‫وسلې ته په مخه ښه )ناول(‬

‫ليکوال‬
‫ارنسټ ھيمنگوې‬

‫ژباړه او خالصه‬
‫صفيه حليم‬

‫مارچ ‪ ٢٠١١‬م‬

‫اوړې په وتلو و او زه د يوې ډلې سره د اطالوي پوځ د روغتياي خدمتونو‬

‫لپاره په يو کلي کی ميشت وم‪ .‬د دی کلي چاپيره ښکلې ونې او بوټي‪ ،‬د‬
‫انگورو طاقونه او شين اسمان راته د جنت د يوې وړی برخې په شان و‪.‬‬
‫ما له غونډۍ کتل چې ښکته د پوځيانو الرۍ روانې وې او دوړې يې‬
‫بادولې‪ .‬کله کله می د توپو ډزې ھم اوريدې‪ .‬په موټرسيکل سپاره پوځيان‬
‫په تادۍ ووتل او کله کله د يو پوځي جنرال يا کوماندان موټر به په بيړه‬
‫تيرشو نو ټولو به ورته الره خوشې کړه‪.‬‬
‫مونږ بی شميره ټپيان د سيمې روغتون ته رسولي و او ھيله مو لرله چې د‬
‫ژمي په راتلو به د جنگ لمنه راټوله شي او زمونږ کار به سپک شي‪ .‬ولې‬
‫داسی ونشول او د ژمي نه وړاندې ھلته د کولرا وبا خپره شوه‪ .‬مونږ ھره‬
‫ورځ په دی وبا اخته کسان روغتون ته وړل‪ .‬د واورې ورښت پٻل شو نو‬
‫د پوځ د بري خبر مو تر السه کړو چې مخامخ غونډۍ نه وراخوا سيمه يې‬
‫نيولې وه‪ .‬اوس جنگ د يوې بلې غونډۍ د نيولو لپاره کيدو‪.‬‬
‫مونږ ته يې له سيند پوری په يوی ښاريې کی د ايساريدو امر وکړو چې‬
‫بازار او روغتون يې لرل‪ .‬د غونډۍ د پاسه ھغه شين ځنگل چې ما له بلې‬
‫غاړې ليدو‪ ،‬سوځٻدلې او تش د ونو نسواري تنې ښکاريدې‪ .‬ځيني ځايونه‬
‫سم پاتې و خو نورپه بمبارۍ په کنډوالو اوختي و‪.‬‬

‫‪1‬‬
 ‫بيا په سختو واوروکی اوزگار شو او ټوله ورځ به دننه ناست و‪ .‬د شرابو‬
‫په څښلو مو ځان گرموو‪ .‬يوه ورځ مو بنډار تود و چې ما د خپلې ډلې‬
‫ځوان اطالوي پادري نه د ده د ھيواد د نورو سيمو په اړه وپوښتل‪ .‬زمونږ‬
‫د ډلې مشر تورن راته وويل‪ ،‬اوس ته اوزگار يې او کولې شې چې روم‪،‬‬
‫نيپلز او سسلي ته والړ شې‪.‬‬
‫پادري‪ .‬زما مور پالرپه ابروزي کی ژوند کوي‪،‬ھلته که والړې نو تا به د‬
‫خپلو زامنو په شان ووساتي‪.‬‬
‫جگړن‪) .‬په خندا( پام کوه ابروزي کی له دی ځاې نه زياتې واورې‬
‫کٻږي‪ .‬پادري صيب‪ ،‬پرٻږده چې د اطاليې تاريخي ښارونو سٻل وکړي‪.‬‬
‫تورن‪ .‬يو څه اطالوي ژبه ھم زده کول پکار دي چې ځان پری پوھه کړې‪.‬‬
‫جگړن‪ .‬ته بايدرخصت واخلې او تفريح وکړې‪.‬‬
‫تورن‪ .‬زه به درسره والړ شم او ټول ځايونه به درښکاره کړم‪.‬‬
‫جگړن‪ .‬بيرته به ځان سره عکسونه راوړی‪.‬‬
‫پادري‪ .‬ته ابروزي ته والړ شه‪ ،‬ھلته ساړه ډٻر دي خواسمان يې شين وي‪.‬‬
‫زما مور پالر سره به پاتې شی‪ .‬پالر مې ډٻر لوې ښکاري دې ‪ ،‬ښکار ته‬
‫به دی بوځي‪.‬‬
‫زه والړم او چې د سيل نه وروسته بيرته راغلم نو ھلته زيات شمير توپې‬
‫مې وليدې‪ .‬يو څو نور روغتونونه ھم جوړ شوي و او د بريطانيې‬
‫اوسيدونکي پکی ډٻرښکارٻدل‪ .‬واوره اوس ويلې شوې او ځاې ځاې شنه‬
‫راټوکيدلي و‪.‬‬
‫دروازه پرانستې وه او يو پوځي په بنچ پيتاوي ته ناست و‪ .‬څنگ ته په‬
‫دروازه يو ايمبوالنس والړ و او زه چې دروازې کی وردننه شوم نو ھلته‬
‫ھم ھغه د مرمرو د فرش او د روغتون بوي خپور و‪ .‬زمونږ د ميشت ځاې‬
‫ھم ھغسې و‪،‬څنگه چې مې پريښې و‪ .‬توپير يې د سپرلي د موسم و‪.‬‬
‫جگړن پخپل ميز ناست و او کاغذونو ته يې کتل‪ .‬زه يې نه وم ليدلې او ما‬
‫شيبه سوچ وکړو چې دننه ورشم او که بره خپلې کوټې ته والړ شم او ځان‬
‫صفا کړم‪ .‬بيا می فيصله وکړه چې بره به ورشم ‪.‬‬
‫ھغه کوټه چې زه او رينالډي پکی ميشت و‪ ،‬ھم ھغسې وه‪ .‬زما په ليدو يې‬
‫رانه پوښتنې وکړې چې کومو ځايونو ته والړم‪ .‬ھغه ته مې نومونه ياد‬
‫کړل‪ ،‬ميالن‪ ،‬فلورنس‪ ،‬روم‪ ،‬نيپلز‪.‬او بيا مې وپوښتل چې دوي ژمې څنگه‬
‫تير کړو‪ .‬راته يې د واورو‪ ،‬ساړو‪ ،‬زيړي‪ ،‬نمونيه‪ ،‬او د پښو السونو د‬

‫‪2‬‬
 ‫کنگل وھلو حال راکړو‪ .‬دا يې ھم وويل چې راتلونکې اوونۍ به بيا جنگ‬
‫پٻل شي او پوښتنه يې رانه وکړه چې دی سږ کال واده وکړي که نه؟ ما‬
‫ورته وويل‪ ،‬په واده کی ځنډ مه کوه‪ .‬بيا ده رانه يو څه پيسې وغوښتې نو‬
‫ما ورله پنځوس "ليرې" ورکړی‪.‬‬
‫په ھغه شپه مونږ په لنگرخانه کی ناست و او ما ټولو ته د خپل سفر کيسې‬
‫کولې‪ .‬پادري يو څه مرور ښکارٻدو چې زه ابروزي ښار ته ولې نه وم‬
‫تللې‪ .‬ده خپل پالر ته ليک ھم استولې و او ھغوي راته تياري کړی وه خو‬
‫زه نه پوھٻږم چې ولې والنړم‪ .‬ده ته مې د قناعت ورکولو ھڅه وکړه او‬
‫ورته مې وويل چې بس ونشوه‪ .‬اخر دې قانع شو چې کله کله ھغه څه چې‬
‫مونږ يې غواړو نه کٻږي‪.‬‬
‫په بل سھار زه د ھغو توپو په ډزو راويښ شوم چې زمونږ کور شا ته په‬
‫مورچو کې ايښي و‪ .‬له کړکۍ مې وليدل چې پوځي الرۍ په سړک روانی‬
‫وی‪ .‬ژر ژر مې جامې بدلې کړې‪ ،‬پخلنځي کی مې کافي وڅښله او گراج‬
‫ته والړم‪ .‬گراج يو لوې څپر و چې د ټين چت يې لرلو او ورالندې لس‬
‫ايمبوالنس گاډي به په قطار والړ و‪ .‬په دی کی به مونږ زخميان له‬
‫محازونو راوړل‪ .‬د يو گاډي کولمې بھر پرتې وې او څو کسان يې په‬
‫جوړولو لگيا و‪ .‬وروسته زه دغونډۍ د پاڅه جوړ سنگر ته والړم‪ .‬مونږ‬
‫چې د کومې فرقې سره کار کوو‪ ،‬ھغې د يوی لوې حملې پالن جوړ کړی‬
‫و‪ .‬دوي به د سيند د الری تنگې درې نه پورې وتل‪ ،‬ھلته له مورچې نيولو‬
‫وروسته به يې جنگ کوو‪.‬‬
‫زه چې بيرته خپلې کوټې ته والړم نو رينالډي ځان جوړ کړی تيار ناست و‪.‬‬
‫ما ھم مخ السونه ووينځل او دواړه د ښار مرکز ته والړو‪ .‬د رينالډي يوه‬
‫نرسه کاترين خوښه شوی وه چې د بريطانوي روغتون کی يې ليدلې وه‪ .‬دا‬
‫روغتون لنډ وخت کی په يوی ماڼۍ کی جوړ شوې و‪ .‬د ونو نه وراخوا د‬
‫روغتون په باغ کی می د دوو نرسانو سپينې جامې په نظر راغلې‪ .‬يوه‬
‫پکی کاترين وه او مونږ دواړو دوي ته پوځي سلوټ وکړو‪ .‬ھغه بله نرسه‬
‫"ھيلن فرگيسن" نوميده‪ .‬کاترين په الس کی يو ښکلې متروکه نيولې وه چې‬
‫د څرمنې الستی يې لرلو‪ .‬راته يې وويل چې يو ټپي بيگا شپه په روغتون‬
‫کی مړشوی و او د ده مور ورته دا نښه را استولې وه‪.‬‬
‫ما تر ډٻره وخته د کاترين سره په انگريزي ژبې خبری کولې او کله کله‬
‫مې رينالډي ته په اطالوي کی ژباړلې‪ .‬بيرته په الره راته رينالډي وويل‪،‬‬

‫‪3‬‬
 ‫کاترين تا خوښوي او زه به تری الس واخلم‪ .‬ما وخاندل خو په بل‬
‫ماسپښين مې ھم ھغه روغتون کی د ايمبولنس وړلو وروسته د يوې نرسی‬
‫نه د کاترين پوښتنه وکړه‪ .‬دی راته وويل‪ ،‬ښه ښه ته ھغه امريکاي يې چې‬
‫د اطالوي پوځ سره کار کوی؟ بيا يې وويل‪ ،‬ولې دې مونږ سره کار نه‬
‫کوو؟ ما ورته وويل‪ ،‬زه د جنگ پر وخت اطاليې کی وم او بله دا چې د‬
‫دوي ژبه مې زده ده‪.‬‬
‫محاز ته په بله پيره کی زمونږ د ايمبوالنس مخ ته بم پريوتو نو مونږ‬
‫ودرٻدو‪ .‬يو بم د سړک په منځ کی خاورې باد کړي‪ .‬څو شيبې وروسته‬
‫ډزې بندی شوې نو مونږ روان شو او ما خپل استوگنځي ته مخه کړه‪ .‬له‬
‫ډوډۍ وروسته بيا د بريطانيې روغتون ته والړم او د کاترين سره مې‬
‫وليدل‪ .‬دا په اصل کی د سکاټ لينډ اوسيدونکی وه‪ .‬راته يې وويل چې د‬
‫دی کار له نورو نرسانو توپير لري او د جنگ خبری يې کولې‪.‬‬
‫ما ورته وويل راځه د جنگ خبرې به نه کوو‪ .‬په تياره کی ما د دی مخ د‬
‫سپوږمۍ په رڼا کی ليدو او ډٻره ښکلې راته ښکاره شوه‪ .‬په ځان مې‬
‫اختيار نه شواو د دی د ښکلولو ھڅه مې وکړه‪ .‬دی راته په مخ يوه داسی‬
‫کلکه څپٻړه راخالصه کړه چې پوزه يې راله خوږ کړه او په سترگو کی می‬
‫له درد نه اوښکی راغلې‪ .‬کاترين رانه بخښنه وغوښته او وې ويل‪ ،‬زه نه‬
‫غواړم د نورو نرسانو په شان ووسم‪ ،‬خوږ مې کړې؟ ما ورته وويل‪ ،‬ھيڅ‬
‫خبره نه ده‪ .‬تا ډٻر سم کار وکړو‪ .‬خو په زړه کی ورته په قھر ووم‪ .‬ھغې‬
‫وخاندل خو بيا غلې شوه او زه پوه نشوم چې څه وخت يې په سترگو کی‬
‫اوښکې راغلې‪ .‬په ژړغوني غږ يې وويل‪ ،‬ته به ما سره سم چلن کوې‪.‬‬
‫ځکه زمونږ ژوند ډٻر عجيبه دی‪ .‬څو شيبې وروسته زه د ھغې سره د‬
‫روغتون تر دروازې والړم او ھلته دی راته په مخه ښه وويل‪.‬‬
‫راتلونکی دوه ورځې زه په کار بوخت وم‪ .‬ھوا گرمه وه خو مونږ ته يې‬
‫ويلي و چې په ښارکی ھم د اوسپنې خولۍ به په سروو‪ .‬زما به دومره‬
‫گرمي وشوه چې خولۍ به مې په الس کی گرځوله‪ .‬د گٻسو )غاز( نه د‬
‫ژغورنې ماسکونه يې ھم راکړي و او ھر چا ته امر شوی و چې يوه تماچه‬
‫)طفنچه( به له ځانه سره ساتئ‪ ،‬ان چې ډاکټرانو ته يې ھم دا تماچې ورکړی‬
‫وی‪ .‬که چا دا امر نه منلو نو وبه نيول شو‪.‬‬
‫رينالډي د تماچې په پوښ کی ښه ډٻرد تشناب کاغذ ايښې و‪ .‬ما يو څو‬
‫ورځې د خپلې تماچې د کارولو لپاره پری نښې ويشتلې‪ .‬خو د ډز پر وخت‬

‫‪4‬‬
 ‫يې شپيلۍ دومره خوځيده چې نښه به خطا شوه‪ .‬د څو ورځو د تمرين نه‬
‫وروسته مې يوه الره وموندله چې په شل گامه کی به څنگه د نښې منځ‬
‫ويشتل کٻږي‪ .‬خو د دی په گرځولو ما د شرم احساس کوو‪ ،‬په تيره بيا د‬
‫انگريزانو مخ ته چې ھلته ھيچا وسله نه گرځوله‪.‬‬
‫په بل ماښام د کاترين ليدو ته ورغلم‪ .‬ورته مې وويل چې زه محاز ته تللې‬
‫ووم‪ .‬ھغې گيله وکړه چې ولې می ورته خبر ورنکړو‪ .‬ما ورله ډاډ‬
‫ورکړو چې دا دی اوس بيرته راغلم او لوز می ورسره ورکړو چې زه به‬
‫تل د دی ليدو لپاره بيرته راځم‪ .‬خو زه په زړه کی پوھٻدم چې د کاترين‬
‫سره مينه نه لرم او لکه چې د قطعو ) تاش( د لوبی پر وخت څوک د نورو‬
‫سره بی مانا خبری کوي‪ ،‬ھم ھغسې د دی ليدل راته يوه بي مانا لوبه‬
‫ښکارٻده‪.‬‬
‫مونږ په ھم ھغه باغ کی گرځٻدو او دی ته می وويل چې رازه يوځاې‬
‫کښينو‪ .‬د ډبری په يو بنچ کښيناستو نو ما د ھغې الس ونيولو‪ .‬دی رانه‬
‫الس راښکلو‪ ،‬سترگې يې ښکته کړی او وې ويل‪ ،‬دا يوه لوبه ده چې مونږه‬
‫يې کوو‪ .‬ما ورته وويل‪ ،‬کومه لوبه؟ دی وويل‪ ،‬دومره ساده ھم نه يې چې‬
‫زما په خبره پوه نه شې‪ .‬خو ته ښه سړی يې او دا لوبه په ښه توگه کوې‪.‬‬
‫خو بيا ھم لوبه لوبه وي‪.‬‬
‫ماتری پوښتنه وکړه‪ ،‬ته تل د چا د زړه په خبره پوھيږې؟ دی وويل‪ ،‬د‬
‫نورو خو نه پوھيږم خو ستا د زړه خبره اورم‪ .‬ته له نورو توپيرلری خو‬
‫راځه ژمنه وکړو چې که اړتيا نه وي نو يو بل ته به دروغ نه وايو‪ .‬ما د‬
‫دی نوم واخستو‪ ،‬کاترين ‪ ،‬نو دی وويل‪ ،‬ته زما نوم ھم د نورو په شان نشې‬
‫تلفظ کولې‪ .‬بيا کاترين راته وويل‪ ،‬چې زه د ھغې خوښٻدم خو ضرور نه‬
‫وه چې ما ورته د خوښي احساس لرلې وې‪ .‬دا پاسيده او ما سره يې په‬
‫مخه ښه وويل‪ ،‬د روغتون لوې دروازې کی وردننه شوه او زه ھم ھلته په‬
‫بنچ ناست پاتې شوم‪.‬‬
‫د "گوريزيا" ښار له محاز يو ميل ليرې و اوپکی د ټپيانو او ناروغو د‬
‫روغتون ته د وړلو کار ھم زيات شوی و‪ .‬يوه ورځ په محاز يو پوځي چې‬
‫پښه يې ټپي وه‪ ،‬راته راغلو او وې ويل چې ما پخپل ايمبولنس کی روغتون‬
‫ته بوځه‪ .‬ما ورته وويل‪ ،‬ستا فرقه جال ده او مونږ اجازه نه لرو ځکه ستا‬
‫کاغذونه به د نورو سره وي‪ .‬د ده له خبروايسيده چې امريکاي و‪ .‬ما چې د‬
‫ده ټپونه وليدل نو پوه شوم چې ځان يې پخپله ژوبل کړی و‪.‬‬

‫‪5‬‬
 ‫راته يې زارۍ کولې چې له ھغه ځاې يې وباسم ځکه ده د خپلی فرقې‬
‫روغتون ته تلل نه غوښتل‪ .‬ھلته به ډاکټر ورباندی پوھه شي او بيرته به‬
‫يې محاز ته ورواستوي‪ .‬ده جنگ نه غوښتو او په دی پلمه يې ځان د ھغې‬
‫جنگي محاز نه ويستلو‪ .‬ما په ايمبوالنس کی کښينولو او په الره يو خوشی‬
‫ځاې کی مې ښکته کړو‪ .‬ورته مې وويل‪ ،‬خپل سر د څه شي سره وجنگوه‬
‫او دلته پريوزه‪ .‬زه به دی په بله پيره کی اوچت کړم‪.‬‬
‫ما چې ټپيان روغتون ته ورسول نوخپل تش ايمبوالنس می بيرته ھغه ځاې‬
‫ته ورسووچې دی مې پريښې و‪ .‬له ليرې مې وليدل چې يو بل گاډی د ھغه‬
‫امريکاي سره والړ و او دی يې په تسکره اچولو‪ .‬د ده په سر د اوسپنې‬
‫خولۍ نه وه او وينې تری روانې وې‪ .‬زما په ليدو يې چيغه کړه چې‬
‫وگوره دا زما سر‪ ،‬دوي مې خپل روغتون ته بياي‪.‬‬
‫د ماځيگر پينځه بجې زه ستړی ستومانه‪ ،‬له خولو لوند او په خاورو پټ‬
‫خپل ميشت ځاې ته راغلم‪ .‬په گراج کی چې کوم ځاې يې زمونږ گاډي‬
‫وينځل‪ ،‬والړم او ځان مې په اوبو ووينځلو‪ .‬بيا خپلې کوټې کی مې راپور‬
‫وليکلوچې خپل ھيواد ته يې ورواستوم‪ .‬خو ما سره د ليکلو لپاره څه نه و‪.‬‬
‫کله کله به مې يو دوه پوسټ کارډونه چې ورباندې د اروپاي ملکونو‬
‫انځورونه جوړ و‪ ،‬د يوې جملې سره ورليږل‪ ،‬چې ھر څه سم دي‪.‬‬
‫زما د خپلوانو لپاره دا بس وچې زما د ژوندي کيدو نښه يې ترالسه کوله‪.‬‬
‫اوس دلته دومره گرمي وه چې مونږ به پخپلو کوټو کی جامې نه اغوستې او‬
‫د واورې غوښتنه مو کوله‪ .‬کله چې اردلي راته سړی اوبه او واوره کوټې‬
‫ته راوړل نو له دننه به مو ورته په چيغه وويل چې دا له دروازې سره‬
‫کيږده ځکه لڅ به ناست و‪ .‬بيا چې دی به والړو نو دروازه به مو خالصه‬
‫کړه او بالټې به مو پخپله راواخستو‪.‬‬
‫د ډوډۍ پر وخت به مونږ يو بل ته د خپلو خپلو جنگونو حال ويلو‪.‬‬
‫يو ماښام د کاترين ليدو ته والړم نو ھيلن لوې دروازې ته راغله او راته يې‬
‫وويل‪ ،‬چې کاترين ناروغه وه او له ما سره نشي ليدې‪ .‬ما ورته د ښه‬
‫روغتيا پيغام ورکړو او بيرته په تياره کی خپل ميشت ځاې ته روان شوم‪.‬‬
‫ھغه وخت ما ځان ډٻر يواځې احساسوو‪ .‬د کاترين ليدو ته ورتگ زما لپاره‬
‫يو معمولي کار و خو اوس لکه چې په زړه مې يوه تيږه پرته وه‪.‬‬
‫په بله ورځ مې امر تر السه کړو چې د شپې به يوه حمله کيږي او په‬
‫محازڅلور ايمبوالنس گاډي پکار و‪ .‬مونږ د ماښام په خړه کی روان شواو‬

‫‪6‬‬
 ‫زه په لومړي ايمبوالنس کی ناست وم‪ .‬کله چې د بريطانيې روغتون مخې‬
‫ته تٻرٻدو نو د ايمبوالنس ډرايور ته مې د گاډې د اودرولو امر وکړو‪ .‬ده‬
‫ته مې وويل چې ورور ورو روان اوسه او که د پله په سر زه نه ووم‬
‫نوھلته دی راته انتظار وکړي‪.‬‬
‫له گاډي می ټوپ کړ او په منډه روغتون دروازې ته والړم‪ .‬ھلته می د‬
‫کاترين د ليدو غوښتنه وکړه‪ .‬چا راته وويل‪ ،‬چې ھغه په ډيوټۍ وه او نشوه‬
‫راتلې‪ .‬ما ټينگار وکړو چې يوې شيبې له يې ليدل غواړم‪ .‬ھغې ته پيغام‬
‫ورسول شو نوراغله‪ .‬د روغتيا پوښتنه می وکړه نو راته يې وويل چې دا‬
‫گرمۍ وھلې وه خو اوس ښه وه‪ .‬زما يونيفارم ته يې پام شواو وې ويل‪،‬‬
‫کار ته ځې؟ کله به بيرته راځې؟ ما وويل‪ ،‬نن شپه به په محاز تيرووم‪،‬‬
‫کيديشي سبا بيرته راشم‪ .‬ھغې ژر د خپلې غاړي نه يو تعويذ راوويستو او‬
‫راته يې په الس کيښودو‪" .‬دا د ژغورنې لپاره په غاړه کړه او لوز وکړه‬
‫چې سبا به بيرته راځې"‪ .‬ما ته يې په مخه ښه وويل او د روغتون له‬
‫دروازې می منډه کړه‪ .‬يو واری مې شا ته وکتل نو کاترين ھم ھلته والړه‬
‫وه او راته يې الس خوځوو‪.‬‬
‫په منډه منډه می ھغه پل ته ځان ورسوو چې ايمبوالنس راته په انتظار و‪.‬‬
‫ايمبوالنس روان شو نو ما په الس کی نيولې تعويذ ته چې په يو زنځير‬
‫پئيلې و‪ ،‬وکتل‪ .‬بيا مې دا د خپل کميس په جيب کی کيښودو‪ .‬ډرايور راته‬
‫ھم ھغسې يو تعويذ پخپله غاړه کی راښکاره کړو او وې ويل چې دا خلک‬
‫په غاړه کی اچوي‪ .‬ما تعويذ بيرته له جيبه راوويستو او زنځير مې په‬
‫غاړه کړو‪ .‬بيا مې دا د کميس له غاړې وردننه کړواو رانه ھير شو‪.‬‬
‫وروسته چې زه ټپي شوم نو بيا مې وونه موندلو‪ .‬ښاي د ملھم پتۍ پر وخت‬
‫چرته پاته شوي و‪ .‬زمونږ گاډي په چټک نورو ته ځان نږدې کړو چې د‬
‫الرې دوړې يې بادولې‪ .‬په يو قافله کی په لومړي گاډي کی کښيناستل په‬
‫دی گټه ور وي چې له دوړو خالص يې‪ .‬د شپی مونږ د سيند سره تلونکی‬
‫لوې سړک ته ورسٻدو او د جوارو د پټيو نه وراخوا سنگرونو ته ورنږدې‬
‫شو‪.‬‬
‫د سيند نه پوری غاړې ته د اوبو سره سره می د مشين گنو او د ټوپکو د‬
‫ډزوغږ اوريدو‪ .‬د اوبو شړھار او پکی د غورځيدونکو توکوشور جوړ کړی‬
‫و‪ .‬په اسمان کی د رڼا لپاره ويشتل شوي گولۍ به وچوديدې او لکه د‬

‫‪7‬‬
 ‫ستورو په ھوا کی يې المبو وھله‪ .‬چار چاپيره غرونه او ونې به پری‬
‫روښانه شول‪ .‬د بمونوغړمباری مې اوريدو خودا د لږی شيبې لپاره و‪.‬‬
‫مونږ ايمبوالنسونه په يو ځاې کی منظم ودرول او زه د ډرايورانو د ډوډۍ‬
‫لپاره تورن ته ورغلم چې په سنگر کی ناست و‪ .‬ده لنگر خانې ته زمونږ‬
‫لپاره د ډوډۍ پخولو امر وکړو نو زه د اطالوي ډريورانو سره په يوه‬
‫مورچه کی کښٻناستم ‪ .‬ھلته ټولو سيگرټ څکول اود جنگ په اړه خبری‬
‫کيدې چې څوک به حمله کوي او څوک به پکی بايلي‪.‬‬
‫پاسيني‪ .‬د حملې له پالن يواځې کوماندان خبر وي‪ .‬دی خپلو پوځيانو ته‬
‫ټول حال نه واي چې دوي په تيښته نشي‪.‬‬
‫الپيني‪ .‬ھو دا دومره لوړ دنگ ځوانان چې پلنې سينې لري‪ ،‬سرونه يې تش‬
‫وي‪) .‬ټولو په دې خبره وخندل(‬
‫مانيره‪ .‬که زمونږ پوځيان خپله وسله وغورځوي نو جنگ به نه کٻږي‪.‬‬
‫الپيني‪ .‬که دوي داسی وکړي نو خپل کوماندان به يې وژني‪.‬‬
‫پاسيني‪ .‬دا ځکه چې ماتې خوړل او د دښمن الس ته ورتلل ال بد کار دې‪.‬‬
‫مانيره‪ .‬د يوې غاړی د پوځيانو له خواجنگ نه کول‪ ،‬څه گټه نه کوي‪ ،‬که‬
‫ټولو غاړو نه ھر څوک وسله کٻږدي نو ھله جنگ بنديږي‪.‬‬
‫پاسيني‪ .‬جنگ گټل برياليتوب نه وي‪ .‬که دوي دا مخامخ غونډۍ ونيسي‪ ،‬نو‬
‫څه؟ بيا به د بلې غونډۍ لپاره جنگٻږي‪ .‬بيا بل او دغسی به روان‬
‫وي‪ .‬ښه نو په اخر کی که دا ټوله نړۍ ھم راالندی کړي نو څه؟‬
‫ھر څوک خپل کور لري‪ ،‬اتريش خپله زمکه لري‪ ،‬فرانسه خپله او‬
‫اطاليه خپله‪ ،‬نو جنگ په څه دی؟‬
‫مانيره‪ .‬ته ډٻر ښه تقرير کوی‪ ) .‬ټولو بيا وخندل(‬
‫الپيني‪ .‬يوه ډله خلک چې د ملک چاری په الس کی ونيسي نو بی عقل‬
‫شي‪ .‬ځکه خو بيا جنگ کوي او زمونږ په شان خلک وژني‪.‬‬

‫زما سيگرټ خالص شول نو مورچې نه ووتلم او گورديني ھم راسره شو‪.‬‬

‫د روغتون خٻمې ته والړم نو ھلته ډاکټر راته وويل چې حمله د يو ساعت‬
‫لپاره ځنډيدلې وه‪ .‬بره په غرونو د اتريش پوځ زمونږ په سنگرونو د لټون‬
‫رڼا گانې غورځولې‪ .‬زه په خٻمه کی کښٻناستم او څو شيبې خاموشي وه‪.‬‬
‫بيا ناببره د توپو ډزې پيل شوی‪ .‬ماتورن ته وويل‪ ،‬صيب زمونږ ھغه‬

‫‪8‬‬
 ‫ډوډۍ تر اوسه نه ده راغلې‪ .‬ده ال ځواب نه و راکړی چې بھر يوه گوله‬
‫راپرٻوته او ھری خوا ته دوړی شوې‪.‬‬
‫ما تورن ته بيا وويل‪ ،‬زمونږ ډوډۍ څه شوه؟ څه د خواړو لرئ که نه؟‬
‫جگړن وويل‪ ،‬سپاگيټي ) ماينچې( درکولې شم‪ ،‬که خورئ‪ .‬ما ورته ويل‪،‬‬
‫ھر څه چې وي‪ ،‬رايې کړه‪ .‬ھغه يو اردلي ته امر وکړو چې څو شيبو‬
‫وروسته د سړی ميکروني د يو خانک سره راغلو‪ .‬ما خانک گورديني ته‬
‫ورکړواو جگړن ته می وويل‪ ،‬پنير لرئ‪ .‬ده په قھر اردلي ته امر وکړو چې‬
‫بيا والړو او په يوه شيبه کی يې د سپين پنير يوه لويه ټوټه راوړه‪ .‬زه‬
‫خيمې نه وتلم نو تورن راته وويل‪" ،‬بھر مه اوځه!" بيا دوو کسانو يو ټپي‬
‫پوځي رادننه کړو نو ما بھر قدم کٻښودو‪ .‬تورن په چيغه وويل‪" ،‬بھر گولۍ‬
‫وريږي‪ ،‬مه اوځئ‪ ".‬ما په چيغه وويل‪ ،‬زما ملگري اوږي دي‪.‬‬
‫گورډيني خانک په الس والړ و او ماته يې کتل‪ .‬ما ورته اشاره وکړه او‬
‫مونږ له خيمې د مورچې لوري ته په منډه شو‪ .‬زمونږ چاپيره گولۍ وريدې‬
‫او دوړې يې بادولې او زما په الس کی سپين پنير پری ولړل شو‪ .‬په سنگر‬
‫کی می په ټولو غږ وکړو چې راځئ توريالو چې ځانونه ماړه کړو‪ .‬يو‬
‫چاقو مې راوويستو او د ميکروني د پاسه مې پنير په وړو ټوټو پريکړو‪.‬‬
‫يو کس وويل‪ ،‬مونږ خو پنجې او قاشوغې نه لرو‪ ،‬دا به څنگه خورو‪ .‬ورته‬
‫مې وويل‪ ،‬وگورئ‪ .‬بيا مې په کټې او دويمې گوتې ميکروني راواخستل‪،‬‬
‫خله می اسمان ته کړه او وومې خوړل‪ .‬ورپسې مې د پنير ټوټه وخوړه‪.‬‬
‫خانک مې نورو ته ورکړو او ھر چا تری يوه نمړۍ واخيسته‪ .‬يو چا‬
‫وويل‪ ،‬دا ميکروني باسي دي‪ .‬څو ورځې پری تيرې شوي دي‪ .‬خوټول‬
‫اوږي او وار په وار خانک ته يې الس ورغځوو‪.‬‬
‫زما په خله کی د دی مٻکروني خوند داسی و لکه چې فلز مې خوړل‪.‬‬
‫زمونږ سنگر نه بھر څه راپريوتل چې زمکه يې وخوځوله‪ .‬بيا د چر چر‬
‫غږ مې واورٻدو او د غړمب د غږ سره د تودې ھوا يو غبار راپورته شو‪.‬‬
‫ما ساه نشوه راښکلې او ناببره مې ځان په ھوا کی احساس کړو‪ ،‬داسی لکه‬
‫چې د خپل وجود نه راوتلې ووم‪ .‬ځان سره مې وويل‪ ،‬دغه مرگ دې‪ ،‬لکه‬
‫چې زه مړ يم ‪ .‬خو بيا د پورته تلو پر ځاې خپل ځان مې پر زمکه احساس‬
‫کړو او ساه مې واخيسته‪.‬‬
‫زما مخامخ زمکه چودٻدلې وه او سر مې د يوی تختې سره لگيدلې و‪ .‬زما‬
‫د سر په حرکت يو چا وژړل‪ ،‬د خوځيدو ھڅه مې وکړه خو نه می شو‬

‫‪9‬‬
 ‫کړی‪ .‬نږدې راته چا غږ کوو نو ما خپله پښه تاو راتاو کړه او ځان مې له‬
‫خاورو راخالص کړو‪ .‬ما سره څنگ کی پاسيني ډرايور پروت و چې يوه‬
‫پښه يې نه وه او بل يې تر زنگانه پری شوی وه‪ .‬ده د درد له السه‬
‫زږيروي کول‪ ،‬مريم مور‪ ،‬مقدس مريم‪ ،‬عيسا پيغمبر‪ ،‬اې ښکلې پيغمبر‬
‫پخپل غيږ کی مې ونيسه‪...‬مريم مور مرسته راسره وکړه‪ .‬ده پخپلو مټو‬
‫خله لگوله اود درد د السه به يې چيغه کړه‪ .‬بيا غلې شو خو پری شوې‬
‫زنگون يې بيا ھم خوځيدو‪.‬‬
‫ما په اطالوي ژبې د مرستې لپاره څو وار ناره کړه‪ ،‬پاسيني ته وڅکٻدم او د‬
‫ده د کميس توکمې مې ورته پرانستې چې ساه واخلي‪ .‬خپل کميس می‬
‫وويستو‪ ،‬لمنه مې وشلوله او د ده پری شوی پښه مې د زنگون سره د تړلو‬
‫ھڅه وکړه‪ .‬ما به په گرمۍ کی جرابې نه په پښو کولې خو ټولو ډرايورانو‬
‫خپلې پښې په اوږدو جرابو پټولې‪ .‬ما د ده له پری شوي پښې جراب‬
‫وويستلو چې يوه کلکه پټۍ تری جوړه کړم او د ده وينه پری بنده شي‪ .‬خو‬
‫ھغه وخت می احساس وکړو چې د دی پټۍ ھيڅ گټه نه وه‪.‬‬
‫پاسيني مړ و‪ .‬يو څوک په سنگر کی زمونږ مرستی ته راغلل نو ورته مې‬
‫وويل‪ ،‬دلته مونږ پينځه کسان و‪ .‬يو ډريور مړ شوی دې‪ ،‬درې نور به ھم‬
‫دلته وي‪ .‬لټون يې وکړئ‪ .‬دوو کسانو زما په تخرگونو کی الس وردننه‬
‫کړو او زه يې پورته کړم‪ .‬زما پښې ځوړندی وی او يوکس مې پښو ته‬
‫الس واچوو‪ .‬ھلته تسکره نه وه چې زه يې ايمبوالنس ته اوړی وې‪ .‬يو‬
‫چا نه می د خپلو نورو ملگروپوښتنه وکړه‪ .‬دوي راته د يو يو حال ويلو‬
‫چې ناڅاپه يو درز وشو او دوي پر زمکه پريوتل‪ .‬زه يې ھم غوځار کړم‬
‫نو له خلې مې ښکنځله راوتله‪ .‬دوي بخښنه وغوښته او زه يې بيا پورته‬
‫کړم‪ .‬د سنگر نه وراخوا پر زمکه ډٻر مړي پراته و‪.‬‬
‫د ملھم پتۍ د خيمې پرده چې به د تسکرو د اوړلو راوړلو لپاره پورته شوه‬
‫نو دننه په رڼا کی می ډاکټرانو سورمخونه ليدل چې لکه د قصاب لستونړي‬
‫يې تر اوږو خيجولې‪ ،‬په ټپيانو اخته و‪ .‬کله چې يې زه دی خيمې ته وو‬
‫رسولم نو يو ډاکټر يې راته راوستلو او ده زما په دواړو پښو پټۍ تاو کړی‪.‬‬
‫د ايمبولنس چلوونکي ځينې ټپيان شوي و او زه يې ھم ھلته په انتظار‬
‫کښٻنولم‪.‬‬
‫د بريطانيې طبي ډلې دوه ايمبوالنسونه راستولي و چې دوه انگريزان‬
‫ورسره و‪ .‬يو لوړ دنگ کس چې عٻنکې يې په سترگو وي‪ ،‬زما خوا ته‬

‫‪10‬‬
 ‫راغلو اوپوښتنه يې وکړه‪" ،‬ستا دوه ډريوران وژل شوي دي؟" ما ورته‬
‫وويل‪ ،‬يو مړ دې خو بل سخت ټپي دې او گاډې نشي چلولې‪ .‬ده ته مې‬
‫خواست وکړو چې زمونږ دوه گاډي دی پخپل واک کی واخلي چې نور‬
‫ټپيان ھم روغتون ته ورسول شي‪ .‬ھغه سړی چې ما سره يې په انگريزي‬
‫ژبه خبری کولې‪ ،‬زما ملگرو سره يې روانه اطالوي ويله‪ ،‬خيمې ته والړو‬
‫او لږه شيبه وروسته راوتلو نو يو تسکره يې رانږدې کړه‪.‬‬
‫ما وويل‪ ،‬زه ښه يم‪ ،‬ھلته زما نه په بد حال ټپيان پراته دي‪ ،‬د ھغوي غم‬
‫وخورئ‪ .‬ده راته وويل‪ ،‬راځه راځه‪ ،‬ډٻر د ځان نه اتل مه جوړوه‪ .‬بيا يې په‬
‫اطالوي کی د تسکری اوړونکو ته وويل‪ ،‬دی په پام راپورته کړئ‪ ،‬گوره‬
‫پښو يې سخت گوزار خوړلې دې‪ .‬دی د صدر ولسن قانوني زوې دې ‪.‬‬
‫دوي زه خيمې ته يوړم او پر يو ميز يې سملولم‪ .‬ھلته کوم ډاکټر چې زما پر‬
‫پښوپټۍ تړلې وې زه يې وپيژندلم او ستړي مه شي يې راته وويل‪.‬‬
‫لوړ انگريز ورته په اطالوي کی وويل‪ ،‬تر څو چې زمونږ ايمبولنس راځي‪،‬‬
‫دی به ھم دلته وي‪ .‬په ده پام کوئ چې د امريکې د سفير زوې دې‪.‬‬
‫ھغه له خيمې ووتلو نو ما وليدل چې په ھر ميز د ټپيانو درملنه کيده‪ .‬دوه‬
‫ډاکټران په ما اخته شول‪ .‬پتلون يې رانه ليرې کړو او يو کس بل ته زما د‬
‫ټپونو په اړه وويل‪ ،‬بل کس په يو کاغذ دا ھر څه ليکل‪ .‬د لينگو او‬
‫زنگانونو د ټپونو نه وروسته‪ ،‬ده زما سر له الس يوړو نو د درد احساس‬
‫می وکړو‪ .‬ده په زوره وويل‪" ،‬ماته کپرۍ"‪ .‬بيا يې وويل‪ " ،‬د دی خبری‬
‫ثبوت دی چې تا ځان پخپله نه دی ټپي کړی‪".‬‬
‫دوي زما زنگنونو ته چړې نيولې وې او کله به يې غوښه او کله څرمنه‬
‫پری پريکوله‪ .‬کله کله به زما له خلې يوه چيغه راوتله خو دوي خپل کار‬
‫کوو‪ .‬يو تن راته د سر ټپونه پاک کړل اوپه پټيو کی وپوښلو‪ .‬کله چې‬
‫دوي زه له خيمې ويستلم نو په سترگو مې تياره شوه خو دومره مې احساس‬
‫کوو چې دوي زه يوايمبوالنس کی وردننه کړم‪ .‬ما سترگې پرانستې وې او‬
‫دننه په معمولي رڼا کی مې وليدل چې راسره يو بل کس ھم بې ھوشه په‬
‫تسکره کی پروت و‪ .‬گاډې روان شو او د الرې ھر تيندک زما په سر لکه‬
‫چې گوزارونه کول‪.‬‬
‫په تياره کی مې څه نه ليدل خو ھر يو غږ ته مې پام و‪ .‬ناڅاپه د څاڅکو‬
‫غږ مې واوريدو چې د گاډي په فرش پرٻوتل‪ ،‬داسی لکه چې د مات نل نه‬
‫يوه يوه قطره اوبه څاڅي‪ .‬ما ورته غوږ ايښې و چې څاڅکي په تيزۍ‬

‫‪11‬‬
‫وغورځيدل نو د ډرايور لوري ته مې د گاډي ديوال وټکوو‪ .‬ھغه انگريز د‬
‫ډريور شا ته يوې تختې په ليرې کولو چيغه کړه چې څه چل و‪ .‬ما ورته‬
‫وويل‪" ،‬د دی بل کس له ټپونو وينې روانې دي‪ ،‬څه غم يې وخورئ‪ ".‬ده‬
‫بيا چيغه کړه چې اوس ښار ته نږدې يو او موټر نشو ودرولې‪ .‬ما په زوره‬
‫وويل‪ ،‬ښاي ترھغې مړ شي‪ .‬څو شيبی وروسته دا څاڅکي ورور ورو‬
‫غورځيدل او اخر بند شول‪.‬‬
‫زما د اپرٻشن نه وروسته يې د جنگي روغتون په يوه کوټه کی پر کټ‬
‫سملولم‪ .‬ھلته څو کټونه په قطار ايښي و او په ھر يو ټپيان پراته و‪.‬‬
‫ماځيگر به يو دوه کسان زمونږ پوښتنې ته راتلل‪ .‬گرمي سخته وه او مچان‬
‫به ھری خوا بنگيدل‪ .‬زما اردلي د کاغذ اوږدی ټوټې په يوې سوټۍ تړلې‬
‫وې او په دی به يې رانه مچان شړل‪ .‬مچان به والړل په چت کښٻناستل‬
‫خو کله چې اردلي به الس ودروو او يا به ويده شو نو بيا به راباندی راټول‬
‫شول‪.‬‬
‫بيا د دی مچانو په شړلوشړلو يو وخت خپل مخ به مې په السونو پټ کړو‬
‫او ويده به شوم‪ .‬کله چې زه به يې د ملھم پټۍ ) پاسمان( له بوتلم نو سخت‬
‫به په تکليف ووم‪ .‬يوه ورځ رينالډي زما پوښتنې له راغلو‪ .‬زما پښې يې‬
‫ښکل کړی او راته يې وويل‪،‬‬
‫رينالډي‪ .‬تا ته به د برونزو ميډال ورکول کيږي‪.‬‬
‫زه‪ .‬د څه د پاره؟‬
‫رينالډي‪ .‬ته په جنگ کی ټپي شوی يې‪ .‬که تا سره ثبوت وي چې په جنگ‬
‫کی دی ميړانه کړی ده نو بيا به نقريي ميډال درکوي‪ .‬راته ووايه‬
‫چې کله ته ټپي شوې نو څه دی کول؟‬
‫زه‪ .‬ما ھغه وخت پنير خوړل او ھيڅ ميړانه می نه ده کړی‪.‬‬
‫رينالډي‪ .‬ټوکی مه کوه‪ .‬که تا له سنگر خپل ملگرې يا بل څوک ټپي په‬
‫اوږو خوندي ځاې ته اوړلو نو دا يوه لويه ميړانه ده‪ .‬تورن به درته‬
‫په اسنادو دستخط وکړي‪.‬‬
‫زه‪ .‬ما ھيڅوک نه دي ژغورلي‪ ،‬زه د خوځيدو نه ووم ‪ ،‬پښې مې ماتې‬
‫وې‪.‬‬
‫رينالډي ‪ .‬پرواه نه لري‪ ،‬خو تا ھغه انگريز ته نه وو ويلي چې ستا نه‬
‫وړاندې دې د نورو درملنه ووشي‪.‬‬
‫زه‪ .‬ويلي مې و‪ ،‬خو دومره په کلکه نه چې څوک راته ميډال راکړي‪.‬‬

‫‪12‬‬
 ‫رينالډي‪ .‬خير دې مونږ به ووايو چې ته ھر وختې د محاز په لوري په‬
‫لومړي گاډي کی ورتلې او د خطر پرواه دی نه کوله‪ .‬ھلته يو‬
‫انگريز ھم و‪ ،‬کيدٻشي چې تا ته د بريطانيې حکومت ھم يو ميډل‬
‫درکړي‬
‫ما يو سوړ اسولې وکړو او سترگې مې پټې کړې‪ .‬ما د کاترين په اړه سوچ‬
‫کوو خو نه مې غوښتل چې ھغه له ما خبر شوې وې‪ .‬په دی‬
‫روغتون کی ما خپل ځان لکه د ماشوم احساس کړو‪ .‬د ماښام له‬
‫تياره وړاندې به يې ډوډۍ راکړه‪ ،‬د تياره سره به رڼاگانې بندې شوې‬
‫او مونږ ته به يې د ويده کيدو وويل‪ .‬يو ماښام ما ښوروا وخوړه او‬
‫لوښي يې رانه يوړل نو څوک زما کټ څنگ ته ودرٻدل‪ .‬دی زمونږ‬
‫د ډلې اطالوي پادري و‪ .‬زما حال يې وپوښتلو او يوڅو غوټې يې‬
‫زما د کټ سره کيښودې‪ .‬دی لنډ وخت له راغلی و خو په څو شيبو‬
‫کی يې راته وويل چې له جنگ څومره ويزاره و‪ .‬په غوټو کی يې‬
‫را له د مياشو جال ) پشه خانه( د ولوستلو لپاره څو انگريزي ورځ‬
‫پاڼې او يو د شرابو بوتل راوړي و‪.‬‬
‫په بله ورځ يو جگړن راغې او پوښتنه يې رانه وکړه چې د سفر کولو توان‬
‫مې لرلو‪ .‬ما وويل ھو اوس ښه يم‪ .‬کله چې دوي زه د پټۍ لپاره له کټ‬
‫پورته کړم نو له کړکۍ مې وليدل چې مخامخ چمن له نويو قبرونو ډک و‪.‬‬
‫يو ترکاڼ ) نجار( د لرگي د تختو نه صليبونه جوړول‪ .‬څو ورځې وړاندی‬
‫ده راته د تش کارتوس نه د سيگرټ لگيت )اليټر( جوړ کړی و‪ .‬ډاکټرانو‬
‫غوښتل چې ما د ميالن ښار ته ورواستوي‪ ،‬ځکه ھلته د ايکسری ماشينونه‬
‫ښه و او د عملياتو نه وروسته د ھډوکوعالج کيدې شو‪ .‬په بله ورځ د‬
‫ميالن لپاره زما سفر پيل شو او دوه ورځې مې په اورگاډي کی تٻر کړل‬
‫چې راباندی سخت تمام شوی‪.‬‬
‫په ميالن کی يو ايمبوالنس کی يې واچولم او امريکاي روغتون ته يې بوتلم‪.‬‬
‫دوو کسانو تسکره لفټ ته يوړه خو دا دومره پلنه وه چې د لفټ دروازې کی‬
‫نشو وردننه کيدې‪ .‬ما ته يې په تخرگونو کی السونه ورکړل اوپه لفټ کی‬
‫يې څلورم پوړ ته وخيژولم‪ .‬خو ھلته ھيڅوک نه و چې راته يې کوټه‬
‫پرانستی وې‪ .‬مونږ په دھليز کی والړ و او يو کس ته مې وويل چې ښکته‬
‫ورشي او نرسه دی راولي‪ .‬يوه سپين سری نرسه راغله او ما ته يې په‬

‫‪13‬‬
 ‫انگريزي ژبی وويل‪ ،‬زه په اطالوي نه پوھٻږم‪ .‬ما ورته په انگريزي کی‬
‫وويل‪ ،‬خير دې‪ ،‬ما سره په انگريزي کی خبری وکړه‪.‬‬
‫نرسې راته وويل چې دوي ته چا د نوي مريض په اړه خبر نه دی ورکړی‪.‬‬
‫ما ورته خواست وکړو چې يوه تشه کوټه کی مې واچوه‪ .‬ھغې وويل‪ ،‬مونږ‬
‫يوه کوټه ھم تشه نه لرو‪ .‬ما اطالوي خدمتيانو ته د ھغوي په ژبه وويل‪،‬‬
‫ورشئ که يوه کوټه تشه وي‪ ،‬ما پکی وردننه کړئ‪ .‬يو کس راته وويل‪،‬‬
‫ټولې کوټې تشې دي‪ ،‬ته د دی روغتون لومړی مريض يې‪.‬‬
‫تر ھغې زما حوصله ختمه او د درد زغم مې نه لرلو نو په چيغه می ورته‬
‫وويل‪ ،‬د خداې لپاره يوه کوټه کی مې سملوئ‪ .‬دوي ژر د يوې کوټې‬
‫دروازه پرانسته چې ھر څه پکی نوي و او زه يې په کټ سملولم‪ .‬ما د‬
‫ډاکټر غوښتنه وکړه نو نرسی راته يې وويل چې ھغه په بل ښار کی و‪ .‬بيا‬
‫مې د "کاترين برکلې" پوښتنه وکړه نو راته يې وويل چې په روغتون کی‬
‫په دی نوم څوک نرسه نه وه‪ .‬خدمتيانو ته می يو څه پيسې ورکړی او ټول‬
‫رانه والړل‪ .‬شيبه وروسته زه تږې شوم او داوبو لپاره می د کټ سره‬
‫جوخت لگيدلې زنگ وغږوو خو ھيڅوک رانغلل‪.‬‬
‫زه ھم ھغسی ويده شوم‪ .‬سھار يوه ځوانه نرسه راغله او زه يې پاک کړم‪.‬‬
‫بيا سپين سری ھم راغله او دواړو راته پاکی جامې واغوستی او درې‬
‫گيالسه اوبه مې وڅښلې‪ .‬دوي راته وويل چې ډاکټر ته خبر ورکړی شوی‬
‫دی او دی به نن سبا کی راشي‪.‬‬
‫په بله ورځ ځوانې نرسې راته وويل چې د شپې کاترين نومې نرسه زما‬
‫ليدو ته راغلې وه خو زه ويده وم‪ .‬ما تری غوښتنه وکړه چې يو ناي )ډم(‬
‫دی راته راولي چې ږيره او ويښته جوړ کړم‪ .‬کله چې ډم راغلو نو ما تری‬
‫د ښار حال وپوښتلو‪ ،‬خو ده سم ځواب نه راکوو‪ .‬راته يې وويل‪ ،‬په ھره‬
‫کوڅه کی د اتريش موټری گرځي او زه د خپل ملت دښمن سره خبری نه‬
‫کووم‪ .‬زه غلي شوم چې ھسی نه د ږيرې خريلو پر ځاې دا چاقو راته په‬
‫خيټه کی وومنډي‪ .‬د ده کار چې خالص شو نو پٻسې مې ورته ورکړی‪ .‬د‬
‫ماتو پيسو بخشيش يې رانه وانخستو او په قھر ټولې سيکې يې پر ميز راته‬
‫پريښودي او والړو‪.‬‬
‫ما يو خدمتي راوغوښتو او پوښتنه می تری وکړه چې دا ډم ليونې و؟ ھغه‬
‫وخاندل او وې ويل‪ ،‬دی داسی پوه شوی و چې ته د اتريش اوسيدونکی يې‪.‬‬
‫ھغه په زوره زوره وخاندل نو ما وويل‪ ،‬که په چړه يې زما څټ غوڅ کړی‬

‫‪14‬‬
 ‫وی نو اوس به دی ژړل‪ .‬دی چې له دروازې ووتلو نو څوک رادننه شول‪.‬‬
‫دا کاترين وه او له وړاندی راته ډٻره ښکلې ښکاره شوه‪ .‬ما سره يې‬
‫روغبړ وکړو او زما د کټ سره جوخت په کرسۍ کښٻناسته‪ .‬مونږ تر ډٻره‬
‫وخته خبری کولې او ما نه ھير شول چې زه په روغتون کی وم‪ .‬ھغې‬
‫راته وويل چې ډاکټر به ماځيگر ته راورسيږي‪ .‬ما غوښتل چې ھغه ښکل‬
‫کړم خو په سخته يې منع کړم او راته يې وويل‪ ،‬ستا حالت ښه نه دی‪ .‬بيا‬
‫يې وويل‪ ،‬د نورو خلکو په وړاندی به ډٻر احتياط کوې چې دا زما د کار د‬
‫اصولو خالف خبره ده‪.‬‬
‫ماځيگر محال ډاکټر راورسيدو او سمدالسه يې د ايکسری لپاره بوتلم‪ .‬د‬
‫دی مشينونو چلوونکي ډٻر په جوش لگيا و او زما په زنگون او لينگو کی‬
‫يې د اوسپنې وړی ټوټې وموندلې‪ .‬راته يې وويل چې ماښام به د ايکسرې‬
‫د ماشين عکسونه راته ښاي‪ .‬ډاکټر راته يوه نوی دارو وښودل چې د‬
‫عملياتو پر ځاې به يې ومښلو او د درد احساس به يې ليرې کړو‪.‬‬
‫ده د سټيلو)فوالد( جوړ نويو اوزارو په کارولو زما د پتون له غوښې د‬
‫اوسپنې څو وړی ټوټې راوويستلې چې ما پخپلو سترگو ليدلې‪ .‬وروسته يې‬
‫خپلې کوټې ته بوتلم او ماښام راته کاترين ھغه عکسونه راښکاره کړل چې‬
‫پکی زما د ھډوکو او پکی خښ فلزي ټوټې مو ليدې شوی‪ .‬ما کاترين ته‬
‫وويل چې راسره پاتې شي‪ .‬خو ھغې عکسونه بيرته په يو لوې سور رنگ‬
‫پاکټ کی کيښودل او د بيا راتلو د لوز سره له کوټې ووتله‪.‬‬
‫په بله ورځ دری ډاکټران راغلل او زه پوه شوم چې دوي ټول په خپل‬
‫مسلک کی کمزوري و‪ ،‬ځکه کله چې ډاکټران په ډلو کی گرځي نو د يو بل‬
‫نه مشوره اخلي او پر ځان باور نه لري‪ .‬په دوي کی يو جراح و‪ ،‬راته يې‬
‫د عالج په اړه معلومات راکړل چې شپږ مياشتې وخت يې اخستو‪ .‬زما دا‬
‫خبره خوښه نشوه‪ .‬ھغه ډاکټر می راوبللو چې زما له پتون يې د اوسپنې‬
‫ټوټې ويستې وې او ورته مې وويل چې زه شپږ مياشتې په کټ نشم تيرولې‪.‬‬
‫ده وويل‪ ،‬ضرور نه ده چې ته دی په کټ پروت اوسې‪ .‬مونږ غواړو چې‬
‫لومړی ستا پرھرونه لمر وخوري چې ژر جوړ شي‪ .‬بيا به نوری ټوټې‬
‫درنه وباسو او ورپسې به د ھډوکو د جوړٻدو عالج پيل کيږي‪.‬‬
‫ما ورته وويل چې زه په ھغه ځوان سرجن )جراح( باور نه لرم او ما ته‬
‫دی بل ښه کس راوغواړي‪ .‬ده راته د ځوان صيفتونه کول خو ما نه منل‪.‬‬
‫اخر يې راته د يو بل سپين ږيري جراح نوم واخستو چې ما پٻژندلو اوپه بله‬

‫‪15‬‬
 ‫ورځ يې راوغوښتو‪ .‬ھغه د راتلو سره سبا ته د لومړي عملياتو فٻصله‬
‫وکړه او راته يې وويل‪" ،‬ته بايد نن د شپې څه ونه خوري‪".‬‬
‫کاترين د شپی تر ناوخته راسره وه‪ .‬په بل سھار زه يې عملياتو ته بوتلم‬
‫اوچې په ھوش کی راغلم نو پخپل کټ پروت وم‪ .‬نرسه راغله نو راته يې‬
‫وويل چې عمليات دوه نيم ساعته روان و‪ .‬ما غوښتل چې کاترين ووينم خو‬
‫ھغه په ډيوټۍ نه وه‪ .‬اوس په دی روغتون کی نور مريضان ھم راوړل‬
‫کيده او کاترين به پخپل نوبت د دوي پالنه کوله‪.‬‬
‫يوه ورځ نرس ھيلن فرگيسن زما ليدو ته راغله او ټوکی يې راسره کولې‬
‫چې ما په سرگوزار خوړلې و او ښاي يو څه ليونې شوې يم‪ .‬زما ټپونه‬
‫جوړ شول نو کله کله به له کټ ښکته کيدم‪ .‬کاترين به د رخصت پر ورځ‬
‫زه په څرخي څوکۍ کښٻنولم او بھر به يې وويستلم‪ .‬په ماځيگر کی به ھوا‬
‫سړه شوه نو په پارک کی به کښٻناستو‪ .‬ورو ورو زما په پښو کی توان پيدا‬
‫شو او زه به کله کله په ډانگورو وگرځيدم‪ .‬کله د کوټې مخ ته د برنډې په‬
‫يو چوکۍ کښٻناستم او په اسمان کی مې د توتکيو سٻل کوو‪.‬‬
‫د روغتون په ښکته پوړ کی د نرسانو د اوسيدو ځايونه و‪ .‬يوه ورځ کاترين‬
‫زه په پټه خپلې کوټې ته بوتلم او ھلته می د دی سره ښې ډٻرې خبری‬
‫وکړی‪ .‬د کار پر وخت به د ټولو نرسانو ويښته په خوليو کی پټ و او ما‬
‫چيرې د کاترين ويښته نه و ليدلي‪ .‬اوس دی خولۍ او له تاو شويو ويښتو‬
‫سيخونه ليرې کړل نو ما وليدل چې ھغې څومره لوې او ښکلې ويښته لرل‪.‬‬
‫مونږ د راتلونکي ژوند په اړه خبری کولې او غوښتل مو چې واده وکړو‬
‫خو د جنگ له کبله راته اندٻښنې وې‪.‬‬
‫ما به ورځپاڼو کی د يوی او د بلی غاړی د برياو خبرونه ولوستل او ارمان‬
‫مې کوو چې دا جنگ ژر پاې ته ورسٻږي‪ .‬اوړې ھم دغسی تير شو او د‬
‫مني په سر کی ما له ډانگورو ځان خالص کړو او د يوی امسا سره مې‬
‫قدم وھلې شو‪ .‬خو کله چې زه به د کاترين سره ښار ته تلم نو ډانگورۍ به‬
‫راسره وې‪ ،‬ځکه کاترين بيا را سره په اسانه راتلې شوه‪ .‬که داسی مې نه‬
‫وی کړی نو ټولو به ھغی ته پيغور ورکوو‪.‬‬
‫بيا زما د ھډوکو عالج ھم پٻل شوې و چې د زنگون د تاوولو تمرين و‪.‬‬
‫څو ورزشونه د پلې د نرمولو او د بندونو د تاوولو لپاره يې راباندی کول‪.‬‬
‫کله به يې مالش راکوو او کله به په تودو اوبو کی کښٻناستم‪ .‬زما د ھډوکو‬
‫معاينه وشوه او د تداوي ټول اسناد يې راته جوړ کړل چې زما فرقې ته‬

‫‪16‬‬
‫ورواستول شول‪ .‬څو ورځی وروسته يو ليک مې تر السه کړو چې پکی د‬
‫دريو اوونيو له رخصت وروستو کار ته د حاضريدو امر شوې و‪.‬‬

‫کاترين راته خبر راکړو چې د ماشوم سره وه او بيا يې پوښتنه وکړه چې‬
‫زه ورته په قھر خو نه وم‪ .‬ما ورله ډاډ ورکړو نو دی وويل‪،‬‬

‫کاترين‪ :‬غم مه کوه‪ ،‬ټول خلک ماشومان راوړي‪ ،‬زه به د ھر څه غم‬

‫وخورم‪ .‬ته خو ځان له ما سره قيد نه احساسوې؟‬
‫زه‪ :‬ستا سره نه! د دی حاالتو له کبله ځان تړلې احساسوم‪.‬‬
‫کاترين‪ :‬مونږ به يو واری بيا د يو بل سره ووينو‪.‬‬
‫زه‪ :‬ھو! ته ډٻره زړه وره يې‪ ،‬خومرگ ھم شته‪.‬‬
‫کاترين‪ :‬تا نه دي اوريدلي چې بې زړه کس سل وارې مري‪ ،‬خو د زړه ور‬
‫مړينه يو ځل وي‪.‬‬
‫زه‪ :‬ھو که زړه ور ھوښيار وي نو بيا د ژوند ھره شيبه ورته مرگ وي‪ .‬د‬
‫جنگ نه وروسته به کوم ځاې ژوند کوو؟‬
‫کاترين‪ :‬ښاي د زړو خلکو په کور کی‪ .‬د جنگ دری کاله وتلي دي او ھر‬
‫کال زما دا ھيله وه چې دا دی د کرسمس پر وخت بند شي چې مونږ يې په‬
‫امن ولمانځو‪ .‬خو اوس راته داسی ښکاري چې زمونږ زوې به په پوځ کی‬
‫وي نو دا جنگ به بس شي‪.‬‬
‫ما ھغې ته د خپلوکاغذونو او د رخصت په اړه خبر ورکړو نو وې ويل‪ ،‬دا‬
‫خو ډٻره ښه خبره ده‪ .‬ته کوم ځاې ته تلل غواړې؟ ما ورته وويل‪ ،‬ھيچرته‬
‫نه‪ ،‬زه دلته پاته کيدل غواړم‪ .‬ھغې وويل‪ ،‬د ماشومانو کانه مه کوه‪ ،‬يوځاې‬
‫غوره کړه او زه به ھم درشم‪ .‬ما ويل‪ ،‬ته به څنگه راځې؟ ويل يې خبره نه‬
‫يم خومعلوم به شي‪.‬‬
‫ما او کاترين پالن جوړ کړی و چې زما د رخصت دوه اوونۍ به مونږ يو‬
‫ځاې تيروو خو په بله ورځ زه بی شيمې وم او نرسی زما سترگې وليدې نو‬
‫ډاکټر يې راوبللو‪ .‬ھغه له معاينې وروسته وويل چې زما ژيړې و‪ .‬پاتې‬
‫رخصتي مې ھم په دی ناروغۍ کی ضايع شوه‪ .‬په روغتون کی په‬
‫وروستي ورځ ټولو سره مې په مخه ښه وکړل او خپل سامان می د يو‬
‫خدمتي په الس د ميالن د اور گاډي سټيشن ته ورواستوو‪ .‬گاډې د ټورين‬
‫نه د شپې پر لسو بجو راتلو‪.‬‬

‫‪17‬‬
 ‫زه د کاترين سره بازار ته والړم‪ .‬د وسلې په يو دکان کی مې خپل زړه‬
‫طفنچه خرڅه کړه او په بدل کی مې يوه نوی واخسته‪ .‬د ژمي ھوا سړه‬
‫شوی وه او باران ھم کيدو‪ .‬يوځاې په اس گاډي کی کښٻناستو او زه په‬
‫سټيشن کی ښکته شوم ‪ ،‬کاترين می ښکل کړه او کوچوان ته مې د روغتون‬
‫پته ورکړه چې دا ھلته ورسوي‪.‬‬
‫د دوو ورځو د سفر نه وروسته زه بيرته گوريزيا ته ورسيدم او ھلته ھر څه‬
‫ھم ھغسې و چې تير ژمي کی مې ليدلي و‪ .‬زه خپلې کوټې ته والړم او‬
‫وومې ليدل چې د رينالډي سامان ھم ھغسې ايښې و خو دی پخپله نه و‪ .‬کله‬
‫چې دی راغې نو له روغبړ وروسته يې زما لينگي او زنگانونه معاينه کړل‬
‫او وې ويل‪ ،‬ته بايد نور ھم په روغتون کی پاتې شوی وې‪ ،‬ځکه ته روغ نه‬
‫يې‪ .‬ما ورته وويل‪ ،‬په پښو ودرٻدې شم‪ ،‬دا راته بس دي‪ .‬د شپې د ډوډۍ‬
‫په وخت می نور ملگري وليدل‪ ،‬تورن‪ ،‬پادري‪ ،‬جگړن‪ ،‬فريډي‪ .‬په ډوډۍ‬
‫کی د غوښې قورمه وه او خبری د دښمن په اړه وې‪.‬‬
‫رينالډي‪ .‬دا د اتريش د افسرانو غوښه ده چې داسی کلکه ده‪ .‬اې پادري‬
‫صيب ته ولې نن غوښه خورې؟ نن خو جمعه ده‪.‬‬
‫پادري‪ .‬نن د پنج شنبې ورځ ده‪.‬‬
‫جگړن‪ .‬نن په لنگر کی ډٻره خاموشي ده‪ ،‬ځکه داسی ښکاري ھر څوک‬
‫رخصت دي‪.‬‬
‫رينالډي‪ .‬دا لعنتي جنگ به کله پاې ته رسيږي؟ دا ھر څه د سينټ پال د‬
‫السه دي‪ .‬اورې پادري صيب؟‬
‫جگړن‪ .‬تر څو مو اتريش په گونډو کړی نه وي‪ ،‬جگړه به روانه وي‪.‬‬
‫پادري‪ .‬خو اتريش که دا جنگ وگټلو نو ھم وسله به نه غورځوي‪ .‬دوي به‬
‫يو نوی محاز پرانيزي‪.‬‬
‫په بله ورځ زه ھغه غونډۍ ته والړم چې د اتريش پوځ پری پروت و او‬
‫ښکته زمونږ پر محاز يې بمبارۍ کولې او زه پکی ټپي شوم‪ .‬ډٻر عجيب‬
‫احساس می کوو‪ .‬له ھغه ځايه يو سړک ښکته تللې و او د بمباريو له کبله‬
‫ډٻر کورونه وران شوي و‪ .‬د ايمبوالنس ډرايور جينو مې وليدو چې د‬
‫جنگ حال يې راته وويلو‪ .‬په ھغه شپه شوی جنگ اطالويانو گټلې و او‬
‫اوس ښکته د وړاندی نه زيات شمير گاډي والړ و‪.‬‬
‫جينو راته وويل چې د بريطانيې پوځ ھم راغلی و او د اتريش سره بوسنيا‬
‫او د کرويشيا پوځونه مله و‪ .‬له سيند وراخوا اوس په يوې بلې غونډۍ‬

‫‪18‬‬
 ‫جنگ پٻل شوی و او کله کله به د ډزو غږ مو واوريدو‪ .‬جينو زه يو کور‬
‫ته بوتلم چې پکی د ايمبوالنس گاډي او د دی چلوونکي ميشت و‪ .‬د کور‬
‫بھرني ديوالونه مات و خو دننه خونې د اوسيدو وې‪ .‬يو وخت د سيلۍ‬
‫طوفان راپورته شو او اسمان خړ شو‪ .‬بيا داسی باران وشو چې ځاې ځاې‬
‫ډنډونه جوړ شول‪.‬‬
‫باران تر ماسپښين ورٻدو او چې لمر راوتلو نو ما بره وکتل‪ .‬د غونډۍ په‬
‫سر اوس د توپو لوږې ښکاريدو‪ .‬ھغه کورونه چې بمبارۍ کی وران شوي‬
‫و د دی ملبه کی په زرگونو د بمونو وړی ټوټې او گولۍ پرتې وې‪ .‬د‬
‫موټرو د تگ الره پاکه کړی شوی وه او مونږ ماځيگر په دوو موټرو کی‬
‫لومړۍ ليکې ته روان شو‪ .‬د سړک دواړو غاړو ته د پروړو څادرونه‬
‫ودرول شوي و چې اوس د باران له کبله المده و‪.‬‬
‫د شپې بيا باران وريدو او درې بجې وې چې مونږ محاز لوري ته نږدې‬
‫شو‪ .‬د کرويشيا پوځ په تياره او باران کی ھم جنگٻدو او د بارودو بوي مې‬
‫سپٻږمی سٻځلې‪ .‬د ټوپکو او د بمونو په ډزو سری رڼاگانی می ليدې‬
‫شوی‪ .‬اخر د مخالف لوري ډزې بندې شوې خو شمال لوري ته ليرې بيا‬
‫ھم جگړه کيده‪ .‬مونږ گاډي ايله درولي و چې د وړاندې ليکو نه يې‬
‫لومړي ټپيان راوړل‪ .‬په دوي کی ځينې په تسکرو‪ ،‬نور د ملگرو په اوږو‬
‫او يو څو پخپلو پښو د بل په اوږه الس ايښې را روان و‪ .‬دوي ټول المده و‬
‫او سخت وحشت وھلي و‪.‬‬
‫دوه موټرې له تسکرو ډکی شوې‪ .‬کله چې ما د دوٻم ايمبوالنس دروازه بنده‬
‫کړه او پخپل سيټ کښٻناستم نو پر مخ مې الس ووھلو چې د باران اوبه‬
‫تری پاک کړم ‪ .‬ھغه وخت زما الس کی د اوبو پر ځاې د يخۍ وړی ټوټې‬
‫راغلې‪ .‬ما بھر وکتل نو د باران سره د واورې بنکي ھم په زوره‬
‫راپريوتې‪.‬‬
‫سھار واوری نه وې خواسمان خړ و او نوی حمله پيل شوی وه‪ .‬د اتريش‬
‫توپونو د ځنگل نه وراخوا له يو کلي بمبارۍ کولې ‪ ،‬بيا دا غلي شول خو‬
‫شمال لوري ته سخت جنگ روان و‪.‬‬
‫مونږ خبر شو چې په جنوب کی دښمن ماتې خوړلې وه او اوس ټول زور‬
‫يې شمال ته و‪ .‬د شپې تورن راته د يو ډگرمن له خلې وويل چې مونږ به‬
‫محاز پرٻږدو اوعقب نشيني به وکړو‪ .‬وروسته دا خبر دروغ وختلو او‬
‫راته يې وويل چې په ھر حال به ھم دی ځاې کی دفاعي جنگ کٻږي‪ .‬د‬

‫‪19‬‬
‫امبوالنس يو ډريور راته وويل چې اوس جرمني په جنگ کی وردانگلي و‪.‬‬
‫دا د وٻرې خبره وه ځکه د جرمني په گډون اوس د يو سخت جنگ امکان‬
‫و‪ .‬ما د کوماندان نه پوښتنه وکړه چې زمونږ لپاره څه امر و‪ .‬ده وويل چې‬
‫ټول ټپيان دی شا ته ميداني روغتون ته ورواستوو‪.‬‬
‫زمونږ د تيښتې امکان زيات و ځکه د اطاليې په پوځ فشار ډٻر شوې و‪ .‬زه‬
‫تر اوسه د شا تگ حالت سره نه وم مخ شوی‪ .‬له ھغه مې وپوښتل چې د‬
‫تيښتې پر وخت‪ ،‬د ټپيانو سره به څه کوو؟ ده راته وويل ‪ ،‬ھر څومره چې‬
‫له ځانه سره وړی شي‪ ،‬وايې خله او نور ھم دلته پرٻږده‪ .‬ما بيا پوښتنه‬
‫وکړه چې په موټرو کی نور څه له ځان سره وړې شو‪ .‬د ده ځواب لنډ و‪،‬‬
‫"د روغتون اوزار"‬
‫په بله شپه د محاز نه شا ته تگ پٻل شو‪ .‬خبر راغی چې د اتريش او‬
‫جرمني پوځ زمونږ شمالي ليکې ماتې کړی وې او له غرونو ښکته را‬
‫روان و‪ .‬دا تٻښته ډٻره منظمه وه‪ .‬د شپې زمونږ موټرې په داسی سړک‬
‫ورو ورو خوځٻدې چې په سوونو المده خيشته پوځيان پرې روان و‪ .‬د‬
‫توپو گاډي چې اسونو راښکل‪ ،‬يابو‪ ،‬د وسلو الرۍ ټول د محاز نه ليرې‬
‫روان و‪ .‬ھغسې چې فوځ وړاندی حرکت کوي او پکی گډ وډي وي‪ ،‬اوس‬
‫ھغه گډ وډي نه ليدل کيده‪.‬‬
‫په ھغه شپه مونږ د ميدان روغتون له ټپيانو تش کړو او دوي مو شا ته يو‬
‫بل ځاې ته يوړل‪ .‬په بله ټوله ورځ په سخت باران کی مو د ټپيانو د وړلو‬
‫کار کوو چې د "اوداين" ښار روغتون ته يې واستوو‪ .‬په درٻمه ورځ د‬
‫غرمې زه گوريزيا ته راغلم نو باران نه و خو ښار راته تش ښکارٻدو‪.‬‬
‫ومو ليدل چې ځينو خلکو له ښاره کډه کوله‪ .‬زه خپل ځاې ته ورغلم نو‬
‫ھلته ھم څوک نه و‪ .‬زما ټول ملگري پخپلو کارونو پسې وتلي و‪ .‬په گيراج‬
‫کی مې د ځينو موټرو د جوړولو امر وکړو او ټولو ډريورانو ته مې وويل‬
‫چې درې ساعته خوب نه وروسته به روانٻږو‪.‬‬
‫دوي په موټرو اخته شول او ھغه موټر چې جوړ و ميشتځاې ته مې نږدې‬
‫ودروو‪ .‬ھلته زما ملگرو له وړاندې د روغتون االت او داروگان په‬
‫بکسونو کی بند کړي او راته پرٻښي و‪ .‬دا مو په گاډي کی بارول چې‬
‫باران په ورٻدو شو‪ .‬زمونږ دری گاډي په يوه قطار د ونو الندې تيار‬
‫ودرٻدل‪ .‬ما "پياني" ته وويل چې په پخلنځي کی اور بل کړه او لمدې جامې‬
‫پرې وچ کړه‪.‬‬

‫‪20‬‬
 ‫پياني‪ .‬زه د وچو او لمدو په غم کی نه يم‪ ،‬خوب غواړم‪.‬‬
‫بونيلو‪ .‬زه خو به د تورن پر کټ ويده شم‪.‬‬
‫پياني‪ .‬ھر يو کټ چې وي‪ ،‬خو غواړم چې سترگې پټې کړم‪.‬‬
‫بونيلو‪) .‬دروازه پرانيزي( ما ويل چې په دی کوټه کی به څه وي‪ ،‬دا خو‬
‫دوه کټونه لري‪.‬‬
‫پياني‪ .‬زه به ھم دلته پريوځم‪.‬‬
‫بونيلو‪ .‬ته ويده شه او د اتريش پوځيان به دی پاڅوي‪.‬‬
‫پياني‪ .‬زه نور ايمبوالنس نشم چلولې‪ ،‬تر څو مې شيبه خوب نه وي کړی‪.‬‬
‫تٻره پٻره کی مې سترگې پټې وې‪ .‬ښه ده چې ټکر می نه دی کړی‪.‬‬
‫بونيلو‪ .‬خوب خو زه ھم غواړم‪ ،‬راويښوي به مو څوک؟‬
‫ما ورله ډاډ ورکړو چې زه به يې راويښ کړم نو دوي دواړه د بوټانو سره‬
‫په کټونو پرٻوتل‪ .‬نورو په پخلنځي کی اور بل کړی او اوبه يې د ايشولو‬
‫لپاره پری ايښې وې‪ .‬چا خپلې جامې وچولې او ورته مې وويل چې د لږ‬
‫ارام نه وروسته به پنير او د ډبو غوښه خورو‪ .‬خو دوي د خوب پر ځاې‬
‫ميکروني په پخولو اخته و‪ .‬ما ورته په دٻوال ځړيدلي لوې ساعت په نښه‬
‫کړو چې که درې ساعته وروسته زه ښکته رانغلم نو ما دی راويښ کړي‪.‬‬
‫بيا زه خپلې کوټې ته والړم او په کټ پريوتم‪.‬‬
‫درې ساعته وروسته مو په پخلنځي کی ډوډۍ وخوړه‪ .‬د شپې نھه نيمې‬
‫بجې وې چې مونږ سفر ته مال وتړله‪ .‬کوم ډريوران چې تازه و‪ ،‬دوي ته‬
‫مې د موټر چلولو وويل او خوب وړې مې ورسره کښٻنول چې د الری په‬
‫اوږدو کی په ناستي خوب وکړي‪ .‬د موټرو رڼا گانې بندې وې او مونږ په‬
‫يو قطارد "اوداين" لوري ته روان شو‪ .‬د ښار دننه ھر ډول گاډي مو وليدل‬
‫چې په ځينو کی خلک او نورو کی سامان بار د وتلو په ھڅه و‪ .‬زمونږ مخ‬
‫ته يو لويه الرۍ چې سامان يې په ترپال کی پټ و‪ ،‬روان و‪ .‬الرۍ ودريده‬
‫او بيا روانه شوه خو څو شيبې وروسته بيا پر ځاې ودرٻده‪.‬‬
‫زه له ايمبوالنس ښکته شوم او وړاندې په سړک مې وليدل چې چا الره بنده‬
‫کړی وه‪ .‬خو د موټرو او الريو قطار په سر کی د يو بل سړک نه د‬
‫پوځيانو الرۍ تيرٻدې چې د ټولو الره يې ډب کړی وه‪ .‬داسی ايسيدل چې‬
‫دا ليکه به ژر نه خوځي نو زه راغلم او د "پياني" سره کښٻناستم‪ .‬دی د‬
‫موټر په سټيرنگ سر ايښې ويده و‪ .‬زه ھم ويده شوم او کله چې د الرۍ‬
‫غرارې مې واوريدو نو دی مې پاڅولو او وړاندې وخوځيدو‪.‬‬

‫‪21‬‬
 ‫لږ واټن وروسته بيا ھم ھغه حال و‪ .‬باران بيا وريدو او د الرۍ د خوځيدو‬
‫ھيڅ نښه مې نه ليده‪ .‬والړم چې د نورو گاډو له حاله ځان خبر کړم‪ .‬په‬
‫يوه کی مې دوه پوځي انجينيران ناست وليدل چې په پله يې کار کوو او له‬
‫خپلی ډلگۍ شا ته پاتې شوي و‪ .‬زه بيرته خپل موټر کی کښٻناستم او د‬
‫کاترين په اړه مې سوچ وکړو چې ھغه به ويده وي که ويښه‪ .‬د سھار درې‬
‫بجې گاډي بيا ورو ورو خوځيدل خو د سپٻده چاودې نه وړاندې بيا ودرٻدو‪.‬‬
‫د ورځې په رڼا کی مې وليدل چې په غرونو کی تاو راتاو په ھغه سړک په‬
‫سوونو گاډي والړ و‪.‬‬
‫د شپې شا و خوا د کليو خلک ھم د خپلو اس گاډو سره په دی ليکه کی‬
‫شامل شوي و‪ .‬په دی گاډو د خلکو د کور شيان بار و‪ ،‬يوه ھنداره به د‬
‫توشکونو له منځه راوځليده‪،‬چرگان او بطې د گاډو سره تړلي و‪ .‬زمونږ‬
‫مخې ته په يو گاډي د گنډلو ماشين په باران کی پروت و‪ .‬دوي ھرھغه څه‬
‫چې ارزښت يې لرلو‪ ،‬راپه مخه کړي و‪.‬‬
‫په ځينو گاډو کی ښځې له باران د پټيدو په ھڅه د يو بل سره جوختې ناستې‬
‫وې‪ .‬نورې په سړک پلي د ھر څومره چې يې کولې شو گاډي سره نږدې‬
‫روانې وې‪ .‬سپي د باران له کبله د گاډيو الندې روان و‪ .‬په سړک خټې وې‬
‫او په کندو کی اوبه والړی وې‪.‬‬
‫زمونږ لپاره اوداين ښار ته د تلو بله الره دا وه چې له سړک ښکته دی کليو‬
‫ته تللې وې خو د ونو نه وراخوا په پټيو کی دومره اوبه وې چې ھيچا زړه‬
‫نه ښه کوو چې پکی تگ وکړي‪ .‬زه بيا له موټره ښکته شوم او شا و خوا‬
‫مې وکتل چې که يو وړوکې الره نورو ځايونو ته وتلې وي نو مونږ پری‬
‫ورشو‪ .‬خو دا مې ھم نه غوښتل چې په ناليدلې الری سفر وکړو‪ .‬باران‬
‫اوس ھم وريدو او که دا دريدلې وې او د اتريش جنگي الوتکو په يو څو‬
‫پوځي الريو بمبارۍ کړی وې نوټول به ھم دلته پاتې وې‪.‬‬
‫اخر په يو ځاې مې وړه الره وليده چې د شمال لوري ته تللې وه او دواړو‬
‫غاړو ته يې ونې او پټي و‪ .‬ماد نورو گاډو چلوونکي خبرکړل‪ .‬ھغه دوه‬
‫پوځي انجينيران زمونږ پکار و چې گاډو ته يې ټيله ورکولې شوه‪ .‬زما‬
‫ملگري اوس وږي و او زما په اشاره دوي گاډي ھغه وړوکي سړک ته‬
‫ورتاو کړل‪.‬‬
‫مونږ ښه شٻبه مزل وکړو او د کلي يو کور ته ورسيدو چې اوسٻدونکو تری‬
‫کډه کړی وه‪ .‬په يو طاق انگور ځوړند و او کوھې ھم پکی و‪ .‬يو چا بوکه‬

‫‪22‬‬
 ‫وردننه کړه او اوبه يې راويستلې چې د گاډو په انجن وشيندي‪ .‬نورو د‬
‫ډوډۍ لټه وکړه او په پخلنځي کی يې پنير او مڼې وموندلې‪ .‬مونږ ځانونه‬
‫ماړه کړل او پاتې پنير مو راواخيستل‪.‬‬
‫د "اوداين" ته لس کلوميټرالر پاتې وه چې موټر مو په خټه کی بند شو‪.‬‬
‫اوس باران نه وريدو او درې ځلې الوتکې زمونږ د سر د پاسه تيرې شوې‬
‫او ليرې د لوی سړک په لور مو لوږي ليدل چې د دوي په بمباريو راپورته‬
‫کيدل‪ .‬مونږ د خټو نه د گاډي د ايستلو تابيا کوله چې ومی ليدل دواړه‬
‫انجينيران پلي يو خوا روان و‪ .‬ما ورپسې منډه کړه چې راايسار يې کړم او‬
‫گاډي ټٻله کولو لپاره می ورته وويل‪ .‬دوي اوږې وغورځولې چې ته خو‬
‫زمونږ مشر نه يې او اشاره يې وکړه چې مونږ دی ھم خپل گاډي پرٻږدو‬
‫اوپه پښو روان شو ځکه الوتکې به راباندې بمونه وروي‪.‬‬
‫دوي گړندي شول نو ما ورته په چيغه وويل چې ودريږئ خو د دوي‬
‫گامونه ال چټک شول‪ .‬ما بيا چيغه کړه نو دوي منډه واخسته‪ .‬ما د پيټۍ نه‬
‫خپله طفنچه را وويسته او ډز می پری وکړو‪ .‬زما نښه خطا والړه او‬
‫وومې ليدل چې دوي ځغستل‪ .‬ما دری ډزې نوری وکړې نو يو پکی‬
‫راپرٻوتو‪ .‬بل د سړک خوا ته په بوټو کی له سترگو پناه شو‪.‬‬
‫بونيلو ډريور زما خوا ته راغې او وې ويل‪ ،‬طماچه راکړه ‪،‬ما ھم دغسې‬
‫وکړل‪ .‬ده منډه کړه او لومړی پوځي چې په خټو کی پروت و‪ ،‬له نږدې يې‬
‫پری ډز وکړ او وې وژلو‪ .‬موټر په ټٻلو او ديکو ھم له خټو رابھرنشو‪ ،‬نو‬
‫يو پړې مو ورسره وتړلو اوپه سړک والړ بل موټرپه زور مو راښکلو‪.‬‬
‫ھغه ال نور په خټو کی وردننه شو‪ .‬اخر می فيصله وکړه چې ھغه گاډې به‬
‫په خټو کی پريږدو‪ .‬له دی مو ټول سامان نورو دوو کی کيښودو او روان‬
‫شو‪ .‬لږ وړاندې مو دواړه گاډي په ميدان کی ځغلول خو په پايله کی دا ھم‬
‫په خټو کی ونښتل او مونږ د "اوداين" ښارلوري ته پلي روان شو چې اوس‬
‫زمونږ سترگو په وړاندی و‪.‬‬
‫د ښار سره نږدې يو سيند و چې ورباندی د اوسپنې پل په منځ کی په‬
‫بمبارۍ سورې شوی و‪ .‬په سيند کی اوبو شړ وھلو او مونږ د پوری وتلو‬
‫لپاره بله الره نه لرله‪ .‬اخر مې ټولو ته وويل چې يو يو به له پله تيرٻږو‪.‬‬
‫زه وړاندی والړم او د پله سر ته وختلم نو د سيند لوري ته می وکتل‪.‬‬
‫ليرې يو بل د تيږو لوې پل جوړ و او ھم ھغه وخت می پرې يو موټروليدو‬
‫چې پکی ناستو کسانو د جرمني پوځ د افسرانو خولۍ په سر کړی وې‪ .‬ما‬

‫‪23‬‬
 ‫خپلو ملگرو ته اشاره وکړه او په منډه د پله بلې غاړی ته د يو ټيټ ديوال‬
‫شا ته کښٻناستم‪.‬‬
‫دوي چې راغلل نو ورته مې د جرمني د گاډي خبر ورکړو‪ .‬ټول ھيښ‬
‫شول او يو بل ته يې کتل‪ .‬شيبه وروسته په بايسکل سپاره د جرمني د پوځ‬
‫يو ډلگۍ مو وليده چې د سيند په بله غاړه په ھغه بل پله تيره شوه‪ .‬ما وويل‪،‬‬
‫دا ډٻره عجيبه خبره ده چې د دوي د مخ نيوي لپاره دلته ھيڅوک نه و‪ .‬د‬
‫سيند سره سره د اورگاډي پاټلۍ تيره وه او مونږ ورو ورو په ھغې روان‬
‫شو‪ .‬اوس مو د ښار ودانۍ او کليسا ليدې شول‪ .‬ناڅاپه ډزې وشوې او يو‬
‫تن مو راپرٻوتو‪ ،‬مونږ ټولو ځانونه پر زمکه واچول او ښه شيبه وروسته‬
‫چې د خطر امکان لږ شو نو د خپل ملگري د پټۍ تابيا مو وکړه خو دې مړ‬
‫و‪ .‬ما د ده له جيبه کاغذونه راوويستل چې وروسته کورنۍ ته يې‬
‫ورواستوم‪ .‬په مونږ د ښار له خوا ډزې شوې وې چې د اطالويانو سره و‪.‬‬
‫اوس زمونږ ژوند له خپلو خلکو نه په خطر کی و‪.‬‬

‫مونږ د پله سره سره بلې غاړې ته والړو چې تر شپې يو ځاې پټ شو‪.‬‬
‫ھغې غاړی ته ډٻرې ونې وې چې مونږ تری په پټه تير شو‪ .‬د ميدان بلی‬
‫غاړی کی يو کلي وال کور و او نورو ته مې وويل چې يو يو به ورته‬
‫ورځو‪ .‬زه وړاندی والړم او د کور پرانستې دروازې نه وردننه شوم‪ .‬دوه‬
‫ملگري راپسې و او پخلنځي کی د ايرو د پاسه تش ديگ پروت و‪ .‬ھلته د‬
‫خواړو څه نه و‪.‬‬
‫يو تن وويل‪ ،‬مونږ په دې کور کی نشو ايساريدې او بايد په غوجله کی پټ‬
‫شو‪ .‬د پخلنځي سره جوخت د تيږو جوړې پوڼۍ ښکته تللې وې‪ .‬زه‬
‫ورښکته شوم نو په غوجله کی يو څاروې ھم نه و‪ .‬يوی خوا ته بوساړه او‬
‫ورسره دوه کړکۍ وې چې د خطر پر وخت ترې تښتيدې شو‪ .‬مونږ درې‬
‫واړه په پروړ پريوتو او خبری موکولې چې په دی ښارکی څنگه به ژوندي‬
‫پاتې کٻږو‪.‬‬
‫د ښار شمالي برخې نه د مشين گن د ډزو غږ راتلو خو بمبارۍ نه وې‪ .‬د‬
‫شپې مونږ له ھغې غوجلې نه ووتلو او د ښار منځ ته والړو‪ .‬ھلته ھری‬
‫خوا ته د خلکو گڼه وه‪ .‬يو چا وويل‪ ،‬جنگ پاې ته رسيدلې دې او ټول خپلو‬

‫‪24‬‬
 ‫کورونو ته روان دي‪ .‬مونږ ال په پورا حال پوھه نه و چې جرمن پوځ‬
‫ونيولو او د نورو بنديانو سره يې ودرولو‪ .‬يو ډگر من يې د سيند لوري ته‬
‫بوتلو او د ډزو په اواز پوھه شوم چې دی به يې وژلې وي‪ .‬د نورو بنديانو‬
‫يوه ډله يې راوستله نو زمونږ د نيونکو پام ھغوي ته شو‪ .‬ما تری منډه کړه‬
‫او په سيند کی مې ورټوپ کړل‪ .‬څو کسانو راپسی ډزې وکړې او زه تر‬
‫ھغې چې ساه مې بندولې شوه په اوبو کی ووم‪.‬‬
‫يو وارې مې سررابھر کړو چې ساه واخلم او بيا د اوبو په بھير کی مې‬
‫ځان پريښودو‪ .‬کله چې پوھه شوم‪ ،‬له ھغې ښار ليرې راوتلې وم نو يوځاې‬
‫مې زمکې ته ځان نږدې کړو او بھر راووتلم‪ .‬زما جيب کی پيسې لمدې‬
‫وې خو کار يې ورکولې شو‪ .‬زه د شمال نه جنوب ته روان شوم او اخر د‬
‫"ټريسټ" ښار په لوري تلونکې د اورگادي پاټلۍ می وموندله‪ .‬د يو پله‬
‫سره نږدې د گاډي په انتظار شوم او کله چې د مال ډبې راته مخ ته تيرٻدې‬
‫نو په لوی بمپر وروختلم‪ .‬د گاډي د پاسه محافظ والړ و خو مخامخ يې‬
‫کتل‪ .‬ما د ډبي )خونې( د پاسه د ترپال مزې پريکړو او ځان می وردننه‬
‫کړو‪.‬‬
‫گاډې سھار وختي چې ميالن ته ورسيدو نو ما د تمځاې نه وړاندې ترې‬
‫ټوپ کړ او ځان مې يوکافی ته ورسوو‪ .‬ھلته مې څه وخوړل او بيا‬
‫روغتون ته والړم‪ .‬منيجر سيم می وليدو او خبر شوم چې کاترين دوه‬
‫ورځې وړاندې د خپلې ملگرې سره د "سټريسا" ښار ته تللې وه چې د‬
‫سويس پلې ته نږدې و‪ .‬ده راته خپلې جامې راکړې او الری گودرې يې‬
‫راوښودلې‪ .‬د سټريسا ټکټ می واخستو او په اورگاډي کی کښٻناستم‪ .‬يوه‬
‫ورځپاڼه راسره وه خو ما د جنگ خبرونه نه غوښتل‪ .‬سيم راته يو وړوکې‬
‫بيگ راکړی و چې دوه کميسونه پکی و‪ .‬نور د پيسو او پاسپورټ نه‬
‫عالوه می څه نه لرل‪.‬‬
‫خپل منزل ته په رسيدو يو ھوټل ته والړم‪ ،‬کوټه مې ونيوله او د ھوټل ميلمه‬
‫پال نه مې پوښتنه وکړه چې دوه نرسانې خو يې نه وې ليدلې‪ .‬ده راته‬
‫وويل‪ ،‬اوس د جنگ له کبله دلته څوک نه راځي او ټول ھوټلونه تش پراته‬
‫دي‪ .‬خو ده دوه نرسانې ليدلې وې‪ .‬ما ورته وويل چې په دوي کی يوه زما‬
‫ميرمنه وه‪ .‬د ھوټل د مٻخانې يو مالزم راته وويل چې ھغه دوه نرسانې د‬
‫اورگاډي د تمځاې سره نږدې په وړوکي ھوټل کی ايسارې وې‪.‬‬

‫‪25‬‬
‫کاترين او ھيلن فرگيسن په ډوډۍ ناستی وې چې زه د دوي ھوټل ته والړم‪.‬‬
‫زما په ليدو د کاترين مخ وځليدو او ما چې ښکل کړه نو سره واوخته‪ .‬ھيلن‬
‫يو څه ھيښ او يو څه په قھر وه‪.‬‬
‫ھيلن‪ .‬زه ستا په ليدو خوشاله نه يم‪ .‬زما ملگرې ته دی د زړه مرض‬
‫لگولې دې‪ .‬له دی سره دی چل وکړو‪.‬‬
‫کاترين‪) .‬په خندا( ھو د سکاټ لينډ خلک ډٻر نيک او با اخالقه وي‪.‬‬
‫ھيلن‪ .‬زما دا مطلب نه و‪ ،‬د ده دا چل ول مې نه خوښٻږي‪ .‬د اطالويانو‬
‫پوځي لباس يې اغوستې او دننه لکه امريکاي مار په شان خصلت لري‪.‬‬
‫کاترين‪ .‬اوس خو يې پوځي لباس نه دی اغوستې ‪.‬‬
‫ھيلن‪ .‬په دی کی يې ھم چل دې‪ ،‬کله پوځي شي او کله ملکي‪ .‬ټول اوړې‬
‫يې ستا پوښتنه ونکړه‪ ،‬نه يې ستا ليکونه ځواب کړل او اوس راښکاره‬
‫شو‪ .‬اې‪...‬ځوانه ‪ ،‬دی جينۍ ته بدنامي مه اړوه‪ ،‬که غواړی يې نو پکار‬
‫ده چې ژر تر ژره ورسره واده وکړی‪.‬‬
‫کاترين راپاسيده او وې ويل‪ ،‬ښه ده‪ ،‬واده به ھم وکړو خو اوس لږ بھر‬
‫ووځو‪،‬وروسته به درسره ووينم‪.‬‬
‫کاترين رانه ډٻرې پوښتنې وکړی چې زه څنگه د جنگ له ډگر راووتلم‪.‬‬
‫ھغه ويرٻده چې پوليس به مې ونيسي‪ .‬خو ما ډاډ ورکړو چې زه د يو‬
‫ښار نه بل ته د تلو اجازه لرم‪ .‬دی راته وويل چې مونږ د جھيل نه‬
‫وراخوا د سويس خاورې ته که والړو نو زما د نيولو خطر به نه وي‪.‬‬
‫دا مې خپل ھوټل ته راوسته چې يو بل سره نږدې پاتې شو‪.‬‬
‫د شپی لس بجې وې چې د ھوټل يو مالزم زما د کوټې دروازه وټکوله‬
‫اوچې زه بھر وتلم نو خبر يې راکړو چې په ښار کی پوليس راپسې‬
‫گرځي او ښاي ترسھاره مې ونيسي‪ .‬ما ترينه د تيښتې الره وپوښتله نو‬
‫وې ويل چې دی يوه کشتۍ لري او مونږ کولې شول چې د شپې د جھيل‬
‫له الری سويس ته والړ شو‪ .‬ما ورته د کاترين او د سامان وويل نو وې‬
‫ويل‪" ،‬که تاسو ھر څه تيار کړئ نو زه به يې غم وخورم‪ ".‬زه دننه‬
‫راغلم او کاترين ته مې وويل چې ژر ځان تيار کړه ‪ .‬بيا مو خپل کالي‬
‫راټول کړل او دوه بيگونه مې ھغه مالزم ته ورکړل چې بھر راته په‬
‫انتظار و‪ .‬راته يې وويل چې دې به د نوکرانو د پوڼيو نه ښکته شي او‬
‫مونږ دې لوې دروازې نه بھر ووځو او داسی چلن وکړو لکه چې د‬
‫چکر لپاره روان و‪.‬‬

‫‪26‬‬
 ‫ښکته والړو نو په تاالر کی ميلمه پال دومره وختي زمونږ په ليدو‬
‫حيرانه شو‪ .‬مونږ ورته وويل چې د سيند سره د طوفان ننداری ته روان‬
‫و‪ .‬دی ژر والړو او يوه لويه چترۍ يې راوړه‪ .‬ما ورته لس ليرې نوټ‬
‫په الس کيښودو او را بھر شو‪ .‬مونږ د سړک نه يو باغ ته ورغلو او له‬
‫ھغه ځاې مو جھيل ته مخه کړه‪ .‬ھلته د ھوټل مالزم راته والړ و او وې‬
‫ويل چې زمونږ بيگونه يې په کشتۍ کی ايښي و‪ .‬ما ھغه ته پٻسې‬
‫ورکولې نو راته يې وويل‪ ،‬کله چې بلې غاړی ته ورسيدې نو پينځه سوه‬
‫فرانک راواستوه‪ .‬بيا د ډوډۍ يوه غوټه يې راکړه او په مخه ښه يې‬
‫وويل‪ .‬د شپی يولس بجې وې او که مونږ ټوله شپه کشتۍ چلولی نو‬
‫سھار اوو بجې به خپل منزل ته رسيدو‪ .‬باران وريدو او مونږ سره‬
‫قطب نما ھم نه و خو مالزم راته د الری نښې راښودلی وې‪.‬‬
‫ما د ھوا په لوري په تياره کی کشتۍ چلوله او په الره کی د نورو‬
‫ښارونو رڼا گانې مو ليدې شول خو په لړه کی نه پوھيدم چې کومو‬
‫ځايونو نه تير شو‪ .‬کله چې زه د چپوانو په وھلو ستړی شوم نو کاترين‬
‫ته مې ورکړل او په کشتۍ کې سمالستم‪ .‬زما السونه پولۍ شوي او‬
‫شيمه راکی نه وه‪ .‬سھاروختي د سويس اوبو ته ورسيدو نوکشتۍ مو له‬
‫نورو سره په تم ځاې کی ايساره کړه‪ .‬يو کلي کی مو ناشته وکړه او په‬
‫گمرک د پاسپورټ د ښودلو وروسته مونتريخ ښار ته والړو‪.‬‬
‫کاترين اوس زما ميرمنه وه او مونږ د کراې په يو وړوکي کورکی نوې‬
‫ژوند پيل کړ‪ .‬ھلته مو ھيڅوک نه پٻژندل خو د ښار خلک را باندی‬
‫مھربانه و‪ .‬کاترين راباندی د ماشوم زيرې وکړو نو ما په امريکه کی‬
‫خپله کورنۍ خبره کړې وه‪ .‬مونږ پالن جوړ کړو چې د ماشوم له‬
‫زيږيدو وروسته به يې ھلته وړو‪.‬‬
‫کاترين د ماشوم لپاره چې څه پکار و‪ ،‬ھغه يې له بازار واخستل‪ .‬زه په‬
‫لوې پلورنځي کی جوړجمنازيم ته والړم چې ھلته د سوک وھلو تمرين‬
‫وکړم‪ .‬نور کله به زه ھلته سھار چې کاترين به ال ويده وه‪ ،‬تللم‪ .‬په‬
‫کومو ورځو چې د سپرلې په شان ھوا ماته شوه نو سوک وھلو به خوند‬
‫راکوو‪ .‬وروسته به می والمبل او ورور ورو به په الره راتلم‪ .‬کله يو‬
‫کافي مخ ته به ودريدم‪ ،‬يا به پکی کښٻناستم او د خلکو ننداره به مې‬
‫کوله‪.‬‬

‫‪27‬‬
 ‫د کرسمس نه درې ورځې وړاندې واورې وشوې‪ .‬يو سھار مونږ‬
‫راويښ شو نو ھر څه سپين و‪ .‬مونږ په کټ کی ناست و‪ ،‬په بخاري کی‬
‫اور بليدو او بھر مو د واورې ننداره کوله‪ .‬کاترين وويل‪ ،‬کاشکه زما په‬
‫واورو د خويدو لوبه زده وې‪.‬‬
‫سپرلې راغې او يوه شپه زه راويښ شوم نو کاترين ناارامه وه‪ .‬ھغې د‬
‫درد احساس کوو‪ ،‬نوما نږدې گراج نه ورته ټيکسي راوغوښته او دا مې‬
‫روغتون ته بوتله‪ .‬ھلته د دی نوم او نور معلومات يې په يو رجسټر کی‬
‫وليکل او يوی کوټې ته يې وروستلو‪ .‬کاترين يې په کټ سملوله او يوه‬
‫نرسه ورته ودريده‪ .‬د سھار رڼا خپره شوه نو کاترين راته وويل چې‬
‫ورشه‪ ،‬څه وخوره او بيا راشه‪ .‬نرسی راته وويل‪ ،‬بھر د روغتون مخ‬
‫ته يوه کافی وه‪.‬‬
‫زه ښکته والړم او په کافی کی کښٻناستم‪ .‬ھلته يو بوډا سړي راته د‬
‫کافي پياله کٻښوده او پوښتنه يې وکړه چې دومره سھار وختي مې څنگه‬
‫پيښه وکړه‪ .‬ورته مې وويل‪ ،‬زما د ميرمنې اوالد کيدونکې دې‪ ،‬ھغې‬
‫سره راغلې وم‪ .‬ده راته دعا وکړه او د خواړو شيان يې راوړل‪ .‬له‬
‫نارۍ وروسته زه بيا روغتون ته والړم او د کاترين کوټې دروازه مې‬
‫وټکوله‪ .‬ھلته ھيچا ځواب رانکړو نو زه وردننه شوم‪ .‬کټ تش و او د‬
‫کاترين شيان پکی پراته و‪ .‬په يو ميز د ھغې د ويښتو برش او د کټ‬
‫سره يې چپلکې ښکاريدې‪.‬‬
‫ما چرت وھلو چې څه وکړم خو په دی کی نرسه راغله او زه يې يوی‬
‫بلې خونې ته بوتلم‪ .‬له دروازې مې وليدل چې کاترين پريو ميز پرته وه‬
‫او په مخ يې د اکسيجن نقاب و‪ .‬ډاکټر ھم والړ و‪ ،‬نرسې راته چپنه‬
‫ونيوله چې ژر مې واغوسته او وردننه شوم‪ .‬کاترين نقاب ليری کړو او‬
‫په کمزوري غږ يې ډاډ راکړو چې ھر څه به سم شي‪ .‬تر ماسپښين زه‬
‫ھلته وم‪ ،‬بيا د کاترين په وٻنا ھم ھغه کافي ته د ډوډۍ لپاره والړم‪ .‬چې‬
‫بيرته راغلم نو ډاکټر راته وويل چې ماشوم به په عملياتو راوباسي‪.‬‬
‫ماښام عمليات وشول خوماشوم مړ و اوکاترين ھم ښه نه وه‪ .‬دا يې‬
‫بيرته خپلې کوټې ته يوړه او زه بھر په يو بنچ کښيناستم‪ .‬ډٻر وخت تير‬
‫شو نو يوه نرسه راغله او راته يې وويل‪ ،‬ورشه ميرمنې سره دې ووينه‪.‬‬
‫زه چې د ھغې کټ ته والړم نو د کاترين رنگ لکه د څادر سپين و ‪.‬‬
‫زما په ليدو يې په کمزوري غږ راسره خبری وکړی او ډاډ يې راکړو‬

‫‪28‬‬
 ‫چې دا به ښه شي‪ .‬زما په سترگو کی د اوښکو په ليدو دی وويل‪ ،‬چې‬
‫ته راسره يې نو زه له مرگه نه ويرٻږم‪ .‬ما د دی الس ونيولو او ورته‬
‫مې وويل‪ ،‬داسی خبری مه کوه‪ .‬ته به ښه شې‪ .‬دا وموسيده او وې ويل‪،‬‬
‫زه مرمه‪ ،‬خو لوز وکړه چې ډٻر به راپسې نه ژاړې؟ د دی په سترگو‬
‫کی ھم ھغه مينه وه چې ما په لومړي ورځ د دی په ليدو احساس کړی‬
‫وه‪ .‬زه په منډه ډاکټر پسې والړم خو چې بيرته راغلم نو کاترين په ابدي‬
‫خوب ويده وه‪ .‬زه له روغتون بھر راغلم او په باران کی يوې خوا ته‬
‫روان شوم‪.‬‬
‫پاې‬

‫‪29‬‬