Bilang pagdiriwang ng Buwan ng Panitikan 2021 sa temang 500 Taon ng Pagsulat sa Kalibutang Filipino,

ating alamin at balikan ang iba't ibang porma ng panitikang siyang nagiging paraan ng makasining na
pagsasalaysay sa ating kuwento at kasaysayan, mga panitikang nagsisilbi ring Sagisag Kultura ng ating
bayan. Ang mga wikang katutubo at wikang Filipino ay may kapangyarihan na ikwento ang ating
kasaysayan at yaman ng ating lahi. Sa pamamagitan ng mga kwentong ito, naipaabot ng mga Pilipino
noon ang kanilang mga tagumpay, hamon, hangarin, gawain, at iba pa. Ito ay nagbibigay ng ideya kung
saan nagmula ang ating lahi, ano ang pinagmulan ng ating mga salita, pano nagbago ang panahon sa
paglipas ng mga taon, at iba pa.

Ang "tao ng kasalukuyang" ay ang salin ng salitang Tausug. Ang "Tau" ay nangangahulugang tao at ang
"sug" ay nangangahulugang kasalukuyang. Ang mga Tausug ay ang pinaka-Islamized na grupo sa Sulu.
Mayroon silang kabuuang bilang ng populasyon na nasa 502,918 at karamihan sa kanila ay
nangingibabaw sa hilagang bahagi ng lalawigan ng Sulu. Ang pangalan ng kanilang lalawigan ng Sulu ay
nagmula sa kanilang sariling wika na "sulug" o "sug" na nangangahulugang "agos ng dagat" at ang
pangalang Jolo ay salitang Espanyol para sa katiwalian. Ang literaturang Tausug ay napakayaman. May
kasama itong mga tuluyan, tula, salaysay at di-nagsasalaysay na form. mga lahi ng Malay at Indonesia;
laganap ang mga ito sa Pilipinas at matatagpuan higit sa lahat sa mga pamayanan sa baybayin.
Ang daman na mula sa Sulu ay isang payo o talumpating patula ng mga Tausug na karaniwang ginagamit
sa panliligaw at bilang bahagi ng ritwal ng kasal. Sinauna ang uri ng wikang ginagamit sa daman kayâ
hindi na ganap na naiintindihan sa kasalukuyan. Karaniwan ding naglalaman ng mga salawikain o
masaalla ang daman. Sa pamamagitan ng daman, naipapahayag ng manliligaw ang kaniyang damdamin
sa isang magálang at matalinghagang paraan. Madalas ding may palitang nagaganap sa panig ng mga
nagliligawan at sa panig ng mga kasapi ng pamilya nilá. Halimbawa, maaaring magpahayag ng daman
ang isang binatang umaaligid sa bahay ng nililigawan. Sasalubungin siyá ng ama ng nililigawan kaya
kailangan niyang ipahayag sa pamamagitan ng tula ang kaniyang nararamdaman sa nililigawan. Habang
tumutula ay maaaring lumabas ang dalaga upang makipaglitan sa kaniya ng matatamis na salita

Halimbawa ng isang daman ang sumusunod:

Kaddim alua hi dua

Magsailu kita alua

Alua mumari kaku’!

Alua ku mattun kaymu,

Bang adlaw aku in ha atay mu

Bang dum aku in ha mata mu

Iya Mikail, iya Sarapil, iya Gibrail, iya Muhammad

Pasabisabilra niyu aku

Katua niyu kaku’ hi (ngan sin babae). Pukawa!

Barakat Laillahailqulla

Barakat duwa Muhammad Razurulla.

(Magkakabit ang ating mga kaluluwa.

Magpalitan tayo ng kaluluwa,

Mapupunta sa akin ang kaluluwa mo;

At ang sa akin ay pupunta sa iyo.

Sa araw, nasa puso mo ako.

Sa gabi, nasa mata mo ako.

O, Mikail, O Sarapil, O Gibrail, o Muhammad,

Inaaanyayahan ko kayong

Pumunta kay (pangalan ng babae). Gisingin siya!

Sa biyaya ng Maykapal!

Sa biyaya ni Muhammad!)

http://malacanang.gov.ph/75475-panitikan-ng-ibat-ibang-lalawigan/