BAHAGIAN PENDIDIKAN LATIHAN DAN TEKNIKAL

VOKASIONAL,
KEMENTERIAN PENDIDIKAN MALAYSIA,
ARAS 5 & 6, BLOK E14, KOMPLEKS E,
PUSAT PENTADBIRAN KERAJAAN PERSEKUTUAN,
62604 PUTRAJAYA, MALAYSIA.

KERTAS PENERANGAN
NAMA PROGRAM / ( INFORMATION SHEET )
DIPLOMA PEMASARAN
PROGRAM NAME
SESI &SEMESTER /
SESI 1 /2021 (SEMESTER 1)
SESSION & SEMESTER

KOD & NAMA KURSUS /

CODE & NAME OF DBB 1123 ORGANIZATIONAL BEHAVIOUR
COURSE

1. INTRODUCTION TO THE FIELD OF ORGANIZATIONAL

BEHAVIOUR
2. EMOTIONS IN WORKPLACE
NO. KOMPETENSI /
3. STRESS MANAGEMENT
NO. COMPETANCY 4. MOTIVATION
5. TEAM
6. POWER

NAMA PELAJAR: TARIKH:

Kertas penerangan ini mentakrifkan definisi kumpulan dan pasukan, sebab menyertai
kumpulan, jenis-jenis dan ciri kumpulan dan pasukan
ORGANIZATIONAL Muka / Page : 2
DBB1123 / KP (5/6)
BEHVIOUR Drpd/of : 13
PENERANGAN / INFORMATION:

5.0 PASUKAN

5.1 DEFINISI KUMPULAN DAN PASUKAN

5.1.1. Definisi Kumpulan

kumpulan merupakan individu yang melakukan kerja-kerja tertentu di dalam satu

kumpulan tetapi tidak mempunyai matlamat yang sama, malah masing-masing
berusaha untuk menyiapkan kerja masing-masing dengan mendapat ganjaran yang
ditentukan. Matlamat utama kumpulan adalah ganjaran.
Berbeza dengan pasukan, kumpulan akan didominasi oleh seorang ketua. Ketua
adalah segalanya. Ketua akan menerajui sesebuah perbincangan atau mesyuarat
yang mana ianya telah ditetapkan lebih awal lagi. Setiap ahli harus mematuhinya.
Mesyuarat biasanya akan menjadi medan menyampaikan apa sahaja visi, misi,
objektif dan matlamat sebuah kumpulan atau organisasi itu. Ini dinamakan sebagai
komunikasi dari atas ke bawah. Segala apa yang dihasratkan dan di cita-citakan
oleh pemimpin atasan akan disampaikan kepada ahli. Ahli akan menerima arahan
dan melaksanakan tugasan yang telah ditetapkan berdasarkan cara kerja yang
telah ditentukan.

5.1.2. Definisi pasukan

Satu kumpulan pekerja yang saling bergantung antara satu sama lain yang
berfungsi sebagai satu unit dengan pengawasan yang kurang dalam melaksanakan
tugas, fungsi dan aktiviti. Sebuah pasukan terdiri daripada gabungan sebilangan
individu yang mempunyai kompetensi yang saling bergantung iaitu dari segi
keupayaan, kepakaran, kemahiran dan pengetahuan serta mempunyai akauntabiliti
dan komitmen terhadap prestasi pasukan serta bersedia melaksanakan tugasan
secara bersama.

Setiap ahli di dalam pasukan perlu bertanggungjawab bagi memastikan setiap

objektif organisasi dapat dicapai dengan cemerlang. Setiap kegiatan akan dipikul
secara bersama bukan hanya kepada individu tertentu sahaja di dalam pasukan.
Segala permasalahan yang timbul harus diselesaikan bersama. Satu lagi ciri
penting dalam pasukan adalah mereka mempunyai ciri-ciri tersendiri/ keunikan
tersendiri sama ada dalam melaksnakan tugasan tau menyelesaikan masalah.
Setiap ahli menjadi pelengkap kepada ahli yang lain. Pasukan bukan hanya
menjalankan tugas tetapi mereka juga menerima arahan.
ORGANIZATIONAL Muka / Page : 3
DBB1123 / KP (5/6)
BEHVIOUR Drpd/of : 13

5.2 SEBAB UNTUK MENYERTAI KUMPULAN DAN PASUKAN

5.2.1 Sebab menyertai pasukan

1. Pengembangan produktiviti
- Secara ringkasnya, satu pasukan terbentuk untuk meningkatkan produktiviti
organisasi. Organisasi di seluruh dunia telah menyedari bahawa prestasi pasukan
membawa kepada tahap produktiviti yang lebih tinggi daripada apa yang akan
dicapai oleh ramai individu yang bekerja secara individu.

2. keputusan fleksibel /cepat

- Keupayaan ini memerlukan prosedur teknikal yang inovatif dan pekerja yang
fleksibel di mana mereka boleh bergerak dari tugasan ke tugasan.
- Pasukan kerja yang diarahkan sendiri mempunyai kemahiran, pengetahuan, dan
motivasi untuk cepat menyesuaikan diri dengan perubahan.
- Akibatnya, pengurus yang secara tradisional menghabiskan sebahagian besar
masa mereka mengawasi pekerja dan memerangi mini-crises serta melakukan
pemikiran jenis yang lebih strategik.

3. kepelbagaian tenaga kerja

- Tenaga kerja keseluruhan yang lebih pelbagai, mempunyai individu yang ada
latar belakang yang berbeza, perpektif, nilai, dan kepakaran berfungsi sebagai
kumpulan pekerja.
- Umumnya diversiti dalam organisasi merujuk kepada kepelbagaian tenaga kerja
iaitu keunikan yang dimiliki oleh individu di tempat kerja. Setiap individu dikatakan
unik kerana mereka mempunyai nilai-nilai tersendiri yang berbeza seperti
ketrampilan, kepercayaan, personaliti, budaya, jantina, kaum dan sebagainya lagi.
Kepelbagaian ini bukan sahaja perlu dihargai tetapi juga perlu diuruskan secara
berkesan untuk mewujudkan persekitaran kerja yang positif dalam organisasi.

4. Kualiti yang lebih baik

- Individu boleh dan akan bertanggungjawab hanya untuk komponen atau
sebahagian daripada projek atau produk yang mereka kerjakan. Sebaliknya,
pasukan bertanggungjawab terhadap keseluruhan projek atau produk. Apabila
pasukan mengambil tanggungjawab, mereka mengembangkan penghargaan
terhadap nuansa yang berkaitan dengan semua aspek kerja mereka. Hasilnya,
ia menjadi kebanggaan profesional untuk ahli pasukan mencari dan bertindak
atas peluang untuk penambahbaikan kualiti.
ORGANIZATIONAL Muka / Page : 4
DBB1123 / KP (5/6)
BEHVIOUR Drpd/of : 13

5. Meningkatkan kepuasan pelanggan

- Kepuasan pelanggan adalah kunci kejayaan organisasi kerana pelanggan yang
berpuas hati akan menyumbang kepada perniagaan berulang di mana
organisasi perlu hidup dan berkembang. Tenaga, komitmen yang berkaitan
dengan pasukan kerja menggalakkan kepuasan pelanggan melalui tindak balas
yang cepat dan kualiti yang lebih baik.

5.2.2. Sebab menyertai kumpulan

1. Kepuasan keperluan
- Keinginan untuk memenuhi keperluan boleh menjadi daya motivasi yang kuat
yang membawa kepada pembentukan kumpulan. Penglibatan dalam kumpulan
memberikan kepuasan kerana ia membolehkan kita memenuhi keperluan sosial
dan dapat mengenali lebih ramai orang serta boleh berbangga sekiranya dapat
memberikan sumbangan kepada kumpulan.

2. Proximity and Attraction (kedekatan dan tarikan)

- Interaksi interpersonal boleh menghasilkan pembentukan kumpulan. Dua aspek
interpersonal yang penting adalah kedekatan dan tarikan. Kedekatan
melibatkan jarak fizikal antara pekerja yang melakukan pekerjaan. Daya tarikan
menonjolkan sejauh mana orang ditarik satu sama lain kerana persepsi, sikap,
persembahan atau persamaan motivasi.

3. Matlamat kumpulan
- Matlamat kumpulan, jika difahami dengan jelas, dapat mengimbangi individu
untuk tertarik kepada kumpulan itu. Sebagai contoh, individu boleh menyertai
kumpulan untuk mencapai matlamat yang ingin dicapai dalam sesebuah
kumpulan. Sebagai contoh untuk mendapatkan ganjaran daripada kerja yang
dilakukan.

4. Ekonomi
- Individu menyertai kumpulan kerana individu tersebut percaya bahawa mereka
mendapat manfaat ekonomi yang lebih besar dari pekerjaan mereka jika boleh
mengatur dan bekerjasama dalam kumpulan. Hal ini demikian kerana, ada
kumpulan yang mampu menjana hasil atau ekonomi yang lebih banyak
berbanding melakukan kerja secara individu.

5.3 JENIS KUMPULAN DAN PASUKAN

5.3.1 Jenis-jenis pasukan

1. Independent Dan Interdependent Team

ORGANIZATIONAL Muka / Page : 5
DBB1123 / KP (5/6)
BEHVIOUR Drpd/of : 13
Pasukan yang berdikari ( independent) merupakan apasukan yang mampu
membuat keputusan sendiri. Mereka tidak bergantung pada individu lain untuk
menyelesaikan tanggungjawab atau membuat keputusan. Dari itu segala
keputusan yang dibuat tidak akan memberi kesan kepada orang lain. Mari kita lihat
kepada pasukan catur sebagai contoh. Sewaktu dalam permainan ahlinya tidak
memerlukan pendapat ahli lain di dalam melaksanakan tugasnya dan membuat
keputusan. Beliau bebas untuk menentukan arah tuju dan strategi yang beliau
sendiri tentukan. Keputusan yang dibuat tidak akan mempengaruhi ahli-ahli lain di
dalam pasukannya untuk membuat keputusan. Berbeza dengan pasukan
interdependent. Setiap tugas dan tanggungjawab akan dipikul secara bersama.
Segala keputusan harus dibincangkan dan diputuskan secara bersama. Dari tu,
kejayaan yang mereka perolehi juga adalah secara bersama atau milik bersama.

2. Self- Manage Team

Pasukan ini merupakan pasukan yang boleh bergerak secara sendiri. Setiap
ahlinya telah mempunyai cara kerja tersendiri yang telah ditetapkan oleh pasukan.
Ahli-ahli yang lain akan berperanan sebagai pelengkap kepada tugas atau kerja
yang dijalankan.

3. Project Team/ Pasukan Kerja

Pasukan kerja merupakan pasukan yang akan ditubuhkan bagi melaksanakan
sesuatu tugas. Pasukan ini merupakan barisan hadapan sesebuah organisasi dan
kebiasaanya mempunyai seorang ketua yang akan menentukan perkara-perkara
perlu dilakukan atau diarahkan. Mereka akan mengendalikan kerja-kerja asas
dalam melancarkan peranan dan fungsi organisasi tersebut. Ahli-ahli pasukan akan
diberikan tugas yang tetap, sejajar dengan kemahiran dan kepakaran mereka
secara berterusan. Sesetengah organisasi menamakan pasukan ini sebagai
jawatan kuasa tetap.

4. Sport Team/ Pasukan Sukan

Pasukan sukan merupakan perkumpulan individu yang bermain sukan secara
bersama. Ahli-ahli di dalam pasukan ini terdiri daripada semua pemain, pemain
simpanan, jurulatih (coach) dan juga pengurus sukan.

5. Virtual Team/ Pasukan Maya

ORGANIZATIONAL Muka / Page : 6
DBB1123 / KP (5/6)
BEHVIOUR Drpd/of : 13
Pasukan ini adalah unik sekali. Setiap ahlinya tidak pernah berjumpa secara fizikal
diantara satu dengan yang lain. Ahli- ahli pasukan ini dipisahkan oleh kedudukan
geografi yang berbeza. Contonhya seorang di Perlis, Kuala Lumpur, Terengganu,
Sarawak dan Sabah. Setia ahli akan berjumpa dengan dibantu oleh pelbagai
teknologi yang membolehkannya berhubung. Sebagai contoh aplikasi melalui
kamera sesawang (web cam), telekomunikasi, ruang berborak (seperti yahoo
massager, my space dan lain-lain ) dan bermacam-macam lagi teknologi.

6. Interdisciplinary Dan Multidisciplinary Team

Pasukan yang mempunyai disiplin yang sama (interdisciplinary) merupakan
pasukan yang mempunyai kepakaran atau bidang yang sama. Setiap ahli
merupakan pelengkap kepada ahli lain. Manakala bagi pasukan yang mempunyai
pelbagai disiplin, pasukan ini akan melibatkan lebih dari satu pakar/ bidang yang
terlibat.setiap pakar hanya akan menumpukan kepada kepakaran masing-masing
sahaja. Sekiranya masalah yang akan dihadapi tiada dalam ruang lingkup
pengetahuan dan pakarnya akan ditinggalkan dan diserahkan pada ahli yang
dalam bidangnya. Sebagai contoh semasa operasi pembedahan dijalankan.
Beberapa orang pakar akan terlibat di dalam memastikan operasi ini berjalan
dengan lancar. Pakar bius akan memastikan pesakit dibius dengan sempurna agar
pesakit tidak merasa sakit sehingga proses pembedahan selesai. Kemudian pakar
bedah akan menjalankan peranannya dan begitulah seterusnya.

5.3.2. Jenis-jenis kumpulan

ORGANIZATIONAL Muka / Page : 7
DBB1123 / KP (5/6)
BEHVIOUR Drpd/of : 13
Rajah 1

Kumpulan boleh dibahagikan kepada kumpulan formal dan kumpulan tidak formal.

1. Kumpulan formal

Kumpulan formal ialah kumpulan yang memang telah dirancang kewujudannya

bagi memenuhi matlamat dan objektif penubuhan. Wujud dalam jangka masa
yang lama tetapi ianya tidak semesti kekal dalam jangka waktu tersebut atau
mungkin sebaliknya. Kumpulan formal yang biasa ada dalam sesebuah
organisasi atau syarikat ialah kumpulan perintah, pasukan petugas dan
jawatankuasa. Kewujudan kumpulan ini diakui oleh semua pihak yang terlibat
dan kebanyakkannya menggunakan komunikasi formal di dalam komunikasi
yang digunakan.
Kumpulan formal terbahagi pada dua iaitu:
➢ Kumpulan perintah
- kumpulan arahan, yang ditentukan oleh carta organisasi, terdiri daripada orang
bawahan yang melaporkan terus kepada penyelia tertentu. Keterbatasan
kewibawaan antara pengurus jabatan dan penyelia atau antara jururawat senior
dan bawahannya merupakan contoh kumpulan arahan.

➢ Kumpulan kerja
- Satu kumpulan tugas terdiri daripada pekerja yang bekerja bersama untuk
menyelesaikan tugas atau projek tertentu. Sebagai contoh, aktiviti kerani di
sebuah syarikat insurans memerlukan tugas dilakukan bersama-sama apabila
melibatkan tuntutan seperti kemalangan difailkan. Beberapa orang kerani mesti
berkomunikasi antara satu sama lain dan menyelaras secara bersama jika
tuntutan itu dituntut dengan betul.

2. Kumpulan tidak formal

Manakala kumpulan tidak formal pula terbentuk apabila anggotanya berkumpul

dan sering berinteraksi antara sesama mereka.
Mempunyai peranan yang tidak kurang pentingnya di dalam sesebuah
organisasi atau syarikat. Sebagai contoh ialah penubuhan pasukan futsal bagi
sesuatu syarikat tersebut di mana ahli-ahlinya mungkin terdiri daripada setiap
peringkat pengurusan dan subordinat. Ianya akan mengeratkan lagi silaturahim
dalam syarikat tersebut kerana mereka bermain futsal bersama-sama.
ORGANIZATIONAL Muka / Page : 8
DBB1123 / KP (5/6)
BEHVIOUR Drpd/of : 13
Namun begitu ahli kumpulan ini lebih mementingkan keperluan kumpulan
mereka sendiri jika hendak dibandingkan dengan keperluan lain dan kumpulan
ini tidak mempunyai struktur rasmi jika hendak dibandingkan dengan kumpulan
formal.

Kumpulan tidak formal terbahagi pada dua iaitu:

➢ Kumpulan berpentingan
- Terbentuk disebabkan oleh persamaan perjuangan dalam kalangan ahli
untuk mencapai matlamat yang berkaitan dengan organisasi.

➢ Kumpulan persahabatan
- Terbentuk atas rasa persahabatan antara satu sama lain. Aktiviti sosial
menjadi asas penubuhan.

5.4 CIRI-CIRI KUMPULAN DAN PASUKAN

1.4.2. Ciri-ciri kumpulan

1. Struktur

- Dalam mana-mana kumpulan, beberapa jenis struktur berkembang dari masa ke

masa. Ahli kumpulan dibezakan berdasarkan asas faktor seperti kepakaran,
kecaman, kuasa, kemahiran kepimpinan, dan status; setiap ahli menduduki
kedudukan dalam kumpulan. Corak hubungan antara jawatan membentuk
struktur kumpulan. Status dalam kumpulan formal biasanya berdasarkan
kedudukan dalam organisasi rasmi, sementara status dalam kumpulan tidak
formal boleh berdasarkan apa-apa yang berkaitan. Contoh kemampuan untuk
berkomunikasi dengan pengurus.

2.Status hierarki
- Status yang diberikan kepada kedudukan tertentu biasanya wujud akibat dari
ciri tertentu yang membezakan satu kedudukan dari kedudukan lain. Dalam
sesetengah kes, status seseorang berdasarkan faktor seperti pekerjaan, umur
atau keupayaan. sebagai contoh, pekerja yang lebih lama boleh dilihat sebagai
lebih mahir dari segi teknikal dalam kumpulan juruteknik.

3.Peranan
- Setiap individu dalam struktur kumpulan, termasuk pemimpinnya, mempunyai
peranan yang berkaitan yang terdiri daripada tingkah laku yang diharapkan dari
penghuni kedudukan itu.
- sebagai tambahan kepada peranan yang diharapkan, terdapat peranan yang
dirasakan (perceived role) dan peranan yang digubal (enacted role).
ORGANIZATIONAL Muka / Page : 9
DBB1123 / KP (5/6)
BEHVIOUR Drpd/of : 13
- Peranan yang dirasakan (perceived role) adalah satu set tingkah laku yang
seseorang dalam kedudukan percaya dia harus membuat keputusan.
- Peranan yang digubal (enacted role)., sebaliknya, adalah tingkah laku yang
dilakukan seseorang.

4.Norma
- Norma adalah asas yang dikongsi oleh anggota kumpulan. Mereka mempunyai
ciri tertentu yang penting kepada ahli kumpulan.
- Pertama, norma dibentuk hanya berkenaan hal-hal yang mempunyai maksud bagi
kelompok. Kedua, norma diterima dalam pelbagai peringkat oleh anggota
kumpulan. Ketiga, norma mungkin berlaku untuk setiap ahli kumpulan atau hanya
beberapa ahli kumpulan.
- kedua-dua kumpulan formal dan tidak formal mungkin mempunyai pelbagai
norma. Sebagai contoh, kebanyakan kumpulan mempunyai norma kesetiaan
bertujuan untuk meningkatkan tahap kesetiaan dan komitmen yang kuat dari
para anggotanya.

Contoh Norma positif dan negatif

Norma positif Norma negatif

Individu mempertahankan syarikat Dalam syarikat, akan ada individu
apabila orang lain mengkritiknya.
yang mengambil kesempatan
terhadap kita
Masyarakat sentiasa berusaha untuk Tiada faedah bekerja keras, tiada
memperbaiki, walaupun keadaan
individu yang melakukanya.
berjalan lancar.
Mejadi seorang yang pandai Persaingan antara individu yang
mendengar dan mencari pendapat
menyebabkan mereka akan
orang lain.
membahayakan individu lain
Pengurus dan penyelia sangat prihatin Dalam organisasi, sembunyikan
terhadap pekerja mereka. masalah dan mengelakkan daripada
penyelia adalah yang terbaik.

5.Kepimpinan
- Peranan kepimpinan dalam kumpulan adalah ciri kumpulan penting kerana
pemimpin memainkan peranan penting dalam menentukan kejayaan kumpulan.
Kepimpinan adalah kegiatan atau seni seseorang ketua mempengaruhi orang lain
bagi tujuan menjalinkan kerjasama dengannya dalam sesebuah kelompok
tersebut. Malahan itu, kepimpinan secara amnya mempengaruhi atau suatu
proses mempengaruhi manusia supaya mereka dapat bekerjasama secara
sukarela ke arah mencapai matlamat bersama.
ORGANIZATIONAL Muka / Page : 10
DBB1123 / KP (5/6)
BEHVIOUR Drpd/of : 13

6. Kohesif
- Merupakan kekuatan ahli kumpulan ingin kekal dalam kumpulan dan komitmen
mereka kepada kumpulan. Ia juga merujuk di mana anggota kelompok saling
menyukai dan mempercayai, memiliki komitmen untuk mencapai tujuan kelompok,
dan berbagi kebanggan sebagai sebuah kelompok. keadaan ini penting untuk
dimiliki oleh sebuah organisasi. Kesimpulanya, kohesif adalah komitmen terhadap
tugas dan ketertarikan secara interpersonal terhadap anggota kelompok dan
kelompok itu sendiri.

5.4 Ciri- ciri pasukan yang efektif

1. Mempunyai matlamat pasukan yang jelas.

- Setiap ahli pasukan perlu terlibat dalam dalam perbincangan dan bersetuju
tentang misi pasukan, disamping merasakan misi tersebut boleh dicapai dan
jika perlu skopnya dikecilkan.
- Selain itu, setiap perancangan perlu seiring kearah pencapaian matlamat serta
memahami setiap langkah, perbincangan dan keputusan adalah kearah
matlamat pasukan.

2. Mempunyai satu pelan penambahbaikan.

- Menetapkan jangkamasa pasukan akan beroperasi dan langkah-langkahnya,

disamping menggunakan carta aliran untuk menunjukkan setiap langkah.
- Menjadikan carta aliran tersebut sebagai panduan dalam menentukan langkah
yang seterusnya.Seterusnya,merancang dan menjalani latihan yang diperlukan
sepanjang projek.

3. Mempunyai peranan yang jelas

- Setiap individu mempunyai peranan tersendiri (contoh: pengerusi, setiausaha)

dan peranan yang dikongsi (Perbincangan, pengulas, pencetus idea). Dalam
masa yang sama,menggunakan secara optima bakat dan merujuk kepada
kepakaran individu dalam perbincangan.
ORGANIZATIONAL Muka / Page : 11
DBB1123 / KP (5/6)
BEHVIOUR Drpd/of : 13
4. Komunikasi yang jelas.

- Komunikasi melalui percakapan yang jelas; mendengar secara aktif dan

mengambil kira idea orang lain; tidak mencelah apabila orang lain memberikan
pendapat; dan berkongsi maklumat yang diperolehi.

5. Kelakuan ahli kumpulan

- Kelakuan ahli kumpulan yang boleh berkerjasama termasuklah

memulakan perbincangan, meminta maklumat atau pandangan, menjelaskan
atau menghuraikan idea,dan membuat rumusan
ORGANIZATIONAL Muka / Page : 12
DBB1123 / KP (5/6)
BEHVIOUR Drpd/of : 13
PENILAIAN KENDIRI

1. Berikan definisi kumpulan dan pasukan.

2. Jelaskan lima sebab individu menyertai kumpulan.
3. Bincangkan jenis-jenis pasukan dan kumpulan.

Main references:

1. Norlida Kamaluddin., Rohaya Mohd Hussein, (2017), Organizational Behaviour (2nd

Edition), Oxford Fajar Sdn Bhd

Additional references:

2. James L. Gibson, James H. Donnelly.Jr,John M. Ivancevich, Robert Konopaske,

(2017), Organizational Behaviour, Structure, Processes (4th ed.), McGraw-Hill
Education (Asia)