KAYARIAN NG PANGUNGUSAP/PAGSULAT NG REAKSYON

Kamusta ka na?
Magandang araw sa iyo!

Sa modyul na ito inaasahan na matututo kang gumamit

ng mga uri ng pangungusap ayon sa kayariang payak,
tambalan at hugnayan; magbigay ng sariling palagay sa
mga pangyayari, at makasulat ng reaksyon sa isang
natatanging pangyayari sa binasa kaugnay ng mga
pagbabagong nagaganap sa pamumuhay sa bansa.

Pagbalik-aralan Mo

Natatandaan mo pa ba ang uri ng pangungusap ayon sa kayarian? Tingan mo

nga kung kaya mong sagutin ang pagsasanay sa ibaba. Isulat sa mansanas ang
bilang ng payak na pangungusap, sa mangga ang bilang ng tambalang pangungusap
at sa bayabas naman ang bilang ng hugnayang pangungusap.

1. Nasa loob ng silid-aralan ang mga mag-aaral.

2. Ang pangkat A at pangkat B ay nag-ulat sa klase.
3. Kung manalo kami tiyak na masaya rin kami.
4. Ang mga Pilipino ay mapagmahal sa kalayaan.
5. Tutuloy tayo kung darating siya.
6. Mabuting katangian ang pagiging matulungin.
7. Dahil sa kanyang katapatan, ginantimpalaan si Faye ng
kanyang guro.
8. Naglilinis ang kuya habang nagluluto ang ate.
9. Pinupuri nila ang magaling na madyikero sa husay nitong
magmadyik.
10. Hinuhuli nila ang mga isnatser at tinuturuan nila ng marangal na
hanapbuhay.
11. Sinubukan nilang manood ng palabas ngunit di sila makasiksik sa
dami ng tao.
12. Alam nila ang gagawin ngunit di nila masundan ang plano.

1
Narito ang mga prutas na pagsusulatan mo.

Isinulat mo ba ang bilang ng pangungusap 1, 2, 4, 6 sa mansanas?

Ang 8, 10, 12 sa mangga?

Ang 3, 5, 7, 9,11 sa bayabas?

Kung nasagot mo ng ganito, magaling ka, kid!

2
 Pag-aralan Mo

Pansinin mo nga ang lugar na kinalalagyan mo ngayon, simula noong ikaw ay

magka-isip hanggang sa edad mo ngayon, may nakita ka bang pagbabago?

May babasahin kang kuwento, malalaman mo dito ang pagkakaiba ng Ilog Pasig
noon at ngayon.

Handa ka na ba? Pero bago mo basahin ang kuwento, ayusin mo muna ang
mga pinaghalu-halong titik upang makuha ang kahulugang tinutukoy ng mga
malalalim na salita Isulat mo ito sa iyong sagutang papel.

1. tapat na pagmamahal - AWGAS

2. sariwa ang hangin - PKRESO
3. susunod na panahon - HANERSENYO
4. putik - KARUB

Ganito ba ang sagot mo? Mahusay!

1. wagas
2. presko
3. henerasyon
4. burak

ILOG PASIG: NOON AT NGAYON

(Pinagkunan: Filipino V – Diwa Textbook)

Malaki ang naging bahagi ng Ilog Pasig sa buhay ng maraming Pilipino,

kabilang na ang ating pambansang bayani na si Dr. Jose Rizal.

3
 Malimit noon na makitang namamangka sa Ilog Pasig si Jose Rizal.
Kasama niya ang kanyang kasintahang si Leonora Rivera. Ito ang naging
saksi sa kanilang wagas na pagmamahalan. Madalas nilang pasyalan noon
ang Ilog Pasig dahil nakadarama sila ng kapayapaan ng kalooban tuwing
pinagmamasdan nila ito.
Ayon sa matatanda, ibang-iba raw ang Ilog Pasig noon. Bukod sa mga
magkasuyong namamasyal dito, marami ring kababaihan ang nakikitang
naglalaba rito. Paliguan din ito ng marami at dito nangingisda ang mga tao.
Kulay asul ang tubig nito, malinis at malinaw. Iba’t-ibang isda ang nahuhuli
rito tulad ng talimusak, dalag at kanduli.
Presko ang simoy ng hangin dito. Naging inspirasyon ng mga makata at
manunulat ang ilog na ito. Ipinahahayag nila ang kanilang mga damdamin sa
pamamagitan ng tula at awit. Gaano man kabigat ang suliranin ng isang tao,
dagli nila itong nalilimutan kung namamalas ang kagandahan ng Ilog- Pasig.
Ang alon ay tila musika sa kanilang pandinig. Ganyan kaaya-aya ang Ilog
Pasig noon. At isa ito sa itinuturing na magandang tanawin sa ating bansa.
Ngunit ngayon, ano ang nangyari sa ilog na ito? Ang dating malinaw na
tubig, ngayon ay maitim na. Ang presko at sariwang hangin ay napalitan na ng
mabahong simoy na dulot ng basurang itinapon dito.
Ang mga isda ay wala nang pagkakataong mabuhay sapagkat ito ay puro
burak na. Sino pa ang masisiyahang mamamasyal sa pook na ito? Paano
tayo uunlad kung pati ang kalikasan ay sinisira natin dahil sa ating
kapabayaan? Paano na rin ang ating kalusugan? Sana’y magising na tayo sa
paggawa ng kabutihan para na rin sa mga susunod na henerasyon.
Sa kasalukuyan, marami nang proyekto ang pamahalaan upang buhayin
muli ang makasaysayang Ilog Pasig. Sana’y makiisa ang lahat sa mga
proyektong ito. Ikaw, handa ka na bang maging bahagi nito? Isang hamon ito
para sa iyo. Tulad mo, diyan sa lugar ninyo, may naitulong ka na ba upang
magkaroon ng pagbabago?

Naunawaan mo ba ang salaysay?

Sagutin mo ang mga tanong.

Isulat ang sagot sa kuwaderno.

1. Sinu-sino ang madalas mamasyal sa Ilog Pasig noon?

2. Ilarawan ang Ilog Pasig noon, ano ang kaibahan nito ngayon?
3. Bakit inspirasyon ng mga manunulat ang Ilog Pasig noon?
4. Sa kasalukuyan anong mga programa/proyekto mayroon ang pamahalaan
at mga pribadong organisasyon upang muling buhayin ang Ilog Pasig?
5. Bilang mabuting mamamayan, paano ka makikipagtulungan sa pamahalaan
upang masagip ang Ilog Pasig?
6. Sa iyong palagay, makatutulong ba ang proyekto/programa ng pamahalaan
at mga pribadong organisasyon upang mabuhay muli ang makasaysayang
Ilog Pasig? Ibigay ang iyong reaksyon.

4
 Ipagpatuloy natin ang pag-aaral sa modyul na ito,

Basahin mo ang mga pangyayari sa ibaba at isulat ang iyong palagay o reaksyon
sa iyong sagutang papel. Sang-ayon ka ba o hindi?

1. Patuloy na pagtaas ng gasolina at ng mga pangunahing bilihin, sang-ayon

ka o hindi, ibigay mo ang iyong reaksyon.
2. Walang maibubungang mabuti ang pagdodroga o ang paggamit ng
ipinagbabawal na gamot. Ano ang iyong pananaw dito, totoo ba ito?
3. Mababa ang marka ng mga mag-aaral sa English, Science at Mathematics.
Ibigay mo ang sarili mong saloobin tungkol sa pangyayaring ito

Pansinin mo ang mga pangungusap sa talata 5 ng kuwentong iyong binasa.

Mayroon bang payak, tambalan at hugnayang pangungusap na ginamit. Kung
oo, isulat mo ang mga ito sa sumusunod na dayagram.

Kayarian ng Pangungusap

Payak Tambalan Hugnayan

Ganito ba ang iyong sagot. Tama ka!

Payak

 Presko ang simoy ng hangin.

Tambalan
 Ganyan kaaya-aya ang Ilog Pasig noon at isa ito sa itinuturing na
magandang tanawin sa ating bansa.
Hugnayan

 Naging inspirasyon ng mga makata at manunulat ang ilog na ito upang

maipahayag nila ang kanilang mga damdamin sa pamamagitan ng tula
at awit.

Balikan mo ang isinulat mong reaksyon gumamit ka ba ng kayarian ng

pangungusap (payak, tambalan, hugnayan). Kung oo, magaling ka!

5
 Isaisip Mo

Payak, tambalan at hugnayan ang mga uri ng pangungusap ayon sa kayarian.

Ginagamit sa pagbibigay at pagsulat ng reaksyon sa isang binasang pangyayari at
teksto ang mga uri ng pangungusap ayon sa kayarian.

Pagsanayan Mo

Tingnan mo nga kung natutuhan mo talaga ang iyong aralin. Basahin mo ang
talata sa ibaba at isulat mo ang iyong reaksyon sa iyong sagutang papel.

Ang Protestantismo

Sa pagdating ng mga Amerikano nagsimula ang paghihiwalay ng estado at

ng simbahan. Sa kanilang pananakop ay binigyang-diin ng mga Amerikano ang
pagtatatag ng demokratikong pamahalaan at ang pagtuturo sa mga Pilipino ng
paraan ng pamamahala. Hindi sinakop ng mga Amerikano ang usaping relihiyon
at binigyang laya ang mga tao na sumamba ayon sa kanilang pagnanais.
Gayunpaman, nang dumating ang mga Amerikano ay dala nila ang sarili
nilang relihiyon – ang Protestantismo. Ipinakilala ito sa mga Pilipino at maluwag
namang tinanggap ang pagbabagong dulot nito. Marahil sa masamang
karanasan nila sa Espanyol na ginamit ang relihiyong Katolisismo sa
pananakop. Sa maikling panahon, lumaganap ang Protestantismo subalit mas
marami pa rin ang mahigpit ang pagkakayakap sa katolisismo. Sa kasalukuyan,
mahigit na 80 porsyento ng mga Pilipino ay Katoliko.

Subukin Mo

Upang matiyak mo kung talagang malinaw na sa iyo ang modyul na ito, gawin
mong muli ang pagsasanay sa ibaba.

6
 Isulat mo sa isang malinis na papel ang iyong palagay o reaksiyon sa mga
sumusunod na pangyayari gamit ang iba’t-ibang uri ng pangungusap ayon sa kayarian
(payak, tambalan, hugnayan):

1. Pagdarasal ng rosaryo.
2. Paggamit ng mga Pilipino ng Pambansang ID.
3. Pagdaragdag ng isang taon sa Elementarya, tulad ng baitang 7.
4. Pagpapaaral sa pribadong paaralan.
5. Hindi pagtaas ng suweldo ng mga empleyado at manggagawa.

Mahusay kang magsulat at magbigay ng iyong sariling palagay at

reaksyon.
Binabati kita!
Maaari mo nang pag-aralan ang susunod na modyul.