;rlï lhska lefrhs' ksrh lmla
ojia miakd ix>fNol¾u jd.ajdrfhka lefrhs' fufia wl=i,g meñKe ldhl¾u jdlal¾u uy;ehs
lshkafka fkd l,lsfrKq kï fjhs' tl OHdkfp;kdfhla72 iqjdiq oyila lma iq.Simq j<|jhs'2 tl
ud¾. fp;kdfhla1 yeu wl=i,a kid rd;a flfrhs' fufia l=i,g meñKe uk#l¾u uy;ehs
lshkafka fkd l,lsfrKq kï fõ' fu;eke nqÿyq wl=i,g meñKe uk#l¾uh uydidjoH fldg
olajkakdyq ksh; ñiÈÜy i|yd jodr;a' thska jod<y(- —kdyx NslaLfj w[a[x tlOïuïms
iukqmiaidñ tjx uydidjÊcx" h:hsox NslaLfj ñÉPdÈÀ ñÉPdÈÜÀ mrdueks NslaLfj jÊcdkS˜hs'

1' id;s' 2' l=uqgqjñka' 3' oKavh oKavh hs ñi' 4' m<uqjk' 5' ud nqÿ jQfha ' 6' leu leuhla ñi h hs'
2' fp;kdfjka' 2' j<|;s' 3' .ym;syq' 4' Tng weoe' 5' msn" îu'

Non Commercial Distribution. 15


tl,ays kqjg lshkakg lsis wfkflla fkd oele nqÿka .;a uÕ f.K —lsu"
f.dhqïf.d;=j" ldhl¾u wfkflla u he fyda@ jdlal¾u wfkflla u he fyda@ uk#l¾u wfkflla
u he fyda@˜hs lS h' —;miaúh" ldhl¾u wfkflla u he' jdlal¾u wfkflla u he' uk#l¾u
wfkflla u he˜hs jodf<da' —fï ;=kal¾uhka flfrys mõ lï lsÍug ljr l¾u uydidjoH fldg
olajys@˜hs lS h'—uk#l¾uh uydidjoH fldg olajñ˜hs jodf<da' —uk#l¾uhfhys f.dhqïf.;=j@˜hs lS
h' —uk#l¾uh fhñ' ;miaúh˜hs jod<y' —uk#l¾uh fhys f.dhqïf.d;=j@˜hs lS h' —uk#l¾uh fhñ'
;mia úh˜hs jodf<da' fufihska §¾>;miaù nqÿka fï l:djia;=je ;=kah,la msysÜjd yqkiafkka keÕS
ks.KaGkd;mq;h % d lrd .sfha'
fya uy;a kqjg msßia msßjrd yqkafka Wmd,s .ym;s ÿ# ;udf.a nd,lf,dKldr kï
.fulska wh w< ñksik a g —tj" wm i:ryq olakg hïy˜hs msßia msßjrd ks.KaGkd;mq;%hd lrd f.dia
je|e tl;amia je yqkafka hs' ti|e ks.KaGkd;mq;% §¾>;miaù wdjyq oel —fldhg f.dia wdys@˜hs
ms<sú;' fya —uyK f.dhqïyq lrd f.dia wdñ˜hs lS he' —Wmka l:d lSue@˜hs lSfhka nqÿka yd ;ud yd
l< ;dla l:d yeu lS h' tl,ays ks.KaGkd;mq;% §¾>;miaúyg idOqldr § —i:ryqf.a iiak o;af;ys
kï f;da h' ,dul jQ ufkdoKavh uy;a jq ldhoKavh yd iu jkafka fkd fjhs' mõlï lsÍug
ldhoKavh ue uydidjoH h' jd.aoKav ufkdoKav tfia jkafka fkd fj˜hs lS'
tl,ays Wmd,s .ym;s §¾>;miaúyg Tyq fia u idOq ldr § ks.KaGkd;mq;%hdyg —
jykai" uu fï l:d jia;=je uyK f.dhqïyqyg jdodfrdmKh lrkag fhñ' hï fia n, we;s
mqreIfhla Èla f,dï we;s t¿jlayq f,dau f.K fudng Tng ,d4 wdl¾IK mßl¾IK iumßl¾IK
flf¾ o" tfihska ue uyK f.dhqïyqf.a jdofhka jdo fldg l:dud¾.fhka fodia olajd fudng
Tng fkd hd § wdl¾IK mßl¾IK iïmßl¾IK flfrñ' hï fia iqrdOq¾;fhla ry mryk
ugq¨liai foúháfh lig yrKd i|yd folK f.K weoe lsìisks fldg msUe5 mshd o" Wvql=re
fldg msUe5 mshd o" mqkmqkd .id mshd o" tfihska u uï uyK f.dhqïyq yd jdofhka jdo fldg
wjOqkk ks¾Oqkk ksIafMdgk flfrñ' hï fia n, we;s ñksiaiq iKms<s lrKq i|yd iKjeyeß
f.K ñá ñá fldg ne|e Èfhys .,d ;nd ú,slaie .shl,e ;=kajk ojia t ;=nQ ;ekg weUq,ayUq ry
we WmlrK f.K f.dia ol=K;amie mqjrejla ;nd uj;amie mqjrejla ;nd fmrg mqjrejla ;nd
fl<jr w;a ,d yer f.K tlah,la ol=K;e mqjßfhys meye/ tla h,la uj;e mqjßfhys meye/ tla
h,la fmrg mqjßfhys meye/ lkakdyq fndkakdyq iK fodjqkafl<ss fl<soa o" uu o iKfodjqka fl<s
fl<kd ñksiqka fihska uyK f.dhqïyq yd jdo fl<shla fl<e mdñ' hï fia rcqf.a we;a iKfodjqka
fl<s fl<kd ñksik q a oel .eUqre ohg jeoe fidçka Èh f.K tla h,la l=Ue tje tla h,la msge
tje tla h,la ol=K;a mie tje tla h,la uj;amie tje tla h,la l<fõ w;=f¾ tje fl<s o"
tfihska u uu o uyK f.dhqïyq yd jdofhka jdofldg iKfodjqka fl<s fl<kd we;layq fihska
fudng Tng ,d wdl¾IK mßl¾K iïmßl¾IK flfrñ˜hs lS he'
tl,ays ks.KaGkd;mq;% —uyisg" uyK f.dhqïyq yd jdohg uu fkd ksiafiñ'
§¾>;miaú fyda ksiaie' f;da ksiafiys˜hs lS he' tl,ays §¾>;miaú ks.KaGkd; mq;%hyg —jykafia"
Wmd,s uyisÜyq uyK f.dhqïyq yd jdohg hkq ug fkd ßiqfka h' fya udhdù he' wkqkaf.a iõjka
wdj¾;kh fldg .kakd udhdjla okak˜S hs lS he' ti| ks.KaGkd;mq;% z;miaúh" Wmd,s uyisÜ uyK
f.dhqïyqf.a ijq jkakg fkd ksiaie' uyK f.dhqï Wmd,s uyisÜyqf.a ijq jkakg ksiaie' f;da hd"
uyisܘhs lS he' fufia ;=kah,la §¾>;miaú lsh;=ÿ Wmd,s uyisÜ l=ug kÕd hj hs@ h;a(-
ks.KaGkd;mq;% nqÿka yd tla kqjr ksid jia;=ÿ nqÿka kqÿgqúÍ' hfula znqÿñZ hk ms<sK flf<a ù kï"
t ms<sK fkd mshd fya nqÿka olakg fkd ksii a e' thska fï nqÿka kqÿgqúÍ jk neúka nqÿkaf.a
o¾Ykiïm;=ÿ ffkh¾hd‚ l l:d ÿ fkd okafkka isÜyq nqÿka lrd hkakg wjir wjir wjir Èk'
§¾>;miaú jkdys l,ska l,e nqÿka lrd t<Ue isge ys|e mek mq¿jqiais' fya nqÿkaf.a o¾Ykiïm;=ÿ
l:d ffkh¾hd‚ l mßÈ ÿ okak's thska fya —fï isÜ b;d kqjK we;af;a he' uyK f.dhqïyq lrd
f.dia oelafuys ÿ myoaÈ' ffkh¾hd‚ l l:dfhys ÿ myoaÈ' tfia jkakd yd jgd ,d wm lrd fkd
joaȘhs ;=kah,la fkd .sh ukd fia lS he'
tl,ays Wmd,s .ym;s ks.KaGkd;mq;%hdf.a f;mq,a —b;d uekej" jykafi˜hs ms<sf.K
yqkiafkka keÕS je|e meol=Kq fldg mdjdßl kï wU jkhg f.dia nqÿka lrd t<Ue je|" tl;amia
je yqkafka hs' nqÿka ÿgql,e u mykakdyq o j¢;a u he' fkd mykakdyq ÿ fndfyda fia j¢;a u he'
j|kdyq ljr lrefKke@ fndfyda fia j¢;a u he' j|kdyq ljr lrefKke@ h;a(- nqÿyq b;d W;=ï
l=f,ys Wmkakdy' .sysf.hs jikqfjda1o jekao hq;=jy' thska j¢;a' fu isÜ jQ l,e mykafkka ue je|e
oelafuka nqÿka flf¾ m%ido flf<a' fufia nqÿka je|e tl;amia je yqka Wmd,s uyisÜ —jykafia"

1' jijkqjka úiska' 2' WmoaÈhs' 3' ukiai;H' 4' ykays§'

Non Commercial Distribution. 16


§¾>;miaù fuhg wd h fyd@˜hs lS he' —wd h" uyisܘhs jodf<da' —Wyq yd Wmka l:dfhla yd we;
fyd@˜hs lS he' —we;" uyisܘhs jodf<da —l=uk l:dfhla fyd@˜hs lS he nqÿyq Wyq yd Wmka l:d ;dla
jodf<da'
ti| Wmd,s uyisÜ §¾>;miaùyg idOqldr § —i:ryqf.a iiak o;af;a kï fya h'
,dul jQ ufkdaoKavh uy;a jQ ldhoKavh yd iu jkafka fkd fjhs' mõ lsÍug ldhoKavh ue
uydidjoH he' jd.aoKav ufkdoKav tfia jkafka fkd fj˜hs lS' nqÿyq —bÈka" uyisg" f;da/fil
ys¢jq lKqjla fihska fkd fi,aù ieneje msysgd isgfkhs ù kï" ;d yd l:d lrïy˜hs jodf<da' —
jykafia" uï ienej msysgd isáñ' jodrKq uekeje˜hs lS' —lsh." uyisg" fï f,dalfhys isys,aÈh fkd
f.K yqKqÈh j<| lrK kqjfgla n,j;a f,vla je isys,a Èh fkd ,Èka fuf<a ù kï"
ks.KaGkd;mq;% Wyq fldhs WmÈ;shs2 fh@˜hs jodf<ay' jykafi" ukiaila;3 kï foúflfkla we;s'
Tjqka flf¾ WmoaÈ" ukiays ne¢ fuf<ka yd he˜hs lS he'
Tyq isys,a Èh j<| fkd lrKq l=ug h@ h;a(- kqjgyq zÈfhys Èú we;Z hk is;ska isys,a
Èh fkd .ka;s' tys zl=vd Èhì÷ l=vdmKqjyZ fh;s' zuy;a Èhì÷ uy;a mKqjyZ fh;s' fufia zmKqjyZ
hk is;ska isys,a Èh j<| fkdlrKq jyg mS;a;Êjrfhla we;s' ´yg yqKqÈh fndkq fyda w;amd fodafka
fyda mßfIl lrKq fyda fkd ßisfhhs' frd.h n,j;a fjhs' isys,a Èh jqj uekej' thska frd.h
ikaysf|a3 fu jkdys yqKqÈh u j<| flfrhs' t fkd ,ol,e ldäÈh j<| flfrhs' is;ska jQ l,
isys,a meka ìháoa fjhs' j<| lgáoa fjhs' thska Tjqf.a ufkdoKavh tys ue ìf|hs' fia —ldhoKav
jd.aoKav rlañ˜hs —uï isys,ameka ìháfhñ'˜ —ug isys,ameka foj˜hs lshkag fkd ksiaie' Tyq fufia
rlakd ,o ldhoKav jd.aoKavfhda pq;sh fyda ms<i
s | fyda wrkakg fkd yelaldy' ufkdoKavh jkdys
nqkafkÿ pq;soa ms<sie÷oa wrd u h' fufia ÿ¾j, jk neúka ldhoKav jd.aoKavfhda ,dulhy'
ufkdoKavh ue n,j;a fõ' uy;a fõ' fufia Wmd,s .ym;sys —nqka ufkdoKav we;s kqjg ukiaila;
kï foúhka flfrys WmoaȘhs lSl,e —uyisg" isys t<jd lshd' ;d zldhoKav uy;eZhs m<uq lS ni yd
oeka zufkdoKav uy;eZhs miq j lshk nia yd >á; fkd fj˜hs jodf<da'
fu isÜ nKkle,e ue is;S(- —uQ¾ÉPd jYfhka ix{d ke;a;dyg i;shl=ÿ wiaimiia
fkd mj;a;s' is; we;s ;dla l,e zu<yZhs fkd lshe yelal' hï lf,lska Tjqka is; fkd mj;afka ù
kï" tl,e zTyq u<y' yer ojd mshjZ fh;s' ldhoKav ksÍy h' ks¾jHdmdr h' jd.aoKavhoa tf;la u
h' Tjqkaf.a pq;soa ms<sie÷oa is;ska u fjhs' fu fihskÿq ufkdoKav u uy;e' ì£oa pq;soa ms<sie÷oa fok
nejeks wmf.a uykqjgyqf.a l:d wffkh¾hd‚ l h˜hs i,ld nqÿkaf.a úis;=re mekúicqka weishá
j —tfia o fyd;a" jykafi" ldhoKavh u uydidjoH h˜hs lS'
ti|e nqoayq wfkla ldrKhla olajkakdyq —uyisg"fï f,dlfhys kqjfgla f;fï
i;=ka fkd urhs' fkd o urjhs' iudoka fkd o flfrhs' fidrlï fkd flfrhs¦ fkd o lrjhs'
iudoka fkd o flfrhs' fndre fkd lshhs¦ fkd o lshjhs' iudoka fkd o flfrhs' mialï.=K wkqNj
fkd flfrhs' fkd o lrjhs' iudoka fkd o flfrhs' isys,a Èh u<o~q rK,d yl=re leì,s mKqjy
fhhs' fya welafukafka fndfyda mKqjka ñßld urhs' Wyqg ks.KaGkd;mq;% lskï úmdlhla olaj@˜hs
jod,y' —fp;kd ke;af;ka uydidjoH fldg fkd olaj˜hs lS h'—bÈkaa fp;kd we;a kï ljr
fldgie tje olaj@˜hs jodf<da' —ufkd oKavfhys tje olaj˜hs lS h' —uyisg" uyisg" isys t<jd lshd'
;d m<uq lS nia yd oeka miq j lshk nia yd >á; fkd fj˜hs jodf<da' fu isÜ nKkl,e ue is;S(- —
wmf.a uykqjg fp;kd ke;s lï w,amidjoH fldg fp;kd we;s lï uydidjoH fldg olajd
fp;kdjg zufkdoKaË h fhhs' Tyqf.a l:d wffkh¾hd‚ l h'1 fudjqkaf.a l:d ffkh¾hd‚ l
h˜hs is;d je,sÿ nqÿkaf.a úis;=re m%Yak jHdlrK2 weishá j fkd wkqo;a'
ti|e nqoayq wfkla ldrKhla olajkakdyq —uyisg" fï kd,kaod kï kqj/ fndfyda
we;=ka wiqka ñksiqka úiska .yk he' bÈka mqreIfhla l+vqjla f.K wjqÿ zfï kd,kaodfhys hï ;dla
i;ayq weoao" Tjqka tl myßka urd uia/ila fldg mshñ˜hs lshkafka ù kï" fya lrkakg ksiai
fyd@˜hs jod<y' —jykafia" mqreIfhda oifofkl=ÿ úis ;sia y;<sia mKia fofkl=ÿ thg fkd ksiaiy'
tl mqreIfhla kï l=ug ksis oe@˜hs lS he' —lsh." uyisg" fï f,dlfhys Rçu;a uyfKla fyda
nuqfKla fyda wjqÿ oeyeje fï zkd,kaodj tljge Niau lrñ3hs lSfha ù kï" fya th lrkakg ksiai
fyd@hs jod<y' —jykafia" fu jeks oi kd,kaodjl=ÿ úis ;sia i;<sia mKia kd,kaodjl=ÿ tljg
Niau fldgmshkakg ksiaie' tl kd,kaodfhla kï Wyqg lsfula oe˜hs lS h'—uyisg" uyisg" isys
t<jd lshd' ;d m<uq lS nia yd oeka miq j lshk nia yd >á; fkd fj˜hs jod<y' fï isÜ nKk
l,e ue is;S(- —ldhm%fhd.fhys ñksiaiq mKia fofkl=ÿ kd,kaodj tl uia/ila lrkakg fkd

1' wffk¾hd‚ l h hs is;d' 2' m%ikak úis;=re jHdlrK' 3' fldg mshñhs lshkafka' 4' fya' 5'
f,dlfha' 6' ;jqika' 7' l=ïNmqrx-md,s' 8' .e,shdfuka' 9' kqjr fidNskS'

Non Commercial Distribution. 17


ksiaiy' Rç we;s tfll=ÿ jkdys tljg oeyeje y¿ lrkakg ksiai' wm uykqjgyqf.a l:d
wffkh¾‚ l h' nqÿka l:d ffkh¾hd‚ l h˜hs i,ld je,s ÿ nqÿkaf.a úis;=re m%;sNdk oelaleá j
fkd wkqo;a'
ti| nqÿyq wfkla ldrKhla olajkakdyq —uyisg" oKavldrKH" ld,sx.drKH"
fuoaOHdrKH" ud;dx.drKH j, jQ mßÈ yd weiQúÍ oe@˜hs jod<y' —weiQúÍñ" jykafia"˜ lS h' —ta
a .a oeyeú,ska j,a ú he hkq weiSñ˜hs lS' tys4 jkdys
lsfulska j,a ú h hkq weiS oe@˜hs jod<y' —RIskf
rcqka RIskag l< wmldr oele oeyeú foúhka úiska Tjqkaf.a rg kik ,o f,dalfhda5 jQ l,e —
RIsys oeyeje keiQy˜hs .;ayq f,dlhka .;a mßoaog fldg fï jdodfrdmKh lrK ,oa'
tys oKavldrKHh j,a jQ mßÈ lsfia h@ h;a(- irNx. fndêi;ajhkaf.a ;jqia msßia
w;s úmq,Ndjhg .sh l,ays fndai;dkka w;ejehs i;a ;jqika flfrys lsijÉP kï ;jqiamdk
flfkla úúla; j jdi lgeá j ;jqia6 .Kka mshd f.dodjÍ fydaf;frys .sj¿ q jkfhka kslua e
l,sÕ=rg oKavls kï rÿf.a l=ïNj;S7 kï kqjrla ksid Whkays fjfi;s' Tjqkg fiakdm;s Wmia:dk
flf¾' tl,ays tkqjr .‚ ldjla r:hg keÕS mkaih s la ud.uqka msßjrd kqjr fydnjñka weúoaÈ
uyckfhda weh n,n,d msßjrd f.K weúÈ;s' ñksik q af.a .e<shdfhka8 uyfõ fkd fmdfydhs' rc
isysue÷frys isg n,kqfha weh oele —fyda ljr h˜ hs ms<sú;' —uyrc f;dmf.a k.rfidNskS9h˜hs lSyq'
fya B¾IHdfhka —lsu kqjr weh úiska fydì o@ f;fï ;ud úiska u fydì oe@˜hs wehg Woyia j
;k;=re yrjd.;' fyda Tjqfkdjqka yd iiÕ10 fldg ;uyg jy,a jkqjka fidh fidhd weúÿkS11 tla
ojila rcqf.a Whkg jeo ilauka fl<j/ wd,ïnk M,lfhys je;s/ myKi,jg yqka ;jqiamdKka
oele —fu ;jqia ls,sge' myhska fkd .;af;a he' Wvqoe<sfhka uqjh jeiqfKa h' háoe<sfhka ,ueäh
jeiqfka he' folsis,af,ys flfy È.' uu tla oehla i|yd weúÿfkï oeka ld,lKa‚ hlayq ÈÜñ' Èh
f.fKõ" ud weia fodakg h˜hs Èh oeyeá f.kajdf.K oeyeá lld ;jqiamdKka fj/ msç mSä fldg
fl< mshd oeyegq o<u~q¨ uqÿfkys nyd,d uqÿfkys Èh tje —ud úiska ld,lKa‚ ys ÿgq weia fodakd
,o' mõ mqjyk ,oe˜hs lshd .shd'
tojia rc weh i|yka fldg —k.rfidNskS fldys h@˜hs ms<súi —fu ue kqj/ h˜ hkq
wid —wef.a ;k;=re wehg u fokafka h˜hs foù' fyda ;ud fmr l< ms‚ ka ,o ;k;=re —;jqiamdKka
isß/ fl< T;af;ka ,oafoa h1˜hs is;+' thska lsysm ojila .shl,e rc fmfrú nuqKdf.a ;k;=re .;'
fya k.rfidNskh lrd f.dia —fid÷r" f;da l=ula fldg2 ;k;=re ms<, s ÿ oe@˜hs ms<sú;a —nuqKd"
wfkla l< ukd oefhla we;af;a fkd fjhs' rc Whkays l+gcá,fhla we;s' fya ld,lKa‚ fhl'
Tyqf.a YÍrfhys fl< Tjd3 tfia jkakd yd ;k;=re ,efn˜hs lsj' —b;d uekeje˜ hs thg nuqKq
f.dia weh l< ;dla oeh fldg .sfha' rc tojia Tjq4 i|yka fldg —nuqKq fldys h@˜ ms<súie —fu u
kqj/ h˜ hkq wid —wm úiska fkd msßlaid lrK ,o' Wyqf.a ;k;=re Wyqg u foj˜ hs foù' fy o
;ud fmr l< ms‚ ka ,oa ;k;=re —;jqiamdKka isß/ fl< T;af;ka ,oafoa h˜hs is;S'
thska lSm ojila .sh l,e rcqf.a mi,aokjq l=m; s úh' rc —mi,aokjq ikays÷jñ˜hs
isjqrÕ fikÕ f.K kslañk' fmfrú nuqKq f.dia rcq fmrg ch lshd isge —uyrc" f;ma ch
leue;shjq5oe˜hs lS h' —tfia h' nuqKe˜ hs lS he' —tfia jqj fyd;a rcWhkays l+gcá,fhla we;s' fya
ld,lKa‚ fhl" Tyq YÍrfha fl< Tj˜ hs lS h' rc Tyq lshuka f.K6 Whkg jeoe .‚ ldj
úiskqÿ fmfrú nuqKd úiskqÿ l< ;dla oE fldg wef;djqrkgoa —fï l+gcá,hdf.a YÍrfhys fl<
Tj˜hs fh§ h' wef;djqreÿ7 wef;djqrka rlakdyq ÿ tfia u fldf<da' tlaì;s rc Whka fodrÜfhys
rlj,a .kajd —ud yd tk ;dla fokd ;jqid isß/ fl< tje8 ñie fkd hd fokafka he˜hs fh§'
tl,ays n,ldh ÿ yeu fufy;eka jeiafida ÿ t u kshdfhka ;jqiamdKka uq÷fkys fl< ÿ uqjfoú Èh
ÿ T;ayq' fl<ska yd oeyeáka isrere uqjy ù'
fiakdm;s miq j tmj;a wid —udf.a mskafl;a i.mqrg rejkayska9 N.j;a ia:ryg .yg
fldf<da ,˜ hs llshk yoj;a we;s je láka iqiqï úysÿjñka jyd Whka f.dia fl<ska yd oeyeáka
uqjy j yqka ;jqima dKka oele leimg .<d ye|f.K fow;ska oeyegq md fldg mshd kÕdys÷jd Èh
f.kajd f.Ke kyjd fjr fnfy;a .,ajd10 isjoq e.¢ka W<d ishï q i¿fjka msie fmrg we¢,s ne|
isge —jykafia" ñksiqka l< oe fkd fhfohs' Tjqkg lsfula fjhs fyd@˜hs ms<ú
s ;a' tl,ays ;jqiamdfkda
—fiakdêm;sh' foúfhda ;=Kla j nqkay' we;eï flfkla zrÿ ue11 kiïyZhs fh;s' we;eï flfkla
rÿf.a msßia yd iuÕ kiïyZhs fh;s' we;eï flfkla zrÿf.a rg yeu12 kiïyZhs fh;S˜ ^lshd& ;=uy Q q
u| fldmhl=oa fkd fldg f,djg fi;a i|yd Wmdhla olajkakdyq —jrfola kï fkd fõ" leujQ
;ekska u;af;a¦ fi;a u fj˜ hs lSyq'

1' ,Èñ' 2' fldg.' 3' tj' 4' Wyq' 5' leu;sjd' 6' widf.K' 7' wef;dafrdao' 8' fkd tj' 9' uq' ysKq' 10'
.,ajd foj" .,ajdf.K foj' 11' uq' rÿj' 12' rg yd' 13' je/oa'

Non Commercial Distribution. 18


fiakdm;s kh ,Èka rcq lrd f.dia —uyrc" f;dm ksjro uy;a bÿy we;s
;jqiamdKkag jrokjqka úiska neß lfula lrK ,o" foúfhda f;dmg oeyeúhdyq ,' leujQ l,e fi;a
fjhs' rg fkd kij' ;jqiamdKka luj˜hs lS he' rc z;uyg l< fodia oele tfia lshhs' uu Tyq fkd
lujñ˜hs lS he' fiakdm;s ;=kah,la wheoe rcq fkd .súiafika —uyrc" uu ;jqiamdKkaf.a n, oksñ'
Tyq uqijd fkd lsh;s' fkd oeyeúhye' fu o i;=ka flfrys l=¿‚ ka lsh;s' Tjqka ljuZhs lS l,e —
fkd lujñ˜hs lSfhka —Ti" uyrc" fifkú;eka wfklla yg fojj' uï f;dmf.a wKila
mj;akd;ekays fkdfjfiñ˜hs lShe' —f;da rishkq q ;eklg hd' uï ug fiakdm;shlayq ,efnñ˜hs lS h'
tl,ays fiakdm;s ;jqiamdKka lrd f.dia je|e —jykafia" l=ula flfrhs fyd@˜ hs lS h' —fiakdm;sh"
hï flfkla ;d lSjd flfroao" Tjqka yeufokd f.K Ok f.Ke ú,| f.Ke irla f.Ke
i;aojfilska we;=<; rdcHiSudfhka msg;a je hd' foúfhda b;d ue oeyeúhy' tldka;fhka rg
ki;s˜hs lSy' fiakdm;s tfihska u kslau .sfha' rc fhñka u Y;%eu:k fldg f.dia ch l|jqfrys
ys|e ieÈ kqjr jke'
tl,ays foúfhda m<uq jeis jeiajQyq' uydckfhda —l+gcá,hyg jrÿ13 ;eka mgka
f.Ke wm uyrcyg jev ú he' úch fldg wd ojia ue jeis jg˜hs i;=gq jQy' foúfhda je,s ÿ iuka
u,ajeis jeiajQy' uydckfhda b;d u i;=gq jQyq' tlaì;s l=ÿuiqjeis jeiajQy' tlaì;s lyjqKq jeis
jeiajQy' tlaì;s rejka wnrK jeis jeiajQy' uyckfhda i;anquqmyhe i;ajk uyf,ys o isáhdyq nei
Èj wnrK m,|kd yq —l+gcá,hd fj/ fl< mS;eka mgka f.K wm uyrcyg jev ú he' ßmqúch
flf<a' kqjr jka ojia u jeis jg' tlaì;s iuka u,ajeis jg' uiqjeis jg' lyjqKq jeis jg rejka
wnrK jeis jg˜hs i;=Ü j nKkakdyq rcq l< mj wkqfuúhy' tl,ays foúfhda ishï q Odrd we;s
È,sfhk i;ajeis jeiajQy' uyckfhda ie;ajeiafika mqjrefhys ;nd fldgk1 uia fihska iqka iqka j
.shy' tlaì;s ÿï ke;s o, ke;s leye,u,a iqÿiq wÕ=rejeis jeiajQy' tlaì;s l=<drf.a id r;a l<
f,dfydms~q fihska È,sfhk myKjeis jeiajQy' tlaì;s we;=¿ñge2 fkd isÜkd muK ishqï .sks jka
je,sjeis jiajd fmf<dúka wiQy;la ;eka mqrdmSyq' t rcqf.a úð;fhys lsijÉP kï ;jqiamdKka yd
fiakdm;sys yd ujq3 mqiakd rdu kï fjfK| orejl= yd fï ;=kafok Èú ,oayq'
t rcqf.a mõlïys fkd iyd fiiq ;sßika.;she i;akg meka we;s ;ekays meka ke;s ù
he' ;K we;s ;ekays ;k fkd ù he' Tyq —meka fldys he fyda@ ;K fldys he fyd@ hs fidhñka
f.dia i;aojiska we;=,; u rdcHiSudfhka msg;a jQyq' thska lSy( irNx.fndaêi;ajfhda(--
—lsix ys jÉPx wjlsßh oKavls
WÉýkakuQf,d icfkd irÜfGd"
l=lla =,kdfu ksrhïys jÉp;s
;iai Mq,sx.d ksm;ka;s ldfh˜hs
fuhska oKavldrKHh j,a jq mßÈ o; hq;='
ld,sx.drKHh j,a jQ mßÈ lsfia h@ h;a(- l,sÕ=rg kd<slSr kï rclayq rc lrK
l,ays ysïúfhys mkaishhla ;jqfida n%yaupdÍ je w÷kaÈúiï c<u~q¨ j,al,Or4 je jk uq,M, j<|d
jikakdyq fndfyda ojila .shl,e ¨Kq weUq,a fijqkd i|yd ñksiqka jik ;ekg wjqÿ wkql%ufhka
l,sÕ=rg kd<slSr rcqf.a kqjrg meñK mdisjqre f.K ye| fmfrj c<u~q¨ ne| w÷kaÈúiï tlia
fldg nyd,d meúð fjig fydnkd Wmiuisß olajñka wyr i|yd kqjr jkayq' ñksiaiq nqoafOda;amdo
ke;s l,ays ;jqia meúðhka oele meyeo ys¢kd ;eka ixúOdk fldg w;ska NslaIdNdck f.K jvd
ys÷jd wyr ;ka lrjd ÿkayq' ;jqfida n;a j<|d ys| wkqfufjks l<y' ñksiaiq nK wid i;=g je —
Nj;ayq fldhg jä;s@˜ mq¿jq;ayq' —iem;eklg hïy˜hs lSy' —jykafia" neyer fkd jvj' rc Whkays
jij' wema n;a ld f.dia nK wiïN˜hs lSy' ;jqfida .súie Whka .shy' kqjrjeiafida n;a ld iqÿms<S
ye|e W;=rei¿ tlia fldg —nK wiïy˜hs /ia j Whka fh;a'
tl,ays rc myhe Wvquyf,ys isáfha Tjqka hkqjka oel —fudyq fldhg fh;s@ fudjqka
flfrys kgk .hk jhk ñksiaiq yd weoaoe˜hs ms<súi —ke;s" uyrc" fudyq ;jqika flfrys nK
wikakg Whka fh;s˜ hkq wid —Ui" uu o fhñ' ud yd iuÕ hkafka h˜hs hjd lshù h' kqjr
jeiafida —wmf.a rc ieoeye ke;af;a he' is,aj;a .=Kj;=ka flfrys fkd mykafka he' ÿYaYS, he'
;jqfida OeñÜy' fkd OeñÜ rc OeñÜ fj˜hs i;=g jQyq' rc kslaue Tjqka msßjrd Whka f.dia ;jqika
yd ms<si:r fldg tl;amia j yqkafka h' ;jqfida rc oel mßl:d lrkakg ksis ;jqilayq rcyg nK
lshkq l<y'

1' lmk' 2' msgq' 3' Tjqka' 4' j,al,dOr' 5' fkdßish'

Non Commercial Distribution. 19


;jqia msßia n,d miaÿis,l
a ïys wdÈkj yd mkais,y
a s wkqiia yd lshkqfha —m‚ jd fkd
lg hq;af;a h' whskdoka fkd .; hq;af;a h' ñiyir fkd isßh5 hq;af;a h' uqijd fkd lsh hq;af;a h'
ry fkd ìh hq;af;a h' m‚ jd ks?ysoa ;sßikafhdkaysoa fm%;úIfhysoa wiqrldfhysoa ms<si| fohs'
whskdoka wd§yqoa tf;la u h' m‚ jd flf<a ksrhe Wmeo wfka jd oyia iqjyia ksrhe meiS
i;rwmdfhys fjfyiS ñksiamh s g wdfha ù kï iïm;a fkd j<|d kj fhdafkys u ñfhhs' whskdoka
.;af;a È<s÷ fjhs' ñiyir fiúfha i;=rka we;s fjhs' uqijd lSfha wN+;fhka wj{d6 lrKq ,efnhs'
ry mQfha Wkaudo we;s fj˜hs miaÿis,l
a ïys wd§kj oelaù'
rc ieoe ke;af;a he' ÿYaYS, he' ÿYaYS,hyg YS,l:d lKe hyq,a fok l,a jeks fjhs'
thska rc —uï fudjqka i.kañ hs wdfhñ' fudyq ud wd ;eka mgka f.K Túce msßiaueo f;mq,a
flfr;s' fudjqkg l< ukd oe okañ˜hs is;d nK iuyr l< l,e —fig udf.a f.ys j<|kakg
jvfka h˜hs lshd .sfha' f.dia fojk ojia uy;a uy;a ie<s f.kajd f.K tys wY=Ñ mqrjd fla,am;ska
uqj jid n|jd ;kays ;kays ;eíù1he u,a,jhka le|jd f.K —f;ms leimg .<d ye| uq.=re f.Ke
isg l+g;dmihka myhska niakd l,e flf<ka fn,iq,a ys‚ ysi isg jgdmshd ysi uqÕ=frka meyer
l/ w;a ,d f.K ysKe fy<d mshj˜hs fhÈ he ys‚ mduq¿ lel=¿n,a,ka n|jd isáù' ;jqfidaoa —fig
rcf.ys j<|kakg .sh uekj' rcf.a kï idixl h' iNh h' meúðhka úiska ifodrg yuq jQ
iwruqfKys ixhu we;s úh hq;af;a h' ÿgq ÿgq wruqfKys ksñ;a; fkd .; hq;af;a h˜hs Tjqfkdjqkga
2
wjjdo fldg fõ,d n,d ;jqia msßlr Ord NslaIdNdck f.K ms<sfj<ska rc f.g kex.y'
rc Tjqka uy,g keÕs nj oek ie<s3 uqjúg nka fla,am;a uqoj mS h' ÿ.| jd ;jqika
kdidfha my< ysiauq,a jeuy hk muK ms<sl=,a ù h' uy;jqia ro ne,S h' rc4 —fuys f;dm lk mu
lj' f.K hk muK f.K hj' f;dmg fï ksii a e' Bfha uï f;dm i.kañ hs .sfhñ' f;mS ud Túc
msßiaueo nqKqj5 fï f;dmg ksis fNdck he'1 j<|j˜hs uy;jqidyg ¨úka wiQÑ f.K t<ú h' uy
;jqia —ê.aæ ê.aææ˜hs .ryñka miqmiafika ng' —f;ms fuf;lska hdá6 fkd jj˜hs flf<ka fn,iq,a
ys‚ ysi Tjdmshd u,a,jhkg bÕs flf<a' u,a,jfhda uq.=frka ysia m<d meyer f.K l/ w,a,d ysKe
fy<dmSy' tla flfkl=oa ysKe isákg fkd yels j jefgñka f.dia ysK uq,e yqkqy' yqkqyqkqjka
m%pKav n,af,da —mgka mgka˜ hk wkqlrK we;s fldg is|e ì|e ldmSy' Tjqka flfrka hfula keÕS
m,d fha o" fy o f.dia ì|e ;=nQ j<e fyhs' tysÈoa lSkn,af,da7 Tyq ÿ ¨yqne| f.dia l;a u h'
fufia trc is,aj;a .=Kj;a mkaih s hla ;jqika tl ojiska u Èú .e<ù' tlaì;s
foúfhda Wyqf.a rge fmr fihska u kjúO j¾Id jeiajQyq' Tyqf.a rg ieg fhdokla ;eka Wi wiQ y;a
je,sf;f<ka ms<sika ù' thska lSy' irNx.fndaêi;ajfhda(-
—fhd i[a[f; mínðf; wj[aphS
Oïux NKkaf; iufK wÿifl"
;x kd<slSrx iqkLd mr;a:
ix.ïu Ldoka;s úMkaoudkx˜hs
fufihska ld,sx.drKHh j,a jQ mßÈ o; hq;='
fuxHdrKHh j,a jQ mßÈ lsfia h@ h;a(- w;S;fhys nrKeia kqj/ i;<sia fl<la Ok
fl<la Ok we;s isglayqf.a ÈÜGux.,sld kï tl u ÿjla jqj' hym;' meyem;' rEm;' fyda
rEmiïm;a;Ska l=,iïm;a;Ska fNd.iïm;a;Ska iïmkak nj neúka fndfyda fokd úiska m;k ,ÿ'
hfula hfula weh leue;s fõ8 o" ´ Tyq oel Tyqf.a ckaufhys fyda w;amd wdÈhe fyda fodia olajd —
Wyq flfrys ljqre fjfi;s@ Tyq9 fkrmshj˜hs fkrmshjd —fufia jQjlayq Èáñ' Èh f.fKj - weia
fodakg h˜ hs Èh f.kajd f.K weia fodù' thska fyda ÈÜGux.,sld kï jqj' uq, kï w;=reoka ù'
fyda tla ojila .Õe Èhe fl<kg hdá je f;dg iojd fndfyda lkfndk oe .e,a mqrd iryjd f.K
fndfyda .|u,aÿï wdÈ f.K ms<sika hdkdjlg10 keÕS kE fkdkE mßckhka msßjrd f.ka kslauk q q'
tl,ays wm uyi;a l¾umrjY je ief~d,a l=f,ys Wmeo msÜ kqjr iïf.fll
fjfi;s' Tyqyg ud;x. kï kfula ù he' fya fidf<dia yeúßÈ l,ays lsis ldßhla i|yd we;=¿
kqjrg jeoaoeá jQfha tla ks,m
a sh,a,la w;e ne| tla wf;lska meila f.K tla wf;lska >Kagdjla
f.K —my jj' ie~f,lañ˜hs okajkq i|yd jhñka hg;a is;ska ÿgqÿgq jka j¢ñka6 kqjr jk' tl,ays
ÈÜGux.,sld >Kagd fhys y~ wid cjksld w;=frka n,kakS Tyq ÿßka tkakyq oel —fï ljr@˜ hs
ms<súie zie~f,lZ hkq wid —wems lskï wl=i,hla l<ïy' fyda@ fï ljr mdmhlayqf.a úmdlh fyda@
ud kiakd lf,la jkafka fjhs' msßisÿ jkakg hkq fhï ie~,layq Èáñ˜hs isßre fjjq,ajd .ryd

1' ;eínù' 2' Or j' 3' ie<' 4' uy;jqikag rc-yeu' 5' ìKqj'

Non Commercial Distribution. 20


fl< mshd oeiakg —jyd Èh f.fKj' ie~,layq ÿÜ wei ÿ kï lS jqjh ÿ foúh uekeje˜hs foje
r:h kj;df.K yeu oe f.g § hjd f.dia mdhg kex.'
ryfid~ wd§yqoa wehf.a mßckfhdaoa —ief~d,ayq ksid ryuia.|u,a wd§ j<| lrKq
fkd ,ÿïy' Tyq .; uekeje˜hs f.dia ksjro ud;dx. mKaä;hd ;¾ck flfrñka flfyfhys1 f.K
ìu meyer fy<dmshd ú¿ôka je,ñáka my‚ ka ;<d zu<yhsZ hs is;d mh2 f.K weoe li<f.dve
oudmshd .sfhda" uyi;a ikak3 ,Èka w;amd msßueo —fu ÿla ug4 oÜGux.,sldj ksid Wmkafka5h' bÈka
uï msßñfhlsu ùï kï" weh ug mdomßpdßld lrjï˜hs is;d fjjq,ñka weh6 f.g f.dia —
ÈÜGux.,sldj ,o fyd;a fu f;kska kefÕñ' fkd ,o" fuys u fyje ñfhñ˜ f.wÕKfhys fyd;s'
t iudys oUÈje —hulayf q .a .ífodr7 ie~f,la oeyeje fyje fuf<a ù kï" hï flfkla t .n8
fjfioao" Tyq yeu ief~d,a9 fj;s' f.ueoe fyjd fuf<a ù kï" f.jeiafida yeu fok ue ief~d,a9
fj;s' fod/ fyje fuf<a ù kï" fo tlaì;s f.ys10 we;af;da ief~d,a fj;s' f.wÕfKys fyje fuf<a
ù kï" fomhska i;a i;a f.a neúka ;=ÿia f.fll ñksiaiq ief~d,a fj;s˜ hk jHjia:dhs uyi;a
jkdys f.wÕKfhys fyd;af;a hs'
tl,ays isÜyqf.a mßckfhda —iajdñh" f.wÕKfha ief~df,la fyd;af;a h˜hs lSy' —
l=ug fyd;af;a foda fyd@hs f.dia ms<súi n,d fï uiai Tyqg § kÕd mshj˜hs hú he' ckfhda f.dia —
fï uiai f.K keÕS hd˜hs lSy' —uï uiaila ksid fyd;af;ï fkd fjñ' ÈÜGux.,sldj ksid
fyd;af;ñ˜hs lS h' —weh ljr jroe@˜hs lSyq' —ud ksrmrdOhyg weh .e;a;ka l< oe fkd olaj@ wE
,o" fyd;a;ekska kefÕñ' fkd ,o" fkd kefÕñ˜hs lS h' isÜ tmj;a wid ÿjf.a fodia nõ oek tla
lyjKqjla § hú h' —uu oeßh leue;af;ñ' lyjKq11 fkd leue;af;ñ˜hs lS h' isÜ ÿ isÜ¥ ÿ —wm
fifkye;s tl u ÿj' jxYh rlakg ksis wfkla orefhla12 we;af;a fkd fj˜hs ìhm;aj —hj'
orefjks" fkdmiiakd13 hfula Tyq uerEfha ù kï" wems yeufokfuda kiauy' Tyq rlaj˜hs jgd Tyg
rlj,a fojd yUq § hjQy' fya ths ÿ ms<sfLõ flf<a' fukshdfhka ojia h;a h;a fomiays i;a i;a f.ys
ñksiaiq14 keÕS —wemS f;dm ksid ief~d,a jkakg fkd yelalïy' wm fkd kij' oeßh § Tyq
fyd;a;ekska kÕd hj˜hs lSyq' Tyq l%ufhka ishhla § oyila § ,laIhla § hjqy' fya thsoa ms<sfLõ
flf<a'
fufia iojila .shl,e fomiays ;=ÿia f.ys ñksiia q /ia j —wm ief~d,a kqjqj uekej'
f;dm fkd leue;oa oeßh wems ´yg we/ fouy˜hs lSyq' ujqmsfhda fYdalm;a je ikak ke;s je f.dia
hykays .e, yqky' Tyq oeßhf.a isßhyka.ng jeoe oeßh ye/f.K iqmm s S leye,refllays u,aw;=
ì¢kjqka15 fihska wehf.a iõnrK .,jd ksfhka iSuka;16 olajd ief~d,a flfy ne| ks,ams<h s la
y|jd ks,amh
S e,a,la w;e ne| lKe ;=Uqmg m,|jd ;,am;a meila § fow;alr f.K myhska nyd we/
—;S ieñhd f.K hd˜hs uyi;ayg ÿkayq' ks,auyfk,a u,l=ÿ zb;d n/Zhs fkd m,|kd b;d ishu q e,s
oeß —kefÕj ysñ˜hs lshkakS —WÜGdys' idñ˜hs lsj' uyi;a —fï zWÜGdyZ kï fkd fjñ˜hs lS h' —je,s
l=ï fhï oe@˜hs lsj' —kefÕj' ysñ ud;x.h" lsh˜hs lS h17 weh tfia lSl,ays —;sf.a ñksiayq ud keÕS
ys÷kd muK Yla;s ke;s l<y' fow;alr f.K kÕd .Ke˜hs lS h' weh ;ud kÕd .kakdl,e
kefÕk jka je fmr<S ìue jeà .S —ÈÜGux.,sldj úiska kgñ' m<uq ud ;udf.a ñksiqka ,jd ;<jd
oeka f;dfuda ;<˜hs yeé h'
tl, w;a ,d kÕd ys÷jd —hïy" ysñ˜ hs lshkakS —.ÉPdu" idñ"˜hs lsj' uyi;a —
.ÉPfhda kï j,e fj;s fj;s18' uu ;S .e;a;ka úiska ;r fldg ;<dmshk ,oafoñ' mhska fkd hd
fyñ' msáka ud19 f.K hd˜hs lS he' fyda keó msgq § uyi;ayq ;ud msgg keÕsl, —fldhg f.K fhu
o@ ysñ"˜hs lsj' —msÜ kqjrg f.K hd˜hs lS he' fyda meÈfodr;=rg f.dia —ysñ" ;d jikafka fuys fõ
oe@˜hs lsj' —fï fld;efkla oe@hs lS he' —meÈfodr;=r he" ysñ˜hs lsj' —meÈfodr ;=frys ie~¨ka fkd
úish yelale˜hs lS h' fufia ;ud jik ;eka fkd lshd weh yeu fodr;=f¾ weúÿjdmS'20 fufia l=ug
flf<a@ h;a(- Njw.a olajd keÕs wef.a21 uka ì÷kd i|yd flf<a' uyckfhda —f;dm ;nd uef.a uka
ì÷kg ksis wfkla flfkla kï ke;s˜hs .=.=f<da' fyda me<fodr;=rg meñK —ysñ" ;d jikafka fuys
fõ oe@˜hs mq¿jq;' —fï fld;efkla oe@˜hs lSl,ays —me<fodr;=r h" ysñ˜hs lsj' —fufodßka kslau
iïf. n,ñka hd˜hs lS h' fyda thg f.dia —iïf.h ;d jik ;eka o@ ysñ˜hs lsj' —ud jik ;ek
h˜hs weh msáka neie iïf.g jks'

1' flfyfhka ysi' 2' md' 3' uq' ik' ikH' 4' ug jQfha' 5' ksid h' 6' wehf.a' 7' .ufodr' 8' .u' 9'
ie~e,a" ie~q,a' 10' uq' t.aì;s ^fo& f.ys' 11' lyjqka' 12' oeßhla' 13' fkdkikdj' 14' ñksia' 15'
nQkakjqka' 16' iSudka;' 17' ud;x. hhs lSh' 18' fjfi;s' 19' msg ys÷jd ud' 20' weúoaodms' 21' ñksiqkaf.a-
yeu'

Non Commercial Distribution. 21


tys i;lgla ojia1 jik uyfndai;dfkda wehf.a ckau fNo fkd fldg ojia hjd —
bÈka fï l=,¥ ud ksid uy;a hYia fkd ,ÿ kï" uï2 iQúis nqÿka w;ejeisfhñ3 fkd fjñ4' uE md
foú oh uq¿ oUÈj rckg wNsfIfldol l< uekje' .sysñksia je ta fkd m< lg yelal' meúð jqj
uekeje˜hs is;d —ÈtÜGuÜG,sldj" ud yqol,d l,e fufy fldákqÿ fkd fldákqÿ jefgkakg
ksiafiñ' oeka jQl, fkd5 yqol,d neúka fufy fkd fldg jefgkakg fkd ms<j s k' ud tk ;eka
olajd f;da Wlg,S fkd jd˜hs lshd f.dia jkhg jeo fidfydka msh,s fidhd y|kd fmdfrdaKd isjr
q e
fldg r|d fmfrj f.K meúðje lsiqKq msßhï fldg i;aojiska we;=<; wgiuj;a yd mia wNs{d
ksmhd —oeka l,s ÈÜGux.,sldjg jy,a jkakg ksiafiñ˜hs wyiska f.dia ief~d,a.ïfodr neie
isÕñka ÈÜGux.,sldjf.a f.fodrg .sfhda'
fyda fod/ isáhka oele fkd ye¢ke —jvj" jykafia" ief~d,a f.fhle˜hs lsj' Tyq
fkd f.dia tys u jev isáfhda fyda mqk mqkd n,kakS ye¢k f,ys w;a meyer y~y~d md uq,e yS —ysñ
f;dmg fu jeks is;la we;s neúka ud uy;a i.hska msßfy<d wkd: l=ug l<j@˜hs fkdfhla fia
jeyeie weie l÷¿ msi mshd keÕS w;ska mh f.K we;=¿ f.hs jvd ys÷jd n;a ÿk' j<|d ys| —
ÈÜGux.,sldj" fkd fidi6 fkd jyi" uï ;S md foú Èh uq¿ oUÈje rckg wNsfIafldol lrkakg
fmdfydi;añ' f;da ud lSjd lr kqjr jeoe zuieñ ie~ef,la fkd fjhs uynUZhs y~ .yd weúoe˜hs
lSyq' fyda —uï udf.a uqjfodiska7 ÿlam;a ùñ' tfia lshkakg fkd ksiafiñ˜hs lsj' Tyq —ud .sys ñksia
l,eoa fndre fkd lSfhñ' oeka meúð je l=ug lshï o@ wo mqrwgjl' f;da zwka i;a ojfilska
mKqriSfmdfyda ojia uieñ uynU i|u~, m<d mshd ud lrd tZhs uq¿kqj/ y~ .yd˜hs lshd keÕS
.sfhda' fyda yoyd iQr j i;=gq j iji yd /hsïfuys ÿ kqjr jeoe lS mßoafoka y~ .yhs' ñksii a q
w;ams~q .id —n,j" ÈÜGux.,sldj wmg ie~e,a orejd uynU flfr˜hs fiñka8 fl<s flfr;a fyda
wksla ojiaysoa tfihska ue iji yd /hsïfuys kqjr jeoe —wka iojfilska" miaojfilska" i;r
ojfilska" ;=kaofjfilska" fofojfilska" tlaojfilska uieñ uynU i|u~, ì|emshd ud lrd t˜hs
y~ .eyQ'
tl,e nuqfKda —fï ÈÜGux.,sldj b;d iQr j lshhs' ienefjla jkafka fjhs' ta
ÈÜGux.,sldjf.a f.h hoïy˜hs f.dia iïf.h jgd je,s tjQyq' fyda o fmdfyda ojia /hsïfuys kqjr
jeoe —wo uieñ t˜hs y~ .eyQ' nuqfKda —fuda kqÿre fldg lshhs' wo uynU ta ,' jik ;ekla
n,ïy˜hs f.dia iïf.h ms<Ska jid ìu .¢ka ;jr9 f.K Wv fi,aúhka ne|e .|oeñka u,a oeñka10
,,a § ie¥yq' f.h io;a io;a isß11 tmaisk' uyi;a i| kefÕ;a ue boayfhka fodf<dia fhdcqka
nUfjila ujd wyig keÕS i|úuka we;=<g jeoe jk wka;fhka kefÕk i| ì|e kslu a e i|úukg
fmrg je —uyd ckfhda ud ols;aj˜hs bgQyq' ckfhda Tjqka oele —ÈÜGux.,sldj lS oe ienej' tkafka
uynU he' nUyq mqoïy˜hs .|u,a wd§ f.K wehf.a f.h msßjrd isáfhda'
uyila kqjr uqÿfkys f.K i;ah,la jgd weúo uy ckhd ÿÜnõ oeke fodf<dia
fhdcqka w;anõ ye/ ñksia muK fldg ujd yeufokd olakd fia iïf.g f.dia jk' ckfhda oel —
wmf.a uynU ng˜hs cjksld f.kajd f.K jg n|jd msßjrd isáhdy' uyi;a isßhyka ueoe jevys|
ÈÜGux.,sldj je<;a j isáhg12 —f;da Timayq fjys oe@˜hs lS h' tfia he" ysñ˜hs lsj' —ud ÿka mq;layq
.Ke˜hs weÕs,af,ka kenu~q¨ msßug13 t u ú.i .í msysá h' —fumufKlska ;S md foú Èh uq¿
oUÈje rckg wNsfIafldol fjhs' f;da isg˜hs lshd nUw;anõ ujd yeufokd olakd fia kslu a e wyig
keÕS i| u~,g f.dia jks' fyda t;eka mgka f.K n%yaum%cdm;S kï jqj'
nuqfKda —uynUyq wUqj we;=¿ kqj/ jqj uekeje˜hs weh ijnr‚ ka iod iaj¾‚ ka
iod iaj¾ks.ñs ldfhlays ys÷jdf.K i;ajk l=, fl<jr olajd fkdmsßiqÿ ckau14 we;shka isúf.a
fkd .; § msßiqÿ l=, we;s nuqKka fidf<dia fofkl= ,j .kajd .|u,a wd§ka mqoñka kqjrg f.K
jeoe —n%yaum%cdm;sh b÷,af.ys fkd úish yelal' ìï msi f.lla lrjïy' lrjk ;eka olajd
u~qfhys jqiqj uekeje˜hs u~qf.fllays jdi lerjQyq' t;eka mgka f.K weiayuqfhys isg weh
jekaoeáfhda lyjqKla § j¢;s' nia wefik;eke isge jekaoeáfhda ishhla È j¢;s' <Õ j isg
jekaoeáfhda mkaishhla § j¢;s' mdmsg ysia ;nd jekaoeáfhda oyila § j¢;s' md foú Èh leu;a;dyq oi
oyila § .ka;s' msá kqjr mgka f.K we;=¿ kqjr u~q;eka12 olajd tkakh s " ,oa Ok ishlafl< muK

1' ojila' 2' ud' 3' ;ejeisfha' 4' fjhs' 5' ;d' 6' uq' f;da fidia fkdj' 7' fodßka' 8' fhñka' 9' f.jr' uq'
f;fjr' 10' .|ÿñka u,aoñka' 11' ysre' isjqre-we;eï' 12' isáh' 13' msßugy'
2' lrïyhs msákqjr mgka f.K we;=¿ kqjr u~q;eka olajd ,laI-iuyr' 2'
fldái;iyiaixmm[a[iqokS' 3' kï ;nkakdyq' 4' fid<i n%dyauK iyiaidks-cd;lÜGl:d' 5' o<
o~qjla-iuyr l[apkloKavx-cd;lÜGl:d" fida¨,shla - isxy, cd;l fmd;' 6' oeysá' 7' r;arka-
iuyr' 8' ;d myhska' 9' li,msiailayq' 10' j<|.kakdyq fndfyda ckauj;ay' hï-fndfyda' 11'
wkqLqfhysoa' 12' ìÊ'

Non Commercial Distribution. 22


ú h' ish¨ oUÈje yeu rcyq —n%yu
a m%cdm;sh md foú Èfhka wNsfIal lrïy˜hs ,laI ,laI § weh md
foú Èh f.kajd f.K uqÿfkys Tú;s'
u~qfhys fjfiñka mq;l= ,o' uymqßid ms‚ i Wmka l=ur Tyq fia u hym;a ú h'
yeu ,l=fKka mßmQ¾K ù'—uynUyq mqf;la Wmke˜hs ish¨ oUÈj tlfld,dy, úh' l=uryg —lsßñ,"
je,sñ, h˜hs ta ta f;kska w< Ok oi oyila fl< h2 myhe ÿ kjyï oiuhska ksñ he' —l=uryq kï
;nïy˜hs3 f.h iod orejd .|Èfhka kyjd l=ur nrK m,|jd myhg jvd uKavmfhys Wmkafkka
zuKavmamZ kï fldf<da'
l=uryq iqjfhka uy;a fmryßka uy;a msßjßka jev i;a yeúßÈ jhig m;al,ays ish¨
oUÈje Ys,m
a okakd ;dla fok wjqÿ Ys,am W.kaj;s' ore kqjKe;af;a h' weiq weiqjd uq;= wjqKkaklayq
fihska .kaks' .;a .;a oe rka ncfkys T;a iSf;,a fihska isà' niska W.kakd ;dla oehska Tyq fkd
W.;a oe kï ke;s' nuqfKda Tyq msßjrd weúÈ;s' fy o nuqKka flfrys Nla;s we;af;a he' fidf<dia
yeúßÈ l, mgka f.K nuqKkag n;a fohs' ks;f a ;ka f.ys n;a lkakdyq wiQ oyila nuqKy4' Tjqka
i;rjk fodrgqfhys ys÷jd n;a fohs' tfia oka foñka isál,e tla ojila f.ys lsßn;a mlay' wiQ
oyila nuqfKda4 i;rjk fodrgqfhys ys| .sf;,ska yd ól~ il=frka lsßn;a l;s' ore ijnr‚ ka
ieÈ rkaurjähg keÕS w;ska ,oo~qjla5 f.K —fudyq fmrg il=re ;nj' fuyq fmrg .sf;,a Tj' ñys
Tj˜hs lshñka úpdrñka weúoaÈ'
tflfKys ud;x. mKaä; ysuj;ays wdY%u mofhys jikqfha —ÈÜGux.,sldj mq;=f.a
mj;a lsu fyd@˜hs n,kqfha ÿ,oa ie~i<d lsUq,a uqjrisfhda fkdf;dgg mgnj oel —wo ue f.dia
orejd oud" hï flfklakg ÿka oke M, uy;a fõ o" Tjqkg oka fojd wj uekeje˜hs is;d wyiska
f.dia wkq;;aoy;<dfhys oeyeá6 j<|d rla7.,af;f,ys isg fomg isjqr ye|e máh ne|e myq,a iÕ<
isjqr fmfrje ueámh f.K wyiska f.dia i;rjk fodrgqfhys wiQ oyila nuqKka n;a lk ;ek u
nei isáfhahs' uKvmam l=ur n,kqfha uyi;ayq oel oeyej —myhska8 fkd.;a neúka li<msiilayq9
jeks jQ" f;dgmsh,s f.d;d yka neúka ,dul jQ" udf.a oka .kakg fkdksisjk neúka olaIsŒh fkd
jQ" f;da udf.a mru olaIŒ
s h jQ nuqKka yqka f;kg l=ug wys@˜hs lS h'
ta wid uyi;a fuf<la is;ska wjjdo lrKqfha —hYiaúh" ;df.a n;a hq;= flf<a h' t
n;a j<| lrkakdyq lkakdyq fndkakdyq fyda fj;s' ckauj;ayq hï10 ta ;efklays ÿ ,efn;s' ie~,kg
fokqfjda ljry@ ug fkd oeyeje ud hfmk muKla fo˜hs lS h' ti| l=ur —fï n;a ug jev i|yd
ieoeyefhka ckauj;a nuqKkag hq;= flf<a he' wm jekafkda ;d jeks ie~,kag oka fkd fo;s' hd'
l=ug isáys oe@˜hs lS he' uyi;a —oka kï .=Kj;akgoa fkd.=Kj;akgoa Èh hq;af;a he' hï foKe o
f.dve o jmq< ìcq fmdf<dj rioa Èhrioa f.K M, fohs' tfihska M, fkd fok ofkla kï ke;s'
tneúka hï flklakg u Èhe hq;af;a h' tf;l=ÿ fyd;a YiHM, leue;a;dyq f.dvoa foKoa
wkqmfhysoa11 ìcq jmqfr;s' jeis fndfyda ù kï" f.dv jmq< ìcq M, fohs' ;snQ ;eke jmq< ìcq12 l=Kq
fjhs' jeis u| ù kï" foK jmq< ìcq13 M, fohs' ;=nQ ;ek jmq< ìcq ñfhhs' iu jeis ù kï ;=ka;ek
u jmq< ìcq12 M, fohs' jeis ke;akï" fyda ksid .Õ ksid jEj,e ú,aj,e jmq< ìcq Èfhka fyda fhhs'
^ofhka fyda ths'& f;doa tfihska u M, leue;s ùNs kï" wd ;dla fokyg ieoefyka oka fo' tfia
fok l,e is,aj;a .=Kj;a flfkla iuq~q jQyq kï" irefl; jmq< ìcq fihska ;g M, uy;a fj˜hs lS
he'
l=ur —uï fl;a ye¢ke ìÊ msysÜjñ' cd;su;a fõo okakd nuqfKda ire1 flay˜hs lS he'
uyi;a —cd;suoudk f,dNf`jIfudyfhda hï hï flfkl=ka flfrys weoao" Tyq weisjika msreKq
;=Uia jekaky' Tjqkg ÿka okys M, uy;a fkd fjhs' hï flfkl=ka flfrys cd;s
uoudkf,dNf`jIfhda keoao" fu;al=¿KqkqjK weoao" Tyq ishñ q hqre msreKq nÿka jekaky' Tjqkg ÿka
oke M, uy;a fjhs' t ok ;g iq.simqj f.K fokafka h˜hs lS h' fufia uyi;ayq mqkmqkd is,aj;a
.=Kj;akg ÿka oke M, uy;a mßÈ lsh;a lsh;a o~qfhka my< weisjilayq fihska l=ms; je —fu;=ka
fodrgqfhys f.dõfjda fldhg .shy@˜ lS h' Tyq wjqo fjf<hs j je| isáhdy' —fudyq l=ug jeoaoe2
ÿkaj@˜hs lS h' —jokd l,e fkd ÿgqïy' zfukï ;efkl f.K whZ hkq fkd o okauy' udhdldrfhla
foda fyda@ úoHdOrfhla foda fyda@ wm úiska l, ukd lsfula oe@hs ismd msg jr¿ kÕd mshd lr f.K
i;ajk fodrgqfhka msg;g fkrmshj˜hs lS he'
uyi;a Tyq <Õ fkdjk ;=re u wyig keÕS isg —f;da úÿre.,a ksfhka le‚
háfhys' jyfK o;ska lEáfhys .sks .s,h
s áfhys˜hs lshd Tyqoa nuqKkqoa olakd fia wyiska keÕS
.sfha4' thska jod<y nqÿyq'

1' i;r' 2' jeo' 3' m,d' 4' .sfhda' 5' mKaä;hkaf.a ne, h' 6' fuf;la ÿla' 7' oeyeje' 8' lSy' 9' ;'

Non Commercial Distribution. 23


—box j;ajdk ud;xf.d bis iÉpmrlalfud"
wka;,slaLiañx mlaldñ n%dyauKdkx WÈlaL;x˜hs
uyi;a meÿuoi n,d f.dia fjhl nei —ud mshjr ÈÜGux.,sldjg mefKajhs we;awia
wd§ka úiska fkd ueflaj˜hs bgd flfKys wyr isÕdf.K tla id,dfhl j<|hs' tkqjr foúfhda —
wmf.a is,aj;a .=Kj;a jykafiag Tyq nqKq fia fkd fho˜hs oeyeje f.dia Tjqka flfrys kdhl hla
orej .%Sjdj f.K fmr<d ;sî h' fiiq hlayq fiiq nuqKka .%Sjd f.K fmr<d ;=nQy' —fï uymqßid
ms;e˜hs fuf<la is;k s a fkd uerEy' l=uryq uqyqK fmr<S msámia n,d ;=nQfha he' weia fmr<S
u<ñksik q a weia jeks ù he' ñfhka fl<fmK jefyhs' isßre ;o ú he' w;a md oeä úks' fiyq
nuqfKda ñfhka fmK kÕñka fmr<s fmr<S w;amd ism;a' Tyqf.a mßckfhda f.dia tmj;a
ÈÜGux.,sldjg lSy' fyda fjf<hs j myhska nei f.dia —umq;ayg fï l<dyq ljry@˜ lsj' ckfhda —
fuhg wd mjq,a fmfrú uyfKl fï flf<a˜hs lSyq'
fyda ta wiñka u —wksla flfkl=kaf.a n, fkd fjhs ug uy;a iïm;a ÿka ud;x.
mKaä;hdf.a n, h5' mq;= mud fia oele wdfha h' fya ffu;%SNdjkdfhka iïmkak he' fuf;la
fokdyg ÿla6 m;a fldg fydjdmshd fkd fh˜hs is;d —fya fldhg .sfh@˜ hs ms<ú
s ie —mqkai|la fihska
f;jqñka meÿïoi n,d wyiska .sfha he˜ hkq wid —u mq;= Èú i|yd ta W;=ud whokg .sh uekeje˜hs
rkal,i rka u,d .kajdf.K oeia.Kd msßjrd f.dia uymqßid mshjr oele —fï uysñhd msjr/˜hs
n,ñka f.dia Tjqka mqgqfhl ys| j<|kakjqka oele je| isáhd' uyi;a weh oele u| n;la mh ;sî
he fyda uymqßid rkal,ifhys Èh f.K w;a fodjd —umq;ayg fuÿla l<dyq ljry fyd@˜hs lsj' —;S
mq;= ;miaùkg l< wdfl%dY oel Tjqkaf.a .=K okakd foúfhda Wyqg fuf;la oe l<y˜hs lSyq' —uu
mq;% fYdlfhka wdfhñ' f;dm irK fhñ' umq;ayg fkd oyj7˜hs lsj' —;S mq;= ug wdfl%dY lrKl,e
fyda oeka ;S whokdl,e fyda ud is;e fodïkia we;af;a fkd fjhs' fya fjouofhka u;' w¾: wk¾:
fkd okak˜s hs lS he'
—Tyq Èú .e,e fkdhk;=re tand,hyg laIud lrkafka he" jyiafia˜hs lujd jekao'
tfia neúka —hl=ka m,d hkq i|yd ;sg wudUiaila foñ' ud b÷,an;a f.k hd˜hs lS8' —uekeje"
jykafia˜hs rkau,dj t<jqj' uyi;a tys b÷,a n;a tje b÷,a Èh tje —fuhska iuyrla ;S9 mq;= uqfhys
Tj' ;=nqjd ie<e Èh kÕd mshd tys ,d we,<d fiiq nuqKka uqfhys Tj' Tyq yeufok ksfrd. fj;s˜hs
lshd wyig keÕS ysuj;a .shy' fyda ta rkaj,dj ysiska f.K —wudTiaila ,oañ˜hs lshñka f.g f.dia
m<uq mq;= ñfhys T;' kdhl foõrc —iajdys10 ;ud fnfy;a lrKl,e wm lsisoe fkd lg yelale˜hs
m,d.sfha" ore fj/ OQ,s msiañka keÕS —wkak"3 ug fï flf<a lsfule@˜hs lS h' —;d l<oe f;da u
okays' fudng t' ;d mruolaIs‚ h fldg.;a nuqKkaf.a úm%ldr n,d˜hs lsj' fya nuqKkaf.a úm%ldr
oele úms<sir we;s ù h' tl,ays Tyq ujq —mq;" uKavmamh" f;da nd,fhys' oekM, uy;a jk ;eka fkd
okays' olaIsKd¾yfhda kï fufia fkd fj;s' ud;x. mKaä;hd fia fj;s' fu f;k mgka f.K fï
ÿYaYS,hkg oka fkd fohs' is,aj;akg fo' fï n,' ;df.a l=¨m.hka wudTiq fmdjd kSfrd. lrïy˜hs
b÷,ale| Èhie<e ,d wiQ oyila nuqKka ñfhys tjqyq1 nuqfKda fj/ OQ,s msiñ a ka kex.y' tl,ays
fiiq nuqfKda ta nuqkka —ie~e,ayq b÷,a Èh mQy˜hs fkdnuqKq l<y' Tyq ,Êcd we;s j m,df.dia
fuOH uyrcqyq flf¾ jqiQyq uKavmam l=ur nrKei u úiS'
tlaì;s fj;%j;S kï kqjrla ksid fj;%j;S kï fyda f;/ ckauj;a nuqfKla meúð je
ckau ksid uy;a uka fldg fjfihs' uyi;a —Tyqf.a uka n¢ñ2˜hs thg f.dia yqvqfydhe jdi
lrKqfha tlaojila oeysÜ ld —fï cd;su;a yqf.a cgdfhys" ,.ak fjj˜hs bgd fydh Èfhys nydmS h'
oeysÜ f.dia kykakyqf.a cgdfhys ,lak ù h' fya oele oeyeje yqvqfydhg hkqfha uyi;ayq oele —
;df.a ljr cd;sh@˜hs ms<súie —ie~e,a cd;sh˜ hkq wid —f;da h Èfhys oeysÜ nydÆfhys@˜hs ms<ú
s ie —
uu@˜hs lSfhka —ki" hg;" ie~, l¿jK" fuys fkd jid' hg fydhe jid˜hs lS he' hg fydhe
jikakyq úiska nyd¨ oeysÜ yqvqfydhg f.dia cgdfhys ,.ak jQ l,ays —hg;" bÈka f;da fuys fjfihs
kï" i;ajkqojia ;d ysi i;alvla fldg m<ñ˜hs lS he' uyi;a —bÈka uu uqyqg oeyeúfhï kï"
udf.a is,a fkd /flhs' Wmdfhka fudyqf.a uka ì|msh3 uekeje˜hs i;ajk ojia ysreyq fkd kex. Èk'
ñksiayq m%;sy;4j rcq f.K cd;su;a ;jqidkka lrd f.dia —f;ms h" ysre fkd kex.
ÿkakdj@˜hs mq¿jq;ay' fya —ud l< oefhla fkd fjhs' fyda f;r tla ie~f,la fjfihs' Tyq l<
oefhla jkafka fj˜hs lS he' ñksiaiq uyi;ayq lrd t<u —f;ms h" jykafia" ysre fkd kex. foj@˜hs
mq¿jq;a l,ays zf;dmf.a l=,hg t<fnk ;jqia ud ksjroayg idm flf<a' Tyq wjqÿ ud lujd mdúg5
fyd;a l,e ysreyq úysoajñ˜hs lSy' Tyq f.dia ta ;jqid w;mh w;a ,d weof.K wjqÿ uyi;ayq mduq,

1' Tjqyq-we;eï' 2' ì÷ï' 3' ì|msj' 4' m%;s.;' 5' mdmsg' 6' ysreyq' 7' fid<i n%dyauKiyiaidks cd( w( l(
8' fjf,ú j' 9' úÊcdOrfhla' 10' lsjuka' 11' yqKq l,,a' 12' .s¨jd'

Non Commercial Distribution. 24


fydjd j|jd —ysre úysÿj" jykafia˜hs lS l,e —uu jq l, laIud flfrñ' fudyq laIud fkd l< ;dla
l,a ysreyq fkd úysoao yelale˜hs lSy' —Ti" jykafia" l=ï lrïy@˜hs lSyq' uyi;a —ueá ms~la
f.fKj˜hs f.kajdf.K —fï ueáms~ ;jqid ysie ;nd fudyq Èhg nyd Èfhys isgqjj˜hs isgqjd ysre6
jqyqgy' ysreria my< ú.i ueáms~ i;alvla je me<S .sfha' ;jqia Èfhys .e,S lsñ|e wfkla f;dglka
keÕS f.dia t;k mgka f.K —cd;Ska lï ke;s¦ meúðhka is; .=Koyï ñi h˜hs ukaúiS fkd j úiS'
uyi;a Tyq oud —wiQ oyila7 nuqfKda fldys fjfi;s fyd@˜hs wjcfka fuOH kï rcq
flfrys jikqjka oel Tjqka oukq i|yd bÿyfhka f.dia kqjr wìfhiays nei mh f.K kqjr jeo
isÕkakg jk' nuqfKda oele ye¢k —fï fuys tla foojia úiS kï" wmg msysg ke;e˜hs fjf,hs j8
f.dia —uyrc" udhdldr tla úÊcdOr fidfrla9 fu kqjrg wd he' Tyq jyd yrj mshj˜hs lSyq' rc —
uekeje˜hs .súiaie' uyi;a flfKys wyr isÕdf.K tla ;efklays ys| j<|d Whka f.dia" w;S;fhka
yd wkd.;fhka wiQ lmla ola;=oa wdj¾ckd ke;s j" ksjro jk neúka iel ke;s j" uÕ=,ai,jg
yqkafka h' rcq wkqka lshuka10 f.K f;fï u f.dia lvqfhka uyi;ayq ysi is|mS he' fya ñh
nUf,dje Wmke' foúfhda oeyeje fmr lS fihska u kjúO j¾Id jeiajQy' fuys wgjkq j úrejQ
f,dfydÈh n÷ f,dfyd u~jeis jge'kjjkq j tu n÷ l,,a11 jeis jg' fufia le,‚ uy rcyq
iÕkg l< jOfhka Tyqf.a rch uqyqÿ le¨jd12 fihska u fuOH kï rcq ud;x. kï RIskayg l<
jOfhka Tyqf.a rg fkdrg ú he' t rc iymsßjßka f.dia uykrlfha Wmka' thska lSy ixlsÉp
mKaä;fhda(-
—WmyÉp ukx fuÊfCOd ud;x.iañx hiiaisfk"
imdßiÊfcd WÉýkafkd fuÊCOdr[a[x ;od wyq˜hs'
fufihska fuOHdrKHh j,a jQ mßÈ o; hq;=' udlx. RIsyq keñka fya ud;x.drKH
kï ù'
fufia Wmd,s uyisÜyq —oKavldrKHdÈka RISkaf.a oeyeú,ska j,a jQ mßÈ weiSñ˜hs lS
l,ays nqÿyq —uyisg" uyisg" isys t<jd lshd' ;d zldhoKav uy;eZhs m<uq lS nia yd oeka zufkdoKav
uy;eZhs miq j lshk nia fkd .e<fm˜hs jodf<da' ti|e Wmd,s .ym;s —jykafia" uu m<uq
Wmudfhka u m%ido flf<ñ' tf;l=ÿ jqj Nj;ayqf.a1 úis;=re m%Yk a jHdlrK weishá je úreoaOhlayq
jeks ùñ˜hs meyeoe irK .sfha' —uyisg" i;d msßlaid irK hkq uekej' f;dm jekakjqka ud oele ud
irK hk l,e" kqjgqka oele kqjgqka irK hk l,e" zfï Wmd,s uyisÜ ÿgqÿgqjka irK fhZhs hkq
fkd lshjqj uekeú' f;dm jeks m%isoaO ñksiqka is;d mj;akd ;eka fhf|˜hs jodf<da' —jykafia" uu
zis;d msßlaid irK hkq uekejZ hk fuhska ue b;d i;=Üñ' jykafia" ;S¾:lfhda iõjka ,oal,e
zwiqj,a rc wiqj,a weue;s wiqj,a isÜ wm irK .sfha' ijq ù hZhs oo2 kÕd kqjr y~ .yd weúÿ;s¦
;uka uy;anõ md< lrkq i|yd he' ud ÿ,oa l,e tfia u l<y' jykafia is;d msßlaid irK hkakg
jodrKoe h' jykafia uu fojkjge ÿ irK fhñ˜hs irK .sfha'
nqÿyq —uyisg" ;df.a f.h fndaojila kqjgkg meka fmdl=Kla fia isáfha he' fmr
f;dm wd ;dla fokdyg zke;eZhs fkdlshd foys' oeka ud irk .sh neúkau ´yg fok oe fkd is|
wdflklakg fokafka h˜hs jod<y' —jykafia uu kqjgqka lshkakd weiQfhñ' zuyK f.dhqï ug u
oka Èh hq;af;a he' udf.a iõjkg u oka Èh hq;f a ;a he' ug u ÿkafkys M, uy;' udf.a ijjkg u
ÿkafkys M, uy;' wkqkaf.a ijjkg ÿkafkys M, uy;a fkd fjZhs lshkakdh' oeka jykafia ud
kqjgqjka flf¾ o oke iudoka lrjkoe h' uï u thg lghq;= okañ' jodrK oehg i;=Üñ' jykafia
uu ;=kajk jgoa irK fhñ˜hs fufia ;=kah,la ;=Kqrejka irK .sfha' nqoayq Tõyg isjqiia foiQy'
fya fidajdka M, mila fldg ÿÜOï we;s j m;aOï we;s j o;aOï we;sj —jykafia" wema fndfyda
ld¾h we;a;ïy˜hs lS he' —l,a okq uyisg˜hs jod<y'
tl,ays Wmd,s .ym;s yqkiafkka keÕS nqÿka je| meol=Kq fldg ;udf.a f.g f.dia
fodrgqf.dõjd le|jd f.K —wo mgka fldg kqjgqka f.g fkd jeoao fokafka he' nqÿka iÕ=ka
Wmdilhka Wmdisldjka wd l,e jeoao fokafka he' bÈka lsis kqjfgla wd kï" tyq leue;" n;a
f.kajd fokafka h˜hs fhdod f.g jk' tl,ays §¾>;miaú Tyq nqÿka lrd .sh;eka mgka f.K —isÜ
kqjKe;af;a he' uykf.dhqïyq o¾Ykiïm;a we;af;a he' ffkh¾hd‚ l l:d we;af;a he' Tyqf.a
o¾ykfhys ÿ myoaÈ' meyeo irK fhhs' ;j3irK .sfha fyda@ fkd .sfha fyd@˜hs lka l=re4 fldg
f.K weúÿfka5 Tyq irK .sh mßÈ wid ks.KaGkd; mq;%hd lrd f.dia Wmd,s uyisÜ uyK f.dhqïyq
irK .sfha ,˜hs lS he'

1' N.j;ayqf.a' 2' èjc' 3' ;jo' 4' lkalre' 5' T weúÈfka' 6' isgqj' * iuyr fmd;ays fu ;ek —tl,ays
Wmd,s.ym;s yqkiafkka keÕS nqÿka jeka|Z hk mdGh fmfKa' 7' wdj¾:k' 8' isgqj' 9' jvd'

Non Commercial Distribution. 25


ta wid ks.KaGkd;mq;% —Wmd,s uyisÜ uyK f.dhqïyqf.a ijq jkakg ksis fkd fjhs'
uyK f.dhqïyq Wm,s uyisÜyqf.a ijq jkakg ksiaie˜hs lS he' fufia §¾>;miaù ;=kh a ,la lshd
ks.KaVkd; mq;%hd fkd yoyk fia oele —jykafia" uï Wmd,s .ym;s uyK f.dhqïyqf.a ijq njg
.sfha" fkd .sfha hkq f.dia okañ fyd@˜hs lS he' —uekeú" f.dia w;=reoke˜hs lS h' ti| §¾>;miaù
Wmd,s .ym;sysf.a f.g .sfha' fodrgqf.djq Tyq fkd jeoao § —isg' wm uyisÜ uyK f.dhqïyqf.a ijq
njg .sfha h' fkd jeoao foñ' n;a leue;" fuysu * isg"6 fuhg f.K t;s˜hs lS he' —ug n;ska lï
ke;s˜hs tys u isg keje; ks.KaGkd; mq;%hd lrd f.dia —Wmd,s .ym;sys uyK f.dhqïyqf.a ijq
njg .sfha ienej' uï uq, u lSñ' jykafia" Wmd,s uyisÜyq uyK f.dhqïyqyg jdodfrdmKhg hkq
ug fkd ßiqfka he' fya udhdú he' wkqkaf.a iõjka wdj¾:kh fldg .kakd udhdjla okafka he'
oeka f;dmf.a Wmd,s uyisÜ uyK f.dhqïyqf.a wdj¾:kSh udhdfhka wdj¾;s;7 ù h˜hs lS h'
tl,ays ks.KaGkd; mq;% §¾>;miaúys ;=kah,la lsj o fkd yoyd —uï u fhñ' f.dia
okañ˜hs uy;a kqjgmsßia yd iuÕ Wmd,s .ym;sys f.g .sfha' fodrdÜf.djq Tyq fkd jeoao § —isg' wm
uyisÜ uyk f.dhqïyqf.a ijqnjg .sfha' f;dm fkd jeoao foïy' n;a leue;s fuys u isgq8' fuhg
f.K t;S˜ lS he' fya n,j;a fYdlfhka wNsN+; je —fuys u isgq8˜ hk ni fkd i,ld —f;da Tyq
lrd f.dia ud wjqÿ fodrgqfhka msg; ;ud oelaleá j isá mßÈ lshd˜hs lS he' fodrgqf.djq f.dia
isÜyg lS' Wmd,s uyisÜyqf.a myh jgd i;amjqre i;afodrgq he' fya fodrgqf.dõjyg uOHfhys
i;rjk fodrgqfhys ;ud ys¢kd wiqka mKjkag lS he' fya wika mkajd f.dia lS he' isÜ thg f.dia
yeuhg W;=ï wiafkys ys| —kqjgqka tïy hs is;=j" tkq lrd˜hs lS h' fodrgqf.djq f.dia kqjgkg lS
he'
tl,ays ks.KaGkd; mq;% §¾>;miaùys ;=kah,la lsj o fkd yoyd —uï u fhñ' f.dia
okañ˜hs uy;a kqjgmsßia yd iuÕ Wmd,s .ym;sys f.g .sfha' fodrdÜf.djq Tyq fkd jeoao § —isg' wm
uyisÜ uyK f.dhqïyqf.a ijqnjg .sfha' f;dm fkd jeoao foïy' n;a leue;s fuys u isgq1 fuhg
f.K t;S˜ lS he' fya n,j;a fydlfhka wNsN+; je —fuys u isgq1˜ hk ni fkd i,ld —f;da Tyq
lrd f.dia ud wjqÿ fodrgqfhka msg; ;ud oelaleá j isá mßÈ lshd˜hs lS he' fodrgqf.djq f.dia
isÜyg lS' Wmd,s uyisÜyqf.a myh jgd i;amjqre i;afodrgq he' fya fodrgq f.dõjyg uOHfhys
i;rjk fodgqfhys ;ud ys¢kd wiqka mKjkag lS he' fya wika mkajd f.dia lS he' fya wiqka mkajd
f.dia lS he' isÜ thg f.dia yeuhg W;=ï wiafkys ys| —kqjgqka tïy hs is;=j" tkq lrd˜hs lS h'
fodrgqf.djq f.dia kqjgkg lS he'
tl,ays ks.KaGkd; mq;% uy;a kqjgmsßia yd iuÕ i;rjk fodrgqjg .sfha' fm/
Wmd,s uyisÜ ks.KaGkd; mq;%hd tkl,e ÿr u oel fmruÕg f.dia w; jgd2 f.K f.g we/
yeuhg W;=ï wiafkys W;=rei¿fhka msismh s d tu W;=rei<j nv jgd ´ñka —wdpd¾h" fifuka ys÷j'
fifuka ys÷j˜ fiñka uy;a f;,al<hla nyd ;nkaklayq fia fodfyd w;ska f.K nyd ys÷jhs' fya
oeka yeuhg W;=ï wiafka f;fï ys| —yskoa eá jqj' ;s,S nei ys÷j˜hs lS he' ti| ks.KaGkd; mq;%
n,j;a fYdalfhka wNsN; + je —uyisg" we,e< .sfhys' uyisg" we,e< .sfhys' zjykafia" uï uyK
f.dhqïyqyg jdodfrdmKhg fhñZhs f.dia uy;a jdonkaOkfhka ;sr j Wyqf.a wdj¾;kudhdfhka
wdj¾;s;j wdys@˜hs lS he'
tl,ays isÜ ;ud ms<sjoq a fidajdka uÕ i|yd —jykafia wdj¾;kudhdNøhe' iqkoa rhe'
l,HdK he' ud iekeye;s kEfhda fï wdj¾:kudhdfhka wdj¾;s; fj;ajhs' fya ud iekeye;s
kEhkg fndfyda l,a ys;hg iqjhg jefghs' yeu rÊcqrefjda yeu nuqfKda yeu ffjYHfhda yeu
Y=øfhda yeu foúfhda yeu ñksiayq fï wdj¾;kudhdfka wdj¾;s; fj;ajhs' fya ´kg fndfyda l,a
ys;hg iqjhg jefghs' f;dmf.a iiqka wffkh¾hd‚ l he' wm nqÿkaf.a iiqka ffkh¾hd‚ l he'
f;dmg Wmudjla olajñ' kqjKe;s flfkla oka;s(-
—mQ¾jfhys tla;rd uy¨ nuqKlayqf.a <oeß Ndh¾hdjla jqj' fyda .í f.K jokjr
jQl,e' zhd¦ nuqK" wjqKqfod/ Èj we;s ke;s fl<snvq ;nd úl=fK;s' ;s,ska ñ,hla f.K f.dia umq;=
fl<kg j÷remegl3 úls‚ f.K tZhs lsj' zoeka n,' ;S je¥4 l,e msf;la ù kï" j÷remegl= f.K
tñ' ÿjla jQ kï" j÷remeáhl f.K tóZ lS h' fufia foh,la ;=kah,la weh lSl, zleue;a;d l<
uekejeZhs nuqKq wjqKqfodßka j÷remegl= úls‚ f.K we/ zmq;= fl<kg uqyq n,d .KeZhs lS he'
tl,ays neñ‚ h znuqK" fï j÷remegjq rÕ fmdjk rodorejd lrd we/ rka jka fldg fmdjd ;<d
.=<d ug fldg we/ olajd fokq lrZhs lsj' znuqKq weh leue;a;d l< uekejeZhs rodorejd lrd f.dia
zuqyq rkajka fldg fmdjd ;<d .=<d ug fldg foZhs lS he' tl,ays rodore zÈú we;s ke;s j;a rÕ

1' isgqj' 2' jvd' 3' ksis j÷re megjl=' 4' jeoe' 5' fld<' 6' ñá' 7' Èúke;s jkakdy'

Non Commercial Distribution. 26


fmdjk neúka fï j÷re megyq rkajka lg yelal' l| ;nd fld<k5 uq.=frka l=i my<l,e l=i
ñßflhs' jiqre kslafuhs' ysi my<l, ysi ñßflhs' uq,a kslafuhs' ñ‚ 6 jyKe ;nd .=<kl,e
f,dï ke;s fjhs' isú ÿ ke;s fjhs' Èú ke;s jkakd7 jqj ;<kl, l~ l~ j fhhs' .=<kl, iqKq
iqKq j fhhs' fï j÷remefg rx.laIu fjhs' wdfldgk laIu fkd o fjhs' úud¾cklaIu fkd o fjZhs
lS h' tfihska u nd,kqjkqkaf.a l:d m%h
s j rd.ud;%hla ckk neúka rx.laIu fjhs' mKaä;ckhka
úiska kqjgqkaf.a l:d ÿ fiiq Ndr;rdudhKdÈ ksr¾:l l:d ud¾. ÿ úuid n,;a n,;a f;dfyd mEr
id,a fidhkakd fihska" fla,a.ie yr fidhkakd fihska" isia jk neúka wkqfhd.laIu fkdo fjhs'
úud¾cklaIu fkd o fjhs' tu nuqKq wfkla iufhl yd ms<SiÕ<la f.Ke" rÕ fmdjk rodorejd
lrd f.dia zfu iÕ< rkajka fldg fmdjd ;<d .=<d ug fldg foZhs lS he' tl,e rÕ fmdjk
rodore zjykafia" fï iÕ< jQ l, rx.laIu h' wdfldgklaIu h' úud¾cklaIu h' úud¾cklaIu
hZhs lS he' tfihska u wm iuudiïnqÿkaf.a isjqiia Èiakd l:d mKaä;ckhkg m%h s jk neúka
rx.laIu h' wkqfhd.laIuh' wkqud¾cklaIu h' yjqreÿ ishhl=ÿ wi;a" ;Dma;s ke;s' uyuqyqÿ fihska
.eUqre fj˜hs lS'
tl,ays ks.KaG;d; mq;% —uyisg" irdðldm¾Ioa ÿ ;d wmf.a ijqnõ okaks' oeka ;d
ldf.a ijq h hkq okauy@˜hs lS he' ti| Wmd,s .ym;s yqkiafkka keÕS W;=rei¿ tlia fldg ,d
nqÿka jik oig we¢,s ne| —uï hulayqf.a ijqfhï o" Tyqf.a .=K wij˜hs nqÿkaf.a .=K jKkqfha
;ud iefnúka lS oehla wfkldldrfhka okakd Woa>á;{ mqÕ=,a jk neúka" fidajdka uÕska wd
ms<Siô
s hd úIfhys isá jk neúkqÿ'
—êriai ú.;fudyiai mNskakÅ,iai úð;jchiai"
wkS>iai iqiuú;a;iai jqoaOiS,iai idOqm[a[iai"
fjiaika;riai úu,iai N.jf;d ;iai idjfldyuiañ˜
hkdÈ úiska oi.d:dfhlska ishla mofhka nqÿkaf.a .=K jKd —uï fun÷ .=K we;s
nqÿkaf.a ijqfhñ1hs lS h' tl, ks.KaGkd; mq;% —;d uyK f.dhqïyq lrd oeka f.dia wj' tú.i
fu.=K lsfia lshkakg ksis ùys@˜hs lS he' ti| —hï fia kdkdmqIma hkaf.a uy;a u,a /ila olaI jQ
u,a,frla2 ;ud olaI jk neúkqÿ u,ays fkdfhla meye we;s jk neúkqÿ úis;=re fldg f.d;d o"
tfihska u nqÿkaf.a kkakka .=Kl=iï q f.d;kakg ud jeks olaI mqreIfhla fkdksis fõ oe@˜hs lS
he' ta wid ks.KaGkd; mq;% —fu isÜ wm flfrka my ù h" oeka l,S kgïy' wmf.a n;al=U ìke˜ hs
is;kakdyg n,j;a fYdl Wmk' yoj; llshd .sfha' mhla muK f,a láka kex.' tys u okska ysk'
Tyq ysfod¨hlska msÜ kqjr we/ yef|lska mdjd kqjr f.K .shy' fya mdjd kqj/ fuf<a'
fufihska nqÿyq ;uka mqßioïuidrÓ jk neúka Wmd,s uyisÜyqoa wdo Yíofhka .;a
oiuy.m;s isÜyqoa oud wuduy ksjka meñ‚ jQyq'
.Dym;souk kï i;rjk mßÉfþoh ksñ'
5' mßÉfþoh
n%dyauK oukh
l=goka; kï nuqKd3 oeuQ mßÈ lsfia h h;a)- tlaiufhlays nqÿ weiska oi oyia f,daLd
n,k nqÿkaf.a kqjK oe,ays l+go;a; kï nuqKd me‚ ks' tl,ays nqÿyq —fï nuqKq udf.a kqjK oe,ays
mefKhs' uqyqg Wmks#Y%h we;s fyd@˜hs n,kakdyq —ud Thg .sh l,e Wyq w;ejeiafida fodf<dia
wdldrfhlska nuqKdf.a .=K lshd ud lrd fkd hd fo;s' fya Tjqkaf.a jdo ì|e tl=ka;sia wdldrhlska
udf.a .=K lshd ud lrd wjqÿ mek mq¿jqiais' ud mek úicQ l, irKfh˜hs mkaishla iÕ=ka msßjrd
u.Org ießirñka LdKqu; kï nuqKq .ug meñKe wUhá Whkays jeve fjfi;s'
tl,ays ìïir uyrcyq úiska nUfohka4 ;uyg muqKq fldg ÿka LdKqu; kï nuqKq
.ïys jik l+go;a; kï nuqKq uy;a hd.hla lrkakg ie/ù h5' i;aih s la f.dkqka i;aishla fokqka
i;aishla jiaika i;aishla jeiaika i;aih
s la t¿jka i;aishla t¿oreue~jqka fkdfhla uqjka ,sy‚s
hka i;ai;aish ne.ska urd hd. lrkakg hd. Yd,dfhys geUe we/ ne| isgù he' tl,ays hd. wkqNj
lrkakg /ia jQ nuqfKda6 —;x fLd mk N.jka;x f.d;ux tjxl,HdfKd ls;a;sioafoda wíN=.a.f;d˜

1' irK fhñ hs' 2' u,a,rfhla' 3' nuqKdkka' 4' fofika ^Ys,df,aLk ix.%yfha 3 jk ldKav fha 191
jk msgqj ne,sh hq;=h&' 5' ieúh' —hd. wkqNj lrkakg /ia jQ nuqfKda˜ hkak —LdKqu;ld n%dyauK
.ym;sld˜ hk mdGh yd fkd .e<fma' ta wkqj fuh —nuqKqu; kï nuqKq.ue jik nuqKq .eyeú
fhda˜hs úh hq;='

Non Commercial Distribution. 27


hkd§ka meje;s nqÿkaf.a hi.S wid nqÿka olakg wUhá Whka fh;a' tl,ays l+go;a; kï nuqKq ;ud
jik myhe Wvquyf,ys ojhykays fyje lj<sfhka n,kafka nqÿka olakg hk nuqKka oel mq¿jq;a
oE lshk weue;a;d le|jd f.K —fï nuqfKda fldhg fh;s@˜hs ms<súie" nqÿka olakg hk mßÈ wid —
uyK nj;a f.dhqï ;=ka hd.iïm;a yd fidf<dia msßjr okS ,;a uï ta fkd okañ uydhd. o
lgáfhñ' uyK .j;a f.dhqïyq lrd f.dia ta ms<súie .; uekeje˜hs is;d nuqKkag —l=vd;ula
n,kafka h' uu o tñ˜hs lshd hù he'
nuqfKda Tyq nqÿka olakg hk mßÈ wid —fï l+go;a; kï nuqKq W;=ï nuqfKle'
fndfyda fia fiiq nuqfKda uyK Nj;a f.dhqïyq irK .shy' fu u;ak irK fkd .sfha' bÈka fï
thg .sfha ù kï" Wyqf.a wdj¾;kudhdfhka wdj¾;a;j irK fhhs' tfia jkakd yd uqyqf.a f.fodr
nuqKkg yqkq fikla1 jeks fjhs Wyqf.a .ukg w;a;rdh l< uekeje˜hs is;d neK f.K —;udf.a
.=K lSl, i;=gq fkd jk if;la kï ke;s Wyqf.a .=K lshd j<lïy˜hs is;d Wyq lrd f.dia —ienE
o2 ;d uyK Nj;a f.dhqïyq lrd hkafk@ h˜hs ms<súie —ieneje˜hs lSfhka —f;da Tyq lrd fkd hd'
f;da Wyq olakg hkakg fkd ksiafiys' fya ;d olakg tkakg ksiaie' f;da bÈka Wyq lrd .sfhys kï
;df.a hYia msßfyhs' Wyqf.a hYia jã' wNscd;fhys' uy;a Ok we;af;ys ;%sfõofhys mdrhg .sfhys'
wNsrEmfhys' is,aj;ays msh3 f;mq,a we;af;ys' ;=ka ishhla nuqKq orejkg weÿfrys' fkd tla ÈYdfhka
nuqKq orefjda wjqÿ ;d flfrys Ydia;% W.‚ ;s' f;da uy,af,ys' uyK f.dhqï <oeß h' f;da ìïir
uyrcyq úiska mqok ,oafoys' fmdlaLrid;s nuqKd úiska mqok ,oafoys' u.O rcyq ;g nUfofhka ÿka
muqKqfhys jdih flfrys' f;da uyK Nj;a f.dhqïyq olakg hkakg fkd ksiafiys' fya ;d lrd
tkakg ksiaie˜hs ìKQyq'
tl,ays l+go;a; nuqKq —fï nuqfKda cd;s wd§ka uf.a .=K lsh;s' ;udf.a .=Kfhys
/f|kq fhfokafka fkd fjhs' tfia neúka fudjqkaf.a jdo ì| uyK Nj;a f.dhqïyqf.a uy;anõ
yÕjd fudjqka thg hkq l< uekeje˜hs is;d —f;ms ud yd lshkq wij' uï ljfrï@ uyK Nj;a
f.dhqïyqf.a ckau iïm;a wdÈ .=Kfhda ljry@ fur.,a ms‚ i isÿy;= fihska" uyuqyqÿ ms‚ i
fnd,g .ef,k Èh fihska" i;a4 oy;<d ms‚ i msksì÷ fihska uyK Nj;a f.dhqïyqf.a ckau iïm;a
wdÈ .=Khka ms‚ i wmf.a .=Kfhda ,dulhy' tneúka Nj;a f.dhqïyq olakg hkakg wems ue
ksiaiïy' uyK Nj;a f.dhqï wNscd; h' ujqmh s ka úiska lsh yels fodia ke;s fha he' Tyq uEkshkaf.a
mlaIfhys wiQ oyila l=,jeiaiy' mshdkkaf.a mlaIfhys wiQ oyila l=, jeiaiy' fufia tla,laI
ieg oyila l=, jeiaika mshd meúð jQfha ìue ksOdk fldg ;snQ Ok ói Wyq Wmka ojia ue ixL
kï" M, kï" W;am, kï" mqKavÍl kï i;r ksêl=ïNsfhla kex.e' tys ixL kï ksêl=ïNsh .jq
muKe' M, kï ksêl=ïNsh fo.jq muKe' W;am, kï ksê.=ïNh ;=k. a jq muKe' mqKavÍl kï
ksêl=ïNsh fhdÿka5 muKe' tys .;a ;eka msfrhs' fufia uy;a Ok mshd meúð2 jQfha he' ;=reKq úfhys
fid÷re fhdjqfkys .sysf.ka kslu a e f.dia meúð jQfha h' ujqmshka fkdleue;s fia l÷¿ uqiquqyK q q
we;s kEhka j,majd meúð jQfha he' wNsrEm he' o¾YkSh he' m%idockl he' meyeimqfjka Wfm; he'
uynUyq fihska È,sfhhs' rdyq wiqß÷yq ÿ muK fkd .; yels wmuK wjldY we;af;a he' isjqmsßiqÿ
is,aj;e' l,K ñhqre úh;a f;mq,a we;af;a he' wdÈuOHdjidk m%lg fldg lshkq jQfha he' Wyqf.a
tflls Oïfoiafkka iqjdiq oyia iqjdiq oyia muK foõñksiayqoa uÕm,wud j<|;s' thska fndfyda
fokdyg weÿ/' ldurd. meyqfha he' wpm, he7' l¾ujd§ he" l%shdjd§ he' kjf,djq;=rd oyï mqriair
fldg jefghs' ießhq;a uyuq.,ka uyiqí wE uyK nuqfKda Wyqg msßjr je jefg;s' ;uyg úreoaO jQ
nuqKkg wúreoaO je' ys;ldu je jefghs' W;=ïl=f,ka meúð jQfha he' fkdkg l=f,ka meúð jQfha
he' uy;a Ok we;s uy;af.d. we;s iuDoaO l=,fhka meúð jQfha he' mrráka laI;%h s mKaä; wd§yq ÿ
foõnU kd.cU wdÈyq ÿ mek mq¿jqiakg t;s' we;eïyq mek mq¿jqiakg fyda ;uka úicqka ms<. s kakg
fyda fkdfmdfydi;a fia8 is;d fkd ms<ú s ie ue fkd neK ys¢;s' we;eïyq mq¿jqia;s' fya Tjqka
mekfhys W;aidy ckjd lshjhs' fufia Tjqka yeufokdf.a úu;Sys" fj<, meñK ìf|k uyuqyoq e
r< fihska" Tyq lrd meñfKñka u ìf|;s' fkdtla foú oyiayq Èúfhka Wyq irK .shy' uyK Nj;a
f.dhqïyqf.a" zb;sms fid N.jd wryx iïudiïnqoafOdaZ hkd§ hif.ka oifofiys m;f<a he' fya
iqmsysá m;=,a wE fo;siauy mqßia ,l=fKka ieÿfka he' foõñksiqka .sysf.a iiqkajeiaika flfrys ;ud
ldrd wdjqkag m<uq ue" ztj iqjoaZ fhhs' lKg iqj fuf<la f;mq,a fnfKhs' ms<si:rys olaI h'
isjqjKla msßiajeiaika wd wd l,e .ukaY%u ksjkakjqka fihska fmrg je iajd.; flfrhs' isjqjKla
msßia ÿÜl, Tyqyg ,ysßriska mqnqÿkd mshqula fihska uqjmshï q úlis; fjhs' mqkai|la n÷ fidñ uqyqKq
we;s fjhs' we;eïyq msßia ÿgql,e lr nydf.K fkd neK ys¢;s' uyK Nj;a f.dhqï jQ l, iq,N
l:d we;af;a he' Tyq lrd wdjkag zwems fuhg l=ug wdïy@Z hk úms<sir fkd WmoaÈ' Oïfoiqka wid
i;=gq fj;s' ld,hqla; jQ m%udKhqla; jQ w¾:j;a f;mq,a fnfKhs' isjqjKla msßia jeiaika úiska mqok

1' yqka fikiakla' 2' ino' 3' úh;a' 4' io;a' 5' i;r.jq' 6' nqÿ' 7' wp,h' 8' t;s' we;eïyq mek mq¿iakg
f.dia ;uka úickakg mek fkdfmdfydi;a fia'

Non Commercial Distribution. 28


,ÿfha he' foõ ñksiaiq mykay' hï .fule fyda kshï .fule fyda jikafka ù kï ufyYdLH
foúfhda wr.a .ka;s' hl=ka úiska tys ñksiaiqkg Wmøj fkd fjhs1' Tyq Tjqkaf.a wdkqNdjfhka ÿrd
fj;s' Tjqkaf.a ffu;%S n,fhkqoa hlaIfhda ñksik
q a fkd fm<;a ue he' ;ud úiska ksmojk ,o iÕ=ka
we;af;a he' tfihska ue ksmojk ,o uyK .Kka we;af;a he' .K weÿr w.%o¾Ykfhys isáfha he'
we;eï uyK nuqKq flkl=kaf.a hYia hï;ï2 m%ldrfhlska jã' uyK Nj;a f.!;uhkaf.a hYia jQ
l, tfia fkd fõ' wkq;a;r jQ úÊcdprKiïm;a;Ska jã' ìïir uyrc wUqorejka weue;a;ka yd
iuÕ iymsßjßka m%dKfhka Nj;a f.dhqïyq irK .sfha he' fldfid,a rc tfihska u iymsßjßka
irK .sfha he' fmdlaLrid;s nuqKq iymsßjßka irK .sfha he' fidKoKav nuqKq iymsßjßka irK
.sfha he' uyK Nj;a f.dhqï ìïir uyrcqyq úiska mqokq ,ÿ fjhs3' fldfid,a rcyq úiska mqokq ,ÿ
fjhs3' fmdlaLrid;s nuqKd úiska mqokq ,ÿ fjhs' fidKoKav nuqKd úiska mqokq ,ÿ fjhs' uyK
Nj;a f.dhqï oeka LdKqu; kï nuqKq .ug wjqÿ wUhá Whkays fjfihs' hï ljr4 uyK nuqKq
flfkla wmf.a .ïfl;g wjq o" Wyq wmg wuq;a;y' wuq;a;kg wm i;aldr l< uekeje' tneúka
uyK Nj;a f.dhqï wm olakg tkakg fkdksiaie' wems ue Tyq olakg hkakg ksiaiïy' ud okafka
ta Nj;a f.dhqïyqf.a fu muK .=Kfhle' fya fu muK .=K we;af;a fkd fjhs' Tyq fia u iõfka
okakd nqÿ flfkl=kÿq lsh;a fkd f.fjk .=K we;af;a he' wm jekafkda kï l=ï lsh;s@˜hs lS he'
tl,ays nuqfKda l+goka;hd lshk nqÿ .=K wid —hï fia fu nuqKq uyK Nj;a
f.dhqïyqf.a .=K lshd o" fya W;=ï .=K we;af;a he' fufia Tyqf.a .=K okakd wdpd¾hhd úiska
fuf;la ojia jqiq fia fjfii' tneúka Wyq u wkqjïy˜hs wkqje nKkakdyq —Nj;a f.dhqï fuhg
ishla fhdcfkys ÿ fjfia kï" ieoeye we;s l=,mq;layq úiska mdf:h f.K ÿ f.dia olakg ksiaie'
tfia neúka wemS yeufokfuda ue uyK Nj;a f.dhqïyq olakg hïy˜hs lSyq' tl,a l+goka; nuqKq
uy;a nuqKq.Kd yd iuÕ wUhá Whka f.dia nqÿka lrd t<U idóÖ fldg tl;amia je ysks' we;eï
nuqKka yd .ym;s nqÿka je|e tl;amia je yqkay' we;eïyq nqÿka yd idrdkSh l:d neK tl;amia je
yqkay' we;eïyq nqÿkg we¢,s ne| tl;amia je yqkay' we;eïyq kïf.d;a lshd tl;amia je yqkay'
we;eïyq fkd neK tl;amia je yqkayq' tys nqÿkg we¢,s nekaodyq5 ,o .;a;dy' bÈka ñiÈÜy .;a;dyq
—f;ms uyK f.dhqïyq jekaoj˜hs6 lSyq kï —we¢,s ne¢ ud;%fhlska jekaofuda7 o@˜ hïy' oïÈÜy
.;a;dyq —nqÿka l=ulg fkd je¢j@˜hs6 lSyq kï" —ysi ìue myrjd ue jekaoe ukd o@ w;a kÕd j÷fka
je÷ï fkd fõ o@ hïy˜hs we¢,s n|yq' kï lshkakdyq —uï wiqj,ayq mq;añ' o;a kïñ' ñ;a kïñ'
fuhg wdfhñ˜hs kï lsh;s' f.d;a lshkakdyq —uï jdiÜG f.d;%fhñ' lÉpdhk f.d;%fhñ' fuhg
wdfhñ˜hs f.d;a lsh;s' fufia kïf.d;a lshkakdyq È<s÷ l=f,ys Wmka orejy' —msßiaueo kïf.d;ska
md< jïy˜hs fldf<da' fkd neKe ys¢kdyq fflrdálhka yd wkaOnd,fhda hs' tys fflrdálfhda —tla
fo nia nKkakd yd úia jia flfr;s' tfia jkakd yd tla fo od wyr ÿk uekeje˜hs fkd neK
yqkay' wkaOnd,fhda ;uka kqjK ke;s jk neúka lsìisks fldg nyd Æ ueáms~q fihska fkd neKe
nei yqkayq'
fufihska yeufokd msßjrd yqka l,ays tl;amia je yqka l+goka; nuqKq nqÿkg —f;dm
;=kahd. yd fidf<dia msßjr oka;shs8 weiSñ' uï ta fkd okañ' uy;a hd.hla lgáfhñ' ta ug lshkq
uekje˜hs lS he' —Ti" nuqKd" ilia fldg wid' uï lshñ˜hs jod<y' fya —b;d uekej˜hs .súiaie'
ti| nqÿyq fmdf<dj ;=nQ9 ksêhla kÕd fmrg /ia lrKqjlayq fihska Njfhka ms<sika uydúð; rcyq
f.a pß; we/ oelajQyq'
lsfia he@ h;a(-
w;S;fhys oUÈje uydúð; kï rfcla ù h' fya uqyqÈka msßiqka10 uy;a fmdf<da u~,
ÿkqfhka uydúð; kï ù' trc wdVH he' uydOk he' uydfNd. he' fndfyda rkaߧ we;af;a he'
i;=Üfidïkia Wmokg ksis rka n÷ka ߧ n÷ka wE fndfyda WmlrK we;af;a he' fndfyda we;=ka
wiqka11 we;af;a he' fndfyda r: we;af;a he' fndfyda rg we;af;a he' Okfhka msreKq OdkHfhka
msreKq ms<Ska12 msreKq fkdfhla oyia fldgf.a we;af;a he' trc tla ojila i;=rejkska msreKq
fldgdroyia n,d —fu Ok ld /ia flf<a he@˜hs NdKavd.dßlhka ms<ú s ;' —uy rc" f;dm mshka
uq;a;ka wE i;ajk l=,mrïmrdfhys jQjka /ia l< Ok h˜hs lSy' —Tyq fldhg .shdy@˜hs lS he' —ñhe
mrf,dj .shdy˜hs lSy' —;uka WmejQ2 Ok fkd f.K .sfhda oe@˜hs lS he' —uyrc" l=ula lshj@ Ok
;ndmshd h;a ñie f.K hkakdyq fkdfj;s˜hs lSy'q tl,ays rc keje;S isßhyka.n f.diska ys| —uu
ñksiaf,dje úmq, uy;a fNd. ,Èñ2' uq¿ oUÈõ oeke fjfiñ' mrf,dõys ÿ ud iqj ú÷kd i|yd uy;a

1' ke;af;ah' 2' hï hï' 3' ,ÿfhah' 4' hï nuqKq ljr' 5' noaodyq' 6' je|jhs' 7' jeojfuda' 8' oka;S hkq'
9' ;snq' 10' msßyqka' 11' we;=ka we;af;a he' fndfyda wiqka' 12' nQms<sfhka'
2' uq' bmojq' 2' ,ÿñ' 3' Èhá j' 4' fndfyda úhy' 5' flfkla ;df.a' 6' ikays¢^÷&;s' 7' leáhkg' 8'
ieñjeá-háhkg' 9' fndfyda /ia' 10' i;=gqfj;s' 11' l=,hgoa' 12' fygqj'

Non Commercial Distribution. 29


hd.hla l< uekeje˜hs is;S' zhd.Z Yíoh fojmQcdfhys ÿ ix.;s l%shdfhys ÿ odkfhys ÿ jefghs'
fu;eke jql, zhd.Z Yíofhka oka lsh;a' —oka fokakka tla mKaä; mqreIhl= yd neK f.K ÿk
uekje˜hs ;udf.a fmfrú nuqKd f.kajd f.K —wdpd¾h" uï uyd hd.hla lgáfhñ' mrf,dj o iqj
ú÷kd i|yd he' ug wkqYdikd l< uekeje˜hs lS he'
tl,ays fmfrú nuqKq —fu rc uyoka Èhá jk3 ck úfhys fidryq fndfyday4' Tjqka
fkd ikais÷jd oka fok l,e f.fKk lsß Èys id,a wE odkiïNdr fjdf,d .ka;s' ckmoh fidreka
úiska wdl=, fjhs' tfia jkakd yd rcqf.a oka fndfyda l,la fkd mj;a;s' Tyq is;g iqj o fkd fj˜hs
is;d —uyrc" ;df.a rg fidryq fndfyday' Tjqka fkd ikais÷jd nÿlrjqjr .kafka oyï fkd fjhs'
fidreka uerej fyd;a Tjqka flfrys Èú ;snQ flfkla we;a kï" ;df.a5 rg jeiaika fm<;s' ;df.a
fï ixúOdkhg meñK fidryq ikaysf|;s6' tneúka ;df.a rg f.dúlï lgáhkg7 ìcq n;a yqo¨
le;s isysje,a fokq uekj' fjfK|yï lgáhkg7 nvqñ, fokq uekj' iïjeáháhkg8 Tgqfkdjqka
;=nQ mßoafoka ksu| Èfj,a ;k;=re .ïkshï.ï fokq uekj' ta ñksiaiq ;uka ;uka l< ukd
f.dúlï fjfKodï wE lñys fhÿkdyq rg fkd fm<;s' tfia jkakd yd ;g OkOdkHfhda /ia9 fj;s'
fidreka ke;s jkakd yd ñksiaiq Nh ke;s je i;=gq je10 orejka ,ueçfhys kgjñka fodr fkd
mshd,d ksiel je ojia hjkq fj;S˜ rcyg wkqYdikd flf<a'
tl,ays rc —b;d uekeje˜hs .súi f.K f.dúlï lgáhkg7 ìcq n;a yqo¨ le;s
isysje,a ok' fjfK|dï lgáhkg nvqñ, Èk' ;ud iïjeáháhkg8 Tjqfkdjqka ;=nQ mßoafoka ksu|
Èfj,a ;k;=re .ï kshu.ï Èk' t ñksiaiq ;u;ukaf.a lïys fhÿkdyq rcqf.a rc fkd fm¿Eyq
rcyg OkOdkHfhda /ia jQy' ñksiaiq fidreka ke;s jk neúka nh ke;s je i;=gq je orejka
,ueçfhys kgjñka fodr fkd mshd,d ksiel j fjfi;s' tl,ays rc yeu fia u rg iuDoaO nj oeke
fmfrúnuqKd le|jdf.K —wdpd¾h" ;df.a Wmdfhka rge fidryq ÿ ke;s jQyq' OkOdkHfhka
fldgdr oyia .Kka msßK' rgjeiaikg o Nh ke;s ú he' uï uydhd. lgáfhï" mrf,dj o iqj
ú÷kd i|yd he' ug wkqYdikd lrK uekeje˜hs lS he'
tl,ays fmfrúnuqKq —fï rc uydodk fokakg uy;a W;aidy we;af;a he' bÈka
;udf.a rg rc wd§kg fkd lshd fokafka ù kï" Tyq yeu fok fkd i;=gq fj;s' Tjqka i;=Ü jk
kshdjla l< uekeje˜hs is;d —uyrc" ;d uyoka Èhá neúka ;df.a rge rckg ÿ ;d iekeye;s
weue;a;kg ÿ msßiajeiaikg ÿ nuqKq uyi,al=,g ÿ11 isgu q yi,al=,g ÿ11 kshï.ï jeiaikg ÿ okjq
jeiaikg ÿ —uï uydhd.lgáfhñ mrdf,dj o ug iqj i|yd h' thg ug wkqokafka uekeje˜hs
lshkakg fh§ he' uyrc" —b;d uekeje˜hs ;udf.a úð;fhys rc wd§kg lS he' Tyq —fu rc
zbiqreñZhs wNsNjd oka fkd§ wmg lshhs' l< fia fygqh'12 fkdlS l,e odk iuNdr n,kakg ÿ fkd
h;S˜ i;=gq j —uyrc" fohO¾u ke;s l,oa uy¨l,oa fu noa' okla fokakg fkdms<sjk' f;da uy;a
Ok we;af;ys' <orefhys' b;d uekeje' uyd hd. lrkafka h˜hs lSyq' —nuqK" fu i;r wkqu;s
odhlfhda hd.hg msßjr fj;S˜ jodf<da'
uydúð; kï rc wgwfÕlska iuqfm; h' ljr wg wNske@13 h;a(- wNscd;he'
wNsrEmhe' uy;a Ok we;af;ahe' uy;a isjqrÕ fik>Z we;af;a he' uy;a ieoeye we;af;a he'
nyqY%e;he' lS lS nie w¾: okaks" mKaä; he' jHla; he' w;S; wkd.; j¾;udk w¾:hka is;kakg
iu¾:hs' lsfiah@ h;a(- —ud fï14 iïm;a w;S;fhys mska flf<ka ,oafoah˜hs is;kqfha w;S; w¾:hka
is;kakg iu¾: kï fjhs' —oeka l< mskl a eñka wkd.;fhys iïm;a ,nkakg ksis fjñ˜hs1 is;kafka
wkd.; w¾:hka is;kakg iu¾: kï fjhs' —fu mskalï kï yeï uyd mqreIhka úiska iqrefha2 he'
udf.a fNd. ÿ we;s' odk fp;kd ÿ we;s tneúka3 mskalï flfrñ˜ is;kqfha j¾;udk w¾:hka
is;kakg iu¾: kï fjhs' fï wgwÕska iuqfm; je fokqjyqf.a okg yeu fofika uydckfhda
t<fn;s' —wckauj;a f;fufy flf;la l,a foa o@ oeka u úms<sir we;s j is| msh˜hs fu wE
fkdfhla is;sú,s is;d lsis flfkla u fkd t<eìhá fj;s' fu wg wÕska iuqfm; je fok okg
t<eìhá fj;s' uyd úð; kï rc fu wg w.ska iuqfm; he' fu wg wÕo fu ue hd.hg mßpdr fõ'
trcqf.a fmfrú nuqKq i;r wfÕlska iuqfm;he' ljr i;r wÕske@ h;a(- wNscd; he'
;=kafõofhys mdrhg .sfha he' is,aj;e' kqjKe;af;a he' wNscd;dÈ.=fKka hq;a mqÕ=,kaf.a
ixúOdkfhka fok ok fndfyda l,a mj;a;s' yeu fohska u uyckfhda t<fn;a u he' w.¾ys; jk
neúka t<fn;a ue hs'fufia t rcqf.a fmfrú nuqKq i;r wfÕlska iuqfm;hs fu i;r wÕ o ta
hd.hg mßjdr fõ'

1'fjhs' 2' uq' weiqrefha' 3' we;s neúka'

Non Commercial Distribution. 30


tl,ays fmfrú nuqKq rcqf.a hd.hg fmrg j u is;S( —oka fokakdyq ;=ka;ekkska
tla;eklu p,s; fj;s' furcq ;=ka;ekays m<uq ue wp, l< uekeje˜hs rcyg ;=kaúOdk foiS' lsfia
h@ h;a(- —uyrc" ;d hd. kgáhyq úiska lsis ljr úms<sirhla fkd l< uekeje- zudf.a Ok1 kiaiSZ
lshd he' hd. lrkakyq úiska lsis ljr úms<sirhla fkd l< uekeje- zudf.a Ok kiauka isáfha
hZhs lshd he' hd. l<dyq úiska lsis ljr úms<sirhla fkd l< uekeje- zudf.a Ok kgZhs lshd he'
miq je fkd ;ejqk uekeje' mQ¾j fp;kd wp, fldg msysgúh hq;af;a he' tfia jkakd yd odkfhys
M, uy;a fjhs' uOH fp;kdoa wmr fp;kdoa t fihska u wp, fldg msysÜ úh hq;af;a he' tfia
jkakd yd odkfhys M, uy;a fjhs' tfia fkdlrkakd yg odkM, úmq, fkd fjhs' W<dr jQ iïm;a
,oal,oa frdrej uyd krlfhys Wmka wmq;%l isÜyg fihska iïm;a j<| ßis fkd WmoaÈ' fufia2
uydúð; rcqf.a fmfrú nuqKq rcqf.a hd.hg fmrg j u wdÈfp;kd uOH fp;kd wmr fp;kd
msßiqÿ l< mßÈ olajkqfha ;=ka úOdk foaYkd flf<a'
tlaì;s —bÈka fu rc ÿYaYS,hka oele zudf.a odkh kiais-ÿYaYS,hy j<|kakdhysZ
is,ajka flfrysoa úms<sir Wmeo jQfha3 ù kï" odkh uy M, fkd fjhs' úms<sir kï odhlhkg
ms<.
s djka flfrka o WmoaÈ' tfia neúka m<uq u ta úms<sir fkd Wmeoao ÿk uekeje˜hs oi
wdldrfhlska ms<s.djka flfrys úms<sir fkd l< ukd mßÈ lshkqfha —uyrc" ;df.a4 oka .kafkda
m‚ jd lrkakdyq ÿ t;s' fkd lrkakdyq ÿ t;s' tys hï flfkla m‚ jd lrkakdyq jqyq kï" ta
zmdmfhka wksIagúmdl Wkg u fjhs' fiiaikg jkafka fkdfjhs' tys hï flfkla m‚ jd fkd
flfroao Tjqka i|yd oka fokafka hZ hs is;a myojkafka he' tfiahska u whskdoka .kakdyq ÿ fkd
.kakdyqÿ ldu ñ:Hdpdrfhys mj;akdyqÿ fkdmj;akdyqÿ uqijd lshdkqfjda ÿ fkdlshkqfjdaÿ wkqkf a .a
whs‚ 5 lshkakdyqÿ fkdlshkakdyqÿ wkakg l¾lY f;mq,a nkkakdyq ÿ fkd nKkakdyqÿ iuMamm a ,m6
nKkakdyq ÿ fkd nKkakdyq ÿ wkqkaf.a iïm;e f,dN lrkakdyq ÿ fkd lrkakdyq ÿ wkqka flf¾
>efgkakdyq ÿ fkd >efgkakdyq o ñiÈÜy l;a;dyq ÿ fkd .;a;dyq ÿ ;df.a oka .kakg t<fn;a' tys
hï flfkla whskdoka wE .kakdyq jQ kï" ta mdmfhka wksIag úmdl Wkg u fjhs' fiiaikg
jkafka fkdfjhs' tys hï flfkla whskdoka wE fkd .kakdyq jQ kï" Tjqka i|yd h ud oka
fokafkahs" is;a myojkafka h˜hs fï oY wdldrfhka ms<s.djka flfrys úms<sir fkd l< ukd mßÈ
hd.hg fmrg j u lshd .súiaùh'
tlaì;s —uyrc" ;d fufia oka fok l,e zwmg fkd lshd rc hd. flfrZhs lshkakg
ksis hfula ke;S˜ hkd§ úiska fidf<dia wdldrfhlska rcyg fidïkia Wmeoa§7' ta hd.fhys f.ßka
fkd o uerEy' t¿jka fkd o uerEy' l=l=<ka fkdo uerEy' yQrka uqjka ,sys‚ hka wE fkdfhla
i;=ka fkdo uerEy' hQmhg rela fkd o iqkay' b¨ma od fkd o w<y' oia oeia wdÈ lïlrefjda hd.
lrk ;eke fufyjr lgá jqj" flfr;s' fkd lgá jqj" fkd flfr;s' hula lgá jQyq kï" lgá oE
flfr;s' fkd lgá oe fkd flfr;s' o~q uq.r = e f.K —fufy flfrys o@ fkdflfrys oe@˜hs
lshkakdyq ke;s' —bÈka fufy flfrys kï lrd' fkdflfrys kï ;<ïy' noïy˜hs hkafkda ke;s'
l÷¿ uqiq uqyqKq we;s je je,em je,em fufy lrkafkda ke;s' ñysß f;mq,a neK fufy le/ jQy'
tys oiakg zoiayZ hs fkdlsh;s' oeiakg zoeiayZ hs fkd lsh;s' lïlrejkg zlïlrejyZ hs fkdlsh;s'
msh f;mq,a neK wUqkañksia msßñka flfrys n,2 we;a;kg n,1 ke;a;kg ksis ksis fufy olajd §
zfuhsÿ fuhsÿ lrjZ fh;s' Tyq ;uka ;uka is;a jQ2 mßoafoka fufy fldf<da' .sf;,a fj~re Èys ó
il=re wd§ka hd. fldg ksuejQyq'
lsfia h@ h;a(- rcq msÜkqj/ i;r fod/ we;=¿ kqj/ ueo o fï mia ;kays uyokay,a
lrjd tflls okay,e tflls' ,laI ,laI neúka ojie ojie mia ,laIhla Ok úi|d ysre keÕs ;ek
mgka f.K ta ta l,g3 kshs fndcqka ish w;ska rkaflfKiai f.K ms‚ jq .sf;,a fj~re Èys ó
il=re uqiq fldg yUq lÿ4 n;aud¨ fndk oe wdÈka uy ckd ie;emam'S f.K hdáhkg tfihska u
nÿka mqrd foù5' ijia fõf,ys ms<Ska .¢ka u,ska mqohs' .sf;,a wdÈ uyie< mqrd hfula hula
je<e¢há ù kï" fya ta j<|djhs6 fkdtlaish;kays ;njhs'
tl,ays t rcqf.a rg rcyqÿ weue;af;daÿ msßjeiafida ÿ nuqKq uyi,al=, jeiafida ÿ
.eyeúuyi,al=, jeiafida ÿ kshï.ï jeiafida ÿ okjq jeiafida ÿ —furc .sf;,a wd§ ckmo jdiSka
flfrka f.kajd fkd f.K ;ud .e;s oe úhoï fldg uyoka fohs' wmg lsis oehla fkdlshhs' wm
fkd neK ys÷kd ;eka fkd fhfohs' rcf.ys Ok wmuKh' tf;l=ÿ jqjoa Ok we/ ÿk ukd ue˜hs
.eñka kshï.eñka kqjßka Ok kÕd f.K fjk fjk u .e,a mqrd rcq lrd f.K we/ —uyrc" fï

1' OdkH' 2' nuqK fufia' 3' bmhqfha' 4' ;df.ka' 5' wia‚ ' 6' iïMmam,' 7' WmoaÈ-yeu'
2' ne,' 2' is;a ;=nq' 3' l=,g' 4' yUqlo" yuko" yUqlkÿ' 5' fojhs' 6' j<¢jhs' 7' iqnqfka" fidífka' 8'
meoa me§u'

Non Commercial Distribution. 31


Ok n,d .kafka uekej˜hs lSyq' rc —udf.a Ok fnfyj Oeñka fifuka .;a lrjqjßka /ia flf<ah'
f;f< f;dmg u fõjhs leue;" fudìka f.K hj˜hs lshd fkd .;'
uydckfhda tl ;efkle f.dia isg neKf.K —fï Ok keje; wmf.a f.g
f.Khk ;eka fidnfka7 fkdfjhs' rc uydhd. flfrhs' wems wkqhd. lrïy˜hs hï fia meÿï8
fofika tkakdyq —wmf.a okay,e yUq î rcqf.a okay,e n;a j<|d kqjr jÈoao" tn÷ ;kays wkqhd.
lrï˜hs rÊc¾9 wd§yq meÿï fofiys okay,a lrjd oka ÿkay' tfihska u ol=Kqfofiys weue;s wd§yq
okay,a lrjd oka ÿkay' me<fofiys nuqKq wd§yq okay,a lrjd oka ÿkay' W;=re fofiys f.dú wd§yq
okay,a lrjd ÿkayq' Tjqkaf.a hd.fhys ÿ f.ßka fkd o uerEy' t¿jka" l=l<= ka yQrka" uqjka" ,sys‚
hka fkd tla i;=ka fkd o uerEy' rela fkd o iqkay' b¨mod fkd o w<y' oia oeia lï lrejka fkd
o l,ls/jqy'10 .sf;,a" fj~re Èys ñys il=re wdÈka hd. fldg ksuejQyq'
—fufia rgjeiaika w;ska .;a i;r wkqu;s yd rcqf.a wgwÕ yd fmfrú nuqKdf.a
i;r wÕ yd ;=kaúOdk yd fï he" nuqK" ;=ka hd.iïm;a yd fidf<dia msßjr11h˜hs jodf<da' tl,ays
nuqfKda .sf;,a wdÈka ksudug12 .sh hd. úê wid —f,dlfhys hï ñhqfrla weoao" uyK f.dhqï tu
lshhs' tfia neúka hd. miiuy˜hs i;=gqis;a we;a;dyq uy;a fldg —hd. fufia jqj uekeje'
hd.iïm;a kï fuh˜hs .=.=f<da'
tl,ays l+go;a; kï nuqKq u;af;a lsj ukd w¾:hla is;d fkd neK yqkafkah'
nuqfKda Tyq fkd neK yqka fia oele —yehs" f;da uyK Nj;a f.dhqïyqf.a l:d fkd wkq fujqys
fkd@˜ hs lSyq' —uï t fkd wkqfujqfkï fkd fjñ' hfula uyK Nj;a f.dhquyqf.a l:d fkd
wkqfujqfka ù kï" Wyq ysia i;al~ j mef<hs' taldka;fhka uyK Nj;a f.dhqïyq tl,ays hd.iajdñ
uydúð; rcyq fyda jqj uekeje hd. le/ jQ mqfrdays;hd fyda jqj uekejehs is;d yqkafkñ˜ lS he'
ti| l+goka; nuqKq —f;ms ta ld,fhys rc jQ o@ mqfrdays; jQ oe@hs b÷rd lshkq yrir fkd fj˜hs hk
is;ska mh¾hdfhka mq¿jqiafka —fun÷ hd. l<dyq ÿ le/jqjdyq ÿ l=ula fj;s fyd@˜hs lS h' —nuqK"
fun÷ hd. l<dyq ÿ le/jQjdyq ÿ iq.;she WmÈ;s' uï ta ld,fhys uydúð; rcyqf.a hd. le/jQ
fmfrú nuqKqñ˜ jodf<da'
tl,ays l+goka; nuqKq —fï ;=kahd. iïm;g yd fidf<dia mßjdrhg jvd uy;a M,
we;s wksla hd.fhla yd we;s fyd@˜hs lSh' thg jvd ks;af;ka is,aj;akg fok okays M, uy;a fia
jod<y' thg jvd fikiqkaoke M, uy;a fia jod<y' thg jvd irK.ukays1 M, uy;a fia jod<y'
thg jvd mkais,a /lafuys M, uy;a fia jod<y' tlaì;s nqoafOda;amdofhys mgka f.K w¾y;aM,
mh¾hka; fldg —bO ;:d.f;d f,dfl WmamÊc;s wryx iïud iïnqoafOda˜ hkdÈ úiska Oï foid
w¾y;a M,hg jeä jeä wfkla W;=ï ms‚ hd.fhka we;af;a fkd fj˜hs jodf<da'
tl,ays l+goka; kï nuqKq nqÿka jod< Oïfoiafkys meyeo je| ;=Kqrejka irK
f.dia —jykafia" uï hd. Yd,dfhys i;aishla f.dkqka i;aishla jiaika i;aishla jeiaika i;aishla
t¿jka i;aishla t<megjqka fkdtla uqjka" ,sy‚s hka i;ai;aish ne.ska f.K geU ne| isÜjQjka
úysÿñ' Èú foñ' ks,a ;K ld isys,a meka fnd;ajhs' Tjqkaf.a YÍro r: ksjñka ukd fuf<la isys,a
iqj| iq,Õ2 yudj˜hs neK tla mqreIhlayg fhÈh' fya f.dia yeu i;=ka uqojd mshd wjqÿ nuqKdg lS
h' fya wid i;=gq ù he'
nqÿyq Oï foiQyq' nuqKq fidajdka je' nqÿka iÕ=ka msßjrd je| meol=Kq fldg f.g
f.dia w¨fhys isks÷ ñhqre ms‚ fndcqka hq;= lrjd —l,a okafka jekeje˜hs lshd hùh' nqÿyq
iq.;auymjq,a fmfrje mkaishla iÕ=ka msßjrd f.dia mdkajq wiafkys jevyqkay' nuqKq ish w;ska oka
§ je| tl;ajia je yqkafka he' nqÿyq tjqyg Oï foid yqkiafkka keÕS jeäfhda'
fufihska nqÿka ;uka zmqßioïuidßÓZ jk neúka l+goka; nuqKd ÿ wdÈ Yíofhka
.;a jx.sidÈ wfka ish oyia nuqKkqÿ oud wud uyksjka meñ‚ jQyq'
n%dyauK ouk kï miajk mßÉfþoh ksñ'

1' .uksfhys' 2' iqj|' 3' fihska' 4' yqUqjd' iqUq¿jd' 5' jgl' 6' ìfidjg' 7' h;afkka' 8' iej ^ñ&' luq
^jQ' ijluq' iqjlu mQcdj,s ^356& msgqj' 9' fjÿka' 10' ikays¢k' 11' ìiõ'

Non Commercial Distribution. 32


6' mßÉfþoh
rdc oukh
wcdi;a uyrcyq oeuQ mßÈ lsfia h@ h;a(- nqÿyq ;ukg úreoaO foõo;a f;reka ,ÿ .;a"
;uka .sys l,ays hy¿ nqÿl,ays wßijq ìïir uyrcyq urd rch .;a" wcdi;a rcyq mq¿jq;a mek úicd
Ou foid irKis,e msysÜjQyq'
lSfia h h;a(-
u.Orge rc.yd kï kqjfrla ù' t kqjr ukaOd;=uyd f.dúkaodÈ rÿka úiska msß.d
lrK ,oa neúka rc.yd kï ù h' nqÿka ojiqÿ ilaú;a;ka ojiqÿ kqjr fjhs' fiiq l,e isia j hl=ka
úiska msß.d lrk ,ÿj Tjqkg ji;a Whka f,iska3 hà nqÿyq tkqjr ksid wvf;f<ia h,aishla iÕ=ka
msßjrd Ôjlhkaf.a wUjk Whkays jev fjfi;s'
ta jkh lsfia jQfha h@ h;a(- tla iufhlays Ôjlfhda uyfk,au,a iqUqjd4 nqÿka fodia
ye/ mÊfcd; uyrcqyq ;uka l< ms<shue meyeoe § tjq ms<SiÕ,;a § wkqfudaokdjidkfhys fidajdka
a frle5 nqÿka lrd .sh uekeje' fj¿jk Whka ÿ/ udf.a wUjk Whk
je" —tlaojilg fo;=kj
wdikakh' nqÿkg fjfyrla l< uekeje˜hs ;uka wUjk Whkays fjfyr fldg wgf<diay;a
uymjqfrka msßfLõ fldg nqÿmdfudla uyiÕkg fjfyrfldg oka ÿkayq' fufihska nqÿyq
Ôjlhkaf.a wUjk Whkays jev fjfi;s'
thg fmrg je ieje;a kqj/ uyfldfid,a rcyq ¥ rc.y kqjr ìïir uyrcyg ìfida
j wcdi;a l=uryg .í .;' Tyq l=ie jik l,e ìfijg6 rcq ol=Kq oirefhka f,a fndk fof<dla
Wmk fyda ;uyg Wmka fod< lsis flfkl=kag fkd lshd jey/ .shd' rc ms<ú s ie n,d fkd
lshkafkka —;S ug úmÍ; jkq l=ug h@˜hs h;akfhka7 ms<súi f.k —iqjluq8 fodf<l ;sg Wmkafka
h˜hs fjÿ9 f.kajd f.K rkaie;ska oirej m<jd rka;eáfhka f,a f.K Èh yd uqiq fldg fmdjd,S
h' fod< ikaysk10' ffkñ;s;alfhda —t.n rÿ i;=re orefhl Tyq úiska rc kiais˜hs lSy'q ìfiõ11 t
wid .n fy<d mshá je Whka f.dia l=i uoaOjhs' .n fkd fyhs' rc weh tlajka Whka hk fia oele
mßckhka ms<ú S ie w;=re oek —;S l=ie mq;l= nõ ÿjl nõ fkd o oefkhs' zwiQj,a rc ;uyg Wmka
orejlayg fufia lrù ,Z hk uy;a w.=K rdYsfhla oUÈõ f;f,ys me;sr fhhs' jgd,d tfia fkd
lrd˜hs rlj,a foù he' fyda —Tyq Wmka l,e uerej uekeje˜hs is;=j' orejd Wmka l,e rlj,e isá
ñksiaiq oele rcyqf.a lSfuka l=uryq md l<y' l=uryq uy;ajQ l,e wer ujqìfiõ11 oelajQy'q fyda Tyq
oele mq;%ikd l<d' thska Tyq urkakg fkd fmdfydi;a jqj' rcoa wkqlu% fhka Tyqg hqjrc;ka Èka'
tl,ays foõo;a uyf;ryq is;+yq( —ie/hq;a uyf;ryq ÿ uyuq.,ka uyf;ryq ÿ uyinq
uyf;ryq ÿ fjk fjk msßia f.K jdih flfr;s uhsÿ msßila fldg .; uekejehs' ,dN Wmhqj
uekeje˜hs' úkfhys lS kshdfhka wcdi;a l=uryq Roaê fm<yrfhka my ojd iji ÿ /hsïfuys ÿ
mkaihs la r: msrjßka ;ud lrd t,fnk fia úiajia l< fia oek2 Tyqg fufia lSh(- —l=udrh" fm/
ñksiaiq fndfyda l,g wd3 we;a;dy' oeka tfia fkd fjhs' f;da mshd4 urd rc jj' uï nqÿka urd nqÿ
fjñ˜hs mshrcyq urkakg fh§' tl,ays rcl=ur —wm j;aysñfhda foõo;a f;ryq uy;a wdkqNdj
we;a;dy' Tjqka fkdo;a oefhla kï ke;S˜ l<fjhe isßhla ne|f.K fofjkaodj,a5 fjjq,ñka
rcf.g f.dia jks' tl,ays weue;af;da Tyq ;sre fldg f.K inj oek —l=udrhd o uerej uekej'
foõo;ayq o uerej uekj' yeu uyKyq o uerej uekeje˜hs neKf.K —ie< fldg l< uekeje˜hs
rcyg lSyq' rc —l=urejd urïy˜hs rcyg lSyq' rc —l=urejd urïy˜hs is;+ weue;a;ka w;e fufyjr
f.K —fkd urïy˜hs is;+ weue;a;kg uy;a fufyjr § l=uryg —l=ula i|yd zurñZ is;=fhysoe@˜hs
ms<súi —rch i|yd˜hs lSfhka —b;d uekejehs' ;d leue;s rch n,d.Ke˜hs rch Tyqyg olajd Èks'
fya —udf.a ufkdr:h ksmke˜hs foõo;a f;rekag lSh'
tl,ays foõo;a f;ryq —f;da óhka we;=¿ fldg fnr iok ñisilayq jekafkys' lsym s
ojfilska ;d msfha ldf.a ksyrir7 i|yka fldg n,d rch .kak˜S lS h' —Ti" jykafia" l=ula
flfrñ@˜ lS h' —rcq urdmsj uekeje˜hs lS h' —ud msh rc yg ie;ska jO fkd lg yelale˜hs lSh' —
;efjkakg ksis f.fll ,d wyr j<ld urdmshj˜hs lSyq' fya mshrcq ;efjkakg ksis f.fll
nydmshd —wka ksh ñi wfkllayq fkdjeoao fokafka h˜hs fh§h' t;ek mgka f.K foaùys

1' ìiõ' 2' oel' 3' wdhq' 4' f;da f;dm mshd' 5' ojd,a' 6' n¢k' 7' ksyir' 8' jo;s' 9' umshdfKda" umfKda'
10' mKka" umkka" mshdkka'

Non Commercial Distribution. 33


rka;eáfhle n;a tje ysÕe ;ndf.K jÈ;s8 rc ta j<|d hfmhs' fya —unmdfkda9 lsfia hfm;s@˜
ms<sji tmj;a wid —weh ysÕska hï oehla fkd f.K jeoaoe fokafka h˜hs fh§h'
t;eka mgka f.K foaùys n;a uqyq,e ;ndf.K jÈ;s' thsÿ wid —wkakh s flfy ne|e
fkd jeoao fokafkah˜hs fhÈh t;ek mgka f.k rkaurjähe n;a tje mshd,d mhska f.K jÈ;s' rc
t wid —wkaksh urjä ,d fkd jeoao fokafka h˜hs fh§h' t;k mgka f.K foaùys .|Èfhka kyd
YÍrfhys ishqñhqre .,ajd ms<S fmfrj f.K jÈ;s' rcmd Tjqka isßre f,je hfm;a je<s ÿ ms<súi
tmj;a wid —wkaksh fkd jeoaoe fokafka h˜hs je<lS' foaùys fodrgqf.au,
q isge —ysñ" ìïir uyrc"
Tyq <orel,e urd fkdmsj ÿkaj' f;dm i;=rd f;ms u mqgqj' fï f;dmf.a ksudï oelau h' uï fu;ka
mgka f.K f;dm olakd fkd ,efnñ' uf.a jrola we;a kï" ud flfrys laIud lrkafka h˜hs je,em
jeyei keje;a;' t;ek mgka f.K rcyg wyr ke;s ú h'
fidajdka rc uÕm,iqfjka ilauka fldg hfmhs' —rcqf.a YÍrh È,sfh˜hs wid —lSfia
hfm;s@˜hs ms<súi" ilaukska hfmk fia YÍrh È,sfhk fia wid" —ilauka fkdlg ÿk uekeje˜hs
10
[hs;] znmddkka m;=,a lrfhka m<d ,Kqf;,a .,ajd lsysrÕ=frys zÑáÑáZ hk wkqlrK we;s fldg
*[miaj˜hs keúhka hú rc Tjqka oele —ums;a lsij s layq úiska tle;ska ishjro .súiajk ,oafoa jke'
fudyq ud uiaj¨fufy ksujkq i|yd wdy˜hs is;S' Tjqka f.dia rcq je| isá l,ays —l=ula i|yd wjq
ke@˜hs ms<ú
s ;a' Tyq rcqf.a ta yiak ie< l<y' —f;ms f;dm rcq wK lrj˜hs rc lS he' Tyq —foajhka
jykai" jeve yqk uekeje˜hs lshd rcq je|e —foajhsks" wems rcqf.a ksfhd. lruy' wm flf¾ kyula
oeyejqk uekej' fï Tn jeks oeyeñ rc flkl=kg a iqÿh fofhla fkd fj˜hs lshd ju;ska f.dma ui
f.K ol=K;ska lrh f.K m;=,a m<d ¨Kq f;,a jld lsysrÕ=frys zÑá ÑáZ hk wkqlrK we;s
fldg] mlay' t rc mQ¾jckaufhys od.nÕfKlays jyka ,d .sfhah' iÕ=ka ysÿkg w< l<d,la
fkdfoú mhska welauk' fï tys M,hs'
rcyg uy;a fõokd Wmk' —wfyda nqoafOdaæ wfydaæ Oïfudaæ wfydaixf>daæ˜hs ;=Kqrejka
i|yka lrKqfha u od.nÕfKlays nyd¨ u,la fihska fuf<a' ijquyrc foõf,úys fjijqKq
uyrcdkka msßj/ ckjN kï hlaIfhlaje Wmk m<uq ijfrlays tys Wmeo uy;a iïm;a je<÷fha h'
ijfrlays oUÈj rc jQfha he' oeka i;a jkj/ rc je i;ajkjr imqrñka f.dia Wmk' tojia u
wcdi;ayq mqf;la Wmk mq;= Wmkanõ ÿ mshdKka u< nõ ÿ ÿkajkakg fom; tljg u w<y'
weue;af;da m<uq —mq;= Wmkanõ lshïy˜hs m; rcq w;e ;=nQyq' rc yg tflfKys ue mq;%ikd Wmeoe
ish,a isßre me;e/ weguq,a meyer isáfha he' tflfKys mshrcyqf.a .=K i|yka fldg —ud Wmka
l,e nmdk1kgoa ikd fufiau Wmkafka he' hj' nmdKka1 úysoaj˜hs fhÈhe —l=ula úysoj a ïy@
uyrc˜hs wfkla m; w;e ;enQyq fya tmj;a wid j,mañka uEkshka lrd f.dia —wkak" nmdkkg ud
flfrys ikd yd úh fyd@˜hs ms<sú; Tyq —nd, mq;" l=ï lshys@ ;d <ore l,e weÕs,af,ys fmdf<la
kex.2 tl,ays j,makyq ikays÷jkakg fkdfmdai;a jqjdyq úksiu~f,ys yqka ;d msh rcyq lrd f.K
.shy' fya ;d weÕs,a, uqjfhys ;sî h' fmd< uqjfhys u is,a ú h' fya ;d flfrys fifkfyka f,a
uqi mqhd oud fkd mshd ue .e,mS he' ;mshd ;d flfrys ikd fu nkaoe˜hs3 lSyq' fya je,em jeyei
mshdkka isßre y¿ lsi le/ú'
foõo;a uyf;ryq ÿ wcdi;a uyrcq lrdf.dia nqÿka urkakg fhdaO4 ÿkqjdjka5
b,ajdf.K kÕd jhd thskÿq lereKqoe6 ke;s fia oele" ;=uqyq .scql=¿ mõjg keÕS .,a md;e ilauka
lrK nqÿka uqokg fi,a úysoe thskÿq lereKq oe7 fkd oel" kd,d.sß we;= úysoe" hïlsis Wmdfhlska
nqÿka urkakg fkd fmdfydi;a je" ,dNi;aldrfhka msßyS nqÿka miajrhla b,ajd t fkd ,Èka i;=re
je" iÕ=ka mkaishhla fokd ì| wer f.K f.dia" ießhq;a uyuq.,ka fow.iõjka ;ukaf.a msßie
iÕ=ka f.K .shl,ays láka yqKq f,a kÕd" kjuila ojia f,v je fyje ;uka l< ;dla oehg
úms<sir8 Wmhd —oeka nqÿka fldys fjfi;s fyd@˜hs ms<súi —foõïys fjfi;s˜ hkq wid —yef|lska ud
f.Ke/ nqÿka olajj˜hs lshd f.K hk ,oaodyq9 nqÿka olakg ksis msKla fkd l< neúka" foõrï
fmdl=Kq f;r folla je me<S.h s fmdf<djg jeoe wúÑ uykrlfhys msysáhy'
tl,e rc.y kqjr ieKfl<sfhla ùh' kqjr jeiafida tkqjr foõ kqjrla fihska iod
ieKfjia f.K foúhka fihska ieKfl<s fl<s;a' wcdi;a rc mKq/is fmdfyda ojia ? irdi÷/iska
ߧflf<ka kslu a qkq lsß10oyr fihska" ߧ úukska kslu
a k
q q uq;=je, fihska" iukal=iqï oï fihska"
È,sfhk rd;%she ksß÷uyf,ys11 weue;su~q¨ msßjrd fiai;a hg .krkauj q d wiafkys yqkafkahs' l=ug
yqkafka h@ h;a( ks¢ j<lkq i|yd yqkafkahs fu rc12 mshd u<;eka mgka f.K ks|kakg weimshd¨

1' umK' 2' keÕs' * jryka ;=< ;sfnk fldgi msgm;ays fkd fmfKa' md<sfmd;ska fmr<d fhÈk' 3'
ikdfjkaoehs' 4' fhdaOhka' 5' ÿkqjdhka' 6' lrKq' 7' lereKq fia' 8' úms<sidr' 9' hk l,oa' 10' lsr' lsre'
11' uyf,ys' 12' fufia' 13' mqrdK' 14' wksla' 15' wksflla' 16' ll=G' 17' fn,ÜV' 18' lehá'

Non Commercial Distribution. 34


ú.i ue ish¨ YÍrfhys ie;aoyia T;al,a fihska y~ñka ue mqnoq aÈ' —uyrc" lsue@˜hs mq¿jq;a l,ays
j<yhs' thska ´ yg ks¢ fkd ßisfhys' fufia ks¢ j<lkq i|yd yqka rc —fu? i|/iska ruŒh h'
wNsrEmh' o¾YkSh h' is;a myojhs' ljr uyK nuqKq flkl=ka lrd hïyhs@ ld lrd .sh l,e wm
is;a myoa§@˜hs Woka wekS'
t wid tla;rd rcuyweue;af;la —uyrc" mQrK13 liaimhd lrd t<fUkafka h' tl,e
is;a myoaÈ@˜hs lS h' rc t wid fkd ì‚ h' wfkla14 weue;af;la —ulaL,s f.did,hd lrd
t<fUkafka h˜hs lS h' wfkflla15 wð; flYlïn,hd lrd t<fUkafka h˜hs lS he' wfkflla15
ml=O16lÉpdhkhd lrd t<fUkafka h˜hs lS h' wfkflla15 i[achfn,ÜÀ17 mq;%hd lrd t<fUkafka
h˜hs lS h' —wfkflla15 ks.KaGkd; mq;h
% d lrd t<fukafka h' tl, is;a myoa§˜ lS h'
fufia weue;a;ka ;uka ;uka ,o .;a kqjgecrka lS l,ays" rkajka ñhqre ri we;s
wUmlla leá18 mqreIhlayq ;ud w;e ;=nQ lÿremlla oele oud mshkaklayq fihska fkd .súie fkd
neKe ys|" ;uyg fkdÿre ;kays yqka Ôjlhkg —yehs" in|" fkd neK yqkafkys fkd@˜hs lS h' rcq
fuf;la mßl:d lrKq Ôjlhka i|yd flf<a hs' l=ug h@ h;a(- we/ nqÿka1 olajkq i|yd hs' f;fï
f.dia olakg fkd ksisoe@ h;a(- ;ud uydmrdOfhka f.dia olakg fkd ksis j —Ô - lHd msámie ysoe
nqÿka ÿg uekeje˜hs fuf;la mßl:d flf<a1 rcqf.a wNsm%dh ðjlfhda fkd oks;a o@ h;a(- oka;s
je<slu= g fkd neK yqkakdy@ h;a(- úfLj mis÷kd2 i|yd hs' lsfia h@ h;a(- tmsßie kqjgecrka
ifokd ,o .;a weue;af;da fndfyda fok /ia jqjdyq' Tyq —ud nqÿ.=K lshkakg jkal,e w;r ;=frys
keÕS ;uka ;uka ,o .;a kqjgqkaf.a .=K lsh;s' tfia jkakd yd3 ud lshk nqÿ.=K ksudjg fkd
fhhs' rc jQ l,S fmr ue fudjqkaf.a kqjgecrka4 lrd t<U ksiaidr nõ o;af;ka Tjqkaf.a .=K
l:dfhys fkd i;=gq j ud mq¿jqiai's tl,ays uï nqÿkaf.a .=K lshd rcq nqÿka lrd f.K fhñ˜ rÿf.a
wNsm%dh5 okq;=oa úfLõ mis÷kd i|yd fkd neK yqkay'
tl,ays rc weue;a;kaf.a nia wid —uu hulayq hulayq nia fkd weisháfhï o" fy ue
fy ue fnfKhs hulayf q .a nia weisháfhï o" fy ue kdrcji j<|d isá .=re<layq fihska fkd
fnfKhs' ug uy;a msßysfKle˜hs is;S' is;d n,d —Ôjl WmYdka; jQ nqÿkaf.a iú6h' f;fï o
WmYdka; h' t neúka j;aimka uyKlayq fihska fkd neK yqkafka h' ud fkdnqKq7 l,e fya
fkdfnfKhs' we;layq u~kd8 l,e we;layq ue f.a mhska yeçh uekeje˜hs is;d Ôjlhkag —fï
weue;a;ka ;uka ;uka ,o9 .;a uyKqkaf.a .=K lshkakka uqj fkd fmdfydhs' fudjqka fia u ;d ÿ
,o .;a uyKyq keoao@ lsu È<s÷ys o@ umsfha ;g bisr10 fkd ÿkafka o@ fkdfyd;a ieoeye ke;af;ys
oe@˜hs ms<sú;a'
tl,ays Ôjlfhda —ud ,jd fï rc nqÿkaf.a .=K lshe úgá n|" oeka ud fkd neK
ys¢kg l,a fkd fjhs' hï fia fï weue;af;da rÿ je| ys| ue11 ;uka ;uka ,o9 .;a kqjgqkaf.a .=K
lSyqo" ud tfia nqÿka .=K fkd lsj uekeje˜hs yqkiafkka keÕS nqÿka jik foi n,d miÕ msysÜjd
je| ksh/iska È,sfhk we¢,s ne| —uyrc" zud hï;ï uyKlayq lrd t<fn;SZ fkdis;j' wm nqÿka
ujql=iays ms<si|
s e .kakd l,e ÿ ujql=iska kslafuk l,e ÿ uyìkslua ka lrK le ÿ nqoa jk l,e ÿ
Oïila mj;ajk l,e ÿ oi oyila ilaj< lïms; ú h' fufihska huduy fm<yr l<y' fufia foõ
f,dúka ngy' wm nqÿkaf.a .=K lshñ' tlÕ is;a we;s je wi' uyrc"˜hs nqÿka .=K lshkakdyq-
—whx" foj" N.jd wryx iïudiïnqoafOda wïydlx wïnjfk jyr;s uy;d
NslaLqixf>k ioaêx wâVf;<fiys NslaLqif;ys' ;x fLd mk N.jka; f.d;ux tjxl,HdfKd
ls;a;sioafod wíN=..
a f;d- b;sms fid N.jd wryx iïud iïnqoafOd úÊcdprKiïmkafkd iq.f;d
f,dlú¥ wkq;a;frd mqßioïuidrÓ i;amd fojukqiaidkx nqoafOd N.jdZ;s' ;x fofjd N.jka;x
mhsremdi;=' wmafmj kdu fojiai N.jka;x mhsremdif;d Ñ;a;x miSfohH˜hs'
—uyrc"12 wm nqÿyq udf.a wU jkfhys wvf;f<iah,a ishla iÕ=ka msßjrd
jevefjfi;s' f;dm jeks ishkqÿ oyiakqÿ iqjyiakqÿ is;a f.K nK lsh;s' ßis fia t<eU mek
mq¿jqiafka h˜hs lSy'
rcq nqÿkaf.a .=K wi;a wi;a ish,a isßre miajKla m%S;Ska w;=re ke;s je msÍ .sfha' fya
tu ú.i nqÿka lrd hdá13 je- —ud fï fõf,a nqÿka lrd hkakdyg wfkla lsis flfkla hdkhla
fhdckakg fkd ksiaiy" Ôjlhd úkdh˜hs is;d —in|" Ôjlh" hd' f;d ue we;=ka ioj˜hs14 lS he'
wfkla wYajhdk r:hdk we; o" we;=ka u iod t<jkakg lshkq15 l=ug h@ h;a(- W;auhka lrd hk

1' fldf<da' 2' mis¢kd' 3' jkakd yeue' 4' kqjegcqrka' 5' wNsmd% j' 6' uq' iõ' 7' fkdìKq' 8' u~qkd' 9'
,eo' 10' biqre' 11' ueo ys| yeu' 12' nqÿkaf.a .=K lshkakdyq uyrc-yeu' 13' hdhá' 14' iÿjdhs' 15' lS h'
16' hdkdfhka' 17' r:hdk iíofhka ÿr u-yeu' 18' ler;s' 19' uyoa'

Non Commercial Distribution. 35


l,e W;a;uhdkfhka16 .sh uekeúkqÿ wYajhdk r:hdk iYíofhkqÿ" ÿ/ u17 tys y~ wefikafkkqÿ"
mia mia hkakdygoa yia;shdkfhys y~ fkd wefikafkkqÿ" —ksù nqÿka lrd ksúhdkfhka16 .sh
uekeje˜hs is;d we;=ka iod t,jkakg fh§'
Ôjlfhda —rka fu fõf,a znqÿka olakg fhñZhs fhhs' rÊcqrejka i;=frda fndfyday'
bÈka w;ruÕe lsis wka;rdhfhla ù kï" wkayq ud .ry;s( zÔjl-rc ud lSjd flfrhs' wld,fhys rcq
f.K kslafuZhs lshd h' nqÿkqÿ .ry;s( zuyK f.dhqï ;ud lSjd lefr;S18 lshd l,a fkd kyud ue
l:d flfrZhs lshd h' tneúka uhsoa19 nqÿkqoa fkd .ryk kshdfhka hï fia rcyg rlj,a iqixúys;
fõ o" tfia flfrñ˜ is;y+ q'
tlaì;s —wUqka ñksiqka ksid mqreIhkg Nh kï ke;s' iqjfhka wUqka ñksiqka msßjßka
wUqka ñksikq a msßjßka fh;s˜hs mkaih s la we;ska kka iojd mkaih
s la ud.uqka msßñfjia .kajd wis
f;daur .;a w;a we;s je1 rcq msßjrj˜hs lshd je<s ÿ is;=yq(- —fu rcyg fu w;aneje uÕM,hg
Wmks#Y%h ke;s' nqÿyq Wm ks#Y%h n,d Oï foi;s' tfia neúka uyckd /ia lrjñ' tfia jkakd yd
nqÿyq lsisflkl=kaf.a Wmks#Y%h fyhska Oï foi;s' ta foiqka uyckhdyg Wmldrhg u fj˜hs2
tn|kg lshd hjQy' kqj/ fnr msfhù le/jQy'( —wo rc nqÿka lrd fhhs' yeu fokd ;u;ukaf.a
lereïks3 ;=nQ mßoafoka wjqÿ rcyg wrla .kafka h˜hs'
tl,ays uydckfhda —rc nqÿka olakg fha ,' tZOï foiqï lsn| fyda@ ieKfl<sfhka
lsu@ thg hïy˜hs yeu fok .|u,a f.K rcq fmruÕ n,d uÕe isáfhda' ti|e Ôjlfhda —uyrc"
we;=ka iod t<jQfha h' l,a okafka uekeje˜hs lSyq' rc mkaishla ud.uqka mkaih
s la we;=ka kÕd
f;fufy uÕ=,awe;= keÕS ñ‚ o~qjeg mykska tlÆ fldg uy;a wdkqNdjfhka kqjßka kslañks'
tflfKys ud.ïyq msßñfjia f.K ysia fj<d oirefhys lvq ;nd ñ‚ f;daur f.K
kslua qkdy' Tjqka tlaì;s fidf<dia oyila k¿fjda rcq msßjerEy' Tjqka tlaì;s l=rel=ÿ4 lsrd;d§y'
Tjqka tlaì;s rcf.a rlakd rcq flfrys úiajia we;s5 mqreIhy' Tjqka tlaì;s úis;=re fjYú,diOr jQ
ieg oyila uydud;%hy'6 Tjqka tlaì;s fkdtla m,|fkka ie§ kkakka wú .;a úoHdOr ;reKhka
n÷ wkQ oyila muK /áorejy' Tjqka blaì;s ishla jgkd7 ms<S ye| mkaih s la jgkd ms<S tlia fldg
nyd,d kyd .|úf,jqka .;a rkau,a wdÈ kkanr‚ ka ieÿkq oi oyila u;a8 nuqfKda ol=Kq w;a
Tfidjd chYío f.dysñka fh;s' Tjqka tlaì;s miÕ;=re .;a mqreIfhda miÕ;=re jhñka fh;s' Tjqka
tlaì;s ÿkqfnf,he9' Tjqka tlaì;s Tjqfkdjqka fjr meyer hk we;amka;s h' Tjqka tlaì;s f.f,ka
.,10 meyer hk wiamka;s h' Tjqka tlaì;s tys tys meyer isá r:mka;s h' Tjqka tlaì;s oi ßfhka
oißfhys meyer isá fhdOhy' Tjqka tlaì;s ;uka ;ukg ksis wdNrK iïm;a;Ska fjdrckd
wgf<diafia‚ y hs hïfia fl<jr isg jqyqgq irfhla rÿ lrd fkd meñfKa o" tfihska Ôjlfhda
rcqf.a msßia ixúOdk fldg —bÈka rcyg lsis Wmøjfhla fõ kï" yeu fokd yg fmrg j rcyg Èú
foñ˜hs ;=uQyq rcq11 je<ef;f.K fh;s' ,shjegñ‚ o~qjegmyka fuf;la ish he" fuf;la oyi he"
hk muK ke;s'
fufia uy;a rdcdkqNdjfhka t rc fo;siu a y fodrla yd iQieg iq¿fodrla yd we;s
rc.yd kqj/ meÿï fofiys fodßka kslaue kqjr mjqr yd .scql¿= mõj yd fow;=frys Ôjlhkaf.a wU
jkhg fj;a j .sfha' tl,ays —nqÿka lrd hkl,e ksYayío j .sh uekeje˜hs rc f.ys u isge Ôjlhka
lSfhka12 fnr fkd .eish È uy;a fldg fkd ì‚ h È hk rcyg Nh Wmk' l=ulg h@ h;a(- —
wvf;f<iah,aishla iÕ=ka jik wU jkfha lSìiakd yf~l=ÿ fmdjd ke;s' Ôjl ud kqjßka msg;g
fk/ f.Ke fmráka n,ldhla olajd ud urd f;fï rc úhá h' fï mia we;layg n, we;af;a h'
ud je<e; f.K fhhs' ud flfrys wdhqO .;a tl mqreIfhl=ÿ ke;s' ug lerefKa uy;a msÍfKle˜hs
is;d ìhm;a j —Ôjlh" ud fkd kiays oe@˜hs lS h'
tl,ays Ôjlfhda —fu rc udf.a ud;%d fkdokaks' uï ,sysçka,l=ÿ Èú fkd .<jñ' rcq
fkd wiajeiSï kï" kiais˜hs is;d ;r fldg wiajikakdyq —uyrc" fkd nd' fkd nd' f;f, n,d
.Ke' uKav, ud,fhys myka È,sfhkakdy˜hs ^@& lSy' tl,ays rc fodrgqfhka msg; ue isge we;amsáka
ng' neie ìue isá ú.ie ue nqÿkaf.a f;acia rcq fjr my<' tl,ays rcyg tflfKys ish,aisßßka
iafjo ^jeysk& ykai¿ fm<d mshk muK ú h' ;udf.a wmrdO i|yka flf<a' uy;a Nh Wmk'
fya b÷rd nqÿka lrd hkakg fkd fmdfydi;a jQfha Ôjlhka w;e f.K wrï
ießirkaklayq fihska —Ôjlh" ;d fï le/jQ fia hym;' fï le/jQ fia hym;e˜hs .=K lshñka

1' we;shdj' 2' jefghs' 3' leñks" ldrdñ‚ ' 4' tlaì;s l=ÿ 5' weue;s' 6' uq' uydud;Hhy' 7'
i;iyiai.a> ksldks-iqux.,ú,disks' 8' oi oyila 9' uq' fnf< h( ne, h' 10' f.<' 11' rcqg' 12' lS
fihska'

Non Commercial Distribution. 36


wkql%ufhka uKav,ud,hg iïm%dma; je —nqÿyq" in|" fldys@h˜hs ms<ú s ;a' l=ug mq¿jqiai@s h;a(-
we;eïyq zfkd w÷kkafkka ms<sú;Z fh;a' wldrKhe' fï <ore l,e mshrcq yd f.dia nqÿka ÿgqúÍh'
meiq¿ mdm ñ;%hkaf.a iiÕska1 mshrcyq urd nqÿka urkakg ÿkqjdjka fufyhd kd,d.sßys úysoe uy;a
wmrdOhla fldg isáfhka nqÿka lrd fkdjkakd ñie fkd y÷kkafka fkd fjhs' nqÿyq jkdys
fo;siajr ,l=fKka yd wiQ wkqjH[ackfhka ieÈ isßre we;s hõy' ijKla /iska È,sfhñka ish¨
wrï nqn¨ q jd ;re msßjrK ,o mqkai|la fihska uyK.Kd msßjrd uKav, ud, uOHfhys jev
yqkakdy' nqÿka ljqre fkd y÷k;s@2 furc ;udf.a biqre ,S,dfhka ms<ú s ;' y÷k;=ÿ fkdy÷kkjka
je mq¿jqiafka rcqkaf.a isß;s' Ôjlfhda jkdys rcqf.a nia wid —fu rc fmf,je3 isg zfmdf<dõ fld
ys h@Z hkaklayq jekak wyia n,d zysß4 i| fldys h@Z hkaklayq jekak furuq,e isge zfur., fldys
h@Z hkaklayq jekak' nqÿka fmrg isge znqÿyq fldys h@Zhs mq¿jqiafkah' tfia neúka fudyq nqÿka
olajóZ we¢,s ne| —uyrc" fmrg fudyq5 wm iïudiïnqÿy ueo geU ksid meÿïoi n,d iÕmsßia
msßjrd jevyqkakdy˜hs lSyq'
rc nqÿka lrd t<eU iÕkg .yg fkd fldg tla ;efklays nqÿka fkd je| u isg"
ksjd;;efklays msms r;amhs qï jkhla fihska" fkd neK u jevyqka iÕ=ka Èg' tys tlaflfkl= w;la
fid,ajkqfjda fkd o we;s' mhla fid,ajkqfjda fkd o we;s' ijnr‚ ka ieÈ k¿msßia msßjrd nqÿka
fmrg isá rc fyda rcmsßia fyda tlaflfkl=ÿ fkd neÆy' yeu iÕyq u ijKla meyefhka È,sfhk
nqÿka n,d jevyqkayq' rc iÕ=kaf.a Wmiufhys meyeoe" u~ ke;s mykaú,la fihska" ikayqka b÷rka
we;s iÕ=ka fu mqkmqkd n,d —fu Wmiuh umq;= Wodl=uryg fõj˜hs is;d Woka wekS' Tyq meúð j
fu iÕ=ka fihska WmYdka; jkq i|yd fkd fjhs" furc iÕ=ka oel meyeo mq;= i|yka flf<a'
È,sÄoehla ,Èka fyda wmQ¾j oehla oel fyda m%sh jQ kEhka ñ;=rka i|yka lrKq f,dalhdf.a isß;s'
ti| nqÿyq rcqf.a is;ayir oele —fu rc ud yd iuÕ l:d lrkakg fkdfmdfydi;a
jQfha ìlaiÕ=ka n,d mq;= i|yka flf<a' ud fkd nKk l,ays furc lsis oehla lshkakg fkd ksiai'
uqyq yd iuÕ l:d l< uekeje˜hs —uyrc" hï fia Wia;eke jg Èh k;=;ekg fhao" tfihska u is;a
;6 mq;= lrd k;= ù h˜hs jodf<da' ti| rcq i;=gq je —nqÿ.=K wÑka;H mßÈ uï oeka okañ' ud fia
nqÿkg wmrdO l< flfkla kï ke;s' ud ue úiska nqÿkaf.a w.=jgd7 rc urK ,o' foõo;ayq lshuka
f.K ÿkqjdjka fufyhSñ' kd,d.sßys úysoaùñ' ud ksidh foõo;ayq .,al¿ = jqyqgqfha8' fufia wmrdO
9
we;s ug nqÿyq m%shf;mq,a lrK oe h' wfydaæ hyydææ nqÿyq miajeoereï ;dÈ.=Kfhys msysáhdy' fun÷
.=k uqyqÿ i:reka ;nd nEr i:reka msßfhiaiïy˜hs fidïkia je mq;= ;u yg msßh mßÈ lshd" nqÿka
miÕ msysgqjd je|" —iÕ=ka j÷;a nqÿkg msá md jekao ukd fj˜hs iÕkg we¢,s ne| tl;amia je ys|
mek mq¿jqika g wjir .;a'
ti| nqÿyq —ßishqkoq ehla10 mq¿jqi" uyrc˜hs i¾j{ mjrefKka mejrEyq' fufia nqÿka
i¾j{ mjrefKka mejrE l,ays rc mek mq¿jqiafka —jykafia" we;awerE wiawrE ßh ieß wd§yq ;uka
;uka okakd Ys,amfhys M, fu u ckaufhys ,efn;s' rcl=f,ka uy;a iïm;a ,Èka ;=uqyq ÿ iqjfhka
jefg;s' ujqmshkqÿ wUqorejkqÿ ñ;%hkqÿ weue;a;kqÿ iqjfhka miajg;S' uyK nuqKg" iq.;she Wmeo
u fu u ckaufhys uyKqjue M, oelaúh yelal fyd@˜hs ms<sj;' nqÿyq mek fkd úicdu is;y + q —
;S¾Ólhkaf.a ,o .;a fndfyda weue;af;da fuhg wdjdy' y< ukd mlaI h ÿ .; ukd mlaIhÿ olajd
lshk l,ays —wm uyrc fuhg uy;a W;aidyfhka fu whe' Tyq wd;eka mgka f.K uyK f.dhqïyq
uyKqkaf.a flda,dy, yd igka lsh;sZhs uquqkkq fj;s' ilia fldg nK fkd wi;s' rcq lshkl,g
oykg fkd ksiaiy' rcq u wkqj mj;s;s' tneúka rcq u Ndr l< uekeje˜hs —uyrc" fu mek fiiq
uyK nuqKka mq¿jq;a úßfhla yd weoao@ Tjqfkdjqka lS oE ;d i|yka we;a fyd;a" hd˜hs jod<y'
tl,e rc —mKaä; m%;srEmlhkg lshkq ÿle' Tyq fmfoys fmfoys wl=frys wl=frys
fodia fo;s' taldka; mKaä;fhda jQ l,e lshkq2 wid ukd fldg lsj" miai;s' fkfia2 lS oehla we;*"
bÈ fldg fo;s' nqÿka yd iu tldka; mKaä; flfkla we;a;dyq fkd fjks' tneúka lsj uekeje˜hs
is;d —jykafia" uu tla iufhlays mQrKliaim kï kqjgyq lrd f.dia fuu kshdfhka mek mq¿jq;añ'
fya zmõleñ ÿ mskl a u ÿ M, ke;sZ hkdÈ úiska ;udf.a o¾Yk lS h' zwïnx mqfÜGd ,nqcx
jHdlfrhHZ hk fihska ud mq¿jq;a;d ;nd wfklla lS h2' uu Tyq lS oeh fkd .súie zwiqj,a rc
;udf.a úð;hg .sh uyK nuqKkg fukï fohla flf<a ,Z hkq fkd lshjqj uekeúka" fkd neK
keÕS .sfhï˜ lS h' fï kshdfhka ikqjgcrka lrd t<ne mek mq¿jka fia" Tjqka ;ud mq¿jq;=oE ;nd
;uka ;uka o¾Yk oelajQ fia' tys ;ud fkdi;=gq fia lshd —jykafia" uï je,s fm<d f;,a fkd

1' ieieÕska' 2' ljr fkd y÷fk;s' 3' fmdf<dj' 4' ysr' 5' uq' fmrfgdyq' 6' ;ud' 7' wlajgd' 8' jqyqgqfha
h' 9' hNy' 10' fohla'
2' f;fi' * ÿlalÓf;-md,s' 2' uq' lshhs' lshd-we;eï' 3' ;S¾:lhkaf.a' 4' uq' ;d uu' 5' mska' 6' ú he' 7'
lshñ' 8' ,jd' 9' uq' oiq'

Non Commercial Distribution. 37


,nkaklayq fihska ;s:hkaf.a3 o¾Ykfhys idrhla fkd ,Èka jykafia mek mq¿jqiakg wdñ' jykafia"
fu ue ckaufhys uyKqjue M, oelaúh yelal fyd@˜hs lS h'
tl, nqÿyq —lsh. uyrc" ;d ue4 mq¿jqiñ a ' ;df.a lSlre ofila zmsKe5 M, fm<yr he'
fu wcdi;a rcq o ñksie' uu o ñksiñ a ' furc mialï .=Kka msKmsKd rc flfrhs' foõ rclayq
jekak' uu Tyqf.a oiañ' ud uqyq fia ue mska l< uekej' bÈka okaa foï kï" rcq tla ojila ÿka oka
ishlaNd. l<l,e thska tlaNd.hla muK okla uï Èú mu‚ ka fokag fkd ksiafiñ' Ti" ud
meúð j is,a /lal uekejeZhs meúð fjhs6 meúð je is,aj;a je wmsiaif;dia je fjfihs' Tyq tfia
jik l,e zud oiq ug fufyhg tkafka hZhs yd lshys oe@hs jod<y' —jykafia tfia fkd lshïy'
wems ue Tyq je| mqod foïy˜hs lS he' —lsh. uyrc bÈka th tfia ù kï" fu u ckaufhys uyKqjue
fï M, fkd fõ oe@˜hs jod<y' —jykafia" taldka;fhka fu ue ckaufhys uyKqjue fï M, h˜hs lS
he' —uyrc" fufia ud úiska fu u ckaufhys uyKqjue m<uqjk M, mKjk ,oe˜hs jod<y' —
jykafia" fufiahska u uyKqjue fï ckaufhys ue wfkla M,hla yd meK úh yelalfyd@˜hs lS he'
—uyrc" ths;a ;d ue mq¿jqiañ' ;g Wmhd fok f.dúfhla ;df.a úê oel zuhsÿ mska l< uekejeZhs
l=ÿuy;a iem;a mshd meúð je is,j a ;a .=Kj;a je jefghs' Tyq tfia jik l,e zudf.a f.dúys ug
Wmhd fokag tkafka hZhs yd lshys oe@˜hs jodf<da' —jykafia" tfia fkd lshïy7 wems ue Tyq je| mqod
i;rmifhka oka foïy˜hs lS h' —lsh." uyrc" bÈka tfia fõ kï" fu u ckaufhys uyKqjue fï
M, fõ o@hs fkd fõoe@˜hs jodf<da' —jykafia" tldka;fhka ue fu ue ckaufhys uyKqjue M, h˜hs
lS h' —uyrc" fufia ud úiska fu u ckaufhys uyKqjue fojk M, mKjk ,oe˜hs jodf<da'
—jykafia" fu u ckaufhys fuhg jeä uyKqjue wfkla w;sYh M,hla yd mekaúh
yelal fyd@˜hs lS he' —Ti" uyrc" wid oke˜hs- bO ;:d.f;d f,dfl WmamÊc;s wryx iïud
iïnqoafOd˜ hkdÈ l%ufhka nqoafOd;amdofhys mgka f.K w¾y;a M,h m¾hka; fldg wyia.Õ j;=r
fihska Oï foid —uyrc" fu u ckaufhys uyKq jue fï M,h' fuhg jvd W;=ï wfkla w;sYh
M,fhla ke;ehs˜ jodf<da' fuys úia;r ÈlaiÕshe idu[a[M,iq;ska okafka he'
tl,ays rc ;kays ;kays idOqldr § wdÈuOHdjidk myid ilia fldg wid —uï fu
mekhka fndfyda ojila fndfyda uyK nuqKka mq¿jqiafkï f;dfyd fldgkaklayq fihska lsis
idrhla fkd ,ÿñ' nqÿkaf.a .=Kimqj uy;e nqÿka jykafia ug myka oyia o,ajd8 w¨ lrkaklayq
fihska fu mek úicqy' fndfyda ojila uï nqÿkaf.a .=KdkqNdj fkd oeke neÈksñ˜ is;d nqÿ.=K
i|yka lsÍfuka Wmka miajKla m%S;Ska msKk ,o isßre we;s je —Èú mshï ksÿ irK fkd mshñ'
;=Kqrejka irK f.dia —bÈka ud ;shqKq lvqfhlska ysia is¢;a kï" nqÿka zfkd nqÿyZhs fkdo lshñ'
oyï zfkdoyueZhs fkd o lshñ' iÕyq zfkdiÕyZhs fkd o lshñ' ud irK .shnõ Wmdilnõ lemyre
nõ okafka uekej˜hs okajd ;ud mshd Oïrcqyq uerE jro lujd je| ;=ka h,la meol=Kq fldg
ksh/iska È,sfhk we¢,s uqÿfkys msysgqjd mefKk ;dla ;ek' nqÿkg wNsuqL fjñka f.dia oiqka9
jcyk ;ek isg ìu miÕ msysgqjd je| nqÿkaf.a .=K i|yka flfrñka kqjr .sfha'
Tyq .shl,e nqÿyq —uyfKks" fu rc mshd fkdue refha ù kï" oeka fuysue ys|e
fidajdka jQfha h' mdmñ;% ixi¾.fhka thg wka;rdh ù h' tf;l=ÿ j;a fyd;a hï fy;=jlska fu rc
;:d.;hd lrd t<ne ;=Kqrejkays irK .sfha o" ta fya;úka udf.a iiafkys uy;ska" hï fia lsisfjla
ñksil= urd u,añgla muK ov § .e,fõ o" tfihska ue fu rc f,dfydl=Uq ksrhe Wmeoe
;siajdoyfilska m;a,g neie ;siajdoyfilska ie<uqjúgg keÕS .e,ùfh˜hs jodf<da'
fu rc mshd uerE ;eka mgka f.K ?odj,a ksÈ fkd ,efnhs' nqÿka lrd t<ene ñhqre
Tc we;s Oïfoiqka weiQ ;eka mgka f.K ks¢ ,o' ;=Kqrejkag uy;a i;aldr flf<a'" mqyqÿka
ieoeyej;=ka flfrys fu rcq yd iufhda ke;s' wkd.;fhys úÈ;fjfiia kï mfianÿq je msßksfjhs'
fufihska nqÿka ;uka zmqreIouHdidrÓZ jk neúka wcdi;a rcyq mq¿jq;a mek úi|d10
Oï foid lrKis,e msysÜjd wdÈYíofhka mhdis" fmdlais wE rcqka oud wuduy ksjka meñ‚ jQyq'
rdcouk kï ijk mßÉfþoh ksñ'

Non Commercial Distribution. 38


7' mßÉfþoh
wÕ=,au,a oukh
wÕ=,au,a fidryq oeuq mßÈ lsfia h@ h;a(- f.dfid,a rcyqf.a Nd.sj1 kï mqfrdays;hd
ms‚ i uka;d‚ kï neñ‚ .í f.K ?2 mq;l= m%ij l<d' Tyq ujqli = ska ksla fuk l,e ish¨
kqj/ wdhqO3 È,sk' rcqf.a hykays ;=nQ uÕ=,alvqj o fiiq wú o È,sk' nuqKq kslaue kl;a;re
n,kafka fidrkl;ska Wmka nõ oele rcq lrd f.dia —ojia .sh fia iqj oe@˜hs ms<sjk' rc —ojia .sh
fia fkdiqj h' ? udf.a uÕ=,a wú È,sk' rchg fyda Èúhg fyda wka;rdh fj4hs hk is;ska ks¢ fkd
,;aó˜ lS he' —uyrc" fkd nj5' udf.a f.ys l=urla Wmk' Wyqf.a wdkqNdjfhka" f;dmf.a u;= fkd
fjhs" ish¨ kqj/ wdhqO È,ske˜hs lS he' rc tl,ays —lsfula fj˜hs mq¿jq;af;ka —fidfrla fj˜hs lS
he' —tl fidfrla fjhs fyda@ fndfyda fidreka f.K rc myrKg ksis fidfrla fjhs fyd@˜hs lshe'
—tl fidfrla fjhs uyrc˜hs lS he' tfia lshd ;ud rcq is;a .kakd i|yd —Wyq yermsj6 uekeje
fyd@˜hs lS h' —tl fidrl= nejeka l=ï flfrhs@ ms<so.=j Wyqh˜hs lS h' Tyq kï ;nkakdyq —ish¨
kqj/ È,sfhk wdhqOfhda lsis flklakg ysxid fkd l<y˜hs zwysxilZ kï ;=nQy'
Tyq úhm;a l,ays ujqmsfhda is,am W.kakg klai,d kqjr hjQy7' fya O¾udkaf;jdisl
je Ys,am W.kaks' j;aimk lS lS oehla jyd imhhs' uk jvk kshdfhka yeisfrhs' fmï jvk
kshdfhka fnfKhs' fiiq orefjda msg;a jQyq' Tyq —wysxil udKjlhd wd ;eka mgka f.K wems
fkdfmfKïy' Wyq lsfia ì÷jïy@˜hs neK .kakdyq —yeufokdyg jvd kqjKe;s neúka zkqjK
ke;af;a hZhs fkd o lsh yelal' j;aimkska zfkdj;a imkeZhs fkd olsh yelal ckau we;af;ka
zwckau j;eZhs fkd o lsh yelal' l=ula lrïy@˜hs zwdpd¾hhd wUqj yd iiÕ we;af;a hZhs
ì|mshïy˜hs neKf.K ;=ka /ila je m<uq we;eï flfkla wdpd¾hhd lrd t<U je| isáhdy' —lsïo@
oeßfhks˜ lSfhka —fuys wefik oehla we;s˜hs lSy' —lsful fyd@˜hs lSfhka zwyxil udkjlhd
f;dmg jroaoyhs8 .;a;ïy˜hs lSy' wdpd¾h Wkg oeyej —hg;aks" u mq;= ud flf¾ fkd ì|e mshj˜hs
fkrmS he' wfkla jge wfkla /ie we;af;da wdy' wfkla jge wfkla /ie we;af;da wdyhs ;=ka /ie
ue we;af;da wjqÿ tfia u lshd —wm fkd yoyd kï f;ms u msßlaid n,j˜hs lSy'
wdpd¾h Tjqka ikd we;s j9 nKk fia oele —weh yd Tyq iiÕ we;s fia h˜hs ì£" —Tyq
uró˜ is;S' —bÈka Tyq uerefhï ùï10 kï" Èidmdfudla weÿre ;ud lrd Ys,am W.kakg .sh orejka
fodia olajd urZhs lshd jgd,d Ys,am W.kakg tkafkda fkd fj;s' tfia jkakd yd11 ug ,dN msßfyhs'
tfia neúka Ys,amiudydrhg Wmpdrh hs lshd ñksia oyila urkakg lshñ' taldka;dfhka thska
tflla uyq ur˜hs is;d —mq;" ñksia oyila uerej uekeje' tfia jkakd Ys,m a hg Wmpdr l<d fj˜hs lS
h' —wems wkakg ysxid fkdlrK l=f,ys Wmkakïy' tfia fkd lg yelale˜hs lS h' —Ys,m a hg Wmpdr
fkd lrkakd M, fkd fohs" mq;e"˜hs lS he' fya m[apdhqO f.K wdpd¾hhd je| wgjg jokd ;kays ÿ
wgúuOHfhys ÿ wgúfhka kslafuk k;ays ÿ isge2 ñksik q a urhs' ms<s wE lsis wh;shla fkd .kaks'
ztfll" foflleZhs .kka u;= flfrñka fhhs' fudyq kqjK we; o" m‚ jd lrKqjka is;a fkd
msysgk neúka" l,a h;a .Kkqÿ fkd o;' tflls weÕs,s lmd f.K ;nhs' ;=nq ;eke weÕs,s kiah's
tkia kd fia oele weÕs,s joe ud,dfldg OeÍh' thska fya wx.=,sud, kï úh'
fya yeu wrKHfhys yir ke;s flf<a' or m,d i|yd h,a hkakdyq ke;s' ? .ug
jeoe mhska meyer fodr .,jd mshd tys fyd;=jka urdmshd ztll" foflleZhs .eK f.K fhhs'
tl,ays .ïjeiafida .ïmshd f.dia kshï.ï jkay' kshï.ï jeiafida f.dia kqjr jkay' ;=kafhdckla
;kays ñksiaiq f.a mshd orejka w;e f.K f.dia ieje;a kqjr jgd l|jqre ne| rdcdx.Kfhys /iaje —
uyrc" ;df.a rg wx.=,sud, kï fidfrla ù h˜hs lsh lshd j,ms;a'
msh nuqKq —ums;a jkafka fj˜hs is;d ujq neñ‚ hg —wÕ=,au,a kï fidfrla Wmk' fya
wfkflla fkd fjhs ;S ms;a2 wysxil l=udr he' oeka rc Tyq .kakg fhhs' l=ula lg hq;af;a oe@˜hs
lS hd ysñ" umq;= f.K t˜hs lsj' —fid÷r" uï hkakg fkd ksiafiñ' i;r fofkl= flf¾ úiajia
ke;s' fidr zfmr ud in|Zhs úiajia fkd o lg3 hq;af;a h' ;ud m<uq w;=g yqka fld< zud fm/ j,|
.;af;a hZhs' úiajia fkd o lg3 hq;af;a h' rc zud yd in|Zhs úiajia fkd o lg hq;af;a h' ia;%S zug

1' .¾.-we;eï' 2' rE' 3' kqjr rcqkaf.a wdhqO' 4' oek' 5' uq' kqnej' 6' yermshd' 7' kÕd hjQy' 8' uq'
je/oaohs' 9' we;sjka j' 10' ù' 11' jkakdy'
2' isá' 2' mq;=' 3' fkdlg' 4' úiajia' 5' isjqmohla' 6' uqiq' 7' imqfrñ' 8' fy<d' 9' ysfhdhqr' yshyqr' 10' uq'
jäkjqka' 11' Èjkqfha' 12' .kajñ' 13' Èjk'

Non Commercial Distribution. 39


úiS4hsZhs úiajia fkd o lg hq;a;S h˜hs lS h' ujqka jkdys , fuf<la fjhs' thska fyda —uï ue umq;=
f.K tó˜ kslu a k
q '
t ojia nqÿyq foõrïys fjfiñka w¨hïiudys f,da n,kakdyq wÕ=,au,a fidryq oele —
ud .shl,e Tyqg fi;a fjhs' .ïke;s ;eke uyj,ays isá fia isjqmo .hla5 wid ud flfrys meúð j
rd;a fjhs' bÈka fkd .sfhñ kï" uj urd iißka fkd keÕsh yels fjhs' ´yg ix.%y l< uekeje˜hs
fmrjre iq.;a uymjq,a ye|e fmfrje kqjr j<|d fjfyr f.dia Tyqyg ix.%y lgá je foõrñka
kslua e w~kauÕ ms<ms kayq' tl,ays f.dka rlakdyq jiaika rlakdyq iykakdyq .uka hkakdyq nqÿka
tl,d je nqÿria fkd úysoe jvkjqka oele fkd ye¢k —uyK tuÕg fkd hd' t uÕe wÕ=,au,a kï
fidfrle' oreKe' f,fyuq~q6 w;a we;af;a h' i;=ka flf¾ l=¿Kq ke;af;a h' .ï fkd.ï flf<a'
kshï.ï fkdkshï.ï flf<a' okjq fkd okjq flf<a' ñksiqka ururd weÕs,s úoe ud,d fldg Orhs'
uyK" f;, uÕg mqreIfhda oifofkl=ÿ úis ;sia i;<sia mkia fofkl=ÿ iel we;sje ikakoaO je
j.jefh;s' Tyq ÿ wÕ=,u a ,a fidryq w;e kia;s˜ lSy' nqÿyq Tjqka ;=ka h,la lsh;=ÿ fkd neK keÕS
jeäfhda'
fidre tiudys ÿÄfNdckfhkqÿ ÿlaLfihHdfhkqÿ Wlg,S ù' Tyq uerE ñksiaiq tllayq
Wkq oyila fok he' fya jkdys —tll= úiska oyi imsfr˜hs hk is;a we;s je —hulayq m<uq Èáï o"
Tyq urd .Kka imqrñ7 Ys,amhg Wmpdr fldg oe<s lmajd kyd ms<S fmr<d8 ujqmhs ka olañ˜hs wgúhg
jokd ;ekg wjqÿ uÕska myje isáfh" nqÿka oele úiañ; je —fuuÕg mqreIfhda oifok ÿ úis
i;<sia mKia fok ÿ iel we;s je ikakoaO je j. j. je t;s' Tyq ÿ ud w;e kia;s' tf;l=ÿ fyd;a
fï uyK tl,d je ud wNsNjñka fuka ths' fï uyKyq uerej uekeje˜hs lvqm,Õ f.K
ÿiqysfhdjqre9 ne| nqÿka miamia ¨yq n|jñka fhys fia wÕ=,au,a fidryq nqÿka mshú .u kska
hkakjqka10 n,mu‚ ka Èfõkqfha11 yUd fkd .; fya o" t jeks wêIaGdkhla fldf<da' lsfia h@ h;a-
—uyfmdf<dj keÕS keÕS niakd r< fihska Wyq wer nynyd isgqjhs" ysh ikla muK;eka mshd fhhs'
.shl, nqÿyq fmrg uy;a wx.Khla olajd ;=uQyq uOH fj;s' fya wka; fjhs' —oeka fudyq yUd .kañ'˜
n, mu‚ ka Èfjhs' nqÿyq ta wx.Kfhys fl<jr fj;s' fidr uOHfhys fjhs' fya —fu;ek § Tyq
yUd.kañ12˜hs fjf,ú je Èfjhs nqÿyq tys fmrg j<la fyda f.dvla fyda olaj;s' fï kshdfhka Tyq
;=kafhdckla ;eka f.K jeäfhda'
fidr la,dka; úh' ñfhys fl< is£ .sfha' YÍrfhka iafjo niais tl, wÕ=,au,a fidr
úiañ; je —uï mQ¾jfhys Èfjk13 we;=ka ¨yqne| .‚ ï u he' wiqka ¨yqne| .ksï u he' r: ¨yqne|
.‚ ï u he' Èfjk uqjka ¨yqne| .‚ ï u he' tf;l=ÿ fyd;a uï fï uyKyq mshú .ukska hkakyq
n, mu‚ ka Èfjkqfhï yUd fkd .; fyñ˜hs isge nqÿkg —isg" isg uyK˜hs lS h' nqÿyq —uu
isáfhñ' f;do isg˜hs jodf<da' ti|e wÕ=,au,a fidryq —fï ieye1 uyKyq inõ lsh;s' fï uyK
hkqfha u —uu isáfhñ' f;d o isgZhs fhhs' hï ldrKfhlska fï uyK hkqfha zisáhdZ kï fõ o"
uï isáfhï' zfkd isáhdZ kï fjï o ta ldrKh ms<ú s i ne¨j uekeje˜hs is;d —uyK" f;da
hkafkys" zisáfhïZhs fhys" ud isáhdyg zfkd isáhdyZ fhhs' f;da lsfia isáfhys@ uï lsfia fkd
isáfhñ@˜ ms<sú;a'
ti| nqÿyq wx.=,us d,h" ysxid i|yd i;=ka flf¾ meje;aúh hq;= hï of~la weoao" ta
yeul,ays mshd laIdka;s ffu;%she isà jk neúka uï zisáhdZ kï fjñ' fuf;la oyia2 i;=ka urK
;d laIdka;s ffu;%she fkd isá jk neúka f;da zfkd isáhdZ kï fjys' oeka f;da bßhjq úiska
isáfhys o" ksrhe fyda isáys3' ;sßika fhdakhs e fyda fm%a; úIfhys fyda wiqrldfhys fyda isáys˜hs
jodf<da'
tl,ays wÕ=,au,a fidr nqÿkaf.a foaYkd wid —fï jeks isxykdofhla wdfkllayg
jkafka fkd fjhs' fï uydudhd foaúh mq;= isoaO;a uyK rcyqf.a .¾ckd he' uï ;shqKq kqjK we;s
iïudiïnqÿka úiska olakd ,o nkafoñ4 nqÿyq ug ix.%y i|yd fuhg jeähy˜hs is;d —foõñksik q a
úiska mqok ,o nqÿrc" fndfyda l,la .sh l,e ug jev i|yd fï uyj,g jeä h' fu ;eka mgka
f.K mõ fkd flfrñ¦ f;dmf.a ñhqre l:d wid h˜hs ;udf.a m[apdhqO mqmd;fhs nydmshd nqÿka
je| meúð whÈh' nqÿyq ´yg tys NslaIq Ndjfhka meúð ÿkay'
nqÿka fudjqka meúð lrK l, —lr fijqj uekeje" md isjqre fijqj uekej˜ hk lsi
ke;s' fudyq mQ¾jfhys is,aj;akg wgmsßlr ÿkanõ oeke —tj uyKe˜hs ol=K; Èla l<y' tú.i
.sysfjia w;=reoka ù h' uyK fjia my< ù h' Roaêuh mdisjqre YÍrfhys m%;sulq a; ù h' fy u Tyq

1' yeu' 2' ojia' 3' isáfhys' 4' ,ÿ nkaofhú' 5' rcqf.a f.g fodia fodr /ia j isg' 3' f,auqiq' 7' ;s/' 8'
ìßka' 9' fkdhá' 10' ne, n,d' 11' kj;akd'

Non Commercial Distribution. 40


yg meúð ù h' fy u Wmiam;al¾u ù h' tys NslaIqNjfhka Wmimkakdkg iÕ=kaf.a fjk
Wmiïm;alï we;af;a fkd fjhs'
fufia nqÿyq wÕ=,au,a fidryq oud uyK fldg md isjqre .kajd f.K ießirñka
ieje;a kqjr f.dia foõrïfjfyr jev fjfi;s' t ojia Tjqka ujq ta jkhg f.dia wg bianla muK
;kska wka;ß; je —mq;e" wysxilh" fldys isáfhys@ fldys yqkafkys@ fldhg lsfhys@ mq;e" ud yd
fkd nefKysfkd@˜hs lshuka jeoe weúo fkd oele f.g .shd'
tl,ays uydckfhda fldfid,a rcqf.a j;a fodr /ia j5 —uyrc" f;dmf.a rg wÕ=,au,a
kï fidfrle' oreKe' f,auq~q6 w;a we;af;a h' i;=ka flfrys l=¿Kq ke;af;a h' .ï fkd.ï flf<a'
ks.ï.ï fkdkshï.ï flf<a' okjq fkdokjq flf<a' ñksiqka urd weÕs,s úoe ud,d fldg Orhs' Tyq
j<ld˜hs lshd uyyçka ye~Qyq'
rc fkdfhlaj/ —Tyq we;e‚ fhka ;sre7 fldg .kafka h˜hs we;=ka § hù h' wie‚
fhka ;sre fldg .kafka h˜hs wiqka § hù h' —r:e‚ fhka ;sre7 fldg .kafka h˜hs r: § hùh'
7

Tjqka f.dia th jgyd.;a l,ays Tyq keÕS —uu wÕ=,au,a˜ Yío lrkakd yd wdjqO fmr <kakg ksis
tfll=ÿ ke;s' fy yeu fokd fldgd urhs' we;a;= j,awe;a fj;s' wiayq j,awia fj;s' r: tys u ;sî
kiais' tl, rc uyckdf.a .s.sßfhka —ud ue .sh uekeje' bÈka fidryg mrdch ù kï" ¨yqne|
.kañ' bÈka ug mrdch ù kï" i,ayq j m,dfhñ˜ mkaishhla wiqka iodf.K isjqrÕ fikÕ f.K
ieje;a kqjßka kslua fidre flf¾ ìß8 is;ska fkd hdá9 jQfha o .rykq ìfhka hkqfha —nqÿka oele
.sh uekeje˜hs foõrïfjfyr .sfha l=ula is;d .sfha h@ h;a(- —f.dia nqÿka je| tl;a mia je ys¢ñ'
zljr fyhska n,d10 f.K kslauk q qyq@˜hs nqÿka jykafia ud mq¿jqik a doe he' tl,e uï lshñ' nqÿyq
jkdys ug yqÿ mrf,dúka u ix.%y lrkakdyq fkd fj;s' fuf,dúkqÿ ix.%y flfr;a u he' bÈka ug
ch fõ kï" .súi fkd neK jevys¢kdoE h' mrdch fj kï" zuyrc" tl fidrl= i|yd ;d .sh ukd
fkd fjZhs jodrKoE h' tl, uydckfhda zrc fidre kikakg hkafka nqÿka úiska kj;k11 ,oZ hkq
oka;s' tfia jkakd yd ud fkd .ry;S˜ hk is;k s a fjfyr .sfha' f.dia nqÿka je| tl;amia j yqkafka
h'
tl,ays nqÿyq —lsu" uyrc" ;g ìïir uyrc l=ms; ù h fyda@ úid,d uy kqjrjeis
,sÉPú rcyq l=ms; jQy fyda@ fiiq m%;mlaI rc flfkla l=ms; jQy fyd@˜hs jod<y' —jykafia" ug
oeyeú rc flfkla we;aa;dyq fkd fj;s udf.a rg wÕ=,au,a kï fidfrle' Wyq .kakg fhó˜ lS h'
tl, nqÿyq —bÈka uyrc" f;da wx.=,sud,hd flfy nyd isjqre ye|e fmfrje meúð je m‚
jdwEmjleñka úr; je tlafjf,a j<|d nU11irjia /le is,aj;a je l,K oyï mqrd jikakdyq Èáys
kï" Wyqg l=ula flfrys@˜hs jod<y' —jykafia" wema Wka j|ïy' ÿgql,e yqkiafkka kefÕïn' ys¢kd
wiqka foïy' i;rmifhka Wmia:dk lruy˜hs lS he' lshd ;nd —nqÿyq Tyqf.a Wmks#Y%h n,d Wyq we/
meúð l<dyq jQyq kï hy h˜hs is;d nqÿka mssß;a ikq i|yd —jykafia" ta ÿis,a múÜyg fu n÷
YS,ixhufhla2 fldys fõ oe@˜hs lS he' tiudys wÕ=,au,a uyf;ryq nqÿkg kqÿre;kays jevyqkakdy'
nqÿyq ol=K; kÕd —uy rc" fï wÕ=,au,e˜hs jod<y'
ti| fldfid,a rc ìhm;a je fjjq,d .sfha' ;snQ uyckfhda ìhm;a je lvqm,Õ
oudmshd ta ta oidfhys .S m,d kqjr jeoe fodr mshd,d w.=¿ f.K wg,a,g keÕS n,ñka isáhdyq —
wÕ=,au,a fidr zrc ud lrd ta ,Z hkq oek m<uq wjqÿ foõrïys yqkafka he' rcq .;' wems m,d wdjfuda
Èú ,ÿïy˜hs lSyq' nqÿyq rcyg Nh Wmka nõ oek —fkd nj' uyrc" fkd nj' uyrc" fï oeka
lsysìhl=ÿ Èú fkd .<jhs' uqyq flfrka ;g Nh ke;s˜ jodf<da'
nqÿka fufia jodr;a u rcyg Nh ikaysk' rc wÕ=,au,a uyf;reka lrd t<n —
jykafia" wÕ=,au,a oE h fyd@˜hs lS he' —tfiah uyrc˜hs lS he' rc —meúðhkg oreKq leñka ,o kï
lshkq fkd fhfohs' ujqmshkaf.a f.d;a úiska nejyr lrKq uekeje˜hs is;d —jykafia" f;dm msfha
ljr@ ujq ljr@˜hs ms<ú s ;' —uyrc" ud msfha Nd¾.j3 kï n%dyauK he' ujq uka;d‚ kï n%dyau‚
h˜hs lSyq' —jykafia" wm j;aysñfhda Nd¾.jfhda4 uka;%d‚ mq;%fhda iiafkys wNsr; fj;aj hs' uï
i;rmifhka Wmia:dk flfrïj˜hs lS he' lshñka u nve n| i¿j we/f.K uyf;reka mduq, ;sî
he' uyf;ryq ;uka f;f<iacqyÕ5 iudoka je mjq,aisjqre fmdfrdafKka —uyrc" ;=kaisjqre ims/ we;S˜
lSy' rc nqÿka lrd t<en je| tl;amia je ys| —wdYap¾h hæ jykafia" woaN+; hæ jykafia" hï ;dla
wodka; i;=ka oukoeh' wYdka; i;=ka ikays÷jk oeh' fkdmsßksú i;=ka flf,ia msßksj‚ ka
ksjkoEh' jykafia" wems oçfhkqÿ ie;skqÿ i;=ka oukakg fkd yelalïy' jykafia i;=ka

1' n%ï' 2' ixhfula' 3' N¾.' 4' Nd¾.fhda' 5' ÿy^j&Õ' 6' jo;s' 7' wh hs' wh;a l<' 8' fkd jeo' 9' ú¢kd'

Non Commercial Distribution. 41


fkdoçfhka ue fkdie;ska ue oukoE h' jykafia" wems hïy' fndfyda ld¾h we;a;ïy˜ys lS' —l,a
oke" uyrc˜hs jodf<da' rc nqÿka je| meol=Kq fldg .sfha'
uyf;reka l=,.ï isÕkakg .shl,e ñksiaiq Tjqka oel fjjq,;a u he' m,;a u he'
fodr mshd,;a u he' we;eïyq wÕ=,au,a ku wiñka u m,dj,g fyda jÈ;s6' f.g jeoe fodr mshd,d
w.=¿ fyda .;a;s' m,d fkd hd fykakdyq msÜ mE isá;s' uyf;rkq ¨jla yUq ÿ flfKiaila n;= ÿ'
fkd ,efn;s' wyßka la,dka; fj;s' wyr fkd ,nkakdyq' —kqjr kï i¾jidOdrK h˜hs kqjrg jÈ;s'
hï fodfrlska jkayq o" tys ñksiaiq —wÕ=,ua ,a whe˜hs l<7 oyia .Kka ì¢ñka m,;a' tlaojila
wÕ=,au,a uyf;ryq fmrjre md isjqre f.K ieje;a kqjr jeoe" imokaieß jk neúka" f.ms<sfj<ska
flfKis wyr isÕkakdyq uQV.¾y je fkd jeoao8 fyk ud.ul oel lreKdfhka lïms; jQyq' Tjqka
fmr tllayq Wkq oyila ñksik q a urkakdkg tl ojil=ÿ l=¿Kq fkd Wmk' uQV.¾N ud.u ÿgqmu‚
ka l=¿Kq lsfia Wmk@ h;a(- meúð n,fhka Wmk'
tl,ays wÕ=,au,a uyf;ryq wyrlsi fldg nqÿka lrd t<eu je| tl;amia je ys| —
jykafia" ieje;a kqj/ flfkhs wyr isÕkqfhï uQV.¾N ud.ul Èáñ' weh ú÷kd9 ÿla ug kqreiaiS˜
lSy' —tfia neúka f;da wE lrd f.dia zud Wmka;eka mgka f.K oeke oeke i;layq Èú fkd .e<ùï
kï" t iiska ;sg ÿ .ng ÿ fi;a fõjZhs iialrd˜hs jodf<da' —jykai" fya ug uqijd fjhs' ud úiska
fndfyda i;ayq oeke oeke urK ,oy˜hs lSyq' —wx.=,sud,h" fya ;d .sysñksila ,e' .syñ
s ksiayq kï
i;=ka urKq wdÈ flfr;s' oeka ;g zwd¾hZ kï cd;sfhla we;s' tfia neúka f;da zud Wmka;eka mgka
f.K hZhs lshk ;ek l=l=ia we;s ùys kï" zwd¾hcd;sh Wmka;eka mgka f.KZ h lshd˜hs kÕd hjQyq'
uyf;ryq —uekeje" jykafia˜hs thg f.dia —;uka iia fldg fi;a lrkakg wdmßÈ
lshd˜hs hjqyq' ñksiaiq jgd cjksld ne| uyf;rkg cjksldfhka msg;e mqgqjla ;=nQy1 uyf;ryq bys
jevys| —ud wd¾hcd;Ska Wmka;eka mgka f.K oek oek i;layq Èú fkd .e<ùï kï" tihska ;sg ÿ
.ng ÿ fi;a fõj˜hs iia l<y' t iiaf;mq,a yd iuÕ vnrdfhka .=¨ Èh;a;la2 fihska ore kslañks'
Èmq;= 3 ujqkg fi;a ù'
uyf;reka ys| iial< ;kays ms,la l<y' uQV.¾N jQ ;sßika .;she' i;ayqÿ we/ tys
fydj;s' tú.i u iqjfhka nr uqis;a' hula ÿ¾n, o" f.K tkakg fkd yels o" wehg ms, foú oh
wer ysie T;al,e tflfKys u nr uqiS' fiiq frd. o ikayk
s aÈ' fï lm isákd fm<yrhs'
lsu fyda nqÿyq uyf;reka ,jd fjolï lrjQjd fj;s fyda@ h;a(- tfia fkdfjhs' lsfia
h@ h;a(- uyf;reka oele ñksiayq nd m,;s' Tyq flfKis wyr fkd ,Èka la,dka; je uyKqjï
lrkakg fkd ksiaiy' fufia jkakd yd —oeka wÕ=,au,a uyf;ryq fu;ais;a ms<s,Èka iiafldg
ñksika g fi;a flfr;s˜hs ñksiaiq uyf;reka fkd nd t<eìhá fj;s' tl,ays wyßka la,dka; fkd
je uyKqjï lrkakg ksis fj;a' thska nqÿyq Tjqka flf¾ wkq.%yfhka i;Hl%shd le/jQy' iia fldg
fi;a lrKq fjoyï4 fkd fõ' uyf;reka —uyKqjï flfrñ˜hs lugyka f.K Wkal,ays wgúfhys
ñksikq a uerE ;ekau my< fjhs¦ —jykafia" ÿ.Sñ' fndfyda oreì<s÷ka we;af;ñ' ug Èú foj˜hs urK
ìfhka j,makd mßÈ ÿ" w;a m ismk mßÈ ÿ" wdmd;hg ths' Tyq úms<sir we;s je yqka f;kska keÕS
fh;s' thska nqÿyq Tjqkg ta cd;sh wífndydßl fldg" —tfia jkakd yd u úo¾Ykd jvd rd;anõ
.kaks˜hs meúð jQ ;eka uq,afldg wd¾hcd;Ska i;Hl%shd le/jQy'
tl,ays wÕ=,au,a uyf;ryq fkd ujd j uyKqjï fldg rd;a jQy' uyf;reka flfKis
wyr isÕkakg kqjr jka l,ays ljqvn q ¨ wd§ka fkrKd i|yd jgd ySiKla muK ;kays hï ljr
oYdNd.fhlska oud¨ o~q myK yl=re wjq;a uyf;reka fjr fyhs' Tyq uyiï is£ weg olajd
nqkabiska f,a j.=rejñka nqkamd we;s je yske ysreKq isjqre we;s je nqÿka lrd .shdy' nqÿyq Tjqka oel
—n%dyauKh" wêjdikd lrd' hï lula yqf.a úmdlfhla" iir isáh fyd;a fkdfhlajd oyia iqjyia
ksrhe miais o" t lïyqf.a úmdl f;da fu w;a neje ú¢yS˜ jodf<da'
fuys i;acjkais;ays l=i,a j wl=i,a j fyda Wmka m<uq cjkais;a fuu w;aneje úmdl
fohs' fu w;aneje úmdl fokakg fkd fmdfydi;a ù kï úmdl fkd fok njg meñfKa' i;ajk
cjka is;ska wk;=re w;aneje úmdl fohs' wk;=re w;aneje úmdl fokakg fkd fmdfydi;a ù kï"
jgd,d úmdl fkd fok njg meñfKa' t fofokd w;=frys miacjka is;a wkd.fhys hï lf,l
wjldY ,o kï" tl, úmdl fohs' iir isákd ;dla l,e úmdl fkd fok njg fkd meñfa' fï

1' ;snQy' 2' Èhla' Èhhla' 3' Èm;' 4' fjooyï' 5' uq' fjoaoyï' 6' jQl, úmdl fkdfok nj-yeu' 7'
w;anj;a' 8' m;dkg' m%d¾:kdjg' 9' uq' liqnq' lvqnq' we;eï'

Non Commercial Distribution. 42


l¾uhkaf.a úNd. O¾um%Èmsld kï uydfndaê jxYmßl:d okafkah' fya nqoaO O¾u he' fï nqoaO pß;
he'
fu uyf;rkg jQ l,e6 wk;=re w;aneõ ÿ7 wkd.;fhys hï lf,l ÿ úmdl fok
l¾ufhda rd;aueÕska levqky' fu w;aneje úmdl fok l¾u jQ l, rd;a njg m%ma;hkg8 o fõ' thska
t ù' tl,ays wÕ=,ua ,a uyf;ryq rfyd.; je jevys| t,iu j;aij
q ú| thska keÕS nqÿka ;uyg jy,a
jQ fia is;d fidïkia je Woka wkkakdyq(-
—oKafvfkfl ouhka;s - wxl=fiys lidys pd"
woKfvk wi;af:k - wyx fokaf;dï ;dÈkd˜
hkdÈ .d:dfhka Woka wkQyq'
fufihska nqÿyq ;uka zmqßioïuidrÓZ jk neúka wÕ=,au,a fidryq ÿ wdÈ Yíofhka
.;a hxlsÉp kï fyrK mdKka w;ejehs mkaishla fidrekqÿ w;suqla;l kï fyrkmdKka w;ejeis
s hla fidrkqÿ LdkqfldKav[a[ kï uyf;reka w;ejeis mkaishla fidre kqÿ fl<rejkal,9
mkaih
uyf;reka w;ejeis kjishla fidre kqÿ fï wE fkd tla ish fkd tla oyia fidreka oud wuduy
ksjka meñ‚ jQyq'
wÕ=,au,a oukZ kï i;ajk mßÉfþoh ksñ'
8' jk mßÉfþoh
mßn%dcl oukh
iNsh kï mßn%dclhd oeuq mßÈ lsfia he@ h;a(- tla iufhlays nqÿyq rc.yd kqjr ksid
.k ks,a fj¿fjfkka msßfLõ1 ,o jk nejka fj¿jk kï ,o wgf<dia y;a mjqre yd fodrgq we;s
mru ruŒh jQ Whkays jev fjfi;s tl,ays iNsh kï mßn%dclfhla f.dia nqÿka mek ms<ú s ;a ta
lsfia h h;a(-
fmr liqnqiïud iïnqÿka jykafia fkd tla lmafl< iqjyia u;=fhys mereïmqrd wjqÿ
;=iSmqfrys Wmeo oi oyia f,daOdys foõ-nUqkaf.a wdcfuka" ñksiqka úisjd oyilg wd we;s l,ays"
;=iSmqfrka ieje nrKeia kqjr n%yua o;a; kï nuqKd ms‚ i Okm;S kï neñ‚ h l=ie ms<si| s f.K"
oiuia wejEfuka bism;ka Whkays ujql=iska kslu a " f.d;a úiska liqnq kï je' yxij;a kï hfydaj;a
kï Y%k S kaok2 kï ;=km a yhe wgid<sia oyila k¿jka msßjd fojd oyila .sysf.ys jdih fldg"
w.fufyiqka3 iqkkaod kï neñ‚ h úð;fik kï mq;l= ,o l,ays" i;r ksñ;a; oele —
uyNskslauka flfrñ˜hs is;+ ú.i myh wyig keÕS uyckd kqjkauk4 jq¨Uqñka f.dia kq.uyfnda
we;=¿ fldg ìu msysá l,ays" uyhska kslu a e meúð je" k¿.Kd myhska neie wv.õjla5 muK ;eka
f.dia iymsßjßka l|jqre ne| yqkal,ays" ;uka wkqj meúð jQ fl<la muK fokd msßjrd i;shla
mOkays ie/" iqkkaod kï neñ‚ h ÿka ó ms~q j,|d zlsysß jkfhys Èjdúydr fldg" ijiays fidu
kï hjmd,hlayq ÿka wgñgla l=i;K .K kqÕrela uq,g t<en ;=kh a ,la meol=Kq fldg mif<dia
y;a ;Km,Õ u;=fhys meÿïf,daOd n,d jevys| udrúch fldg iïudiïnqÿ je Woka wkd i;ai;sh
.,jd6 uynUyqf.a whcfuka wyiska f.dia bism;kays Oïila mj;ajd flf< oyia fokd iir
uqyqÈka kÕd ;sia kï Ndr`pdc kï fow.iõjka7 yd i¾jñ;% kï w.Wjgd uyf;reka yd wkq,d kï
Wrefj,d kï wow.ieõjka8 yd iuÕ wfka oyia iÕ=ka msßjrd" fkd tlaoyia ñ‚ o~qjev myka ueoe
È,sfhk myka rella fihska fjdrcñka" ießie/ oyïpdf¾ jiajd flf,ia rci<d ikays÷jd
fidf<diajd oyila isg liS rg iaf;jHmqr kï kqjr wìfhiays iaf;jH jk kï Whkays wkqmdfiia
ksjka Ohska msßksúhdy' Od;= fkd iqka j liqka l|la fihska isáfha he'
ish¨ oUÈõ jeiafida /ia j .krka W¿fhka fhdÿka Wia od.nla nekaoy' fufia
rejka od.n msysá l,ays l=, orefjda i;a fofkla nqÿiiafkys uyK je ierewkqrE lugyka f.K
mi;a okjq f.dia j,e uyKqjï lrkakdyq w;r;=frys nK wikakg kqjr t;s' wdjdyq iÕ=kf a .a
ms<sfj;a fkd fm<yr fia oele —iiak w;=reoka fkdjk;=re wmg msysg fldg .; uekeje˜hs rejka
od.n je|e wrKhhg9 jeo tla m¾j;hla oele zÈúfhys wdYd we;s flfkl=ka kj;afka' ke;s
flfl=ka kefÕkafka h˜hs ys‚ ne| yeufok u m¾j;hg keÕS ysK fy<dmshd uyKqjï fldf<da'

1' ms<sfLõ' 2' Y%Skkaod' 3' fufyfika' 4' uq' ukkqjka' 5' myhska nd fo.õjla' 6' hjd .,ajd' 7' ijqka' 8'
8' uq' iejqka' iõjka' 9' wrKHmqrj' 10' kï wyr' 11' we;af;a oe hs'

Non Commercial Distribution. 43


Tjqka flfrys uy¨ uyf;ryq ;uka Wmks#Y%h we;s jk neúka t u od ? rd;a je
iDoaëka ysjïjg f.dia wkq;;aoyf;f<ys uqj foje kd,sh oeyegq j<|d W;=rel=re Èõ f.dia n;alsi
ksujd md mqrd wyr yd wkq;;a meka yd kd,shoeyegq yd f.K Tjqka lrd wjqÿ —weje;aks" fu
W;=rel=re Èúka w< n;' fu ysuúfhka w< Èh oeyege fu Èfhka jqj foje fu oeyegq ld fu wyr
j<|d uyKqjï lrj' fufihska uï f;dmg yeul,ays Wmia:dk flfrñ˜hs lSy' —jykafia" m<uq hï
flfkla rd;a jqyq ÿ" Tjqka w< wyr j<|d uyKqjï lruy hs uq,e wm l< jHjia:dfhla weoaoe@˜hs
lSy' —ke;s' weje;akS"˜ lSy' —bÈka wems ÿ f;dm fia u ksmkakfuda kï" wems ue we/10 j<|ïy˜hs fkd
.súiaiy' wfkla ojia je<; uyf;ryq wkd.dñ je tfihska ue wyr yd Èhoeyegq f.Ke wjqÿ j<|d
uyKqjï lrkakg lSyq' —jykafia" uy¨ uyf;r w< wyr fkd j<|d wkqf;reka w< wyr j<|ïyhs
uq,e wm l< jHjia:dfhla weoao@˜hs11 b lSy' —ke;s' —ke;s wdje;akS"˜ lSy' —bÈka wems ÿ f;dm fia u
ksmkakfuda kï" wems ue we/ j<|ïy˜hs fkd .súiaiy' wfkla wfkla ojiqÿ wjqÿ tfihska Tjqka
whckd fia oel —jykafia" fudn yd lrK l:d ud;%fhl=ÿ wmg m%m[ap h' fufia o jvfka l=ug
oe@˜hs lSy' Tyq hï ljr mßhdfhlska Tjqka fkd .súiaih s e yS keÕS jeähy'
Tjqka flf¾ rd;a jQ uyf;ryq msßksúhdy' wkd.dójq uyf;ryq iqojia1 kï
nUf;f,ys Wmkay' ;=nQ miafok lsis úfYaIhla fkd ,oka úh<S j;ajk ojia ñhe lïjcß
foõf,dõys Wmeo ifoõf,dje wkqf,dï ms<sf,dï úiska foõiem;a j<|d fu2 nqÿrcfhys foõf,dúka
ieje ta ta3 l=f,ys Wmkayq' Tjqka flfrys tla flfkla fmdlais uyrc jQy' tla flfkla l=urliqnq
uyf;r jQy' tla flfkla odreÖr uyf;r jQy' tla flfkla oíu,a mq;a4 uyf;r jQy' tla flfkla
iNsh mßn%dcl jQy'
tys iNsh mßn%dðldjl l=ie ms<si| s .;a' lsfiah@ h;a(- fyda tla;rd rcÿjle' weh
iuhdka;r W.kajkq i|yd tla mßn%dclhlayg olajd ÿkayq' Tyq w;ejehs mßn%dclfhla weh yd iiÕ
flf<a' fyda thska .í .;' weh oeß we;s fia oele mßn%dclfhda fkrmSy' fyda wksla ;efkle hkakS
w;ruÕe iNdfhl jeÿj' thska Tyqyg iNsh kï l<d' iNsh ;ud jhm;a l,ays mßn%dcl meúðfhys
meúc je fkdtla jdo Wf.k uydjdo5 lrhs' ish¨ oUoõ f;f,ys weúÿfka ;ud yd iqÿiq jdÈhl=
fkd oele kqj/ fod/ wdY%u mohla lrjd f.K rcl=ure wd§ka kslaujñka tys fjfihs'
tl,ays nqÿyq Oïila mj;ajd wkqlu % fhka rc.yd kqjr wjqÿ fj¿jk Whkays jev
fjfif;s' fya nqÿka Wmka nj fkd okakS' tl,ays Tyq yd .,a keÕS uyKqjï l< iqojiajehs uynU
iuj;ska keÕS —uu fu iqjh ldf.a wdkqNdjfhka ,Èñ fyd@˜hs n,kqfha liqnq iïudiïnqÿka
jykafiaf.a iiafkys uyKqjï l< mßÈ ÿ ta in÷kqÿ i|yka fldg —tlaflfkla msßksúhy' ;=nqfjda
oeka fldys h fyd@˜hs' wjcfka foõf,dúka iej oUÈje Wmka nõ oek —Tjqka flfrys iNsh nqÿka
Wmka nõ fkd oks;s' Tyq nqÿka lrd hk mßoaola l< uekeje˜hs úis mekhla is;d f.K ? wjqÿ wyi
isge —iNsh" iNsh"˜hs le|ù' fya ks|ñka fyd;af;a ;=kah,la t y~ wid kslaue È,sfhk uynUyq oele
we¢,s ne| isáfh hs' ti | t nU —iNsh" uï ;g úis mekhla w<ñ' W.Ke˜hs lshd úis mekh lS'
mßn%dcl uynU Tyq flfrys úis mekh ms<f s j<ska tljáka u W.;' tu uynU l=urliqnq
uyf;rkg mif<dia mekh lSjd fihska u úis mekh Tyqg lshd odreùr uyf;rkg lSjd fihska
nqÿka Wmka mßÈ fkd lshd fuys w¾: fidhk mßn%dcl f;fï ue nqÿka ye¢k .kakS' fuhska msg;a
uyK nuqKka isianõ okak˜S hk is;ska —iNsh" hï uyfKla fyda nuqfKla fyda ;d fu mek mq¿jq;a
l,e úiecqfha ù kï" f;da Wy flf¾ n%ïirjia ird˜hs lshd nUf,da .sfha'
tl,ays iNsh mßn%dcl oUÈje m%iaoaO jQ fndfyda fokd úiska iïu; jQ mkaish
YsIHmßjdr we;s mQrKliaim h" ulaL,sf.did, h" wð;flilïn, h" ml=OlÉpdhk h"
i[achfn,ÜÀ mq;% h" ks.KaGkd; mq;% h hk —iõfka f.jd o;auy" nqÿuy˜hs ms<sK lrK
kqjgecrka ifokd lrd f.dia mek mq¿jqiais' Tyq tmek fkd úieðh yS fl%dO fldg oeyeje Wyq u
mq¿jqia;s' fya Tjqka isia fia oele hïf;fkle idrhla fkdoel —.syñ
s ksia j mialï .=K wkqNj l<
uekeje˜hs is;S' tlaì;s —uyK f.dhqï idOqckhka úiska iïu; he' Tyq lrd f.dia mek mq¿jqiñ a ˜hs
is;S'
tlaì;s —fu jeks uy¨ iïore je isá kqjgecrka fkd jiecq mek <ore uyK f.dhqï
ue l=ula úicd@˜hs is;S' tlaì;s ú;la úiS fkd j je<s ÿ msßlaikqfha —uyKqka orejy hs wj{d fkd
l< uekeje' Tyqÿ uy;a Roaê we;s' uy;a wdkqNdj we;s7 uyk f.dhqï lrd f.dia fu mek mq¿jq;
uekeje˜hs wkqlu% fhka ießirñka rc.yd kqjr f.dia fj¿jk fjfyr nqÿka lrd t<ne idóÑ
fldg tl;amia j ys| nqÿkaf.a rEmiïm;a;Ska yd Wmiuiïm;a;Ska yefÕk i¾j{Ndjfha nqyquka

1'iqiaik ku' 2' fu nj' 3' tl' 4' oïm,a mq;a;sia' 5' ud yd jdo lrhs - uydjdÈ yq;ajd - md,s' 6'
n%yauir' 7' we;s fj;s'

Non Commercial Distribution. 44


fldg ikayqka is;a we;s je mek mq¿jqiakg wjir .;a' ti| nqoayq —iNsh" f;da mek úirckqjka
fidhd i;aishla fhdcqka ;eka weúo ÿr isge wdfhys' ;d leue;s oehla mq¿jqi' uï t lshñ˜ i¾j{
mjrefKka mejrEy' tl,ays iNsh mßn%dcl úiañ; je —fiiq uyK nuqKka flf¾ fumuK
wjldYhl=oa fkd ,oañ˜ i;=gq je úis mekh ms<sfj<ska ms<sú;' nqÿyq ksrjfYaIfhka úiecqyq'
mßn%dclhd mek mq¿jq;a mßÈ ÿ nqÿka1 úiecq mßÈ ÿ iq;a;ksmd;fhys iNsh iq;ska okafka he'
tl,ays iNsh mßn%dcl lefmk ief;lska uyfk,a o~q l,nla lmkaklayq nqÿkaf.a
úis;=re mek úicqï wid i;=gq fidïkia je ;kays ;kays idOqldr § iudydrfhys yqkiafkka keÕS
W;=rei¿j tliafldg nqÿkg we¢,s ne|-
—hd fu lxLd mqfr wdis ;x fu jHdldis plaLqu"
woaOd uqkSis iïnqoafOd k;aÓ kSjrKd ;j˜
hkdÈ úiska wg .d:dfhlska nqÿkg ia;=;s fldg —jykafia" ud uq÷fkys m,|kg
f;dm mdmshï q È jodrj˜hs fom;a, b,ajd f.K ysi ;ndf.K miÕ msyg s qjd je| ;=Kqrejka irK
f.dia meúð wh§ he' ti|e nqÿyq —iNsh" ;S¾:lfhda fu iiafkys meúð jk l,e idruila msßfjia
fjfi;s' idruia wjikays wdrdê; jQ iÕyq meúð flfr;s˜ jodf<da —b¢ka" jykafia" ;S¾:hfhda fu
iiafkys meúð úhá l,e idruila msßfjia fjfioa" iruila wjikays wdrdê; jQ iÕyq Tjqka meúð
flfroao" jykafia" uu i;r wjqreoaola msßfjia fjfiñ' i;r wjqreoaola wjikays ud meúð lrkafka
h˜hs lS he' tl,ays nqÿyq Tjqka meúð le/jQyq' Tyq rd;a jQyq'
fufihska nqÿyq ;uka —mqreIouHidrÓ˜ jk neúka iNsh kï mßn%dclhdoa
wdÈYíofhka .;a il=¨|dhs wE mßn%dclhkqoa oud wuduy ksjka meñ‚ jQyq'
zmßn%dcloukZ kï wgjk mßÉfþoh ksñ'
9' jk mßÉfþoh
udKjk oukh
iÉpl kï kqjgorejd oeuQ mßo lsfia h@ h;a(- tlaiufhlays nqÿyq úid,d uykqjr
ksid uydjk kï fjfyr l+gd.drid,d kï .kaOl=áfhys jev fjfi;s' thg fmrg je tla kqjgl=
yd kqjgl yd fofok2 mkaihs mkaish jdo Wf.K jdodfrdamKh flfrñka oUÈje weúÿkdyq úYd,d
uykqjr ,d Tyqfkdjqka ÿgy' ,sÉPú rcyq Tjqkaoele —f;da ljfrys@ f;da ljr3˜hs mq¿jq;ay' kqjg —
uï jdodfrdmKhg oUÈje weúoañ˜4hs lS he' kqjgq;a tfia u lsj5' ,sÉPúys —fuys ue Tjqfkdjqkg
jdodfrdmKh ljr˜hs lSy' kqjgq6 ;ud W.;a mkaishla jdo mq¿jq;a' kqjg lS h' kqjg mq¿jq;a;d o kqjg
lsj7' tllayg ÿ7 ch fkd ùh' mrdch fkd o ù he' fofok u iuiu jqyq' ,sÉPùys —f;ms fofok u
iuiuh j' weúo l=ï lrd o@ fuys jij˜hs f.lla8 § jegqï ;nd ÿkayq'
fofokdf.a ixjdifhka ÿyq i;r fofkla Wmkay' iÉpl kï tla mqf;la Wmka'
Tjqka i;rfokd flfrys tlla iÉpd ku' tlla f,d,d9 ku' tlla mgdpdr ku' tlla wdjdgldhd10
ku' Tyq kqjKd we;a;dy' ujqmshka flfrka mkaih
s mkaish jdo W.;ay' Tjqka úh m;a l,ays ujqmsfhda
—wmf.a l=,fhys oeßfhda kï rkaߧ wE odhÊ11 § l,;%hg hjqúÍys kï ke;s' hï .syñ s ksfila
12
Tjqkaf.a jdo u~kg ksis ù kï" ´yg mdomßpdßld fj;s' hï meúð flfkla u~kg ksis jQyq kï"
Tjqka flf¾ meúð fj;s' f;ms l=ula lgáhd13 oe@˜hs lSy' —wms ÿ tfia u lrïy˜hs i;rfok u
meúðfjia f.K —fu oUÈj kï oUrelska mefKhs' wm uq¿ oUÈjg jdo lrK nõ yÕjïy˜hs
oUw;a;la ysig fldgf.K ießirñka .sfhda' hï .ulg m;ayq o" t.ïfod/ mia/fil fyda
je,s/fil fyda oU w;a; Ochla fldg ys÷jd,d —hfula jdohg ksis fõo" fya uéj˜14hs lshd .ï
jÈ;s15' fufia .ñka .ug hkakdyq ieje;a kqjrg meñK tfihska u kqjrfodr oUw;a; ys÷jd,d tys
isá ñksikq g lshd,d we;=¿ kqjr jkay'q
tl,ays nqÿyq ieje;a kqjr ksid foõrïys jeve fjfi;s Oïfkfkú ie/hq;a uyf;ryq
f,viÕkg .shojia mq¿jqiañka fkdyug lka yu|ñka16" ;uka l< ukd oe fnfyúka" fiiq iÕ=ka
yd fkd f.dia oj je isÕkakg jvkdyq17 kqj/ fod/ ys¢jq oUw;a; oele —lsful fï h@˜hs orejka
ms<súi tmj;a wid —tfia neúka ue~mshj˜hs jod<y' —u~kg fkd yelalïy' nïy' jykafia˜hs lSy'—

1' nqÿka mek' 2' fofofka'

Non Commercial Distribution. 45


fkd nj' zljry wmf.a ooh j~jdmsy@Zhs lSl,e znq;a1ijq ie/hq;a uyf;ryq j~jdmSy' jdo lgá2 jqj"
foõrï fjfy/ f;reka lrd hjZhs lshj' orefjks3˜hs jod<y'
Tyq uyf;rekaf.a nia wid ooh ue~oudmSy' uyf;ryq kqj/ jeoe isÕd j<|d fjfyr
jeisfhda' mßn%dðldfjda o kqjßka kslau —wmf.a ooh jeçhdyq ljry@˜hs lSyq' orefjda tmßÈ lSyq' Tyq —
b;d uekeje˜hs kej; kqjr jeo tflls fok tflls ùÓh nei —nq;i a õ ie/hq;a uyf;ryq kï
flfkla wm yd jdo flfr;a ,' weishá flfkla ksla fuj˜hs y~ .eiQy' kqjr jeiafida lslauk q qyq'
Tjqka yd iuÕ mßn%dðldfjda foõrï .sfhda' uyf;ryq" —wm jik ;ekg ud.uqka tkq fkd fhf|˜hs
fjfyr ueo f.dia jevyqkayq' mßn%dðldfjda f.dia uyf;reka lrd t<ne —f;ms h wmf.a ooh
j~jdmshj@˜hs mq¿jq;ayq' —uu h u~jdmsfhñ˜hs jod<y' tfia neúka —wems f;dm yd jdo lrïy˜hs lSyq'
—b;d uekej' jdo lrj' ld mq¿jq; uekeje fyda@ ld úiecqj uekeje fyd@˜hs jod<y' blaì;s —
mq¿jqiakg lsj" mq¿jqiua y' úickakg lsj" úicïy˜hs lSy'4 —mq¿jqiafka wmg m;af;a h' f;dm ud.ï
neúka m<uq mq¿jqij a ˜hs jod<y' Tyq i;r fok5 i;r Èidfhys isg ujqmh s ka flf¾ W.;a jdo oyi
mq¿jq;ayq' uyf;ryq lvqfhlska fk¿Uqoe<s6 lvkqjka fihska mq¿jq;a mq¿jq;a oe wjq,a ke;s fldg .eg
ke;s fldg úicQyq úicd7 je<s ÿ —mq¿jqiaj˜hs jod<y' —jykafia" wm okakd oe fu;fle˜hs lSyq'
uyf;ryq —f;dm úiska mq¿jqiakd ,o oyila jdo ud úiska úick ,o' uï f;dm
i;rfokd tl mekhla mq¿jqiau f;ms t lshd oe@˜hs jod<y' Tyq uyf;rekaf.a kqjK fjfia fia
oele —mq¿jqij
a ' jykafia" wems jicïy˜hs lshkakg fkdfmdfydi;a jqyq' —o;=fuda kï" lshïy˜hs lSy'
uyf;ryq —fu l=,orejka meúð fldg m<uq yslau jk mek h˜hs jodrd —tflla kï lsfule@˜hs
jod<y' Tyq mekfhys wdÈ uOHdjidk kqÿgy8 uyf;ryq —lshj˜hs jod<y —fkd olauy" jykafia˜hs
lSy' —f;dm úiska oyila jdo mq¿jqik a d ,o' ud úiska lshk ,o' f;ms tl mekhl=;a lshkakg
fkdyels jqj9' fufia neúka lyg ch he@ lyg mrdch he@˜hs jod<y' —jykafia" f;dmg ch he'
wmg mrdch he˜hs lSy' —oeka l=ula lrj@˜hs jod<y' ujqmshka lS oE ie< fldg —f;dm flf¾ meúð
jïy˜hs lSy' —f;ms ud.ï j' f;dm meúð lrKq wmg fkd jà' wmf.a yiqka f.K fufyKjr f.dia
ud.ïiÕ=ka flfrys meúð jj˜hs jod<y' Tyq —uekeje" jykafia"˜hs uyf;rekaf.a yiqka f.K
ud.ïiÕ=ka lrd f.dia meúð jQy' meúð jQjdyq fkd mjd j ojia hjd u| ojfilska u rd;a jQyq'
iÉpl jkdys ;ud nqyqkqka i;r fokdyg jvd kqjK we;af;a h' ujqmh s ka flfrys
oyila jdo Wf.K thg fndfyda jdo iuhdkka;rfhka Wf.K lsis ;eklg fkd f.dia
rcl=urejka yslu
a jñka úiS' kqj‚ ka b;d msreKq jk jeúka —udf.a l=i me<S fh˜hs ìhm;aj
hmfglska10 nv je,| f.K weúoaÈ' l:dud¾. we;af;a he' —ud yd iumKaä; flfkla weoao@˜ fhhs'
hï hï klf;lska hula fjhs lS o" fya fndfyda fia tfia u fjhs' thska —idOq he" Nø he˜hs fndfyda
fokd úiska iïu; h' fya úid,d uykqjr msßie fufia fnfKa(- —ud úiska jdofhka jdodfrd mkh
fldg fodia f.K jkal, lïms; fkdjk m%lïms; fkdjk fjjq,d fkdhk llaIfhka iafjo fkd
is,sfhk uyKlayq fyda nuqKlayq fyda fkdfyd;a zrd;añ' nqÿñZhs ms<sK lrKqjka fyda fkd olañ'
bÈka uï wfj ;k jQ gUg jdodfrdamKh flf<ï11 kï" fyo lïms; je m%lïms; je fjjq,d fhys'
ñksfila kï lsfula o@˜ fhhs
tl,ays miaj.iÕ=ka flfrys we;=<;a wiaið uyf;ryq fmrjre isjqre fmfrj13 md
f.K isÕkakg úYd,d kqjr jkayq iÉpl tkqjr t t rcf.g mhska jeo13 weúÿfka uyf;reka oele
—uï uyK f.dhqïyg jdofrdmKhla flfrñhs weúÿñ' Tyqf.a iuh fkd okafkka jdofrdmKh
fkd flfrñ' mrhkaf.a iuh oek jdodfrdmKh l< l, he ukd jkafka' fï uyK f.dhqïyqf.a
ijq h' wiaið kï uyk ;ud ia:ryqf.a iuh fldúc14 fldg okaks' uï fudyq ms<súi l:d msysÜjd
uyK f.dhqïyg jdodfrdmKh flfrñZhs is;d uyf;reka lrd t<ene —lsh." wiaiðh" f;dmf.a
uyK f.dhqï iõjka lsfia yslaujhs@ iõjka flfrys Tyqf.a wkqYdikd nyq, j2 mjkakd mßÈ
lsfiah@˜hs ms<sú;a'
uyf;ryq —uï uqyqg ÿla,l=Kq lSï kï zwiaiðhZ f;ms l=ula i|yd meúð jqjZhs
mq¿jqiais' zuÕM, i|yd meúð jqïyZhs lSl, zfï f;dmf.a iiafla kï fkd fjhs' uyoïf.ä kï'
Tiqm;ak? s kï' f;dmg iqjfhys wdYd kï ke;sZ fodia fohs' tfia neúka uqyqg ÿla,l=Kq fkd lsj
uekeje˜hs is;d wks;a ,l=Kq wk;a ,l=Kq úiska olajkakdyq —.sksfjiak"˜

1' nqÿkaf.a' nqÿ' 2' leuá' legeá' 3' orefhks' 4' lSh' 5' fofk' 6' fkÆuo¨' 7' úi|d' 8' fkd ÿÜy' 9'
jQy' 10' hymlska' 11' flf<a' 12' fm/j' 13' jeof.K' 14' fldúcd'
2' n,ihka' 2' múgq' 3' udK' 4' úiska' 5' ud' 6' ne,' 7' f,dï 8' uq' folK weo' 9' uq' folK weo' 10'
ieK' 11' legá' 12' jeysre' 13' ,sÉPúys' 14' mshú' 15' f.dia t<n' 16' uq' wkdojia jQfha' we;=¿jQ fha
we;eï' 17' imhd' 18' yqkkajqka ueo ^õ&' 19' yqkakq' 20' idrd‚ h' 21' yqkakdy'

Non Commercial Distribution. 46


—rEmx NslaLfj wksÉpx' fjokd wksÉpd' i[a[d wksÉpd' ixLdrd wksÉpd' ú[a[dKx
wksÉpx' rEmx NslaLfj wk;a;d' fjokd wk;a;d' i[a[d wk;a;d' ixLdrd wk;a;d' ú[a[dKx
wk;a;d' iífn ixLdrd wksÉpd' iífn Oïud wk;a;d˜hs fufia mial| wks;a wk;a fia lshd —wm
nqÿyq iõjka fufia yslu a j;s' iõjka flfrys wm nqÿkaf.a wkqYdik nyq, j mj;akd mßÈ fufia
h˜hs jodf<da'
tl,ays iÉpl —wiaiðh" wems fkd weiqj ukd oehla weiquy' lsis ojila .shfuda kï"
ìŒfula Wmka kï" fu múÜ2 ÈÜyfhka Tyq .,jdmshïy˜hs lSyq' tojia mkaih s hla ,sÉPùys lsis
ld¾hla i|yd ika:d.drfhys /ia jQy' tl,ays iÉpl —uï mQ¾jfhys iuh fkdokakd jk neúka
uyK3 f.dhqïyg jdodfrdamKh fkd flf<ñ' oeka Tyqf.a uyiõjd úiska4 iuh okañ' fudyq ud
w;ejeis mkaishla ,sÉPùys /ia jQjdy' fudjqka f.kf.dia uyK f.dhqïyg jdodfrdmKh flfrñ˜hs'
Tjqka lrd f.dia —Nj;a ,sÉPùys t;aj hs' t;aj hs' wo ud yd5 uyK f.dhqïyq yd l:d i,a,dm fjhs'
hï fia Tyqf.a wiaið kï m%ios aO uyiõjd úiska msysgd lS oefhla we;a o" bÈka uyK f.dhqï
tfihska tys msysáfha ù kï" hï fia n,6 we;s mqreIfhla È.a f,dï we;s t¿jlayq f,due7 f.K
fudng Tng ,d wdl¾IK mßl¾IK iumßl¾K flf¾o" tfihska u uï uyK f.dhqïyq yd
jdofhka jdo fldg l:du ud¾.fhka fodia olajd fudng Tng ,d wdl¾IK mßl¾IK iïmßl¾K
flfrñ' hï fia iqrdOQ¾;sfhla rd mryk ugq¨liai foúhá jQfha lig yrKd i|yd folK f.K
weo8 lsìisks fldge msUe mshd o" Wvql=re fldg msUdmshd o" mqkmqkd .idmshd o" tfihska u uï uyK
f.dhqïyq9 yd jdofhka jdo fldg wjOqkk ks¾Oqkk ks#iafMdgk flfrñ' hï fia iK10ms<s lgá11
ñksiaiq iKjeyeß12 ñá f.K iKfodjqkafl<s fl<soao" rcqf.a we;a iKfodjqka fl<s fl<kd
ñksikq a oele .eUqreohg jeoe fidçka oh f.Ke iKfodjqka fl<s fl<S o" tfihska u uï uyK
f.dhqïyq yd jdofhka jdo fldg iKfodjqka fl<s fl<skjqka fihska fudng Tng ,d wdl¾IK
mßl¾IK iïmßl¾IK flfrñ' Nj;a ,sÉPùys t;ajhs' t;aj˜hs lS h'
tys we;eï ,sÉPú13 flfkla —uyK f.dhqï uqyqg l=uk jdodfrdmKh flfrhs@' uqyqu
uyK f.dhqïyg jdodfrdmKh lr;a ñi h˜hs lSy' we;eï ,sÉPùys iÉpl nqÿkg hla je
jdodfrdmKh flfrhs fyda@ foú je nU je fyda jdodfrdmKh flfrys fyda@ msfhú13' ñksfila kï
nqÿkg jdodfrdmKh lrkakg fkd yelale˜hs lSyq' tl,ays iÉpl mka ishhla ,sÉPú rcqka msßjrd
ysßuqÿfkys uyjk fjfyrg t<ene14 —uyK f.dhqï fldys h fud@˜hs msßfj‚ ka msßfjKg jeo
n,kqfha ñ‚ ljo fmfrú .|e;=ka fihska r;a mjq,a fmfrje ms‚ fndcqka j<|d uyilaukays
ilauka lrK iÕ=ka oel Tjqka lrd t<ene —Nj;a f.dhqï fldys h fyda@ Wyq oelaleáhïy˜hs lS h'
tojia nqÿyq w¨hïys uyl=¿Kq iuj;a iujeo oi oy ila ilaj< úfkackka
n,kakdyq iÉplhd w¨fha ojia15 uy;a ,sÉPú msßia f.K ;uyg jdodfrdmK lgá j tk fia oele
fmrjre iÕmsßia msßjrd úid,d uykqjr jeo wyr lsis idyd16 fjfyr wjqÿ —uymsßia ys÷kg
iqj;efklays yqk uekeje˜hs .|ls<shg fkd jeoe ue uyjkfhys tla relauqf,lays Èjdúydr fldg
jev yqkayq' t iÕyq nqÿkag j;dj;a olajd wdjdyq" iÉplhd mq¿jq;a ;ek isg ÿ/ jev yqka nqÿka
olajkakdyq —.sksfjiak" wm nqÿyq uyjkfhys tla;rd relauqf,lays Èjdúydr fldg jevyqkay˜hs lSyq'
tl,ays iÉpl uy;a ,sÉPú msßia msßjrd f.K uyjkhg jk' m<uq lS mkaisfhda tyq w;ejeiaiy'
we;=¿ kqj/ jkdys —iÉpl mkaih s la ,sÉPõ rcqka f.K nqÿka yd jdodfrdmKhg .sfha˜ hkq wid —
mKaä;hka fokakdf.a nialï wiïy˜hs kqj/ yqkak jQ fkdu|17 ñksii a q kslauk
q y' fufia wmuk
msßia msßjrd nqÿka lrd t<ene idñÖ fldg tl;amia je yqkafka he' tys we;eï ,sÉPú flfkla nqÿka
je|e tl;amia je yqkay1 we;eïyq nqÿka yd idrkSh2 l:d fldg tl;amia je yqkay1' we;ïyq w;a kÕd
je| tl;amia j yqkay1 we;eïyq nqÿka fmrg ;ukaf.a kï f.d;a lshd tl;amia je yqkay1 we;eïyq
fkd neK tl;a mia je yqkayq3 tl;amia je yqka ipplhd nqÿkg —uï Nj;a f.dhqïyq lsis oehla
ms<súie ne,sháfhñ" wjldYy< fyd;ske˜hs lS h' nqÿyq —;g ßisfhk3 oehla mq¿jqi' mek úickq ug
fkd n/' ;d mq¿jqiakd4 ;dla oe yeu úicñ˜ mfianqÿ w.ijq uyijqjka yd widOdrK i¾j{
m%jdrKfhka mejrEyq' —Tyq ßishqkq cehla5 mq¿jqij
a ˜hs fkd lsh;s' —wid okauy˜hs fh;s' nqÿyq jql,e —
mqÉPdjqfida hodlxLis˜hs w<õhlayq i¾j{ m%pdrKfhka mejrE u he' —mqÉP uydrdc hodlxLis˜hs
wcdi;a rcyq mejrE u he'
—mqÉP jdij ux m[ayx hx ls[a[s ukisÉPis"
;iai ;ifij w;a:iai wyx wk;x lfrdñ f;˜hs
ilafoõ rcqyq mejrE u he'

1' yqkakq' 2' idrd‚ h' 3' yqkakdy' 4' ßishkq' 5' mq¿jqia' 6' oehla' 7' wksfll' 8' jodrK nqÿ ^rc& yq' 9'
n,j;a j'

Non Commercial Distribution. 47


—ndjßiai j ;=ïyx jd iífnix iínixihx"
l;djldid mqÉPúfyd hx ls[a[s ukisÉP:˜hs
;jqika mejrE u he(
—mqÉp ux iNsh m[ayx hx ls[aÑ ukisÉPis"
;iai ;iafij m[ayiai wyx wka;x lfrdñ f;˜hs
mßn%dclhka mejrEyq u he' —f;k ys ;ajx NslaLq ifl wdifk ksiÈS ;ajd mqÉP
hodlxLhs˜ hkdÈ úiska uyK nuqKka mejrEyq ue hs'
fufia nqÿyq hl=ka rÿka foúhka ;jqika msßjeðhka uyK nuqKka i¾j{
m%jdrKfhka jr;a' Tjqka nqÿ njg meñK i¾j{ m%pdrKfhka mjrKq wdYap¾h fkd fjhs' ;uka
fndêi;aj N+ñhe m%dfoaYl
s {dkfhys isá l,e ir;x. cd;lfhys ilafoõ rcyq wE rcqka i|yd RIska
úiska whckd ,ÿ je-
—l;djldid mqÉPka;= fydkaf;d
hx ls[a[s m[ayx jkidNsm;aÓ;x"
wyx ys ;x fjd jHdlßiaix
[;ajd ihx f,dlñux mr[ap˜hs
i¾j[ m%pdrKfhka mejrE u he' iïNj cd;lfhys ish¨ oUÈje ;=ka h<la weúo
mek lshk flfkl=ka fkd oel iqÑr; kï nuqKd úiska mek mq¿jqik a g wjldY le/jq l,ays
i;ayeúßÈ jhie je,sfjhe miafl<s fl<sñka isg m,.a ne| w;=refjhe nei ys|-
—;.a> f; wyulaÅiaix h:dms l=if,d ;:d"
rdcd p fLd ;x cdkd;s hÈ ldy;s jd kjd˜hs
i¾j{ m%pdrKfhka mejrE ue hs'
fufia nqÿka úiska i¾j{ m%jdrKfhka mejrE l,ays iÉpl mek mq¿jqiafka —Nj;a
f.dhqï iõjka lsfia yslauj hs@ Tjqka flfrys Nj;a f.dhqïyqf.a wkqYdikd nyq, j mj;skd mßÈ
s ;a' tl,e nqÿyq —Nj;aks" fu ÿgq o@ iõjd lSfha wfkfll7' i:ryq lshkafka
lsfia h@˜hs ms<ú
8
wfkfll ' uï m<uq ue lSñ( zhï fia iõjd msyg s d lS oefhla weoao" bÈka uyK f.dhqï tfihska u
bys msysáfha ù kï" jdodfrdmK flfrñZhs fï jkdys wfklla u lshhs' thg l=ï lg yels oe@hs
kqjgyq lshkakg wjldY fkd fõjd˜hs m<uq wiaið uyf;reka lS kshdfhka jodrkakdyq2 Tyqf.a
f.d;%kdu f.K —.sksfjiak" zrEmx NslaLfj wksÉpx-fm-iífn Oïud wk;a;dZhs fufia iõjka
Nslaujñ' iõjka flfrys udf.a wkqYdikd nyq, j9 mj;akd mßÈ fufia h˜hs jodf<da'
Nj;a f.dhqïf.d;=j" ug tla Wmudfhla1 jgy˜hs lS h' —lshd" .sksfjiak"˜hs jod<y' —
hï fia" f.dhqï f.d;=j" hï flf;le2 jmq< ìcq flfkla keÕS jeve úmq, jkakdyq fmdf<dõ ksid
fmdf<dje msysgd jeve úmq, fjoao" ndyqn,fhka lghq;= f.dúlï fjfK|dï wE l¾udka; flfkla
fmdf<dõ ksid fmdf<dje msysgd isg lrK ,efnoao" tfihska ue rEmh wd;au fldg we;s zrEm
wd;auhZhs .;a mqÕ=,a rEmfhys msysgd isg mskamõ wE m%ij flfrhs' fjokd wd;au fldg we;s zfjokd
wd;au hZhs .;a mqÕ=,a fjokdfhys msysgd isg mskamõ m%ij flfrhs ix{d wd;au fldg we;s zix{d
wd;au hZhs .;a mqÕ=,a ix{dfhys msysgd isg mskamõ m%ij flfrhs' ixialrdhka wd;aufldg we;s
zixildr4 wd;au hZhs .;a mqÕ=,a ixialdrhka flfrys msysgd isge mskamõ m%j flfrys ú{dk wd;au
fldg we;s zú{dk wd;au hZhs .;a mqÕ=,a ú{dkfhys msysgd isg mska mõ m%ij flfrhs' fufia mial|
fu i;akg fmdf<da fihska isáfha he' i;ayq fu mial|e msysgd isg l=i,a wl=i,a isoaO flfr;s' f;ms
fufia úoHdudk wd;auhkg ksfIO lrkakdyq mial| wkd;auh hs olaj˜hs b;d ildrK fldg Wmud
we/ oelaù'
fu kqjgyq Wmud w< kshd ne¨l,e ijfka okakd nqÿka ñi wfkla flfkla Tyqf.a
jdo ì| fodia fokakg5 fmdfydi;ayq kï ke;s' mqÕ=f,da fojeoereï fjka6' nqÿka úiska úfkh jk
mqÕ=,y' iõjka úiska úfkh jk mqÕ=,yZhs' tys iõjka úiska úfkh jk mqÕ=,ka iõfjda o úfkh
flfr;s' nqÿyq o úfkh flfr;a' nqÿka úiska úfkh jk mqÕ=,ka iõfjda úfkh lrkakg fkd
ksiaiy' nqÿyq u úfkh lrkakg ksis fj;a' fu kqjÜ7 nqÿka úiska u úfkh fjhs' thska Tyqf.a jdo

1' Wmdfhla' 2' flfkla' 3' fld<-yeu' 4' ixLdrhka' ixialdrhka' 5' ì| fidïkia okjkakdg-yeu' 6'
fojeoEreï we;sfj;a 7' kqjgyq' 8' fofhla' 9' yqol<dyq' 10' uq' fihska hs jodf<da' 11' ^nqÿkg& l<' 12'
;shq^ys&Kq' 13' ñ‚ hla'

Non Commercial Distribution. 48


ì| fodia fokakg wfkflla kï ke;s' thska nqÿyq ;=uQ u Wyqf.a jdofhys fodia olajkq i|yd —lsh."
.sksfjiak" f;da zrEm udf.a wd;au h˜fhys@ zfjokd udf.a wd;auhZfhys7 ix{d udf.a wd;au hZ fh@yS
zixialdr udf.a wd;au hZ fhys@ zú{dk udf.a wd;au hZfhys˜ jodf<da'
tl,e —uyK f.dhqï b;d u udf.a jdo msysÜjhs' bÈka u;af;a lsis fodfila8ù kï" ud
9
yqfol,dyq u ks.kaks' tneúka fï jdo yeufokd flf¾ nyd ¨j uekeue˜hs is;d —Nj;a
f.dhqïf.d;=j" uï zrEm udf.a wd;ah hZfhñ' zfjokd udf.a wd;au hZfhñ' zix{d ixialdr ú{dk
udf.a wd;au hZ fhñ' fï uydckfhda o z;uka ;ukaf.a wd;au hZhs fh;s˜ lS nqÿyq z.sksfjiak" uqyq ud
yd jdohg wdjdyq fkd fj;s' f;d u h' ish¨ úYd,d kqj/ jeiaika Tfidjd f.K wdfhys' tneúka
;df.a ue jdo lshd l=ug uyckd flf¾ nyd ,ys@˜ jodf<da' fya m%;s{d lrKqfha —uu zrEmdÈka udf.a
wd;au hZ fhñ˜ lS'
fufia nqÿyq Wyqf.a jdo msysÜjd —hïfya;=jlska f;da zmial| wd;au he' úishe jefgZhs
ms<sK flfrys o fya wkd;au mßÈ úishe fkd jefgk mßÈ ;d ue mq¿jqiñ a ( lsh." .sksfjiak"
le;l=f,ys Wmka wNsIsl; a rcyg Wyqf.a rg biqre mj;a;s' urjkakg ksii a ka urjkakg Okydkshg
ksiaika È<s÷ lrjkakg ráka fkrg ksiaika ráka fkrjkakg h' fldfid,a rcyq wcdi;a rcyq
fihska fyd@˜hs10 ^fya& —fu jeÈrgjeis rckg ÿ u,rgjeis rckg ÿ Tjqfkdjqkaf.a rg biqre mj;a;s'
lel=f,ys wNsIsla; rcyg jQ l,e Tyqf.a rg biqre mj;a;s u he fkd@˜hs lS' fufia kqjg ;udf.a jdo
ì÷kg11 w< ldrKh ;ud ue urKq i|yd l< wdhqOhla ;sys‚ 12 lrkaklayq fihska fjfiia fldg
oelaù'
fuys wNsm%dh lj/@ h;a(- —rcq úiska urK ñksiqkaf.a kik ñksiqkf a .a fkrjk
ñksik
q af.a rEmd§yq Tjqka úishe fkd jegqky˜hs fiahs' nqÿyq —.sksfjiak" zrEm udf.a wd;au hZhs f;da
hula lsys o" zudf.a rEm fufia fõjZhs zfufia fkd fõjZhs hk ;df.a biqre ta rEmfhys mj;a;s
fyd@˜hs jodf<da' fuys wNsm%dh lj/@ h;a(- —udf.a rEmh hdm;a fõjhs" iod ;=nQ rkaf;drKla jeks
fõjhs" úis;=re fm;shla13 fihska is;a .Œjhs' udf.a rEm újK fkd fõ jhs" ÿigyka fkd fõ jhs"
kr fkd fõjhs" l<;,d fkd fõjhs is;=fhka tfia jkafka fkdfj@˜hs fiahs'
nqÿka fufia jod< l,e kqjg ;ud mrÿ1nõ oeke —uyK f.dhqï udf.a jdo ì÷kg
ldrK w<' uï udf.a fkd oekafuka t u fjfiia fldg oelaùñ' oeka kgñ' bÈka zmj;a;sZhs lsï
kï" furoaorefjda keÕS z.sksfjiak" f;da rEmfhys udf.a biqre mj;a;S fhys' bÈka ;df.a biqre
rEmfhys mj;afka ù kï" hï fia fï ,sÉPú rÊcqrefjda ;õ;sid jeis foúhka fihska fjdrc;s'
wNsrEmhy' m%didÈlhy' f;da tfia l=ug fkd fjdrcysZhs fh;s' bÈka zfkd mj;a;SZ lSï kï" uyK
f.dhqï keÕS z.sksfjiak" f;da m<uq udf.a biqre rEmfhys mj;akSZ lshd oeka zfkd2mj;a;S fhysZ ud
ks.kaks' fufia zmj;a;SZ lsj" tlafodie' zfkd mj;a;SZ lsj" tla fodie˜hs fkdì‚ fojk jg ÿ nqÿyq
mq¿jq;ay' fojkjg ÿ fkd ìŒ' ;=kah<la nqÿka mq¿jq;al, fkdNkakyq ysia i;alv je mef<hs' nqÿyq
i;=ka ue i|yd ishqrdielslmaij q yia mereï msrejdy' i;=ka flf¾ n,j;a l=¿Kq we;a;dy' thska
;=kajk jge fkd ms<ú s ie —lsh." .sksfjiak" ;d fkd nKkakg l,a fkd fjhs' hfula ;:d.;hd
;=kah<la mq¿jq;3oe fkd lshkafka ù kï" fu;ek u ysia i;alvla je mef<˜hs jodf<da'
tl,ays ilafoõ rc uy;a l|,d4 lel=¿ n÷ ;sys‚ 5 o< we;s" wÕd<uqj we;s" m<,a
k<,a we;s" nqka neu we;s" f.drìru ne¨ï we;s Wvq n,d È,sfhka flfy we;s" r;afof,ka wjq,a
isßre we;s" yka úis;=re mg we;s" .¾j iys; frdI iys; Nhdkl ilafjila ujdf.K hq.;a .sksl|la
n÷ yd;amiska È,sfhk jcqdhqOh6 werf.K —bÈka fu kqjg nqÿka ;=kah<la mq¿jqia;=ÿ fkd lshkafka
ù kï" fu;k u Wyq ysi i;alvla fldg m<dmshñ˜ Wyq ysia u;a; je wyi isáfha hs' fï l=ug
wdfha@ h;a(- Wyqf.a ÈÜy úysojkakg7 wdfhahs' lsfia h@ h;a(- nqÿka nqo je wgjk i;she wcm,a
kq.uq, jev ys| —ud Oï foiQjoa" .kak jqka ke;" Oï lyg foiï oe@˜hs ksre;aidy jQ l,ays ilafoõ
rc uynUqyq yd wjqÿ —jykafia" f;Ê Oï foij' f;dmf.a wd{dfhys fkdmj;akjqka wems mj;ajïy'
f;dmf.a Oïile' wmf.a wKile˜hs ms<sk flf<a' thska —wo iÉplhd W;a;%ia; fldg mek úicqka
lrjñ˜ wdfha h' Tyq nqÿyq ÿ ols;s' iÉpl ÿ olals8' bÈka Tyq wfkflla Èà kï" —uyK f.dhqï
iÉPlhd ;udf.a jdohg fkd niakd9fia oele hlaIhlayq f.kajd oelaú he' tl, iÉpl Nhska lS
he˜ hkq fj' thska Tyq nqÿyq ola;s' iÉploa olals'
iÉolhdyg Wyq ol=;au W;a;%di we;s ú he' Woafj. we;s ú he' frduy¾Is we;s ú he
ish,a isß/ iafjo jeyske' we;=¿l=i fmr<S10 uyyçka heé' fya —fiiafida ola;s fyd@˜hs n,kqfha

1' rcÿ' 2' f;da fkd' 3' mq¿jqia' 4' zl|,Z hkak mqiafld< msgm;ays ke;;a —lkao, ul=, iÈid odGd˜hs
wgqjdys fmfKkqfhka fuys wjYH h' 5' ;sysK'

Non Commercial Distribution. 49


zlsisjlayqf.a frduy¾Is ud;%hl=ÿ fkd oel —fï Nh ug u Wmkafka he' bÈka uu zhlaIfhleZhs lSï
kï" lsu" ;g u weia we;s@ hlayq f;da u olays@ we; fyd;a wems ÿ fkd olafuda o@ m<uq hlaIhlayq
fkd oel uyK f.dhqïyq úiska jdodj¾;fhys nyd,k ,oafoys hlaIhlayq Èáyshs lshkq fj;s˜ is;d —
oeka ug fuys wfkla ms<sirfKla we;af;a fkd fjhs' uyK f.dhqïyq ñi11hs yÕfka nqÿka u ;u yg
irK fldg —Nj;a f.dhqï ud mq¿jqiSjhs" lshñ˜ lS h' ti|" nqÿyq —.sksfjiak" zrEm udf.a wd;au hZhs
f;da hula lsys o" zudf.a rEmh fufia fõjhs" fufia fkd fõjZhs hk ;df.a biqre rEmfhys mj;a;s
fyd@˜hs jodf<da' —fkdmj;a;s" f.dhqïf.d;=j"˜hs lS he' —.sksfjiak" isys t<jd lshd' ;d m<uq lS oE yd
miqj lS oE fkd .e<fmhs' miqj lS oE yd m<uq lS oE fkd .e<fmhs' zfjokd udf.a wd;au fjZhs f;da
hula lsyso" udf.a fjokd l=i,a fyhska u fõjhs iqjfyhska u fõjhs" wl=i,a fyhska fkd fjjhs" ÿla
fyhska fkd fõjZhs hk ;df.a biqre ta fjokdfhys mj;a;s fhd@˜hs jod<y' —fkd mj;a;s"
f.dhqïf.d;=j˜hs lS h'
tfihska u ix{dixialdrhkqÿ mámdáka ms<ú s i Tjqkÿq wks;H mßÈ lSl,ays —
.sksfjiak" zudf.a ú{dk fufia fõjhs fufia fkd fõjZhs hk ;df.a biqre ta ú{dkfhys mj;a;s
fyd@˜hs jod<y' —fkd mj;a;s" f.dhqïf.d;=j"˜ hs lS h' —.sksfjiak" hsys t<jd lshd ;d m<uq lS oe yd
miqj lS oE fkd .e,fmhs' miq j lS oE yd m<uq lS oE fkd.e,fm˜hs jodrd —lsh." .sksfjiak" rEmh
ks;H fyda wks;H fyd@˜hs jod<y' —wks;H he¦ f.dhqïf.d;=j˜hs lS h'—hfula wks;H o" fya ÿla fjhs
fyda@ iqj fjhs fyd@˜hs jod<y' —ÿle' f.dhqïf.d;=j˜hs lS h' —hfula Wmeo kiakd neúka wks;H ù
o" Wodúh ÿlska fmf<k neúka ÿla ù o" fya ud .e;af;a h' uu fya h' fya udf.a wd;auh hs fufia
;DIaKd udk oDIaá úiska olafka fhfoa oe@˜hs jod<y' —fkd fhfohs' f.dhqïf.d;=j"˜ lS h' fufihska
nqÿyq hï fia ksjqf.äfhla1 imayqf.a iqyqUqfhka keÕS úi t u imayq ,jd vyjd2 yermshd o" tfihska
u t u msßie iÉplhd ,jd3 t u uqfhka —mial| wksie' ÿle' wka;e˜hs lshdjQyq' nqÿyq —hïfia"
.sksfjiak" yr leue;s msßfhiañka4 weúÈkd mqreIfhla lefmk fmdfrdjla f.K jkhg jeoe tys
uy;a bÈ ,o fla,al|la oele uq, § w. È is|mshd w. f.K m;ajá kÕ kÕd n,kqfha fndre ÿ
fmdjd fkd olals' yr fu fldys olS o@ tfihska f;da" ud úiska ;df.a jdo úpdr n,;a" isia úys' ßla;
ùys' mrdð; ù ys˜hs jodf<da'
fya m<uq mQrKdÈ ikqjgecrka lrd t<ene mek mq¿jqiais' Tyq úickakg fkd yels
fj;s' fya Wkg msßia ueo uy;a úhre neKe ;ud ÿkQ mßÈ okajd keÕS fhhs' —iïud iïnqÿkqÿ tfia
u fjfyfiñ˜ hk is;k s a wjqÿ hï fia ysUq,a trnÿ wE ksire rela m<uq úÈúÍ tla;rd isfhdf;la —
lsysßrel o úoao yelale˜hs is;d tys meyer tlmyßka ;=~q ì£ weia kslaue ysia me¿kq l,e l¢ka .e,
ìue jeà yS fjokdj;a je-
—iïf.dæ fld kdudZhx elafLd-iskm;af;d ilKagfld" h;a: tlmamydfrk-
W;a;ux.x úidß;x5˜hs'
j,mS o" t fihska u iÉpl o ij[a[Kyr meyer ;ud kqjK;=~q nqkal,e
ij[a[Kyr ;onõ o;a'
tl,ays nqÿyq Tyqf.a uqLr nj m%ldY fldg ks.kakdyq —.sksfjiak" ;d zud úiska
jdofhka jdo fldg fodia f.K jkal,e lïms; fkdjk m%lïms; fkdjk fjjq,d fkdhk
llaIfhka iafjo fkdis,sfhk uyKlayq fyda nuqKlayq fyda fkdfyd;a zrd;aó" nqÿóZ ms<K s
lrkqjlayq fyda fkd olaó' bÈka uï wfp;k jQ gUgoa jdodfrdmKh flf<ñ kï" fy o lïms; j
m%lïms; j fjjq,d fhhs' ñksfila kï lsfula oe@˜hs úid,d kqj/ msßie nKk ,oafoa h' oeka ;d
k<,ska .=¨ we;eï iafjo ì÷ fmdo W;=rei¿ úksúo f.dia ìu fyhs' udf.a YÍrfhys jQ l,e iafjo
oeka we;af;a fkd fj˜hs nqÿyq tmsßie rkajka isßre oelajQyq' yeu isßre oelajQjdyq fkd fj;s' nqÿyq
.egjgq .kajd ms<sika isßre we;s je msßie Oï foi;s' foikakdyq6 .,fhka isjqre i;rÕ=,la muK
f;kg neyqyq' neyQ ú.i rkajka ria mq[ac mq[ac je rka flf<ka7 kslu a qkq r;arkaOdrd fihska"
r;aj,d .eìka kslauqkq úcq,sh l,nla fihska" kslaue rkañysÕla8 n÷ .,h meol=Kq flfrñka wyi
oeje .;ayq nqÿka fufia l=ug l<y@ h;a(- uyckd yg iel yrKd i|yd fldf<da' tys uyckhdyg
jkdys zuyK f.dhqï ;uyg iafjo ke;af;a h hs fhhs' iÉplhd yg jQ l,e hka;%rEVhla fihska
iafjo jefyhs' uyK f.dhqï .k fomg isjqre fmfrje9 yqkafka h' we;=<;e iafjo we;s nõ ke;s nõ
ljqre oka;s@˜ hk iel WmoaÈ' uyckhdf.a iel mis¢kd i|yd fufia fldf<da'

1' kshyqf.äfhla' ksisyqfia uäfhla' 2' nyjd' 3' iÉplhdf.a' 4' msßhiañka' 5' ú>dá;x' 6' uq'
olajkakdyq' 7' fl<ska 8' ñysÕhla' 9' fm/j' 10' ìïmd' 11' Wmdfhla' 12' wÕla' 13' k<' 14' jykafiaf.a
m%{d'

Non Commercial Distribution. 50


fufia jod< l,e iÉpl fkd neK lr nyd f.K m%;sydk ke;s je ìï
mdweÕs,af,ka11 leK leK yqkafka h' tl,ays kñka ÿ¾uqL kï hym;a uy;a ,sÉPú l=ufrla
iÉplhd yqkakdyq oele nqÿkg —jykafia" ug tla Wmudfhla12 jgy˜hs lS h' —lshd ÿ¾uqLh"˜hs
jod<y' —jykafia hï .ulg fyda kshï.ulg fyda kqÿre;kays fmdl=fKla ù o" tys ll=¿fjla ù o"
jykafia" tys fndfyda orefjda fyda oeßfhda fyda t .eñka fyda kshï.eñka fyda kslau ta fmdl=Kg
f.dia nei ta ll=¿jd Èfhka kÕd f.dv fy jQ o" ll=¿jd hï hï w<la12 keÕS o" Tyq keÕ= w< ta
orefjda fyda oeßfhda fyda o~qlf~lska fyda ln,alfvlska fyda f.K is|mSyq o" fufia yeu w<13
iqkal,e ta ll=¿jd .uka miqka neúka ta fmdl=Kg fmr fia niakg fkd yelal' tys u ljqgqfldla
wd§kg n;a fjhs' t fihska u" jykafia" iÉplhdf.a hï ljr ÈÜyfhla weoafo" fya yeu u
jykafia14 úiska is|ì|mshd ,k,o" jykafia" iÉplhd jgd,d Nj;ayq lrd t<fnkakg fkd ksii a e'
jdo i|yd˜hs lS' ÿ¾uqLhd Wmud lSl,e fiiq ,sÉPú l=udrfhda is;+yq' —fïkqjgyq úiska wmg Ys,am
W.kakd ;eke fndfyda l,a wjudk lrK ,o' oeka fï wm i;=rd msáolakg ksis l,e wems ÿ tflls
Wmud wer w;ams~q .id ;,ska yqkjq layq fudfyd,ska nykqjka fihska jgd,d msßia uo ysia fkd keÕsh
fya o" tfjks fohla Wyqg lrïy˜hs Wmud is;d f.K ÿ¾uqLhd l:d wjika n,n,d yqkayq'
iÉpl Tjqkaf.a wNsm%dh oek —fudyq yeufok u lr Tfidjd f;d, fmdms1 we;s j
yqkakdyq bÈka fjk fjk Wmud w<yq kï" jgd,d uï msßia ueo ysia kÕkakg fkdyels fjñ' tfia
neúka uï ÿ¾uqLhd j<ld" hï fia wfkllayg wjldY fkd fõo" tfia l:d mis|e uyK f.dhqïyq
mek mq¿jqiña ˜ is;df.K —ÿ¾uqLh" oeka isg' f;da uqLrfhys' wems ;d yd iie¢,s fkd lruy' Nj;a
f.dhqïyq yd iie¢,s lrïy' f.dhqïf.d;=j" wm o f.a fiiaikqÿ f.a l:d ;sî fhajhs'
m%,dmud;%fhlehs˜hs neK nqÿka mek mq¿jqiafka —Nj;a f.dhqïyqf.a Y%djlfhla lSmufKlska iiqka
lrKq kï fj@˜hs lS h' —.sksfjiak" fu iiafkys udf.a Y%djlfhla —hx ls[a[s rEmx w;S;dkd.;
mÉpqmamkakx wÊCO;a;x jd nysoaOd jd T<dß lx jd iqLqux jd ySkxjd m‚ ;x jd hx ÿfr jd ika;sfl
jd" innx rEmx fk;x uu' fkfidzyuiañ' k fuzfid w;a;d˜ - hk fï tfldf<dia jeoEreï yeu
rEm ud fkd .e;af;a he' uï rEmfhñ fkd fjñ' udf.a biqre rEmfhys mj;afka fkd fjZhs'
h:dN+;h ukd fldg kqj‚ ka olS o" tfihska ue —hd ldÑ fjokd" hd ldÑ i[a[d" fh flÑ
ixLdrd" hx ls[a[s ú[a[dKx w;S;dkd.; mÉpqmamkakx-fmd-k fuzfid w;a;d˜ zhk tflf<dia
jeoEreï yeu ú{dk ud fkd.e;af;ahe' uï ú{dkfhñ fkd fjñ' udf.a iqre ú{dkfhys mj;afka
fkd fjhsZ fufia h:diajNdjh ukd fldg kqj‚ ka n,d o" fumufKlska" .sksfjiak" udf.a Y%djl
iiqka lrKq kï fj˜hs" ffYlafIaN+ñ oelajQyq'
tlaì;s wffYlaIN+ñ mq¿jqiafka —f.dhqïf.d;=j" uyK lS mufKlska rd;a kï fj@˜hs
lS h' —.sksfjiak" fu iiafkys uyfKla" —hx ls[aÑ rEmx w;S;dkd.; mÉpqmamkakx-fm-k fufid
w;a;d˜ - zhk tfldf<dia jeoEreu yeu rEm ud fkd .e;af;a he uï rEmfhï fkd fjñ' udf.a
biqre rEmfhys mj;afka fkd fjhs' fufia h:dN+;h ukdfldg kqj‚ ka oele wkqmdod
úfudlaIfhka úuqla;2 ù o" tfihska ue —hd ldÖ fjokd" hd ldÖ i[a[d" fh flÑ ixLdrd" hx
ls[aÑ ú[a[dKx w;S;kd.; mppqmamkakd - fm - k fu fid w;a;d˜ - zhk tfldf<dia jeoEreï
yeu ú{dk ud fkd .e;af;a he' uï ú{dkfhï fkd fjñ' udf.a biqre ú{dkfhys mj;afka fkd
fjhs fufia h:dN+; w¾:h ukd fldg kqj‚ ka oele wkqmdod úfudlafhka úuqla; ù o" uyK
fumufKlska zrd;aZ kï fjhs' fufia f,dùf,djq;=rd kqj‚ kqÿ f,dùf,djq;=rd ms<sfj;skqÿ
f,dùf,djq;=rd úuqla;ks ÿq iuqfm; jQ úuqla; is;a we;s uyK ;:d.;h yg ue i;aldr .=reldr
kuialdr flfrhs' znqÿyq ;=uQyq bkaøsh oukfhka oeó wkqka oukq i|yd Oï foi;s' ;=uQyq
flf,iqkaf.a lafIdN ikays÷jd wkqkaf.a laf,YlafIdN ikays÷jkq i|yd Oï foi;s ;=uQyq iir
ihqre ;e/ wkqka iir ihqfrka kÕkq i|yd Oï foi;s' ;=uQyq flf,iamsß ksj‚ ka msßksù wkqkaf.a
flf,ia.sks ksjkq i|yd Oï foi;s˜hs fufia ;:d.;hyg ue i;aldr .=reldr kuialdr flfr˜hs
jodf<da'
tl,ays iÉpl —f.dhqïf.d;=jZ wema" .j;ayq jdofhka jdo fldg .efgïy˜hs
is;kakfuda kgqjïy' ;%us o .,s; we;layq meyer jeo.;a mqreIhlayg fi;ajkafka fjhs3' È,sfhk
.skls |la ism .;a mqreIhlayg fi;a jkafka fjhs2' f>drúI we;s wdYSúIhlayq meyer ism.;a
mqreIhlayg fi;a jkafka fjhs3' Nj;a f.dhqïyq flf¾ .eyegqkq mqreIhlayg fi;a fkd u fj˜hs lS'
nqÿyq we;a wd§ka fihska lsisjlayq Èúhg wka;rdhla lrkakdyq fkdfj;s kqjg fu;=ka
Wmudjka nqÿkg W;al¾i i|yd w<sfha fkd fjhs' ;uyg ue W;alï i|yd w<' hï fia rfcla
i;=rlayq urd zfufia Y=r jQ fufjks n,4 we;s mqreIkgZhs i;=ryq jKkafka ;ud ue yqjd o" tfihska

1' uq' fmdmshqï' 2' úfudlaI' 3' fkd fjhs' 4' ne,' 5' w<'

Non Commercial Distribution. 51


ue fu;=ka Wmudfhka nqÿka yqjkafka —wems ue Y=rhïy' wems ue mKaä;hïy' wms ue nyqY%e;hïy'
fufihska ;%suo.,s; we;layq n÷" È,sfhk .skls |la n÷" meK l<5 wdYsúIhlayq n÷ iuaudiïnqÿka
lrd jdo i|yd t<fnkakdïy˜hs fufia ;uyg ue W;al¾I fldg nqÿka ksuka;%K lrKqfha —
f.dhqïf.d;=j" f;dmg i;aldr lrK ug hï mqKHfhla m%S;sfhla Wm§ o" ta i|yd iÕ=ka yd iuÕ
fig udf.ka j<|kakg jeäh uekeje˜hs lS h'
nqÿyq Tõyg wkq.%y ms‚ i fkd neK is;ska bjiQyq' iÉpl nqÿka bjiQnõ oek f.dia
,sÉPú rÊcqrejkag —uï fig Nj;a f.dhqïyq yd iÕ=ka ksuka;%Kh flf<ñ' f;dm ojia m;d ug
mkaihs la n;a ie<s fok neúka ta fig uyK f.dhqïyg ksis jk mßoafoka foj˜hs lS wfkla ojia ta
rÊcqrefjda Wyqg mkaishla n;a ie<s § hjQyq' iÉpl ;udf.a wrïys msŒ lk fndk oE ms<sfh< lrjd
;nd hjd l,a oekaù he' nqÿyq uyiÕ=ka msßjrd Wyqf.a wrug t<ene mkajQ wiafkys jev yqkayq' iÉpl
nqÿmdfudla iÕ=ka ms‚ fndcqfkka ish w;ska i;md tl;amia je ys| —Nj;a f.dhqïf.d;=j" fï
odkfhys hï M,fhla weoao" fya odhlhkg iqjhg jefghs˜hs1 lS he' —.sksfjiak" ;d n÷ wú;
rd.hkg ÿka okays M, ;g ÿka odhlhkg fjhs' ud fia jQ ú;rd.hkg ÿka okays M, ;g fj˜hs
jodrd yqkiafkka keÕS jeäfhda'
wfkla ojila nqÿyq úid,d kqjr jeähá j fmrjre uqre;u,a l,nla n÷ fomg isjqre
ye| úcq,shla n÷ ld2ndka ne| kq.m, n÷ mjq,a tlia fldg fmfrje .|ls<sfhka kslua e iÕ msßia
msßjrd w.afoßfhys jev isáfhda' tl,ays iÉpl —m<uq uï wmKaä; jk neúka ish¨ úid,d kqj/
jeiaika f.K uyK f.dhqïyq lrd f.dia msßia ueoe mßN+; ùñ' oeka tfia fkd fldg tl<d je
f.dia jdodfrdmKh flfrñ' bÈka uyK f.dhqïyq mrojkakg ksis ùï kï" udf.a ,oa3 yqjd ch lshd
tñ' bÈka f.dhqïyg ch ù kï" w÷frys kegqï fihska okakdyq ke;s˜ iksÜyka fldg ksød4mek kï
meKhla f.K uyjk fjfyr .sfha'
wk|uyf;ryq Wyq ÿßka tkakyq oele —nqÿka fudfyd;la jevyqka l,e nqÿka olakd
,efnhs' nK wikq ,efnhs' fya Tyq yg fndfyda l,a ys;gh iqjhg jefg˜hs hk is;ska —jykafia"
tkafka iÉpl he' fudfyd;la jev yqk uek je˜hs whce wiqka mekjQy' nqÿyq jevyqkay' iÉpl
nqÿka lrd t<ene idóÑfldg tl;amia je ys| —ika;s" fyd f.d;u" tfl iuK n%dyauKd
ldhNdjkdkqhq;a;d úyrka;s˜ hkdÈ l%ufhka mek ms<sú;' —bO w.a.sfjiaik" wiaiq;jf;d
mq:qÊckiai WmamÊc;s iqL fjokd˜ hkdÈ l%ufhka mek úicQy' Tyq mek mq¿jq;a mßoaÈ nqÿka ksrj
fiiafkka úicQ mߧoa udÿïiÕshe uydiÉpl iq;ska okafka he'
fufia nqÿka úiska fï kqjg orejyg fojfrl foiq ;la foik ,o' fya wê.u fkd o
flf<a' meúð fkd o ù he' irKe fkd o msysá h'
Tyq yg nqÿyq l=ug Oï foiQy@ h;a(- wkd.;fhys Wyqg jk jev oele jdikd i|yd
foiQy' Tyq nqÿmsßksj‚ ka5 u;=fhys foishi;sia6yjqreoaola bl=;a l,ays ,laÈje iiqka msysá l,ays
foõf,dúka ieje furg oels‚ .sß fjfyrg fkdÿre;kays tla weue;s l=,fhlays Wmeo meúð je
f;j<dOr je jo¾Ykd jvd ms<siô s hdm;a rd;a je l¿nqoaOrlaÅ; uyf;ryq kï jQyq'
Tjqka iE.sß he l¿;sôßrelauq,ays ld,ldrduiq; foiQ ojia rcq úiska ishla fhdÿka
,laÈje rcfhka mqok ,o mßÈ O¾um%§msldfhys ^4 wxYh" 48 msgqj& lS mßoafoka o; hq;='
fufia nqÿyq ;uka mqreIouHidrÓ jk neúka iÉpl udKjl kï kqjg orejd o
wdÈYíofhka .;a iqNudK jldÈkqÿ oud wuduyksjka meñ‚ jQyq'
zudKjl oukZ kï kjjk mßÉfþoh ksñ'
10' jk mßÉfþoh
È.ïnr oukh
mdálmq;%7 kqjgyq oeuQmßÈ lsfia h@ h;a(- úid,d kqj/ iqklaL;a; kï ,sÉPú
rdcmq;%fhla nqÿ iiafkys meúð je nqÿkg fufy lrKqfha tla ojila nqÿka lrd t<en —Èj weia
,nkakg h˜hs ms<sfj;a we/ù h8 ´yg nqÿyq ms<fs j;a jod<y' fya jod< kshdfhka ms<m
s eoe Èj weia
Wmhd9 foúhkaf.a Whka ñjka lmarela oel ijnr‚ ka ieÈ rE oele —fudjqkaf.a y~ ñhqre jqj
uekeje' t lsfia wiï fyd@˜hs is;d nqÿka lrd t<eì ÈjfidaOd Wmokg ksis ms<sfj;a we/ù h' fya

1' jefghs' 2' ly' 3' ,eoa' 4' kskao' 5' nqÿka msßksjka' 6' i;<sia-yeu' 7' mq;%dÈ' 8' trùh' 9' weia ,en
Wmhd'

Non Commercial Distribution. 52


w;S;fhys is,aj;a meúð flfkl=ka lkail meyer ìysß fldgmS he' thska Wyqg ÈjfidaOd fkd
WmoaÈ' nqÿyq ta fkd Wmokd fia oele thg ms<sfj;a fkd jod<y'
fya tmufKlska nqÿka flf¾ fjr ne| is;S(- —tldka;fhka uyK f.dhqïyg fun÷
is;la Wmka fia h(- —uu;a1 roa2orefhñ' fuhska roa2ore h' bÈka fudyqf.a kqjK jeäfha ù kï" fï
i¾j{ fjZhs hk is;ska B¾Ihdfhka ug fkd lsh˜hs is;d tla ojila nqÿka lrd t<U —jykafia"
jykafia mshd3 fhñ' ksid fkd fjfiñ˜ lS he' tl,ays nqÿyq —f;da ud ksid jidhs ud ;g lS oefhla
weoaoe˜hs jod<y' —ke;s jykafia"˜hs lS he' —uï jykafia ksid fjfiñhs ;d ug lS oefhla weoaoe@˜hs
jod<dy' thsoa ke;s fia lS he' —fufia ;d ug lS oe ke;5 ud ;g lS oe ke;5" ^tfia& ug l=ug lshyS@˜
jodf<da' —jykafia" ug W;=re ñksiaOeñka fm<yr fkd olajk oe he˜hs lS he' —f;da ud ksid jid'
uï ;g fm<yr olajñhs ud ;g lS oefhla weoaoe@˜hs jod<y' —ke;s' jykafia"˜hs lS he' —uï jykafia
ksid fjfiñ' ug fm<yr olajkafkahs ;d ug lS oefhla weoaoe@hs jod<y' thsÿ ke;s fia lS he' —ud
;g m%d;syd¾h flf<ka6 lsu@ fkd flf<ka6 lsu@ thska ;g ljr m%fhdack he@' ta l< ÿ fkdl< ÿ
udf.a iiakg7 jk msßys‚ ke;s' uï foúñksik q a wuduy ksjka muqKqjkq i|yd mereï msrEfhñ'
m%d;syd¾h lrKq i|yd msrEfhñ fkd fjñ' ud ;g lS oE ke;" ;d ug lS oE ke;" ^tfia& ug l=ug
lshyS@˜ jod<y' —jykafia" fu kï oefhla f,dlfhys w.%h hs w. muKla ug fkd jodrKoe h˜hs lS
he' —f;da ud ksid jid' uï ;g w. muKla lshñZhs ud ;g lS oefhla weoaoe˜hs jod<y' —ke;s
jykafia˜hs lS he' —uï jykafia ksid fjfiñ' ug w. muKla lshkafk h hs ;d ug lS oefhka
weoaoe˜hs jod<y' thsoa ke;S lS he' —iqklaL;a;h" f,dlfhys fukï fohla w.% h hs lSfhka lsu@
fkdlSfhka lsu@ thska ksjka iEfykafka fkd fj˜hs jod<y' iklaL;a; —nqÿkaf.a .=K uló˜
fuf;la úm%,dm9 neK nqÿkaf.a .=Kl:d wiwid msysg fkd,Èka fkd neK isáfha he'
—iqklaL;a;h" úYd,d kqj/ zfudyq fmr10 ;=Kqrejkays .=K lshk l,e uqj fkd
fmdfydhs' fya oeka tu ñfhka whqKq lshhs' n%ïirjia rlakg fkd fmdfydi;a jQfha ;ud nd, jk
neúka ;=Kqrejkays whqKq lshd .sys je jefghs11 znqÿyq jQ l,s ijfka oka;'s Oï kshHd‚ l he' iÕyq
iqms<m
s kakdyqZhs ;=Kqrejkg iaf;d;% lrK ñksii a q ;df.a fodia olaj;S˜ jodf<da' fufia l=ug jod<y@
h;a(- tfodia Wmkal,e —iõfka okakd nqÿyq fu fodia oel m<uq ug fkd jod<y˜hs fkd lshkq i|yd
jodf<da
tla iufhlays nqÿyq nq¨ckjq kï ckúfhlays W;=re kï kshï.ula ksid jev
jikqfjda fmrjre *iqklaL;a; ,sÉPú yd iuÕ .ug jeäfhda' tl,ays* fldrlaL;a;sh kï kqjfgla
zn¨;jZ kï ;j flfrhs fooK yd foje< ñg ìu Tnd weúoaÈ' n,a,l= fia ìu lkfndk oe ysUe
n,d ñfhka ue lhs' úfhka ue fndhs' w;a fkd myrjhs' ¨ma12 fodr y¿ mSrd jeleàf.K fydù'
iqklaL;a; Tyq oele —fï rd;a uyfKl' fudyq yd iu wfkla uyfKla we;af;a fkd fjhs' fï
wemsia neúka ms<S fkd y£' m%m[apfhka NslI
a dNdck fkd f.K weúoaÈ' ìu T;a;d ue lhs' fï h
zuyKZ kï wems l=uk uyKïy@˜hs iõfka okakd nqÿka miamia13 hkqfha fï múgqis;a is;S'
ti|e nqÿyq —fï iqklaL;a; mdmdOHdYh we;af;a he' uqyq oel l=ï is;S h fyd@˜hs
n,kakdyq Tyqf.a woyia oek —fï ud>mqreI ud jeks iõfka okakd nqÿrcl=14 miamia13 tkafka kqjgyq
zrd;ayZhs is;hs' fï nd,hd oekau ks.; uekeje˜hs is;d —f;da fufia ySkdOHdYh we;af;ys' zuï
uyK YdlH mq;%fhñZ l=ug ms<sK flfrys@˜ jod<y' —jykafia" udf.a ljr jrola oele jodrK oE
h@˜hs lS h' —fï n¨;j lrK kqjgyq zrd;ayZ hs .;ays fkd@˜hs jod<y' —lsu@ jykafia" rd;a neje
uiqre oE h fyd@˜ hs lS h' —fud>mqreIh" uï foõñksiqka rd;a jkq leue;af;ñ' t ue i|yd he ud
mereï msrEfha' zrd;a nõ ug ñi17 wkakg fkd o fõjZhs wkakg fkd o fõjZhs hk is;a ke;af;ñ'
fkdrd;ka zrd;ayZ hk mjÜÈÜyh ;g Wmkafkah' t mshd16' fndfyd l,ays ;g wys;hg jefghs' ;d
zrd;a hZhs .;a fldrlaL;a;sh kï kqjg i;aojfilska wd,iHhla we;s je ñhe ld,l[acl kï wiqr
ldfhys WmoaÈ' tys fm%;hka ;=k. a jq muK w;anõ fjhs' f,a uia ke;s jk neúka mrK,d jekakdy2'
ll=¿jkaf.a weia fihska weia kslu a e uqÿfkys isà' uqjh ysÈlgq isola jeks je uqÿfkys ue isà' thska
f.dÿre .kakd l,e keUqre je ñi fkd .; fy;s' u< l,e îrK;a:ïNl kï fidfydkg weomsh;s'
f;da leue;s ùys kï" Wyq lrd f.dia ms<súie oke˜hs jodf<da'

1' Wmkafkah' uhs;a' 2' ro' 3' t<U jykafia mshd' 4' fkd fjñ' 5' ke;s' 6' flf<ï' 8' iiak' 9' ú,dm'
10' kqjr jeiafia fmr-yeu' 11' .sys j fjhs' * ,l=Kq w;r fldgi uqøs; fmdf;ys fkd fmfKa' 12' uq'
,sma' 13' miq mi' 14' rfcl=' 15' ug uh' 16' t msfhda'
2' jekak' 2' WmoaÈ' 3' ,sma' 4' nejer' 5' i;=reyq' 6' ueke' 7' l< ueke' 8' we;sfha 9' uekejehs ìu Tjd
f.k fo w;' 10' wdod' 11' olajkakdyq'

Non Commercial Distribution. 53


iqklaL;a; ,sÉPúys nqÿka t .ue j<|d fjfyr jeä l,ays fldrlaL;a;sh kqjgyq lrd
f.dia —uyK f.dhqï z;d i;a ojfilska wd,iHhla we;s je ñhe ld,l[acl kï wiqr ldfhys
WmÈ;s2 u<dyq îrk;a:ïNl kï fidfydke weomsh;SZ lS he' f;da u| u| fldg ld' u| u| fldg
fnda' uyK f.dhqïyq uqijdfhka ks.kauy˜hs lS he' ta wid kqjg n,a,l= fia ¨ma3 fodr fyd;af;a ysi
Tijd f.K wei je/4 n,kqfha —l=ï lshys@ uyK f.dhqï wm i;=/' Tyq5 Wmka ;eka mgka f.Ke
wems ysre keÕsl,e lfodame‚ hka jeks jqïy' tyq tfia lsj ukd6ue he' wka fia lsjukd6 ue he'
i;=rkaf.a nia kï jkafka fkd fjhs' f;da hd' uï l< ukd oe7 okañ˜ lshd tys u nei fyd;'
tl,e iqklaL;a;hd nqÿka fkd yoyd tla ojilg ;=ka jfgl ztlaod .sfhahs'
food.sfhaZhs' f.dia f.dia lshhs' kqjg Tyqf.a nia wid i;aojila ksrdydr ù h' i;ajk ojia Wyqf.a
tla Wjgdfhla —wmf.a uyKq f.g fkd tkafka wÈka ioaod fjhs' f,vla we;s fia8 h˜hs yqreuia
msijd n;a f.kajd f.K f.dia fmrg ìu nyd ;sîh' kqjg n;a oele —uyK f.dhqïyqf.a nia ind
j;a uekeje' fndre j;a uekeje' n;a ld iqjfhka u< ;eka uekeje˜hs fow;9 fooK ìu Tndf.k
l=ia mqrd lE hs' ? Èrjkakg fkdfmdfydi;a je wd,iHfhka ñhe ld,l[acl kï wiqrldfhys
Wmka tl,ays ;s:fhda Tyq u< mßÈ wid ojia .eK n,d —fï jQl, indù h' oeka fudyq wksla ;eklg
weomshd uyK f.dhqïyq fndrefhka ks.kauy˜hs f.dia Wyqf.a YÍrh je,ska ne|f.K wokdyq —fu
;eke mshïy' fu ;eke msïy˜hs fh;s' Tjqka .sh .sh ;eka tlafy<sfjhs' Tyq wokdyq îrk;a:ïNl
kï fidfydkg we/10 fidfydk nõ oeke neyer weo mshïy˜hs weoaoy' tl,ays je,a is£.sfha' meiq¿
fid,ajkakg fkdksis jQyq' tys ue isg keje;a;dy'
tl,ays iqkla:;a;hd —fldrlaL;a;sh kï kqjgyq îrk;a:ïyl kï fidfydkg
weomSy˜ hkq wid —uyK f.dhqïyqf.a nie ieneõ folla ÿgqïy' u< ñksiaiq fyd;a ;ekska keÕS
wfkllayq yd nKkq kï we;af;a fkd fjhs' tneúka f.dia ms<súi n,kq uekejehs' bÈka ìKQfha ù
kï fhfohs' fkd ìKQfha ù kï" uyK f.dhqïyq uqijdfhka ks.kaó˜ fidfydkg f.dia Wyq msg
w;af,ka meyer —fldrlaL;a;sh" fldys WmkayS@˜ ms<sú;a' fya —ld,l[acl kï wiqrldfhys Wmkañ˜
lshd,d tu ;kays Wvq n,d yske' u< ñksfila kï keÕS nKkakg ksis fkd fjhs' fu lsfia lS h@
h;a(- nqoaOdkqNdjfhka lS h' nqÿyq Tyq wiqr fhdkska we/ YÍrfhys ms<us qiajd lshjQyq' fu ;ek
fm<yr mfila ù' lsfia h@ h;a(- —i;aojiska ñfh˜hs jod<y' fya tfia ue fuf<a' fu m<uqjk
fm<yr he' —wd,iHfhlska ñfh˜hs jod<y' fya tfia ue fuf<a' fu fojk fm<yr he'—ld,l[acl
wiqrfhdkays Wmoa§˜ jod<y' fya tys ue Wmk' fu ;=kajk fm<yr he' —îrk;a:ïNl kï
fidfydkg weo msh;s˜ jod<y' Tyq tys ue we/ oudmSy' fu i;r jk fm<yr he' —Wmkaf;kska wjqÿ
iqklaL;a;hd yd fnfK˜hs jod<y' fya tfia ue ù he' fu miajk fm<yrhs'
fuf;la fm<yr ÿgq iqklaL;a; nqÿka lrd f.dia je| tl;amia je yqkafka h' nqÿyq —
lsh." iqklaL;a;h" ud fldrlaL;a;sh kï kqjgyq wr.hd lS oE ksmka o@ fkd ksmka oe@˜hs úod<y' —
ksmk" jykafia˜ ls he' —fufia neúka W;=re ñksiaOeñka fm<yr lrK ,o o@ fkdlrK ,o oe@˜hs
jod<y' —lrK ,o" jykafia˜hs lS he' —ud fufia fm<yr olajkakdyg11 zjykafia ug W;=re
ñksiaOeñka fm<yr fkd olajk oehZ fhyS@˜ jodf<da'
tlaiufhlays nqÿyq úid,d kqjr ksid uyjk fjfyr jev fjfi;s' tl,ays úid,d
kqj/ l<druÜGl kï kqfjgla ,dNfhys ÿ hYia;s ÿ w.%m%dma; he' fya i;a j%;mohla idoka fldg
jefghs' ljr i;a j%;mo he@ h;a(- —Èúmu‚ ka ms<S fkd y¢ñ˜ hkq tflle' —fujqkaOï fkd
fifjñ˜1 hkq tflle' —ryuia uq;a n;a21 f fkd lñ˜ hkq tfflle' —meÿïfofika úid,d kqjrg
kqÿre ;kays Wfok kï fojd,h blaue fkd fhñ˜ hkq tflle˜ hkq tflle' —W;=re fofika
nyqmq;%l kï foajd,h blaue fkd fhñ˜ hkq tflle' —me<fofika i;U kï foajd,h blaue fkd
fhñ˜ hkq tflle' fya fufia i;a j%;mo iudoka l< fyhska úid,d kqjr jeiaika úiska mqok ,o'
tl,ays iqklaL;a;hd nqÿkg fufy lrKqfha l<dr uÜGql kï kqjgyq lrd f.dia
;=ka,l=fKka hq;= mek ms<sú;' fya ÿÿ¿ ;kays .uka hk wkaOhlayq fihska ta ta ;ek mels, wdÈ
wka; fkd oele weia fmr<d Tyq n,d —fkdyslu a k
q qyq flf¾ jqiQfhys' wjir ke;s nõ oek oek mek
mq¿jqiaiS˜ lshd —ó fkd isg fkd isg˜hs oeyeje h' tl,ays iqklaLka;hd —fujeks rd;auyKyq flf¾
.eyeáksug3 wl=i,a fkd fõjd˜hs is;d W¿,af,ka ys| —jykafia ug lukafka h˜hs leuù' kqjgqÿ —
fu;k mgka f.K mek fkd mq¿jqiais oehs˜@hs lS he' —b;d uekeje' fkd mq¿jqiañ5˜ lS he' —tfia
jqjfyd;a" hd' luó6˜ kÕd hù' iqklaL;a;hd nqÿka lrd t<en je| tl;amia je yqkafka he' —lsh."
fud>mqreIh" zYdlHmq;%fhñZ ms<sK l=ug flfryS@˜ jod<y' —jykafia" ta l=ug jodrK oE h@hs lS he'

1' fiúñ' 2' ryuia n;a-yeu' 3' .eyegksñ ug' 4' lujkafka' 5' ms<sjqiñ
a ' 6' lujñ' 7' uq' jkehs' 8'
fohla'

Non Commercial Distribution. 54


—f;da l<dr uÜGql kï kqjgyq lrd f.dia mek ms<súie Tyq oyjd zfï rd;auyKyq ud oeyejQ fia
fkd fhfohs' ug wl=i,a fkd fõjZhs is;SyS@˜ jod<y' —lsu jykafia" rd;aneje uiqre oE fkd@˜hs lS
he' —uï fkd uiqreñ' fya ;df.a múÜÈÜy he' ;g fndfyda l,la ÿlg jefghs' t mshd˜hs jodrd —;d
rd;e˜hs .;a l<druÜGql kï kqjg u| ojfilska ue ms<S ye| l,;% f.K ryuia n;a j<| fldg
yeu fojd,h blaue ,dNfhka hYiska msßyS ñfh˜hs jod<y' fya yeu j%;mo fyo fldg ,dNfhka
hYiska msßyS fuf<a'
iqklaL;a; tmj;a wid nqÿka lrd .sfha' —lsh." iqklaL;a;" uï l<druÜGql kï
kqjgyq wrNhd hula lSï o" fya ksmkafka o@ fkdksmkafka oe@˜hs jod<y' —ksmk" jykafia"˜hs lS he'
Tyq i;a j%;moh blaue .shnõ i;a fm<yrhla jk neúka —W;=re ñksiO a eñka fm<yr lrK ,o o@
fkd lrK ,o oe@˜hs jod<y' —lrk ,o" jykafia˜hs lS he' —ud fufia fm<yr lrkakdyg zjykafia
W;=re ñksiaOeñka fm<yr fkd lrKoe hZhs l=ug lshyS˜ jodf<da'
tlaì;s mdálmq;% kï kqjfgla úid,d kqj/ ,dNfhys ÿ hYiays ÿ w.%m%dma; je
jikqfha msßie fufia lshhs(- —uyk f.dhqï kqj‚ ka ue jdo flfrhs' uu o kqj‚ ka ue jdo
flfrñ' fya fhdckla ;ek jdi flfrñka isg ud yd jdohg fo.õjla ;eka wdfha ù kï" uu o Wyq
lrd fo.õjla ;eka fhñ' tla mshjrl=;a jvd .shdlayg ch fjhs' fkd.shdlayg mrdch fjhs'
fofokfuda tfia W;=re ñksiaOeñka fm<yr lrïy hs' uyK f.dhqï W;=re ñksiaOeñka tla
fm<yrla flf<a ù kï" uï fofm<yrhla flfrñ' fya fofm<yrhla flf<a ù kï" uï i;rfm<
yrhla flfrñ' fya i;r fm<yrhla flf<a ù kï" uï wgfm<yrhla flfrñ' uyK f.dhqï hï
;dla fm<yr lrkafka ù kï" uï thska ÈhqKq ÈhqKq fldg flfrñ˜hs nqÿka yd fm<yr lrkakg
;ud fkd ksisnõ okq;=ÿ —W;a;u mqreIhka yd jdohg fkd ksiaiyg ÿ m%Yxid fj˜hs hkq oek lS h'e
kqjr jeiafida ta wid —;ud fkdksis jqjfyd;a fufia .¾ckd fkd flfrhs' taldka;fhka fuhsÿ rd;a
n|e˜hs7 ´ yg uy;a i;aldr fldf<da'
iqklaL;a; f;fufy —mdálmq;% kï kqjgyq fufia lshhs˜ hkq weiS he' yskdOHdYh
we;s jk neúka ´yg ySk hd olakd ßis Wmka fya nqÿkg jdj;a fldg" nqÿka .|ls<h s g jka l,ays"
mdálmq;%hd lrdf.dia —f;ms fufkï oehla8 lshd ,@˜hs ms<ús ;' —ienj" ud tfia lSfha h˜hs' ms<ú
s ;' —
ienj" ud tfia lSfha h˜hs lS he' —bÈka tfia ù kï" f;ms fkd nj' ßis fia mqkmqkd tfia ue lshj'
uu uyK f.dhqïyqf.a Wjgdfhlañ' Wyqf.a ud;%d okañ' fya f;dm yd fm<yr lrkakg fkd ksiaie'
uï uyK f.dhqïyg lshd Õh Wmojd Wyq wksla ;eklg f.K fhñ' f;ma fkd nj˜hs Wyq wiajid
neK nqÿka lrd f.dia —jykafia" mdálmq;% kï kqjg zjykafia yd W;=re ñksiaOeñka fm<yr
flfrñZ fh˜hs lS he' nqÿyq —iqklaL;a;h" fya —uï nqÿñZ hk f;mq,a fkd mshd znqÿuZ hk is;a fkd
mshd" znqÿñZ hk ÈÜy fkd úyso ud lrd tkakg fkd ksiai' bÈka wdfha ù kï" ;=jgfhka j.=<
l,amlla fihska f.f,ka ysi fyda leã m,dfhhs' uq÷k fyda i;al~la je me<Sfh˜hs jod<y'
tl,ays iqklaL;a; —jykafia" f;< nia rlafka uekeje˜hs lS he' —tfia l=ug lshyS@˜1
jodf<ka —mdál mq;% f;fufy znqÿïZ hk f;mq,a fkd mshd" is;a fkd mshd" ÈÜy fkd úyso" ishfjiska
me‚ fyda fkdme‚ fyda" isyj.a wE fjiska fyda" jykafia lrd wdfha ù kï" Nj;ayqf.a nia fndre
fjhs' uqijdfhka ks.kauy˜hs lS he' fujqyq úkd wfkla2 —uqijdfhka nqÿka ks.kauy˜hs t mkaid<sia
yjqreoao uq¿,af,ys lSjdyq ke;a' Tyq ;uka ii/ jikl,e —uyrc" i,.,a iq<Õska hkafka ù kï"
ysre i÷3 fofok ìuka hkakdyq jQyq kï" yeu .Õ fyda Wvqfyda n,d hkafka ù kï" wyia mef<kafka
ù kï" uqyqÿ úhf,kafka ù kï" fmdf<da kiafka ù kï" fur.,a iyuq,k s a bmsr hkafka ù kï" uï
fndre fkd lshñ˜ hkq olajñka lSy'
—ifj mj f;d .sß udjfyhH
pkafod p iqßfhd p Pud mf;hHqx"
iínd j kÊfcd máfid;x jfchHqx
k ;afj jyx rdc uqid NfKhHx'
kNx Mf,hH Woê úiqif a i
ixjÜghx N+;Ord jiqkaOrd"
is¨Épfhd fure iuQ,uqínfy
k ;afj jyx rdc uqid NfKhhx˜hs'

1' lSy oehs' 2' wfkflala' 3' i|ysre' 4' myhe' 5' úydr i|yd' 6' l=ug jod<y' 7' we;af;a fkdfj hs' 8'
u,a,j hqoaO'

Non Commercial Distribution. 55


fufia ;uka mereïìue isál,e fmdjd uqijd fkd lshkqfjda oeka /uka iõflf,ia
myd4 iõfka oek nqÿ je isá l,e uqijd l=ug lshkqjy@ —lsu" jykafia mdálmq;%hd is;a oek lshk
oe o@ fkdfyd;a foúflfkla lSyq o@˜hs lS h' —uï Tyq is; o;sï u he' foúflfkla ug lSyq u he'
,sÉPú rcqkaf.a wð; kï fiakdm;sfhla ug Wmia:dk fldg ñhe ;õ;sie foõkqjr Wmke'
tfoõmq;a ud lrd wjqÿ zjykafia" mdálmq;% kï kqjg w,Êð he' uQijd lshhs' ñksiayq ud isßre
y¿lsi fldg mdálmq;%hd lrd f.dia zwð;fikdm;s fldys Wmk fyd@˜hs mq¿jq;ay' fya
zuydkrlfhys Wmeo ud lrd wjqÿ uï f;dm lSjd fkd fldg uyK f.dhqïyqf.a jdofhys isg kSrhe
Wmkañ je,emameZhs lS he' kqjr jeiaikag tfia ue lsh hs' —jykafia" uï ksrhe fkd Wmkañ'
;õ;siejeis foúhka flfrys Wmkañ' jykafia" t kqjg znqoña Z hk f;mq,a fkd mshd" tis;a fkd mshd"
t ÈÜy fkd úyso Nj;ayq lrd tkakg fkd ksiaie@' wdfha ù kï" Tyq uq÷k i;alvla je mef<˜hs lS
he' —uu o oksï u he' iqklaL;a;h" úYd,d kqjr ms~q ie/ mian;e Èjdúydr i|yd mdálmq;%hdf.a
wrug t<fnñ' oeka ;g ßisfhkafka ù kï" Wyqg lshd˜hs jodf<da'
nqÿyq —fm<yr lrkakg hïys˜hs fkd lshd —Èjdúydrhg5 hïy˜ hkq l=ug h@6 h;a(-
fya nqÿka olafka fkd fjhs' fm<yr fldys flfrhs@ thska tfia fkd lshd —Èjd úydrhg hïy˜hs
jodrd" úYd,d kqjr jeo wyrlsi idyd Èjdúydr i|yd nqÿyq mdálmq;%hdf.a wrug jeäfhda' tl,ays
iqkla;a; fjf,ú je f.dia úid,d kqjrg jeo m%Odk ,sÉPùka lrd nuqKq uyi,a l=,ka lrd
.eyeúuyi,a l=,ka lrd kkaf;dgqjka lrd uyK nuqKka lrd f.dia —nqÿyq Èjdúydr i|yd
mdálmq;%hdf.a wrug t<ìhy' jyd thg hj' ta fouyKqkaf.a m%d;syd¾h n,kakgh˜hs lS he' tl,ays
,sÉPùr rÊcqrefjda o nuqKq uyi,al=f,da o .eyeúuyi,al=f,da o kkaf;dÜfjda o uyK nuqfKda o
mdáldrduhg .sfhda' tojia tys wfkaiqjyia ñksia msßia ù he'
tn÷ msßia /ia lrkakg iqklaL;a;hd yer wfkla lsisflfkla we;a;dyq fkd fj;s7'
thska nqÿyq ta ;dla l,a Wyq f.K weúoafoda' tl,ays mdálmq;% kï kqjg tmj;a wid is;S( —uu
foúñksiakg w.mqÕ=,a je isá Nj;a f.dhqïyg úreoaO ùñ' udf.a i;ke" rd;anefjla fyda fm<yr
lrkakg ksis .=K oeyefula fyda ke;s' uyK f.dhqï jkdys fm<yr flfrhs' Wyqf.a fm<yr oele
uydckfhda zf;da fm<yr lrkakg fkd fmdai;a jQfhys' ;df.a muK fkd oek f,dalfhys w.mqÕ=,a
je isá nqÿka yd iuÕ u,a,hqoaO8 lrkaklayq fihska l=ug .¾ckd flf<ys@˜hs o~qmy‚ ka ud
ism;s˜hs' uyckd /ia jk nõ ÿ1 nqÿka jvkd nõ ÿ1 wid ìhm;a je" fo.jjla ;eka m,d f.dia
;sôßlKqmsßjeoaod wrug jeo" is;g iqj fkd ,nkafka" ieÕfjk ;eka fidhd jgd weúÈfka" wrï
mi;e tla .ykhla oele thg jeo myKla u;af;a yqkafka he'
tl,ays nqÿyq is;=yq( —bÈka fï nd, lsisjlayq lshuka f.K wdfha ù kï" kiais' ta nd,
fkd kiSjhs' yqka myK Wyqf.a YÍrfhys wef,aj˜hs bgqyq' bgq is;a yd iuÕ t myK Wyqf.a YÍrfhys
we,sk' fya uyw÷n|fklays2 ueiqjdla jeks ù u he' mdiqkakdlayq jekS ùhs' tl,ays msßiajeiafida —
mdálmq;% fldhg .sfha fyd@˜hs fidh;s' Wyq miqmia f.dia jeoyqka ;ek oele wd tla;rd mqreIfhla —
f;ms ld fidhj@˜hs ms<ús ;' —mdálmq;%hd fidhïy˜hs lSyq' fya —;sôßlKqmsßjeoaod wrïys yqkafka h˜hs
lS he' ta wid msßia jeiafida tla mqreIhlayq le|jdf.K —f;da ;sôßlKqmsßjeoaod wrïys f.dia
mdálmq;% ku kqjgyqg z;df.a3 fm<yr n,kakg ,sÉPù rÊcqrefjda o nuqKq uy i,al=f,da o .eyeú
uyi,al=f,da o kkaf;dÜfjda o uyK nuqfKda o ;df.a4 wrïys /ia jQy' nqÿyq ÿ Èjdúydr fldg
yqkakdy' jyd tkafka hZhs lshd˜hs5 hjQyq' ta mqreI f.dia tmj;a ie, fldg —tkafka h˜hs lS he'
tl,ays mdálmq;% —tñ' tñ˜hs lshd tys u .ef,hs' yqkiafkka fkd kex. fyhs' ti|e
mqreI —;d ys;au6 weg olajd myKe we¨fka o@ myK ;d ys;afuys we¨fka oe@ ztñ' tñZ lshd tys u
.ef,ys7' wiafkka fkd kex. fyys˜hs neK Tyq fkdkex.sh yS f;da —káfhys˜hs f.dia tmj;a msßia
jeiaikg lS he' tl,ays nqÿyq —fya ud olakg fkdksiaie' wdfha ù kï" Wyq uq÷k mef<˜hs jodf<da'
tl,ays ,sÉPú rcqkaf.a tla;rd uyweue;af;la yqkiafkka keÕS msßia jeiaikg —
l=vd;ula n,j' uï Wyq fï msßig f.K tó˜ lShd Wyq lrd f.dia yeufokd /iajQ fia lshd" —uyK
f.dhqï wjqÿ ;df.a wrue ys|e ;d ;ud olakg fkd ksis fia lS h' ;df.a .ukska u ;d Èkqjd8 lruy'
uyK f.dhqïyq me/oaod lrïy˜hs neK" fkd f.K hd yS" msßig f.dia tmj;a ie,flf<a' —mdálmq;%
káfha u h˜hs lS he'

1' neõkqÿ' 2' uyd w|fklays' 3' kqjgyqg lshd-;udf.a-yeu' 4' ;udf.a-yeu' 5' lshd hjQy' 6' ysÿu' 7'
.ef,hs' 8' ÿkqjd' 9' uekeúhs' 10' ieójgkg'

Non Commercial Distribution. 56


tl,ays nqÿyq —fya ud olakg fkd ksiai' bÈka wdfha ù kï ysi i;alvla je mef<˜hs
jod<y' bÈka ,sÉPùys mdálmq;%hd jrndfkka ne| f.dkqka ishla úfhka fyda oyila úfhka fyda
wojkakdyq jQyq kï" jr fyda isf|hs' n| ;ekska mdálmq;%hd fyda lefv˜hs jod<y'
tl,ays cd,sh kï odrem;a;slhd w;ejeiafila is;S(- —oeka fm<yr ;sìfhajhs' uyK
f.dhqï zmdál mq;h % d wiafkkqÿ fkd kex. fyZhs lS h' tfia neúka uï f.dia lsishï Wmdfhlska
Tyq wiafkka kÕdmshñ' fumufKlska uyK f.dhqïyg mrdch fj˜hs is;d yqkiafkka keÕS msßia
jeiaikg —l=vd;ula n,j' uï f.dia Wyq w<sfhï kï" ueke h˜hs9 mdál mq;%hd lrd f.dia uymsßia
/ia jQ fia lshd" nqÿka t u wrïys Èjdúydr.; je jevyqka fia lshd" —.ukska ue ;g ch lrïy'
uyK f.dhqïyg mrdch lruy˜hs neK" —tñ" tó˜ lshd Wyq wiafkka fkd kex. fyk fia oele" Wyq
mßN+; jQ nõ oek fï lS he(-
—mdál mq;h
% " w;S;fhy flYrisxyrdchlayg fu jeks isf;la Wmk( ztlalrd
jk¨jlg jeo" jdi lrK ;ekla ;ka fldg f.K tys jei ijia fõf,a thska kslaue jcUñ' jeceU
yd;amiays i;r Èid n,ñ' i;r Èid n,d ;=kh a ,la isxykdo flfrñ' isxykdo fldg f.dÿre i|yd
fhñ' f.dia W;=ï W;=ï uqjuq¿ urd ñhqre uia ld tu jdifhys fjfiñ˜hs is;S' tl,ays isxyrdc
tla;rd jk,Ejla ksid jdi flf<a' tys jdi fldg ijia fõf,ys thska kslañk' kslaue jeceU
yd;amiays i;rÈid ne,Sh' i;r Èid n,d ;=kah,la isxykdo flf<a isxykdo fldg zf.dÿre i|yd
fhñZhs f.dia W;=ï W;=ï uqjuq¿ urd ñhqre ñhqre uia ld tu jdifhys fjfihs' tla ojila isxyrdc
f.dÿre f.K kj;afka ;ud ìfhka m,k n¨leKys,l= oel l=¿Kq fldg zhd¿jd" fkdnd isg' f;da
lskïys@Z lS he' uï cïnql kñ' iajdñhZhs lS h' zin|" cïnqlh" f;da fu;k mgka f.K ud
iïjgkg10 yelaflys oe@˜hs lS he' ziïjgkg ksif a iñ' iajdñ hZ"hs lS he' fya t;ek mgka f.K Tyq
iïjà1' isxy f.dÿre ld tkafka uy;a2 uialv f.K ths' fya uia ld fkdÿre ;kays myK msfgl
fjfihs' fya lSm ojfilska ue ;r ú he' uy;a l|g ù' tl,ays isxy Tjqyg —hy¿j" ud jcUkd l,ays
kqÿre ;kays isg zysó fjdrc" ysñ fjdrcZhs lshkakg ksiafiys oe@˜hs lS' fya Wyqg jc~k l,ays tfia
lshhs' thska isxyhdg wyxldr WmoaÈ'
—tla ojila ta crisÕ,a flful meka fndkafka ;udf.a fiah Èg' ;udf.a ;r YÍrh
o uy;a l|g oele zuï cr isÕd,fhlaóZ fkd is;d f;fï u luyg fufia lS he(- zhy¿ cïnql ysñ"
;d fu w;aneúka wkqka b÷,a uia lkq fhfoa o@ lsu" f;da fkdmsßñfhla ù o@ Wyq ÿ i;rmhe' foo<
he' folK he' tlj,amf;le' ;g ÿ fuyeu we;s yqfola flirenr u;a; ;g ke;af;a hZhs Wyq
fufia is;kakdyg wyxldr Wmk' fya ukafodiska zuï ljfrñ@ ta uqjrc ljr@ ud fkd okE he'
fkd o iajdñ he' uï Tyqg l=ug yrir olajñ@ uu o tla jk,Ejla ksid jdihla fldg f.K
fjfiñ' tys jdifldg ijia fõf,a jdifhka kslu a jcUñ' jecU3 yd;amiays i;rÈid n,ñ' i;rÈid
n,d ;=kah,la isxykdo flfrñ' isxykdo fldg f.dÿre i|yd fhñ' f.dia W;=ï uqjuq¿ urd ñhqre
ñhqre uia ld tysu jdih flfróZ is;d f.K t crisÕ,a tla;rd jk,Ejla4 ksid jdihla fldg
f.K úiS he' tys jei ijia fõf,a jdifhka kslu a ydi;amiays i;rÈid ne,S he' i;rÈid n,d
z;=kah,la isxykdo flfróZ leKys,ay~ yeé' Tyq fihska u f;d o fkdnqÿ j —iS,d§ .=Kfhka jev
isá nqÿkg foïy5hs fok i;rmih j<|d iïudiïnqÿka yd .eyefghs' zflir iSrcyq yd iufhñZ
is;= rcisÕ,ayq fihske˜hs cd,sh kï odrem;a;l
s hd w;ejeis fï Wmud wer olajd o mdálmq;% kï
kqjgyq t wiafkka fid,ajkakgoa fkdfmdfydi;a jQfha msßig wjqÿ —mdálmq;% mßN+; ú h' ztñ" tóZ
lshd tys u .ef,hs' yqka wiafkkqÿ kefÕkakg fkdksiaie˜hs lS he'
tl,ays nqÿyq msßiajeiaikg —bÈka ,sÉPúys mdálmq;%hd jrndkska ne| we;=ka ,jd
wojkakdyq jQyq kï" jrndka fyda isf|hs' mdálmq;%hd fyda lefvhs' fya t f;mq,a fkd mshd ths;a fkd
mshd ta ÈÜy' fkd úyso ud lrd tkakg fkdksii a e' bÈka wd kï" Wyq ysia i;a lvla je mef<˜hs
jodf<da' jodrd t msßia jeiaikg Oï foiQyq' ta Oïfoiafkka iqjdiq oyila fokd wê.u lrjd
f;fcdOd;= iudm;a;s iujeo i;a;,hla muK ;eka wyig keÕS wfkla i;a;,la muK ;ekg ria
úyso È,S ÿud uyjk fjfyr f.dia jev isáfhda' iqklaL;a;,sÉPù jQ l, nqÿkaf.a fu n÷ fm<yr
oele o ;ud mska ke;s jk neúka ÿ,o f.K i.fudlaiqj fok fï iiafkka myù'
fufihska nqÿyq ;uka mqreIouHidrÓ jk neúka mdálmq;%hdf.a iud.uhg /ia jQ
kqjgkqÿ wdÈ Yíofhka .;a kqjgkqÿ kqjg,o .;a fkdfhla oyiakÿq oud wuduy ksjka meñ‚ jQyq'
È.ïnrouk kï oijk mßÉfþoh ksñ'

1' ieñjeáh' 2' uy;a uy;a' 3' jcU' 4' ,eyenla-isjf,l=' 5' uq' nqÿkg fok' 6' nvqf.K' 7' msßjrd' 8'
fjfyr'

Non Commercial Distribution. 57


11' jk mßÉfþoh
cá, oukh
iÉpnoaO kï cá,hd oeuq mßÈ lsfia h@ h;a(- iQkdmrka; kï ckúfhys tla
fjfK|.fule fonE flfkla jQy'q Tjqka flfrys we;eï lf,le uy¨ nE mkaishla .e,a f.K
ckmodka;rhg f.dia n~q f.K ths' we;eï lf,l u,a f.dia f.k6 ths' tla iufhlays u¨ f.ys
ys÷jd mqKq kï flf<ñ mkaih s la .e,a f.K okjq ießirñka f.dia ieje;a kqjrg meñK fojrï
fjfyrg kqÿre;kays l|jqre ne| fmrjre n;a ld msßjr yd7 iem;efklays yqkafkah's
tlaì;s ieje;a kqj/ jeiafida fmfy j .|u,a f.ke nqÿka flfrys nK wikakg
ol=Kq fodßka kslau foõrï fjfyrg8 fh;s' fya Tjqka oele —fudyq fldhg fh;S@˜ tla ñksilayq
ms<sú;' fya —f,dalfhys nqÿrejka Ouqrejka iÕ=reka Wmka mßÈ f;ms fkd okakd jka j' fudyq nqÿka
flf¾ nK wikakg fh;s˜ lS he' Tjqyg znqÿyZ hk f;maf,ka Wmka fidïkia isúiï wd§ is|e
weguq,ayq isáfha he' fya ;udf.a mßckhka msßjrd t msßia yd fjfyr f.dia ñhqreirfhka Oï
foik nqÿkaf.a msßia wka;fhys isg nK wid meúð úhá ù' nqÿka l,a n,d msßiajeiaikg iuq ÿk
l,ays nqÿkq lrd t<en je|e fig ojig ksuka;%Kh fldg fojk ojia u~qjla lrjd wiqka mkajd
nqÿmdfudla iÕkg uyoka § NdKavd.ßlhd le|jd —fuf;la nvq úls‚ fha1h' fuf;la nvq fkd
úls‚ fha1h' fï iïm;a ud u,ayg fo˜hs yeu Wyqg olajd § meúð je lugyka f.K ojia hjhs2'
Tyq ^l¾uia:dk& uyialdr lrk l, lugyka ukig fkd jgyhs' thska Tyq —fï
ckmoh ug fhd.dkql, + fkd fjhs" ishrg u fhñ˜ is;d fmrjre kqj/ j<|d ijia fjf,ys
ms<si,fkka keÕS nqÿka lrd t<en je| tl;amiaj ys| —jykafia" ug iefLúka wjjdo lrkq uekej'
hï ;efklays tl<d je jdi lgáfhñ˜hs lS yq' nqÿyq Tjqkg —ika;S fLd mqKaK" plaLqú[af[hHd
rEmd˜ hksÈ úiska ÿlaiia iuqoiia úiska jg uqÿka muqKqjd" ksfrdjiia uÕiia úiska úúg uq÷ka
muqKqjd" rd;aneje tje" Oï foiQyq' fuys úia;r ue÷ïiÕShe mqKafKdjdo iq;ska okafka he'
fufia nqÿyq mqKquyflrkg iefLúka Oï foid —oeka f;da f.dia fldys fjfi;s@˜hs
jod<y' —jykafia" iQkdmrka; kï ckúfhla we;s' tys f.dia fjfiñ˜ lSy' —mqK" iQkdmrka;
ckmojdiSys oreKq ñksiy a ' bÈka Wyq ;g wdfl%dY flfr;a kï t ;ek lg lsfula isf;@˜hs jod<y'
—fudyq ukd ñksia flfkle' zñáka ug myr fkd fokfia uekejeZhs is;ñ¦ jykafia˜hs lSyq' —bÈka
Wyq ñáka myr ÿkayq kï" t;ek ;g lsfula isf;@˜hs jod<y' —fudyq ukd ñksia flfkle' zleáka
ug myr fkd fok fia uekejeZhs is;ñ' jykafia˜hs lSyq' —bÈka Tyq leáka my<yq kï" t ;ek ;g
lsfula isf;@˜hs jod<y' —fudyq ukd ñksia flfkle' zoçfhka ug myr fkd fok fia uekejeZhs
is;ñ¦ jykafia˜hs lSyq' —bÈka Tyq oçfhka my<yq kï" t;ek ;g lsfula isf;@˜hs jod<y' —fudyq
ukd ñksia flfkle' zug ie;ska myr fkd fok fia uekejeZhs is;ñ¦ jykafia˜hs lSyq( —bÈka Tyq
ie;ska my<yq kï" t;ek ;g lsfula isf;@˜hs jod<y' —fudyq ukd ñksia flfkle' z;sys‚ ie;ska
meyer ud Èú fkd .,jk fia uekejeZhs is;ñ¦ jykafia˜hs lSyq' —boska ;sys‚ ie;ska meyer ;d Èú
.,j;a kï" t;ek ;g lsfula isf;@˜hs jod<y' —bÈka" jykafia" iQkdmrka; ckmojdiS ñksiaiq
;sys‚ ie;ska meyer ud Èú .,j;a kï" zwe;eï nqÿijq flfkla" isßreys ms<sl=,a we;s je ;uka
urKqjka msßfhia;s3 uï ta fkd msßfhie ue ,Èñ" is;ñ¦ jykafia˜hs lSyq' tl,ays nqÿyq ;=kha ,la
idOqldr § —f;da hd' iQkdmrka;4 ckmofhys jikakg ksiafiys' l,a oke˜hs jodf<da'
fufia mqKquyf;ryq nqÿka fmrg j i;a isxykdohla fldg yqkiafkka keÕS nqÿka
je|" meol=Kq fldg" mdisjqre f.K ießirñka" iQkdmrka; ckmohg f.dia wUgmú fhys jei
fjfK|.u isÕkakg jeäfhda' u,a flf<ô ye¢k j<|jd —jykafia" neyer fkd f.dia fuys u jdi
lrj˜hs .sjiajd f.K tys u jeiaù'5 thska uqyqÿ.sß kï fjfyrlg .shy' tys hl;amy‚ ka n|
ilaufkla n| ilaufkla we;s tys uqyqÿr< meyer uy;a Yío flfrhs' uyf;fryq tys isg lug yka
fufkys lrKq jkg iem jkq i|yd" —uqyÿq ksYaYío fõj˜hs bgd thska uhs,. s sß kï fjfyrlg
.shy' tys ,sys‚ fhda fndfyday' Tjqkaf.a y~ ? odj,a tldnoaO he' thska uqyq¨ wrï kï fjfyrlg
.shy' fjfKo.ug fkd o ÿ/ fkd o fj;e' .ukd.uk iïmkak he' úÑla; he' ksYayío he'
uyf;ryq —fu;k iem he˜hs' tys ?jgka Èjdjgka ilauka lrjd jia jqiQy' tys fjfiñka isg
s hd6m;a rd;a jQyq'
ms<siô

1' úlafla' 2' hj;s' 3' msßhia;s' 4' iqrdmrka;' 5' jeiù' 6' ms<sieôhd' 7' ñih hs'

Non Commercial Distribution. 58


tla ojila tu w;jei mkaih s la fjfK|yq —mruqyqÿ hïy˜hs kejg nvq keÕ=yq' keõ
kefÕk ojia uyf;reka u,a" uyf;reka j<|jd" uyf;rekaf.ka mkais,a f.K" je| hkafka —
jykafia" uyuqyÿq fkd weoysh yelal fkd tla wka;rdh we;af;a h' t neúka wm i|yka lrkafka
h˜hs lshd keõ kex.e' kej W;=ï cjfhka hkafka tla Èjhsklg hïm%dma; ú he' ñksiaiq —fmrjre
fuys n;a lej uekeue˜hs is;d ojhskg ngy' tys wksla fofhla we;af;a fkdfjhs' rkai÷ka jkhla
ñi he7 tla ñksfila rella jeyefhka wek n,d r;ai÷ka nj oek —wems ,dN i|yd mruqyqog hïy'
fuhg jeä ,dNfhla ke;s i;rÕ=,a muK i÷ka lfvla ,laIhla úà' yrKg ksis nvq yermshd
i|fkka1 mqrïy˜hs lS h' —b;d uekeje˜hs Tyq i;=gq j y< ukd nvq yer kej i|fkka msrEye'
ta i÷ka jkfhys wukqIHfhda oeyej' —fudjqka úiska wmf.a i÷ka jkh kik ,o'
fudjqka urï˜yhs is;d —fuys uerE l,e yeu tla l=Kq /fila fjhs' uqyqÿ fudjqkaf.a kej .,d
mshïy˜hs lSyq' Tjqka kejg keÕS u|la ie¢ka tys wukqIHfhda uyuqyÿq Wme r<.< fldg ;=uqyq ÿ
Nhdkl rEm oelajQy' ìhm;a ñksiaiq ÿ ;uka ;ukaf.a foúhka whc;s' uyf;reka u,a flf<ô —u n
fkda2 ug jy,a fj;aj˜hs uyf;reka i|yka flfrñka isáfha he' uyf;ryq ÿ t u flfKys
wjckdyq Tjqka jikam;a nõ oeke wyiska thg .shy' wukqIHfhda uyf;reka olañka u —wm j;a
ysñfhda mqKq uyf;ryq jeähy˜hs my jQy' W;amd;h ikaysk' uyf;ryq —fkd nj' fkdnj˜hs Tjqka
wiajid —fldhg hdáyq oe@˜hs3 mq¿jq;ay' —jykafia" wmf.a ;ekg u hïy˜hs lSyq' uyf;ryq keõys
m,4 welaue —fudjqka leu;s ;ekg fhajæ˜hs bgQy' fjfKf|daa ;ukaf.a ;ekg f.dia tmj;a
wUqorejkag lshd —tjd' uy f;reka irK hïy˜hs mkaisfhda u ;ukaf.a mkaih s la ud.uqka yd iuÕ
f;irK msysgd Wmdil jQy'
tlaì;s keje nvq nyd uyf;rkg fldgia ;nd —jykafia" fï f;dmf.a fldgi hZhs
lSy' uyf;ryq —ug fjk fldgiska lï ke;s' nqÿka ÿgqúrEy oe@˜hs lSy' —kqÿgqúrEïy' jykafia˜hs
lSyq' —Ti¦ fuhska nqÿkg5 .|ls<h s la lrj' tfia jkakd yd nqÿka olaj˜hs lSy' Tyq —b;s uekeje¦
jykafia˜hs t fldgiskÿq ;ukaf.a fldgiskÿs .|ls<s lrkakg mgka .;ayq' nqÿyq wdrïNfhys mgka
f.K mßfNd. l<y' rlakd ñksiaiq ? nqÿria oele —uydkqNdj foú flfklehs˜hs is;+y'
Wmdiljryq nqÿka jik .|ls<sh o iÕ=ka jik fikiak o ksujd odk iïNdr iryd ;nd —jykafia"
wems wm úiska l< ukd oe l<ïy' nqÿka jykafia jvkg kqjr f.dia zjykafia" fjfK| .ïjeiafida
oele jekaoeáhy' Tjqkf a .a ukfod< msfrKq uekeje˜hs nqÿka whðhy' nqÿyq bjiQ oe h' uyf;ryq
;uka jik ;ekg u t<ôhy' nqÿka wk| uyf;reka le|jd —wk|" fig iQkdmrka; ckmofhys
fjfK|.u isÕkakg hïy' f;da Wkqmkaishla iÕkg ,yd foj˜hs jodf<da' uyf;ryq —b;d uekeje"
jykafia˜hs iÕkg tmj;a ie< fldg —wyiska weúÿkka ,yd .kafka uekeje˜hs lSy' t ojia
fld~odk uyf;ryq m<uq ,yd .;ay' fjfK| .ïjeiafida o —fig nqÿyq jä;a ,˜hs .u ueo u~qjla
fldg Wv úis;=re úhka ne| .|oï6 u,aoï rejkaoñka rka;re ߧ;re ñK;refhka úhka iod ìu
isjqoe .¢ka msßnoaO f.K uyry wiqka mekajQyq' nÿyq Woh u isßre ms<os e.sks fldg .|ls<shg jeo
m,iuj;a iujeo jevyqkayq' ilafoõ rcqf.a m~qweUq,a i,wiak yqKq ú he' fya —fï lsful fyd@˜hs
wmjfka nqÿkaf.a iQkdmrka; ckmohg .uka oele úialï foõmq;ayq le|jd —mq;" wo nqÿyq ;=kaishla
fhdÿka ;eka isÕkakg jä;s' mkaishla l+gd.dr ksujd foõrï fodrgq uq÷fkys ird ;n˜hs lS h' fya
wjqÿ rejkauqjd mkaih s la l=gd.dr ueù h' nqÿkg l+gd.rh i;r uqyqKe' fow.iõjkg fouqyK q e'
fiiaikg tlauqyqKe' ^fufihska ks¾ñ; l+gd.drhg&* nqÿyq .|ls<sfhka kslu a mámdáfhka isá
l+gd.drhka flfrys m%Odk l+gd.drhg jkay' fow.iõjka mgka fldg tl=ka mkaishla iÕyqÿ
l+gd.dr.; jQy' tla7 isia l+gd.drfhla ú h' mkaih s la l+gd.drfhda wyiska .shy nqÿyq w;ruÕ
iÉpnoaO kï m¾j;hlg meñK" l+gd.dr wyi isgqjd nei - ta m¾j;fhys ñiÈÜy .;a cá,fhla
uyckd ñiÈÜy .kajd ,d.fhys ÿ hYiays ÿ w.%m%dma; je fjfihs' Tyq f,ys we;=¿ie<e mykla
fihska rd;a njg Wmks#Y%h Èisfhys - Tyq oele —fudyqyg Oï foiqj uekeje˜hs f.dia ÿ,oa8 ì|e Oï
foiQy' fya foiqka wjikays rd;aje tys NslaIq Ndjfhka meúðje isiaj wd l+gd.drhg jk'
nqÿyq l+gd.dr.; jQ mkaishla rd;a iÕ=ka yd iuÕ fjfk|.ï f.dia l+gd.drhka
w;=reOka fldg fnfK|.ï jkay' fjfKf|da u~qfhys nqÿmdfudla iÕ=ka mekajQ wiafkys jvd ys÷jd
uyoka § nqÿka uqy¨
q wrï jevQy' nqÿka .|ls<h
s g jeo ie;mS jevyqka l,ays uydckfhda n;a ld fmfy
je fndfyda .| u,a f.K nK wikakg wrï .sfhda' nqÿyq Oï foid uyckd iißka ñ¥y' uy;a
nqoaOfld,dy, úh' nqÿka uyckdyg jev i|yd lsysm ojila tys u jqiQy' wreKq jkdys foõrï
fjfyr uy.|ls<she keÕ=y' tys lsysm ojila jdi fldg fjfK|.ïys j<|d —f;da fuys u
jdilrd˜hs mqKq uyf;reka kj;d w;=frys k¾uod kï fydfhla we;s ta fyda f;rg jeähy' fuys

1' i÷fkka' 2' nEhdfKda' 3' háhdoehs' 4' i<d' 5' .|fl<shla' 6' .|ÿï' * jryka we;=f<ys mdGh wêl
h' 7' tflla' 8' ÿ,eÿ' 9' k¾uod' 10' fohla

Non Commercial Distribution. 59


k¾uo9 kï kdrc nqÿka fmr uÕg wjqÿ kd. Njkhg jvd we/ ;=Kqrejkg uy;a i;aldr flf<a'
nqoayq ´yg Oï foid kd. Njkfhka kslauqyq' fya —jykafia" ud mqok oehla10 fokafka h˜hs whðh'
nqÿyq le,‚ .Õ ñ‚ weis kdrcyg fihska k¾uod kÈ;Srfhys mo,ia oelajQyq' fya
r< wdl, uqjy fjhs' .Shl, újr fjhs' uydi;aldrm%dma; ùh' nqoayq thska kslu
a iÉpnoaO m¾j;hg
f.dia iÉpnoaO uyf;rkg —;d úiska
nqÿyq le,‚ .Õ ñ‚ weis kdrcyg fihska k¾uod kÈ;Srfhys mo,ia oelajQyq' fya
r< wdl, uqjy fjhs' .Shl, újr fjhs' uydi;aldrm%dma; ùh' nqoayq thska kslu
a iÉpnoaO m¾j;hg
f.dia iÉpnoaO uyf;rkg —;d úiska uydckfhda wmdh uÕg muqKqjk ,oy' f;da fuys u jdi
fldg Tjqkaf.a ÿ,oa úysoajd ksjka uÕ msysgqj˜hs jod<y' Tyqoa mqokakg ksis oehla b,ajQyq' nqÿyq
.k.,a msge w¨;a ueá lfvlays tnQ yila fihska" mo,ia fmkajQyq' thska foõrï fjfyru jeäfhda'
fufihska nqÿyq ;uka mqreIouHdrÓ jk neúka iÉpnoaO kï cá,hd yd wdÈYíofhka
.;a Wrefj,a liqnq wE cá,hkqÿ oud wuduy ksjka meñKsjQy'q
cá, ouk kï tfldf<diajk mßÉfþoh ksñ'

12' jk mßÉfþoh
;dmi oukh
ndjßl kï uy;jqid1 oeuQ mßÈ lsfia h@ h;a(- w;S;fhys nrKeia kqjr jeis tla
relajäfhla jdia;=3úoHdfhys YslaIs; ú h' Tyq w;ejeiafida fif<dia fofkla jQy' tlla4 tllayqf.a
2

oyia oyia w;ejeiafida jQy' fufia Tyq fidf<dia oyia i;f<dia fofkla jQy' Tyq yeufok nrKei
ksid jegkakdyq" .,amd;g f.dia rela lmd oej ieie" ta ta f.g ksis fldg jk,Efhka5 f.K miqre
ne| .Õska nrKeig we/" rc leue;s ùkï" Tyqyg tlanu q q fldáka fyda hdj;a i;anquq fldáka fyda"
myd fhdod olajd fo;s' rc fkdleue;s ù kï" fiaikg úl=g6 wUqorejka msis;a' fufia jefgñka isg
j,a .sh l,e tla ojila weÿre jvq —yeu l,a u jvqlï fldg jefgkakg ÿl' uy¨ l,e fkdolg
yelale˜hs is;d w;jeiiakg —orefhks"7 fï ÿUq,a wE yr ke;s rela f.K tj˜hs lS h' Tyq —uekej˜hs
w<y' fya ta oçfhka ,sys‚ hlayq fldg Wyqf.a l=ig neo hka;%h msÍ h' o~q,sys‚ .=re¿ rclayq
fihska wyig keÕS jkuqÿfkys weúo w;ejekaika fmrg ng'
tl,ays weÿrejvq —orefhks"7 fun÷ ldIaGjdyk fldg uq¿ oUÈj rch .; yelal'
f;ms ÿ fufiau lrj' rch yer f.K jefguy' jvqleñka jefgkakg ÿle˜hs lS h' Tyq tfiau fldg
weÿre jvqyg oelajQy' —orefhks"7 ljr rch .kauy@˜hs lS h' —nrKeia rch .kauy˜hs lSy' zfya ug
fkd ßisfhhs' wm ta rch .;al,e znvqrc" jvq hqjrcZ hk oE fjhs' oUÈj uy;e' wksla ;eklg
hïy˜hs wUqorejka yd iuÕ ldIaGjdykhg8 keÕS iryd.;a wdhqO we;s je ysujq oig f.dia ysuúfhys
tla;rd kqjrlg jeo rcfys nei isáfhda' Tyq tys rch f.K weÿr jvqjd rc l<y' fya —ldIaGjdyk
rc˜hs md<úh' tkqjr o Tyq úiska .;a jk neúka ldIaGjdyk kqjr kï úh' tfihsku a ish¨ rg ÿ
ldIaGjdky rc kï ù' trc Oeñgq ú h' tfyhskau hqj rc ÿ weue;s ;kays ;=nQ fidf<dia
w;ejeiafid o OeñÜ jQy' rcq úiska i;r iÕdj;ska iÕrd lrK ,ÿ9' ta rch b;d iuDoaO ú h'
ksremøj ù' kqjr jeiafida o rg jeiafida o —Nø rcl= ,ÿïy' Nø rc msßil=ÿ ,ÿïyhs˜hs rcq flfrys
ÿ rc msßia flfrys ÿ uu;aj fldf<da'
tla ojila uOHf.Yfhys isg fjfKf|da nvq f.K ldIaGjdyk kqjr wjqÿ m~qre
f.k f.dia rcq ÿÜy' rc —fldys isg wdj@˜hs lS h' —nrKei isg wdïy˜hs lSy' fya tys yeu mj;a
ms<súi —f;dmf.a rcq yd ud yd ñ;%lï lrj˜hs lS he' Tyq —b;d uekejehs˜hs .súiaiy' Tjqkg ix.%y
fldg" nvq fmr<d Tjqka hk l," tfia u lshd kÕd hù h' Tyq nrKeia f.dia rcyg tmj;a ie<
l<y' rc —b;d uekejhs¦ ldIaGjdyk rge isg wd fjfK|kg wo mgka f.K iqzj;a10 y<ñ˜ fnr

1' kï ;jqid' 2' jeäfhla' jvqfhla' 3' jia;=' 4' tys tlla' 5' uq' je;,dfhka' jk,hka' 6' úfldg' 7'
oeßfhks' 8' uq' jdyk' 9' ,oa' 10' iqkaj;a" uq' iqlaj;a' 11' ñ;%j jefghs' ñ;% hhs' 12' fjK|kaf.ka' 13'
jeksùh'

Non Commercial Distribution. 60


msfhñ lrjd —ldIaGjdyk ug ñ;% fõj˜hs11 fofok fkd oel ñ;% jQyq' ldIaGjdyk ÿ —nrKei isg
wd fjfK|kaf.a12 iqxj;a y<ñ˜' kqjr fnr msfhú lrù h' Tjqkg ix.%y o flf<a'
tlaì;s nrKeia uyrc ldIaGjdyk rcyg m;a fokafka —bÈka ta okúhe olakg fyda
wikakg ksis lsis wdYaj¾fhka we;a kï" wm olajkafka he' wiajkafkahe˜hs fudjqka fufia jHjia:d
fldg jefgk l,ays tla ojila ldIaGjdykhyg b;d ishqï wkeÕs wgm,fila Wmk' ,ysß
rial,nla jeks uehs13 uqre;u,a l,nla jeks uehs' rc t oele —u in| rcyg § hjqj uekeje˜hs
iqjrejka ,jd wg o< lr~qjla ,shjd tflls lrçfhys tflls m,i ;nd mshka .kajd msg; ,djg
fihska ,dlï lrjd wg ,djg wg iquqf.l ;nd ms<k S a jid rc uqoafkka yiafldg —nrKeia rcyg
foj˜hs" —fu m~qre kqjr ueo weue;a;ka msßjrdys| n,kafka h˜hs m;a § hù' Tyq f.dia rcyg ÿkayq'
fya m;a lshjd weue;a;ka /ia lrjd f.K kqjr ueo rdcdx.Kfhys ys| yia ye/
jiqka ye/ iquq. újr fldg wg ,djg oele —u in| ,djáka fl<kd orejkg fihska ug ,djg§
tjQfha h˜hs /ye‚ j1 tla jgla ;ud yqka wiafkys my<' tflfKys ,d keÕS .sfha' o<lr~qj újr
ù he' we;=<; ;=nQ m,i oele ;=nqjd o újr fldg n,kqfha t u fiau Èg' tflls m,ie È.
fidf<dia y;e' m,, wg y;e' m,ia úcydmS2l,e ish¨ rdcdx.Kh ,ysre/iska È,sfhkakla jeks
ùhe' rc wlaleñhka f.kajd f.K tflls m,ie ñ, ne,ù h' yeu m,i u3 wuq,H ù'
tl,ays rc —miqj m~qre fokqjka úiska fmrg je ÿka m~qrg oaú.=K l< uekejehs' u
in|yg l=ula § hjó@˜ is;S' tiudys liqnq iïudiïnqÿyq Wmoe nrKei fjfi;s' tl,ays rc —
;=Kqrejkg jeä wfkla W;=ï rejfkla kï ke;s' ;=Kqrejka Wmka nõ u in| yg lshd hjó˜ is;'S
fya —nqÿyq f,dalfhys Wmkay¦ yeu i;akg jev i|yd h' oyï f,dalfhys Wmk¦ ydu i;akg iqj4
i|yd h' iÕyq f,dlfhys Wmkay¦ W;=ï mskafla ù h˜hs rkam;e oEysÕ=f,ka ,shjd i;=rejkauqjd
iquqfÕl ;nd" ta iquqÕ ñ‚ uqjd iquqfÕl ;nd ta iquqÕ urdñ‚ uqjd iquqfÕle ;nd" ta iquqÕ
mshï
q rdñ‚ uqjd iquqfÕle ;nd" ta iquqÕ rkauqjd iquqfÕle ;nd" ta iquÕ q ߧuqjd iquqfÕle ;nd" ta
iuqÕ o<uqjd iquqfÕle ;nd" ta iquqÕ i÷kauj q d iquqfÕle ;nd" ta iquqÕ fõje,auqjd5 iquqfÕle ;nd"
ta iquqÕ ms<Ska jid yia fldg" uÕ=,a we;= iõnr‚ ka iod" Tyq msg m,.amkajd" m,Õ u;af;a iquÕ q
;nd" fiai;a kÕd .¢ka u,ska mqoñka" miÕ;=re /úka mqo lrjñka" ;sh. q S lshjñka" ;udf.a rdcH
iSud olajd uÕ iojd6" f;fï u f.dia tys isg" yd;ami rckg m~qre § —fï kshdfhka i;aldr fldg
fï m~qre § hjkafka h˜hs m;a Èk' ta wiqka wid rcyq fmruÕg wjqÿ ldIaGjdykhdf.a rdcH iSud
olajd mqoñka f.K .sfhda'
ldIaGjdyk rcÿ wid fmruÕg wjqÿ" tfihska u mqoñka kqjrg we/" weue;a;kqÿ
kqjr jeiaikqÿ /ia lrjd f.K" rdcdx.Kfhys ;nd jeiQ ms<Sye/ iquÕ q újrfldg" tys ;snQ i÷ka
iquqÕ újr fldg o< iuqÕ oele" l%ufhka yeu iquqÕ= újr fldg" rkam; f.Ke lshjd" ;=Kqrejka
Wmka nõ oeke —u in| lmaiqjyiaysÿ Ȩí nqÿrejka m~qre § tùhe˜hs i;=gq je —ud f.dia nqÿka ÿg
uekeje' nK weiqj7 uekeje˜hs is;d weue;a;ka le|jd f.K —;=Kqrejka f,dalfhys Wmk' l=ula
l< uekejehs˜hs lS h' —uyrc" f;ms fuysu ys÷j' wema f.dia w;=re okauy˜hs fidf<dia oyila fokd
msßjrd fidf<dia weue;af;da rcq je| —bÈka nqÿyq8 f,dlfhys Wmkayq kï" jgd,d oel=ï ke;s'
fkdWmkayq kï" tïyhs˜ kslu a qkqy'q rcq nEfkla miq je rcq je| —uu ÿ fhñ˜ lS h' —f;da nqÿka Wmk
fyd;a" wjqÿ ug lshd˜ hs lS' fya —uekeje˜hs .súi f.K .sfha'
Tyq yeufoku yeu ;kays tflls ? fjfiñka nrKeig m;ay' Tjqka f.dia
fkdjokd ;=re u nqÿyq msßksúfhda' Tyq —nqÿyq fldysh@ fldhg jeähy@˜hs fjfyr weúÿkdyq9 iÕ=ka
oele mq¿jq;ay' Tyq nqÿkq msßksù fia lSy' —wfydaæ msßyqkqïyæ10 ÿrel;r f.jd wjqÿ nqÿka olakd
muKl=ÿ fkd ,ÿïy˜hs je,em jeyei —lsu jykafia" nqÿka ÿka Tjd he@˜hs mq¿jq;ay' —we;s
Wmdilfhks¦ f;irK msysáh hq;af;a he' mkais,a iudoka úh hq;af;a he' fmfyjia úish hq;af;a he'
oka Èh hq;af;a he' meúð úh hq;af;a he˜ lSyq'
Tyq ta wid rcq nEkd11 ñi yeufok meúð jQyq' nEfk12 mßfNda. Od;= .;"
mßfNda.Od;= kï uyfnda rele¦ mdisjqre wdÈhe' fï jkdys nqÿkaf.a vnrdj ÿ uyfndam, ÿ jkoyï
Ord isá uyf;r flfkl=ÿ f.K kslaue l%ufhka ldIaGjdyk kqjrg f.dia —nqÿyq f,dalfys Wmkay'
msßksúhy˜hs rcyg lshd nqÿka ÿka Tjd lS h' rc uyf;reka lrd t<n nK wid fjfyrla lrjd

1' ydksjyeu' 2' úcydmq' 3' wrlaleñhka' uq' whlaleñhka' 4' jev' 5' fõje,a' 6' iojñka' 7' wikq' 8'
nqÿka' 9' weúÿkd' 10' msßyskïy' 11' nEfk' 12' nEfkda' 13' nuqKq' nuqKqyg' 14' ndjßl' 15' tlla' 16'
umfKda' umshdfKda' 17' l=ugo uyrc meúð fkdjkafka'

Non Commercial Distribution. 61


od.íuyfnda msysÜjd ;=ki
a rKe ÿ mkais,e ÿ msysgd fmfyjia fjfiñka oka foñka wd mu‚ ka isg"
foõf,dje Wmk' ta fidf<dia oyila meúðfhda o mqyqÿkaje ñhe t rcyg msßjr je Wmkayq'
Tyq tla nqo;=rla foõf,dj f.jd" wm nqÿka Wmokd fmrg foõf,dúka ieje"
uyfldfid,a rcqf.a fmfrú nuqKd13 ore je Wmk' keñka ndjß14 kï ù he' ;=ka uyd
mqreI,laIkfhlska Wfm; he' ;=ka fõofhys mdrhg .sfha he' mshnuqKd wejEfuka fmfrú;ka m;'
fiiq fidf<dia oyiayqÿ tu ieje;a kqjr nuqKq l=f,ys Wmkaye' Tjqka flfrys fidf<dia fog
w;ejeiafida ndjßys flfrys Ys,am W.;aye' ;=nQ fidf<dia oyiayqÿ Tjqka flfrys W.;a;=' fufia Tyq
yeufok mqk ÿ tla15 u jQyq'
uyfldfid,a rc fuf<a' Tyq mq;= mfiak§ rcyq rcfhys msysÜjQy' ndjß nuqKq Tyqgoa
mqfrdays; ù' rc mshd ÿka fNd.ÿ wfkla fNd.hkqÿ Tyqyg Èks' ta <ore l,e Tyq flfrys Ys,am
W.;af;a hs' tlaì;s ndjß nuqKq meúð úháje rcyg lS h' —wdpd¾h" f;dm isál,eu nmdfkda10
isáhdyquhe' meúð fkd jj˜hs lS h' —l=ugo@ uyrc" meúð fjó17' lS h' rc j<lkakg fkdyels jQfha
—/hsïfuys ÿ ijieÿ ud olakg ksis ;ek' rc Whkays" meúð jkafka h˜ hs whð he' wdpd¾h
fidf<dia oyila nuqKq ore msßjr we;s fidf<dia w;ejeiaika yd iuÕ ;jqia meúðj rc Whkays úiS
he' rc i;r mifhka Wmia:dk flfrhs' /hsï fuysÿ ijieÿ f.dia olals'
tla ojila w;ejeiafid —wdpd¾h" kqjr fj; jdi uydmßfrdO h' ksrdl=, ;eklg
hïyhs¦ meúðhkg .eUqre j,a ksiaie˜hs lSy' wdpd¾h zuekejeZhs .súi rcyg lS h' rc ;=kha ,la lshd
j<lkakg fkdyels jQfha foweue;akayg fo,laIhla § —hï ;efklays ;jqfida úishá jQyq kï tys
wdY%u mohla fldg foj˜hs fh§ wdpd¾h fidf<dia oyila cá,hka msßjrd mia mia hk weue;a;ka
we;sje W;=re okúfhka ol=Kq okõ n,d f.dia wiail kï uQ,l kï fo rÿkaf.a forg f.daodjÍ
fyda ueo ;=kafhdÿka .sj¿
q jkfhys iryx.d§ka jqiQ msfhia oele —fï fm/ ;jqika jqiQ mshfila jk'
meúðhkg ksiaie˜hs weue;a;kg lS he' weue;af;da ìï .kakg1 wiail rcyg ,laIhla ÿkay' uQ,l
rcyg ,laIhla ÿkayq' Wyq thska ÿkaye' foráka wfkla fofhdckla ;eka ÿ ÿkayq' fufia forÿka ÿka
forg ueo mia fhdckla muK ;ka ù' weue;af;da tys wdY%umo lrjd" ieje;a kqjr hjd h<sÿ Ok
f.kajd f.K f.dÿrelï msysÜjd § .sfhda'
;jqfida jkfhys l÷uq¨2 M,fhka yd flfKhs wyßka hfm;s' t.ue flf<ôfhda
nÿlrjqjßka ,laIhla Ok kÕdf.K wiail rcq lrd f.K .shy' fya —uu fkd.kañ' wdpd¾hyg
foj˜hs lS h' wdpd¾h o fkdf.K oka Èka' fya fufia yjqreÿ yjqreÿ m;d oka fokafka tla yjqreoaola
uyoka § .eñka kslaue wdY%umohg f.dia mkai, je|e oka wjcñka yqkafka hs'
tl,ays <oeß neñ‚ hla —nuqK" uu ks;af;ka ;df.a f.ys fufy fkd lg3 fyñ'
tïn," ndjß nuqKq yjqreÿ m;d ,laIhla4 oka fohs' f;da f.dia mkaishla b,ajd f.K ug oeil
f.K t˜hs ieñhd kÕd hjQ' nuqKq ndjßïy ;jqid lrd f.dia —mkaishla fo˜hs lS he' —we;s oe yeu
oka Èkañ' udf.a mkaisfhla we;af;a fkd fjhs' yoyd˜hs lS h' nuqKq —bÈka f;da lsh;=oa Ok fkdfoys
kï" i;ajk ojia ;d ysia i;alvla fldg m<dmshñ˜ lshd" tjeks úêhla ;ud fkdoks;=oa njdmshá5 je
f.du6 jku,a l=i;K wdo fjf,ú je f.K f.dia ndjßf.a mkai,a fodrg we/" f.duhka u~q,a,la
fldg" tys u,a ysie ,d" ;K w;=g7 Èfhka fojd8" i;amshjrla ;ekg f.dia" ndjßys ysi i;alvla ù
mef<aj˜hs wefik fia lshd cm lrK jka je f;d,a i,i,d yqkafka he' uy;jqia —ienEje˜hs i;d
ìhm;aù'
tl,ays wdY%umofhys foaj;d ndjßysf.a ÿla fodïkia oele lreKdfhka Wyq lrd t<n
—uy;jqi" fya uqÿka fkd o okaks' uq÷ka m<kfia fkd o okakS' Ok leue;s l=ylfhle˜hs lsj' f;da
uq÷kqÿ uq÷ka m<k fia ÿ okays@˜hs lS h' —uï ta fkdokañ' tjeks kqjfKla ug ke;s˜ lsj' —ljry ta
okakdyq@˜hs lS h' nqÿka tl=ka;sia yeúßÈ l,ays kslu a qkq ndjß nuqKq f.daodjÍ ;Srfhys jik
wgyjqreoaola bl=;a l,ays f,dalfhys nqÿyq Wmkayq' nqÿka Wmka mßÈ olajk foõÿ —Tld rcyq
uqkqnqfrla10 isoO
a ;a l=ur lsUq,j
a ;a kqjßka kslaue nqÿje f,dalfhys Oï foihs' f;da f.dia Wyq mq¿jqi'
fya ;g lsh˜hs lsj' znqÿyqZ hk nia wi;au nuqKdg fYdl ke;s ù h' úmq, m%S;s we;s ù' fya i;=gq
fidïkia je —nqÿka fldys fjfi;s@ fldhg f.dia olauy˜hs lS h' —ieje;a kqjr fjfi;s˜hs lshd
w;=reOka jqj'

1' k.kakg' 2' uq,' 3' fkdfldg' 4' Ok,laIhla' 5' ndjdßhá uq' ndjdß ueßhá' 6' fydau' 7' wf;dg' 6'
lu~dfhys' 9' tj-yeu' 10' uqkqUqfrla' 11' Ȩíy' Ȩnqy' 12' f;mf,ka'

Non Commercial Distribution. 62


tlaì;s t ;jqia w;ejeiaika le|jd —nqÿyq f,dalfhys È,síy11 oeka nqÿ flfkla
Wmkayq ,' f;mS jyd ieje;a kqjr f.dia w;=reOkaj˜hs lS h' —Tjqka oele znqÿyqZ hkq lsfia okauy@˜hs
lSy' fo;siauymqßia ,l=Kq fõofhys wdfha he' ta uymqßia ,l=Kq hulayg weoao" fya .sysf.hs isáfha
ilaú;s rc fjhs' meúð ù kï" nqÿ fjhs' f;ms udf.a jhiqÿ f.d;ÿ ,laIK ÿ W.;a.;=ÿ udf.a
YsIHhkqÿ uq÷kqÿ uq÷kame¿uqÿ is;ska mq¿jqiaj' bÈka fya nqÿ ù kï" f;dm is;ska mq¿jq;a mek
f;mqf,ka12 úic˜hs lS h' ndjß uy;jqid f;mq,a wid fidf<dia nuqfKda" liqnq iïudiïnqÿka
iiafkys meúðje is,a /lS fidf<dia oyila nuqKka msßjrd" Tyq je| meol=Kq fldg" o<u~q¨ w÷ka
Èúiñka ieryS" W;=re foi n,d kslua qkqyq' thska lSy(-
—ndjßiai jfpd iq;ajd - isiaid fid<i n%dyauKd"
wðf;d ;siaifu;af;fhHd - mqKaKfld w: fu;a;.='
fOd;fld WmiSfjd p - kkafod p w: fyufld"
f;dfohHlmam ÿNfhd - c;=lKa‚ p mKaäf;d'
NødjqfOd Wofhd p - fmdidf,d pdms n%dyaufKd"
fud>rdc p fuOdú - msx.sfhd p uybis
mpf;l‚ fkd iífn - iín f,dliai úiaiq;d"
COdhs COdkr;d ërd - mqínjdikjdis;d"
ndjßx wNsjdfo;ajd - l;ajd p kx molaêKx"
cgdðkOrd iífn - mlalduquq;a;rduqLd˜hs'
thska uQ,l kï kqjrg .shy' thska wiail kï kqjrg .shy' thska udysiai;S kï"
WÊchskS kï" f.dêmqr kï" úÈid kï" j,a ieje;a kï" fldiUE kï kqjrg .shy' thska idfl;
mqrhg .sfhda' thg hkakd yd Tjqkaf.a ifhdcqka muK msßia ù" tl,ays nqÿyq —ndjßysf.a YsIHfhda
uymsßia f.Ke t;s' ;j Tjqkaf.a b÷frda fkd msßmeiqky' fï foYh o iem fkdfjhs' u.Org myK
Wkg iemehe' tys ys|e Oï foik l, fndfyda fokdyg wNsiuh fjhs' yeu kqjrgu jeoe tkl,
fndfyda fokd yd iuÕ tkq fj;S˜ uyiÕ=ka msßjrd ieje;a kqjßka kslu a e okjq ießirñka rc.y
kqjr jeäfhda' Tyq yeu fofk u ieje;a kqjr wjqÿ fjfyr jeo —nqÿyq ljry@ fldysh" nqÿyq fyda@˜hs
fidhñka hkakdyq .|ls<s1 fodrg f.dia nqÿka mo ,ia oel iõfka okakd nqÿka mßÈ o;ayq' nqÿyq
l%ufhka" fi;jHd kqjr" lsUq,ja ;a kqjr" lsidkdrd kqjr" mdjd kqjr" fNd. kqjr" úYd,d kqjr"
rc.yd kqjr f.dia ru‚ mdKie fjfyr jeäfhda fya fm/ uy;a .,amsfglays jQ fofjd,l nqÿka
Wmkal,e fjfyr ù h' t u kï ù'
;jqfida o tu ú.i ieje;a kqjßka kslua e yeu kqjr jeoe mq¿jqiañka fjf,ú je nqÿka
wkqj hkakdyq' miajre jeä uÕf.Ke fmrjre hkakdyq" fmrjre jeä uÕ f.Ke miajre hkakdyq"
mdKie meñK —nqÿyqñysh˜ hkq wid isys,ameka ,oa msmdis;hlayq fihska uydfNd.,oa fjfK|layq
fihska" .sñka l,lsÍ2 isys,a fijk ,oa uÕhlayq fihska" fidïkia je t .,g keÕsfhda' thska lSy(-
—;hsf;dj Wolx iS;x - uyd,dNxp jd‚ fcd"
Pdhdx >ïudNs;;af;dp - ;=is;d mín;reyqx˜hs'
tl,ays nqÿyq mdKiE;kays ilafoõ rcyq uejQ rejka uçfhys fiai;ska ieÈ rejka
m,Õ u;=fhys iÕmsßjrd ijKlaria úysÿjñka jev ys| ñhqre irfhka Oï foi;a thska lS(-
—N.jd p ;iañx iufh - NlaLqix>mqrlaLf;d"
NslaLqkx Oïux fofi;s - iSfydZP ko;S jfk""hs'
ti| ;jqfida f.dia nqÿka oele i;=gq je msßjerEyq' Tjqka wkqje ta ta ráka wd ñksia
msßia3 nqÿkg u msßjr ù' t ojia nqÿka fmrgoa msámioa ol=K;amioa ju;amioa ifhdcqka ifhdcqka
muK msßia ù h' whïú;frys fodf<dia fhdcqka ú h' jgd i;siafhdcqka ù' tmsßia ueo ndjß
uy;jqid w;ejeis fidf<dia nuqKka flfrys fogw;ejeis wð;udKj" nqÿka úiska lrK ,o idóÑ
we;s je f;fï o nqÿkg ms<si:r fldg tl;amiaje isge n,kqfha" mKq/is fmfydaojia4 fidf<dia
l,dfhka msßyqka5 i|la fihska nqÿka fo;siauymqßia ,l=fKka msßyqka5 fia oele i;=gq je" ukiska
mek mq¿jqiafka —wm wdpd¾hdf.a jhia lshj' f.d;a lshj' ,l=Kq lshj' Wyq W.;a .;a lshj' Wyqf.a
YsIHhka lshj˜hs is;S' tl,e nqÿyq —;df.a nuqKq tlaih s úisyeúßoaoe' f.d;ska m%jrhd uqkn q qre jk
neúka m%djß h' f,dalfhda zndjßZh fh;s' Wyqg ;=ka uymqreI ,laIKfhla we;s' ;%sfjofhys mdrhg
.sfha he' msfhdúka wi, jQ kqjK u| mkaih s la orejkg fõo lsh˜hs jodf<da'

1' .|fl<s' 2' uq' .sïle msß' 3' msjr;a' 4' mKq ^K& /isfmdfydh' 5' msßmqka' 6' n;ayq' 7' me<uehs'

Non Commercial Distribution. 63


Wyqf.a ;=ka uydmqreI ,laIkfhda ljry@˜hs is;ska ms<sú;a' —;ud Èúka uqyqK jihs'
k<, WKqf,dï we;s' Wyqf.a wx.cd;h we;=<; f.dia ieÕfj˜hs jodf<da' fufia Tyq ukiska mq¿jq;a
mek jpiska úicQ l,ays i;siafhdÿka msßiajeisfhda wid —ljrfoúfhla nfUla fufia úickqfhla
ù@˜hs idOqldr § .=.=rd uq÷fkys we¢,s nkayq6' fufia mia mekhla nqÿka úicQ l,ays ;=nQ fomekh
mq¿jqiafka —wmf.a wdpd¾h uq÷kqÿ uq÷ka me¿uqÿ mq¿jqiai'S ta lsjh˜hs is;S' —wúÊcd ixidrhe ysia jk
neúka uq÷ke' rd;auÕ kqj‚ ka weh lefvk neúka úoHd uq÷ka me¿ue˜hs7 jodf<da'
tl,ays wð;udKj mek úicka wid m%S;Ska u;a8 je w÷kaÈú iï tlia fldg ,d —
ndjdß nuqKq i;=gq fidïkia j YsIHhka yd iuÕ Nj;ayq me j¢˜hs wdpd¾hd je|fuka nqÿka mdúg ysia
;nd jekao nqÿyq Wyqf.a wdpd¾hdg ÿ Wyqg ÿ wdjvkakdyq-
—iqÅf;d ndjß fyd;= - iy isiafiys n%dyaufKd"
;aj[apdms iqÅf;d fyd.s - Örxðjdys udKj˜hs
jod<y' blaì;s mek mq¿jqik a g wjir b,ajq l,ays —ndjßysf.a jqj uekEuh' f;dm
yeu fokdf.a jqj uekE u h' hï ixihla mq¿jqij a ˜hs i¾j{ m%pdrKfhka mejrEyq' nqÿka wjir ÿka
l,ays wð; udKj je| tl;amiaj ys| mek ms<ú s ;a' —flkiaiq ksjqf;d f,dfld˜ hkd§ka Tyq mek
mq¿jq;a mßo ÿ —wúÊcdh ksjqf;d f,dfld˜ hkd§ka nqÿka mek úicQ mßÈ ÿ iq;a;ksmd;fhys
mdrdkiq;ska okafka he' foiqka wjikays wð; udKj ;ud w;ejeis oyi;a1 yd iuÕ rd;aù he' fiiq
fkdtla oyia ñksiayqÿ wê.u fldf<da' rd;a j;au wð; udKjhdf.a yd w;ejeiaikaf.a ;jqia msßlr
w;=reOka ù he' yeufoku Roaêuh md;%ÖjrOrje fowÕ-,a muK flfy we;s je tys NslaIqNdjfhka
meúð je nqÿka j¢ñka noe¢,s je yqkayq'
tlaì;s fud>rdc mek mq¿jqiakg jk' nqÿyq Wyqf.a b÷rka mßmdlhg fkd.sh nõ
oeke —f;da isg" wfkflla mek mq¿jqij S ˜hs2 jodf<da' tl,ays ;siaifu;af;hH kï ufKjq3 mek
ms<sú;a' —fldzO ika;=ifs ;d f,dfl˜ hkd§ka W.% mek mq¿jq;a mßÈÿ nqÿka —ldfuiq n%yu
a pßhjd˜
hkdÈka mek úicQ mßÈ ÿ tu iq;ska okafka he' foiqka wjikays fuhsÿ we;ejeis oyiq ÿ1 yd iuÕ
rd;a ú he' fiiq fkdtla oyia ñksiaiq ÿ wê.u fldf<da rd;a fjñkaue Tyq yeufofk m<uq
kshdfhka tys NslaIqNdjfhka meúðje nqÿka j¢ñka ue noe¢,s je yqkayq'
tlaì;s mqKaKl kï ufKjq3 nqÿka fmr fiau fud>rdchd mek mq¿jqik a g jkakyq
ms<sneyQ l,ays" mek ms<sú;a' —wfkcx uQ,oiaidúx˜ hkdÈka Tyq mek mq¿jq;a mßÈ ÿ —fhflú bifhd
ukqcd˜ hkdÈka nqÿka mek úicQ mßÈ ÿ tu iq;ska okafka he' foiQ wjika ys kafuhsÿ we;jeis
oyiq;a4 yd iuÕ rd;a ú he' fiiq fkd tlaoyia ñksiayq ÿ wê.u fldf<da' rd;a fjñkau Tyq
yeufofk5 fmr fia u tys NslaIq Ndjfhka meúð je nqÿka j¢ñka noe¢,s je yqkayq'
fï kshdfhka fu;a;.= kï" fOd;l kï" WmiSj kï" kkao kï fyul kï"
f;dfohH kï" lmam kï" c;=lKa‚ kï" yødjqO kï" Woh kï" fmdid, kï" fï tfldf<dia fokd
ÿ mek mq¿jq;a l,ays nqÿyq mek úicQyq' fudyq ;uka ;uka w;ejeis oyia oyiq;a4 yd iuÕ rd;a je tys
NslaIq Njhfhka meúð je nqÿka je| noe¢,s je yqkya q'
tlaì;s fud>rdc —jykafia" uï foh,la mek ms<súia ieá j wjir f.K Nj;ayq
úiska m%;slaIm
s a; ùñ' zfï ;=kajkjr mq¿jq;l
a , lsh;s" hkq f.daodjÍ ;Srfhys ,d u weiSñ oeka l,s
jod< uekeje˜hs mek ms<sú;' nqÿyq Wyqf.a b÷rka msßmeiqkq nõ oek .súiaiy' —l:x f,dlx
wfplaLka;x jÉpqrdcd k miai;s˜ hkdÈka Wyq mek mq¿jq;a mßÈÿ —iq[a[f;d f,dlx wfjlaLiaiq˜
hkdÈka nqÿka mek úicQ msßÈ ÿ tu iq;ska okafka he' foiqka wjikays fuhsÿ w;ejeis oyiq;a4 yd
iuÕ rd;a ú he' fiiq fkd tlaoyia ñksiaiq ÿ wê.u l<y' rd;a fjñkau Tyq yeu fofk5 fmr fiau
tys NslaIq Ndjfhka meúðje nqÿka j¢ñka noe¢,s je yqkayq'
tlaì;s tlaish úisyeúßÈ msx.sh kï nuqKq fidf<dia jkqj nqÿka mek ms<sú;' —
ðKafKd yuiañ wnf,d úpKafKd˜ hkd§ka Tyq mek mq¿jq;a mßÈ ÿ zÈiajdk rEfmiq úy[a[udfk˜
hkd§ka nqÿka mek úicQ mßÈ ÿ tu iq;ska okafka h' foiqka wjikays msx.s nuqKq wk.eñ ù he' fya
w;r;=frys —u uhs,a ndjß nuqKq fï úis;=re m%Yak jHdlrK wikq fkd,|Z hk fifkfyka
úlaIms a; je rd;a fkd ù' Tyq w;ejeis oyi jQ l,s rd;a jQyq' msx.sh nuqKd yd Tyq w;ejeiaikaf.a
;jqia msßlr w;=reOka ù' yeufofk6 ue Roaêuh md;% ÖjrOr je fowÕ=,a muK flfy we;s je" tys
NslaIq Ndjfhka meúð je nqÿka msßjerEyq'

1' oyiqka' 2' mq¿jqiajhs' 3' uKjq' 4' oyiqka' 5' fok u' 6' yeu fofk' 7' i;kays' 8' ixidrhdf.a'

Non Commercial Distribution. 64


fufia nqÿka u.Org myKiE;kays7 jevys|e ndjß uy;jqid w;ejeis oyia oyia
msßjr we;s fidf<dia uy;jqika mq¿jq;a mek úicd mdrd.Kiq; foiQ ojia fidf<dia oyila ;jqfida
rd;a jQy' ;=ÿiafl<la foúñksiayq fidajdka fio.eñ wk.eñ jQyq' thska lSy(-
—;f;d mdidKfl rïfu - mdrdhKiud.fï"
wu;x mdhhS nqoafOd - pqooa i mdKfldáfhd˜hs'
oïfoiqka ksñ l, ta ta rg isge" ;jqika wkqj wd ñksiaiq nqÿkaf.a wdkqNdjfhka ;uka
;ukaf.a .ïkshï.ï wdÈhg meñKqkqyq' nqoayq fidf<dia oyiqka yd iuÕ fkdtla oyia iÕmsßia
mßjrd ieje;a kqjr ue jeäfhda' tys isg msx.sh uyf;ryq nqÿka je|e —jykafia" uï ndjß uy;jqidg
nqÿka Wmka mßÈ wjqÿ lshñhs ms<sK fldg wdfhñ˜ ie< l<y' nqÿyq wkqo;ay' Tyq Ñ;a;.;Ska f.dodjÍ
;Srhg f.dia mdo.;Ska wdY%mohg .sfhda'
tl,ays ndjrs fmruÕ n,n,d yqkafka he' Tjqka ÿ/ ;jqia fjia ye/ uyK fjiska
tkqjka oele" nqÿka f,dalfhys Wmka nõ oeke" wjqÿ jkal,e —lsu" msx.sh" nqÿyq f,dalfhys Wmkay@˜hs
ms<sú;' —nqÿyq Wmkay' myK iE;kays7 jev ys| wmg Oï foiQy' t oyï ;g foikakg wdó˜ lS h'
tl,ays ndjß nuqKq uy;a i;aldr fldg iymsßjßka Tjqka mqod wiqka mekaù he' tys jev ys|e msx.sh
uyf;ryq" ;uka f.dia nqÿka ÿgq fidïkiska" jpiska ukiska mek mq¿jq;a fia lshd" ;ud nqÿka flf¾
weiQ kshdfhka" wmdrjQ ixidr id.rhdf.a2 ks¾jdK mdrhg muqKq jkafkka mdrdhk kï ,ÿ iq;
foiQye' foid —hï fia ,sys‚ fhla l=vd jkhla mshd f.dia uy;a uOqr M,Nß;s jkfhlays wjqÿ
fjfia o" tfihskaue uu u|kqjK we;s ;d jekakka mshd uy;a WolrdYs we;s wkq;;aoy;<hg m;a
yiarclayq fihska ijfka okakd nqÿka lrd m%dma; ùñ' ? odj,a nqÿka flfrka fudfydf;lays ÿ úfhda
fkdj .sh .sh oidfhys weiska olakyq fiuhska is;ska nqÿka oel je| je| fjfió˜ lSy'q ti| nqÿyq
msx.sh uyf;reka yd ndjßysf.a b÷rka msßmiqkq nõ oek ieje;a kqj/ isg rkajka rial,nla jqyÜ q y'
msx.h uyf;ryq ndjß uy;jqidg nqÿ.=K lshñka yqkakdyq nqÿrc oele —fï lsu fyd@˜hs n,kakdyq"
nqÿka .uka fmrg isáhjqka mEfKkqjka oele —nqÿyq jeähy˜ hs lSyq' nuqKq yqkiafkka keÕS noe¢,sje
isáfha he' nqÿyq ria m;=rejd nuqKqyg ;uka olajd —h:d wyq jlal,s uq;a;ioafOd˜ hks§ka isjm q eo
.hla jod<y' foiqka wjikays msx.sh uyf;ryq rd;a jQy' ndjß uy;jqid wk.eñ ú h' Tyq w;ejeis
mkaih s la nuqKq orefjda fidajdka jQyq'
fï fihska nqÿyq ;uka mqßioïuidrÓ jk neúka ndjß uy;jqid o Tyq w;ejeis
fidf<dia oyia fidf<dia ;jqikqÿ nuqKq orejka mkaih
s kqÿ" zwdÈZ Yíofhka .;a w.a.os ;a;dÈ
;dmihkqÿ oud wuduy ksjka meñ‚ jQyq'
;dmi ouk kï fodf<diajk mßÉfþoh ksñ'
13' jk mßÉfþoh
NslaIq oukh
YdlH rcqka yd fld,sh rcqyq lsUq,aj;a kqjr yd fld,sh kqjr yd fo w;=frys frdys‚
kï .Õla tla wjqfKka1 n|jd fndfyda f.dhï lrj;s' fmdfidka uie f.dhï ñhk l,e fokqjr
jeiaikaaf.a f.dùys /iajy
Q ' fld,sh kqjr jeiafida —fuÈh fo;kg f.Khk l, f;dmg wmg fkd
iEfyhs' wmf.a f.dhï tl Èhjßka ths' Èh wmg foj˜hs lSy' lsUq,aj;a kqjr jeiafida o —f;dmÈka2
uevqï fldgf.a mqrd ;=nQl, wems r;arka ks,añ‚ " lyjqKq f.K u¨meia ;K f;dm f.fodr
weúÿkg hfudao@ wmf.a f.dhï tl Èhjßka ths wemsÿ fkdfoïy˜hs lSh' Tjq ÿ —wems fkd foïyhs˜
hs lSyq'
fufia l,y jeä l,ays tflla keÕS tllayq my< fy o keÕS wfkllayq my<'
fufia Tjqfkdjqka meyer rcl=,kaf.a ckau >gd ìgd ìKQyq' fld,sh kqjr jeis f.dùys —f;ms
a ;a jeis rcqka f.K .¾ckd lrj3' hï flfkla n¨isÕ,a wd§ka fihska ;uka ;uka fyd;a
lsUq,j
l=iefyd;a wÕkka y djdi fldf<da o" Tjqkaf.a we;awiayq ÿ M,ldhqOfhda o wmg l=ï flfr;S@˜ lSyq
lsUq,j
a ;a kqjr jeis f.dùys —f;ms l=IaÀka orejka f.K .¾ckd lrj' hï flfkla ksjy¨ j ;sßika
.;she i;=ka fihska nqyqrerelays jqiQyq o" Tjqkaf.a we;a wiayqoa M,ldhqOfhdaoa wmg l=ï flfr;s@˜ lSyq'
Tyq f.dia tlaïys hq;= weue;a;kg lSy' weue;af;da yd jdi l<jqkaf.a n,3 olajïy˜hs
q qyq' fld,sh rcyqÿ znqyqrerele jqiqjkaf.a n, 3 olajïy˜hs hqoaOhg ikakoaO j
hqoaOhg ieryS kslauk

1' wjqKla' 2' f;Èka' 3' flfrys' 3' ne,' 4' kslauqkq' 5' is¿ñ‚ la' 6' nkaoy' 7' wdjïy' 8' lf<da'

Non Commercial Distribution. 65


kslu
a qkÿq tl,ays nqÿyq ieje;a kqjr ksid fojrïys jevjikqfjda" w¨hïys uyl=¿Kq iuj;ska keÕS
a hg kslafuk4 fia ÿgqyq oele —ud .sh l,e fu l,y ikais¢ fydhs@
uq¿f,da n,kqfjda" fudjqka hqoO
fkd ikais¢ fyd@˜hs n,kqfjda —uu thg f.dia l,y ikai÷ s jkq i|yd Oï foiñ' foiqka wid
iuÕjq fokqjr jeiafida mkaih s la rcl=urejka fo;s' uu Tjqka meúð flfrñ' uy;a iud.u fj˜hs
iksgqyka fldg" fmrjre wyrlsi idyd miajre .|ls<ska kslaue" Tjqka hqoaOikakoaO je kslu a k
q q
fõf,ys" hï flfklakg fkd lshd ;=uqy u md isjqre f.K f.dia fo fikÕ ueo wyi m,la ne|
ijKlaria úysÿjñka jevyqkayq'
lsUq,ja ;a kqjr jeiafida nqÿka olsñka u —wm ieye rc l=,g ms<suKla5 n÷ nqÿyq
jeähy' fï l,yh ÿgq n|y6 oeka jQ l, wm wkqka fj/ ie;a fkd meyer úh yelale' fld,sh kqjr
jeiaika wm ur;a uekE u h' msi;a uekE u h˜hs wdhqO oud mshd isáfhda fld,sh kqjr jeiafida o
tfiau is;d .;a wdhqO yermshd isáfhda' tl,ays nqÿyq wdiska nei" ru‚ frdays‚ .Õ je,smsgq u;af;a
mekajQ wiafkys" ksrEmu nqÿ isßka fjdrcuka jeveyqkayq' fokqjr rcyq ÿ nqÿka je| msßjrd yqky a q'
tl,ays nqÿyq okq;ÿ= fyd;a —l=ug wdj@ uyrðks˜hs mq¿jq;ay' —jykafia" .Õ fl<kg fkd o wdïy7
jk fl<kg .,a fl<kg fkd o wdïy' fu ;ekays ix.%duhg wdïy7 hs lSyq' —f;dmf.a l,yh l=ula
i|yd jQfhah@ uyrðks"˜hs jodf<da' —Èh i|yd jQfha he¦ jykafia"˜ lSyq' —odh l=ula jà@˜ jod<y' —
u|fohla jঠjykafia"˜hs lSyq' —fmdf<da l=ula jà@˜ jod<y' zwk¾> h¦ jykafia"˜hs lSyq' —rcyq l=ula
jg;s@˜ jod<y' —Wyqÿ wk¾> h" jykafia˜hs lSyq' —w,amd¾> jQ Èh i|yd wk¾> jQ rcqka l=ug kij@
uyrðks" l,yfhys wiajia we;af;a fkd fj˜hs miaodjla yd tla iq;la foid iuÕ fldf<da8'
rcyq meyeo —bÈka nqÿyq fuhg fkdjeähdyq kï" wems ish w;ska Tjqfkdjqka urd f,a
.Õla meje;ajï Q y1 wm u< mßÈ wm wUqorejkg f.dia lshkqfjda fkd o we;s jQjdy' nqÿka ksid Èú
,ÿïy'2 bÈka nqÿyq .syf s .a jqiQyq kï" fooyila fldÈõ msßjrK ,ÿ3' i;r uyÈõys rc jqjdy'
oyfilska jeä mq;a jQjdy' rcmsßia msßjrd weúoaody' tjeks ilaú;s biqre mshd kslu
a f.dia nqÿ jQjdy'
oekqÿ rcmsßia msßjrd weúÈ;aj˜hs fokqj/ jeiafida foish mKia foishmKia rcl=ureka ÿkayq' nqÿyq ta
mkaihs la rc l=urejka meúð fldg" uyjk kï ysuj; yd tla j isá uy;a jkfhlays jikqfjda"
we;eï ojila4 lsUq,j a ;a kqj/ j<|;s' we;eï ojila4 fld,sh kqj/ j<|;s' fokqjr jeiafida uy;a
i;aldr flfr;a' tl,ays uy¨ kEhka flf¾ yrißka fkd ßiska meúð jQ YdlH NslaIqka mkaih s kg
iiafkys Wlg,S Wmk' Tjqkaf.a rcjfrdèyq ÿ Tjqkg wkNs;s Wmokd kshdfhka yiqka ÿkayq'
nqoayq wdj¾ckd lrkakdyq Tjqka iiafkys wNß;s ke;s nõ oek —fï uyKyq ud jeks
nqÿ rclayq yd iuÕ jikakdyq Wlg,Sy' fudjqkg ljr Oïfoiqka iemh fyd@˜hs n,kakdyq l=Kd,
Oïfoiqï ÿÜy oele˜ fï uyKqka ysuj;g wer l=Kd,aod foid ud.uqkaf.a fodia olajd wkNsr;s yer
fidajdka M,fhys msysgqjjq uekeje˜hs is;d fmjre lsUq,aj;e j<|d uyjk t<n miajre iÕ=ka le|jd
zuyfKks" ru‚ ysujqmf s hia yd ÿggqúrEoe@˜ hs jod<y' —fk ÿgqúrEï y¦ jykafia lSyq' —ysujq ieß
irkakg tjqoe@˜hs jod<y' —jykafia" wm Roaê ke;s' lsfia hïy@˜hs lSyq' —bÈka f;dm lsisflfkla
f.Kfh;a kï" hjqoe@˜hs6 jod<y' —hïy" jykafiaZhs lSyq' nqoayq ;ukaf.a wdkqNdjfhka Tjqka f.K
wyig keÕS ysuj;g t<n wyi isg ru‚ ysujqmsfhi rejka.,a rejkal¿ = rejka.sß;, ÿ i;aoy;<d
ÿ miauy.Õ= ÿ Èfhys f.dfvys mqmk a d u¨ÿ iol=f,ys we;=kqÿ wiqkqÿ isxyhkqÿ j.kqÿ uqj.K
lsksß.K ,sys‚ .Kd ÿ oelajQyq'
ysuj;a m¾j;h b;d uy;' Wi mkaihla fhdck' whïú;frys ;=koa yia ;=ka oyia
fhdck' Wi ish ish fhdcqka iqjdiQ oyila rejkal=<k s a È,sfhkq jQfha he' ;kays ;kays rka.,a ߧ.,a
rla.,a yeÕ=.,a w÷ka.,a i; rejka.,a wE fkdtla rejka .,a we;sfha7he b÷ks,ñ a ‚ fjr¿ñ‚
urdñ‚ mshï q rdñ‚ ms<sñ‚ weñ‚ .,a we;sfha7he' ;kays ;kays rka.ß s ;,d ߧ.sß;,d rla8 ysÕ=,a
w÷ka.sß;,d ñ‚ .sß;,d i;=rejka .sß;,d we;sfha7he' whï ú;frysÿ .eUqfrysÿ mKia mKia
fhdcqka jg fh<ish fhdcqka ñ‚ jka myka Èh msreKq miamh s qfuka iqkka i;aoy;<d we;sfha he' imq
mqjÕ= kd mkd i,a i<, w.re foõÿre k÷ka i÷ka we kka úis;=re u,am,af,ka ieÿï ,ÿ relarÿka
we;sfha he' yd;amiska niakd mkaishla .Õska úis;r
= e jQfha he'
fuf;laoE tod lSfia oelajQy@ h;a(- fï u;= fkd fjhs' ta m¾j;fhys we;s ;dla ru‚
nqÿyq ;ukaf.a wdkqNdjfhka tljgu oelajQy' tmsfhia ÿgq;eka mgka f.K t iÕkg ta wÕkka
flfrys Pkaord. m%ySK ù' fufia nqÿyq ;uka mqreIouHidrÓ jk neúka" tiÕ=ka f.K wyiska
l=Kd,a oy;,djg nei me< fofiys iegfhdcqka is,d;,fhys msysá i;afhdÿka l,amia:dhs uyi,a
relauq, ;=kafhdcqka ñ‚ w;f,ys t iÕ=ka msßjrd ijKla ria úysÿjñka" hq.÷re uq÷fkys ird.srla

1' meje;ajQjïy' 2' ,Èïy' 3' msßjr we;s' 4' ojla' 5' rcqjryqÿ-yeu' 6' hdoehs' 7' we;s jQfha' 8' r;a' 9'
wijhs ishla' 10' uykqj‚ ka yd ieu' 11' jkfhys'

Non Commercial Distribution. 66


fihska È,sfiñka ys|' ñhqre .eUqre yçka iÕ=ka le|jd —uyfKks" fï ysuúfhys f;dm kqÿgqúÍoe
olaj˜hs jodf<da'
tflfKys Ñ;%fldals,fhda fofofkla o~qfhlays fofl<jr veyef.K ueo flú,s
rcq ys÷jd,d f.K fh;s' wg fofkla fmrgqfh;s wg fofkla miqjfh;s' wg fofkla ol=K;a
mifh;s' wg fofkla ju;a mi fh;s' wg fofkla hg fh;s' wg fofkla u;= je fh;s' wg fofkla
ñhqre M, t<jñka fh;s' fufia Tjqka Ñ;%fldals,hdyg msßjr j wyiska hkqjka oel ta iÕ=yq
zjykafia" uqyq lskï ,sy‚
s flfkle@˜hs mq¿jq;y a q" —uyfKks" fu ud l=Kd,a oyf;f<ys Ñ;%fldlS,
j Wmkal, fu flú,a,ka ug l< mßp¾hd wo olajd mj;añka wdfha he' tl,ays flú,a,f,da
fndfydaye' ;=kaoyia mkaishla fok h' wkql%ufhka msßyS oeka fuf;la jQy˜hs jodf<da' tl,ays iÕyq
zta ,sys‚ .Khka fï jkfhys mßp¾hd l< mßÈ lsfia he@˜hs mq¿jq;ay'q —weishá j¦ jyfKks˜hs
jod<y' —tfia h¦ jykafia˜hs lSy'q —Ti¦ wij˜hs ;=kaishla9 .d:dfhka m%;u
s Kaä; jQ l=Kd,aod foiQyq'
tys úia;r cd;lfhka okafka h' foiqka wjikays mkaishla iÕyq fidajdka M,fhys msysáhdy'
uÕkqjK yd iuÕ Tjqkg10 Roaê Wmka' nqÿyq —oeka fï uyKg fuf;la mueKe˜hs wyiska uyjkhg
jeähy' ta iÕyq hk l,e nqÿkaf.a wdkqNdjfhka f.dia tkl,e ;ukaf.a wdkqNdjfhka nqÿka msßjrd
uyjkhg11 ngyq'
nqÿyq mekajQ wiafkys jevys| t iÕkg —uyfKks" ys÷j˜hs ys÷jdf.k Tjqkg rd;ajk
l¾uia:dk jodf<da' iÕyq —jykafia" wmf.a woyia oek oy;<d msfhia wer" wkNsr;s yerfidajdka
fldg" oeka rd;ajkakg lugyka jod<y' wm fkdmud jqj uekeje˜hs nqÿka mdje| yqkiafkka keÕS
f.dia fjk fjk ta ta .,fnhoe relauq,ays jev yqkayq' nqÿyq —fï uyKyq rd;aj" ;uka ;uka ms<sjqÿ
.=K lshïyhs ud lrd t;s' Tjqka wdl, oiodyla ilaje<e foúfhda t;s' uy;a iud.u fjhs' t
iud.uhg ksis msfhila jqj uekeje˜hs ru‚ úYd, msfhfilays jkfoúhka mekajQ wiafkys
jevyqkayq' yeufokdyg fmrg je lugyka f.K.sh f;ryq ms<sisôhd m;a rd;a jQy' Tjqka tlaì;s
wfkla f;ryq rd;a jQ yhs' mkaishla iÕyq u mshï q úf,l msms mshqï jkhla fihska mqnqÿ jQy'
yeufokd yg fmrgqj rd;ajQ f;ryq —;uka ms<j S qÿ .=K nqÿkg lshïy˜hs m,Õ úoyd yqkiafkka keÕS
nqÿkg wNsuqL jQy' tfihska u wfkla f;ryq ÿ wfkla f;ryq oehs mka isfhda u j; nei fndcqkay,a
jokjqka fihska1 ms<sfj<ska jeäfhda'
m<uq wd f;ryq nqÿka je| ksiÿka isjqr w;=g2 ,d tl;a mia je ys| ;uka ms<j
s qÿ .=K
lshá j —lsis flfkla ke;s fydhs@˜hs fmr<S wd uÕ n,kakdyq wfkla f;reka ÿgy' fufia
yeufofk3 u wjqÿ tl;amia je ye§ Tjqka Tjqka flf¾ ,Êcd we;sj fkd lSyq' rd;akg Wmokd is;a
fo wdldrfhlska WmoaÈ zud ms<sjÿq 4 .=K jyd foõ ñksiayq m%;sfõO flfr;ajZhs hkq tflle' ms<j s qÿ
.=K ksêhla ,ÿ mqreIhlayfia wkakg fkd lshá jkq tflle fufia wÍ.Kka uq¿ ÿka ú.i"
nqoafOd;amdofhys m%;suKaä;f, lshd ru‚ mßÈ olajkq i|yd meÿïfofiys keÕ= ߧuqjd uy;a
legm;au~,la n÷" fkdfyd;a ksïj<,af,ys f.K fmr<dk ,o rÈilla n÷ mqkai|u~, keÕS
kqn;,g ms<m s k'
t fjfkys jevyqka nqÿyq ÿ uyd iïu; rcqf.a jxYfhys Wmkakdy' tmkaih s la iÕyq ÿ
uydiïu;hdf.a jxYfhys Wmkakdy' nqÿyq ÿ tu jxYfhys rcl=ußhl nve fyd;a;' Tyqÿ rcl=ußhka
nve fyd;a;dyq' nqÿyq ÿ rcmeúðhy' Tyq o rcmeúðfhda nqÿyq ÿ fiai;a mshd w;g m;a ilaú;s rch
mshd meúð jQyq' Tjqÿ fiai;a mshd w;e ;=nQ rc5 mshd meúð jQjdyq' fufia nqÿyq ÿ msßiqÿ msfhiays msßiqÿ
rd;%sNd.fhys ;=uQy msßiqÿ jQjdyq msßiqÿ iÕ=ka msßjrd ;re msßjr6 ,ÿ irdi|la fihska" fjdrcñka
jev yqkayq'
tflfKys t jkfhys foúfhda p,s; j —Nj;aks" Nj;aks" msßiqÿ nqÿka iÕ=ka olakg
hïys˜hs uydkdo flfrñka f.dia nqÿkqÿ t ú.i rd;a jQ iÕ=kqÿ je| tl;amiaje isáfhda' fu
kshdfhka Tjqfkdjqkaf.a uydkdo wid w~ika msfhks7 .jq fo.jq fhdcqka fofhdcqka úiska ;=kaoyia
fhdcqka ysuúfhys ÿ f;ieg oyila kqj/ÿ kjdkQ ,laIhla fødK nqLfhys ÿ ihdkq oyila fl<
mgfk ys ÿ f;fmKila rejka wdlrfhys ÿ ish¨ oUÈj f;f,ys ÿ mQ¾úfoyfhysÿ wmrf.dhdk8
fhys ÿ W;=reÈje ÿ fooyila fldÈõys ÿ ish¨ ilaj< fojk ilaj< ;=kajk ilaj<oehs" fufia
oioyila ilaj< wrE;, wi[a[ ;,jeishka ñi" foúnUqyq wjqÿ /ia jQyq fufia /ia jQ l,ays
foúhka úiska ish¨ ilaj<.n nUf,da olajd ksrka;rfhka mßmQ¾K ù'

1' y,afihska' 2' wf;dg' 3' fok' 4' ms<sjqka' 5' rch' 6' msßjrK' 7' msfhys' 8' f.dOd' 9' foú' 10'
r;a;m,iamg'

Non Commercial Distribution. 67


ls<sf.lla muK myKla yeufhka md;e nUf,dj isg jqyqg" tla ? tla ojyf,lska
wgid<sia oyila fhdcqka ;ka f.jñka idruiska fmdf<djg niais' fufia uy;a wjldYfhys foúfhda
fmdf<da f;f,ys mgka f.K nUf,da olajd w;=re ke;s j ilaj<.,a olajd msS isáfhda hï fia ilaú;s
rcyq yqka ;ka yl fkdfjhs¦ wd wd ufyYdLH rcyq9 ys¢kg wjldY ,efn;s¦ fiiq ;eka yl fjhs¦
tfihska u nqÿka jeve yqka ;ka yl fkd fjhs' wd wd ufyYdLH foúfhda o nUyq o isgk q g wjldY
,oy' nqÿka je<e;e mgka f.k fli.la muK ;kays foúfhda oifofkla úisfofkla ;siafofkla
ishqï w;anõ ujd f.K isáhy' yeufhka msg;e ieg ieg fokd ne.ska isáfhda' tl,ays
iqoaOdjdifhys nUyq i;r fofkla" iuj;a iujeoe mqßiqka fõf,ys keÕS nUf,dj n,kakdyq" mian;
fndcqkay,af.lla fihska isia j ;=nQ nUúuka oele" —nUyq fldhg .shy fyd@˜hs wjckdyq Tjqka
uydiud.uhg .sh nõ oek —fï iud.uh b;d uy;' wems miq jqïy' miq jqjka isgqkd wjldYfhka
,efnkafka fkd fjhs' t neúka wems nqÿka iÕ=kaf.a .=K jKd tflls .d:d ne| f.K hïy' ta
iud.uhg wm.sh neõ okajïy˜hs tflla meÿï ilaj< uqjúáfhys ng' tflla ol=Kq ilaj<
jqjúáfhys ng' tflla me< ilaj< uqjúáfhys ng tflla W;=rd ila j< uqjúáfhys ng'
meÿï ilaj<e uqjúáfhys ng nU kS,lsiqKq iuj;a iujeo ks,aria úyso oioyila
ilaj< foúnUqka b÷ks,a ñ‚ ljma fmdrjkaklayq fihska ;ud wd mßÈ olajd" nqoaOùÓh
lsisflkl=ka isákg fkdfmdfydi;a neúka md< uÕla n÷ ùÓka wjqÿ nqÿka je| tl;amiaj isg —
uydiufhd mjkiañ˜ hkd§ .d:dfhka nqÿka iÕ=ka .=K jKd meÿï ilaj< uqjúáfhys ue f.dia
isáfha'
ol=Kq ilaj< uqjúáfhys ng nU mS;lsiqKq iuj;a iujeo rkajkaria úyso oioyila
ilaj< foúnUqka rkamg fmdfrdjkaklayq fihska" ;ud wdnõ olajd nqoO
a ùÓka wjqÿ" je| tl;amia j
isg" —;;% NslaLfjd iudoyxiq˜ hkdÈ .d:dfjka nqÿka iÕ=ka .=K jKd ol=Kq ilaj< uqjúáfhys u
f.dia isáfhahs'
me< ilaj< uqjúáfhys ng nU f,dys;lsiqKq iuj;a iujeo r;aria úyso" oioyila
ilaj< foõnUqka W;=ï r;am,ia10 fmdfrdjkaklayq fihska" ;ud wdnõ olajd nqoaOúÓka wjqÿ" nqÿka
je|" tl;amia je isg —fP;ajd Å,x˜ hkdÈ .d:dfhka nqÿka iÕ=ka f.a .=K jKd me< ilaj<
uqjúáfhys u f.dia isáfhahs'
meÿï ilaj<e uqjúáfhys ng nU kS,lsiqKq iuj;a iujeo ks,aria úyso oioyila
ilaj< foúnUqka b÷ks,a ñ‚ ljc fmdrjkaklayq fihska ;ud wd mßÈ olajd" nqoaOùÓh
lsisflkl=ka isákg fkdfmdfydi;a neúka md< uÕla n÷ ùÓka wjqÿ nqÿka je| tl;amiaj isg —
uydiufhdmjkiañ˜ hkdÈ .d:dfhka nqÿka iÕ=ka .=K jKd meÿï ilaj< uqjúáfhys ue f.dia
isáfha'
ol=Kq ilaj< uqjúáfhys ng nU mS;lsiqKq iuj;a iujeo rkajkaria úyso oioyila
ilaj< foúnUqka rkamg fmdfrdjkaklayq fihska" ;ud w nõ olajd nqoaOúÓka wjqÿ" je| tl;a mia j
isg" —;;% NslaLfjd iudoyxiq˜ hkdÈ .d:dfjka nqÿka iÕ=ka .=K jKd ol=Kq ilaj< uqjúáfhys u
f.dia isáfhahs'
me< ilaj< uqjúáfhys ng nU f,dys;lsiqKq iuj,a iujeo r;aria úyso" oioyila
ilaj< foúnUqka W;=ï r;am,ia1 fmdfrdjkaklayq fihska" ;ud wdnõ olajd nqoaOúÓka wjqÿ" nqÿka
je|" tl;amia je isg —cP;ajd Å,x˜ hkdÈ .d:dfhka nqÿka iÕ=kaf.a .=K jKd me< ilaj<
uqjúáfhys u f.dia isáfhahs'
W;=re ilaj< uqjúáfhys ng nU ´od;lsiqKq iuj;a iujeo iqÿria úyso" oioyila
ilaj< foúnUqka iukau,a mg fmdfrdjkaklayq fihska ;ud wd nõ olajd nqoaOùÓka wjqÿ nqÿka je|
tl;amiaje isg —fh flù nqoaOx irKx .;d fi˜ hkdÈ .d:dfhka nqÿka iÕ=kaf.a .=K jKd" W;=re
ilaj< uqjúáfhys u f.dia isáfhahs'
nqÿka n,kakdyq" fmdf<da f;f,ys mgka f.K ilaj< uqjúá mh¾ahka; fldg wlksgd
nUf,dj olajd isá foj;dikaksmd; oele —fï foj;d iud.uh b;d uy;e' uyKyq zfufia uy;a
foj;d iud.ufhlZ hkq fkd oks;s' Tjqkg lsj uekejehs˜hs" —uyfKks" oioyila ilaj< foúnUqyq
nqÿka iÕ=ka olakg wdjdy' w;S;fhys jQ ;dla nqÿkg fu u muK foj;dikakm s d; ù h¦ wkd.;fhys
jk ;dla nqÿkg fu u muK foj;dikakm s d; fjhs" hï fia ug foj;d ikaksmd; ù oe@˜hs jod<y'
oeka wfkla nqÿflkl=ka ke;af;ka ;=kajkj/ fkd jodf<da'

1' r;am,iamg' 2' jejia;d' 3' m¾j;^k&hkaf.a' 4' lïjeo isß;sk' 5' nqÿka'

Non Commercial Distribution. 68


tl,ays nqÿyq —uyfKks" f;dmg foúhkaf.a kïf.d;a lshñ˜hs jod<y' ti| foúfhda —
fufia uy;a iud.ufhys nqÿyq ufyYdLH jQ foúhkaf.a kïf.d;a lsh;a ñi" w,afmYdLH jQ
foúhkaf.a kïf.d;a l=ï lsh;a oe@˜hs is;+yq nqÿyq Tjqkaf.a woyia oek —oioyila ilaj<ska wdjd jQ
w,afmYdLH ufyYdLH yeu foúhkaf.a kïf.d;a lshñ˜hs is;+yq' is;d nqÿyq kuka yeu ;kays fkd
mels, mj;akd wkdjrK kqjK we;sjk neúka" foúhka yeufokd NjH wNjH úiska fofldgila
fldg wNjHhka yer NjHhka f.Ke" Tjqkaf.a p¾hdkql+, Oïfoiqka jHjia:d2 fldg —fudyq
wd;audOHdYh úiska foiQl, oka;s fyda@ mrdOHdYh úiska foiQl, oka;S fyda@˜hs n,kqfjda"
mrdOHdYh úiska foiQl, okakdnõ oele —fuys foúhkaf.a woyia oeke p¾hdkql+, fldg mek
mq¿jqiakg ksisfhla we;s fyda@˜hs n,kqfjda mkaih
s la iÕ=ka flfrys tlaflkl=kqÿ thg fkdksis nõ
oek" wiQuyiõjka fo w.iõjka n,d Wkqÿ fkd ksis fia oele —bÈka mfianqÿ flfkla we;akï" Tyq
ksiaiy fyda@˜hs n,kakdyq" Wkqÿ thg fkdksfia oele" Yl%iqhdudÈ foúhka flfrys hfula ksis ù
kï" Wyq ,jd mek úicjñ˜ n,kqfjda" Tjqkqÿ flfrys lsij s layq fkd yels fia oele —ud fia u nqÿ
flfkla jQ l, ksiaiy" lsis;efklays nqÿflfkla we;s fyd@˜hs wkka;d mrdudK f,dalOd;=j
wkka; kqjK m;=rejd n,kakdyq" hï ;efkl wfkla nqÿ flfkl=ka kqÿgqyq' fkd oel" bÈka —uï u
ms<súi uï u úickafkï ùï kï" tfia o l, fï foúfhda wê.u lrkakdg fkdksiaiy' wfkla nqÿ
flfkl=ka mq¿jqiakd l, ud úickl, m%;sfjO lrkakg ksis fj;s" tneúka ks¾ñ; nqÿ flfkl=ka
uejqj uekeje˜hs wNs{dmdolOHdk iujeo thska keÕS mdisjqre .ekauqÿ wdf,dlk úf,dlk ÿ
m¾jhkaf.a3 ixfldpk m%idrK ÿ ud ue jeks fõj˜hs lïjecßis;ska4 msßhï fldg" meÿï hq.÷re
uq÷fkka kefÕk i|u~,la ì| kslafuk jka fldg rEmdjpr is;ska bgqyq'
foúfhda t oele —wfkla if|la kefÕ˜hs lSyq' i| mshd t; t;a —i| fkd fjhs¦
ysfrla kefÕ˜hs lSyq je,sÿ wdikak j t;a t;a —ysfrla fkd fjhs' tla ÈjH úudkfhlehs˜hs lSyq' je,s
ÿ wdikak j t;a t;a —ÈjHúudkfhla fkd fjhs" tla ÈjHmq;%fhle˜hs lSyq' je,s ÿ wdikakj t;a t;a
—ÈjHmq;%fhla fkd fjhs" tla uynfUle˜hs lSyq' je,sÿ wdikakj t;a t;a —uynfUla fkd fjhs'
wfkla nqÿ flfkle˜hs lSyq' tys mqyqÿka5 foúfhda ztla nqÿ flfkl=kaf.a fu n÷ fojkd ikaksmd;
jkl," fo nqÿflfkl=f.a u foj;d ikaksmd; lsfia uy;a fjhs fyda@˜hs is;+y' wd¾h foúfhda jq
l,e —tl ld,fhys fo nqÿ flfkla kï fkdfj;s' taldka;fhka nqÿka ;uka yd iuwfkla nqÿ
flfkl=ka uejqfiahe˜hs is;+yq'
tl,ays foúmsßia olakd fia u ks¾ñ; nqÿyq wjqÿ nqÿka fkd je| ue fmrg iu iu
fldg uejq wiafkys jev yqkayq' nqÿkqÿf.a fo;siauymqßia ,l=Ke ks¾ñ; nqÿkqÿf.a fo;siajymqßia
,l=‚ ' nqÿka isßßka ijkla ria kslafuhs' ks¾ñ; nqÿkqÿ isßßka ijKla ria kslafuhs nqÿkaf.a
YÍrfhka ria kslau ks¾ñ; nqÿkaf.a YÍrfhys myÍ ks¾ñ; nqÿkaf.a YÍrfhka ria kslu a nqÿkaf.a
YÍrfhys myÍ fonqÿkaf.a YÍrfhka kslauqkq riayq wlksgd nUf,da olajd keÕS njw. ue~ i<d §
neie ilaj< .,au÷ q fkys meyer fmdf<da f;f,ys .eiS oiÈid myhñka jä;a1 ish¨ ilaj< .n
rejkauj
q d jlaf.dakeis T;a odf.lla fihska È,sfha'
oioyia ilaj< foúfhda tla ilaj<e /ia jqjdyq fonqÿkaf.a rYañ.¾N w;=frys je|
isáfhda' ks¾ñ; nqÿyq jev ys÷kdyq u —mqÉPdñ uqksx uydkqNdjx˜ hk .d:dfhka nqÿka fndam,.ays
iõflf<ia myd2 msßiqÿ jQ fihg iaf;d;% flfrñka jevyqkayq'
i| nqÿyq foúhkg fidïkia ckjkq i|yd —uyfKks" foúhkaf.a kïf.d;a lshñ'
Èjweiska foúmsßia n,j˜hs jod<y' iÕyq Èúweiska n,kakdyq foúmsßia ÿgy' tl, nqÿyq —uyfKks"
fï lsUq,aj;a uyjkfhys oioyila ila j< foúfhda wjqÿ nqÿka iÕ= fidïkia je È,S isáhy˜hs jodrd"
tukshdf.ka oioyila ilaj< N=ufoúhka relafoúhka Èfhys f;f<ys .,e wyie foúhkaf.a
kïf.d;a jodf<da blaì;s —uyfKks" oioyila ilaj< ÈhrÜ kï oioyila jrï rcyq we;s' Tyq
yeufofk fl<iqjyia flf<iqjyia .|eõ3 foúhka msßjrd wjqÿ meÿï fofiys fu jkfhys mgka
f.K ilaj<.n msÍ isáhdy' oioyila ilaj< úrE<ay kï úrEmlaL kï" l=fjr kï" oioyila
oioyi jrï uyrcq we;s' Tyq yeufofk flf< iqjyia flf<iqjyia l=ïNdKavhka yd kd.hka yd
hlaIhka yd msßjrd wjqÿ ol=Kq fofiys me<fofiys W;=refofiys fujkfhys mgka f.K ilaj<.n
msÍ isáhdy' Tyq yeu fofk .,au÷q fkys È,sfhk .skl
s | fihska È,sfh;s'
—p;a;dfrd f; uydrdcd
iuka; p;=frd Èid"
ooao,a,udkd wÜGxiq
jfk ld ms,j;a:fj˜hs

1' uä;a' 2' myhd' 3' .|í' 4' ÊCOdk' 5' isú;ÊCOdk' 6' lka^u&re' 7' iuNdrfhys'

Non Commercial Distribution. 69


—uyfKks" oioyila ilaj< kd.hka yd iqm¾Kfhda wiqrhka yd foúfhda kEhka yd
ñ;%hka fihska" isk÷s is;ska ñhqre nia neK w; w,a,d f.K ism f.K oißfhys w;a kÕd ;nd
i;=áfidïkia je nqÿka irK .shye' oioyila ilaj< oioyila ilafoõrcyq o" oioyila iqhdñ
fojrdcfhda o" oioyila ika;=Is; fojrdcfhda o" oioyila mqk¾ s ñ; fojrdcfhda o" oioyila
mrks¾ñ; fojrdcfhda o" fjk fjk wkka;d mßudK foúhka msßjrd wjqÿ fujkfhys mgka f.K
ilaj< .en msÍ isáhy' tla weÕs,a,la kÕd oyila ilaj<" oiweÕs,a,la kÕd oioyila ilaj<" myka
lrkakg ksis ik;a l=udrdÈ oyia nUyqoa ydß;dÈ iqjyia iqjyka nUyqoa wkka;d mßudK nUqka
msßjrd wjqÿ fujk fhys mgka f.K ilaj<.en msÍ isghdy' oioyila ilaj< ÿ;shÊCOka4;, jeis"
iqoaOdjdi jeis uynUyq wkka;d mßudK nUqka msßjrd wjqÿ fujkfhys mgka f.K ilaj<.en msÍ
isáhdye'
—uyfKks" urfoõms;a w;suy;a foj;d ikaksmd; oele Tjqkg wNsiuhdka;rdh lgá
je" w;af,ka fmdf<da f;f<ys meyer udr.¾ckd fldg" urfikÕ yd iuÕ wjqÿ wfkl m%ldY
úNSIsld olajhs' foúfhda udf.a wdkqNdjfhka Wyqf.a rEm fkdola;s y~ fkdo wi;s˜hs jodf<da' nqÿyq
hï ;efkle wNsiuh fkdfõ kï" udrúNSIsld fkd j<l;s' hï ;efkle wNsiuh fj kï" hï fia
m¾Ioa Tyqf.a rEm fkdols;a o" Yío fkd wioa o" tfia bg;a fï iud.fhys jQ l, uydNsiuh fjhs'
thska —foúfhda uryqf.a rEm fkd ol;ajhs¦ y~ fkd wi;aj˜hs" bgqyq' iÕyq M,iuj;a iujkayq'
tl,ays urfoúms;a hï flfklagoa Nh ke;s fia oele" iÕ=ka wrNhd nqÿkg fu .h lS(-
—iífn úð;ix.dud
Nhd;S;d hiiaisfkd"
fudoka;s iyN+f;ys
idjld f; cfkiq;˜hs'
nqÿka fï uydiud.ïiq; foiQl, fl<,laIhla foúfhda nUyq rd;ajy Q q wixLHhla
foúfhda nUyq fidajdka fioe.eñ wk.eñ jQyq' fuiq; foúhkg m%sh he' t neúka uÕ=f,ys lsh hq;=
foúfhda —fu iq; wiïyhs˜hs lka l=re3 fldgf.K weúÈ;a' fu iq; foúhkg m%h s mßÈ lsfia he@
h;a(-
fl<mjq fjfyr kdf,Ke fod/ kdrele tla tla foõ ÿjla fjfihs' tla <ore meúð
flfkla we;=¿f,Ke ys| fu iq; msßjy;s' foõÿ wid iuyrfhys1 uy;a fldg idOqldr ÿk'
meúÊfcda —f;da2 ljrys3@˜ lSyq' —jykafia" uï fojÿjlauq4˜hs lSj' —l=ug idOqldr ÿkay@q ˜hs lSy' —
jykafia" nqÿka uyjkfhys jev ys| fu iq; foik ojia weiSñ' oeka wo weiSñ' nqÿka jod, kshdfhka
tla wl=rl=oa fkdmsßfy<d .;a oe he˜hs lsj' —f;da fu iq; nqÿka foikakd weiQyqoehs@˜ lSy' —weiSñ¦
jykafia"˜hs lSj —tl,ays foj;dika ksmd;h b;d uy;' f;da fld;eke isg weiQyq@˜hs lSy' —jykafia"
uï uyjkfhys foõÿjlauq4' uï uyjkfhys foõÿjlauq4' ufyYdLH foúhka t;a t;a" oUÈje isgqkd
wjldY fkd,Èñ' fu ,laojg wjqÿ oUq,af;dg isg wikakg ukañ' tysoa ufyYdLH foúhka t;a t;a"
wkql%ufhka miqmiafika niañka wjqoa" reyqKq okõfjys uy.ï msámi f.d¿uqyqo ., muK ohg
nei" tys isg weiSñ˜hs lsj' —;S isá ;eka ÿ/ nqÿka ÿgqyq oe@˜hs lSy' —l=ula lsjh@ jykafia nqÿyq
a ;a uyjkfha jev ys| Oï foikakdyq ksrka;rfhka ud u n,;s yÕfkhsï5 ú<S we;sje r<
lsUq,j
uqjy úñ˜hs lsj' —tojia fl<iqjyia foúfhda rd;a jQyq' f;d o rd;a jQ oe@˜hs lSy' —ke;s¦ jykafia˜hs
lsj' —wk.eñ jQyq oe@˜hs lSy' —ke;s jykafia˜hs lSj' —fioe.eñ jQyq o@˜hs lsy' —ke;s¦ jykafia˜hs lsj'
—;=kauÕ ;=kam, m;a foúfhda .Kk m:d;sl%dka;fhy' ;S6 fidajdka jQyh q s is;=fhñ˜hs lSy'
foõÿ tojia ;ud fidajdka kqjQ fihg ,Êcd we;s j —jykafia" kqm¿q jq;7 ukd oehla
mq¿jqiakd oehe˜hs lsj' tl, meúÊfcda —;S oelaleáhïy˜hs lSy' jykafia" ish,a isßre fkdoelaúh
yelal' weÕs,sm¾jhla8 jykafiag olajñ˜hs flisúÈka weÕs,a, we;=¿f,Kg l<d' i| oyia ysß oyia
keÕs l,la jeks úh' foõÿ —fkd mud jkafkah¦ jykafia˜hs <ore meúÊcka je| .shd' fufia fu iq;
foúhkg m%sh he' uk jvhs' fojfhda —wmf.a iq; he˜ fh;a'
fu fihska nqÿyq ;uka mqreIouHidrÓ jk neúka mkaih s la YdlH NslaIqkqÿ zwdÈZ
Yíofhka .;a wfka ishoyia W;alKaÀ; NslaIqkÿq oud wuduy ksjka meñ‚ jQy'
NslaIq ouk kï f;f<iajk mßÉfþoh ksñ'

1' iuNdrfhys' 2' f;da fyda' 3' ljr fyd' 4' ÿjlañ' - fndfyda' ÿu - we;eï' 5' yÕfkhska' 6' uq' f;da' 7'
kqmq¿jqi - fndfyda' 8' m¾j;hla' 9' fndcqfkka' 10' uq' Tnñka'

Non Commercial Distribution. 70


14' jk mßÉfþoh
kd. oukh
kkafodmkkao kï kd.rdchd oeuQ mßÈ lsfia h@ h;a(- nqÿka foõrïys jev jikq
l,ays" wfkajvquy isgdfkda nqÿka flf¾ nK wid —jykafia" fig mkaishla iÕ=ka f.K udf.a f.g
jvq;a uekeje˜hs ksuka;K
% fldg .shy' nqÿyq wêjdikd fldg t ojie isá fõ,dj ÿ /isÿ .sh l,ays"
w¨hïys oioyila ilaj< neÆy' tl,ays kkafodmkkao kï kd.rdc nqÿkaf.a kqjKeiays me‚ k'
nqÿyq —fï kd.rdc wmf.a kqjKeiays mefKhs' uqyqg Wmks#Y%h we;s fyd@˜hs wdj¾ckd lrkakdyq —fï
ñiÈÜy .;af;a h' ;=karejkays fkdmykafka he˜hs oele —uqyq ñiÈÜyfhka f;dr lrkakg ksiafila
ljr fyd@˜hs wjckdyq uyuq.,ka uyf;reka ÿÜy' tlaì;s myka jQ l,ays isßrelsi fldg wk|
uyf;reka le|jQyq' —wk|" mkaih s la uyKkg lshd znqÿyq fojpdßldjg fh;SZ lshd˜hs'
t ojia kkafodmkkaohdf.a wjka ìï ie¥ye' fya Èjrejka uqjdm,Õ u;af;a ojfiai;a
hg ;=ka jeoEreï k¿msßia yd kdmsßia msßjrd Èjncfkka9 t<jq wka;mdk úê n,ñka yqkafkahs'
tl,ays nqÿyq" hï fia kd.rdc olS o" tfia u mefKkqfjda Wyqf.a úuka uq÷fkka u mkaishla iÕ=ka
yd iuÕ ;õ;sid foõf,da n,d jv;s' tl,ays kkafodmkkao kï kd.rdcyg fun÷ múÜÈÜyfhla
Wmks( —fï uq~q uyKisfhda wmf.a úuka uq÷fkys f.K ;õ;sidjeis foúhkaf.a Njkg jÈ;au h'
kslafuka u h' oeka fu ;ek mgka f.K Tjqka wm uq÷fkys f.K mshmia ´ñka10 fkd hd ÿk
uekej˜hs yqkiafkka keÕS fur.,a md;g f.dia" tfjia yer ishfjia f.K fur.,a i;aorK
mfglska jid" fur uq÷fkys uy;a mekhla fldg ;õ;sid foõkqjr lsìisks l< meKfhka fidhd
woyiqka njg meñ‚ ù'
tl,ays rgm,a uyf;ryq —jykafia" uï fmr fumsfhiays isáfhñ fur.,a oelañ'
i;al=<mjq olañ' ;õ;sid foõ kqjr olañ' úch;a uymyd olañ' myduq÷fkys ,,k oo oyia olañ'
jykafia" ljr fya;=úk fyda oeka fur.,a fkd o olañ@ úch;a uymyd fkd o olañ@ myduq÷fkys oo
fkd o olañ@˜hs nqÿkg lSy' ti| nqÿyq —rgm," fï kkafodmkkao kï kd.rdc f;dmg oeyeú h'
fur.,a i;aor‚ ka msßfLõ fldg uq÷fkys meKfhka ms<sfidhd w÷re fldg isáfha h˜hs jod<y'
rgm,a uyf;ryq —uï Tyq ouñ¦ jykafia˜hs lSye' nqÿyq fkd wkqo;ay' tfihska u Noaoh uyf;ryq
rd,a uyf;ryq oehs wkql%ufhka yeu iÕyq wjqoa nqÿkg ie< l<y' nqÿyq fkd wkqo;ay' wjikays
uyuq.,ka uyf;ryq wjqoa —jykafia" uï kdrcyq ouñ˜ lSy' —oud¦ uq.,ke˜hs nqÿyq wkqo;ay'
uyf;ryq uyK fjia yer uy;a kdrc fjila ujdf.K kkafodmkkaokï
kd.rdchdf.a i;a orKmg msg ;=ÿia orK mgla tje' fudyqf.a meKh uq÷fkys ;ukaf.a meKh ;nd
fur.,a yd iuÕ fm<d¨y' kdrc ÿuhs udf;ryqoa —;df.a YÍrfhys u u;= ÿï we;af;a fkdfjhs'
uhsÿf.a YÍrfhys ÿ ÿï we;˜hs ÿu;s' kdrcyqf.a ÿñka uyf;rkg ndOd ke;s uyf;reka ÿñka
kdrcyg ndOd ú h'
tlaì;s kdrc È,sisk' uyf;ryqoa o,sfhkakdyq —;df.a YÍrfhys u;= o, we;af;a fkd
fjhs' uhsÿf.a YÍrfhysoa o, we;S˜ È,shqky' kd.rdchdf.a o,fhka uyf;rkg ndOd ke;s'
uyf;rekaf.a o, kd.rdchdyg ndOd flfrhs' kd.rdc —fï uyK ud fur.,a yd iuÕ fm<d,d
ÿuhs' È,sfh˜hs is;d —Nj;" f;da ljr@˜hs ms<ú
s ;' —kkaoh" uï uq.,kañ˜hs lSy' —jykafia" f;dmf.a
uyKfjiska isgqj˜hs lSh' uyf;ryq kdrc fjia yer" uyK fjiska Tyq ol=Kq l‚ ka jeo jïl‚ ka
kslafj;s' jï l‚ ka jeo ol=Kq l‚ ka kslf a u;s' tfihsku
a ol=Kq kdidì,fhka jeo jïkdid
ì,fhk1 jeo ol=Kq kdid ì,fhka1 kslafu;s'
tlaì;s kdrc uqj2 újr flf<a' uyf;ryq ñfhka3 jeo we;=¿ l=i ysi mgka f.K
j,am;a olajd" j,a mgka f.K ysi olajd4 ilauka flfr;s' nqÿyq —uq.,k" uq.,k" isys t<jd' uy;a
4

Rç we;af;a h" kdrc˜hs jod<y' uyf;ryq —jykafia" udúiska i;rRç mdofhda Njk ,oaody'
kkafodmkkao isàjhs' uu kkafodmkkaohd jeks kdrcqka ishl=oa oyia l=oa oioyil=oa ouñ˜hs lSy'
kdrc is;S( —uyKq l=ig jokdl, fkd Èáñ' kslafuk l, oeka o< w;=frys fydjd ñßld lñ˜hs
is;d" —kslau hj" jykafia" ud we;=¿l=i Tng fudng ilauka fldg ud fkdfm<j˜hs lS h' uyf;ryq
kslua msg; isáhdy' kd.rdc uyf;reka oele —fï fya he˜hs5 kdidjdlhla úysg' uyf;ryq

1' mqgfhka' isÿfrka' 2' uqjh' 3' uqjfhka' 4' olajdoa' 5' fufyih fkdhs' uq' fjfyih fydhs' 6' wkqfkd
olayq' 7' uq' .=re¿jdo' 8' ¨yqn|yq' 9' jeo' 10' jeo' jeoe' 11' fyd;s' * cd,dysy;mÿux - cd;lÜGl:d 1 -
423' 12' lshqfj;a'

Non Commercial Distribution. 71


ishq;ÊCOka iujkay' f,dï l=jl=ÿ Tyqf.a úIjd; fid,ajkakg fkd fmdfydi;a ú h' —fiiq iÕyq
wdoh mgka f.K yeu fm<yr lrkakg fmdfydi;a jqj| fuf;kg meñK fufia jyd iujokg
fkd ksiaiy˜hs' Tjqkg nqÿyq kd.rdchd oukakg fkd wkqo;ayq6
kd.rc —uï fï uyKyq kdidjd;fhka f,dïl=jl=ÿ fid,ajkakg fkdfmdfydi;a
ùñ' uyK uy;a Roaê we;af;ah˜hs is;S' uyf;ryq uyK fjia yer .=re¿fjila ujd f.K .=re¿jd7
olajd kdrcyq ¨yqnkayq'8 kdrc tfjia mshd ufKjq fjila ujdf.k —jykafia" f;dm irKfhñ˜
lshkqfha uyf;rka md jekaoe'9 uyf;ryq —kkaoh" nqÿyq jeähdy" tnqÿka lrd hïy˜hs kdrcyq oud
ks¾úI fldg f.K nqÿka lrd .shy' kdrc nqÿka je| —jykafia f;dm irK fhñ˜hs lS h' nqÿyq —
iqjm;a jd" kdrc˜hs jodrd Oï foikakdyq —kkaoh" i;=rka flfrys fl%dO fkd lghq;af;a h' fl%dO
we;s mqÕ=,a je¥10 ujg ÿ od mshdg ÿ u,a nEhkg ÿ kEhkg ÿ ñ;=rkg ÿ wm%sh fjhs' vykakg wd
imlayq fihska wvúfhys keÕs fidrlayq fihska" lkakg wd hllayq fihska" ;%di Wmhkq fjhs' ye|
me,|oa isáh újK fjhs' mqkai|la n÷ uqyqfKla ù kï o, my< mshqula* fihska" u, .;a rkaleg
m;la fihska" úrEm fjhs' fl%dOfhka ;=uQ ;uka wek ñfh;s' úI ld ñfh;s' Èj weo ñfh;s'
m%md;fhys yS ñfh;s' fuf,dj wkqka úiska .ryqkq ,efn;s' mrf,dj ksrh wdÈh Wmeoe l=rere oreKq
ÿla ú÷;s' bÈka ñksim a shla ,oaodyq kï" Wmka ;eka mgka f.K frd.S fj;s' plaLqfrd. fid;frd.dÈ
frd.hka flfrys tla;rd frd.fhlska kexf.da kï" wksla frd.fhle fy;s11 frd.fhka fkd ñ£
ish¨ ÿla m;a fj;s' t neúka yeu i;=ka flfrys fu;ais;a we;s úh hq;af;a h' ys;is;a fuf<la is;a
we;s úh hq;af;a h˜hs wjjdo fldg irK is,e msysÜjd" iÕ=ka msßjrd wfkajvq uyisgdkkaf.a f.g
jeäfhda' wfkajvq uyisgdfkda —lsu" jykafia" oj je jeäoe fkd˜hs lSyq' —uq.,kayq yd
kkafodmkkaohd yd fofokdf.a ix.%dufhla ù h˜hs jod<y' —jykafia" ldyg chhe@ lyg
mrdch@˜hs mq¿jq;ay' —uq.,kayg ch h' kkaohdyg mrdch˜hhs jod<y' tl,ays wfkajvq uyisgdfkda —
jykafia" wo mgka f.K i;shla ojia udf.a n;a wêjdikd lrKq uekejehs˜hs whec —uyf;rkg
chuÕ=,a flfrñ˜hs i;shla ojia nqÿmdfudla mkaih s la iÕkg uy;a i;aldr fldf<da'
kd,d.sß oukh
zkd.Z Yíofhka we;=kqÿ lshk neúka fufihska u kd,d.sß kï we;arcyq oeuQ mßÈ
lshfõ12 lsfia h@ h;a(-
nqÿka rc.yd ksid .sclq =¿ múfhys jev jik l,ays" foõo;a f;reka úiska nqÿka urKq
i|yd fufyhq ÿkqjdjka13' flfrys m<uq fufyhq ÿkqjdjd wjqÿ —uï" uykafia" ^nqÿka& urkakg fkd
ksiafiñ' nqÿyq uy;a bÿy we;a;dy' uy;a wdkqNdj we;a;dyhs˜hs lS l,ays —;d uyK f.dhqïyq
urkakg fkd ksis neúka uï u urñ˜ lshd nqÿka .scql=¿ múfhys ilauka lrK l,ays .scl q =¿ mõjg
keÕS —fï.,a l=<ska uyk f.dhqïyq Èú .,jñ˜hs hka;% fõ.fhka uy;a .,al=<la jqyqgy' fo.,al=¿
flfkla tlaje t.,al¿ = ms<.
s ;ay' thska mmáldfhla keÕS nqÿka mfhys f,a fi,aùh' n,j;a fõokd
ù h' Ôjlfhda nqÿka mh ie;ska m<d fodia f,a yer fnfy;a tje kSfrd. l<y' nqÿyq fmr fihska ue
iÕ msßia msßjrd uy;a nqoaO ,S,dfhka weúÈ;s'
tl,ays foõo;a f;ryq ta oele is;=yq( —uyK f.dhqïyqf.a rEmfhka14 w.m;a isßre
oelelsis ñksfila Wml%u lrkakg fkdksii a e' rcqf.a kd,d.sß kï we;a pKavhe' mreI he
nqÿrejkays Ouqrejkays iÕ=rejkays .=K fkdokak's fya Tyq ur˜hs15 f.dia rcyg lS h' rc —uekeje˜hs
.súie w;ecrd f.kajd f.K —in|" fig kd,d.sßys u;afldg fmrjre uyK f.dhqïyq ms<smka ùÓh
úys|Zhs lS he' foõo;a f;ryq ÿ —fiiq ojia fu we;a flfkla ry fnda oe@˜hs Tyq ms<ú s ie —wgl<la
ry fnd˜hs lSfhka —fig fidf<dia l<la ryfmdjd uyK f.dhqïyq ms<smka ùÓhg úyso˜hs lSy' fya —
b;d uekeje˜hs .súiaie rc —fig kd,d.sßys u;afldg kqjr úysÿj;s' kqjr jeiafida /hsïfuysue yeu
lsi fldg w;=refjhg fkdnis;aj˜hs kqjr fnr mshú lrùh' foõo;a f;ryq ÿ rcf.ka nei
we;ay,g f.dia we;af.dõjka le|jd f.K —wems f;dm jjkakgoa kikakgoa1 ksiaiïy' f;dmg bÈka
hifhka lï we;akï" fig fmrjre kd,d.sßys ;sys‚ rd fidf<dia l<la fmdjd" uyK f.dhqïyq
tkfõf,ys f;d;%f;durfhka úoe úoe oyjd" we;ay,a ì÷jd" uyK f.dhqïyq ms<smka ùÓhg fufyhd"
Tyq urdmshj˜hs lSy' Tyq —b;d uekeje˜hs .súiaiy'
tmj;a uq¿kqjr me;sr .sfha ;=Kqrejkays myka Wmdiljryq ta wid nqÿka lrd f.dia —
jykafia" foõo;a f;ryq rcq yd tlaje fig f;dm ms<smka fjhg kd,d.sßys úysoaj;s' fig kqjr fkd
f.dia ñys jev ys÷fkahe' wems fjfyrue jvdys÷jd nqÿmdfudla iÕkg oka foïyhs˜ lSye' nqÿyq —fig
kqjr isÕkakg hïy˜hs fkdjodrd ue —uï fig kd,d.sßys oud fm<yr fldg ;s:hka uev" rc.yd

1' jjkakg' jkikakg' 2' i|u~q¨' 3' úoyñka y< iqka-yeu' 4' f.dia y~' 5' weúo" 6' isßre'

Non Commercial Distribution. 72


kqjr fkdisÕdu" ìlaiÕ=ka msßjrd kqjßka kslu
a e fj¿jkuetñ˜ hk is;ska bjiQyq' Tyq nqÿka bjiQ
nõ oek je| kqjr .sfhda'
nqÿyq fmrhïys Oï foid" ueÈhïys foúhka mq¿jq;a mek úicd" w¨hïys m<uqjk
Nd.fhys isxyYhHd fldg" fojk Nd.fhys m, iuj;ska ojia hjd" ;=kajk Nd.fhys uyl=¿Kq
iuj;a iujeo" úfkackhka n,d" kd,d.sß oukfhys iqjdiQ oyila fokdyg wNsiuh jk fia oele"
myka jQ l, isßre ms<os e.e" wk| uyf;reka le|jd f.K —wk|" wo rc.yd kqjr msßjrd isá
wgf<dia fjfy/ yeu uyKqka ud yd iuÕ rc.yd jokg lshd˜hs jod<y' uyf;ryq tfia l<y' yeu
iÕyq fj¿jk fjfy/ /iajQyq'
nqÿyq uyNslaiÕ=ka msßjrd rc.yd kqjr jkayq' we;a f.dõfjda lS mßoafoka ms<smkay'
uy;a iud.uh úh' ;=Kqrejkays myka ieoeye we;s ñksiaiq —wo uykd.hka fofokdf.a ix.%du fjhs'
ksrEmujq nqoaO,S,dfhka kd,d.sßys ouk fia n,ïy˜hs myd i|¨2 f.ishka wdÈh keÕS isáhye'
ieoeye ke;a;dyq" ñiÈÜy' .;a;dyq —kd,d.sß pKav he' mreI he' lsisflkl=kaf.a .=K fkd okaks'
fya wo uyK f.dhqïyqf.a rkajka isßreÿ ì|e urdmshhs' wo wm i;=rd msá olauy˜hs ^rela& myd wdÈh
keÕS isáfhda' we;=oa nqÿka tkakka oele" ñksik q a W;a;%di lrjñka f. úoyñka" .e,aik q a3 iqka
flfrñka" fid~ Tfidjd f.K lkaje,a yqjd f.K" m¾j;hla fihska nqÿka lrd Èú' Tyq oel iÕyq
nqÿkg —jykafia" fï kd,d.sß pKav he' mreIhe' ñkSure he' fu fjhg ms<m s kafka he' nqÿka
wd§kaf.a .=K fkdokaks' jykafia" kj;afka uekej' kj;fka uekeje˜hs lSy'q —uyfKks" fkd nj"
uï kd,d.sß oukakg fmdfydi;aó˜ jodf<da tl,ays ie/hq;a uyf;ryq —mshkg Wmka lsisfhla kï"
fog mq;ayq muK fjhs' uï ue Tyq ouñ˜ lSy' nqÿyq —ießhq;" nqoan, f;d/' ijqn, f;d/' f;disg˜hs
ms<sneyQyq' fufihska fndfyda fia wiQuyiõfjda whðhy' nqÿyq yeufokdue ms<sneyQyq'
tl,ays wk| uyf;ryq nqÿka flf¾ n,j;a fifkfyka wÈjdikd fkd lg yS —fï
we;a m<uq ud urdjæ˜hs' nqÿka i|yd Èú mshd nqÿka fmrg f.dia isáfhda' ti| nqoayq —wk| my j hd' ud
fmrg fkdisg˜hs jodf<da' —jykafia" fï we;a pKav he' mreI he' ñkSure he' hq.;a .sks jekake'
m<uq ud urd miq f;dmjykafia lrd fhaj˜hs lSyq' nqÿka ;=ka h,la lsh;=oa tfia u isáhdy' my fkd
jqyq' tl,ays nqoayq bÿy n,fhka Tjqka ms<snyd iÕ=ka w;=frys isgqjQy' tflfKys tla ud.ula
kd,d.sßys oele urK NhNS; je m,dfhkakS Wl=<ska .;a orejl= we;= yd nqÿka yd w;=frys oudmshd
m,d.shd' we;a weh ¨yq ne|mshd kej;S orej lrd .sfha' ore uyyçka y~hs' nqÿyq kd,d.sßys Wfoid
fu;a m;=rejd b;d ñhqre nUf.dia4 úyso —Nj;a kd,d.sßh" ;d fidf<dia l<la rd fmdjd u;a
lrkakdyq wfkllayq .kakg l<dyq fkd fj;s' ud .kakg l<dyq fj;s' wldrKfha ll=,a l,l=rejd
fkd weú÷5 fudn t˜hs jod<y'
fya nqÿkaf.a nia wid" weia újr fldg" nqÿkaf.a rEisß6 n,d" ms<s,o ixfõ. we;s jQfha
nqÿka f;Èka is£ .sh iqrduo we;af;a" w; nyd lkam;a i,ñka f.dia" nqÿka mdmsg nei fyd;s' tl,ays
nqÿyq —kd,d.sßh" f;da ;sßikajrkfhys' uu nqÿjrKfhñ' fu;k mgka f.K pKav mreI fkd je'
ñkSure fkd jd'1 fu;ais;a ms<s,n˜hs jodrd ol=Kq w; Èla fldg l=U msßueoe —udl=[acr kd.udifod˜
hkd§ka Oï foiQ2' Tyqf.a ish,a isßre m%S;ska ksrka;r je msßK' bÈka fya ;sßika fkd ù kï"
fidajdka jQfha h'
ñksiayq ta fm<yr oele ifldn uqyqÿy~ fihska .=.< = y' fiky~ fihska wfmd<dmSy'
Tyq fidïkia j kkawnrK bimSy' ta wnr‚ ka we;= isßre ms<sika ú h' t;k mgka kd,d.sß —
Okmd,˜ kï ú h' ta iud.ufhys iqjdiq oyila fofk wê.u l<y' nqÿyq Okmd,hd mkais,e msysÜ
jQyq' fya fidçka nqÿka wel=;a ;eke' miaf.K ;ud uq÷fkys tje' miqmiafika niañka f.dia" oiqka
úoyk ;ek isge nqÿka je|e" kej; we;ay,a jk' t;ek mgka lsij s layq fkd fkdfjfyiS'3 fufia
fldfmd,;ays meyer uooe,s uqiqj nuk u;anur u~q¨ y~ ue fnr we;s" flda.skk s a È,sfhk" hq.;a
.skl s | fuka4 hk Okm¨jd úiska Tjqka wl=ii q sfhda uÕ=,a,l=Kq msßjr ,ÿ ila,l=fKka úis;r = e
fom;af,ys nei fyje j|kd,o'
thska lSy' mdomxlcia;jfhys(-
—.Kavia:,S¨À;odkuiSksfIl
N%dkafk;dkakooaNu
% uKav,äKaäfuk"
fl%dfOdIauKdNsoj;d5 Ok md,flk

1' fkdj' 2' hkd§ka' foiQ' 3' fjfyihs' 4' .sksfuka' 5' fl%dfOdIauidys;h;d - yeu' 6' .|jq' 7'
ne,fhys' 8' ie<shl=ÿ' 9' biqremudj' 10' oel uyrc' 11' ú÷;shs' 12' tmj;a lshd' 13' ke;sj l<dyq fõ'
14' wh ms<ska'

Non Commercial Distribution. 73


mdo`jfh m%K;ud¾h OD;dxl=fY f;˜hs'
nqÿyq ksmka ufkdr: we;s je —hï flfklka úiska hï Okfhla bimshkq ,o o" ta
Ok Tjqka u lrd fhaj˜hs bgd wo ud úiska uy;a fm<yrla lrK ,o' fu kqjr isÕkq fidnfka fkd
fõ˜hs ;s:hka ue~e iÕmsßia msßjrd ÿkQrclayq fihska" kqjßka kslaue fõ¿jkfjfyr ue jeäfhda'
kqjr jeiafida wmuK wmuK wkakmdk f.K fjfyr f.dia uydodk meje;a jQyq'
fu fihska nqÿyq ;uka zmqreIouHidrÓZ jk neúka kkafodmkkao kï kd.rdchd o"
zkdÕ Yíofhka we;=kqÿ lshk neúka Okmd,l kï uydkd.hd o wdÈ Yíofhka .;a wm,d, kï
pqf,dor kï ufydor kï w.aksYSL kï wdrjd, kï kd.rdchkqoa oud irKhs,e msysÜjQyq'
kd. ouk kï ;=ÿiajk mßÉfþoh ksñ'
15' jk mßÉfþoh
wd<jl oukh
wd<jl kï hlaIhd oeuQ mßÈ lsfia h@ h;a(- w<õ kï rg w<õ kï kqjr w<õ kï
rfcla ù' fya k¿msßia msßjrd ú÷kd kevqï .|ejq6 mshd" fidreka ms<snykq i|yd ÿ m%;smlaI rcqka
j<lkq i|yd ÿ" jHdhdu lrKq i|yd ÿ" i;a i;a ojiska uqjov hkqfha" tla ojila n,fhys7
we;a;kg —hulayq isá oidfhka uqjf.dka m,d .sfha ù kï" ta Wyq u Ndr h˜hs lS he' tl,ays rcq isá
oifhka ue uqjf.dia me,E he' cj we;s rc ÿkak f.K mhska ue ;=ka fhdcqkla ;eka uqjd ,sysne|
f.K .sfha' b¿uqfjda jkdys ;=ka fhdcklg cj we;a;dy' fya tl,ays yS .sh cj we;s b¿uqjd ohg
jeo isáhyq urd folv fldg is|" ;uyg uhska lï ke; o" zuqjd fkd.; yskZ hk wmjdo uqokq
i|yd" lÈka f.K tkafka kqjrg kqÿre ;kays .kny, m;a we;s uy;akq.hla oele mßody ksjkq
i|yd ta relauq,g .sfha'
ta kq.rel w<õhla fjiuqKq rcyq flfrka Njkh ,Èka ysßuq÷fkys ta relafiafhka
my< msfhig jka jka i;=ka lñka fjfihs' fya Tyq oele lkakg <Õd úh' rc Tyqyg —ud fkd ld"
uu ;g ojie ojie ñksil=ÿ n;a;,shl=8 ÿ § tjñ˜hs lS he' hla —f;da rcbiqrfhka mud je9 ud
i|yka fkd flfr hs' uï jkdys Njkhg fkd jkakkqÿ fkd.súiaikqÿ lkq fkd ,efnñ' tneúka
uu ;d hd foñ˜hs ls he' rc —hï ojila fkd§ túï kï" tojia rcf.g f.dia ud ldhs˜ ls he' —b;d
uekeje˜hs hlaIhd wjir ÿka l,ays kqjr n,d .sfha' rc n,h uÕ l|jqre ne|e isge' rcq oele —lsu"
uyrc10 whYia nd fufia ÿla úkao@˜hs11 lshñka fmruÕg f.dia rcq msßjerEyq'
rc tmj;a fkd lshd12 kqjr jeoe n;a ld kqjr ,oaod le|jd tmj;a ie< flf<a' kqjr
,ÿ —lsu" uyrc" l,a msßiqkafka oe@˜hs lS h' rc —msßlemQ oe ke;ehs˜ lS h' —uyrc jerojqj' hlaIfhd
amsßlemQ mukla u ,efn;s' fkd msßlemQ l,e rgjeiaikg mSvd he' uekeje" uyrc" lsisfhlska f;ms
fufia l<dyq kï" t;ek is;sú,s ke;sje13 rciqj wkqNj lrj' uu thg l< ukd oe flfrñ˜ ì‚
h' fya fõ,d we;sl, ue keÕS oÕf.fodr isge hï flfkla u/ yqkqjdyq o" Tjqka i|yd —hfula Èú
leue;af;a o" fya kslafuj˜hs fnfKhs' hfula m<uq kslañks o" Tyq f.g we/ kyjd n;a ljd —fï
n;a ie<hlayg fo˜hs kÕd hjhs' Wyq relauq, jka ú.i u hla Nhdkl fjiska uq,m,dl,nla fihska
lhs' hlaIdkqNdjfhka ñksiqkaf.a flfy mgka f.K ish,a isßre fj~re ms~la jeks fjhs' hlayg
n;a f.kajd f.K .sh ñksiaiq Wyq oele ìhm;a je ;uka ;uka ñ;%hkg lSyq'
t;k mgka f.K" —rc fidreka f.K hlayg fo˜hs ñksiaiq fidrleñka ÿre jQy'
thska W;a;rfhys wh,ska jokd fidreka ke;s jk neúka" mrK fidreka yS.sh1 jk nejeks oÕf.h
isia úhe' tl,ays kqjr ,ÿ rcyg lS h' rc ;udf.a Ok kqj/ fldafõudfõys ;ndmSh( zf,dNfhka
.kakd flfkla jQ kï uekE fkdZhs2 lshd h' tys mhskÿq myrkyq ke;s' fya fidreka fkd,nkafka
weue;a;kg lS eh' weue;af;da —l=,ms<sfj<ska tflls uy¨ ñksikq a f.K kÕd hjïy˜hs lSy' rc —
kqjrjeiafida zrc wm mshka wm uq;a;ka .kakSZ .s.sß flfr;s' fya ug fkdßiais˜hs je<lS' —Ti"
uyrc" msáka ñi fkdfyd; fyk3 orejka § hjïy' Tjqkag zwm ujqmsfhdaZhe hk ikd ke;S˜ lSyq' rc
wkqo;' Tyq tfia fldf<da' kqjr orejka ujqyqÿ orejka f.K" .eì4 ,sfhda o m,df.dia mrrg orejka
úhm;a l,ays f.K t;s' tfia fodf<dia yjqreoafola .sfha'

1' uq' ysjr' 2' flfkla kï lsis ^fia& oefkhs' 3' fkdfydkefÕk' 4' .eô' 5' idjl=' 6' fia oel' 7' uq'
fmrn;alsih ksujd miq n;alsih fkdksñ' l¿jr mqKq - fndfyda' 8' oeyeu' 9' lkHdfjda' 10' wirj/y'
11' fofofk' 12' kka kka' 13' hdkdfjka'

Non Commercial Distribution. 74


thska W;a;rfhys tla ojila ish¨ kqjr fidhd tla orejl=5ÿ fkd,Èka —uyrc" we;=¿
rcf.ys ;mq;= w<õ rcl=uryq ;nd kqjr orefjda ke;S˜ lSyd' —hï flfklakg ;ud w;afmï ye iu
fmï we;af;a fkd jhs' hj' Tyqoa § hjd ud Èú rlaj˜hs lS h' tl,ays w<õ lruyq ujq mq;= kyjd
myhska .kajd ÿyq,a iqU<
q f
s hka f.K Tr fydjd f.K yskaksh' rdcmqreIfhda rcyqf.a fhofuka wjqÿ
fidf<dia oyila k¿jkqÿ j,maj j,majd lsßujq yd iuÕ —fig ojia hlayg n;a fj˜hs yerf.K
.sfhda'
tojia nqÿyq foõrï uyfjfyr uy.|ls<she w¨hïys uyl=¿Kq iuj;a iujeoe nqÿ
weiska f,dj nkakdyq w<õ l=uryq wk.eñjkakg Wmks#Y%h we;sfia6" hlaIhd fidajdka jkakg
ksisfia" foiqka wjiays iQjdiq oyila fokd wê.u lrk fia oele" mdkajQ l, fmrn;alsi mian;ali s
ksujd .=Kq7 fmdfyda ojia ysre tmaiqkq l, yqfol<d je mdisjqre f.K md .ukska ieje;a kqjßka
;siafhdÿka f.dia ta hlayqf.a Njkhg jkayq' lsu" nqÿyq' hï kq.fhlays w<õ hlayqf.a Njk weoao" ta
relauq,ays jqiQy fyda fkdfyd;a Njkfhysu jqiQy fyda@ h;a(- Njkfhysue jqiQy'q hïfia hlayq
;ukaf.a Njk ols;ao" tfihska ue nqÿyq o ols;a' Tyq thg f.dia úukafodr jev isáhy' tl,ays
w<õhla ysuúfhys hlaI iud.uhg .sfha he'
tio wd<jlhdf.a f.fodr rlakd .øN kï hla nqÿka lrd t<n je|e —lsu jykafia"
fuhg úld,fhys jeäoE fkd@˜ lS he' —.øNh" l< ukd oehlg wdïy' bÈka ;g fkd nr ù kï" tla
/hla wd<jlhdf.a Njkfhys jiïy˜hs jod<y' —jykafia" ug fkd nr' wfkflla u;ak' t hla
lel=<' mreI h' ujqmshkqÿ mjd fkd j£' jykafia fuys jikq ug fkd ßiais˜ hs lS he' —.øNh" fya
Tyqf.a iajNdj he' ug lsis wka;rdhla jkafka fkd fjhs' bÈka ;g fkd nr ù kï" tla /hla fuys
jiïy˜hs jod<y' fojkjge ÿ .øN kï hla nqÿkg —jykafia" wd<jl .skk s a r;a l< ln,la jekake'
zfudyq ujqmshdy' uqyq udKnuqKy' fï oyueZ8 hkq fkd' okaks' fuhg wdjka is;g úfLjq ÿ flfrhs'
yoj;= ÿ m<hs' mh f.k mriuqøfhys fyda mrilaj< fyd oud msh˜ hs lS he' fojkjge ÿ nqÿyq —okañ¦
.øNh" bÈka ;g fkd nr ù kï" tla /hla jiïy˜hs jod<y' —jykafia" ug fkd n/' wfkflla
u;ak' thla" ;uyg fkdlshd wkqo;ayZhs ud urkafka jke' jykafia" Tyq lrd f.dia lshu oe@˜hs lS
he' —.øNh" ßis fia f.dia lshd˜hs jod<y'—Ti" jykafia" fudn u okafkah˜hs nqÿka je| ysujq .sfha'
Njkfhys fodr f;fï u nqÿkg újr úhe' nqÿyq we;=¿ Njkhg jeoe" hï wiafkle
w<õhla W;=ï uÕ=,a ojia ys| uy;a isß wkqNj flf¾ o" tu Èjrejka uqjd m,Õ u;af;a jevys|
rkajkaria jqyqgqy' ti| hlaIhdf.a ldka;dfjda9 wjqÿ nqÿka je| msßjrd yqkayq' nqÿyq Tkg —f;ms oka§
is,a /l mqokakg ksiaika mqod fu iem;g m;aj' oekqÿ tfiau lr' Tjqfkdjqka flfrys B¾Ihd
fkdlrj˜ hkdÈ úiska Oï foiQy' Tyq nqÿkaf.a ñhqre .eUqre y~ wid idOqldr oyia § nqÿka msßjrd
yqkayque hs' .øN kï hlao ysuõjg f.dia w<õyg —iajdñh" nqÿyq wjqoa ;df.a úukays jev yqkk a dy˜hs
lS he' fya wNsudkfhka ,Êð; je" .øNhdyg —msßia ueoe lsisflfkla wikqjye10 fkd neK isg'
f.dia l< ukd oe flfrñ˜hs lS h' tl,ays id;d.sr kï fyuj;a kï hlaI fikdm;sys fofokd11 —
nqÿka foõrï ue je| hlaIiudf.uhg hïy˜hs iymsßjßka kka12 hdkfhka13 wyiska fh;s' wyie
hlakg yeu;kays u uÕ we;af;a fkd fjhs' wyie isá úuka mSrd jQ uÕ;ekaue uÕ fjhs'
w<õhl=f.a úuka jkdys ìue jQfha h' iq/lsh' mjqfrka msßfLõ ,oafoa h' iqixúys;
fodrgq wg¨ we;af;a he' Wv wyia msfhia rka oe,ska .ejiS .;af;a he' iuqÕla jekake Wi
;=kafhdcke' túuka uq÷fkys jQ uÕska Tyq tmsfhig meñK hkakg fkdfmdfydi;a jqyq' l=ug h@
h;a(- nqÿka hï msfhil o jevyqk" uq÷fkys mgka f.K Njw.a olajd hï flfkl=oa hkakg fkd
ksiaiy' thska fï hla fifkúfhda fofofk ÿ fkdhd yS —fï l=ue@˜hs wjckd lrkakdyq nqÿka oel
wyi jqyqgq legla fia neie je| nK wid meol=Kq fldg wjir f.Ke hlaIiud.uhg .sfhda'
w<õhla Tjqka oele —fuys ys÷j˜hs f;fï my je Tjqkg wjir Èk' Tyq w<õhlayg —
;g lerefKa uy;a ,dN h' nqÿyq ;df.a Njkfhys jev yqkakdye' hd" nqÿkg Wmia:dk lrd˜hs lSyq'
tl,ays w<õhla .sksfhys nyd¨ ¨Kqleg fihska fldOfhka ;g;dhudk yDoh we;sje —ljr nqÿ kï
udf.a f.g jkafka@˜hs ls he' Tyq fofok —f;da fkd okay@s wm nqÿka ;=iSmqrfhys isg
m[apuydúf,dlkd fldg˜ he hkd§ka Oïilamj;-ka olajd lshd" ms<si| wdÈhe md<jq fo;sia
mQ¾jksñ;a; lshd —fï wisßfm<yr kqÿgqúÍ oe@˜hs lSy'

Non Commercial Distribution. 75


fya ÿg o" fl%dOfhka —fkd Èáñ˜hs lS he' —lsh." wd<jlh" fya ;d ÿg ukdu h' kqÿg
ukd u h' ;d1 úiska lsu oele fkdoele@ f;da l=ï flfrys o@ wm nqÿka ms‚ i f;da lshnr
Winrclayq iómfhys tojia Wmka jiailayq jekafkys' ;suo.,s; u;e;arclayq iómfhys
we;amegjlayq jekafkys' È,sfhk flirefif<ka fydnkd l|g we;s isxyrdchlayq iómfhys uy¨
leKys,layq jekafkys' fh<ishla fhdcqka .=re¿ rclayq iómfhys mshd nqka ljqvqjlayq jekafkys' ;d
lg yels oehla we;" lrd˜hs lSyq' fufia2 lS l, w<õhla oeyej yqkiafkka keÕS rla3.,a uq÷fkys
uõmhska isg —oeka f;dm i:ryqf.a wdkqNdj fyda udf.a wdkqNdj fyda n,j˜hs ol=Kq mhska ieg
fhdcqka muK flf,ia .,al¿ = fhys welañk' ta ., hl=<lska my< r;al< hm,a,la fihska mmáld
úysg' fya tys isg uï —w<úhlañ˜hs yeé he' ty~ uq¿ oUÈj m;=f<a'
i;r Yío flfkla uq¿ oUÈõys m;=<y' ljr Yío i;r o@4 h;a(- mqKqhla Ok[ach
rcq5 yd ¥ fl<e6 oeke wfmd<d —uï Èksñ˜hs hï y~la yeé o" ilafoõ rc liqnq iïudiïnqÿka
jykafiaf.a iiak kiakdl, úialï foõmq;ayq n¨fjia .kajd f;fï jeÈfjia f.K wjqÿ —uï múÜ
uyKkqÿ fufyKkqÿ Wmdilhkqÿ Wmdisldjkqÿ yeu wO¾u jd§ka lñ˜hs' hï y~la yeé o" l=irc
m%Ndj;sh i|yd i;arclayq wjqÿ kqjr msßflj7 jgd.;a l,ays m%Ndj;sh yd iuÕ we;al|e kqjßka
kslua e isxyiajrfhka —wyx l=fid˜hs hï y~la yeé o" w<õhla flf<ia l,a uq÷fkys isg hï y~la
yeé o" t yeu y~ uq¿ oUÈj fodr fodr isg ye~Q y~ jeks ù h' ;=kaoyila fhdcqka ysuj;a lïms;
ù'
—fï uyKyq msU mshñ˜hs w<úhla ;udf.a wdkqNdjfhka iq<Õla ueùhe' ta iq<Õ i;r
fofika keÕS .jq fo.jq ;=ka.jq muK fhdcqka fofhdcqka ;=ka fhdcqka muK .,al¿ = lvdf.K
j,arela uq, § Wÿrdf.K" w<õ kqjr meñ‚ Èß.sh we;ay,a wiay,a iqka flfrñka ishke W¿ wyi
nujñka wd he' nqÿyq —lsisjlayg .yg fkdfõjd˜hs bgqy' ta iq<Õyq8 nqÿka lrd meñK isjq/ lKl=ÿ
i,kakg fkdfmdi;a jQy'
tlaì;s —fï uyKyq Èhj;=frka9 .,d urdmsj uekeje˜hs uy;a jeiaila jeiaù he'
Wyqf.a wdkqNdjfhka u;=u;af;ys ishla mg, oyila mg, wE fyo we;sj,dylfhda keÕS jgy'10
jeisOdrd fõ.fhka fmdf,dõ is,a jkakd jeks úhe' jkrela wd§kaf.a uq÷fkka uyj;=re .,d wjqÿ
nqÿkqf.a isjqfrys msksì|la muK ;eka f;ukakg fkdksis ù' tlaì;s myK jeiaila jeiaùhe' uy;a
uy;a .,al¿ = yq ÿuñka È,sfhñka wyiska wjqÿ nqÿka lrd meñK oju,a.=<d njg meñ‚ fhda' tlaì;s
wdhqOjeiaila jeiaù he' tlf;dOdrd WNf;dOdrd we;s lvq wvhá mdrd yS wdÈyq ÿuñka È,sfhñka
wyiska wjqÿ nqÿka lrd meñK Èju,aoï njg .sfhda' tlaì;s wÕ=re jeiaila jeia úhe' ldyd,au,a n÷11
wÕ=reyq12 ÿuñka È,sfhñka wyiska wjqÿ nqÿka mduq,ays Èju,a je j.=f<da' tlaì;s y¿jiaila jeiaù he'
b;d yqKq w¿ wdiska wjqÿ nqÿka mduq,ays i÷kaiqKjq e j.=f<da' tlaì;s je,sjeiaila jeiaùhe' b;d ishqï
je,s ÿuñka È,sfhñka wyiska wjqÿ nqÿka mduq,ays ojl=iqïfrdka njg .sfhda' tlaì;s l,,a jeiaila
jeiaùhe' ta l,,ajeis ÿuñka È,sfhñka wyiska wjqÿ nqÿka mduq,ays .|l,,a je j.=f<da' tlaì;s —fu
uyKyq uq<d fldge njd fkrmshñ13˜hs w÷rla ueù he' ta w÷re ishr q Õska hq;a w÷re fihska nqÿka lrd
meñK ysre /iska nqka w÷re fihska nqÿ/iska ì£ w;=reOka ù h'
fufia w<õhla" iq<Õska" jeiafika" myK jeiafika" wdhqO jeiafika" wÕ=re jeiafika"
y¿ jeiafika" je,s jeiafika" l,,a jeiafika" w÷refhkehs14 fï kj jeiafika nqÿka fkrKg
fkdfmdfydi;a jQfha" kka kka wdhqO .;a w;s we;s wfkl-m%ldr rE we;s hlaI .Kka úiska
iudl=,jQ isjr
q Õ fikÕska f;fï u nqÿka lrd .sfha' ta N+;.Kfhda wfkl m%ldr úldr fldg —
.kaj" ;<j˜hs nqÿka ysiu
a ;af;ka tkakjqka jekakd ye' tf;l=ÿ jqj;a .sks .;a f,dfydms~qys ueiaika
fihska nqÿka <Õ jkakg fkdfmdfydi;a jQyq' tfiao jqj2" hï fia fndau~ys ,d urfoõms;a wd
fõ,dfhys ue keje;a o" fudyq tfia fkd kej;S /hska iuyrla olajd wdl=,mdl=,2 fldf<da' fufia
wv/hla muk l,ays fkdfhla m%ldr Nh olajd nqÿka fid,ajkakg fkdfmdfydi;a jQyq' w<õhla —
lsis flfkl=kÿq úiska fkdÈksh yels fp,dhqOh úyscñhs˜hs is;S' i;r wdhqO flfkla f,dalfhys
W;a;ufhda( Yl%hdf.a jc%dhqO he" fjiuqKq uyrcqf.a .odhqOhe" huhdfla khkdhqOhe" wd<jlhdf.a
fj,dhqO he hs'

1' fya ;d ÿg ukd u h' ;d' 2' uq' fu' 3' r;a' 4' i;r iíoy' 5' uyrcyq' 6' oe;' 7' msßfldg jáka'
msßjgd' 8' iq<Õ' 9' j;=f¾' 10' ngy' 11' u,afihska n÷' 12' wÕ=re' 13' fkrmñ' 14' w÷re jeiafka'
w÷rejefhka'
2' jqjoa' 2 m<,a' 3' kis;s' 4' wm' 5' oeka tys' 6' fldgmqj' 7' Njkfhys' 8' f.hs' 9' uyKkg' 10' f;dms'
11' iqjpfhka' 6' úh' 13' jg' 14' bkajkakdyq-yeu' 15' foikakg' 16' hula' 17' jQ neõ'

Non Commercial Distribution. 76


bÈka Yl% oeyeje jc%dhqOh furuq÷fkys my¿fha ù kï" tla,laI wgieg oyila
fhdcqka fur úksúoe m;a,g fhhs' fjijqKq uyrcyq mqyqÿkal,e" jqyqÜ .odj fndfyda hlaoyiqka ysi
is|e keje;e wjqÿ w;amiays ue isà' huhd oeyeje khkdhqOfhka ne¨l, wfkl l=ïNdKav oyiayq
;;aln,e Æ l, fihska mqmqrd kia;s'3 w,õhla oeyeje bÈka fp,dhqOh wyie jqyqÜfha ù kï"
fodf<dia yjqreoaola jeis fkdjiais' fmdf<djg jqyqÜfha ù kï yeu rlayq yeu ;K wdÈyq úh<S
fodf<dia yjqreoaola fkd kefÕ;s' uqyqoe jqyqÜfha ù kï" ;;aln,e Èhì÷ fihska yeu Èh is£fhhs'
fur.,a iqÿiq .,e jqyqÜfha ù kï l~je úisrfhhs' fufia uy;a wdkqNdj we;s fÉ,dhqOh W;a;Íh
je ;snqjd yer .;s' fndfyda fia oioyla ilaj< jeis foúfhda fjf,úje wjqÿ /ia jQyq( —wo4 nqÿyq
w<úhl= ou;s' tys5 nK wiïy˜hs' hqoaO oelaleá foúfhda o" /ia jQyq uhe' fufia ish¨ wyi foúhka
úiska msß‚ '
w<õhla nqÿka je<e;e Wv wyi weúo fp,dhqOh jqyqÜ' fya fiku~,la fihska wyi
f.drìru Yío flfrñka ÿuñka È,sfhñka nqÿka lrd meñKe' hlaIhdf.a uka ì÷kd i|yd md msik a d
lvla fihska" mduq,ays ysk' w<õhla ta oele" yÕ nqka f.dklayq fihska" o< nqka imlayq fihska" f;c
ke;sje uo ke;s je uka ke;s je —fp,dhqOh;a uyKq wNsNjkakg fkdksis ù he' lreKq lsu fyd@˜hs
msßlaikqfha —fï uyK ffu;%S úydrfhka hqla; he' fudayg frdia Wmojd ffu;%Ska f;dr fldg msj6
uekeje˜hs is;d —uyK" ud fkd wkqo;a udf.a Njkhg7 jeoe" f.8 ysñhlayq fihska" wUqka ñksia msßia
ueo yqkafkys' fï uyKyg9 hqla; fkd fjhs' wo;a;dodkmßfNd. yd ia;%Sixi¾. h' bÈka f;da10
uyKoïys isáfha úys kï" kslu a hd uyK˜hs lS he' tl,ays nqoayq —hfula ;o ù kï" ;o je úkh fkd
lg yelale' hï fia pKav jQ n,a,layq kdidfhys ms;a nqkal, m%pKav fj o" tfihska u ;o jkakd
yd fuhsÿ ;o fjhs' fuf<la jkakd yd úkh fj˜hs is;d —b;d uekeje˜hs m%h s f;mqf,ka Wyqf.a
f;mq,a .súi f.ka kslauk q qyq'
ti| w<õhla —fï uyK lslß he' tl f;mqf,ka ue slñ a k' fufia iqjfhka
kslafuk uyKq yd wldrKfhys uu ish¨ ? hqoaO flf<ñ˜hs fuf<la is;a we;s je kej; is;S( —fï
uyK iqjpNdjfhka11 kslañk fyda@ fl%dOfhka kslñ a k fyda@ úuid ne¨j uekeje˜hs ^is;d& —tj(
uyKe˜hs lS he' nqÿyq Wyqf.a woyia oek —b;d uekeje¦ weje;e˜hs f.dia jkayq' tl,ays w<õhla
mqkmqkd tu iqjpNdjh úuiqkqfha foõkjgoa ;=kajkjgoa —kslaue he¦ uyK" tj" uyKe˜hs lS he'
nqoayq tfia l<y' bÈka tfia fkd l<dyq jqyq kï" msfhdúka ue ;o is;a we;s hlayqf.a is; b;d ;oje
Oïfoiqka .kakg fkd ksis úh fyhs12 tneúka" hï fia ujq j,makd nq;layg" hula fya leue;af;a o"
ta § fyda leue;a;d fldáka fyda ikays÷jdo" tfihsku a nqÿyq flf<ia je,ema fuka j,makd hlayq
ikays÷jkq i|yd hula fnfKao" ta l<y' hï fia lsßujq lsß fkdfndk orejd hï ljr oehla §
k<jd fmdjd o" tfihsku a nqÿyq hlaì<s÷yq f,djq;=rd Oï wudlsß fmúhá je Wyq leu;s oe lsÍfuka
k<jd fufia fldf<da' hï mqreIfhla ,mafml mshq ñhqre msßhá jQfha tys we;=<; fidaOd o" tfihska
ue nqÿyq hlaIhdf.a is;e f,djq;=rd ishñ
q hqre msßhá jqjdyq' Tyqf.a we;=<; f.%dOu, fidaOkq i|yd
;=kah,la kslfukqÿ jeouqÿ fldf<da'
tl,ays w<õhla —fï uyK iqjph' zkslafuZhs lSl,e kslafuhs' zj|hs lSl,e joa§' Ti"
fï uyKyq ish¨ ? weúÿjd f,v fldg mshd mh w;a ,d f.K .Õ mrf;r odu mshñ˜hs múÜis;a
Wmhd i;rjkjr13 —kslu a ehd¦ uyKe˜hs lS h' toek nqÿyq —u;af;a l< ukd oe b,ajkqfha14 fï mek
ms<súiaieá fjhs' fya Oï foiakg15 fod/hs˜hs oek —weje;" uu fkd ksfuñ' hfula16 ;d úiska lg
hq;= o" ta lr˜hs jodf<da'
tlaì;s w<õhla wyiska hkl,e —fï rkaúufkl fyda@ ßÈúufkl fyda@ ñ‚
úufkl fyda@ ta n,ïy˜hs ;udf.a úukg wd Roaê we;s ;jqika msßjeðhka mek ms<súie úickakg
fkdfmdfydi;a jqjjqka17 is;g úfLõ fldg fjfyihs' ta fya;=fhka —nqÿkqÿ fjfyiñ˜hs is;kqfha —
uyK" ;d mek mq¿jqiñ a ' bÈka mek fkdúicys kï" ;d is;g úfLõ fyda flfrñ' yoj;a fyda
m<dmshñ' m;a, f.Ke .Õ mrf;r fyda oud mshñ˜hs lS'
t mek Tjqyg ld flfrka wdfha@ h;a(- Tyq uõmsfhda liqnq iïudiïnqÿka jykafiag
Wmia:dk fldg wgmekhla úicqka yd iuÕ W.;ay' Tyq w<õhl= <ore l,ays mqyqKq lrjQyq' l,a h;a
h;a úicqka Tyq fkdi|yka ùh' tlaì;s —mekfhdao fkd kis;aj˜hs rkam;e oeysÕ=f,ka ,shjd úukays
;sî he' Tyq nqÿkg ue úIh mekhy' nqÿyq t wid hï fya;=jlska nqÿkg ÿka ,dNhg fyda Ôú;hg
fyda ij[a[Kg fyd nHdum%Ndjg fyda lsij s layq1 wka;rdh fkd lg yels o" ta fya;=fhka Tyqyg

1' lsisj;ayq' 2' olakdyq' 3' lrkakdyq' 4' fkdnrye uu' 5' mejrefKka' 6' oka' 7' uq' ld:dj iuyr' 8'
tflfKys' 9' l=urejd' 10' l;a uekEuh;g' 11' lshkqÿ' 12' fodfyd;ska' 13' irK is,e' 14' kej;' 15'
mekg' 16' <orejyhs' 17' lreKq' 18' uq; wú' wdhq^jq&O jeis'

Non Commercial Distribution. 77


f,dalfhys widOdrKjQ nqoaOdkqNdj olajkakdyq2 —wej;" uu foõñksiqka isfhda nUqka isfhda uyK
nuqKka isfhda f,dalfhys ud is;g úfLõ lrkakyq3 ffyd" yoj;a m<kakyq fyda" mh f.K .Õ
mrf;r mshkakg ksiailayq fyda fkdolañ˜hs mek mq¿jqiakg W;aidy ckjñka jod<y' —;g ßisfhk
oehla mq¿jqi' ug mek úicqka fkdnr' yeu4 ;g úicñ˜hs ijqmfia nqÿka yd widOdrK jQ i¾j{
mjrefKka5 mejrEy' fufia nqÿyq i¾j{ mjrefKka mejrE l,ays w<õhla —lsx iQO Ñ;a;x mqßiiai
fiÜGx˜ hkd§ka mekms<sú; nqoayq úicQyq' hlaIhd mek mq¿jq;a mßÈ ÿ nqÿka mek úicQ mßÈ ÿ
ixhq;aiÕshe hlaI ixhql;
a lfhka okafka he'
mek úicQ ;ek isg hla fidajdka je nqÿkg iaf;d;% lrKqfha —nqÿyq ug jev i|yd
w<õkqjrg jeähy' hï ;efklays ÿka oke6 M, uy;a fõ o" uï ta wo okañ' uï foõ.ñka foõ.ñka
foõ.ug foõkqjßka foõkqjrg znqÿka iõfka f.jd oka;s' oyï kShd‚ l he' iÕyq iQms<smkakdyZhs
iaf;d;% flfrñka ;=Kqrejka mqoñka oyï f.diq je weúÿñ˜hs lS h' thska lSy'
—w;a:dh j; fu nqoafOd - jdidhd<úud.ud"
fidyx wÊc mcdkdñ - h;a: Èkakx uymaM,x
fid wyx úpßiaidñ - .dud .dux mqrd mqrx"
kuiaiudfkd iïnqoaOx - Oïuiai p iqOïu;x˜hs'
fï .d:dfõ iudydr ÿ"7 myka jkq ÿ" idOqldr Yío kefÕkq ÿ" w<õ l=uryq
hlaIhdf.a Njkhg f.K hkq ÿ" tlflfKys8 ue ú he' rdcmqreIfhda idOqldr Yío wid —fun÷
idOqldr Yíofhla nqÿka úkd wfkla flfklakg fkd kefÕhs' nqÿyq jeäh fyd@˜hs n,kakdyq
nqÿkaf.a YÍrm%Nd oele —nqÿyq jeä jkay˜hs msg; fkdisge ksielj u we;=<g jeo" nqÿka hlaIhdf.a
Njkfhys jevyqkakka ÿgeye' hlaIhdo uq÷fkys we¢,s ne| isáhyq oel —uyhl" fï rcl=ur9 ;g
ì,shï i|yd w<sfha he' fudyq l;a uekeu h' fnd;a uekeuh' ;g10 ßisfhkakla lrd˜hs we/ ÿkayq'
fya fidajdka neúkqÿ nqÿka fmrg lSfhkq ÿ"11 fjfiiskau ,Êcd we;s úh' l=uryq fodw;ska12 ms<sf.K
—jykafia" fï l=ur ug w<sfha he' oeka uï uqyq jykafiag foñ' uqyqg jev i|yd ms<s.kafka
uekeje˜hs Èk'
nqÿyq ore ms<sf.K" hlayg o l=uryg o wdjvd" l=uryq nqoaOdkqNdjfhka irK13 msysÜjd
fudyq jvd wmg ue we/olajd foj˜hs rdcmqreIhkg u jod<y' fufihska l=ur rdcmqreIhka w;ska
hlaIhd w;g" hlaIhd w;ska nqÿka w;g" nqÿka w;ska rdcmqreIhka w;g" .sh jk neúka y;a:lwd<jl
kï úh'
Tyq f.Ke kej;S14 tk rdcmqreIhka oele fkdfhla l¾udka;hg org m;g15 hk
ñksiaiq —lsu" zorejd b;d <oreyeZhs16 hla fkd.súisoehs@˜ ìhm;aje mq¿jq;y a q rdcmqreIfhda —fkd nj'
nqÿyq yeufokdyg iqj l<y˜hs lreKq17 ;dla oe yeu lSyq' tlaì;s ish¨ w<õ kqjr jeiafida —
idOqidOqhs tlfld,dyj hlaIhd jik foig wNsuqL jQ yq' hlahd o fj,d n,d nqÿkaf.a mdisjqre f.K
uÕ iuyrla olajd f.dia keje;a;e' tl,ays nqÿyq kqjr fod/ tla;rd rela uqf,lays mekajQ wiafkys
jevyqkayq' tlaì;s uyckd iuÕ ro ÿ kqjr jeiafid o tla/ia j nqÿka lrd t<ne je| msßjrd ys| —
jykafia" oreKq hlayq lsfia oeuQ oe@˜hs mq¿jq;aye' nqoayq jqkg hqoaOfhys mgka f.K —fufia kjúO
jeis18 jeia ù h' fufia Nh oelaù h' fufia mek ms<sú;' ta mek fufia uï úiðñ˜hs tu w<õiq;
jod<y' foiqka wjikays iQjdiqoyi fofkla wç.u fldf<da'
tlaì;s rc ÿ kqjr jeiafida o fjijqKq uyrcyqf.a Njk fj;e hlaIyg Njk fldg"
.¢ka u,ska mqod" ojia m;d n,sn;a meje;ajQyq' w<õ l=uryq úkaj;a njg m;a l,ays —f;da nqÿka ksid Èú
,oafoaysh' nqÿkg iÕkg fï lrd˜hs kÕd hjQyq' fya nqÿkg iÕkg fufy lrkafka u| ojfilskau
wk.eñ je ish¨ nqÿjoka Wf.K mkaishla Wmdil msßjr we;s ù h' nqÿyq Tjqkg ;k;=re jodrkakdyq
—t;o.a.x NslaLfj uu idjldkx Wmdildkx p;=ys ix.yj;a:qys mßix ix.Kayka;dkx hÈox
y;a:fldwd<jfld˜hs i;r iÕdj;ska msßig ix.%y lrKqjka flfrys w.;ka jodf<da'
fufia nqÿka ;uka mqreIouHidrÓ jk neúka w<õ hlaIhd o" wdÈYíofhka .;a
iqÑfrdu Lrfrdu wE hlaIhkqÿ oud wuduy ksjka meñKjQy'
—hlaI ouk˜ kï mif<diajk mßÉfþoh ksñ'

Non Commercial Distribution. 78


15' jk mßÉfþoh
wiqr oukh
rdyq kï wiqr1 oeuQ mßÈ lsfia he@ h;a(- tla iufhlays nqÿyq úYdLdjka úiska lrjk
,oa mqjrïfjfy/ uqjrud2 mdhe jev fjfi;s' úYdLdfjda kï flfia jQ flfkle@ h;a(-
w;S;fhys ,laIhla lmska u;af;ys mshqu;=rd kï iïudiïnqÿ flfkla f,dalfhys
Wmkayq' Tyq fkdfhla lma fl< iqjyiays mereï mqrd ;=iSm/ q Wmoe3 oioyia f,daOdys foõnUqkf a .a
4
whcfuka ;=iSmqfrka ieje" yjqreÿ ,laIhlg wd we;s l,ays yxij;S kï kqj/ wdkkao kï rcq ms‚
i iqcd;d5 kï foaúh l=ie ms<si| s f.K" oiuia wejEfuka" yxij;S kï Whkays ujql=iska" j,d.eìka6
kslua qkq mqka i|la fihska kslaue7 yxijdyk"8 kï hfidjdyk9 kï jij;a;s10 kï ;=kamyhe tla,laI
úisoyia k¿jka msßjrd oijdoyila jdi fldg" jiqo;a;d kï w.fufyiak W;a;r kï mq;l= ,o
l,e i;r ksñ;a; oele —uyìkslauka flfrñ˜hs is;+y' is;+ ú.i ue jij;a;s10 kï myh l=U,a
illa fihska N%ud11 foõúuka fihska ue wyig keÕS mqkai|la fihska f.dia uyfnda uOH fldg
ìug ng'
uyfndai;dfkda myhska nei lvqfhka flfy lmd uynUq w< mdisjqre f.K meúð
jQyq' Tjqka meúð jQ l,e myh f.dia ish;kays ue ;=nQfha h' Tjqka yd wd ;dla fofk" ud.uqka úkd"
yeu meúð jQyq' fndai;dfkda Tjqka msßjrd i;shla mOkays ie/ fjiÕmqKq fmdfydhe WÊchskS kï
kshï.ïys reúkkaod kï isgqÿj ÿka óms~q12 j<|d i,a fjfkys Èjdúydr fldg" ijia fõf,ys iqñ;a;
kï wdÔjlhlayq ÿka wg ñgla ;K f.K i<,uyfndhg t<n meol=Kq fldg" wg;siay;a muK
m,Õ u;af;ys meÿïf,daOd13 n,d jevys|" ishqrÕje bgd14 udrúch fldg iõfka oeke Woka wkd"
i;shla uyfnda m,Õ u;=fhys jev ys|" ol=Km q h fmdf<djg t<jQyq' tflfKys fmdf<dj me<S
wkQy;a fm;s we;s" ;siay;a15 flire we;s" fodf<diay;a flñ we;s" kj l<la16 muK uqjr| frdka
we;s" o~q17 mshqfula keÕS mh ms<s.;'
nqÿyq Wi wgmKiay;a;E18 fondyq w;=/ wgf<diay;s' ^k<, miay;e& w;=,am;=,a
tfldf<diay;s' Tjqkaf.a tfldf<diay;a m;af,ka fodf<diay;a mshqïflñfhys welafu;a ue kj
l<la19 muK rkaiqKq n÷ uqjr|frdka i<d wkjf,dauq÷ka olajd keÕS wgmKiay;a rkajkaisßre
,drimßfIlhla fihska jidf.K niaiS' jïmh o fmdf<djg t<jq l,e tu kshd mshqfula keÕS ta
mh o mss<s.;' thska20 uqjr|frdkai<d tfihskaue keÕS tfihska ue niaiS' ta frdka wNsNjñka fuka ta
nqÿkaf.a YÍrYañ h;=rek<ska jqyqÜ rkariOdrd fihska kslu a e yd;a miays fodf<diafhdckla ;kays
/hska fofjhs;a21 tl¨ fldg me;s/ isà' ;=kajk mshfr kÕkl,e m<uq keÕs mshqu w;=reOka fjhs'
wfkla w¨;a mshqfula keÕS mh ms<. s kaks' fï kshdfhka ta nqÿka hï ;eklg jvkd l,ays msfhys
msfhys mshqï msfmhs' thska Tjqkg zmshqu;=rd iïudiïnqÿyqZ hk kï ù'
Tjqka Wmka ojiays ÿ nqÿ ojiays ÿ oioyila f,daOd iod mshqïjeä jg uehs' nqÿyq
uynUqf.a whcfuka úfkackka22 n,kqfjda ñhq¨23mqr kï kqj/ foj, kï iqcd; kï rdcmq;h % ka
23
fofokd oele" wyiska f.dia ñhq¨ jk kï Whkays neie" Whkam,a,d w; rcl=ureka fofokdyg
;uka jeä mßÈ lshdhjQyq' Tyq —wm kekaokshka mq;kqfjda" nqÿyq" jeähy' Tjqka olakg hïy˜hs iy
msßjßka .sfhda' nqÿyq Tjqka msßjrd tys jevys| Oïila meje;ajQyq' tojia fl<,laIhla fokdyg
O¾udNsiuh ù'
tlaì;s iro kï ;dmihdf.a iud.ufhys ie;a;E ,laIhla fokyg wNsiuh ù'
tl,ays nqÿka mshuyrc nqÿka jvdf.Ke Tkq fldg weue;a;ka úisfokl=ka yd iuÕ úisoyila
mqreIhka hù' Tyq yeufok tays NslaIqNdjfhka meúð jQyq' Tjqka msßjrd yxij;S kqjr f.dia lsUq,j
a ;a
kqjr jeä24 wm nqÿka fihska" rejka ilaukays ilauka lrKqfjda nqoaOjxY jod<y' tojia mKia
,laIhla fokdyg wNsiuh25 ù' tl,ays ;S¾:lfhda ke;s jQyq' lsfia he@ h;a(- .sysjeisfhda Wkg wyr
fkd fo;s' ráka fkr;S26' Tyq Tjqka úiska wyr fkd§ fkrK ,oaodyq yeufok f.dia nqÿka ue irK
.sfhda' ta nqÿkg foj, kï iqcd; kï uyf;ryq fofofkla w.ijq jQyq' iquk kï uyf;r flfkla
w.a Wjgd jQy' wñ;d kï wiud kï f:Íys fofofkla w.ieú jQyq'

1' wiqß÷' 2' uÕ' 3' uq' bmeo' 4' wdhq' 5' iqfjO-ixhq;a;ÜG l:d ^314& 6' Whkays j,d .fnlska' 7' fihska
ujql=iska kslaue' 8' krjdyk-nqoaOjxiÜGl:d' 9' hi' 10' hij;S' 11' nud' 12' lsßms~q' 13' meÿïfoi' 14'
ishqrÕ bgd-yeu' 15' ;siaoyia' 16' fl<la' 17' o~quÕ' 18' y;aye' 19' we;afuka uekeje fl<la' 20' thsÿ'
21' uq' fofj;a" /iska fojkq' 22' whfuka ckka' 23' ñhq,' 24' jeis' 25' fokyg wê.uh' 26' fkrm;s'

Non Commercial Distribution. 79


fufia mshqu;=rd kï iïudiïnqÿka yxij;S kqjr ksid Whkays jev jik l,ays"
tkqjr tla l=<ÿjla kqjr jeiaika .|u,a nK wikakg hkqjka oel" Tjqka yd fjfyr f.dia nK
wikakS" nqÿka tla Wmdisldjl odisldjkag w. ;kays ;nkqjka oele' —uu ÿ wkd.;fhys tla
nqÿflkl=kaf.a iiafkys odkdNsr; Wmdisldjkag w.;ka m;a ùï kï" uekeje˜hs is;d foiqka
wjikays ta nqÿka lrd t<n je| mjrd f.dia mßckhka le|jdf.K okajeg irykq fldg fhdod"
u~qjla lrjd Wv úis;r = e úhka ne| rka;re ßÈ;re ñ‚ ;refhka yd .||ï1 u,aoï2 rejka oñka
iod" ìu isjoq e.¢ka msßnoaO f.K3 uydrywiqka mkajd" nqÿka iÕ=ka jvdys÷jd ishw;ska oka §" ta
kshdfhka nqÿmd fudla iÕkg uyoka §" i;s wjikays isjr q e ms<§s nqÿka fmrg nei fyje je|e —
jykafia" ud i;aojila nqÿ mdfudla iÕkg i;aldr4 l< mskl a eñka wkd.;fhys f;dm fia ue jQ tla
nqÿ flkl=kaf.a iiafkys odkdNsr; Wmdisldjkg w.;eka meñfKïj˜hs me;=j'
ta nqÿyq —wkd.;fhys ,laIhla lma .shl,e f,dalfhys f.!;u kï iïudiïnqÿ
flfkla WmÈ;s' f;da úYdLd kï isÜÿjla je odhsldjka flfrys w.;kg meñfKys˜hs jodf<da' fyda
Èú mu‚ ka oka § is,a/l fmfyje nK wid fndfyda mskalï fldg foõf,dõys Wmdoe" imerefuka
fkd úfhda je" foõiem;a ñksia iem;a j<|d lma ,laIh f.jd mdh" liqnq iïudiïnqÿka ojie lsls
kï liS rclayq ÿyqka ilafokdyg i.je Wmkakq' ta i;a ìyskafkda6u iÕ=ka flfrys nK wid
;=Kqrejkays meyeo i;a fofk i;amsßfjKla lrjd iÕkg uyoka È m;s l=,hg fkdf.dia" oiis,a
iudoka je úisoyila yjqreÿ nUirjia /lsfhda' t nqÿ rcfhys'
—iu‚ iuK .=;a;d p NslaLqŒ NslaLqodisld"
Oïud fjp iqOïud p ix>dodiS p i;a;sud˜
hk fï i;aìyskafkda fï nqÿrcfhys(-
—fLud Wmam,jKaKdp mgdpdrdp f.d;ó"
OïuÈiakd uydudhd úidLd fpj i;a;sud˜
hk fï i;afok jQyq'
fudjqka flfrys ix>odIS kï rcl=uß" tla nqo;=rla foú ñksiaje uyiem;a j<|d fu
nqÿrcfhys wÕ=rg NoaÈh kqjr ue~ uyisÜyq mq;= Okxch isÜyq ¥ úYdLd kï je i;a yeúßÈ l,e
mkaih s la l=ußhka yd iuÕ ish kqjr tk nqÿka fmr uÕg f.dia" m<uq oiafky u fidajdka je miaj
l,K .=fKka msßyqka6 je' úmh;a l,ays ieje;a kqjr uqjr7 isÜyq mq;= mqKHj¾Ok kï isÜorejd
flfrys jeie' isÜorejd flfrys jeie' iqyqre uqjr isÜyq úiska ujq;kays ;nk ,ÿjk nejeka uqjrud8
kï je ÿka wE mskalï lrKqù" ÿnqka flfrka wgjrhla9 ,Èka' kqn f;f,ys ,i|f,hla fihska
mefKkqù kuqÿ ÿka mq;=ka úiska jDoaê10 m%dma; jQ weh mq;ayq oifofkla jQ' ÿyq oifofkla jQyq'
tfihsku a e tlla tllayq oi oifofk mq;ayq jqyq' oi oi ÿyq jQyq' tjqyq flfrys tlla tllayq oi oi
mq;ayq jQyq' oi oi ÿjQyq tfihska weh oreuqkqnqreyq mrïmrdfhka wgoyia idßish úisfofkla jQyq'
fudyq yeu kSfrd.hy11 fkdl,ays urKg m;a tlo flfkla ke;a' weh tlaih s úis yeúßÈ jhia olajd
ysi lK tl krfhl=oa fkd ù h' yeu l,ays fidf<dia yeúßÈ jhia jeks ù'
weh hk l,ays ÿgq ckfhda —wm yeUq u|la fh;ajhs" hk l,eue fydì˜hs12 is;;a'
isál,ays ÿgq ckfhda —wm yeUq u|la isá;aj hs" isà l,e ue fydì˜hs12 is;;a' yqka l,ays ÿgq ckfhda —
wm yeUq u|la ys|;aj hs" yqka l, ue fydìhs˜hs is;;a' fyd;a l,ays ÿgq ckfhda —wm yeUq u|la
fydú;ajhs" fyd;a l,e ue fydì˜hs is;;a' fufia i;r bßhjqfhka wiqj,a bßhjqfhys ue fkdfydì
hkq ke;a' mia we;layg n, we;a;S he' wNsux.,iïu; he' i;afl<la ckhka jik ieje;a kqjr
uÕ=f,ys ieKfhys wehce we/ j<oj;a'
fyda fikiqkaoke M, uy;a fia wid" ;udf.a ms‚ ka ksmka kjfl<la w.kd
fufy,m,Okd úhoï fldg fikiakla lrúhá je r:fha ;nd kqjr weúoajd .kakg ksii a ka
ke;af;ka" f;dfuda ue úls‚ 13 f.Ke i;aúis fl<la Ok úi|d mqjrï fjfy/ fh<oyila myd
msßjrK ,ÿ uqjrud13 myh lrjd" iegl<la Èh .kakd .krka oeráhla14 lrjd md fo‚ he msysÜjd'
nqÿmdfudla iÕkg ms<s.ekajQ' ta myhehá uyf,a mkaih
s la .ne' Wvquyf,;a mkaishla .ì' myd uyka
ojia foudf,a oyila .ne oyila ks¾ñ; nqÿyq ijKla /iska È,sys jev yqky
a q'

1' ÿï' 2' oñka' 3' fldg' 4' uq' iÕkg uyoka§ i;aldr' 5' ìyskak' 6' msßmqka' 7' uqjre' 8' uqjrud;d' 9'
jrla' 10' jDoaO' 11' ksfrda.shy' 12' fidì' 13' úlsK' 14' l<hla 15' .k oeßhla'

Non Commercial Distribution. 80


tojia weh in| isÜÿjla oyila jgkd ms<h s la f.wehK lrd f.dia —wm yeUq" fï
ms<h
s fu myhe tla;efkl nquq;=reKq fldg w;=rjd ,j˜hs lsj' —fhfy<s" uï bÈka ;sg zw;=rK
;dkla ke;eZhs lSï kï" ;S is;g fkd fi joaÈ1' f;daue f.dia n,d fuhg wvq ms<h
s la we;" yermshd
w;g1 ,d˜hs lsj' fyda t ms<h
s f.Ke fouyf,a3 lí oyig jeoe weúoe n,kakS ;udf.a oyila jgkd
ms<h
s g wOu ms<h
s la fkdoele —uï fu myhe mqKHNd.a jkq fkd,Èñ˜hs tla ;efkl je,eme me,eme
isáhd' wk| uyf;ryq oele —oeßh" l=ug j,mays@˜hs ms<ú
s ie tmj;a wid —f;da ?‚ fkdjdhs' ;Sf.a
s w;=rk f;kla olauy4 iÕyq md foje m<uq ;Sf.a ms<sfha welaue fikiakg jo;s'5 lsg uy;a
ms<h
M, fj˜hs wvi|myK yd mdfo‚ h yd fow;=frys we;sß jQy' fjfyr uyka idruiska wjika ù'
ud.ï je isg úidLdjka fihska nqÿiiafkys Ok mß;Hd. l<dyq ke;s' msßïkS6 je
isge wfkamvq uyisgdkka fihska Ok mß;Hd. l<dyq ke;a' isgdfkda iQmKiafl<la Ok úi|d
ieje;a kqjrg ol=Kq fofiys" wkqr7mqrg uyfjfyr iqÿiq ;kays" foõru uyfjfyr lrjQyq'
úidLdfjda ieje;a kqjrg meÿïfofiys" wkqr7mqrg W;=ï foaùwrï8 iqÿiq ;kays" mqjrï fjfyr lrjQyq'
nqÿyq fï fï fol=, jeishkg wkqlïmdfhka tla we;jfile foõrïys fjfi;s' tla we;jfile
mqjrïys fjfi;a' fufia ieje;a kqjr ksid miaúis wjqreoaola ojia fï fofjfy/ jdi fldf<da' fï
úidLdjka úiska lrjk ,o mqjrï fjfy/ uqjrud9myhe jejik l,e he nqÿka rdyq kï wiqrd
oeuqfha10' lsfia he@ h;a(-
rdyq kï wiqß÷ Wi idroyia wgishla fhdcke' Tyq ndyq w;=r tlaoyia foishla
fhdcke' fnd, ihshla fhdcke' ysi kjishla fhdcke' k<, ;=kaishla fhdcke' neu w;r mKia
fhdcke' keyeh ;=kaishla fhdcke' uqj foishla fhdcke' .eUqr ;=kaihs la fhdcke' w;=,am;=,a m<,
f;ishla fhdcke11' weÕ,sm¾j mKia fhdcke' fufia jQ rdyq wiqr nqÿkaf.a uy; wid —f,dalfhys
ug jvd uy;a flfkla kï weoaoehs@˜hs' nqÿka lrd fkd t<fnhs' fiiq wiqrka nqÿkaf.a uy; lsh;a
lsh;a —Ti" Tyqf.a uy; fyda udf.a uy; fyda ne¨j uekeje˜hs nqÿka lrd .sfha'
nqÿyq Tyq tk nõ oek —i;r bßhjqfhka l=vd bßhjqfhla ljr fyd@˜hs wjckdyq
fydakd bßhõj l=vdfia oele —fyje Tyq oelal=j uekeje˜hs is;d —wk|" fuys fydakd oehla
w;=g,d˜hs jod<y' —uekeje" jykafia˜hs uyf;ryq ye|la we/ ;nd hyka ie,iQyq' nqÿyq
isxyYhHdfhka md u;af;a md ;nd f.Ke tys jev fyd;ayq' rdyq wiqß÷ wjqÿ tue ojia Wmka orejl=
m;a,la fia fuf<lajQ mshqïrdñ‚ jka ria úysÿkd wg;=rdishla uÕ=,a ,l=Kq msßrjK ,o oeúoyiaksï
kenisfhda ila,l=fKka úis;=re m;=,a Èà' ti| nqÿyq —l=ula n,hs@ wiqr"˜hs jod<y' —f;dm m;af,ys
fl<jr n,ñ˜hs lS he' f;da Njw.a olajd keÕS ud m;af,ys fl<jr n,ys kï" olakg fkdksiafi˜ys
jodf<da' tnia wid rdyq wiqß÷ jevfyd;a nqÿka uqyqK n,kqfha" kqn uq÷fkys isá mqkai|la n,k
ñksilayq fihska ne,Sh' —fï f,dalfhys f;dm jykafiag jeä uy;a flfkla ke;s˜hs' meyeo je|
irk .sfha'
fufihska nqÿyq ;uka mqreIouHidrÓ jk neúka rdyq kï weiqrd o wdÈ Yíofhka .;a
fjmÑ;a;she" iqÑ;a;s he" mydrdo he" n,smq;% he hk wiqrkqÿ oud irKis,e msysÜ jQyq' wiqrNjk
jdiSka yd jYj¾;sNjkjdiSka yd wÉPkaÈl wNjH jk neúka Tjqkg wê.u ke;a'
wiqr ouk kï fidf<diajk mßÉfþoh ksñ'
17' jk mßÉfþoh
foj oukh
ilafoõ rcyq oeuq mßÈ lsfia he@ h;a(- Tyq weiQ iq;la bisß12 uou;a je fkdi|yka
flf<ka" Tjqyg13 fidïkia Nh ckjd" fudy÷re úOud i|yka lrjQ fia14 lsh;a lsfia he@ h;a(-
fmdf<da f;f,ka foid<sia oyila fhdcqka ;kays hq.÷re uq÷k yd iu wyiays
ijuyrc foõf,dj ilaj<.,a olajd msysáfha he' fya w;=re fjfy mshd msysá rkaߧñ‚ uqjd foú
úukska w;=re ke;sfha he' i;rjrï uyrcqkaf.a i;=rejka uqjd foúkqjr hq.÷re uq÷fkys msysáfha hs'
ta foõf,dúka Wv foid<sia oyila fhdcqka ;kays furuq÷ka yd iu wyiays ;õ;sid foõf,da
ilaj<.,a olajd msysáfha he' furuq÷k ñ‚ uqjd he' tys msysá msákqjr ñie ;õ;sie foõkqjr kï
we;=¿ kqjr u;= meÈfodßka me<fodr olajd oioyila fhdcke' ol=Kq fodßka W;=refodr olajd oi

1' joao' 2' wf;dg' fouy,a' 4' olajhs' 5' j§;s' 6' msßñ' 7' kqjrkqre@' 8' W;=ïfoõrï' 9' ud;d uy' 10'
oeuQfhah' 11' foishla' 12' biqre' 13' Tyqyg' 14' lrjQfhka' 15' uymjqfrka'

Non Commercial Distribution. 81


oyila fhdcke' tkqjr i;=rejkauqjd uyjqfrka15 yd oioyila rejka fodrgqfhka msßfLõ ,oafoa he'
rkaúuka ßÈúuka ñ‚ úuka fm<ska yd Whka fm<ska ú,a fm<ska ieÿï ,oafoahs'
tkqjrg meÿï fofiys rejkauqjd mjqre fodrgq msßfLõ ,o oyila fhdcqka k÷ka jk
kï Whfkla we;s' Whk yd kqjr yd fow;=frys kkaod1 kï pq,a,kkaod kï fofmdl=re‚ fhla
we;s' ta foú,af;r fla,ua qjiï fihska hymyia fok kkaod kï pq,a,kkaod2 kï forejka w;=f<la2
we;s' ol=Kq fofiys tfihska ue rejkauj q d mjqre fodrgq msßfLõ ,ÿ mkaishla fhdcqka* Mdreiljk
kï whfkla we;s' Whk yd kqjr yd fow;=frys Nødkï iqNød kï fofmdl=re‚ fhla we;s' ta
foú,af;/ Nød kï iqNød kï forejka w;=f<la we;s' me<fofiys tfihska ue rejkauj q d mjqre
mjqre fodrgqmsßfLõ ,oa mkaishla fhdcqka Ñ;%,;djk kï Whfkla we;s' Whk yd kqjr yd
fow;=frys Ñ;%d3 kï pq,a,Ñ;%d3 kï fofmdl=re‚ fhla we;s' ta foú,a f;r Ñ;%d kï pq,a,Ñ;%d kï
forejka w;=f<la2 we;s' W;=re fofiys tfihska ue rejkauqjd mjqrefodrgq msßfLõ ,ÿ mkaih s la
fhdcqka ñY%ljk kï Whfkla we;s' t Whk yd kqjr yd fodw;=frys O¾ud kï pq,a,O¾ud kï
fofmdl=re‚ fhla we;s' ta foú,af;/ O¾ud kï pq,a,O¾ud kï forejka w;=f<la we;s' meÿï W;=re
lkays4 tfihska ue rejkauj q d mjqre fodrgq msßfLõ ,ÿ i;aoyila fhdcqka uydjk kï Whfkla
we;s' tys rejka uqjd oyila l+gd.dr we;s' uydjk kkaok5 jk fow;=frys ishla fhdcqka kkaod6 kï
fmdl=re‚ fhla we;s'
kqjr ueo ;=kaishla fhdcqka rejkaoo fm<ska È,sfhk Wi i;aishla fhdcqka úch;myd
kï uy;a myfhla we;s' t myh ilafoú rcyq ñksim a sfhys jikl,e' hk tk .ukska jeo jik
.,la lrjd" ÿka mskaleñka ksmkafkah's tmyhg meÿï fofiys tlmqKavÍl kï Whfkla we;s'
TWhkays fnd, i;f<dia fhdcqka jg mif<dia fhdcqka Wi mKia fhdcqka l| we;s mri;= kï
foõreflla we;s' t rel i;rfofiys i;r YdLdj o uOHfhys YdLdj o mKia mKia fhdcke' uq,
mgka f.K uOHYdLdfhys w.a olajd ishla fhdcke' meÿï fofiys YdLd w.ska me<fofiys YdLd w.a
olajd ,shla fhdcke' ol=Kqfofiys YdLd w.ska W;=refofiys YdLd w.a olajd ishla fhdcke'
YdLdu~q¨ ;=kaishla fhdcke' t rel mqmakd u,e meye mKia fhdckla ;kays me;sfrhs' .| ishla
fhdckla ;ekg fhhs' t rel ilafoõ rcyq ñksia msfhys jik l, hk tk .ukska i;makg"
fldn,,7 rella msysÜjq mskl
a eñka ksmkafkahs'
t relauq," È. iegfhdcqka m<, mKia fhdcqka fnd,s mfidf<dia fhdcqka" yqkal,e
;s<s fia kdNsh olajd .ef,ke" keÕsl< fnr;,lafia iu jk" leu;s R;=jla fok" n÷jou,a /ila
fia r;a mdKavqlïn, kï i, wiafkla we;s' yeu nqÿyq tys ys| úcï foi;a' t wiak ilafoúrcyq
ñksia msfhys8 jikl,e hk tk .ukska ys¢kg fldn,, relamhe ;=nQ m¿9myfKle mskaleñka
ksmkafkah's
úch;amyhg W;=re fofiys iqOï kï foõiNfhla we;s' tys ìï ms<ñ s ‚ uqjd he'
^weK ñ‚ uqjd he'& geï10 .krka uqjd he' fld;=remla ߧjqud he' j.afm< mn<uqjd he' fyd;ajia
f.dakeia uqjús i;=rejkauqjd he' we;=¿ishk b÷ks,añ‚ uqjd he' msáishk .krkauqjd he' le/<s
ߧuqjd he' whï ú;r ;=kaish ;=kaish fhdcke' jgd kjishla fhdcke' Wi mkaishla fhdcke'
fofoõf,dj thg jvd ru‚ ;efkla kï ke;s' foaYkd o úisk o tys ys| flfr;a' ta foõiNh
y,lg ßhkla muK le‚ u~,la ÿka iqO¾ud11 kï ud.uf.a mskaleñka ksmkafka he'
foúfhda ta foúiNfhys /ia jk l, mri;=u,a ieKg12 /ia fj;a ue he' nK
wikakg /ia fj;a uehe' úksig13 /ia fj;a uehe' iÕ=ka jid jikl, /ia fj;a ue he' mjrK l,
/ia fj;a ue hs'
lsfia he@ h;a(- ;õ;sid jeis foúfhda yjqreoaola ojia Èjmri;= rel f.dia f.dia
n,kakdyq" tys m;a ú,slk = a l,e —m;a ú,slaik
s ' u| ojfilska jeïfy˜hs i;=gq je" ieKu;a je" ieK
fl<s;s' m;a jeïyqkq l,e —u| ojfilska wl=re14 úysoaȘhs i;=gq je ieK lf<s;s' wl=re jqyqÜl,e —u|
ojfilska m¿ úysoaȘhs i;=gq je ieKfl<s;s' m¨m;a jqyqÜ l,e —u| ojfilska leka .kays˜hs i;=gqj
ieK fl<s;s' leka .;al,e —u| ojfilska lel=¿ .kak˜s hs i;=gq je ieK fl<s;s lel=¿ .;al,e —
u| ojfilska ñ‚ oeÈßjr15fj˜hs i;=gq je ieKfl<s;s' ñ‚ oeÈßjr15 jQ l, —u| ojfilska u,a
msfm˜hs i;=gqje ieKfl<s;s' u,a msmls , u,a ì÷kd i|yd relg kefÕk lsi fkd o we;s' u,al;=re

1'
2' uydkkaod-ðkd,xldr jKaKKd' ^70 msgqj&' 2' fo w;=f,la' 3' kkaod' 4' ;kays' 5' kkaod' 6' kkaokd-
ð - j' * i;a;fhdck-ðkd,xldrKaKkd' 7' fldfnda,S,' 8' ñksiaj' 9' j,a' 10' ìï b÷ks,a ñ‚ uqjd h
ì;a ms<sñ‚ uqjdh hg' 11' iqOï' 12' ieKhg' 13' úksYajhg' 14' wxl=re' 15' mr' 16' u,afm;s' 17'
w;=frhs' 18' uqreÿ'

Non Commercial Distribution. 82


f.k w;= kuk lsi fkdo we;s' u,a ´kd iqu. q = t<jk lsi fkd o we;s' tla iq<fÕla keÕS u,a
;=jgqfhka lvhs' tla iq<fÕla u,a f.K isà' tla iq<fÕla u,a iqOïfoõ iNdjg f.K joaÈ' tla
iq<fÕla tys u,amr~,d yeueoef.K fhhs' tla iq<fÕla tys fm;s16 flire flñ r|jñka u,a
w;=rhs17'
uOHfhys O¾udikfhla fjhs' t wiafkys fhdcqka muK rejka m,Õ fjhs' m,Õ
fjhs' m,Õ uqÿfkys ;=ka fhdcqka muK Èõfiai;a fjhs' ta je,; hlafoõrcyg wiqka mkaj;s' ta
tlaì;s fo;sia foúmq;akg wiqka mkaj;s' ta tlaì;s uydkqNdj foúhkg wiqka mkaj;s' fiiq foúhkg
mri;= u,aflñ ue wiqka fjhs' foúfhda foõiNhg jeo ys¢;s' ta u,ays uqjr|18 frdkai<d keÕS le‚
u~f,ys meyer nei foúhkaf.a ;=ka.jq muK rkajka isßre ,drimßfIlhla fihska ;jrhs'
tys ik;a l=udr kï uynU fyda wjqÿ ys| nK lshhs' nK okakd uyf;r flfkla
fyda f.dia ys| nK lsh;s' nK okakd uyf;r flfkla fyda f.dia ys| nK lsh;s' nK lshk fia
okakd foõmsf;la1 fyda K lshhs' ilafojqrc fyda nK lshd' ik;a l=udr nK lshk l,e mkail s d
foõms;ayqf.a fjiska ys| nK lshd' l=ug he@ h;a(- mkail
s d foõms;a ñksia msfhys isg mskalï lrK
l,e flfy mkaiq<e Æ2 ,oeß he3' fya f.dm¨ orejkg4 fog je fiiq orejka f.K .ñka msg;
i;ruÕ tla jQ ;eke y,a lrjñka fmdl=Kq ì÷jñka fya5 lrjñka uÕ myhjñka lKquq,a Wmqrjñka
n< f.dv iu lrjñka6 weúÿfka' kjfhdjqfkys ue fuf<a' Tjqyg t w;anõ l,a ù h' fya ñhe
iõuyrc foõf,dje .|í7 foúhka flfrys wkq,laIhlg wdhqI f.K Wmk' Tjqyg ;=ka.jq muK
liqka l|la jka È,sfhk w;anõ ù he' fya oyila .e,a muK m,|kd me,| kj l=Ula8 muK .|4
úf,jqka f.K rkaojms<s ye| r;arkaflñ me,| miaiq<la fldg flfy ne| nyd,hs' thska mkaisld
foõ kï je weúoaÈ' ta foõ yeu foúhkag ud m%h s he' ik;a l=udr kï uynU Wyqf.a fjiska wjqÿ
ys| nK lshd'
foúhka iqO¾u foõiNdfhys /ia j;a ue" ÈhrÜ kï .|jq foõrc fl<iqjyila .|jq
foúhka msßjrd fl<iqjyila rka m,Õ yd rka wvhá yd f.kajd f.Ke meÿï Èidfhys me<Èid
n,d fofoõf,dje foúhka fmrg fldg wrla f.K ys£' úre¿ kï jru uyrc fl<iqjyia
l=ïNdKavhka10 msßjrd fl<iqjyia ߧ m,Õ yd rka wvhá f.kajd f.Ke ol=Kq Èidfhys W;=re Èid
n,d fofoõf,dje foúhka fmrg fldg wrlaf.K ys£' úrEmdlaI kï jrïuyrc fl<iqjyila
kd.Nghka msßjrd fl<iqjyila ñ‚ m,Õ yd rka wvhá f.kajd f.Ke me<Èidfhys meÿïÈid
n,d fofoõf,dj foúhka fmrg fldg wrla f.K ys£' fjijqKq kï jrïuyrc fl<iqjyila
hlaIhka msßjrd fl<iqjyila mn< m,Õ yd rka wähá f.kajd f.IKe W;=re Èidfhys ol=Kq Èid
n,d fofoõf,dje foúhka fmrg fldg wrla f.K ys£' fufihska .;a wrla we;s foúhkaf.a mri;=
u,a ieK idruiska wjikafõ'
wgjla fmdfyda oji i;rjrï uyrcqka weue;af;da" ihs;aiS11 fmdfyda ojia i;rjrï
uyrcqka orefjda" mKq/is fmdfyda ojia i;rjrï rcyq rkam;a yd oeysÕ=,a f.K kslaue .ïkshï .ï
kqjr jeo —wiqj,a msßïkS nqÿirK .sfha he¦ OïirK .sfha he¦ iÕirK .sfha he¦ mkais,a /lals¦
fmfy fjhs¦ ujqmh s ka Oï mqrhs¦ u,a mqohs¦ .| mqohs¦ nK okakdyg uy;a i;aldr fldg nK lshj;s¦
odf.dí uyfnda ms<u s msysÜjhs¦ ;=kaiqiqß mskl a ï mqrhs¦ oil=i,alï m:fhys iudoka je jefg˜hs
rkam;e oEysÕ=f,ka ,shd we/ mkail s d foúhdg fo;s' mkail s d foõ12 ud;,s foõmq;a ilafoõ rcyg
fohs'
hï lf,lays mskl
a ï lrkakdyq fkd fndfydayq o tl,ays fmd; l=vd fjhs' ta oele
foúfhda —ckfhda mud je ojia hj;s' i;r wmdh msfrhs¦ ifoúf,da isia fj˜hs ?‚ fj;s' bÈka
fmd; uy;a ù kï" t oel —ckfhda fkdmudje ojia hj;s¦ i;rwmdh isia fjhs¦ ifoõf,dj msfrhs¦
nqÿ iiafkys mskalï fldg wd uymsKe;s foúhka m%Odk fldg ieKfl<kg ,nïy˜hs13 i;=g fj;s'
t fmd; f.K ilafoõrc lshjhs' Tyq mshúniska lshjk l,e fodf<dia fhdckla ;ekg wefihs'
uy;a fldg lshjk l,e ish¨ oioyila fhdcqka foõkqjr me;sr isà'
fmdf<dj mgka f.Ke lmarela i|yd Èjirka i|yd foúhka Wkqka yd lrK igka
ilafoõ rcqyq flf¾ isf|hs' foúhka ÿyq ÿ mq;ayq Wmmdÿlje welfhys WmÈ;s' mdomßpdßldfjda
hykays WmÈ;s' Tjqka mdhska .kajk m,|kd m,|jk foúfhda hyka jgd14 WmÈ;s fufy lrK
foúfhda we;=¿ úukays WmÈ;s' Tjqka i|yd foúfhka lrK igka ke;s' hï flfkla ysñw;=frys

1' mqf;la' 2' mka^ia&iqiq l¿' 3' <ore oeßh' 4' f.dm,a,kg' 5' f.a' 6' flfrñka' 7' .|eõ 8' ;=Ula' 9'
iqj|' 10' l=ïNdKav foúhka' 11' ihska-yeu' idojia-O¾um%§msld' 12' foõms;a' 13' fl<kd n,ïyhs' 14'
fya jgd'

Non Commercial Distribution. 83


Wmkayq o" Tyq —ud .e;a;dy˜hs —;d .e;a;dy˜hs ksYaph lrkakg fkd fmdfydi;a jQjdyq' Wkqka yd
igka flfr;s ilafoõ rcyq lrd f.dia mq¿jqia;s' fya" hulayqf.a úukg wdikak ù kï" —Wyq .e;af;a
he˜ fhhs' bÈka fofokdf.a iSuduOHfhys Wmeo" hulayq úuka n,d isáfha ù kï" —Wyq ue .e;af;a
he˜ fhhs' tllayq ÿ f.a úuka fkdn,d isáfha ù kï" fofokd l,y mis÷kd i|yd ilafoõ rc ;ud
wh;s flfrhs' fu wE fkdtla úksi ÿ tys ue mj;a;s'
iÕ=ka mjrK ojia /ia jQ foúfhda —wo fldhg f.dia ld flfrys mjrïy fyd@˜hs
neK .‚ ;s' Tjqka flfrys ilafoõ rc fndfyda fia mqjÕ= Èjhska ,laÈõ fyda f.dia oy.í uyfnda
jkaÈ' fiiq foúfhda mri;=u,a wE Èju,a yd Èji÷ka f.K ;uka ;ukg ßishqkq ;ekg f.dia mjrd
oy.í uydfnda j¢;s'
ilafoõ rcyq foúhka /ia jkq i|yd tlaihs úis ßhka úPh;=rd1il tlah,la msUdmS2
l,ays ta y~ oioyila fhdÿka ;j;sid foõkqjr me;s/ idruiska ksikafõ'
fufia úis;=re ;õ;eis foõf,dje rc lrk ilafoõ rcqyq Whka fl<kg hk l,ays"
Èhrg kï jrï uyrc meÿï ilaj< uqjúáfhys ;udf.a fikÕ tje" ߧuqjd wism;r bisÆ3
fl<iqjyila .|õfoõ n<ka f.Ke jgd ¨ fl<iqjyila ߧ o~qjeg we;shd je" iqonr‚ ka ye§ iqÿ
Èjwiarclayq4 keÕS hq.÷re.,a uq÷fkys meÿï fofika5 wrla .kaks' úrE¿ kï jrï uyrc ol=Kq
ilaj< uqjúáfhys ;udf.a fikÕ tje" ñ‚ uqjd wism;r bis¨3 fl<iqj yila l=ïNdKav
fojNghka yd iuÕ fl<iqjyila ñ‚ o~qjeg we;shd je" ñ‚ wnr‚ ka ie§ iïjka Èj wilayq6
keÕS hq.ÿre .,a uq÷fkys ol=Kq fofika wrla .kak's úrEmlaL kï jrï uyrc me<ilaj<
uqjúáfhys ;udf.a fikÕ tje" mn<7 uqjd wismr;r bisÆ3 fl<iqjyila kd. Nghka yd iuÕ
fl<iqjyila mn< o~qjeg we;shd je" mn<nr‚ ka ieÈS mn<jka Èj wilayq keÕS hq.÷re .,a
uq÷fkys me< fofika wrla .kak's fjijqKq kï jrï uyrc W;=re ilaj< uqjúáfhys ;udf.a
fikÕ tje" rkauqjd wism;r bisÆ3 fl<iqjyila hlan<ka yd iuÕ fl<iqjyila rka o~qjeg
we;shd je' rka wnr‚ ka ieÈ rkajka Èj wil= keÕS hq.÷re .,a uq÷fkys W;=re fofika wrla .kaks'
iqua kï .|õ foõmsf;la i¾jkkao8 kï fnrla wiays,d" wgieg oyila fnßka
msßjrK ,ÿ je" fkd tlaoyia foõk<ka9 yd iuÕ wjgys miafhdckla muK ;kays u~q¨10 ne| meÿï
ilaj< .,a uq÷fkys k¿.|ejq flfrhs' ;sïnre11 kï .|ú foúmsf;la tlm%uqLe12 kï fnrla wiays
,d" wgieg oyila fnßka msßjrK ,ÿ je fkd tlaoyia foõk<ka yd iuÕ wjgys mKia fhdckla
muK ;kays u~q¨10 ne| ol=Kq ilaj< .,a uq÷fkys k¿.|ejq flfrhs13 Èlamu % qL14 kï .|ú
foúmf;la uydNdKav kï fnrl wiays ,d" wgieg oyila fnßka msßjrK ,ÿ je" fkdtla oyia
foõk<ka yd iuÕ wjgys mKia fhdcqkla muK ;kays u~q¨ ne| md<ilaj< .,a uq÷fkys k¿.|ejq
flf¾' m[apYsL kï .|õ foõmsf;la iqijr kï fnrla wiayd ,d wgieg oyila Èjfnßka msßjrK
,ÿ je fkdtlaoyia foõk<ka yd iuÕ wjgys mKia fhdckla muK ;kays msßia ne| W;=re ilaj<
.,au÷q fkys k¿.|ejq flf¾'
fufia isjm
q iays i;rjrï uyrcqka úiska .;a wrla we;shd je" yd;amiska olajk ,o
k¿.|ejq ú¢ñka ilafoõ uyrc Whka fl<kg hkqfha" we;eï lf,lays úYajl¾uhd uejQ kdÍjdyk
we;s rkauqjd uKavmfhka15 fhhs' we;eï lf,lays Èj wiaoyia hq;a miajKla èjcfm<ska .ejiS.;a
wyial=ia we;s fh<ishla fhdcqka i;=rejka uqjd úch;a kï r:fhka fhhs' we;eï lf,lays ftrdjK
kï Èjwe;a rclayq keÕS hhs'
ta we;a È. tlaish mKia fhdcqka je Wi wkQfhdcqka je fnd, mKiafhdcqka je
f;;sial=Uq;,16 we;s je uefjhs' tflls l=Uq f;f,ys17 i;ai;a o< uefjhs18 tflls o< mKia mKia
fhdcqka fjhs' tflls o<e i;ai;a fmdl=re‚ fjhs' tflls fmdl=re‚ he i;ai;a fk¿Uq,h s fjhs'
tflls ,sfhys i;ai;a mshï q fjhs' tflls mshqfuys i;ai;a fm;s fjhs' tflls fm;af;ys i;ai;a
fojÕfkda kg;s' tflls fojÕkg i;ai;a foõÿyq msßjr fj;a' fufia ieÈ we;a rcyq msge È. mKia
fhdcqka Wi mif<dia fhdcqka rejka uçfhla fyda fjhs' ueo fo;sia fhdcqka uyiqoiqkla =Uq u;=fhys
fodf<dia fhdcqka rejka uçfhla fyda fjhs' t u~qfhys iQjdiq oyila rejkageU fjhs' tflls geU
je,È i;ai;a rejka l=iqï,sh fjhs' Wv i;=rejkauqjd u,aoñka ÿka ,,a oyia fjhs' w;=r;=frys19
i;=rejkauqjd oofm< fjhs' ;kays ;kays ,Uk ñ‚ lsls‚ oe,a fjhs' ta oe,a u|ure myiska miÕ;=re

1' úch;a' 2' msô' 3' biqÆ' 4' iqfoajx kdu - rc;jKaK;=r.jrx ð' jd' 5' foiafkka' 6' u‚ jKaK;=r.
jrx - ð' j' 7' mn¿' 8' iínkkaok-ð' j' 9' n<ka' 10' rx. uKav,-ð' jd' 11' ;sïnrEil ð' j' ;=ïnre-
ydNdr;' 12' tlfmdlaLr-ð' j' 13' flfrñka isà' 14' §>uqL-ð' j' 15' uKavmamfhka' 16' fm<la' 17'
fmf<ys' 18' fjhs' 19' w;=frys' 20' fomiays fõÈldfhka'

Non Commercial Distribution. 84


/jq mrhd y~hs' jgd u‚ fõÈld fjhs' fõÈldfjka msg; wdhqOyia; je wgúis hla fikúfhda
isá;s' fõÈldfhka20 we;=<; ilafojq rcyg j,a,N uydkqNdj foúfhda isá;s' fomia fo;sia
l=Uqf;f,ys3 msysá rejka uçfhys fo;sia foõryq ys¢;s'
ueo ;siafhdcqka iqÿkal=Ue msysá fodf<dia fhdcqka muK rejka u~qje ueo fhdcqka
muK ñ‚ m,fÕys ;=ka fhdcqka rejka fiai;a hg Èjnr‚ ka iõic je ilafoõ uyrc ys£' Wyqf.a
iqO¾ud kï Nd¾hd Èjwnr‚ ka iõicje fkdtla iqjyia foõirka msßjrd fmrg21 ys£' iqcd;d kï
Nd¾hd Èjwnr‚ ka iõic je fkdtlaiqjyia foõirka msßjrd ol=K;amiays22 ys£' kkaod kï Nd¾hd
Èjwnr‚ ka iõic je fkdtlaij q yia foõirka msßjrd ju;amiays ys£' Ñ;%d1 kï Nd¾hd Èjwnr‚ ka
iõic je fkdtla iqjyia foúirka msßjrd msámiays ys£' j,a,N jQ f;hdkq oyila foõ¥yq ie§ meye§
rejkafld;=re wE mdŒhNdck f.K yd;amiays ys¢;s' fkdfhla oyia iqrjñfhda mqkal,i2 f.K
fudjqka msßjrd isá;a' fudjqka u msßjrd ys| fkdtla oyia iqrj¾Ifhda ìysrÕys kg;a'
w,ïnqid wE m%Odk iqrjñhka flfrys .¾.rd kï wmaird uydùKd kï fjKla jhd'
tfi|e tfjK msßjr3 ieg oyila fjK f;fïu /jqfoa iqO¾ud4 kï foõÿ iqkao rdj kï jxYhla
mqô' ta jxYh msßjr3 iegoyila jxY f;fï u /jqfoa' wdy;HidÍ kï foõÿ uOqriajr kï
kl=,ùKdjla jhd' ti| tfjK msßjr3 iegoyila kl=,ùKd f;fï u /jq foa' u‚ fuL,d kï
foõ¥ úcfhd;a;r kï illa mqô5 til msßjr3 ieg6 oyila ila f;fï u /jq foa' ufkdyrd kï
foõ¥ mD:qìïn kï ñysÕla jhd' ta ñysÕ msßjr3 ieg oyila ñysÕ= f;fï u /jqfoa' w;sjD;a;ld7 kï
foõ¥ wdkkaockl kï8 ñysÕla jhd' ta ñysÕ msßjr3 ieg oyila ñysÕ= f;fï u /jq foa' u;a;ls
kï foõ¥ §¾>uqL9 kï tlÉýøhla10 jhd th msßjr ieg oyila tlÉýø10 f;fï u /jq foa' kkaod
kï foõ¥ fld,iajr11 kï fjKla12 jhd th13 mßjr ieg oyila fld,iajr11 f;fï u /jq foa' hdud
kï foõ¥ Ñ;%mqIalr14 kï mgyhla jhd' th13 msßjr ieg oyila mgy14 f;fï ue /jq foa'
f>driajrd15 kï foõ¥ u[acqiajr16 kï u‚ m¾j;hla jhd th msßjr ieg oyila u‚ m¾j f;fï
u /jq foa' i¾jdx.fYdNkd18 kï foõ¥ oDGf>daI19 kï uyfnrla jhd' th msßjr ieg oyila uyfnr
f;fï u /jq foa'
fufia fkdtla oyiaiqjyia ÈjHdx.kdfjda kdkd kdufhka úYsIag jQ wd;;h" ú;;h"
wd;;ú;;h" >kh" iqir s h" hk jdoH jh;a" tflls jdoH msßjr ieg oyila jdoH f;fï u /jqfoa'
fufia tlaojila fofõf,dajeis foúhka úiska wkqhd; je" isjqf,dam¨ka úiska .;a wrla we;shd je"
wgúis hlafikúhka úiska muqKj q k ,oa foúfikÕ yd iuÕ i;arejka l,i wE i,s,Ndck bis¨
wvq ;=kafl<la iqriqkoa Í msßjr we;shd je" iQúisfl<la foõ k<kkaf.a k¿ .|ejq ú¢ñka"
kkafofika jiakd Èjl=iqï m;r úrñka ksr;=re jefyk Èjl¨je,a wE .|frd‚ ka jefiska" Whka
fl<kg hk ilafojq rc Whkafodrg m;al,ays —ksjka wruqKq fldg rd;a jQ" foõñksiakg W;=ï"
uyKyqf.a mQ¾jNd. ms<sfj;a ljr fyd@˜ is;S'
tlaì;s —fï mekh b;d iisßh20' bÈka uï fï fkdWf.K Whka jksï kï" ilafodr
wE ifodßka wjqÿ jokd rE wE iwruqfKka uq<d je fu mekh i|yka fkd lrKq fjñ' oeka
Whkafl<s ;nd nqÿka lrd f.dia fu mekh ms<ú s ie W.;a mek we;shd je" Thka fl<sñ˜hs we;al|e
w;=reOka j jla l< w;la Èla fkdlrK;=re" mqjrï uy fjfyr uqjrudmdhe nqÿka fmrg md<ù' ta
i;rjrï uyrcyq ÿ rlj,a f.K isá fia ue isáhdy' msßjrd isá foõ /iayq o k¿fjda o ftrdjK
we;arc o tu Whka fod/ isá fia u isáhdyq' tl,ays ilafojrc nqÿka je| tl;amia je isg" úis;=re
Whka fl<kg hdá21 jqfha" fjf,ú j mek mq¿jqiafka" —jykafia" ksjka wruqKq fldg rd;a jQ"
foúñksiakg W;=ï" uyKyqf.a mQ¾jNd. m%;dm;a iefLúka ug jodrKq uekej˜hs lS he' ti| nqÿyq —
bO fojdkñkao" NslaLqfkd iq;xfyd;s˜ hkdÈ úiska i,ayq fldg mek úicQyq' ilafojqrc wid
wkqfuje22 idOqldr § Whka fl<kg .sfha' fuys úia;r ueÿïiÕsfhys pq,;a;KaydixLh iq;ska
okafkah'
tl,ays nqÿyq uqjrudmdhe i;=rejkauqjd l+gd.drfhys isßhyka.en jev yqkakdyq' thg
ol=Kqmiays ie/hq;a uyf;reka jik rejkauqjd l+gd.drh he' ju;amiays uyuq.,ka uyf;reka jik
q d l=gd.drh he' w;=frys isÿre újr ke;s' tl,ays uyuq.,ka uyf;ryq wka;#23 l+gd.drfhys
rejkauj

1' úÑ;a;d ð' j' ^12 msgqj& 2' iqjKaK i,s,>g ð' j' 3' msßjrd' 4' iqhdu-uq iqoaOdu idOq-
ðkd,xldrjKaKkd 73' 7' mqíì' 6' wgieg' 7' w;suq;a;lS-ð'j' 8' wdkkaox kdu-ð' j' 9' ÈYdm%uqL' 10'
tallaÅfNß-ð'j' 11' fld ^fl!& ,iajr' fld[apiajr' fl!Kaviajr - mQcdj,s -fld ,ïniar - ð' j' 12'
wd,sïnrfyß - ð' j' 13' thg' 14' ñ;% mqIalr' fmdlaLr - ð' j' 15' mgyfnr' 16' fmd;;aird-
ðkd,xldrjKaKkd' 17' uOqiajr kkaoiair-ð' j' 18' ika;d. fikd-ð' jd' 19' f>di-ð' j' 20' uq' b;d'
ißh' 21' hdhá' 22' wkqfudj' uq' wkqfudaokaj' 23' wka;' 24' úirk' 25' mßhka; j' 26' isáhd mshd' 27'
wkqfudú' 28' msßjrd hk'

Non Commercial Distribution. 85


jevyqkakdyq nqÿka mek úiecQ24 y~ fkd weiQyq' ilafõrcyq wkqfuje idOqldr fok y~ weiQyq' nqÿka
mek úiecQ y~ l=ug fkd weiQy@ h;a(- nqÿka Oï fik l, taldnoaO j ilaj<.,a mßhka; fldg25
yqka msßiakg wefihs' msßia wka;h mshd26 tla wÕ,la ;ekg ÿ fkd wefia' l=ug fkd wefihs@ h;a(-
tn÷ ñhqre f;mq,a ksr¾:l je fkd .sh uekeúka fkd fha'
tneúka nqÿka mek úick y~ fkd weiqj o ilafoõ rcyq idOqldr fok y~ wid —
fï foõrc oek wkqfuú27he fyda fkd oek ysia i,hs fyd@ hs" f.dia ms<súi ne¨j uekeje˜hs Èla
l< w;la jla fkd lrK ;=re uqjrudmdhe w;=reOka je ;õ;sidhe foakqjr fmKqkqyq' tl,ays
ilafoõ rc tlKavmqßl kï Whkays ;ud msßjrd jhk28 mkaishla miÕ;=re /úka kegqï .|ejQ
ú¢ñka yqkafka" uyuq.,ka uyf;reka jvkuqka ÿßka oele" hï fia ieoeye we;s rfcla tn÷ uyf;r
flfkl=ka oele —wiqj,a jykfia jeä oe h' oeßfhks" .S fkd lshj' fkd jhj' fkd kgj˜hs k¿jka
my flf¾ o" tfihska ue ilafoõ rc jhñka isá mkaishla ÈjmiÕ;=re my lrjd mshd uyf;reka
lrd t<en" fiiq l,e uyf;reka fojpdßldjg jeäúÍ1 o jqj —wm lrd fndfyda lf,lska jeä oe h˜
hs m%h
s l:d neK fhdcqka muK ñ‚ m,Õla mkajd —fï wiafkys jev ys÷fka h˜hs lS he' uyf;reyq
tys jevyqkay' ilafoõ rc o uá2 wiakla ;njd f.K3 tl;amia je ysks4' Tjqyg uyf;ryq —foõrc"
wm nqÿka ;g jod< iq; weisháhïy˜hs lSyq'
ilafoõ rc —jykafia" wema fndfyda ld¾h we;a;ïy' wmf.a ld¾h u|e' foúhkaf.a
ld¾h fnfyje' wm uykd fldg W.;a fofhl=ÿ ù kï" jyd u w;=reOka fjhs' w÷refhys5 rE fihska
fkd mefKhs' thska uu jykafia mq¿jq;a oe lshkakg fkd ksiafkiñ˜hs he' uyf;ryq —fï fojrc
ljr ldrKfhka fkd i|yka flfrhs fyd@˜hs wjckdyq —foúfhda kï uyduQVhy' ifodr
iwruqfKka uvkd ,oaodyq ;uka lEnõ fkdlEnõ mQnõ fkdmQnõ fkd oka;s˜hs Tyq uq<d je fkd
i|yka l< mßÈ o;ayq'
tl,ays ilafoõ rc —jykafia" mQ¾jfhys fojdiqr ix.%du ú h' tl,ays foúfhda ÿkqyq'
wiqfrda me/oaye' foúhka ÿkq l,ays úch;a6myd kï myfhla Wmk' ta myhe ishla ks¾hQy he'7 tflls
ks¾hQyfhys i;aish i;aish l+gd.drh' tflls l+gd.drfhys i;a i;a Èjiry' tflls Èjirg8 u,a
f.d;k myhska .kajk m,|kd9 m,|jk i;a i;a foõ¥y' fufihska ru‚ kkaúis;=re ñ‚ /iska
È,sfhk úch;amyh n,kq uekeje˜hs lS he' uyf;ryq fkd neK bjiQyq'
tl,ays ilafoõ rcq ¥ Tjqyg j,a,N fjiuqKq rcq ÿ uyf;reka fmrg fldg úch;a
myhg .sfhda' ti| ilafoõ rcqyqf.a mßpdßldfjda uyf;reka oele iqyqrlayq ÿgq nEkshl10 fihska"
ú<s we;s je" ;uka ;ukaf.a wmjrlhg jeo fodr wvj<11 fldg n,n,d isáfhda' ti| ilafoõ rcq
yd fjiuqKq foõrc yd fofok uyf;reka myhe ilauka lrjñka weúÿkdyq —jykafia" fu myh
ru‚ fia ÿgq o@ fï rkagU n,j' ßÈgU n,j' ñ‚ gU n,j' mn<gU n,j' urdgU n,j'
i;=rejkagU n,j' rkauqjd ߧuqjd ñ‚ uqjd mn<uqjd' urduqjd i;=rejkauqjd fld;=rmla12 n,j'
mlarEj<¨13 gUuq,a n,j' hkdÈ úiska myh ru‚ mßÈ lshlshd oelajQyq'
t imqj Tyq fmr l< mskaleñka ,o mßÈ lshd isge uyf;ryq —fï foõrc ;udf.a
myfhka k¿jka úiska iïm;ska hYiska b;d mud je ojia hjhs' fudayg ixfj. cekjqj uekeje˜hs
wmalsiqKq iuj;a iujeoe —myh msysá wjldYh Èh fõj˜hs bgd" myh ler<sw. mdodx.=IaGfhka
my<yq' hï fia Èhmsge ;=nQ myfhla" uqjúg weÕs,af,ka myrK ,oafoa" nud14 o" ief,a o" fkd isà o
tfihska ue myh nnjhs15' ief,hs' fkd isá hs' gU j<rE16 iÕ< f.dkeia le‚ u~q¨ wd§yq —lr
lr˜ hk y~ úysÿñka fykakka jeks jQyq' tl,ays ilafoõ rcqÿ fjijqKq foõrcq ÿ ;õ;sie jeis
foúfhda o uyf;rekaf.a Roaêm%d;syd¾h oele úiauhm%ma; je —wÉcßhx j; fydæ wíN+;x j; fydæ˜hs
.=.<
= y'
tl,ays uyf;ryq" ilafoõ rcyq Woaú.ak je Ñ,; je liqkaì;ays ñ‚ kdoe;s fihska
msms f,dñka .ejiS.;a isßre we;s fia oele" —foõrc" wm nqÿka ;g jod< iq; weisháhïy˜hs lSyq'
tl,ays ilafoõ rc" uyf;reka luyg fidïkia ixfj. okjd fudy÷re ÿre l< l,ays" iq; i|yka
fldg" ;ud nqÿka lrd .sh fia" je| tl;a mia je isg mek mq¿jq;a fia nqÿka úiecq fia" lS he'
uyf;ryq ilafoõ rcyq úiska lshk ,o iq; wid wkqfuje17 jla l< w;la Èla fkd lrK ;=re
;õ;sid foõf,dje w;=reOka je uqjruHmyhe my< jQyq' ilafoõ rcyqf.a msßjr iqrjñfhda
uyf;reka jeäl,e —uyrc" fldhg f.dia wys@˜hs mq¿jq;ay18' —nqÿka jykafia lrd .sfhñ˜hs lS h' —

1' úrE' 8' ñ‚ -yeu' 3' ;nd,d' 4' ys¢' 5' w÷ref.ys'6' úcfhd;a' 7' ks¾hqy' ye' 8' Èjirkg' 9' úis;=re
m,|kd' 10' ukshl' uEkshka' 11' wvj,a 12' fld;=re' 13' j.aj<¨' 14' N%ud' 15' N%uhs' 16' j<¨' 17' iq;
wkqfudj' 18' mq¿jq;al,' 19' lSyq' 20' oeuqjd'

Non Commercial Distribution. 86


uqyq ;d lshk nqÿyq fj;a oe@˜hs lSy' —fudyq nqÿyq fkd fj;s' nqÿkaf.a iiafkys ud yd in| tla
iÕflfkle˜hs lS he19' tl,ays iqrjñfhda —uyrc" f;da msKe;af;ys' fu n÷ uydkqNdj in|
flkl=ka we;af;ys he' iõjkaf.a Roaêm%;syd¾h fufia j;a" nqÿkaf.a Roaêm%d;syd¾h lsfia h fyd@˜hs
nqÿkaf.a Roaêm%d;syd¾h olakd ßis jQyq'
uyuq.,ka uyf;ryq nqÿka lrd t<n tl;amia je ys|e —jykafia" tla;rd ufyYdLH
foúhlayg ksjka wruqKq fldg rd;a jQ" foúñksik a g W;=ï jQ" uyKyqf.a mQ¾jNd. m%;m s ;a jod< oe
fõ foda fyd@˜hs lSyq' ti| nqÿyq ilafoú rcyq ;uka lrd wjqÿ mek mq¿jq;a fia" ;uka mek úiecq fia"
olajñka tu iq; uyuq.,ka uyf;rkg jodf<da' fufihska uyuq.,ka uyf;reka ilafoõ rcq oeuQyq'
rg idykakg .sh weue;a;ka l< oe rcq ue l<d jk fihska nqÿyq ue Tyq oeuqfjda20 fj;a'
fufihska ue1 Tyq wuduy ksjka meñ‚ jQ mßÈ lsfia he@ h;a(- tlaiufhlays nqÿyq
u.Org rc.yd kqjrg meÿï fofiys uy;a wUjkhla fj;e msysáfhka wUioaO kï ,ÿ nuqKq.ug
W;=re fofiys .,amd;e ñ‚ ms<la2 n÷ ks,ajk ,Efhlska3 msßfLõ ,oafoka fjÈhl kï ,ÿ múfhys
f,k fodr b÷i¨ refllska bkai¨.=yd kï ,ÿ mjqre fodrljq¿ hq;a iqKj q ñka yd u,aleñka úis;r
= e
f,fkys jev fjfi;s tl,ays ilafoõ rcyg nqÿka olakg W;aidy Wmka' Tyq nqÿka tlajka4 Wyq fkd
wúßys foj ikaksmd;fhla ke;" Wyq fia fkd mud wfkla foúmq;layq ke;" nqÿka olakg fkd
.shúßhlayg fihska W;aidy flfia Wmke@ h;a(- urK ìfhka ìh m;a jQfhka W;aidy Wmka' lSfia
he@ h;a(- Tyq foõiem;a j<|d ñksiaf,dje yjqreÿ .Kkska ;=kafl< ieg ,laIhla yjqreÿ f.jQ
l,ays" fya ;uyg Wmka mia mQ¾jksñ;a; oele ;udf.a wdhqI yS .sh nõ oe;s'
hï foúmq;a5 flklakg urK ksñ;sfhla me‚ ks o" Tjqka flfrys u| mskl a fulska
hï flfkla foõf,dj Wmkakdyq jqyq o" Tyq —oeka fldys Woïy fyd@˜hs ìhm;a je fjjq,;s' hï
flfkla fndfyda mska fldg Wmkakdyq o" Tyq ;uka ÿka oka" /ls is,a" jevQ Ndjkd ms‚ i —u;=
u;af;a foõf,dje iem;a6 j<|ïy˜hs fkd n;a'
ilafoõ rc jkdys mQ¾j ksñ;a; oele" oifhdcqka oyia foõkqjr o oyila fhdcqka
úch;a uymdh o mkaih s la fhdcqka iqOï foõ iNdj o ishla fhdcqka uymri;=7 ÿ ieg fhdcqka
m~qweUq,ai, wiakqÿ w~q ;=kafl<la k¿jkqÿ fofoõf,dje foõ msßiqÿ8 k÷kajk wE Whkqÿ hk foõ
iem;a n,d8" ;ud t iïm;a;Ska msßfyk fia oele ìh m;a ù tlaì;s —lsis uyfKla fyda nuqfKla
fyda nfUla fyda udf.a yDofhys fYdl kue;s Y,Hh Wÿrd mshd ug fï iõm;a ;yjqre lrkakg
ksiafila we;s fyd@˜hs n,kafka lsisjlayq fkd oele" je<s ÿ n,kafka nqÿka Èg ud ;nd" ud jeks
iqjyiakgoa10 Wmka fYdlY,Hh nqÿyq Wÿrdmshkakg ksiai y˜hs is;kakdg he W;aidy Wmkafka'
tl,ays ilafoõ rc —nqÿka ljr okúfhys ljr kqjr fjfi;s fyd@˜hs n,kqfha"
u.Org rc.yd kqjrg meÿï fofiys wUioaO kï nuqKq .uka W;=re fofiys fjÈhl kï múfhys
b÷i¨.=ydfhys jevjikqjka oel" ;õ;siejeis foúhka ;ud yd tkq i|yd le|ù' l=ug he@ h;a(-
m<uq ilafoõrc nqÿka ieje;a kqjr ksid foõrï fjfyr i,,d.dr kï .|ls<sfhys jevjik l,ays
tl<d je olakg .sfha' nqÿyq Wyqf.a kqjK fkd msßmeiqkq fia oele —lsysm ojila ye/mshd ud b÷i¨
.=ydfhys jik l,ays miqmQ¾j ksñ;a; oele urK NhNS; je fofoõf,dje foúhka yd iuÕ wjqÿ
s ie úiecQ11 ;ek isge wiQoyila foúhka yd iuÕ fidajdka fj˜hs is;d wjldY fkd
;=ÿiamekhla ms<ú
fldf<da'
fya —ud fmr tl<d je .sh jk neúka nqÿyq wjldY fkd l<y'12 tldka;fhka ug
uÕ M, meñfKkakg ksis Wmks#Y%h ke;s' tllayg Wmks#Y%sh we;sl,e jkdys ilaj< msß isá msßie
ÿ nqÿyq Oï foi;a u he' tldka;fhka foõf,dje foúhka flfrys lsij s layg Wmks#Y%h fjhs' nqÿyq
Wyq i|yd Oï foi;s' t Oï13 wid udf.a fodïkia ikai÷ s jñ˜hs is; ;ud yd tkq i|yd foúhka
le|jd" nqoayq b÷i¨ .=ydfhys jev fjfi;s nqÿka olakg hïy˜hs lSyq' foúfhda o —uekj" uyrc"
;g$jev fõj˜hs" zysujq fl<kg .Õ fl<kg hïyZhs fkd lshd wm nqÿka lrd f.KhïyZhs is;+ fia
hym;a fkd˜hs Tyqf.a f;mq,a uq÷fkka ms<.
s ;ayq'
tl,ays ilafoõ rc mkaisld kï .|eõ foõms;ayq le|jd —wm yd tkq uekeje" nqÿka
olakg hïy˜hs lshd —foúhka le|jj˜hs lS h' uqyq l=ug le|ù h@ h;a(- wjldY lrjd fokq i|yd hs'
lsfia he@ h;a(- fofoõf,dje foúhka f.K msfhys msfhys myrKlayq fihska ud14 nqÿka flf¾ f.dia
jeo isgqkd ;eka fkd fhfohs' fu mkaisld foúms;a nqÿka flf¾ j,a,d. he' leue;s leue;s i|e

1' fu fihska oud' 2' ñ‚ j<,a,la' 3' ,Efnlska' ,eyefnlska' 4' tlajkq' 5' foõ' 6' iïm;a' 7'
fhdcqka' mri;=' 8' msßiakqÿ' 9' iem;a;nd,d' 10' oyia iqjyiak' 11' mekhla úicq' 12' y<y' 13' uu' 14'
fihska ue'

Non Commercial Distribution. 87


f.dia me‚ mek ms<súi nK wihs' uqyq fmrg fldg kÕd hjd wjldY lrjdf.K f.dia mek
mq¿jqiañ˜hs hk is;ska le|ù' fy o —uekej¦ uyrc ;g jev fjj˜hs Wyqf.a f;mq,a uq÷fkka ms<sf.K
fí¨jmKavq kï fjk f.K f.dia tl;amia je isáfha hs'
lsfia h@ h;a(- ta fjK fmdl=re rkauqjd he' o~q b÷ks,a ñ‚ uqjd he' ;;a ߧuqjd he'
fj¿ï mn¿uqjd he' fjKm;a .ú he' ;;a.ú he' u;=fhys o~qj .ú he' fufia fya ;=ka .jq muK
fjK f.K" iumKia uqikska uqika fldg" kshweÕska meyer" ñhqre.Sir15 úyso" foúhkag ilafoõ
rcyqf.a .ukg l,a okajñka16 isáfha he' fufia Tyq lshk jhk yçka foúhka /ia jQ l,ays"
ilafoõ rc foúhka msßjrd" mkaisld kï foõmq;ayq fmrg fldg" Èla l< w;la jla fkd lrK;=re
;õ;sid foõkqj/ wka;¾ys; je fõÈhl kï m¾j;fhys nei isáfha h'
tl,ays fjohl kï m¾j;h ÿ wUioaO kï nuqKq.u ÿ fiiq od tla1 foúhl= fyd
url= fyda nUl= fyda isßre meyefhka È,sfhhs' tojia jkys fofoõf,dje foúhkaf.a isßre
meyefhka tlamyka ú he' i|oyia ysßoyia keÕs l,a2 jeks úhe' tojia ilafoõ rc" ñksik q a ijie
n;a lk fõf,a .ïueo orejka fl<kd l,ays" thg .sfha he' thska yd;amiays yeu ñksiayq3 b;d ue
È,sfhk m¾j;h oele —nqÿka lrd foúfhda ueÈïhue t<fn;s' oeka fmrhïys m<uqjk Nd.fhys ue
wdy' lsu fyda@ wo uydkqNdj foúfhla fyda nfUla fyda nqÿka mek mq¿jqika g wd jk' lsfihska nqÿyq
mek úic;s fyda@ fufia foúhkaf.a4 l=yq,a yrKd nqÿyq wmg fkdÿre fjfy/ fjfi;s' yUq ¨jla
n;a flfKiaila ÿka flfklafuda msKe;a;ïy˜hs i;=gq fidïkiaje msm. S sh f,dï we;sje uq÷fkys
we¢,s ne| j¢ñka5 isáfhda'
tl,ays ilafoõ mkaisld foõmq;ayq le|jd —uï ird.fhñ' nqÿyq ù;rd.hy' nqÿka is;a
.kakg fkd ms<sjk' f;da m<uq nqÿka myojd whema wjldY lrjd foj' tl,e wems f.dia olauy˜hs lS'
—uekj" uyrc˜ hs mkails d foõms;a oißfhys t,ajd¨ fjK nyd w;af,a ;ndf.K f,kg jeo nqÿkg
kqÿre fkdfj;a ;kays isg nqÿka Wfoid rdka Wfoid ldu.=K Wfoid fm/ ;ud .dhkd l<úÍ6-
zj;afo f; ms;rx Noafo - ;sïnrex iqßjÉpfi"
fhk cd;dis l,Hd‚ - wdkkaockkS uu˜
hkdÈ .d:dfhka .dhkd fldg fjK jhhs' tys —fidnkd wÕmiÕ we;a;sh" ug
fidïkia fokqúh" mdodka;fhys mgka f.K flYdka;h olajd ,ysre /ia l,nla fihska kefÕk
YÍr rYañka iqßhjÉpid kï ,oa fid÷r" ;S mshd ;sïnre7 kï .|õfoõrcyq j¢ñ'8 fidiq¿jkg iq<Õ
fihska" mjia we;a;kg meka fihska" rd;akg oyï fihska" wd;=rhkg fnfy;a fihska" id we;shkg
n;a fihska" Èisfhk .sks ksjkakg Èh fihska" ;S úiska Wmka udf.a ldurd.mßody9 ksjd' hï fia
ñßÕ=wj, wÕfKle mq,a mshï q ú,lg ng wef;la meka î wlafid~ u;= mefKk fia Èfhys .e,S iqj
ú£ o" tfihsku a e ;S ;knv;=rg uï ljr ojfil jeoe iqj ú¢ñ fyda@ hï fia uou;a wef;la
f;da;%f;daur wxl=Yfhka úÿkd ,oafoa wjia10 jk neúka lsis ldrKhla fkdokaks o" tfihskaue uï
Wu;= jk neúka ùrd.hg ksis lsis ldrKhla fkd okañ' ;S flf¾ n| is;ska lsisflfkl=ka lSjd
fkd .kañ' ud ;S flf¾ n|is;" ì<s .sÆ uilayq fihska" .,jkakg fkd ksiafiñ' hï fia rd;akg
u| fohl= ÿ ÿk fkd tla M, fõ o" tfihska ue" w.anUqre flfy we;a;sh"11 u| ne¨ï we;a;sh" ug
m<uq Wmka tl is; oeka fkdfhla is;a úh' rd;ka flfrys ud l< hï mskl a fula weoao" fya ug ;S
yd iuÕ M, foajhs' fmdf<da f;f,ys i;akg ud ÿka hï fofkla weoao" fya ug ;S yd iuÕ M,
foajhs' hï fia ieyeuyK rc m<uq ksjka fidhd weúÈ o" tfihska ue uï ;S fidhd weúÈñ' hï fia
nqÿrc uy fndam,.ays jevys| iõfka oek fidïkiaù o" tfihsku a e uï ;S ,o ojia fidïkia fjñ'
ilafoõ rc ug jr foñka zfofoõ f,dje rch .kays o@ iqßhjÉphdj .kays oe@hs lS kï fofoõ
f,dje rch mshd ;S ue .kañ' ;S mshdf.a kqjrfod/ w¿;e msmS i,a reflla we;s fya b;d ufkdyrhe'
ti,a rel fihska isß neß jQ ;S mshd .|õfoõ rcyq je| kuialdr flfrñ˜ hk jia;= we;s .hska
.|ejq flfrhs'
tl,ays nqÿyq —m[apisLh" ;df.a ;ka;%s iajr .S; iajr12 yd iikaÈ13 .S; iajr o ;ka;%s
iajr yd iikaÈ13 ;df.a ;ka;%s iajr .S; iajr fkdblafuhs' .S; iajr ;ka;%s iajr fkd blafu˜hs
jodd<da'

1' fiiq tla' 2' l,ays' 3' ñksiqka' 4' fyda foúhkaf.a' 5' j|jñ' 6' l,úßh .d:dfhka' 7' ;=ïnre-
wjodkl,am,;d' 8' jKñ' 9' rd.ody' 10' wjqia' 11' we;s' 12' iajrh' 13' ii|' 14' Yío' 15' uq'
WfmlaIdj;a' 16' Wyqÿ' 17' fkd .ef,;a' 18' kï nqÿka úiska mkaisld foõms;a ;u yg' 19' Èháj isg
jeguka'

Non Commercial Distribution. 88


nqÿyq .S;Yíohd14 yd ùKd Yíohdf.a .=K l=ug lsh;s@ lsu nqÿkg tys rd. we;s o@
h;a(- ke;s' iweÕska hq;a WfmlaIdfhka WfmlaIl j15 fun÷;kays yqÿ16 bIagdksIag oka;s' tys fkd
wef,;a'17 bÈka nqÿyq .=K fkd jodf<da kï" mkaisld foõms;a znqÿka úiska udyg wjldY l<Z hkq
fkd okak'S ilafoõ rc —nqÿka mkail s d foõ ms;ayg wjldY fkd lrK ,oe˜hs foúhka f.Ke tys ue
isg kej;S hkq fjhs' tfia jkakd yd uymsßysks fjhs' tys .=K jod< l,e jkdys —nqÿka úiska
mkails d foõ ms;ayg18 wjldY lrK ,oe˜hs je| mek ms<ú s i úicq l,ays wiQoyila foúhka yd iuÕ
fidajdka fj˜hs hkq oek .=K jodf<da'
blaì;s —mkaisLh" fu .d:d ;=reKqrejka yd ldu.=K Wfoid ;d úiska ljrlf,l
lrK ,o oe˜Zhs jod<y' —jykafia" f;dm nqÿ jq wgjk i;she wcm,a kq.uq,y
a s jev jik l,ays kñka
Nød kï" YÍr iïm;a;k S a iqßhjÉpid kï" ;sïnre kï .|õ foõrcyq ÿjla" i;rjrï uycqka yd
iuÕ ilafoõ rcyg kegqï olajkakg .shd' tflfKys ilafoõ rc nqÿkaf.a h:dN+jQ wg.=Khla lshe'
´ tojia f.dia kgkakS t weiqj' ilafoõ rc- ud;,s ix.%dylhd msf;la isLKaä kï ´yg we Èhá
je isà' uï19 fkdtlafia m;d wE fkd ,Èñ' fkd,Èka fn¨jmKavq kï fjK f.K ;sïnre kï
.|jfoõ rcyq f.g f.dia fjK jhkqfhï fï .d:d lsñ' tl,e fyda ug zuï nqÿka fj;e kqÿgqúÍñ'
;j;siejeis foúhka iqOï foõiNdfhys kgkafkhsï weiSñ u;ak' hï fya;=jlska f;da ta nqÿkaf.a
.=K lshys o" wo wmf.a iud.u fjZhs lsj' tojia wmf.a iud.u úh' t;k mgka f.K wE yd
iud.u fkd ,efnñ˜ lS'
tl,a ilafoõ —fu mkaisld foõmq;a udf.a ld¾hg hjqfha ;udf.a ld¾hh fnfKhs'
tn÷ nqÿka flfrys isg ldu l=< wrNhd fkdksis l:d flfrhs' k¿fjda kï ú<s ke;s fj;s neK
neK isg kegqu oelajqfha ù kï" fkdfhfohs' tfia neúka udf.a ldßh okajñ˜hs is;d Tyq
le|jdf.K —uq;d m[apisLh" zjykafia" ilafoõ rc iy msßjßka Nj;ayq md j¢˜hs ud je|fuka1 nqÿka
md j|˜hs lS h' —b;d uekeje¦ uyrc˜hs mkaisld foõms;a nqÿka lrd t<n —jykafia" ilafoõ rc
iymsßjßka Nj;ayq md j¢˜hs jekao —m[apisLh" ilafoõ rc iy msßjßka iqjm;a fõjdhs¦ foúfhda
ñksiaiq wiqr kd. .dkaO¾jfhda fkd tla i;ayq iqj leue;a;dy˜hs jod<y'
tl,ays ilafoõ rc b÷i¨ .=ydjg jeo nqÿka je| tl;a miaj isáfha he' ;õ;sie jeis
foúfhda o mkaisld foõmq;a o je| tl;amiaj isáhdyq' tl,ays b÷i¨ .=yd uy;a ù he' taldf,dal ù
tl,ays nqÿyq ilafoõ rcyg —;d wkjir fia neÆl, dfia fjfike˜hs jod<y' —fuï fndfyda ojila
jykafia olakg wdjáfhñ'2 fmdf<da f;f,ys mgka f.K fofoõf,dje foúhkaf.a ld¾fhys jHdjg3
je jykafia olakg fkd fmdfydi;a ùñ' tla4 iufhlays Nj;ayq ieje;a kqjr ksid foõrïys
i,,d.dr kï .|ls<h s e jev jik l,ays uï jykafia olakd i|yd thg .sfhñ' tijdys jykafia
tla;rd iuj;la iujeo jevyqkaoe he' tl,ays fjijqKq uyrcyqf.a N=[ac;s kï mdomßpdßldjla
;ud fio.eñfhka foõf,djys Wlg,S je jykafia lrd wjqÿ uq÷fkys we¢,s ne| j¢ñka isg ud oele
zjykafia olakg wl,5 he' tla;rd iuj;la iujkafkda heZ hs lsj' tl, uï zjykafia iuj;ska
keÕsl, ud je|fuka j|Zhs lshd .sfhñ' lsu fyda jykafia ud je|fuka je¢ fyd@˜hs lS h' —fyda ud
jekao' wE lS oe i|yka we;s wfklla u;ak' uï ;df.a6 r:fhys ksue yçka ue iuj;ska kexf.ñ˜hs
jodf<da' —ksue yçka kexf.ñ˜ hkq l=ug he@ ksue y~ue ;sîfhajhs¦ iuj;a iujka l,e lkauq,e
;nd mqUk q d ilahqjf,ys ÿ ii,k fikoyiays ÿ y~ fkd wi;s' nqÿyq jkdys tojia —ilafoõ rcyq
hk ;eka olajd wjldY fkd flfrñ˜hs l,a msßis| M,iuj;a ijkay' ilafoõ rc —oeka nqÿka
jykafia wjir ke;s jke˜hs .|ls<s meol=Kq fldg r:h kj;d f.K foõ f,da n,d fufyhs'7 .|<8
msßfjK r: yçka jhk ,o miÕ;=re ^we;s&jka9 ú he' nqÿka" msßlemQ l,ays10 iu j;ska kex.dkg"
r: Yíofhys ue m<uq wjcqka Wmke' thska jod<y( —uï ;df.a ^r:fhys& ksue yçkaue iuj;ska
kexf.ñ˜hs'
tl,ays ilafoõ rc —jykafia" hï foúflfkla wmg fmrg je isg ;õ;sid
foaõf,dje Wmkayqo" Tjqka flfrys ud lka imqrd zhï lf,l nqoayq fï f,dalfhys Wmkakdyq kï"
tl,ays foõf,da msfrhs' fmdf<da isia fjZhs hkq wikq ,oafoa he' jykafia" oeka uu ta mila fldg
Èáñ' hï lf,l mgka f.K f,dalfhys nqÿyq Wmkayq o" t;eka mgkaf.K foõf,da msfrhs' fmdf<dj
isia fjhs' jykafia" fuue nqÿ rcfha lsUq,a;a kqj/ f.dmsld kï ieyeÿjla ;=Kqrejkays meyeo mkais,a
fkd l~ fldg /l iÕkg oka§ zud.ï je isge ilaú;s rc úhe fkdyelal' ilaiem;a uriem;a nU
iem;a fkdo úkaoe yelale' mfia nqÿ iïudiï nqÿ fkd o úh yelaleZhs wUqkañksia neje úrd. we;s

1' j|fuka' 2' háfhñ-yeu' 3' jejg' 4' ùï uï tla' 5' wdl,e' 6' wfklla u;a ;ukaf.a' 7' fhñhs' 8'
.|ls<s' .f|d<' 8' ;=rejeks' 10' Wyq nqÿka msßlemQ l,ays jeks úh' 11' msßñ' 12' uq' udrej' u wdorj-
we;eï' 13' hï;dla' 14' fudyq wú÷kd'

Non Commercial Distribution. 89


je" msßñkS11 nõ W;=ï fia oele zbysisg timqjg meñ‚ h yelaleZhs msßïkS11 njg m;d l=i,a fldg
;õ;sie jeis foúhka flfrys" ud ore je12 f.dml kï foõmqf;la je Wmke'
—nqÿiiafkys iÕyq ;=kafofkla is,aj;a je OEka Wmhd" fm/ ;uka jqiQ ;kays ksldka;s
we;sje" ijquyrc foõ f,dje .|õ foúhka flfrys Wmeoe mialï .=fKka msKmsKd foõimq
j<|kakdyq ug zkegqï.|jq lruyZhs iqOï foõ iNdjg wdy' tl,ays f.dml kï foõms;a Tjqka oele
zfï foõms;ayq b;d ue È,sfhls' meyem;ay' lskï mskla ï fldg wdy fyd@ wjcfka Tjqka fm/ uyK
fia Ège' zuyKje is,a iliafldg msrEy fyd@hs" fkdmsrEy fydhs@˜hs wjcfka ilia fldg msrEfia
Ège is,a msrej o zwfkla .=Kfhla we;s fyd@hs" ke;s fyd@˜hs n,kqfha OHdk ,ÿ fia Ège' zOHdk
,Èka fldys jqiQy' fyd@˜hs n,kqfha ;ud ue f.a l=f,dm. jQ fia Ège' zmsßisÿ is;a we;a;dyq kï"
ifoõf,dje hï;ekla13 leue;s jQyq kï" tys WmÈ;s' fudyq u;af;a foõf,dje fkd o Wmkay'
OHdk,dNSys kï nU f,dje WmÈ;s' fudyq nUf,dje fkd o Wmkay' uï jkdys fudjqka Tjdfhys isge
foõf,djg iajdñ jQ ilafoõ rcyq welfhys mq;a je Wmkañ' fudyq ySkjQ .|jq foúhka flf¾ Wmkay'
fudyq weg úÿkd14 mqÕ=f,da kïy' jvjvd ;r fldg úoao hq;=Zyhs is;d Wkg fpdaokd lrKqfha zf;ms
nqÿka Oï foik l,e wkHúys; je weiQyq fyda@' fomsg n, n,d weiQyq fyda@' ksoksod wiQyq fyda@' uï
jkdys wUqka ñksia neje úrd. we;s je msßïkS njg m;d ;jq;sie jeis foúhka flfrys Wmofkï hla
foõ rcyq mq;a je f.dml kï foõmqf;la je Wmkañ' f;ms jkdys nqÿ iiafkys meúðje1 ySk jQ .|õ
foúhka flfrys Wmkaj' tl nqÿkaf.a iiafkys tla je1 mskalï ySk jQ .| foúhka flfrys Wmkaj'
tl nqÿkaf.a iiafkys tla je1 mskl a ï fldg ySkjQ .| foúhka flfrys Wmok jqka olakdfuda
fkdÿg ukd flfkl=ka ÿgqïy' f;ms ysßT;ma ke;a;djZhs lS he'
—fufia f.dml kï foõmq;ayq úiska fpdaokd lrK ,oa foúhka ;=kafokd flfrys
fofofkla is;+yq( zkegqï .|ejq lrkakjqka úiska n,kakjqka flfrka iÕrd ,o uekeje' fu foõms;a
wm ÿgqf;k mgka f.k .sksfhys nyqÆ ¨Kq mqmr q K l,a fihska ;g;d iudk he' lsfule fï@Zhs
wjckdyq" ;uka uyk nõ msßiqÿ is,a we;s nõ OHdk ,dNSnõ Wyq ue f.a2 l=f,dm. nõ oele zmsßisÿ
is,a we;a;dyq kï ifoõf,dõys ßishqkq ;efkl WmÈ;s' OHdk,dNSys nU f,dje WmÈ;s' wms u;af;a
foõf,dje o nUf,dje o Wmokg fkdksis jqïy' wmf.a Tjdfhys isge fï .eye‚ u;af;a
foõf,dje msßukSje Wmk' wems uyK je nqÿka flfrys nUirjia /l ySkjQ .|ú foúhka flfrys
Wmkqïye' thska fï wm ks.kaksZ hkq oek Wyqf.a nia wiwid isáhdyq ue m<uq OHdk Wmhd wkd.dñ
M, mila fldg tys je isge ieje n%yaumqfrdays; kï nUf;f,ys Wmkay'
—tla foúmsf;la i¾jldu mshkakg fkdfmdfydi;a jqfha tys ue úiS h' jykafia" ta
= a flfrys fofoõ mqf;la f;dmf.a oyï ;=nQ mßÈ oek wm3 olakd fia ue ;uka mshm;a
;=kafoõmq;k
foúhka uq÷fkys ´ñka wyig keÕS n%yaumqfrdys;hg .shy' wemsÿ tue oyug meñfKkq i|yd f;dm
jykafia lrd wdïy' jykafia" wjir ÿk fyd;a mek mq¿jqiua y˜hs lS h'
ti| nqÿyq —foõrc" ;d is;g ßishqkq hï oehla mq¿jqi' uï úicñ4˜hs jod<y' tl,ays
ilafoõ rc jykafia" hï foú flfkla ñksia flfkla wiqrkd. .kaO¾j flfkla" fndfyda hï5
i;aj flfkla weoao" Tyq fjr ke;s je o~ ke;s je i;=rka ke;s je fodïkia ke;s je lsis
flfklays fldjq5 fkdfldg zwiqfrka .;a fohla oyila fokd yd iuÕ fnod j<| lrjfudajZhs
oka§ mqo fldg m;;s' tf;l=ÿ jqj fyd;a Tyq fjr isfhd je o~ isfhd je i;=rka isfhd je fodïkia
isfhdje fjfi;s' Tyq ljr nkaOkfhka noaOhy˜hs m<uqjk mek ms<ú s ;'
nqÿyq t mek úickakdyq —foõrc" hï foúflfkla ñksia flfkla wiqr kd.
.kaO¾j flfkla fndfyda hï i;aj flfkla weoao" Tyq fjr ke;s je o~ ke;s je i;=rka ke;s je
fodïkia ke;sje lsis f;fklays fldjq fkd fldg zwiqfrka .;a oehla fnod j<| lrjfudajZ hs oka
§ mqo fldg m;;s' tf;l=ÿ jqjfyd;a fjr isfhd je o~ isfhd je i;=rka isfhd je fodïkia isfhd je
fjfi;s' Tyq biaiduÉPßhixfhdckfhka noaOhy˜hs jodf<da'
bys zbiaidZ kï wkqkaf.a biqre8 fkd úkaoe fyk njhe zuÉPßhZ kï ;udf.a iïm;a
wkqka yd idOdrK nõ fkdleue;s njhe' fuys zuÉPßhZ kï wdjdiuÉPßh he" l=,uÉPßh he"
,dNuÉPßh he" jKaKuÉPßh he" OïuuÉPßh he hs mfila fõ' tys wjie uiqre jQjdyq hlaI je
fyda fm%a; je fyda Wmeoe t wjie li, ysiska kÕd f.K weúÈ;a' l=f,ys uiqre jqjdyq ta l=<jeiaika
wkakg oka fokakka mqokakka oele zudf.a l=, ìkeZhs is;kakjqka láka yqKqf,fy fyda kefÕhs'
.sks9 fyda ìf|hs' w;=Kq fyda lv lv je kslafuhs ,dNfhys uiqre jQfha iÕ=ka fyda .K fyda ysñ

1' uyKj' 2' tlla je' 3' Wyq ;udf.a' 4' lshñ' 6' flfkla fyda hï' 7' uq' flda' 8' jia;= biqre' 9' uq'
n|' 10' tys yeu'

Non Commercial Distribution. 90


,dNfhys uiqre je mqÕ=,a mßfNd.hla fihska j<|d hla je fyda fm%a; je fyda .rú,a je fyda WmoaÈ'
isßre jekafuys .=K jekafuys oyïys uiqre jQfha ;udf.a ue .=K jKhs¦ wkqkaf.a .=K zlskï
.=KfhleZhs ta ta3 fodia olajkqfha o" oyï wkakg fkdlshkqfha o újK fjhs¦ jyf;d¨ fjhs'
fkdfyd;a wjie uiqre jQfha ù kï" f,dafydf.hs WmoaÈ' l=f,ys uiqre jQfha kï" w,dNs fjhs'
,dNfhys uiqre ùfuka .=:krlfhys WmoaÈ' j¾Kfhys uiqre ùfuka Njfhys Wmkakdyg j¾K kï
fkdfjhs' oyïys uiqre ùfuka y¿ksrhe WmoaÈ' fï biaiduÉPßhixfhdck fidajdka uÕska mefyhs'
ta ;dla l,ays fjrke;s nõ wdÈ m;kakdyq ÿ fjr wd§ka fkdñfo;aue hs'
fufihska nqÿyq ilafoõ rcyq mq¿jq;a zbiaidudÉPßhZ kï mek úicqy' tl,ays ilafoõ
rc i;=gqje fï kshdfhka ;=ÿia mekhla ms<sú;' ;=ÿiamekh kï lj/@ h;a(- zbiaiduÉPßhZ hkq tla
mekfhle' zmshdmamshxZ hkq tflle' zPkafodZ hkq tflle' zú;lafldZ hkq tflle' zmm[afpdZ hkq
tflle' zfidukiaixZ hkq tflle' zfodukiaixZ hkq tflle' zWfmlaLdZ hkq tflle'
zldhiudpdfrdZ hkq tflle' zjÖiudpdfrdZ hkq tflle' zmßfhikdZ hkq tflle' zbkaøh s ixjfrdZ
hkq tflle' zwfklOd;=Z hkq tflle' zwÉpka;ksOdZ hkq tfllehs hk fïhs' fufia ;=ÿia mekh
hlafoõ rcyq mq¿jq;amßÈ ÿ nqÿka úiecq mßÈ ÿ- ÈlaiÕshe ilamekiq;k
s a okafka h'
fuys WfmLd mek úicqkays isg ilafoj rc wiQoyila foúhka yd iuÕ fidajdka ú
h' nqÿyq l, rd;aM, mßhka; fldg Oï foiQyq' tjeks Oï foiafkys fï l=ug rd;a fkd ù he@ h;a(-
nqÿyq rclayq jekakdy' úfkackfhda rcl=ureka jekafkda hï fia rc j<|k l, ;uyg mu‚ ka ms~q
jgd rcl=urekag1 t<jhs' Tyq thska ;uka uqj mu‚ ka ue .ka;s' tfihska ue nqÿyq ;uka wOHdYh jQ2
mßoafoka rd;aM, mßhka; fldg Oï foi;s' úfkackfhda ;ukaf.a Wmks#Y%h mu‚ ka fidajdkaM,
fyda .ka;s' fio.eñ wk.eñ rd;aM, fyda .‚ ;a'
ilafoõ rc jkdys fidajdkaje nqÿka fmrg ue3 isg ieje <ore ilafoõ rcla je je,s ÿ
;=kafl< ieg ,laIhlg wd we;s je Wmks' ieje hk foúhkaf.a w;anõ .Sh ;eka wd ;eka fkd
mefKhs' È,sfhk myka hkakd4 jeks fjhs' ta fya;=úka fiiq foúfhda fkd o;ay' ilafoõ rc jkdys
;ud ieje hk neúka o;' nqÿyq ;uka iõfka okakd neúka o;ayq' tl,ays ilafoõ rc ;ud ñh Wmka
mßÈ nqÿkg ie< fldg fkdtla fia nqÿkaf.a .=K jKd isg mkaisld foõmq;ayq le|jd —f;da ug
fndfyda Wmldrfhys' nqÿka m<uq m%ido lrùys' ;d m%ido lrjQ l,e meiq¿ wems f.dia nqÿka ÿgqïy' ;d
ug msh;eke ;nñ'.|jq foõrc flfrñ' iqßhjÉpidj;a foñ˜hs lshd nqÿka nei fyj je| —kfuda
;iai N.jf;d wrNf;d iïud iïnqoaOiai˜hs ;=kah,la nqÿkg kuialr fldg je| meol=Kq fldg
jla l< w;la Èla fkdlrK ;=re ;õ;sie foõkqjr md< ù'
úYdLdjkg yd wfka jvquyisgdkkag fihska ilafoõ rcyg o Njrd. n,j;s'
tfihska ue ilafoõ rc ijfrl oUÈj rcimq j<|d ifoõf,dje Wmeo foõimq j<|d" tys isg OHdk
Wmojd nUf,dj WmoaÈ' tys ÿ yeu nUf;f,ys l%ufhka Wmeoe Wmeoe m%;
S siqL wkqNj fldg tys isg
wk.eñ je iqojiays WmoaÈ' tys Wmofka m<uqjk wúy f;f,ys oyila lmg wd f.K Wmeoe tys ÿ
wdmu‚ ka isg iuj;aij q wkqNj fldg" fojk w;ma;,fhys fooyila lmg wd f.K Wmdoe" tys ÿ
wd mu‚ ka isg ;=kajk iqoia;,fhys idroyila lmg wd f.K Wmeoe" tysoa wdmu‚ ka isg i;rjk
iqoiais;,fhys wgoyila lmg wd f.K Wmeoe" tys ÿ wdmu‚ ka isg miajk wlksgdnU f;f,ys
fidf<diaoyila lmg wd f.K Wmeoe" tys isg rd;a je wdmu‚ ka isg iuj;aiqj wkqNj fldg
wkqmdfiia ksjkaOehska msßksfjhs'
fufihska nqÿyq ;uka mqreIouHidrÓ jk neúka ilafoõ rcyqÿ" wdÈYíofhka5
iQúis;efklays jevys| iQúisjfrl jod< Oïfoiafkka fl<iqjyila neúka rd;ajQ wixLH wixLH
neúka fidajdka fio.eñ wk.eñ jQ foúhkqÿ oud wuduy ksjka meñ‚ jQyq'
fojoukh kï i;f<diajk mßÉfþoh ksñ'

18' mßÉfþoh

1' l=urejkag 2' ;=nQ' 3' fmru' 4' ksjkakd' 5' Yíofhka .;a' 6' nqÿyq' 7' ksire f;fkla' 8' uQVhj' 9'
fhys' 10' wdfjY' 11' ysre' 12' f.kajd hs h' uq' f.dkajd f.kajd hs he'

Non Commercial Distribution. 91


n%yau oukh
nl kï nUyq oeuq mßÈ lsfia he@ h;a(- nqÿka6 WlalÜGd kï kqjr ksid iqN. jkfhys
id,rdcuQ,fhys jev jik l,ays nl kï nUyg múÜ iyiajk ÈÜy Wmka' nqÿyq Wyqf.a woyia oek
Èla l< w;la jla fkdlrK ;=re f.dia nUf,dje my< jQy' nl kï nU nqÿka ;ud lrd tkqjka
oele —fudn t' fï ks;H he' O%ej he' iyiaj; he' fu nUf,dje uy¨ jkafkla fyda ñhkafkla
fyda ke;s' fuhska wksla ksirefKla7 we;af;a fkd fõ˜ hs lS he' fufia lshkqfha u;af;ys
;=kaOHdkN+ñ ÿ i;r uÕ i;rM, ÿ ksjK ÿ ke;s hs lSjd fõ'
tle,e —fudyfhka uQVh8 nln%yau' wks;Hhg zks;H hZ fhhs9' wiyiaj;hg
ziyiaj;hZ fhys' zfuys uy¨ jkafkla fyda ñhkafkla fyda ke;sZhs fhhs' zfuhska wfkla
ksirefKla we;af;a fkd fjZhs fhhs' w÷rejg jkaklayq jekake˜hs jodf<da'
tl,ays urfoõms;a —uyK f.dhqï fldys he fyd@˜hs n,kqfha nUf,da jvkakka oele"
—fudyq nUkg nK lshd udf.a úIh fkd blaujk ;=re Oïfoiqka úkdY l< uekeje˜hs f.dia nUqka
w;=frys fkd fm‚ isg nqÿka nln%yauhdg .¾yd l<l,ays uydn%yau;,jdiSka fyda
n%yaumqfrdys;;,jdiSka fyda fj/ wdúIag10 jkakg wiu¾: jQfha" n%yaumdßoH;,jeis nUlayf q .a
YÍrfhys wdúIag10 je —uyK" uyK" ´yg kskaod fkd lr' ta nU uy nUe' yeu nUqka wìNjhs'
f;fufy wkNsN+; he' i¾jo¾Ys he' yeufokd ;ud úishe jghs' ,fdlfhys biq/' f,dlh uejQfha
he' fmdf<dõ ysu.,a fur.,a ila.,a ilaj<.,a uyuqyqÿ ysß11 i| uqyq úiska ujk ,oafoa he' f,dlhg
W;a;u he' zf;da laI;%sh jd' f;da n%dyauK jd' f;da ffjYH jd' f;da .Dym;s jd' f;da y=ø jd' f;da
.sysf.jeis jd' f;da iiqk jeis jd' hg;a msßfihsk"a f;da Tgq jd' f;da f.dka jdZhs ^yeu ujkafk he&12
Wmka i;=kqÿ Wmokd i;=kqÿ msfh he' yeu i;ayq ue uqyq orejy' uyK ;g fmrg je1 f,dlfhys
uyK nuqfKda jQy' Tyq ;d fihska ue fmdf<dj wks;H he" ÿ#L he" wkd;au he hs .eryQyq2 tfihska
ue oh .ryd .sks .ryd iq<Õ .ryd i;=ka .ryd foúhka .ryd nUqmq;a3 .ryd nUqka .ryd ñhe f.dia
i;r wmdfhys Wmkay' ;d .eryqjd fia ue t fkd .ryd zks;H heZ O%ej he" iyiaj; heZhs meieiaidyq
ñhe f.dia nUf,dje Wmkay' uyK" ud ;g lshk oefhla kï-nU hula lS o" Wyq lSjd lrkafk he'
Wyqf.a f;m,a fkd blafukafk he' bÈka f;da nUyqf.a f;mq,a blañksys kï" f.g isß jÿ;a
fudfyd,a4 .;a;d fjhs' uyK" hï mqreIfhla ishla mqreIhla muK .eUqre m%md;fhle fykafka
w;ska .kakg ksis oehla5 fyda mhska Orkakg ksis oehla5 fyda fkd ,ÿ ù kï" m%md;fhys f.dia
fyhs' f;da nUyqf.a f;mq,a blañksys kï" Wyqg jQ oe ;g fjhs' uyK" f;da fuys uq¿6 ÿka nUmsßia
hYiska yd Y%Sfhka7 yd Èisfhk fia ÿgfhys fjys o@ Tyq yeufok nUyqf.a f;mq,a msÿjdy' f;d o
nUyqf.a f;mq,a fkd blaue Wyq lSjd lrkafkys ùys kï" fudjqka fia ue hYiska yd Y%Sfhka8
È,sfhys˜hs lS he'
tl,ays nqÿyq —múg" uu ;d y÷kñ9' ud ;d fkd y÷k;s10hs fkd.Kq' f;da udrfhys'
fuys hï nUmsßfila weoao" Tyq yeu ;d yia;10 .;hy ;g jY.hy' zfï ud yia;.; he¦ fï ug
jY. heZ hkqÿ ;g oefkhs' uu jkdys ;d yia;.;fhï fkd o fjñ' ;d jY.fhñ' ;d jY.fhñ
fkd o fjñ˜ jodf<da'
tl,ays nl kï nU —uu ks;Hh ue12 zks;H heZ fhñ O%ejhe13ue zO%ej heZ fhñ'
14
YdYaj;h zYdYaj; heZ fhñ' hï f;fklays jQfjda ue uy¨ fkd fjoao" fkd ñfhoao" wfkla
ksirefKla keoao" t ue lshñ' uyK" ;g fmrg j ue f,dalfhys uyK nuqfKda jQy' Tyq uy;a ;j
we;a;dy' fuhska wfkla ksireKla kqÿgy' f;d o fuhska wfkla ksireKla fkd olays15' yqÿla ;g
fjfyifhla u;ak ;d is;kafk he hs' bÈka f;da fmdf<dõ wdÈka ;DIaKdudk oDIaàka ;yjqre fldg
.;af;ys úys kï" ud hk l,e je<e; f.K hkq ,efnhs' isgqkd l,e je<e; isgqkd ,efnhs' ys÷kd16
,efnhs fydakdl,e je<e; fydakd ,efnhs' ud flfrys ug wrla f.K isgqkd ,efnhs' uï ;d
leue;a;la flfrñ' fiiaika yer ;d we;=<;a flfrñ' fkd tfia úys kï" ysßÕs17 fld<.igoa jvd
;d ìue wems<s flfrñ˜hs lS he'
tl,ays nqÿyq —fu nU udkks#Y%s; he' zuï okañZhs .;af;a he' ;udf.a hYiska u;e'
;ud fjr myrKg ksis lsisjlayq fkd olals' uqyq ks.; uekeje˜hs is;d —uï ;df.a .;s ÿ okañ' cq;s18
ÿ okañ' nln%yau fufia uy¾êl he¦ uydkqNdj he¦ fufyYdLH he hkq okañ˜hs jodf<da' ta —lsfia he
fyda okakd mßÈ h@˜ hs lS he'

1' fmr' u' 2' yermQhy' yerjQyq' 3' nUyq' 4' fuda¨' 5' oefhla' 6' mq¿' 7' Y%Shdfhka' 8' Y%s hdfhka' 9'
y÷fkñ' 10' y÷fk;s' 11' iyia;' 12' ks;Hhg' 13' O%ejhg' 14' YdYaj;hg' 15' fkdolaysÿ' 16' ys¢kd' 17'
uq' .sßys' 18' jq;s' 19' úrd.' 20' m<uq ;=ka OHdk' 21' fya ;ud' 22' okaks'

Non Commercial Distribution. 92


nqÿyq —ysß i| fofokd oYÈYd nnq¨jñka weúÿkd ;dla ;eka tla ilajf<la fjhs'
fufia jq ilaj< oyfila ;d úishe jefghs' fu ilaj< we;=¿ je ilaj< oyie ySk m%‚ ;i;ajhka
okays' zfï ird.h" fï ú;rd.19hZ hkq okays' Wmokjqka kiakjqka okays' f;da jkdys zb;d uy;añZhs
.;af;ys f;da kï iyi%S nfUlays' ;g jeä isá oaúiyi%S ;%siyi%S j;=iaiyi%S m[apiyi%S oYiyi%S
Y;iyi%S nUqkaf.a muK kd;s f;da i;rßhka lfvl muK .kakg jHdhduhla lrKqjlayq
jekafkys˜hs ks.kayq' ksf.K —n%yauh" wfkla ;=ka OHdkN+ñfhla we;s' thska ;d ieje wd mßÈ f;da
fkd okays' uu okañ' fufia oekafuka f;da ud yd fkd iufhys' uu ;g jeä isáfhñ˜hs jodf<da'
fudyq ;=ka OHdkN+ñfhka ieje wd mßÈ lsfia he@ h;a(- fï nU wnqoafOd;a mdofhys
;jqia meúðfhys meúð je lsiqKq Ndjkd fldg iuj;a Wmhd OHdkfhka fkd msßyS ñhe i;r jk
OHdkN+ñhe fjymaM, kï nUf;f,ys mkaishla lmg wd f.K Wmke' tys ÿ wdmu‚ ka isge thska
md; Wmokg ;=kajk OHdk20 ms‚ fldg Njd iqNlsKaK kï nUf;f,ys iQieg lmlg wd f.K
Wmk' tys ÿ wdmu‚ ka isg thska md; Wmokg fojk OHdk ms‚ fldg Njd wdYiair kï
nUf;f,ys wglmlg wd f.K Wmk' tys ÿ wd mu‚ ka isg thska md; Wmokg m<uqjk OHdk ms‚
fldg Njd uydn%yau kï nUf;f,ys lmlg wd f.K Wmks' fya m<uq ;ud21 l< mskl a uqÿ
Wmka;ekqÿ o;s22' l,a h;a h;a fol u i|yka fkd fldg iiai;ÈÜÀ .;a' ti| nU —uyK f.dhqï
udf.a wdhq ÿ Wmka ;ekqÿ fmr l< mskl a uqÿ okaks' Ti" fudyq mq¿jq; uekje˜hs is;d ;ud fmr l<
mskl
a ï ms<ús ;' nqÿyq jodf<da' lsfia he@ h;a(-
fm/ fu nU l=,f.fllays Wmeo ldufhys wd§kj oele zcrdur‚ ka ñÈ .sh
uekejeZhs .sysf.ka kslua e bis meúÊfcys meúð je OHdk Wmhd wNs{d,dNs je .Õla wie mkai,la
fldg f.K oykaiuj;ska oj;a hjhs' tl,ays i;ajdfjda mkaishla .e<e n~q mqrjd urel;r ms<m s kayq'
tjqyq tla;rd yqKqje,af,le" odj,a fkd welañh yelaflka ? ? .uka fh;a' tys m<uq hk .e<
w.aúfhys n| f.dkakq fhñka isg wd uÕ n,d keuqkdy' yeu .e,ayq t .e< .sh kshdfhka ue .sfhda'
ysre keÕsl,e .e,a kej;s nj o;ayq' fya Tjqka l;r blaue hk oji he' Èh or yeu yS .sfha h'
ñksiayq —oeka l,s wm Èú kg˜hs is;d f.dkqka .e,ail ne|mshd .e,afiafhys jeofyd;ayq' ;jqia jkdys
mkai,ska kslu a e mkai,afodr ys| .Õ n,kqfha" .Õ uy;a j;=frka msÍ" jefgñka tk ñ‚ l|la
fihska" tkakd oel' —fuf,dõys fun÷ ñhqre Èh fkd ,Èka kiakd i;ayq yd we;s fyd@˜hs wjcfka
urel;frys i;ajdjka oele —fu i;ayq fkd kis;aj hs" fuhska uy;a Èhlf|la leã ure l;r
i;adjka lrd fhaj˜hs bà he' t ue ú.i we<ska hk oh fihska Èh thg .sfha' ñksiayq Èh oele i;=gq
fidïkia j kyd meka î f.dka meka fmdjd f.K iqjfhka ;uka leue;s ;ekg .sfhda'
fufihska nqÿyq t uynUyq mQ¾jfhys ysue kiakd ñksiakg meka ÿka fia jodrd" tjqyq
ue f.a wfkla mskalula oelajQyq' lsfia he@ h;a(- t nU wfkla w;anefjle tfihska ue meúð je
.Õla wi mkai,la fldg f.K j,a.ula1 ksid fjfihs' tl,ays fidryq .ï meyer w;aire2 rejka
f.K f.ß f.K tys ñksiqka ,jd f.kajd f.K fh;s' f.ß ÿ n,af,da ÿ ñksiaiq ÿ uyyçka y~;s'
;jqia ty~ wid —lsu fyd@˜hs wjcfka ñksiakg Nh Wmka nj oeke —ud olakd fia fu i;ayq fkd
kis;aj˜hs oyka iujec keÕS fidreka fmruÕ isjqrÕ fikÕ ueú he' fidryq fn/ wf;djñka3 tk
fikÕ oele —rc wd jke˜hs ;uka ;uka .;a fjdf,d oudmshd me,Eye ;jqia —hfula hulayq .e;af;a
o" fya Tyq yg ue fõj˜hs bà h' fya tfia ue ú h' .ïjeiaikg fi;a ù'
fufia nqÿyq t nUyq mQ¾jckaufhys fidreka ¨yqne|mshd .ïjeiaikg fi;a l< mßÈ
jodrd Wyq ue f.a wfkla mskl a ula oelajQyq' lsfia he@ h;a(- t nU wfkla ckaufhlays tfihska ue
meúð je .Õla wi mkai,la fldg f.K fjfihs' tl,ays Wvq.Õ jeis tla l=f,la há.Õ jeis tla
l=,hla yd iuÕ ñ;%lï fldg keõyÕ=¿ ne| fndfyda lk fndk oE ÿ .|u¨ÿ kejg kÕd f.K
Èhmsáka t;s' ñksiaiq lñka fndñka kgñka .hñka foõúufklska hkqjka fihska fidïkiaye' ta
.Õe jik kd.rdc oele oeyeje —fudyq ud we;shs hk is;= ÿ fkd flfr;s' oeka fudjqka uqyqÿn;a l<
uekeje˜hs uy;a w;anjla4 ujd Èh folla fldg m<dmshd keÕS meK5 fldg iqiauñka isáfha he'
ñksiaiq oel ìhm;a je y~d kex.dy' ;jqia mkai,e yqkafka t y~ wid —fudyq .hñka kgñka
fidïkia je t;s' oeka jkdys Nhrjfhka ye~Qy' lsu fyd@˜hs wjcfka kdrcq oele —ud olakd fia fu
i;ayq fkd khs;aj˜hs hk is;ska iuj;a iujec keÕS .=re¿fjila ujdf.K kdrcyq oela ù h' kdrc
ìhm;a je meKh' yl=¿jd f.K Èfhys .e,S .sfha' ñksik a g fi;a ù'
fufia nqÿyq t nUyq mQ¾jckaufhys .=re¿fjia f.K kd rcyq ¨yqne|mshd keje
ñksik
a g fi;a l< mßÈ jodf<da'

1' j, jQ .ula' 2' w;air' 3' wkajñka' wf;jñka' 4' w;aneõ' 5' mKh' 6' wiuiu;d' 7' W¿fhka'

Non Commercial Distribution. 93


fufia nUyq nl cd;ldÈ fkdtla w;aneje l< oe nqÿyq jod<y' nqÿka lsh;a lsh;a Tyq
mQ¾j ckaufhys l< mskl
a ï myka oyia È,sfhk f.fllays rE fia my< ù' ti| tnUq nqÿka flfrys
meyeo —f;ms udf.a je;a;d u;= okakd fkd jj' f;dm fkd okakd oe kï ke;s thska ue f;dm
È,sfhk wdkqNj we;af;a he' ish¨ nUf,da nnq¨jñka isáfha he˜hs lS he'
tl,ays nqÿyq nUyqf.a ÿ,oa ì¢kg —mGúx fLd wyx n%yafu˜ hkdÈka wiu;d6 oelajQyq'
fuys úia;r ueÿï iÕShe n%yauksuka;‚ h iq;ska okafka h'
t nU ;ud .;a ÿ,o nqÿka úiska úyÿjdms l,ays .kakg ksis lsis oehla fkd oele
,,s;lï lgá je —Ti" uï w;=reOka fju˜hs lS he' —fmdfydi;a úys kï" w;=reOka jd' f;da
w;=reOka jkakg fkd yelaflys˜hs jod,y' —fya fiiaikg wúIh jQ ishï q uq,m
a s<si|g f.dia
w;=reOka fjñ˜hs is;S h' nqÿyq fu —nU fkd fhaj˜hs bgqyq' thska fya w;=reOka jkakg fkd ksis ù h'
—w;=reOka ùñ˜hs is;d úukays yef,hs' lmarelays yef,hs' W¿<fhka7 ys£' Wyq oele nqÿyq —fï
nln%yau úukays yef,hs' lmarelays yef,hs' W¿<fhka ys£' f;da —w;=reoka ùñZhs is;=fhys˜hs mßydi
l<y' fya nqÿka úiska mßydi lrK ,oafoa o< nqka imlayq fia f;c ke;s ú h' uka ke;s ú h'
tl,ays nqÿyq t nUyg —uï w;=reOka fjñ˜hs jodf<da —fmdfydi;a jqj w;=reOka jj˜hs
ls he' ti| nqÿyq —fu nUf,dajeisfhda ud fkdols;ajhs¦ nia wi;aj˜hs" bgd yqkiafkys ue w;=reOka je
jevys|-
—Nfj pdZ yx Nhx Èiajd .õ[ap úNfõiskx
Njx kdNsjÈx l[aÑ kkaÈ[ap k WmdÈhsx˜
hk fï .d:dj jod<y' w;=reOka j ys| fu .h l=ug jod<y@ h;a(- nU.K —uyK
f.dhqïyq fu;ek we;s nõ ke;s nõ ljqre oks;a oe@˜hs lshkakg wjldY fkd fokq i|yd jodf<da'
fuhska nUf,dajeisfhda nqÿkaf.a Roaêm%d;syd¾h oele —wems fufia jQ Roaêm%d;syd¾h
lrK udKnuqK flkl=ka fmr fkdÿgq úÍïy' fkd o weiQ1 úÍïy˜hs úiañ;je .=.=f<da'
fufia isjqiia Èiajd nqÿyq Oï foiQyq' oyila nUyq rd;a jQyq' fufihska nqÿyq ;uka
wkq;a;r jQ —mqreIouHidrÓ˜ jk neúka nl wdÈ n%yauhka oud wuduy ksjka meñ‚ jQyq'
n%yau oukh kï wgf<diajk mßÉfþoh ksñ'
fufihska ;=kaf,dõys ießierE2 Wmd,s .ym;s wE isgq kqÿ" l+goka; wE nuqKkqÿ"
wcdi;a wE rcqkqÿ" wÕ=,au,a wE fidrekqÿ" iNsh wE mßn%dclhkqÿ" iÉpl wE kqjg orejkqÿ" mdálmq;%
wE kqjgkqÿ" iÉpnoaO wE cá,hkqÿ" ndjß wE ;jqikqÿ" idlHNslaLq wE uyKkqÿ" kkafodmkkao wE
kd.rdc hkqÿ" kd,d.sß wE uydkd.hkqÿ" wd<jl wE hlaIhkqÿ" rdyq wE wiqrhkqÿ" nl wE nUqkÿq " oud
wuduy ksjka muqKqjñka ;remsßjr ,o mqkAi|layq fihska" msßnoaOmjq msßjr ,o rejkafrla fihska"
s jr ,o mshqïflñhla fihska" wÍ.Kd3 msßjrd foõrï uyfjfy/ jev úiQy" nqÿy '
m;afm< msß
iiSZj ;drd.KiïmqrlaLf;d
.sÍZj furE mßNKav.ka;fr"
ifriq Mq,a,ïnqclKa‚ l+mfud
jiS ðfkd fc;jfk mNxlfrd'
nqÿ.=K wkka; jk neúka kj.=K yeu lsh;a fkdms<s jkska tys zmqßioïuidrÓZ hk
moh f.K úia;r flfrñka ÿ¾odka; oukh" iajika;dk ouk" mrika;dk oukh" .Dym;s oukh"
n%dyauK oukh" rdc oukh" fpdr oukh" mßn%dcl oukh" udKjl oukh" È.ïnr ojukh" cá,
oukh" ;dmi oukh" NslaIq oukh" kd. oukh" hlaI oukh" wiqr oukh" faoj oukh" n%yau oukh
hk wgf<dia mßÉfþofhylsk msßiqka fu .;a lrK ud úiska hï mskla fula f.Õ fkdmu fldg
/ia lrk ,o o" t mskalï .Õ fkdmu yeu i;ajhkg meñfKajd hs'
hdj ;sÜG;s fi,skafod - hdj pkafod úfrdp;s"
;dj ;sÜG;= .kaf:dzhx - midfokaf;d uydckak;s'
.=re¿f.dañka úiska lrK ,o wudj;=r kï mqreIouHidrÓ4 moj¾Kkd ksñ'

1' weis' 2' ieß ie/' 3' wdßh.Khd' 4' idrÓ hk' * iuyr msgm;ays —l=ÈÀx˜ hkdÈ .d:d ;=Kla o fu
;ek fmfKa'

Non Commercial Distribution. 94


^nqÿ.=K uq;a f;mq,a - fu;anyqjqka uq;a is;a
fkd fõjd flfKlays ÿ - mrjev uq;a msfhda ud'*&

Non Commercial Distribution. 95

You might also like