2

Filipino
Ikaapat na Markahan – Modyul 4
Pagbibigay Kahulugan sa mga Salita
Gamit ang Kasingkahulugan,
Kasalungat, Sitwasyong Pinaggamitan
ng Salita (Context Clues), Pagbibigay
Halimbawa, at Paggamit ng Pormal na
Depinisyon ng Salita
Filipino – Ikalawang Baitang
Alternative Delivery Mode
Ikaapat na Markahan – Modyul 4: Pagbibigay Kahulugan sa mga Salita Gamit ang
Kasingkahulugan, Kasalungat, Sitwasyong Pinaggamitan ng Salita (Context Clues),
Pagbibigay Halimbawa, at Paggamit ng Pormal na Depinisyon ng Salita
Unang Edisyon, 2021

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon
ng karapatang-sipi sa anumang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayunpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung
ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan
ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand
name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito
ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito
upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga
tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anumang gamit maliban sa
modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.

Walang anumang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa

anumang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Kalihim: Leonor Magtolis Briones
Pangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio

Bumuo sa Pagsulat ng Modyul

Manunulat /Tagaguhit/Tagalapat/Editor:
Mary Michelle M. Ventura
Esperanza P. Alba
Angelito O. Sasing
Noemi R. Zoleta
Tagasuri ng Nilalaman : Lea T. Agulto
Tagasuri ng Wika : Rico C. Sanchez
Tagasuri ng Paglapat : Jeffrey M. Espino
Tagapamahala : Gregorio C. Quinto Jr.
Rainelda M. Blanco
Agnes R. Bernardo
Anastacia N. Victorino
Glenda S. Constantino
Joannarie C. Garcia
Inilimbag sa Pilipinas ng ___________________

Department of Education – Schools Division of Bulacan

Office Address: Curriculum Implementation Division
Learning Resource Management and Development System (LRMDS)
Capitol Compound, Guinhawa St., City of Malolos, Bulacan
Email address: lrmdsbulacan@deped.gov.ph
 2

Filipino
Ikaapat na Markahan – Modyul 4
Pagbibigay Kahulugan sa mga Salita
Gamit ang Kasingkahulugan,
Kasalungat, Sitwasyong Pinaggamitan
ng Salita (Context Clues), Pagbibigay
Halimbawa, at Paggamit ng Pormal na
Depinisyon ng Salita
Paunang Salita
Ang Self-Learning Module o SLM na ito ay inihanda para sa ating mag-aaral sa
kanilang pag-aaral sa tahanan. Binubuo ito ng iba’t ibang bahagi na gagabay sa
kanila upang maunawaan ang bawat aralin at malinang ang mga kasanayang
itinakda ng kurikulum.

Ang modyul na ito ay inilaang Gabay sa Guro/Tagapagdaloy na naglalaman ng

mga paalala, pantulong o estratehiyang magagamit ng mga magulang o kung
sinumang gagabay at tutulong sa pag-aaral ng mga mag-aaral sa kani-kanilang
tahanan.

Ito ay may kalakip na paunang pagsusulit upang masukat ang nalalaman ng mag-
aaral na may kinalaman sa inihandang aralin. Ito ang magsasabi kung kailangan
niya ng ibayong tulong mula sa tagapagdaloy o sa guro. Mayroon ding pagsusulit
sa bawat pagtatapos ng aralin upang masukat naman ang natutuhan. May susi ng
pagwawasto upang makita kung tama o mali ang mga sagot sa bawat gawain at
pagsusulit. Inaasahan naman na magiging matapat ang bawat isa sa paggamit
nito.

Pinapaalalahanan din ang mga mag-aaral na ingatan ang SLM na ito upang
magamit pa ng ibang mangangailangan. Huwag susulatan o mamarkahan ang
anumang bahagi ng modyul. Gumamit lamang ng hiwalay na papel sa pagsagot
sa mga pagsasanay.

Hinihikayat ang mga mag-aaral na makipag-ugnayan agad sa kanilang guro kung

sila ay makararanas ng suliranin sa pag-unawa sa mga aralin at paggamit ng SLM
na ito.

Sa pamamagitan ng modyul na ito at sa tulong ng ating mga tagapagdaloy, umaasa

kami na matututo ang ating mag-aaral kahit wala sila sa paaralan.
 Alamin
Ang modyul na ito ay ginawa at isinulat para sa iyong
kapakinabangan. Ito ay upang matulungan kang
unawain ang mga araling tinatalakay sa Filipino Baitang 2.
Ang modyul na ito ay tumatalakay sa aralin na may
kinalaman sa pagbibigay kahulugan sa mga salita gamit
ang kasingkahulugan, kasalungat, sitwasyong
pinaggamitan ng salita (Context Clues), pagbibigay
halimbawa, at paggamit ng pormal na depinisyon ng
salita.
Sa pamamagitan ng araling nakapaloob sa modyul
na ito, inaasahang :

 Maunawaan mo ang iba’t ibang salita sa

pamamagitan ng:
o pagtukoy ng mga salitang kasingkahulugan nito
o pag-alam ng mga salitang kasalungat nito
o paggamit ng salita sa isang sitwasyon o
pangyayari (context clues)
o pagbibigay halimbawa ng mga tinutukoy ng
salita
o paggamit ng pormal na depinisyon ng salita
 Mabigyang kahulugan ang iba’t ibang salita sa
pamamagitan ng:
o pagtukoy ng mga salitang kasingkahulugan nito
o pag-alam ng mga salitang kasalungat nito
o paggamit ng salita sa isang sitwasyon o
pangyayari (context clues)
o pagbibigay halimbawa ng mga tinutukoy ng
salita
o paggamit ng pormal na depinisyon ng salita

1
 Subukin
Panuto: Basahin ang bawat katanungan. Piliin lamang
ang titik ng tamang sagot. Isulat ito sa iyong
sagutang papel.

1. Ano ang kasingkahulugan ng ‘mayumi’?

a. mahinhin
b. maingay
c. masipag

2. Ano ang kasalungat ng ‘masayahin’?

a. malungkutin
b. magagalitin
c. tamad

3. Aling pangungusap ang nagsasaad ng tamang

paggamit ng salitang ‘marikit’?
a. Nagluto si nanay ng marikit na ulam.
b. Ang aming guro ay marikit lalo na kapag siya ay
nakangiti.
c. Marikit ang uling na ginamit ng nag-iihaw.

2
4. Alin sa mga sumusunod ang halimbawa
ng isang ‘tanawin’?
a. naglalaba
b. adobo
c. Taal Volcano

5. Ano ang pormal na depinisyon ng

salitang ‘mantel’?
a. Pansapin sa mesa
b. Isang uri ng paputok o fireworks
c. Isang uri ng gulay na nilalagay sa
pinakbet

Balikan

Natutuhan mo sa nakaraang aralin ang paggamit ng

iba’t ibang salitang kilos sa pag-uusap tungkol sa iba’t
ibang gawain sa tahanan, paaralan, at pamayanan.

Sa bagong araling ito, pag-aaralan mo naman kung

paano mauunawaan at mabibigyan ng kahulugan ang
iba’t ibang salita gamit ang kasingkahulugan nito,
kasalungat na salita nito, sitwasyon na pinaggamitan ng
salita o kilala din bilang context clues, pagbibigay
halimbawa, at paggamit ng pormal na depinisyon ng
salita.

3
Panuto: Isulat ang titik sa loob ng kahon sa iyong sagutang
papel kung ang mga sumusunod na
pangungusap ay nagaganap sa tahanan,
paaralan, o pamayanan.

A. Nagwawalis sa aming bakuran si Ate Nina.

B. Masigasig sa pagsagot ng mga tanong ng
guro si Pedro.
C. Nakikiisa ang aming pamilya sa pagtatanim
ng puno ng aming barangay.
D. Si Ben ay nagsisipilyo.
E. Naglalaro ng basketbol si Juan sa liga ng
aming barangay.

Tahanan Paaralan Pamayanan

Tuklasin

Nakapunta ka na ba sa silid-aklatan ng iyong

paaralan o komunidad?
Ano-ano ang iyong makikita sa silid-aklatan?

4
 Basahin nang tahimik ang kuwento upang malaman
kung ano-ano ang makikita at maaaring gawin sa loob
ng isang silid-aklatan.

Silid-aklatan sa Aming Paaralan

ni: Mary Michelle M. Ventura

Unang beses kong makakita ng isang silid na punong-

puno ng aklat. Ako ay labis na namangha dahil hilig ko
ang pagbabasa. Ako ay may isang libro sa bahay na
bigay ng aking nanay. Ito ay may pamagat na “Si
Langgam at si Tipaklong” na palagi kong binabasa bago
matulog.
Bukod sa mga aklat ay nakakita ako ng mga dyaryo
o pahayagan na palaging binabasa ng aking tatay sa
umaga. Mayroon ding globo, mga mapa na malalaki at
makukulay na libro.

5
 Mula noon ay palagi ko nang binibisita ang silid-
aklatan ng aming paaralan upang magbasa at matuto
ng iba’t ibang salita.

Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na tanong.

1. Saan nagpunta ang mag-aaral sa kuwento?

2. Ano-ano ang mga makikita sa loob nito?
3. Anong aklat ang palaging binabasa ng mag-aaral sa
kuwento?
4. Anong magandang katangian
ang ipinakita ng mag-aaral sa
kuwento?
5. Ano-anong pakinabang ang iyong
makukuha kung ikaw ay palaging
magbabasa?

Suriin

Sa ating pagbabasa, mayroong mga pagkakataon

na tayo ay makakakita ng salita na hindi natin alam ang
ibig sabihin o kahulugan. Kaya’t bilang isang mag-aaral
dapat alam natin kung paano malalaman ang kahulugan
ng iba’t ibang mga salita upang maging ganap ang iyong
pagkatuto.

6
 Ang mga sumusunod ay ilan sa paraan upang
malaman mo ang kahulugan ng mga salita:
1. Kasingkahulugan - Ito ay isang paraan ng pagkilala
ng salita sa pamamagitan ng kasingkahulugan o
kaparehong kahulugan ng isang salita na
matatagpuan sa pangungusap.
Halimbawa:
 maganda - marikit
 maaliwalas - maginhawa
 matulin – mabilis
2. Kasalungat - Ito naman ay isang paraan ng pagkilala
ng kahulugan ng salita sa pamamagitan ng
kasalungat na salita o ang kabalaliktaran ng salitang
ginamit sa pangungusap.
Halimbawa:
 maganda - pangit
 matayog - mababa
 mapurol - matalim
3. Pagpapahiwatig o Context Clues- Ito ay isang paraan
ng pagkuha ng kahulugan ng mga salitang hindi pa
pamilyar sa pamamagitan ng mga pahiwatig o
context clues na taglay ng mga salitang kasama
nitong bumuo sa pangungusap.
Mga halimbawa:
 Ipinakuha ng guro ang "bentilador" dahil sa
sobrang init ng panahon para naman
magkaroon ng hangin sa kanilang silid-aralan.

7
 Pahiwatig na ginamit:
bentilador - sobrang init ng panahon at magkaroon
ng hangin
 Masarap magpahinga sa "mayabong" na
punong kahoy dahil ito ang nagbibigay ng lilim
sa init ng araw.
Pahiwatig na ginamit:
mayabong - nagbibigay ng lilim
4. Pagbibigay Halimbawa – ito ay paraan kung saan
nagbibigay ng halimbawa upang ang isang salita ay
mabigyang kahulugan.
Halimbawa:
 Si Anna ay nangangarap na maging isang
propesyonal sa kaniyang paglaki.

Halimbawa ng mga propesyonal:

- guro
- doktor
- pulis

 Si Donya Remedios ay mahilig sa mga alahas.

Halimbawa ng mga alahas:

- kwintas
- singsing
- pulseras

5. Paggamit ng Diksyunaryo - isang uri ng aklat ng mga

salita na naglalaman ng kahulugan, tamang baybay,
bigkas, kasingkahulugan at kasalungat.

8
 Tandaan na ang paggamit ng diksyunaryo ay
isang paraan upang makatulong sa iyo sa
pagbibigay ng kahulugan ng salita. Magagamit mo
ang kaalamang ito sa ating aralin at matutuklasan mo
rin ang iba pang paraang magagamit mo sa
pagbibigay-kahulugan sa mga salita.

Pagyamanin

Gawain 1
Panuto: Pagtambalin ang mga sumusunod na salita
batay sa kanilang kasingkahulugan. Itambal
ang Hanay A sa Hanay B sa pamamagitan
ng pagguhit.

Hanay A Hanay B
1. dekorasyon   laban
2. nagmamadali   masamyo
3. away   leksyon
4. mabango   palamuti
5. aralin   nag-aapura

Gawain 2
Panuto: Buuin ang diwa ng pangungusap sa
pamamagitan ng pagpili ng kasalungat na
kahulugan ng salitang nasa loob ng
panaklong. Isulat ang iyong sagot sa
sagutang papel.

9
1. Si Berto ay palaging pinagagalitan ng kaniyang
nanay dahil siya ay (masipag) tamad /
malungkot.

2. (Matamlay) Magana / Bihira kumain ang mga

anak ni Aling Susan dahil puro gulay ang kanilang
ulam.

3. Si Ernesto ay madalas walang baon kaya’t siya ay

madalas (pumasok) matagpuan / lumiban sa
klase.

4. Hindi ko naririnig ang tawag ni nanay dahil

(malakas) nakakabingi / mahina ang kaniyang
boses.

5. Labis ang pagmamahal ni Ginoong Santos sa

kaniyang mga magulang dahil (pinabayaan)
inaruga / binalewala siya nila.

Gawain 3
Panuto: Punan ng angkop na salita ang mga
pangungusap batay sa pahiwatig na
sitwasyon o context clues. Piliin ang angkop
na salita sa kahon at isulat ito sa patlang na
matatagpuan sa loob ng pangungusap.

isinasaisip pang-uuyam magagalang

pagtatanim ginagatungan palengke

10
1. Si Pedro ay nakatanggap ng mga _____________
dahil sa pagsasabi niya ng mga masasakit na
salita sa kaniyang kamag-aral na pilay.

2. Si nanay ay pumunta sa ________________ upang

mamili ng ulam namin para sa buong linggo.

3. Dahil sa quarantine na ipinatupad, ang aking

Ate Maricel ay nahilig sa _______________ ng iba’t
ibang mga halaman, bulaklak, at mga gulay,
inaalagaan niya ito at dinidiligan sa tuwi-tuwina.

4. Ang mga apo ni Lolo Tasyo ay ______________

dahil sa paggamit nila ng mga salitang ‘po’ at
‘opo’ at malumanay na pakikipag-usap sa
kanilang kapwa.

5. Si tatay ay ________________ ang baga upang

ang aming tinimplahang karne ay maiihaw na.

Isaisip

Panuto: Suriin ang mga sumusunod na larawan. Isulat

sa iyong sagutang papel ang salita na
tinutukoy ng pangugusap batay sa
pahiwatig o context clues.

11
1. Buksan mo ang p _ _ t _,
parating na ang iyong mga
tiyuhin at tiyahin.

2. Ang _ u _ a d ng ibon ay nasa

itaas ng puno.

3. Ang s _ _ a mula sa Hagonoy

ay tunay na maasim at paboritong inilalagay ni
nanay sa adobo.

4. Ang _ l _ n g ni Mabel ay matangos.

5. Ang l _ b _ b _ ay puno ng maruruming hugasin.

Isagawa

Panuto: Balikan ang tekstong iyong binasa na “Silid-

aklatan sa Aming Paaralan” at sagutin ang
mga sumusunod na tanong sa ibaba.

1. Bakit mahalaga ang pagbabasa sa isang mag-

aaral na katulad mo?

12
 ________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________

2. Ano-anong benepisyo ang makukuha mo sa

pagbabasa?

_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________

3. Paano mo mahihikayat ang iyong kapwa mag-

aaral na magbasa?

_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________

Tayahin

Panuto: Basahin ang bawat pangungusap. Piliin ang

paraan kung paano malalaman ang
kahulugan ng salita. Isulat ang titik ng
tamang sagot sa iyong sagutang papel.

1. Ang kasalungat ng malaki ay maliit.

a. kasingkahulugan
b. kasalungat
c. pagbibigay halimbawa
13
2. Ayon sa diksyunaryo, ang laruan ay isang bagay
na nilalaro, malalaro, o pinaglalaruan.
a. kasingkahulugan
b. pormal na depinisyon
c. pagbibigay ng sitwasyong pinaggamitan o
context clues

3. Ang halimbawa ng prutas ay mansanas, saging,

mangga, at iba pa.
a. pagbibigay halimbawa
b. pormal na depinisyon
c. pagbibigay ng sitwasyong pinaggamitan o
context clues

4. Ang kasingkahulugan ng payak ay simple.

a. kasingkahulugan
b. kasalungat
c. pagbibigay halimbawa

5. Masarap magpahinga sa mayabong na punong

kahoy dahil ito ang nagbibigay ng lilim sa init ng
araw.
a. pagbibigay halimbawa
b. pormal na depinisyon
c. pagbibigay ng sitwasyong pinaggamitan o
context clues

14
 Karagdagang Gawain

Panuto: Isulat ang mga hinihingi sa bawat bilang.

Mga salitang magkasingkahulugan

1.__________________________________________________
2.__________________________________________________
3._________________________________________________________

Mga salitang magkasalungat

1.__________________________________________________
2.__________________________________________________
3._________________________________________________________

Halimbawa ng mga bagay na “makinang”

1.__________________________________________________
2.__________________________________________________
3._________________________________________________________

15
 16
KARAGDAGANG TAYAHIN ISAGAWA ISAISIP
GAWAIN 1. B Maaring tanggapin 1. Pinto
Maari tumanggap ng 2. B ang mga sagot batay 2. Pugad
angkop ng sagot 3. A sa tinalakay at 3. Suka
4. A inilahad sa modyul na 4. Ilong
mula sa mga mag-
5. C 5. Lababo
aaral ito.
PANG-ISAHANG GAWAIN 3 PANG-ISAHANG GAWAIN 2
PANG-ISAHANG GAWAIN 1
1. Pag-uuyam 1. Tamad
2. Palengke 2. Magana
3. Pagtatanim 3. Lumiban
4. Magagalang 4. Mahina
5. Ginagatungan 5. Inaruga
TUKLASIN BALIKAN SUBUKIN
1. Silid-aklatan TAHANAN
 A 1. A
2. Aklat, dyaryo o pahayagan, globo, mapa, at
 D
malalaki at makukulay na libro 2. A
PAARALAN
3. Si Langgam at si Tipaklong 3. B
 B
4. Hilig sa pagbabasa/ masipag/ pala-aral 4. C
PAMAYANAN
(Alinmang angkop na sagot ng mag-aaral ay
 C 5. A
tama)
 E
5. (Alinmang angkop na sagot ng mag-aaral ay
tama)
Susi sa Pagwawasto
 Sanggunian

Anastacio, Teresita M., Delos Santos, Leticia, C., Bukal Serye sa Wika at Pagbasa,,
Edisyong K to 12, Quezon City, Philippines: Brilliant Creations Publishing, Inc.,
2017.

Kagawaran ng Edukasyon. Ang Bagong Batang Pinoy- Ikalawang Baitang, Filipino-

Kagamitan ng mga Mag-aaral, Pasig City, Philippines, 2014, 2016.

17
 For inquiries or feedback, please write or call:
Para sa mga katanungan o puna, sumulat sa:
Department of Education, Schools Division of Bulacan
Department
Curriculum of Education,
Implementation Schools Division of Bulacan
Division
Curriculum
Learning Resource Implementation
Management Division System (LRMDS)
and Development
Learning Resource Management
Capitol Compound, and
Guinhawa St., Development
City of Malolos, System
Bulacan(LRMDS)
Capitol Compound, Guinhawa St., City of Malolos, Bulacan
Email Address: lrmdsbulacan@deped.gov.ph
Email Address:lrmdsbulacan@deped.gov.ph

18