UNIVERSITETI I PRISHTINËS “HASAN PRISHTINA”

FAKULTETI I EDUKIMIT- PRISHTINË

Programi: Matematikë – Informatikë

PUNIM I DIPLOMËS

Lënda: Algoritme dhe programim

Tema: APLIKIMI I MATHCAD-it NË ZGJIDHJEN E

PROBLEMEVE MATEMATIKORE

Mentori: Kandidatja:

Prof. Dr.Ramë Likaj Vlora Demelezi

Prishtinë, 2014

1
Ky punim diplome u mbrojtë me __________ para

Komisionit Vlerësues në përbërje:

1.______________________ Kryetar

2.______________________Anëtar

3.______________________Anëtar

E vlerësoi punimin me notën: _________

Nënshkrimet e anëtareve të Komisionit Vlerësues:

1.___________________________

2.___________________________

3.___________________________

2
PËRMBAJTJA

PËRMBAJTJA.................................................................................................................................................. 3
Abstrakt ......................................................................................................................................................... 5
HYRJE............................................................................................................................................................. 6
1. OPERACIONET THEMELORE MATEMATIKORE .................................................................................... 10
2. Vlera e funksioneve themelore trigonometrike ..................................................................................... 11
3. Logaritmi natyral dhe ai me bazë arbitrare ............................................................................................ 13
4. Veprimet me numra kompleks ............................................................................................................... 14
5. SHENJAT E BARAZIMIT ............................................................................................................................ 16
6. NJESITË .................................................................................................................................................... 17
7. Këndet ..................................................................................................................................................... 18
8. KRIJIMI I TEKSTIT ..................................................................................................................................... 19
9. MATRICAT ............................................................................................................................................... 20
9.1. KRIJIMI I MATRICAVE ....................................................................................................................... 20
9.2. VEPRIMET ME MATRICA .................................................................................................................. 21
9.2. Veprimet simbolike me matrica ....................................................................................................... 23
10. SISTEMET E EKUACIONEVE ................................................................................................................... 26
10.1. Sistemi i ekuacioneve lineare......................................................................................................... 26
10.2. SISTEMI I EKUACIONEVE ( LINEAR, SISTEMI JO-LINEAR) ................................................................ 29
10.2.1. Zgjidhja e ekuacionit linear me një të panjohur ..................................................................... 29
10.2.2. Zgjidhja e ekuacionit kuadratik ............................................................................................... 30
11. OPERACIONET SIMBOLIKE..................................................................................................................... 33
11.1. EKUACIONET KUADRATIKE DHE KUBIKE ........................................................................................ 33
ZGJIDHJET SIMBOLIKE ......................................................................................................................... 33
11.2. DERIVIMI SIMBOLIK........................................................................................................................ 34
11.2.1. PERDORIMI I IKONES DERIVIMI SIMBOLIK .............................................................................. 34
11.2.2. SHFRYTÉZIMI I IKONËS " CALCULATES" ................................................................................... 35
11.3. DERIVATI DHE INTREGRALI I FUNKSIONIT...................................................................................... 37
11.3.1. SHFRYTEZIMI I SIMBOLIT TE INTEGRALIT ................................................................................ 37
12. Paraqitja grafike e funksioneve............................................................................................................. 39

3
 12.1. Funksionet me një variabël ............................................................................................................ 39
12.2. KRIJIMI I GRAFIKUT X-Y .................................................................................................................. 41
Përmbledhje ................................................................................................................................................ 43
Summary ..................................................................................................................................................... 44
BIBLOGRAFIA............................................................................................................................................... 45

4
ABSTRAKT
Programe që mund ti shfrytëzojmë në shkenca natyrore, inxhinieri, janë: MathCad për
matematikë, ndërsa për nivele më të larta Matlab - gjuhë programuese, etj.
MathCad mund të shfrytëzohet për zgjidhjen e problemeve matematikore nga të gjitha fushat.
Ndërsa në shkencat inxhinierike edhe për caktim të reaksioneve (zgjidhje të sistemeve të
ekuacioneve të ekuilibrit) si dhe për llogaritje dhe vizatim të diagrameve statike, duke i analizuar
të gjitha specifikat e diagrameve statike si rastet kur forca transversale është zero, momenti i
përkuljes maksimal. Gjithashtu ky softver mund të përdoret mjaft mirë në analizë dhe sintezë të
mekanizmave etj.
Matlab si gjuhë programuese e nivelit të lartë është i destinuar për lëmine e rregullimit në
përgjithësi. Baza e punës së këtij softveri është në matrica.
Programi është i përshtatshëm për tu përdorur ne pune ekipore ose projekte individuale.
Filozofia e Mathcadi-it është shume e ngjajmë me produktet e tjera te Microsoftit, kjo do te thotë
ruajtjen e dosjeve, hapjen e dosjeve, shtypjen e dosjeve e kështu me radhe,
Ne ketë punim diplome , janë sqaruar operacionet themelore matematikore, pastaj në kapituj të
veçantë është shpjeguar mënyra e përdorimit dhe zgjidhja e problemeve të caktuara
matematikore, për ta kuptuar me mire materiali është plotësuar me shembuj praktik.

5
HYRJE

Kur u përcaktova për temën “Aplikim i programit MATHCAD në zgjidhjen e problemeve

matematikore”, u nisa nga ambicia të kontribuoj ne mënyre sa do pak modeste, si dhe të nxjerrë
në pah se sa rëndësi ka ky program dhe sa lehtëson punën e nxënësve, studenteve dhe
mësimdhënësve ne zgjidhjen e problemeve të ndryshme matematikore.

Pas instalimit të softverit MATHCAD, ai startohet përmes file-it mathcad.exe apo icon-nës që
krijohet gjatë instalimit në Desktop ose në menynë kryesore
Start/Programs/Mathsoft/Mathcad professional:
Në vijim është paraqitur pamja e dritares kryesore të programit MathCad, nga ku shihen veglat të
cilat i posedon, lehtë shihen mundësitë e mëdha të tij për aplikim përkatësisht edhe programim.
Me rëndësi për këtë program është se shënimet matematikore janë identike me ato shënime që i
kemi mësuar në matematikë pa përdorimin e kësaj vegle të fuqishme..

6
Te gjitha informatat për përdorimin e Mathcad-it janë në gjuhen angleze në menynë “Help”
(ndihmë), figura 1.1.

7
 Figura 1.1: Help (ndihma)

Në Help, janë përshkruar ne mënyrë te qarte operacionet matematikore, te cilat është e

mundur për te bere ne Mathcad dhe ka shembuj te thjeshte për ta kuptuar me mire ( shiko
figura. 1.2)

Figura 1.2: Help (Ndihma) dhe përdorimi i saj

8
Figura 1.3: Help (Ndihma) dhe përdorimi i saj

9
1. OPERACIONET THEMELORE MATEMATIKORE
Në këtë pjesë është paraqitur realizimi i operacioneve të
thjeshta aritmetikore ndërmjët dy numrave.

Shkruani dy numra:

a 17 b 68.10

Mbledhja:

a b 85.1

Zbritja:

a b 51.1

Prodhimi:
3
ab 1.158 10

Pjestimi:
a
0.25
b

Rrenja katrore:

a 4.123 b 8.252

Rrenja e n-të:

n 3

n n
a 2.571 b 4.084

Fuqizimi:

b 83
a 6.217 10

681
Rezultati thysor: b
10

1
Rezultati numra të perzier:b 68
10

10
2. VLERA E FUNKSIONEVE THEMELORE TRIGONOMETRIKE

Në vazhdim është paraqitur mënyra e llogaritjes së

funksioneve themelore trigonometrike, argumenti është në
radian.
Shkruani vlerën e argumentit:

x 0.5236
Vëre jtje :kur nuk shkruhet njësia e këndit ai është në
radian, nëse shumëzohet me “deg” argumenti është
në shkallë.

Vlerat e funksioneve trigonometrike për x të dhënë:

sinusi i këndit:

sin( x) 0.5

kosinusi i këndit:

cos( x) 0.866
tangjenti i këndit:

tan( x) 0.577
kotangjenti i këndit:

cot( x) 1.732
Shkruani vlerën e argumentit në shkallë:

x 30 deg

Vlerat e funksioneve trigonometrike për x të dhënë në shkallë:

sinusi i këndit:

sin( x) 0.5

kosinusi i këndit:

cos( x) 0.866
tangjenti i këndit:

tan( x) 0.577
kotangjenti i këndit:

cot( x) 1.732

11
Gjithashtu mund të llogariten edhe funksionet e kundërta trigonometrike

Shkruani vlerën e argumentit:

x 0.5

Vlerat e funksioneve trigonometrike për x të dhënë:

Vëre jtje :nëse pjestohet me “deg” rezultati do të

fitohet në shkallë, në të kundërtën në radian.

"arcsin-arkussinus" i këndit:
asin( x)
30
deg

"arccos-arkuskosinus" i këndit:
acos( x)
60
deg

"arctg-arkustangjent" i këndit:

atan( x) 0.464
"arcctg-arkuskotangjent" i këndit:

acot( x) 1.107

12
3. LOGARITMI NATYRAL DHE AI ME BAZË ARBITRARE

Llogaritja e logaritmit natyral dhe atij me bazën 10

Shkruani një numër pozitiv: x 5.67

Logaritmi natyral:

ln( x) 1.735

Logaritmi me bazë 10:

log( x) 0.754

Llogaritja e logaritmit me bazë arbitrare.

Shkruani një numër pozitiv:

x 12.78

Shkruani bazën e logaritmit:

b 2

Logaritmit i numrit x me bazë b:

log( x b) 3.676

që është identike me:

ln( x)
3.676
ln( b)

13
4. VEPRIMET ME NUMRA KOMPLEKS
Shkruani pjesën reale dhe imagjinare të numrit komleks:

a1 23.4 b1 16.67

Numri kompleks:

c1 a1 b1 i

Vëre jtje :Për pjesën imagjinare shkruhet "1i" ose 1j".

Numri kompleks është:

c1 23.4 16.67i

Numri i konjuguar i këtij numri kompleks është:

c1 23.4 16.67i

Vëre jtje :Për të fituar numrin e konjuguar c (me vizë

lartë) duhet të shkruhet c dhe pastaj të shtypet butoni
në tastaturë që përmban thonjëzat '' .

Intensiteti:

c1 28.731

që është identike me:

2 2
a1 b1 28.731

Le të marrim edhe një numër tjetër komleks:

a2 11 b2 1.12

c2 a2 b2 i

Shuma e numrave kompleks c1 dhe c2:

c1 c2 34.4 17.79i

Ndryshimi i numrave kompleks c1 dhe c2:

c1 c2 12.4 15.55i
14
 Prodhimi i numrave kompleks c1 dhe c2:

c1 c2 238.73 209.578i

Sqarim: Duke ditur se i · i = -1 dhe:

( a1 b1 i) ( a2 b2 i) a1 a2 b1 b2 ( a1 b2 b1 a2) i
Atëherë

a1 a2 b1 b2 238.73

( a1 b2 b1 a2) i 209.578i

Pjestimi i numrave kompleks c1 dhe c2:

c1
2.258 1.286i
c2

Sqarim: Duke ditur se:

a1 b1 i ( a1 b1 i) ( a2 b2 i) a1 a2 b1 b2 b1 a2 a1 b2
i
a2 b2 i ( a2 b2 i) ( a2 b2 i) 2 2 2 2
a2 b2 a2 b2

Atëherë pjesa reale është:

a1 a2 b1 b2
2.258
2 2
a2 b2

kurse pjesa imagjinare është:

b1 a2 a1 b2
i 1.286i
2 2
a2 b2

15
5. SHENJAT E BARAZIMIT

Llojet e shenjave të barazimit dhe përdorimi i tyre është dhëne në figurën 5.1.

Figura 5.1: Llojet e shenjave të barazimit

Barazimi i paraqitur ne figure përdoret për veprime te veçanta matematike. Nuk ka efekt në
rezultatin numerik.

Nëse është përdorur shenja e gabuar e barazimit, nuk është e mundur për të marre rezultatin
numerik.

2 3 2
3 (4 0.2) 2 4 e
3.355
2
3
1
3
1
3 4
2

Nëse shenja e caktuar është përdorur, është e mundur te zgjedhe problemin ne mënyrë simbolike
dhe të fitohen rezultate të ndryshme për vlera të dhëna të ndryshme numerike.

16
 a 3 b 4 c 2 d 0.2

c a c
a (b d) c b e
3.355
c
a
1
a
1
a b
c

Është e nevojshme për te zgjedhur shenjën e duhur të barazimit dhe shkronjat e duhura. Disa
shkronja janë te përcaktuara në Mathcad.

Nëse lajmërohet shenja e kuqe në shprehje atëhere, kjo do te thotë se është “gabim”.

6. NJESITË

Informacionet bazë mbi njësitë janë dhënë ne menynë Help, (shiko figurën. 6.1), ikona “scoop

Figura 6.1: Njësitë

Gjate zgjidhjeve numerike, nuk është e nevojshme për të shndërruar njësitë, rezultati numerik
është gjithmonë në sistemin SI.

17
Shembull:

a 3cm b 85mm
c 3ft

L a b c

L 1.029m

Shembull:

Shembull:

a b 48min

7. KËNDET
Nëse vlera është dhënë në kënde, është e nevojshme për te shtuar njësinë "deg"....shkallë.
Përndryshe vlera është e dhenë në radian.

Shembull:

20deg 20deg
sin ( 20 deg ) 0.342
sin 0.342
sin ( 20) 0.913
sin 0.342

18
8. KRIJIMI I TEKSTIT
Teksti është e dhënë në dosje nga "klikoni" ne hapësirën e zbrazet me tastierë, kjo do të thotë të
shkruani tekst dhe klikon mbi hapësire. Teksti mund të= redaktohet sikurse në Word e kështu me
radh]ë.

Nëse teksti është i gatshëm në Word dhe pas kësaj e bartim në MATHCAD, është e mundur për
e "ri-hapur" tekstin dhe për të ndërhyë në duke klikuar dy herë mbi tekst. Redaktimi i tekstit
mundësohet me hapjen e menysë Format në scroll bar (shiko figura 8.1)

Figura 8.1: Redaktimi i tekstit

2.1. Shkronjat greke

Shkronjat greke është e mundur për tu dhënë.

1. Shfrytëzojmë ikonën me shkronjat greke (shiko figurën 8.2)

Figura 8.2: Shkronjat greke

19
2. Hot-key - shkruani shkronjën dhe shtypeni "ctrl-g"

a=α

b=β

Është e mundur futja e "fotove" në dosjen MATHCAD pa asnjë kufizim.

9. MATRICAT
9.1. KRIJIMI I MATRICAVE

Matricat krijohen me klikim mbi ikonën "Matrix"(shiko figurën 9.1)

Figura 9.1: Krijimi i Matricave 1

2. Klikimi i dyte te ikona Matrix, për të hapur dritaren Matrix përsëri (shiko figurën 9.2)

20
 Figura 9.2: Krijimi i matricës 2

3. Plotësoni dimensionin e kërkuar te matricës për dritaren "Insert Matrix" (figura 9.3)

Figura 9.3: Krijimi i matricës 3

9.2. VEPRIMET ME MATRICA

Për punë më të mirë është duhet të emërtohet matrica (figura 9.4). Pas kësaj puna është më e
lehtë.

Figura 9.4: Emërtimi i Matricës

21
Të gjitha veprimet e mundshme me matrica në MATHCAD janë përshkruar me shembuj të
thjeshtë në HELP (figura 9.5)

Figura 9.5: Shfrytëzimi i ndihmës (Help)

Matrica determinant A Matrica inverse Matrica e transformuar

Ekstrakt nga një element nga matrica

22
Ekstrakti është bërë nga udhëzimi

Rreshti i parë dhe kolona do të kenë indeksin "0"

Matrica shtesë

Shtojmë numrin

9.2. Veprimet simbolike me matrica

Te gjitha veprimet është e mundur te kryhen ne mënyrë simbolike (figura 9.6)

23
 Figura 9.6: Veprimet simbolike me matrica

Shembull:

Janë dhënë matricat :

24
Shembull:

2 2 3
A 1 4 0
3 2 7

Det ermint a

A 112

Matrica inverse

0.25 0.179 0.107

1
A 0.063 0.205 0.027
0.125 0.018 0.089

Transponimi i matricës

2 1 3
T
A 2 4 2
3 0 7

Nxjerrja e një elementi nga matrica

A 3
0 2

A 2
2 1

Mbledhja e matricave

1 3 5
E 4 5 8
1 1 1

A E

25
10. SISTEMET E EKUACIONEVE
10.1. Sistemi i ekuacioneve lineare

Nëse është dhënë sistemi i ekuacioneve lineare, është e mundur ta zgjidhim atë duke përdorur
veprimet me matrica.
A- matrica e konstanteve
X- matrica e "e panjohur"
V- matrica e rezultatit
Rruga është përshkruar në shembullin në vijim:

Shembull: Sistemi i ekuacioneve lineare

Matrica e konstantës Vektori i të panjohurave Vektori i rezultatit

Rreshti i parë i vetor X është e panjohura x

Rreshti i dytë i vektorit X është e panjohura y

Reshti i tretë i vektorit X është e panjohura z

26
27
Shembull:

Të përcaktohet forca në tërë boshtin e dhënë sipas figurës 10.1.

h = 4 m, b = 6 m, Q = 10 kN

Figura 10.1:

Sistemi i kushteve të ekuilibrit për secilën pikë është:

Ku:
A - paraqet matricën e konstanteve

28
B - paraqet matricën e të panjohurave
V - paraqet matricën e rezultateve

Reaksioni në mbështetësin B.

10.2. SISTEMI I EKUACIONEVE ( LINEAR, SISTEMI JO-LINEAR)

10.2.1. Zgjidhja e ekuacionit linear me një të panjohur

Ekuacioni linear me një të panjohur ka një zgjidhje të vetme, prandaj mund të përdoret solve
block – blloku i zgjidhjes Given, si në vijim.

Ekuacioni kuadratik linear me një të panjohur ka formën a x +b = c.

Shkruani vlerat e koeficientëve a, b, dhe c:

a 2 b 2 c 8

Shkruani një vlerë orientuese për x:

x 0
Given

ax b c

x Find( x)

Rezultati do të jetë:

x 3
Vërejtje: Blloku i zgjidhjeve Given mund të përdoret për caktimin e zgjidhjeve të çfarëdo
ekuacioni apo sistemi të ekuacioneve por duhet pasur kujdes se ku bllok na jep vetëm një
zgjidhje të mundshme që orientohet rreth vlerave orientuese fillestare. Shikojeni njësinë në vijim.
29
10.2.2. Zgjidhja e ekuacionit kuadratik

Në vijim është paraqitur caktimi i zerove të funksionit

2 + bx + c me përdorim të
kuadratik polinomial f(x) = ax
funksionit "polyroots".

Shkruani vlerat e koeficientëve a, b, dhe c:

a 1 b 2 c 8

T
v (c b a )

z polyroots( v)
Zerot e ekuacionit kuadratik janë:

2
z
4

ose me përdorim të simbolikës: shkruajmë ekuacionin duke përdorë barazimin e “bold-nxirë” që

vjen me shtypje të “Ctrl + =” ose e marrim nga menyja “Boolean”, pastaj vendosim kursorin te
variabla x dhe shkojmë në Symbolics/Variable/Solve dhe fitohet rezultati.

30
Le të provojmë me përdorim të solve block-ut Given:

Ekuacioni kuadratik Ekuacioni kuadratik

Shkruani një vlerë orientuese për x: Shkruani një vlerë orientuese për x:
x 0 x 2
Given Given
2 2
x 2x 8 0 x 2x 8 0

x Find( x) x Find( x)

Rezultati do të jetë: Rezultati do të jetë:

x 2 x 4
Kështu pra me ndryshim të vlerës orientuese të x-it kemi fituar dy zgjidhje. Pra çdoherë kërkohet
zgjidhja që është më afër vlerës orientuese.

Vërejtje: Në rastet kur fitohen shprehje të gjata atëherë vetëm ekzekutohen rezultatet me “=’’ dhe
rezultatet do të jenë më të qarta, si në shembullin vijues:

31
Në mënyrë analoge zgjidhen edhe ekuacionet e rendeve më të larta se dy. Shikoje shembullin
vijues që është kombinim i solve block-ut Given dhe simbolikës dhe do të paraqet të gjitha
zgjidhjet e mundshme.

32
11. OPERACIONET SIMBOLIKE
11.1. EKUACIONET KUADRATIKE DHE KUBIKE
ZGJIDHJET SIMBOLIKE
Procedura e zgjidhjes është paraqitur ne figurën me poshtë (figura 11.1)

Figura 11.1: Procedua e zgjidhjes

Procedura::

- Shkruani ekuacionin me 'bold' shenjën e barazimit (figura 11.2.)

- Klikoni me kursor te e panjohura çfare është e nevojshme për tu zgjidhur

- Klikoni me kursor te ikona "Symbolics - Variable - Solve"

- Për ekuacionin kuadratik ka dy rezultate

33
 Figura 11.2: Shenjat e barazimit

11.2. DERIVIMI SIMBOLIK

11.2.1. PERDORIMI I IKONES DERIVIMI SIMBOLIK

Procedura e zgjidhjes është dhënë në figurën 11.3.

Procedura e ndjekur:

- Shkruaje funksionin

- Klikoni me kursor mbi variabël

- Klikoni me kursor ne ikonën Symbolic - Variable – Differente

Figura 11.3: Derivimi simbolik

34
Nëse funksioni ka dy variabla ( ndryshore), është e nevojshme me kursor të klikojmë mbi
variabëlën sipas së cilës do të derivojmë (figura 11.4)

Figura 11.4: Derivimi simbolik i funksioneve me dy e më shumë të panjohura

11.2.2. SHFRYTÉZIMI I IKONËS " CALCULATES"

Procedura e derivimit është përshkruar në figurën 11.5. Për arritjen e rezultatit është e nevojshme
te përdoren shenjat e barazimit për operacionet simbolike.

Figura 11.5: Derivimi simbolik

35
(Derivimi sipas x-it)

( Derivimi sipas y-it )

Procedura për rezultate numerike është përshkruar më poshtë :

-- Duhet të jepen vlerat :

-- Funksioni :

Derivimi sipas x-it

Derivimi sipas y-it

Derivimi sipas z-it

36
11.3. DERIVATI DHE INTREGRALI I FUNKSIONIT

Procedura e integrimit është e ngjashme me procedurën e derivimit te përshkruar më lartë.

11.3.1. SHFRYTEZIMI I SIMBOLIT TE INTEGRALIT

Procedura e integrimit është përshkruar ne figurën 11.6:.

Procedura:

- Shkruani funksionin

- Klikoni me kursor mbi variablën

- Klikoni me kursor ne ikonën Symbolic-Variable-Integrate- Ne funksion ka dy variabla, është e

nevojshme me kursor të klikohet mbi variablen për te cilën behet integrimi (figure 11.6).

Figura 11.6: Integrimi simbolik

37
 Llogaritja e derivatit të parë me simbolikë:

d 2
2x x
2 sin( x) 2 2 x 2 cos( x)
dx
Llogaritja e derivatit të dytë me simbolikë:
d2 2
2x 2 sin( x)x 2 2 sin( x)
2
dx
Llogaritja e integralit të pacaktuar me simbolikë:
2 2 1 3
2x x 2 sin( x) dx x x 2 cos( x)
3
Llogaritja e integralit të caktuar:
2
2
2x x 2 sin( x) dx 7.246
1
Llogaritja e limit të funksionit me simbolikë:
2
lim 2x x 2 sin( x) 8 2 sin( 2) 9.819
x 2

Llogaritja e shumës: n 10 Llogaritja e prodhimit:

n n
2 2 16
2i i 495 3i 2i 6.184 10
i 1 i 1

Gjithashtu mund të realizohet paraqitja grafike e funksionit së bashku me derivateve të tij:

Marrim një interval të x-it:

x 10 9.99 10
Definojmë funksionin:
2
f ( x) 2x x 2 sin( x)

100
f ( x)

d
f ( x)
dx
50
2
d
f ( x)
2
dx
0

13
10 5 2.1316282072803 10 5 10
x

38
12. PARAQITJA GRAFIKE E FUNKSIONEVE
12.1. Funksionet me një variabël

Në vijim janë paraqitur pamjet e moduleve që hapen me “double cick” në grafikun paraprak,
kështu kemi realizuar trashësinë më të madhe të lakores f(x), kemi përcaktuar që ndarjet e aksit x
të jenë 20 ato të aksit y 10, forma e paraqitjes së grafikut është zgjedhur “Boxed-kuti”, në grafik
të shihen numrat dhe vijat ndarëse, legjenda të mos shihet etj.

39
Gjithashtu përmes modulit paraprak kemi zgjedhur titullin e grafikut, dhe kemi emëruar akset
përkatëse.

40
12.2. KRIJIMI I GRAFIKUT X-Y

Shkalla e parë – krijimi i grafikut për variablën x

x := 0 , 1 .. 10 Shkalla e variablës jepet në këtë mënyrë si diferencë ndërmjet dy vlerave “dy
pikëshi” është i nevojshëm që të insertohet nga matrica.

Shembull: për funksionin

41
Shembull: Grafiku me intervale

42
PËRMBLEDHJE

Gjatë punimit të temës së diplomës " Aplikimi i MATHCAD në zgjidhjen e problemeve

matematikore" erdha ne përfundim se zbatimi i këtij programi në shkollat dhe fakultetet tona, do
të jetë i një rendësi të veçantë.

Mendojë se me aplikimin e këtij softveri aplikativë do t’i tërheqim nxënësit dhe studentët më
tepër dhe kurrsesi nuk do të shkaktojmë “mos studim të hollësishëm të lëmine” në aspektin
teorik, përkundrazi do të kemi më shumë kohë për studim të rasteve të veçanta – speciale e nuk
do të humbim kohë në zgjidhje p.sh të një sistemi të ekuacioneve të komplikuar, etj.
Fundja “Njeriu e ka krijuar teknologjinë për t’ia lehtësuar punët vetit e jo për t’ia komplikuar”.
Dhe zbatimi i këtij programi ma kujton një thënje te Senka-së., " Mos mësoni për shkollë, por
për jetë".

43
SUMMARY

While working on my diploma thesis “MATHCAD Application in Solving Mathematical

Problems” I have come to the conclusion that the application of this software in our schools and
universities shall be of crucial importance.

I think that by applying this applicable software students shall be attracted more and they shall
never remain without conducting an “explicit study of the subjects” in the theoretical aspect. By
this we shall have more time left for studying the special cases and shall not spend much time in
finding solutions i.e. of a complicated system of equations, etc.

People have created technology to ease their duties but not to complicate them. The application
of this program recalls us one of Senka’s quotes “Do not learn for school, but for life”.

44
BIBLOGRAFIA
• Material nga interneti “Mathsoft”, MATHCAD – Exercise guide

• Shala, Ahmet. "Software-t Aplikative". Prishtine. 2004-2010

• Gashi, Sadri. "Përmbledhje detyrash nga Aritmetika me fillet e algjebrës", Prishtine,

2001.

• Karanqaj, Agim. Kotro, Andrea. Teste Matematike. INFBOTUES. Tirane. 1999

• Bogoslavov, Vene. Zbirka reseni zadataka iz Matematike 4. Zavod za udzbenike i

nastavna sredstva. Beograd. 2000

45