Q

Prokariotët përfshijnë bakteret dhe arkeat, dy nga tre domenet e jetës . Qelizat prokariote ishin

forma e parë e jetës në Tokë, e karakterizuar duke pasur procese jetësore jetësore përfshirë
sinjalizimin e qelizave . Ato janë më të thjeshta dhe më të vogla se qelizat eukariote, dhe kanë
mungesë organelesh të lidhura me membranë siç është bërthama . ADN e një qelize prokariote
përbëhet nga një kromozom rrethor i vetëm që është në kontakt të drejtpërdrejtë
me citoplazmën . Regjioni bërthamor në citoplazmë quhet nukleoid . Shumica
e prokariotëve janë më të vegjlit nga të gjithë organizmat që variojnë nga 0,5 deri në 2.0   μm në
diametër. [11]
Një qelizë prokariotike ka tre zona ndërtuese:

 Rrotull qelizës gjendet cipa - përgjithësisht e përbërë nga një membranë plazmatike e
mbuluar nga një mur qelizor i cili, për disa baktere, mund të mbulohet më tej nga një shtresë
e tretë e quajtur kapsula . Megjithëse shumica e prokariotëve kanë një membranë qelizore
dhe një mur qelizor, ekzistojnë përjashtime të tilla si Mycoplasma (bakteret)
dhe Thermoplasma (arkea) të cilat posedojnë vetëm shtresën e membranës qelizore.Cipa i
jep ngurtësi qelizës dhe ndan brendësinë e qelizës nga ambienti i saj, duke shërbyer si një
filtër mbrojtës. Muri qelizor përbëhet nga peptidoglikani në baktere, dhe vepron si një
pengesë shtesë kundër forcave të jashtme. Gjithashtu parandalon që qeliza të zgjerohet dhe
shpërthejë (citoliza) nga presioni osmotik për shkak të një ambienti hipotonik . Disa qeliza
eukariote (qelizat bimore dhe qelizat kërpudhore ) gjithashtu kanë një mur qelizor.
 Brenda qelizës është zona citoplazmike që përmban gjenomin (ADN),
ribozomet. [2] Materiali gjenetik gjendet lirshëm në citoplazmë. Prokariotët mund të mbajnë
elemente të ADN-së ekstrakromozomale të quajtura plazmide, të cilat zakonisht janë
rrethore. Plazmidet bakteriale lineare janë identifikuar në disa lloje të baktereve spirochete,
duke përfshirë anëtarët e gjinisë Borrelia veçanërisht Borrelia burgdorferi, e cila shkakton
sëmundjen Lyme. [12] Megjithëse nuk formon një bërthamë, ADN-ja kondensohet në një
nukleoid . Plazmidet kodojnë gjenet shtesë, siç janë gjenet e rezistencës ndaj antibiotikëve .
 Nga ana e jashtme, flagella dhe pilus. Ka struktura (jo të pranishme në të gjitha
prokariotet) të përbëra nga proteina që lehtësojnë lëvizjen dhe komunikimin midis qelizave.