ΘΕ 7 Στηρίζοντας Ανθρώπους Με Χρόνιους Πόνους

Θεματική Ενότητα 7: Στηρίζοντας
ανθρώπους με χρόνιους πόνους
Συγγραφέας: Κωνσταντίνα Κράνου
Σύμβουλος Ανάπτυξης Εκπαιδευτικού Υλικού: Νόπη Κεχάογλου
1
Ενότητα 7: Στηρίζοντας ανθρώπους με χρόνιους
πόνους
Σκοπός
Σκοπός της ενότητας αυτής είναι να εξοικειωθείτε με την έννοια του χρόνιου πόνου, τα είδη και τις συνέπειές
του στη ζωή των ανθρώπων που καλείστε να υποστηρίξετε. Θα προσπαθήσουμε επίσης να παρουσιάσουμε τις
τεχνικές διαχείρισης του χρόνιου πόνου, τόσο σε επίπεδο αυτοφροντίδας όσο και σε επίπεδο εξειδικευμένων
επιστημονικών πρακτικών όπως είναι ο βελονισμός, η μεσοθεραπεία, η προλοθεραπεία, η ψυχοθεραπεία και η
παρηγορητική φροντίδα.
πόνους
Προσδοκώμενα Αποτελέσματα
Μετά το πέρας της ενότητας, οι εκπαιδευόμενοι/ες θα είναι ικανοί/ές:
• Να κατανοούν την έννοια του χρόνιου πόνου.
• Να απαριθμούν τα είδη του χρόνιου πόνου.
• Να αναλύουν τις επιπτώσεις του χρόνιου πόνου.

πόνους
Προσδοκώμενα Αποτελέσματα
Μετά το πέρας της ενότητας, οι εκπαιδευόμενοι/ες θα είναι ικανοί/ές:
• Να ενθαρρύνουν ανθρώπους με χρόνιους πόνους να χρησιμοποιούν τεχνικές διαχείρισης.
• Να αξιολογούν τους πόνους των υποστηριζόμενων ατόμων.
• Να προτείνουν την αναζήτηση εξειδικευμένων τεχνικών διαχείρισης πόνου.

πόνους
Λέξεις – Φράσεις-Κλειδιά
• Οξύς πόνος: ο πόνος που εμφανίζεται ξαφνικά, συνήθως από τραυματισμό, φλεγμονή ή χειρουργική
επέμβαση.
• Χρόνιος πόνος: ο πόνος που διαρκεί τουλάχιστον τρεις μήνες σε διάστημα 12 μηνών.
• Κατάθλιψη: ψυχική διαταραχή που επηρεάζει τη διάθεση, τη σκέψη και συχνά έχει σωματικά
συμπτώματα.
• Διαλογισμός: πνευματική συγκέντρωση σε κατάσταση βαθιάς χαλάρωσης απομακρύνοντας σκέψεις,

εξωτερικούς ήχους και άλλα ερεθίσματα.
πόνους
Λέξεις – Φράσεις-Κλειδιά
• Ψυχοθεραπεία: εξειδικευμένη θεραπεία που στοχεύει στη διαχείριση γνωστικών, συναισθηματικών και
συμπεριφορικών προκλήσεων του θεραπευόμενου ατόμου.
• Χαλάρωση: ξεκούραση, ηρεμία όλων των μυών.
• Κάνναβη: φυτό που κάποια είδη της περιέχουν ψυχότροπες ουσίες.
• Παρηγορητική φροντίδα: οι υπηρεσίες και η στήριξη που προσφέρονται σε ανθρώπους που πάσχουν από
ασθένειες και καταστάσεις που είναι απειλητικές για τη ζωή.
Υποενότητα 7.1: Χρόνιος Πόνος
«Ο πόνος είναι μια από τις πιο οδυνηρές ανθρώπινες καταστάσεις. Επιβαρύνει συχνά τις κοινωνικές,
συναισθηματικές, οικονομικές και πνευματικές ικανότητες ακόμη και των πιο δυνατών ατόμων». (Dewar,
2007).
«Όταν συνδυάζεται με ψυχική ασθένεια, η εκτίμηση του πόνου καθίσταται δύσκολη για τους/τις ασθενείς και
την ομάδα υγειονομικής/ψυχοκοινωνικής περίθαλψης.
Επιπλέον, η ανεπαρκής διαχείριση του πόνου έχει ως αποτέλεσμα όχι μόνο συναισθηματικά και σωματικά
προβλήματα για τον ασθενή, αλλά και αυξημένες οικονομικές απαιτήσεις». (Dewar, 2007)
Εικόνα: Hanna Barczyk

«Ο χρόνιος πόνος μπορεί να οριστεί ως πόνος που επιμένει για περισσότερο από τρεις μήνες». (Grimmer-
Somers, Vipond, Kumar, & Hall, 2009)
Για πολλά άτομα που έχουν διαγνωστεί με μια χρόνια διαταραχή του πόνου και μια ασθένεια ψυχικής υγείας,
ο πόνος συχνά δεν λαμβάνεται υπόψη από τους/τις φροντιστές/ίστριες ή υπάρχει ιατρικά λανθασμένη
διάγνωση ως διαταραχή σωματοποίησης. (Dewar, 2007)
«Ο πόνος είναι ένα υποκειμενικό γεγονός, πολύπλευρο, που επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες, όπως οι
προηγούμενες εμπειρίες του ασθενούς στον πόνο, αλλά ακόμη και η κουλτούρα και οι προσδοκίες θεραπείας».
(McLafferty & Farley, 2008)
Επιπλέον, ο πόνος είναι μια προσωπική εμπειρία και, ως εκ τούτου, δεν μπορεί να μετρηθεί. (American
Academy of Pain Management, 2007). Ωστόσο, ένας ασθενής μπορεί να περιγράψει αποτελεσματικά την
εμπειρία του πόνου μέσω της χρήσης εργαλείων εκτίμησης πόνου.
Ο στόχος της διαχείρισης του πόνου είναι να παρέχει στον ασθενή μεθόδους ανεκτικότητας και ελέγχου του
πόνου του, ώστε να μπορεί να λειτουργεί όσο το δυνατόν αποτελεσματικότερα. (Grimmer-Somers et al.,
2009)
Ο πόνος δεν επηρεάζει μόνο τη σωματική υγεία ενός ατόμου, αλλά και την ψυχική του υγεία. (Dewar, 2007)
Εάν ένας ασθενής έχει χρόνιο πόνο και προβλήματα ψυχικής υγείας, ο πόνος συχνά παραβλέπεται.
Ο πόνος μπορεί να προκαλέσει κατάθλιψη, άγχος, αισθήματα απελπισίας και κοινωνική απομόνωση. Εάν
ένας ασθενής με προκλήσεις ψυχικής υγείας εμφανίσει αρνητικά συναισθήματα και διάθεση, το προσωπικό
υγειονομικής/ψυχοκοινωνικής περίθαλψης μπορεί συχνά να διαγνώσει εσφαλμένα την αιτία του πόνου.
(Dewar, 2007)

Τύποι πόνου
Υπάρχουν δύο γενικοί τύποι πόνου. Ο οξύς και ο χρόνιος.
Οξύς πόνος είναι πόνος που εμφανίζεται ξαφνικά, συνήθως από τραυματισμό, φλεγμονή ή χειρουργική
επέμβαση (Cleveland Clinic, 2006). Ο οξύς πόνος μπορεί να αντιμετωπιστεί και είναι βραχύβιος.
Ο χρόνιος πόνος, από την άλλη πλευρά, είναι μια κοινή κατάσταση για την οποία οι άνθρωποι ζητούν ιατρική
βοήθεια από μια κοινότητα υγειονομικής περίθαλψης. Ο χρόνιος πόνος διαρκεί τουλάχιστον τρεις μήνες εντός
12 μηνών (Cleveland Clinic, 2006). Επιπλέον, υπάρχουν δύο τύποι χρόνιου πόνου: κακοήθης και μη-κακοήθης. Ο
χρόνιος κακοήθης πόνος είναι ο πόνος που εμφανίζεται από μια εξουθενωτική ασθένεια όπως ο καρκίνος, ο
οποίος συνήθως είναι θανατηφόρος. Ο χρόνιος μη-κακοήθης πόνος είναι ο πόνος που προκύπτει από μια
εξουθενωτική μη-θανατηφόρα ασθένεια όπως η αρθρίτιδα (McLafferty & Farley, 2008).
Υπάρχουν διάφοροι υπο-τύποι χρόνιου πόνου, που μπορεί να εμφανιστούν τόσο με κακοήθη όσο και μη-
κακοήθη πόνο, και περιλαμβάνουν μορφές όπως: διαλείπουσες, επίμονες, διαπεραστικές, εξάρσεις.
Ο διαλείπων πόνος έχει επεισοδιακό χαρακτήρα και μπορεί να συμβεί σε κύματα ή μοτίβα.
Ο επίμονος πόνος διαρκεί 12 ή περισσότερες ώρες της ημέρας για περισσότερο από τρεις μήνες.
Ο διαπεραστικός επαναστατικός πόνος εμφανίζεται γρήγορα ή «διαπερνά» το φάρμακο που μπορεί να έχει
πάρει ο ασθενής για να ανακουφίσει τον επίμονο πόνο και μπορεί να εμφανιστεί πολλές φορές κατά τη διάρκεια
της ημέρας.
Τέλος, οι εξάρσεις του πόνου είναι μια βραχυπρόθεσμη αύξηση του συνηθισμένου επιπέδου του πόνου και
ξαφνικά εκρήγνυται ή εμφανίζεται με ή χωρίς επιβαρυντικό συμβάν ή δραστηριότητα (Cleveland Clinic, 2006).
Τέλος, υπάρχει μια ποικιλία μεθόδων που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία του χρόνιου πόνου. Ωστόσο, η
έρευνα έχει δείξει ότι ο χρόνιος πόνος αντιμετωπίζεται καλύτερα με συνδυασμό φαρμάκων και θεραπειών
(McLafferty & Farley, 2008).
Επιπτώσεις του χρόνιου πόνου
Έχουν διεξαχθεί αρκετές έρευνες για τον προσδιορισμό των επιπτώσεων του χρόνιου πόνου.
Μια ερευνητική μελέτη διαπίστωσε ότι οι ασθενείς με χρόνιο πόνο έχουν αυξημένα κατά 73% ψυχολογικά
προβλήματα ως αποτέλεσμα του χρόνιου πόνου (Pain & Sports Medicine Associates, 2010).
• Κατάθλιψη
• απώλεια ύπνου
• απώλεια αυτοεκτίμησης
• αδυναμία
• απελπισία
• άγχος για τον ίδιο τον πόνο
• αλλαγή στην αντίληψη του/της ασθενούς από τα μέλη της οικογένειάς του/της και τους/τις συνομήλικούς/ες
του/της
• θυμό που κατευθύνεται προς τα έξω (επιθετικότητα) ή προς τα μέσα (αυτοτραυματισμός) και σε ορισμένες
περιπτώσεις
• η αυτοκτονία είναι πολλές πιθανές επιδράσεις του χρόνιου πόνου (Pain & Sports Medicine Associates, 2010).
Καθώς περνάει ο καιρός, το άτομο που βιώνει χρόνιο πόνο

μπορεί να νιώσει «χτυπημένο» από αυτόν και είναι πιο
ευάλωτο σε αρνητικά συναισθήματα. Επιπλέον, οι ασθενείς
με χρόνιο πόνο συχνά δεν μπορούν να κάνουν όσα έκαναν
πριν βιώσουν χρόνιο πόνο, ενώ τα μέλη της οικογένειας
καθώς και οι συνομήλικοι/ες δεν το καταλαβαίνουν.
Μερικοί ασθενείς με χρόνιο πόνο χάνουν τελικά τις δουλειές
τους ή/και τις οικογένειές τους.
Αυτοί οι παράγοντες μπορούν να αυξήσουν την πιθανότητα
εμφάνισης ασθενών με χρόνιο πόνο που προέρχεται και
εντείνεται από διαταραχές κατάθλιψης, άγχους και άλλες
διαταραχές που σχετίζονται με τη διάθεση.
Εικόνα: James Steinberg

Εκτός από τους ψυχολογικούς παράγοντες, οι ασθενείς

με χρόνιο πόνο συχνά αντιμετωπίζουν απώλεια
κινητικότητας και άλλα σωματικά προβλήματα όπως:
• πονοκεφάλους ή ημικρανίες
• γαστρεντερικές διαταραχές και
• διαταραχές της κυκλοφορίας.
Όταν ένα άτομο έχει επιδεινωμένα προβλήματα, εκτός
από τον χρόνιο πόνο, η κατάθλιψη και το άγχος μπορεί
να είναι συντριπτικά.
Εικόνα: Kaysl
Μακροπρόθεσμα, ο/η ασθενής με χρόνιο πόνο υποφέρει εάν δεν του/της παρέχονται επαρκείς
θεραπευτικές επιλογές.

Εργαλεία αξιολόγησης χρόνιου πόνου
Ο πόνος είναι η αιτία για πάνω από 70 εκατομμύρια (80%) επισκέψεις σε γιατρό για θεραπεία κάθε χρόνο και το
παυσίπονο είναι το πιο συχνά συνταγογραφούμενο φάρμακο (Schnall, 2003).
Επιπλέον, το κόστος διαχείρισης του χρόνιου πόνου σε ετήσια βάση μπορεί να αντιστοιχεί σε πολλά
δισεκατομμύρια (Turk & Burwinkle, 2005).
Ωστόσο, η διαχείριση του πόνου ένας δύσκολος στόχος για διάφορους λόγους. Ο πόνος είναι υποκειμενικός και
συνήθως μετριέται μέσω της αυτοαναφοράς του/της ασθενούς. Η αξιολόγηση μετρά τέσσερις κύριες διαστάσεις
του πόνου:
• μέρος
• ένταση
• επίδραση και
• ποιότητα (Schnall, 2003).
Υποενότητα 7.2: Πρακτικές παρεμβάσεις
διαχείρισης χρόνιου πόνου
Υπάρχουν διάφορα εργαλεία αξιολόγησης πόνου
διαθέσιμα για χρήση. Τα πιο διαδεδομένα είναι τα:
• McGill Pain και το
• The Faces Pain Rating Scale.
Το ερωτηματολόγιο McGill Pain είναι ένα εργαλείο

εκτίμησης πόνου που μετρά αποτελεσματικά
αντιληπτά επίπεδα έντασης, τύπο, μοτίβο πόνου
και παράγοντες που τον προκαλούν (Mikail,
DuBreuil, & D’Eon, 1993).
Η πεντασέλιδη φόρμα δίνεται σε έναν/μία ασθενή
με χρόνιο πόνο αρχικά για να προσδιοριστεί μια
βαθμολογία τριμηνιαία και κατόπιν ετήσια. Το
πλεονέκτημα της χρήσης του ερωτηματολογίου
πόνου McGill για την αξιολόγηση χρόνιου πόνου
Εικόνα: Gillian Levine/Leafly
είναι ότι είναι πολύ διεξοδικό. Ωστόσο, το
μειονέκτημα είναι ότι ένας/μία ασθενής που έχει
νοητική αναπηρία/προκλήσεις θα δυσκολευόταν
να απαντήσει στις ερωτήσεις.
Το Faces Pain Rating Scale είναι ένα άλλο εργαλείο που χρησιμοποιείται για την αξιολόγηση ασθενών με χρόνιο
πόνο κάθε φορά που ο/η ασθενής παραπονείται ότι πονά. Το εργαλείο αναπτύχθηκε αρχικά για χρήση από
παιδιά. Ωστόσο, μπορεί να χρησιμοποιηθεί αποτελεσματικά και από ενήλικες, ειδικά από άτομα με μαθησιακές
δυσκολίες ή/και γνωστικές διαταραχές (McLafferty & Farley, 2008). Το εργαλείο χρησιμοποιεί φατσούλες που
απεικονίζουν διαφορετικά επίπεδα δυσφορίας. Κάθε πρόσωπο είναι αριθμημένο ξεκινώντας από το 0 και
φτάνοντας στο 10. Ο ασθενής επιλέγει το πρόσωπο που περιγράφει καλύτερα το τρέχον. επίπεδο του πόνου του.
Εικόνα: VectorStock μτφ./προσαρμογή: Κ. Κράνου

Υπάρχουν τρία τμήματα στο ερωτηματολόγιο McGill Pain:

• πώς αισθάνεστε τον πόνο σας,
• πώς αλλάζει ο πόνος σας με τον χρόνο και
• πόσο ισχυρός είναι ο πόνος σας.
Στην πρώτη ενότητα, «πώς αισθάνεστε τον πόνο σας», ουσιαστικά ζητά από τον/την ασθενή να περιγράψει
όσο μπορεί τον πόνο του/της. Αρκετές περιγραφές πόνου περιλαμβάνουν παλμούς, χτυπήματα,
τσιμπήματα ή μαχαιριές.
Η δεύτερη ενότητα ρωτά «πώς αλλάζει ο πόνος με την πάροδο του χρόνου» και ο/η ασθενής υποδεικνύει
εάν βιώνει αύξηση ή μείωση του πόνου σε σχέση με συγκεκριμένους παράγοντες, όπως η ζέστη και το
κρύο.
Τέλος, η τρίτη ενότητα ρωτά «πόσο ισχυρός είναι ο πόνος», δίνοντας λέξεις για να τον περιγράψουν, όπως
«ήπιος», «ενοχλητικός», «βασανιστικός» κ.λπ.
Οι παραπάνω κλίμακες είναι σταθμισμένα εργαλεία που
χρησιμοποιούνται ολοκληρωμένα αποκλειστικά από
επαγγελματίες υγείας, συνήθως νοσηλευτές/εύτριες. Μόλις
ολοκληρωθεί η αξιολόγηση, ο/η νοσηλευτής/εύτρια ερμηνεύει
το τελικό σκορ.
Το μηδέν είναι το ελάχιστο σκορ και υποδεικνύει ότι ο/η
ασθενής δεν έχει πόνο, ενώ η μέγιστη βαθμολογία είναι 78.
Επομένως, όσο υψηλότερη είναι η βαθμολογία τόσο
μεγαλύτερος είναι ο πόνος.
Αν δεν είστε νοσηλεύτριες/νοσηλευτές, που εργάζονται ως
στελέχη κοινωνικής φροντίδας, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε
μόνο κάποια στοιχεία από τις κλίμακες αυτές. Είτε την κλίμακα
με τις εκφράσεις (Face Pain Scale), είτε τις ερωτήσεις από την
κλίμακα McGill Pain, με στόχο να βοηθήσετε τον/την
ωφελούμενο/η να συζητήσει αν θέλει για τον πόνο του, αλλά
και για να μεταφέρετε την πληροφορία στους/στις
επαγγελματίες υγείας της ομάδας φροντίδας.
Εικόνα: redbubblee
Ένα εργαλείο εκτίμησης πόνου είναι μόνο ένα
μέσο για την αξιολόγηση του χρόνιου πόνου.
Ο/η φροντιστής/ίστρια πρέπει να επικεντρωθεί
στην παρατήρηση της γλώσσας του σώματος
της/του ασθενούς, των εκφράσεων του προσώπου
και των ζωτικών σημείων. Συνήθως, παρουσία
πόνου, αυξάνονται η αρτηριακή πίεση και οι
παλμοί. Ωστόσο, σε έναν ασθενή που βιώνει
χρόνιο πόνο, τα ζωτικά σημεία μπορεί να
βρίσκονται εντός των φυσιολογικών ορίων
(McLafferty & Farley, 2008).
Επιπλέον, μπορούμε να θέσουμε στην/στον
ασθενή ερωτήσεις που πιθανόν υποδηλώνουν την
παρουσία εκλυτικών παραγόντων: π.χ. αν έκανε
κάποια απότομη κίνηση ή αν έφαγε κάτι που
Εικόνα: Τufts University πιθανά να δημιούργησε ενόχληση.
Όσο διεξοδικότερη είναι η συνολική διαδικασία
αξιολόγησης, τόσο περισσότερο βοηθά την/τον
επαγγελματία να λάβει πολύτιμες πληροφορίες για
τη θεραπεία της/του ασθενούς και βοηθά την/τον
ασθενή να ωφεληθεί από επαρκείς παρεμβάσεις
διαχείρισης του πόνου.
«Επειδή ο χρόνιος πόνος είναι ιδιαίτερα περίπλοκος,

υπάρχουν συχνά πολλαπλοί στόχοι θεραπείας» (Dureja,
2006, σελ. 397).
Πολλαπλοί στόχοι θεραπείας μπορεί να περιλαμβάνουν
τη βελτίωση των επιπέδων άνεσης, την αύξηση των
επιπέδων ανοχής στον πόνο και τη βελτίωση της φυσικής
λειτουργίας.
Οι ασθενείς με χρόνιο πόνο αντιμετωπίζονται
αποτελεσματικά χρησιμοποιώντας μια προσέγγιση
πολλαπλών τρόπων, με παρεμβάσεις όπως συνδυασμός
αναλγητικών, θεραπείας και αλλαγών στον τρόπο ζωής
(Dureja, 2006).
Υπάρχει ποικιλία δεξιοτήτων/τεχνικών που μπορούν να
χρησιμοποιηθούν αποτελεσματικά για να βοηθήσουν
την/τον ασθενή με χρόνιο πόνο να ανεχθεί το χρόνιο
πόνο της/του.

1. Εστίαση στην αναπνοή
Το άγχος και το στρες καθώς και άλλα αρνητικά

συναισθήματα μπορούν να αυξήσουν ή να
επιδεινώσουν τον χρόνιο πόνο. Εάν ένα άτομο δεν
προσπαθήσει με κάποια μέσα να αποκτήσει τον
έλεγχο, ο πόνος του μπορεί να αυξηθεί, γεγονός που
με τη σειρά του μπορεί να αυξήσει το αρνητικό
συναίσθημα, προκαλώντας έτσι φυσικά έναν φαύλο
κύκλο.
Η εστίαση στην αναπνοή είναι μια τεχνική που μπορεί
να βοηθήσει τους ανθρώπους με χρόνιο πόνο να
αποκτήσουν κάποιο έλεγχο του πόνου τους. Για να
βοηθήσετε τον άνθρωπο με χρόνιο πόνο να εστιάσει
στην αναπνοή, μπορείτε:
Να καθοδηγήσετε το άτομο να κλείσει τα μάτια του
Κινούμενη εικόνα: Imgur
(εάν έχει πρόβλημα με το κλείσιμο των ματιών,
μπορείτε να προτείνετε να επικεντρωθεί σε ένα
σημείο, όπως στο ταβάνι αν ξαπλώσει ή στον τοίχο εάν
κάθεται σε καρέκλα).
Καθοδηγήστε τον/την να χαλαρώσει προσεκτικά τους μυς
του/της, ξεκινώντας από την κορυφή του κεφαλιού και
κατεβαίνοντας μέχρι τα πόδια. Μόλις χαλαρώσει, ζητήστε
του/της να εισπνεύσει μια βαθιά, μεγάλη αναπνοή.
Ζητήστε του/της να αρχίσει να επικεντρώνεται μόνο στην
αναπνοή του/της: εστίαση στην αναπνοή καθώς μπαίνει από
τη μύτη και στη συνέχεια καθώς βγαίνει από το στόμα.
Μπορείτε να συνεχίσετε να μιλάτε στον άνθρωπο μέσω της
άσκησης χρησιμοποιώντας έναν απαλό τόνο φωνής και
φράσεις όπως «εστιάστε στην αναπνοή σας καθώς περνά
μέσα από τη μύτη σας, και έξω από το στόμα σας, μέσα από
τη μύτη σας και έξω-μέσα από το στόμα σας» ξανά και ξανά
με ρυθμό, για μερικά λεπτά.
Ένα βέλτιστο χρονικό πλαίσιο θα ήταν μεταξύ 5-10 λεπτών.
Μια εναλλακτική μέθοδος εστίασης στην αναπνοή είναι να
ζητήσετε από το άτομο να μετρήσει έως το 10 εστιάζοντας
στην αναπνοή. Δηλαδή, διακεκομμένη τμηματική εισπνοή
από το 1 έως το 5 και διακεκομμένη τμηματική εκπνοή από το
6 έως το 10.
Εικόνα: Favim
2. Δεξιότητες αυτοχαλάρωσης
Οι δεξιότητες αυτοχαλάρωσης
χρησιμοποιούνται για να βοηθήσουν τον
άνθρωπο με χρόνιο πόνο να εστιάσει στην
ανοχή και την αποδοχή του πόνου μέσα
στην τρέχουσα στιγμή.
Οι αυτοχαλαρωτικές δεξιότητες
εστιάζονται στις πέντε αισθήσεις:
• όραση
• ακοή
• γεύση
• αφή και
• όσφρηση.
Εικόνα: Hanna Barzyck

α) Όραση
Μπορείτε να καθοδηγήσετε τον ασθενή με
χρόνιο πόνο στη χρήση οπτικής
αυτοχαλάρωσης παρέχοντας ένα ευχάριστο
οπτικό αντικείμενο για εστίαση, όπως μια
εικόνα ενός αγαπητού μέλους της
οικογένειας, ενός/μιας φίλου/ης, μια εικόνα
τοπίου ή γενικότερα όμορφες εικόνες. Εάν ο
άνθρωπος επιλέξει εικόνες, μπορείτε είτε
να παρέχετε ένα σενάριο στο οποίο μπορεί
να επικεντρωθεί το άτομο, όπως να
φανταστεί ότι βρίσκεται στην παραλία ή
στα βουνά, ή να ζητήσετε από τον άνθρωπο
να φανταστεί ότι βρίσκεται στο αγαπημένο
του μέρος και να σας το περιγράψει όσο πιο
αναλυτικά γίνεται.

β) Ακοή
Μπορείτε να παρέχετε στον/στην ωφελούμενο/η
με χρόνιο πόνο καταπραϋντική μουσική (εάν
υπάρχει) ή να ζητήσετε από το ίδιο το άτομο να
σας πει ποιοι είναι οι αγαπημένοι του ήχοι, ή τι
ήχους έχει συνδέσει με το αίσθημα της ηρεμίας,
της πληρότητας, της χαράς κ.λπ.
Υπάρχει πλέον μέσω του διαδικτύου άμεση
πρόσβαση σε μουσικές, ήχους αλλά και έτοιμα
σενάρια καθοδηγούμενων ονείρων, σε πολλές
γλώσσες ώστε να επιλέξετε τη γλώσσα που μιλά ο
ωφελούμενός/ή σας.
Ακόμα και αν δεν έχετε πρόσβαση στο διαδίκτυο
κάποια στιγμή, μπορείτε να δοκιμάσετε κάτι απλό,
όπως π.χ. το άνοιγμα μιας βρύσης μπορεί να
Εικόνα: Ηanna Barzyck υπενθυμίσει στον/στην ασθενή τον ήχο της
βροχής ή του ποταμιού, ο οποίος μπορεί να είναι
καταπραϋντικός. Χρησιμοποιήστε τη φαντασία
σας!
γ) Γεύση
Μερικές φορές η γεύση ενός γλυκού φαγητού

ή η κατανάλωση ζεστού ποτού μπορεί να είναι
καταπραϋντική.
Μπορείτε να παρέχετε στον/στην
ωφελούμενο/η την επιλογή του φαγητού ή
ποτού που επιθυμεί προκειμένου να
ανακουφιστεί. Συχνά η σοκολάτα, το
ανθρακικό, το τσάι ή ένα ζεστό ρόφημα έχουν
καταπραϋντικές ικανότητες.
Αυτό φυσικά εξαρτάται πολύ από το
προσωπικό προφίλ κάθε ανθρώπου, γι’ αυτό
είναι σημαντικό να γνωρίζετε τις προτιμήσεις
των ανθρώπων που υποστηρίζετε, καθώς και
αν οι επιθυμίες αυτές είναι συμβατές με τις
διατροφολογικές οδηγίες για την υγεία του.
Εικόνα: Ηanna Barzyck
δ) Αφή
Το άγγιγμα ενός μαλακού αντικειμένου, όπως

μια αγαπημένη κουβέρτα ή ένα πάπλωμα, ένα
λούτρινο ζωάκι ή ένα αντικείμενο
(ανεξαρτήτως ηλικίας του/της
ωφελούμενου/ης).
Η επαφή και το χάδι με ένα αληθινό ζωάκι, μια
γάτα, ένα σκύλο κ.ά., αν είναι κάτι που αγαπά
και του/της αρέσει να το κάνει.
Επιπλέον, μπορεί να κάνει ένα ντους
χρησιμοποιώντας ένα αγαπημένο σαπούνι ή
αφρόλουτρο, μια κρέμα σώματος ή χεριών.
Σε αρκετές περιπτώσεις –και πάλι
ανεξαρτήτως ηλικίας – μπορούν να
Φωτογραφία: Ηanna Barzyck χρησιμοποιηθούν βρεφικά παιχνίδια που
έχουν ποικιλία υφών.
ε) Όσφρηση
Η χρήση της μυρωδιάς μπορεί να είναι ένα ισχυρό αυτο-καταπραϋντικό. Είναι γνωστή η σύνδεση της
μυρωδιάς με το συναίσθημα και πόσο κατακλυσμιαία μπορεί να γίνει.
Μπορείτε να προτείνετε στο άτομο να μυρίσει μία αγαπημένη λοσιόν, ένα αφρόλουτρο ή ένα άρωμα.
Επίσης, μπορεί να μυρίσει ένα αγαπημένο φρούτο ή κάποιο άλλο αντικείμενο ακόμη και αν αυτό
μοιάζει ανορθόδοξο.

3. Απόσπαση της προσοχής
Η απόσπαση της προσοχής είναι μια

μέθοδος που χρησιμοποιείται για να
αποσπάσει το μυαλό από την
εμπειρία του πόνου. Εάν ένας
άνθρωπος με χρόνιο πόνο εστιάζει
στον πόνο, θα αυξηθεί η ένταση.
Ωστόσο, εάν μπορεί να αποσπάσει
την προσοχή του από τον πόνο, η
ικανότητά του να ανέχεται θα είναι
πιο αυξημένη.

α) Δραστηριότητες
Μπορείτε να προτείνετε στον άνθρωπο ή να τον προσελκύσετε

σε κάποιο είδος δραστηριότητας όπως σχέδιο, χρωματισμό με
μπογιές σε μια εκτύπωση, μουσική, ανάγνωση, παρακολούθηση
τηλεόρασης, περπάτημα, χορό, χειροτεχνίες, δημιουργική
γραφή, παιχνίδι ή συνομιλία με έναν/μία φίλο/η.
Οι επιλογές είναι αμέτρητες ανάλογα με το προφίλ και τις
προτιμήσεις του ανθρώπου.
Αρκεί η δραστηριότητα να είναι κάτι που απολαμβάνει ο
άνθρωπος για να αποσπάσει αποτελεσματικά την προσοχή του
από τον πόνο.
Φωτογραφία: «Η Ηanna Barzyck ζωγραφίζει»

Catapulk
β) Άλλες σκέψεις
Μια σκέψη προκαλεί ένα συναίσθημα, το οποίο

προκαλεί μια φυσιολογική απόκριση. Η
ενθάρρυνση του/της ωφελούμενης/ου με χρόνιο
πόνο να ανακατευθύνει τη σκέψη του/της είναι
μια αποτελεσματική μέθοδος απόσπασης της
προσοχής.
Ο/Η επαγγελματίας φροντίδας μπορεί να
ενθαρρύνει τον άνθρωπο να σκεφτεί μια
αγαπημένη ταινία, ένα νέο σενάριο, ένα
αγαπημένο μέλος της οικογένειας, έναν/μία
φίλο/η ή άλλο αγαπημένο άτομο.
Μπορείτε να κάνετε ερωτήσεις ώστε να
πυροδοτήσετε μια ανάμνηση και να ζητήσετε την
αφήγησή της.
γ) Προσευχή / Διαλογισμός
Μερικές φορές η προσευχή μπορεί να είναι

καταπραϋντική και να αποσπά την προσοχή.
Ανάλογα με το θρήσκευμα ή την πίστη
καθεμιάς/ενός, μπορεί να χρησιμοποιήσει μια
ολόκληρη μεγάλη προσευχή, μια ευχή που να την
επαναλαμβάνει ή ένα mantra. Δηλαδή μια
επαναλαμβανόμενη λέξη, φράση ή ήχο που στόχο
έχει τη συγκέντρωση και τον διαλογισμό και είναι
διαδεδομένη σε πολλές θρησκείες και φιλοσοφικά
ρεύματα.
Ωστόσο, η προσευχή θα ήταν αποτελεσματική μόνο
για τους ανθρώπους που είτε προσεύχονται σε
τακτική βάση, είτε έχουν κάποια πίστη.
Αν το άτομο δεν είναι θρησκευόμενο ή δεν έχει
πνευματικές αναζητήσεις, αυτή η επιλογή πιθανό να
μην είναι αποτελεσματική.
4. Δεξιότητες αποδοχής
Η διαδικασία της αποδοχής είναι συνήθως μια πολύ δύσκολη διαδικασία. Ωστόσο, είναι ο μόνος τρόπος να
μετατρέψουμε τον αφόρητο πόνο σε ανεκτό.
α) «Γυρίζοντας το μυαλό»: επιλέγοντας να αποδεχτούμε
Η αποδοχή φαίνεται να απαιτεί κάποιο είδος επιλογής. Οι άνθρωποι χρειάζεται να στρέψουν το μυαλό τους
προς αυτή την κατεύθυνση.
Κάποιες φορές η αποδοχή διαρκεί μόνο ένα ή δύο λεπτά, οπότε οι άνθρωποι χρειάζεται να συνεχίζουν να
στρέφουν το μυαλό ξανά και ξανά. Είναι μια επιλογή που στον χρόνιο πόνο πρέπει να γίνεται κάθε μέρα.
Μερικές φορές, πολλές φορές την ημέρα. Αυτό ακούγεται κάπως περίπλοκο και η αλήθεια είναι ότι δεν είναι
τόσο απλό. Η/Ο επαγγελματίας υγείας μπορεί να ενθαρρύνει τον άνθρωπο με χρόνιο πόνο να επιλέξει να το
αποδεχτεί, να μιλά ανοιχτά γι’ αυτό και τις επιπτώσεις του. Είναι κάτι που δεν το επέλεξε και που έχει το
δικαίωμα να το διαχειριστεί όπως επιθυμεί.
Η αποδοχή αυξάνει και τα όρια αντοχής του πόνου.
β) Θέληση
Πέρα από την αποδοχή του πόνου ως πραγματικότητα, απαιτείται και η θέληση για δράση. Η υλοποίηση των
κατάλληλων μέτρων, δράσεων κ.λπ. Αυτό μπορεί να ακούγεται περιττό σε κάποιους/ες, αλλά άλλοι/ες θα
καταλάβουν αμέσως τι εννοούμε. Πόσα πράγματα γνωρίζετε πως θα σας κάνουν καλό, αλλά δεν μπορείτε να
τα εφαρμόσετε;
Εδώ χρειάζεται βέβαια μεγάλη προσοχή, γιατί συχνά οι φροντιστές/ίστριες μπορεί να θυμώνουν με την
απροθυμία κάποιου/ας. Έχει σημασία να θυμάστε ότι δεν είναι όλοι οι άνθρωποι ίδιοι και πως πίσω από μια
συμπεριφορά που μοιάζει με απροθυμία, μπορεί να κρύβεται κάτι άλλο.
Οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας της ομάδας σας ή της τοπικής πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας μπορούν να
σας συνδράμουν σχετικά.

5. Μισό χαμόγελο
Σύμφωνα με τη Lisa Snellgrove από το Πανεπιστήμιο του Φοίνιξ, η εκτέλεση μισού χαμόγελου
σημαίνει ότι το σώμα επικοινωνεί στο μυαλό μια θετικότερη εκδοχή της πραγματικότητας.
Μας λέει ότι αρκεί να χαλαρώσουμε τους μυς όλου του προσώπου αλλά και του θώρακα και στη συνέχεια να
κινήσουμε τις άκρες των χειλιών προς τα επάνω σαν να χαμογελάμε.

6. Ασκήσεις χαλάρωσης
Η χαλάρωση μπορεί να είναι επωφελής με διάφορους τρόπους. Η εξάσκηση σε διάφορες μεθόδους

χαλάρωσης μπορεί να βοηθήσει τον/την επωφελούμενο/η να αντιμετωπίσει αποτελεσματικότερα τις
αγχωτικές καταστάσεις και τα επεισόδια συναισθηματικών κρίσεων, τα οποία είναι πιθανό να αυξήσουν τα
επίπεδα έντασης του πόνου (Institute for Clinical Systems Improvement, 2005).
Επιπλέον, οι ασθενείς με χρόνιο πόνο συχνά εμφανίζουν συμπτώματα κατάθλιψης που σχετίζονται με τη
συνεχή μάχη αντιμετώπισης του πόνου. Η χαλάρωση προάγει την αυξημένη ενέργεια, η οποία με τη σειρά της
μειώνει τα συμπτώματα της κατάθλιψης (Institute for Clinical Systems Improvement, 2005).

α) Προοδευτική χαλάρωση των μυών
Αυτή η τεχνική είναι πολύ

αποτελεσματική στη μείωση της
συνολικής μυϊκής έντασης, η οποία
μπορεί να αυξήσει τον πόνο.
Φανταστείτε να σφίγγετε έναν μυ και να
τον κρατάτε σφιγμένο για 15 λεπτά. Στο
τέλος των 15 λεπτών, ο πόνος γίνεται
αισθητός στον ίδιο τον μυ και τον
περιβάλλοντα ιστό ως αποτέλεσμα της
σύσφιξης.
Εάν ένα άτομο βιώνει πόνο και οι μύες
του είναι ήδη σφιχτοί, ο πόνος
εντείνεται.

• Για να κάνετε προοδευτική χαλάρωση των μυών,

ζητήστε από τον/την ωφελούμενο/η είτε να
καθίσει, είτε να ξαπλώσει σε μια άνετη επιφάνεια.
• Ξεκινήστε δίνοντας εντολή να σφίξει τους μυς στο
πρόσωπο, κάνοντας ένα σφιχτό μορφασμό,
κλείσιμο των ματιών σφιχτά, σφίξιμο των δοντιών
και της γνάθου και μετακίνηση των αυτιών πάνω-
κάτω (αν είναι δυνατόν).
• Ζητήστε του/της να εισπνεύσει ενώ μετρά ως το
δέκα.

•Τώρα δώστε οδηγίες στον/στην ωφελούμενο/η να

εκπνεύσει και να χαλαρώσει τους μυς στο πρόσωπο.
Μπορείτε να πείτε: «Αφήστε τους μυς να γίνουν
εντελώς χαλαροί και εστιάστε στο αίσθημα
χαλάρωσης».
•Στη συνέχεια, καθοδηγήστε τον/την ωφελούμενο/η
να σφίξει εντελώς τους μυς του αυχένα και του ώμου
κατά την εισπνοή και να μετρήσει έως το δέκα.
Ζητήστε και πάλι να εκπνεύσει και να χαλαρώσει
εντελώς τους μυς, εστιάζοντας στο συναίσθημα.
•Συνεχίστε το ίδιο με όλο το σώμα, θώρακα, πλάτη,
μέση, πόδια, πατούσες (μία ομάδα μυών κάθε φορά).
Να εναλλάσσει και να χαλαρώνει εναλλάξ τους μυς
ταυτόχρονα με την αναπνοή.
Συνεχίστε να δίνετε οδηγίες με ήρεμη φωνή έως ότου
τελειώσετε με όλο το σώμα.

Ο στόχος είναι το άτομο, μόλις φτάσει στα πόδια, να

βρίσκεται σε πλήρη (ή σχεδόν πλήρη) κατάσταση
χαλάρωσης.
Ζητάμε να σφίξει μια τελευταία φορά όλους τους μυς
ταυτόχρονα, να κρατήσει με την αναπνοή και να
χαλαρώσει με την εκπνοή.
Το μυαλό συνήθως μπορεί να επικεντρωθεί μόνο σε
ένα πράγμα κάθε φορά, και αν ο άνθρωπος
επικεντρώνεται στο σφίξιμο και τη χαλάρωση των
μυών, δεν μπορεί να επικεντρωθεί τελείως στον πόνο.
Επίσης, μόλις το σώμα χαλαρώσει, ο άνθρωπος
μπορεί να ανεχθεί πιο αποτελεσματικά τα επίπεδα
έντασης του πόνου του.
Εικόνα: Adrianne Walujo

β) Μασάζ
Το μασάζ μπορεί να είναι μια αποτελεσματική

μέθοδος για την ανακούφιση από χρόνιο πόνο στην
πλάτη ή/και στον αυχένα. Το μασάζ διακόπτει τον
κύκλο του χρόνιου πόνου: ο πόνος προκαλεί σύσφιξη
των μυών ως προστατευτικό μέτρο. Ωστόσο, οι
σφιγμένοι μύες μπορούν να περιορίσουν την
κινητικότητα και να μειώσουν την κυκλοφορία,
αυξάνοντας έτσι τον πόνο. Το μασάζ βοηθά τους
ανθρώπους με χρόνιο πόνο χαλαρώνοντας τους
σφιχτούς μυς και τα σημεία ενεργοποίησης. Επιπλέον,
το μασάζ μπορεί να προωθήσει τον ξεκούραστο ύπνο
καθώς και να αυξήσει τα επίπεδα ενέργειας, τα οποία
βοηθούν αμφότερα στην ανοχή του πόνου.
Το μασάζ απαιτεί φυσική επαφή και το ιδανικότερο
είναι να εκτελείται από πιστοποιημένους/ες
επαγγελματίες.
Κανείς/μία δεν μπορεί να σας αναγκάσει, αλλά ούτε
εσείς να επιβάλλετε μια τέτοια επαφή.
Εικόνα: VectorStock
Εκτός από τις τεχνικές που είδαμε προηγουμένως,

υπάρχουν και πιο εξειδικευμένες παρεμβάσεις.
Υπάρχουν ιατρεία πόνου, γιατροί και
νοσηλευτές/εύτριες, αλλά και άλλοι/ες επαγγελματίες
υγείας που ειδικεύονται στη διαχείριση του πόνου.
Μπορεί να επισκεφθεί κάποιος/α ένα ιατρείο πόνου, να
συνεργαστεί ιδιωτικά με έναν/μία νοσηλευτή/εύτρια
που ειδικεύεται στη διαχείριση πόνου, μία/έναν
πιστοποιημένο επαγγελματία ψυχικής υγείας ή
έναν/μία φυσιοθεραπευτή/εύτρια.
Σε αυτή την υποενότητα, θα δούμε εξειδικευμένες
παρεμβάσεις, παρουσιασμένες μέσα από τα λόγια των
ειδικών επιστημόνων.

Υποενότητα 7.3: Εξειδικευμένες παρεμβάσεις
Σύμφωνα με άρθρο της Άννας Χατζηδημητρίου, ψυχοθεραπεύτριας, στην ιστοσελίδα iatronet:
«Ο κύριος στόχος της επιστήμης της ψυχολογίας στη θεραπεία του πόνου είναι να συμβάλει μαζί με τις
ιατρικές παρεμβάσεις στη βελτίωση της ποιότητας ζωής του ασθενούς.
Ο πόνος, πέρα από δυσάρεστη αισθητηριακή εμπειρία, είναι μια εμπειρία που επηρεάζει δραματικά την
ποιότητα ζωής του/της ασθενούς. Έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί έδειξαν πως ο χρόνιος πόνος δεν
επιτρέπει στον/στην ασθενή να ζήσει μια φυσιολογική ζωή, μειώνει κατά πολύ την ικανότητά του/της
στον εργασιακό χώρο, οδηγεί σε υψηλά επίπεδα άγχους, κατάθλιψης, αίσθησης απώλειας ελέγχου πάνω
στην πάθησή του/της και στον πόνο που του/της προκαλεί.
Επίσης οδηγεί σε χαμηλή αυτοεκτίμηση, απομόνωση, φόβο για το μέλλον και απώλεια της ευχαρίστησης
που απορρέει από διαφορετικές καθημερινές δραστηριότητες.
Όλες αυτές οι επιδράσεις επιτείνουν τον πόνο και μπορούν να εμποδίζουν την ομαλή διεξαγωγή της
θεραπείας του/της».
Αποτελεσματική παρέμβαση μπορεί να έχει, για παράδειγμα, η Γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία,

όπου η κυρία Χατζηδημητρίου αναφέρει πως στόχοι της μπορεί να είναι:
• «Να βοηθήσει τους/τις ασθενείς να πιστέψουν ότι μπορούν να μάθουν να αντιμετωπίζουν τον χρόνιο
πόνο και τα άλλα προβλήματα που προκαλούνται από αυτόν.
• Να μάθει στους/στις ασθενείς να προσδιορίζουν τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις συμπεριφορές
που επηρεάζουν τον πόνο τους, τη συναισθηματική και ψυχοκοινωνική τους ισορροπία.
• Να βοηθήσει τους/τις ασθενείς να σκέφτονται και να συμπεριφέρονται με τρόπους οι οποίοι θα τους
βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της συναισθηματικής δυσφορίας και στις ψυχοκοινωνικές δυσκολίες».
(Πηγή:iatronet)
• «Να βοηθήσει τον/την ασθενή να αναγνωρίσει ποιες από τις δραστηριότητες και τις υποχρεώσεις
του/της μπορεί να πραγματοποιήσει και να καταφέρει.
• Να βοηθήσουν τους/τις ασθενείς να εντοπίσουν και να αλλάξουν κάποιες συνήθειες που

επιβαρύνουν τον πόνο τους.
• Ο ψυχολόγος είναι υπεύθυνος να διδάξει τον/την ασθενή τον τρόπο με τον οποίο θα καταφέρει τους
επιθυμητούς στόχους του/της. Τον/τη βοηθάει να ξεχωρίζει τους μακροχρόνιους από τους
βραχυχρόνιους στόχους, να τους χωρίσει και να τους οργανώσει σε υποστόχους τους οποίους θα
προσπαθεί να κατακτήσει σταδιακά. Έτσι ο/η ασθενής θέτει ρεαλιστικές προσδοκίες ανάλογα με τις
δυνατότητές του/της και αποδέχεται ποιες δραστηριότητες δεν θα μπορέσει να ξανακάνει».
(Πηγή:iatronet)
• «Να βοηθήσει τον/την ασθενή να
αναγνωρίσει και να αλλάξει τις σκέψεις που
έχουν αρνητική επίδραση στην αντιμετώπιση
του πόνου, στη συναισθηματική του/της
ισορροπία και στους τρόπους αντιμετώπισης
που έχει ο/η ασθενής απέναντι στον πόνο του
αλλά και στη νόσο του/της.
• Ο/Η ψυχολόγος μαζί με τον/την ασθενή

εξερευνούν το σύστημα ιδεών και σκέψεων
του/της που έχει δημιουργηθεί για να δώσει
εξηγήσεις για τα αίτια του πόνου, την
υποκειμενική σημασία του πόνου για τον/την
ασθενή και πώς επηρεάζει τη ζωή του/της.
Προσπαθούν να αντικαταστήσουν αυτές τις
σκέψεις που εμποδίζουν την ομαλή
αντιμετώπιση του πόνου με άλλες πιο
λειτουργικές». (Πηγή:iatronet)
Εικόνα: Huebucket
• «Nα μάθουν οι ασθενείς να εφαρμόζουν

τεχνικές χαλάρωσης και να αντιμετωπίζουν
το άγχος τους. Είναι γνωστό πως όταν
αυξάνεται η ένταση των μυών, επιδεινώνεται
η αντίδραση του πόνου. Ο/Η ψυχολόγος
μαθαίνει τον/την ασθενή να εντοπίζει πότε
ξεκινάει η ένταση στους μυς του/της και πώς
να εφαρμόζει τεχνικές όπως η εικονική
σκέψη και η σταδιακή χαλάρωση των μυών».
(Πηγή:iatronet)
Εικόνα: We heart it
• «Nα μεταδώσει στον/στην ασθενή τις

βασικές αναγκαίες γνώσεις για τα αίτια του
πόνου, πώς μπορεί να τους επηρεάσει
οργανικά αλλά και ψυχοκοινωνικά και τι
είδους θεραπείες υπάρχουν διαθέσιμες για
τη σφαιρική αντιμετώπιση του πόνου.
• Οι ασθενείς πληροφορούνται για θέματα
όπως: τι είναι πόνος, ποια η θεραπεία του,
φαρμακολογία, παρενέργειες των φαρμάκων,
προβλήματα ύπνου, φυσική άσκηση κ.λπ. Οι
ασθενείς ενθαρρύνονται να κάνουν
ερωτήσεις και να αναπτύξουν μια ανοιχτή
μορφή επικοινωνίας που είναι ουσιαστική
στην αντιμετώπιση του πόνου».
(Πηγή:iatronet)
Εικόνα: Pinterest
«Μόνο ένας άνθρωπος έχει τον πόνο, αλλά όλη η οικογένεια υποφέρει από αυτόν»
Η οικογένεια, με την ευρύτερη έννοια του συστήματος μέσα στο οποίο ο άνθρωπος ζει και ορίζει ως το άμεσο
περιβάλλον του, επηρεάζεται και επηρεάζει από την πορεία και τη διαχείριση του χρόνιου πόνου. Η
παρέμβαση στην οικογένεια είναι αναγκαία και στοχεύει μεταξύ άλλων:
• Να ενημερώσει την οικογένεια για τον χρόνιο πόνο και να μάθει στα μέλη τεχνικές αντιμετώπισης.
• Να μειώσει το άγχος που διαχέεται στο οικογενειακό σύστημα από τη δυσάρεστη εμπειρία του χρόνιου
πόνου.
• Να ενθαρρύνει την οικογένεια να αναπτύξει την ικανότητα επίλυσης των προβλημάτων που συνδέονται με
τον χρόνιο πόνο έτσι ώστε να μπορεί να στηρίξει τον/την ασθενή.
• Να βοηθήσει την οικογένεια να καταλάβει πώς ο/η ασθενής επικοινωνεί τον χρόνιο πόνο.
• Να βοηθήσει την οικογένεια να εντοπίσει και να περιορίσει τις συμπεριφορές της που αυξάνουν τον πόνο
στον/στην ασθενή.
Ο γιατρός Φυσικής Ιατρικής και

Αποκατάστασης Παναγιώτης
Καραγκούνης αναφέρει τρεις από τις
βασικές μεθόδους ιατρικής
παρέμβασης για χρόνια (αλλά και
οξέα) επώδυνα σύνδρομα.
Αυτά είναι:
• Ο βελονισμός
• Η μεσοθεραπεία
• Η προλοθεραπεία
«Βελονισμός
Ενδείξεις του βελονισμού για την πρόκληση

αναλγησίας είναι όλα τα επώδυνα οξέα και χρόνια
σύνδρομα. Σήμερα ο βελονισμός εφαρμόζεται
ευρύτατα σε όλο τον κόσμο. Πρέπει να σημειωθεί ότι
η ελληνική νομοθεσία με απόφαση του Υπουργείου
Υγείας δέχεται τον βελονισμό «ως μία μέθοδο
θεραπείας η οποία εφαρμόζεται μόνο από ιατρούς»
(Αρ. Πρωτ. Υ7οικ./4270/25-6-96).
Στον Δυτικό πολιτισμό ο βελονισμός έγινε ευρύτερα
αποδεκτός περί το 1970 και από τότε εφαρμόζεται
ευρύτατα». (Πηγή:iatronet)
«Η ανάπτυξη της νευροφυσιολογίας βοήθησε στην κατανόηση των μηχανισμών δράσης του βελονισμού.
Ο πόνος μεταδίδεται με συγκεκριμένες νευρικές ίνες στον νωτιαίο μυελό (Αδ και C ίνες) και από εκεί στον
υποθάλαμο, στο κέντρο επεξεργασίας και αντίληψης του πόνου. Υπάρχουν διάφορες θεωρίες που
επεξηγούν την αναλγητική δράση του βελονισμού, μία εκ των οποίων είναι η θεωρία της πύλης ελέγχου
του πόνου των Meltzack και Wall (1965).
Όπως αναφέρεται, ο πόνος μεταδίδεται με τις μικρότερης διαμέτρου και ταχύτητας ίνες Αδ και C. Ο
βελονισμός ενεργοποιεί τις περιφερικές ίνες μεγαλύτερης διαμέτρου και ταχύτητας μέσω του ερεθισμού
που προκαλεί, με αποτέλεσμα τη διακοπή μετάδοσης των επώδυνων ερεθισμάτων που φθάνουν με τις
βραδύτερες ίνες που άγουν τον πόνο». (Πηγή:iatronet)
«Ο βελονισμός χρησιμοποιεί μόνο το
μηχανικό τραύμα για την πρόκληση
αναλγησίας και έτσι αποφεύγεται η χρήση
φαρμακευτικών ουσιών.
Δεν υπάρχουν αντενδείξεις, αρκεί να
πραγματοποιείται από έμπειρο θεραπευτή
και γνώστη της ανατομίας των δομών του
ανθρώπινου σώματος προς αποφυγή
επιπλοκών.
O βελονισμός χρησιμοποιείται
συμπληρωματικά για όλα τα επώδυνα
οξέα και χρόνια μυοσκελετικά σύνδρομα,
με πολύ ικανοποιητικά αποτελέσματα.
Επίσης, βρίσκει άριστη εφαρμογή στην
αντιμετώπιση των κεφαλαλγιών και
ειδικότερα της ημικρανίας».
Εικόνα: Kim Carney/Fred Hutch (Πηγή:iatronet)
Μεσοθεραπεία
«H μεσοθεραπεία αποτελεί μία μέθοδο τοπικών

μικροεγχύσεων, που πραγματοποιούνται στο
μεσόδερμα (περιοχή του δέρματος κάτω από την
επιδερμίδα, όπου και οφείλεται η ονομασία της
μεθόδου), μέσω ειδικών βελονών μικρού μήκους
και διαμετρήματος.
Στην καθημερινή κλινική πράξη χρησιμοποιείται
συνήθως ένα μείγμα από φυσιολογικό ορό, τοπικό
αναισθητικό και αντιφλεγμονώδες, που εγχέονται
ακριβώς κάτω από την επιδερμίδα, στο
μεσόδερμα.
Η θεραπεία αυτή ξεκίνησε το 1958 από τον Γάλλο
Michel Pistor. Έκτοτε εφαρμόζονται πολλές
παραλλαγές τόσο στην τεχνική όσο και στις ουσίες
που χρησιμοποιούνται». (Πηγή:iatronet)
Εικόνα: Jane Jacobs
«Το κύριο πλεονέκτημα της μεθόδου είναι η
τοπική αντιφλεγμονώδης / αναλγητική δράση, με
αποφυγή της συστηματικής χορήγησης
φαρμάκων με τις γνωστές παρενέργειες σε όλα
τα συστήματα του σώματος. Αποτελεί ασφαλή
συμπληρωματικό τρόπο αναλγησίας σε ασθενείς
με νεφρική ή/και ηπατική νόσο, όπου
αντενδείκνυται η συστηματική χορήγηση
φαρμάκων. Επιπρόσθετα, η τοπική έγχυση
εξασφαλίζει μέγιστο θεραπευτικό αποτέλεσμα
στους προσβεβλημένους ιστούς, με αποφυγή της
συστηματικής χορήγησης αναλγητικών
φαρμακευτικών ουσιών.
Οι ενδείξεις για τα επώδυνα μυοσκελετικά
σύνδρομα περιλαμβάνουν: οσφυαλγία, Εικόνα: Yvetta Fedorova
αυχεναλγία, έσω και έξω επικονδυλίτιδα του
αγκώνα, ινομυαλγία και γενικότερα
μυοσκελετικές δομές με εμφάνιση οξέος ή/και
χρόνιου πόνου». (Πηγή:iatronet)
Προλοθεραπεία
«Η προλοθεραπεία είναι ένα είδος αναγεννητικής θεραπείας που επιταχύνει τη διαδικασία επούλωσης των
συνδέσμων των αρθρώσεων και των τενόντων του μυοσκελετικού συστήματος. Διενεργείται μέσω τοπικών
εγχύσεων διαλύματος γλυκόζης στους τένοντες και συνδέσμους που έχουν υποστεί τραυματισμό και κυρίως
στο σημείο όπου ο τένοντας ή ο σύνδεσμος προσκολλάται στο οστό (ένθεση).
Η αναγεννητική αυτή μέθοδος εφαρμόστηκε για πρώτη φορά από τον Αμερικανό George Hackett, ο οποίος
από το 1930 μέχρι το 1960 χρησιμοποίησε τη μέθοδο αυτή σε μεγάλο αριθμό ασθενών με επώδυνα
μυοσκελετικά προβλήματα, με την αποτελεσματικότητα της μεθόδου να φτάνει στο 90% των
περιπτώσεων». (Πηγή:iatronet)

«Ο όρος προλοθεραπεία προέρχεται από τη λατινική λέξη proles που σημαίνει απόγονοι (γενιά). Ο
Hackett χρησιμοποίησε τον όρο αυτό για να τονίσει ότι η συγκεκριμένη διαδικασία προάγει την
αναγέννηση και τον πολλαπλασιασμό των προσβεβλημένων ιστών.
Τα κύρια κύτταρα από τα οποία αποτελούνται οι σύνδεσμοι και οι τένοντες −και στα οποία οφείλουν
τις βασικές τους ανατομικές ιδιότητες− είναι οι ινοβλάστες (κύτταρα συνδετικού ιστού). Έχει
αποδειχθεί εργαστηριακά ότι η προλοθεραπεία προκαλεί σημαντική αύξηση του πολλαπλασιασμού
των ινοβλαστών και των κυττάρων του κολλαγόνου (αναγεννητική δράση), επιταχύνοντας την
ανακατασκευή των εκφυλισμένων αυτών δομών. Η επουλωτική διεργασία μειώνει την εμφάνιση
πόνου, τον χρόνο αποχής από τις αθλητικές δραστηριότητες και επαναφέρει τον πάσχοντα στα
επίπεδα απόδοσης προ τραυματισμού.
Με απλά λόγια, η τοπική έγχυση του διαλύματος γλυκόζης (προλοθεραπεία) στις προσβεβλημένες
περιοχές προκαλεί μία μικρού βαθμού άσηπτη τοπική φλεγμονώδη αντίδραση που ερεθίζει
ευεργετικά τους πάσχοντες ιστούς, προκαλώντας αύξηση της τοπικής αιματικής ροής και ταχύτερη
ενεργοποίηση της επουλωτικής διαδικασίας. Γενικά, η επούλωση όλων των ιστών εξαρτάται από την
ποιότητα και ποσότητα της τοπικής αιματικής άρδευσης. Έτσι, όσο μεγαλύτερη και ποιοτικότερη
είναι αυτή τόσο ταχύτερη και αποδοτικότερη είναι η επούλωση». (Πηγή:iatronet)
Μια άλλη εξειδικευμένη παρέμβαση για τη διαχείριση του

χρόνιου πόνου είναι η χρήση φαρμακευτικής κάνναβης.
Η χρήση της κάνναβης για ιατρικούς λόγους έχει ήδη
αποποινικοποιηθεί σε 36 Πολιτείες της Αμερικής
(στατιστικά: National Conference of State Legislations) και
46 χώρες στον υπόλοιπο κόσμο (πηγή στατιστικών:
Wikipedia), μεταξύ αυτών και η χώρα μας.
Εικόνα: Hanna Barczyck

Συνοψίζοντας όλες τις μέχρι τότε γνωστές θεραπευτικές εφαρμογές του φυτού Cannabis Sativa, o Ιάπωνας
ψυχίατρος και πρωτοπόρος επιστήμονας σχετικά με τη νομιμοποίηση της ιατρικής κάνναβης, Τ.Η Mikuriya, το
1969, δίνει τις εξής θεραπευτικές ιδιότητες:
• αναλγητικό – υπνωτικό
• ορεξιογόνο
• σπασμολυτικό – αντιεπιληπτικό
• ανακουφιστικό σε νευραλγίες ημικρανίες, νευραλγία τριδύμου
• ψυχοθεραπευτικός βοηθός
• αντικαταθλιπτικό
• αντιασθματικό
• ωκυτόκο (διευκολύνει τον τοκετό)
• αντιογκικό
• τοπικό αναισθητικό
• διευκόλυνση στερητικού συνδρόμου αλκοόλ και οπιούχων
• αναλγητικό στον τοκετό
• αντιβιοτικό
Ωστόσο, στο βιβλίο «Το Ίαμα Κάνναβη» του νευρολόγου-ψυχιάτρου και γνωστού ακτιβιστή για την
αποποινικοποίηση της κάνναβης Γιώργη Οικονομόπουλου, διαβάζουμε ότι σε αυτές τις ιδιότητες θα
πρέπει να προστεθούν και αυτές που οι νεότερες έρευνες επιβεβαιώνουν:
• αντιφλεγμονώδες
• αντιοξειδωτικό
• αντιπυρετικό
• αντιυπερτασιακό
• αντιεμετικό
• αντιγλαυκωματικό
• αγχολυτικό
Αν και η κατοχή και χρήση της κάνναβης κρίθηκε παράνομη στην Ελλάδα από το 1936, το 2018 η χώρα μας,
ακολουθώντας πολλές άλλες χώρες και το πλήθος αδιάσειστων μελετών, ψήφισε τον νόμο 4523/2018.
Σύμφωνα λοιπόν με τον νόμο 4523/2018 που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 41/Α/7-3-2018, αποφασίστηκαν τα εξής:
«Κατ’ εξαίρεση εγκρίνεται ενιαία η παραγωγή, κατοχή, μεταφορά, αποθήκευση, προμήθεια των πρώτων υλών
και των ουσιών των ποικιλιών κάνναβης του είδους Cannabis Sativa L, περιεκτικότητας σε
τετραϋδροκανναβινόλη (THC) άνω του 0,2 % καθώς και η εγκατάσταση και η λειτουργία μεταποιητικής μονάδας
και επεξεργασίας τελικών προϊόντων φαρμακευτικής κάνναβης, με αποκλειστικό σκοπό, είτε την προμήθεια
του κρατικού μονοπωλίου και την διάθεσή τους για ιατρικούς σκοπούς, είτε την εξαγωγή τους».
Ο χρόνιος πόνος επηρεάζει εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον

κόσμο.
Παρά την επικράτηση του χρόνιου πόνου, οι ασθενείς έχουν
περιορισμένες διαθέσιμες επιλογές θεραπείας αλλά και
πρόσβασης σε ανακουφιστική αγωγή.
Δυστυχώς, η θεραπεία για οποιαδήποτε ασθένεια, σύνδρομο ή
κατάσταση η οποία μπορεί να επιφέρει χρόνιους πόνους δεν είναι
πάντα εφικτή.
Από την άλλη, ο πόνος μπορεί να πλήξει την ποιότητα ζωής ενός
ατόμου σε τέτοιο βαθμό που να την κάνει ανυπόφορη. Είναι
εξαιρετικά σημαντικό να στηρίζουμε τους ανθρώπους με χρόνιους
πόνους και να προσπαθούμε, σε συνεργασία πάντα με
εξειδικευμένους επιστήμονες, να παράσχουμε παρηγορητική
φροντίδα στα άτομα που το έχουν ανάγκη και στις οικογένειες –
συστήματά τους.
Εικόνα: Stanford Medicine Magazine

Με τον όρο παρηγορητική φροντίδα εννοούμε τις υπηρεσίες και

τη στήριξη που προσφέρεται σε ανθρώπους που πάσχουν από
ασθένειες και καταστάσεις οι οποίες είναι απειλητικές για τη ζωή
και δεν υπάρχει η πιθανότητα ίασης.
Είναι μια διαδικασία που απαιτεί πολυδύναμη και διεπιστημονική
προσέγγιση από πολλούς/ές επαγγελματίες. Γιατρούς,
νοσηλευτές/εύτριες, κοινωνικούς/ές λειτουργούς, ψυχολόγους,
φροντιστές/ίστριες κ.ά.
Μπορεί να εστιάζει στη διαχείριση του πόνου, σε δεξιότητες, σε
αναζητήσεις λύσεων και σε ψυχοκοινωνική στήριξη του ίδιου του
ατόμου αλλά και του περιβάλλοντός του.
Η παρηγορητική φροντίδα μπορεί να κρατήσει τόσα χρόνια όσα
και η ζωή του ατόμου που πάσχει και να στοχεύει στη βελτίωση
της ποιότητας ζωής του. Μπορεί όμως και να είναι μικρής
διάρκειας, αν η επιδείνωση της υγείας εξελίσσεται πιο γρήγορα,
και να εστιάσει στο τέλος του κύκλου της ζωής, στηρίζοντας τους
ανθρώπους πρακτικά και συναισθηματικά.
Εικόνα: Pingtree
πόνους
Πηγές
•https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%92%CE%B5%CE%BB%CE%BF%CE%BD%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C
%CF%82
•http://www.stoppain.gr/therapy2.html
•https://www.moh.gov.gr/articles/health/dieythynsh-prwtobathmias-frontidas-ygeias/draseis-kai-
programmata-agwghs-ygeias/agwgh-ygeias/draseis-kai-parembaseis-eyaisthhtopoihshs-kai-enhmerwshs-toy-
mathhtikoy-plhthysmoy/proagwgh-psyxikhs-ygeias-paidioy-kai-efhboy/5917-texnikes-xalarwshs-gia-thn-
prolhpsh-kai-ton-elegxo-toy-stres
•https://www.iatronet.gr/ygeia/psyxiki-ygeia/article/27705/9-texnikes-xalarwsis-gia-na-peite-antio-sto-
stres.html
•https://www.fool.com/investing/stock-market/market-sectors/healthcare/marijuana-stocks/marijuana-
legalization/
πόνους
Ερωτήσεις αυτοαξιολόγησης
Απαντήστε στην παρακάτω ερώτηση επιλέγοντας την καταλληλότερη απάντηση από αυτές που
ακολουθούν.
«Ο________ είναι μία από τις πιο οδυνηρές ανθρώπινες καταστάσεις.

Επιβαρύνει συχνά τις κοινωνικές, συναισθηματικές, οικονομικές και πνευματικές ικανότητες
ακόμη και των πιο δυνατών ατόμων».
1 Έρωτας 2 Πόνος (Ο)
3 Πλούτος 4 Χρόνος
πόνους
Απαντήστε στην παρακάτω ερώτηση επιλέγοντας την καταλληλότερη απάντηση από αυτές που
Όταν ο πόνος συνδυάζεται με ___________ , η εκτίμηση του πόνου καθίσταται δύσκολη για
τους ασθενείς και την ομάδα υγειονομικής/ψυχοκοινωνικής περίθαλψης.
1 Γέλιο 2 Φτέρνισμα
3 Ψυχική ασθένεια (Ο) 4 Συχνουρία

πόνους
Ολοκληρώστε την παρακάτω φράση με μία από τις επιλογές που ακολουθούν.
Ο χρόνιος πόνος μπορεί να οριστεί ως πόνος που επιμένει για περισσότερο από
____________ (Grimmer-Somers, Vipond, Kumar, & Hall, 2009).
1 3 μήνες (Ο) 2 7 ημέρες
3 29 ώρες 4 16 μήνες
πόνους
Συμπληρώστε τη λέξη που λείπει από την παρακάτω φράση με μία από τις επιλογές που
Ο πόνος είναι ένα υποκειμενικό γεγονός, πολύπλευρο, και επηρεάζεται από διάφορους
παράγοντες, όπως οι προηγούμενες εμπειρίες του ασθενούς στον πόνο, αλλά ακόμη και η
____________ και οι προσδοκίες θεραπείας (McLafferty & Farley, 2008).
1 Κουλτούρα (Ο) 2 Ομορφιά
3 Μυρωδιά 4 Αφηρημάδα
πόνους
Χαρακτηρίστε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστές ή λάθος κάνοντας κλικ στην αντίστοιχη
επιλογή.
Επιπλέον, ο πόνος είναι μια προσωπική εμπειρία και, ως εκ τούτου, μπορεί να μετρηθεί
(American Academy of Pain Management, 2007).
1 Σωστό 2 Λάθος (Ο)
πόνους
επιλογή.
Ο πόνος επηρεάζει μόνο τη σωματική υγεία ενός ατόμου και όχι την ψυχική του υγεία (Dewar,
2007).
πόνους
επιλογή.
Εάν ένας ασθενής έχει χρόνιο πόνο και προβλήματα ψυχικής υγείας, ο πόνος συχνά
παραβλέπεται.
1 Σωστό (Ο) 2 Λάθος

πόνους
επιλογή.
Ο πόνος μπορεί να προκαλέσει κατάθλιψη, άγχος, αισθήματα απελπισίας και κοινωνική

απομόνωση. Εάν ένας ασθενής με προκλήσεις ψυχικής υγείας εμφανίσει αρνητικά
συναισθήματα και διάθεση, το προσωπικό υγειονομικής/ψυχοκοινωνικής περίθαλψης μπορεί
συχνά να διαγνώσει εσφαλμένα την αιτία του πόνου (Dewar, 2007).

επιλογή.
Υπάρχουν δύο γενικοί τύποι πόνου: ο οξύς και ο χρόνιος.

επιλογή.
Μακροπρόθεσμα, ο/η ασθενής με χρόνιο πόνο υποφέρει εάν δεν του/της παρέχονται
επαρκείς θεραπευτικές επιλογές.

επιλογή.
Το ερωτηματολόγιο McGill Pain είναι ένα εργαλείο εκτίμησης πόνου που μετρά
αποτελεσματικά αντιληπτά επίπεδα έντασης, τύπο, μοτίβο πόνου και παράγοντες που τον
προκαλούν (Mikail, DuBreuil, & D’Eon, 1993).

επιλογή.
Το Faces Pain Rating Scale είναι ένα άλλο εργαλείο αξιολόγησης που χρησιμοποιείται για την
αξιολόγηση ασθενών με χρόνιο πόνο κάθε φορά που ο/η ασθενής παραπονείται για πόνο. Το
εργαλείο αναπτύχθηκε αρχικά για χρήση από παιδιά. Ωστόσο, μπορεί να χρησιμοποιηθεί
αποτελεσματικά από ενήλικες, ειδικά από άτομα με μαθησιακές δυσκολίες ή/και γνωστικές
διαταραχές (McLafferty & Farley, 2008).

επιλογή.
Σταθμισμένα εργαλεία, όπως οι κλίμακες πόνου, χρησιμοποιούνται ολοκληρωμένα

αποκλειστικά από επαγγελματίες υγείας, συνήθως νοσηλευτές/εύτριες.
επιλογή.
Ο/Η φροντιστής/ίστρια πρέπει να επικεντρωθεί στην παρατήρηση της γλώσσας του σώματος
της/του ασθενούς, των εκφράσεων του προσώπου και των ζωτικών σημείων. Συνήθως,
παρουσία πόνου, αυξάνεται η αρτηριακή πίεση και οι παλμοί. Ωστόσο, σε έναν/μία ασθενή
που βιώνει χρόνιο πόνο, τα ζωτικά σημεία μπορεί να βρίσκονται εντός των φυσιολογικών
ορίων (McLafferty & Farley, 2008).
επιλογή.
Οι ασθενείς με χρόνιο πόνο αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά χρησιμοποιώντας μια

προσέγγιση πολλαπλών τρόπων, με παρεμβάσεις όπως συνδυασμός αναλγητικών, θεραπείας
και αλλαγών στον τρόπο ζωής (Dureja, 2006).
επιλογή.
Οι επιλογές (διαχείρισης πόνου μέσω της απόσπασης) είναι αμέτρητες ανάλογα με το προφίλ
και τις προτιμήσεις του ανθρώπου. Αρκεί η δραστηριότητα να είναι κάτι που απολαμβάνει ο
άνθρωπος για να αποσπάσει αποτελεσματικά την προσοχή από τον πόνο

επιλογή.
Η εστίαση στην αναπνοή είναι μια τεχνική που δεν μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους με
χρόνιο πόνο να χρησιμοποιήσουν για να αποκτήσουν κάποιο έλεγχο του πόνου τους.
επιλογή.
Μια εναλλακτική μέθοδος εστίασης στην αναπνοή είναι να ζητήσετε από το άτομο να
μετρήσει έως το 10 εστιάζοντας στην αναπνοή. Δηλαδή διακεκομμένη τμηματική εισπνοή από
το 1 έως το 5 και διακεκομμένη τμηματική εκπνοή από το 6 έως το 10.
επιλογή.
Οι αυτοχαλαρωτικές δεξιότητες εστιάζονται σε τρεις αισθήσεις.

επιλογή.
Μερικές φορές η γεύση ενός γλυκού φαγητού ή η κατανάλωση ζεστού ποτού μπορεί να είναι
καταπραϋντική.
επιλογή.
Η χρήση της μυρωδιάς μπορεί να είναι ένα ισχυρό αυτο-καταπραϋντικό. Είναι γνωστή η
σύνδεση της μυρωδιάς με το συναίσθημα και πόσο κατακλυσμιαία μπορεί να γίνει.
επιλογή.
Εάν ένας άνθρωπος με χρόνιο πόνο εστιάζει στον πόνο, θα αυξηθεί η ένταση. Ωστόσο, εάν
μπορεί να αποσπάσει την προσοχή του από τον πόνο, η ικανότητά του να τον ανέχεται θα είναι
πιο αυξημένη.
επιλογή.
Ακόμη και αν το άτομο δεν είναι θρησκευόμενο ή δεν έχει πνευματικές αναζητήσεις, η
προσευχή είναι και πάλι καλή επιλογή διαχείρισης πόνου.
επιλογή.
Ο κύριος στόχος της επιστήμης της Ψυχολογίας στη θεραπεία του πόνου είναι να συμβάλει
μαζί με τις ιατρικές παρεμβάσεις στη βελτίωση της ποιότητας ζωής του ασθενούς.
επιλογή.
Ο βελονισμός χρησιμοποιεί μόνο το μηχανικό τραύμα για την πρόκληση αναλγησίας και έτσι
αποφεύγεται η χρήση φαρμακευτικών ουσιών.

επιλογή.
H μεσοθεραπεία αποτελεί μία μέθοδο τοπικών μικροεγχύσεων, που πραγματοποιούνται στο

μεσόδερμα (περιοχή του δέρματος κάτω από την επιδερμίδα, όπου και οφείλεται η ονομασία
της μεθόδου), μέσω ειδικών βελονών μικρού μήκους και διαμετρήματος.
επιλογή.
Σύμφωνα με τον νόμο 4523/2018, που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 41/Α/7-3-2018, αποφασίστηκαν
τα εξής: «Κατ’ εξαίρεση εγκρίνεται ενιαία η παραγωγή, κατοχή, μεταφορά, αποθήκευση,
προμήθεια των πρώτων υλών και των ουσιών των ποικιλιών κάνναβης του
είδους Cannabis Sativa L, περιεκτικότητας σε τετραϋδροκανναβινόλη (THC) άνω του 0,2 %
καθώς και η εγκατάσταση και η λειτουργία μεταποιητικής μονάδας και επεξεργασίας τελικών
προϊόντων φαρμακευτικής κάνναβης, με αποκλειστικό σκοπό, είτε την προμήθεια του
κρατικού μονοπωλίου και την διάθεσή τους για ιατρικούς σκοπούς, είτε την εξαγωγή τους».

επιλογή.
Η κάνναβη είναι αποτελεσματικό παυσίπονο και μία από τις πιο δημοφιλείς εναλλακτικές
λύσεις στις συνταγές οπιοειδών.
επιλογή.
Με τον όρο παρηγορητική φροντίδα εννοούμε τις υπηρεσίες και τη στήριξη που
προσφέρεται σε ανθρώπους που πάσχουν από ασθένειες και καταστάσεις που είναι
απειλητικές για τη ζωή και δεν υπάρχει η πιθανότητα ίασης.

ΤΕΛΟΣ
ΕΝΟΤΗΤΑΣ

ΘΕ 7 Στηρίζοντας Ανθρώπους Με Χρόνιους Πόνους

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

ΘΕ 7 Στηρίζοντας Ανθρώπους Με Χρόνιους Πόνους

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Θεματική Ενότητα 7: Στηρίζοντας

ανθρώπους με χρόνιους πόνους

Συγγραφέας: Κωνσταντίνα Κράνου

Σύμβουλος Ανάπτυξης Εκπαιδευτικού Υλικού: Νόπη Κεχάογλου

Μετά το πέρας της ενότητας, οι εκπαιδευόμενοι/ες θα είναι ικανοί/ές:

• Να κατανοούν την έννοια του χρόνιου πόνου.

• Να απαριθμούν τα είδη του χρόνιου πόνου.

• Να αναλύουν τις επιπτώσεις του χρόνιου πόνου.

Μετά το πέρας της ενότητας, οι εκπαιδευόμενοι/ες θα είναι ικανοί/ές:

• Να ενθαρρύνουν ανθρώπους με χρόνιους πόνους να χρησιμοποιούν τεχνικές διαχείρισης.

• Να αξιολογούν τους πόνους των υποστηριζόμενων ατόμων.

• Να προτείνουν την αναζήτηση εξειδικευμένων τεχνικών διαχείρισης πόνου.

• Διαλογισμός: πνευματική συγκέντρωση σε κατάσταση βαθιάς χαλάρωσης απομακρύνοντας σκέψεις,

• Χαλάρωση: ξεκούραση, ηρεμία όλων των μυών.

• Κάνναβη: φυτό που κάποια είδη της περιέχουν ψυχότροπες ουσίες.

Εικόνα: Hanna Barczyk

Εικόνα: Hanna Barczyk

Υπάρχουν δύο γενικοί τύποι πόνου. Ο οξύς και ο χρόνιος.

Επιπτώσεις του χρόνιου πόνου

Καθώς περνάει ο καιρός, το άτομο που βιώνει χρόνιο πόνο

Εικόνα: James Steinberg

Εκτός από τους ψυχολογικούς παράγοντες, οι ασθενείς

Εικόνα: Hanna Barczyk

Εργαλεία αξιολόγησης χρόνιου πόνου

Το ερωτηματολόγιο McGill Pain είναι ένα εργαλείο

Εικόνα: VectorStock μτφ./προσαρμογή: Κ. Κράνου

Υπάρχουν τρία τμήματα στο ερωτηματολόγιο McGill Pain:

«Επειδή ο χρόνιος πόνος είναι ιδιαίτερα περίπλοκος,

Εικόνα: Hanna Barczyk

Το άγχος και το στρες καθώς και άλλα αρνητικά

Εικόνα: Hanna Barzyck

Εικόνα: Hanna Barzyck

Μερικές φορές η γεύση ενός γλυκού φαγητού

Το άγγιγμα ενός μαλακού αντικειμένου, όπως

Εικόνα: Ηanna Barzyck

Η απόσπαση της προσοχής είναι μια

Εικόνα: Ηanna Barzyck

Μπορείτε να προτείνετε στον άνθρωπο ή να τον προσελκύσετε

Φωτογραφία: «Η Ηanna Barzyck ζωγραφίζει»

Μια σκέψη προκαλεί ένα συναίσθημα, το οποίο

Μερικές φορές η προσευχή μπορεί να είναι

α) «Γυρίζοντας το μυαλό»: επιλέγοντας να αποδεχτούμε

Εικόνα: Ηanna Barzyck

Εικόνα: Ηanna Barzyck

Η χαλάρωση μπορεί να είναι επωφελής με διάφορους τρόπους. Η εξάσκηση σε διάφορες μεθόδους

Εικόνα: Ηanna Barzyck

α) Προοδευτική χαλάρωση των μυών

Αυτή η τεχνική είναι πολύ

Εικόνα: Ηanna Barzyck

• Για να κάνετε προοδευτική χαλάρωση των μυών,

Εικόνα: Ηanna Barzyck

•Τώρα δώστε οδηγίες στον/στην ωφελούμενο/η να

Εικόνα: Ηanna Barzyck

Ο στόχος είναι το άτομο, μόλις φτάσει στα πόδια, να

Εικόνα: Adrianne Walujo

Το μασάζ μπορεί να είναι μια αποτελεσματική

Εκτός από τις τεχνικές που είδαμε προηγουμένως,

Εικόνα: Hanna Barzyck

Σύμφωνα με άρθρο της Άννας Χατζηδημητρίου, ψυχοθεραπεύτριας, στην ιστοσελίδα iatronet:

Αποτελεσματική παρέμβαση μπορεί να έχει, για παράδειγμα, η Γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία,

• Να βοηθήσουν τους/τις ασθενείς να εντοπίσουν και να αλλάξουν κάποιες συνήθειες που

• Ο/Η ψυχολόγος μαζί με τον/την ασθενή

• «Nα μάθουν οι ασθενείς να εφαρμόζουν

• «Nα μεταδώσει στον/στην ασθενή τις