Wykład 20

19.03.2012

OCHRONA GATUNKOWA ROŚLIN

1. Rezerwat przyrody- obejmuje obszary zachowane w stanie naturalnym lub mało

zmienionym, ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze, a także siedliska roślin, siedliska
zwierząt i siedliska grzybów oraz twory i składniki przyrody nieożywionej, wyróżniające się
szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi lub walorami
krajobrazowymi.

2. Park krajobrazowy- obejmuje obszar chroniony ze względu na wartości przyrodnicze,

historyczne i kulturowe oraz walory krajobrazowe, w celu zachowania, popularyzacji tych
wartości w warunkach zrównoważonego rozwoju.

3. Pomniki przyrody- pojedyncze twory przyrody ożywionej i nieożywionej lub ich skupienia
o szczególnej wartości przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycznej lub krajobrazowej
oraz odznaczające się indywidualnymi cechami, wyróżniającymi je wśród innych tworów,
okazałych rozmiarów drzewa, krzewy gatunków rodzimych lub obcych, źródła, wodospady,
wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe oraz jaskinie.

4. Lista gatunków objętych ścisłą ochroną

 Fucus vesiculosus- morszczyn pęcherzykowaty

 Taxus baccata- cis pospolity
 Arnica montana- arnika górska
 Colchicum autumnale- zimowit jesienny
 Aconitum spp- tojad
 Adonis vernalis- miłek wiosenny
 Gentiana- goryczka
 Angelica archangelica- dzięgiel litwor
 Sphagnum- torfowce ( oprócz S.fallax i S. squarrosum)
 Lycopodium clavatum- widłak goździsty
5. Lista gatunków objętych częściową ochroną

 Sphagnum fallax i Sphagnum squarrosum

 Hedera helix- bluszcz pospolity
 Menyanthes trifoliata- bobrek trójlistkowy
 Nymphaea sp.- grzybienie
 Asarum europaeum- kopytnik pospolity
 Ononis spinosa- wilżyna ciernista
 Primula sp.- pierwiosnki
 Frangula alnus- kruszyna pospolita
 Helichrysum arenarium- kocanki piaskowe
 Carex arenaria- turzyca piaskowa
 Convallaria majalis- konwalia majowa

Ochrona ex situ (poza miejscem)- przeniesienie gatunku chronionego do ekosystemu

zastępczego (najczęściej ogród botaniczny)

Ochrona in situ (na miejscu)- ochrona gatunku w jego naturalnym środowisku.

 ETNOBOTANIKA

Metody badań

 Ekspedycje naukowe do terenów gdzie stosowane są tradycyjne metody leczenia.

 Studiowanie w bibliotekach starych tekstów np. papirusy staroegipskie

Metody zbioru roślin do badań

 Randomizacja- zbieranie wszystkich roślin rosnących w okolicy miejsca badań.

 Metoda filogenetyczna- zbieranie wszystkich roślin należących do rodzin mających
znane gatunki lecznicze.
 Metoda etniczna- zbieranie roślin stosowanych w medycynie tradycyjnej i
realizowane w zespole lekarzy, fitochemików i etnobotaników.
 EGZAMIN

Egzamin ma formę testu, jedna odpowiedź prawidłowa, 50 pytań, 3 terminy.

Obowiązują szczegółowo następujące gatunki i rodziny:

 Papaveraceae
 Brassicaceae
 Rosaceae
 Fabaceae
 Apiaceae
 Solanaceae
 Asteraceae
 Liliaceae
 Poaceae

 Fucus vesiculosus
 Claviceps purpurea
 Lycopodium clavatum
 Equisetum arvense
 Ginko biliba
 Juniperus communis
 Papaver somniferum
 Humulus lupulus
 Digitalis purpurea
 Digitalis lanata
 Mentha piperita
 Chamomilla recutita

Nie obowiązują wzory kwiatowe na pamięć. Mają one służyć jako pomoc w zapamiętywaniu jak
wygląda kwiat danego gatunku. Oprócz tego zwrócić uwagę na in vitro i fitohormony, trzeba umieć
zakwalifikować np. IAA do auksyn.