PROJE YÖNETİMİ

Proje Nedir?

• Kompleks, rutin olmayan, bir defaya mahsus, zaman, bütçe,

kaynak, ve performans spesifikasyonları ile sınırlı, belirli
müşteri ihtiyaçlarını karşılayacak çaba (Gray&Larson, 2003)

• Kendine özgü bir ürün veya hizmet yaratmak için girişilen

geçici işler bütünü (PMI)

• Özgün ürün ya da hizmet yaratmak üzere ortaya konan geçici

bir çabadır (PYD)
 Proje Yönetimi Nedir?

• Görevleri organize etmek

• Bir grubun birlikte verimli bir şekilde çalışmasını sağlamak.
• Görevlerin sırası, ilişkisi, kaynak kullanımı ve zamanlanmasını
ayarlamak.
• Plana bağlı olarak ilerlemeyi sağlamak ve kontrol etmek.
• Benzersiz bir amacı gerçekleştirmek.

“Belli bir zaman içinde ve belli bir amacı karşılamak için

yerine getirilmesi gereken bir dizi aktivitedir.”
 Proje Yönetimi ile ilgili istatistikler

• A.B.D. projelere her yıl $2.3 trilyon harcamaktadır.

• Tüm dünyada ise yaklaşık $10 trilyon harcanmakta.
• Ortalama bir proje yöneticisi yılda $82,000 kazanıyor.
• Proje İşletmeciliği Enstitüsü (PMI) 1969 yılında
kurulmuştur.1990 yılına kadar 7,500 üyesi varken 5 yıl sonra
17,000’in üzerinde üyesi olmuştur. 2001 yılına kadar 86,000
üyeye sahip olup günümüzde bu rakam 100,000 üyeyi
geçmiştir.
Proje Yönetiminin Temel Amaçları

1. Belirlenen performansı sağlamak

2. Belirlenen maliyet ile tamamlamak
3. Öngörülen zamanda bitirmek
 Projenin Önemli Özellikleri

• Belirlenmiş bir amacın varlığı

• Belirlenmiş bir başlangıç ve bitiş noktası
• Genellikle pek çok departman ve mesleğin birlikte çalışması
• Daha önce (tipik olarak) yapılmamış bir şeyin yapılması
• Belirlenmiş zaman, maliyet ve performans kısıtları
• Çatışmalar kaçınılmazdır
Proje Yönetiminin Gerekliliği

• Daha iyi kontrol

• Daha iyi müşteri ilişkileri
• Daha kısa ürün geliştirme zamanları
• Daha düşük maliyetler
• Daha yüksek kalite ve güvenirlilik
• Daha yüksek karlılık oranları
• Sonuçlara daha keskin odaklanma
• Daha iyi bölümlerarası koordinasyon
• Personelde daha yüksek moral ve motivasyon
 Proje Yönetiminde Gerekli Adımlar

• Projenin formel bir tanımı yapılır.

• Projenin başlangıç ve bitiş tarihleri belirtilir.
• Kısıtlamalar listelenir.
• Yapılacak görevler belirlenir.
• Her bir görev için süre, diğer görevlerle ilişkisi ve
kaynaklar belirlenir.
Proje Yönetiminde Karşılaşılan Zorluk ve Problemler

• Büyük ve karmaşık projeler

• Sıkı bir zamanlama
• Düşük bütçe
• Farklı takımlar
• Ortaklıklar
Proje Yönetiminin Sıkça Kullanıldığı Sektörler

• Proje Yönetim Çözümünü Kullanan Geleneksel Sektörler

– İnşaat
– Havacılık ve Savunma
– Ar-Ge

• Proje Yönetimi Kullanan Yeni Sektörler

– IT (Bilgi Teknolojileri)
– Telekomunikasyon
– Finansal Servisler
Proje Yönetiminin Sunduğu Çözümler
– Planlama
– Kaynak Yönetimi
– Maliyet
– Kalite
– İzleme
– İletişim
– Ar-Ge
– Yatırım
 Proje Yönetimi ve Proje Yöneticisi

• Fonksiyonel birim yöneticileri analitik düşünen

uzmanlardır; sorumlu oldukları her işin tüm
detaylarını bilirler.
• Proje yöneticileri birçok fonksiyonel alanı
görebilen, parçaları birleştirerek bütünü
oluşturabilme yeteneğine sahiptirler.
Proje Organizasyonu ve Proje Yöneticisi
İyi Bir Proje Yöneticisinin Özellikleri

• Esnek
• Organize
• İyi dinleyici
• Zamanını iyi kullanan
• Karizmatik
• Projesini işletme gibi gören
• Değer ve Marka yaratan
• Girişimci
 Proje Organizasyonunun Avantajları

• Proje yöneticisinin proje üzerinde tam otoritesi mevcuttur

• Proje fonksiyonel bölünmeden ayrıldığı için, iletişim hattı
kısalmıştır
• Proje takımı birbirine sıkı bir şekilde bağlı ayrı bir birim oluşturur
• Komuta birliği sağlanır
• Yapısal olarak daha basit ve esnektirler
 Proje Organizasyonunun Dezavantajları

• Birçok proje aynı anda çalıştığında, değişik alanlarda kaynak

ve emek tekrarına gereksinim doğar
• Fonksiyonel birimlerinden ayrılmış personel konularında geri
kalabilirler
• Proje personeli ile ana firma personeli arasında çekişmeler
doğabilir
• Proje personeli arasında projeden sonra ne olacak endişesi baş
gösterebilir
Proje Yaşam Döngüsü

• İş Geliştirme
• Başlatma-Planlama
• Uygulama-İzleme-Kontrol
• Kapanış
 PROJE YÖNETİMİ

Projenin oluşumu ve gelişiminde çeşitli aşamalar (kademeler)

mevcuttur. Bir mühendislik yapısının gereklilik olarak ortaya
çıkmasından sonra geçirdiği tüm aşamalarda mühendis veya mimar
gibi birçok teknik yönetici ve uygulayıcının çok çeşitli görevleri
vardır. Bu mühendislik görevlerini tanımak ve tanımlamak için
yapının bütün uygulama aşamalarını genel bir sıralama içinde gözden
geçirmek faydalı olacaktır.

1.1. Yapı Gereksiniminin Ortaya Çıkması :

Bu ilk aşamada, mühendislik yapıları ortaya, önce bir gereklilik
olarak çıkar. Bu anlamda, bir mühendislik eserinin, gerek
duyulmadan yapılması anlamsızdır. Temel aşamalar bakımından
özellikle kalkınma planlarını yapan ve yönetenler, bu planların
altyapılarını oluşturan gereksinimlerin envanterlerini yapmak, bunları
çok dikkatli sıralamak, sınıflandırmak ve değerlendirmek
zorundadırlar. Gereksinimler üç ayrı şekilde ortaya çıkmaktadır:
• Projenin oluşumu ve gelişiminde çeşitli aşamalar (kademeler) mevcuttur. Bir
mühendislik yapısının gereklilik olarak ortaya çıkmasından sonra geçirdiği tüm
aşamalarda mühendis veya mimar gibi birçok teknik yönetici ve uygulayıcının çok
çeşitli görevleri vardır. Bu mühendislik görevlerini tanımak ve tanımlamak için yapının
bütün uygulama aşamalarını genel bir sıralama içinde gözden geçirmek faydalı
olacaktır.

•1.1. Yapı Gereksiniminin Ortaya Çıkması :

• Bu ilk aşamada, mühendislik yapıları ortaya, önce bir gereklilik olarak çıkar. Bu
anlamda, bir mühendislik eserinin, gerek duyulmadan yapılması anlamsızdır. Temel
aşamalar bakımından özellikle kalkınma planlarını yapan ve yönetenler, bu planların
altyapılarını oluşturan gereksinimlerin envanterlerini yapmak, bunları çok dikkatli
sıralamak, sınıflandırmak ve değerlendirmek zorundadırlar. Gereksinimler üç ayrı
şekilde ortaya çıkmaktadır:

•1.1.1. İstekler: Yöneticiler çoğu kez yönettikleri kadro veya toplumdan gelen pek çok
istekle karşılaşırlar. Bunların önemli bir bölümü mühendislik yapılarının tasarı
tohumlarını atar. Köylülerin yol, su, elektrik istemeleri, öğrencilerin yurt, okul
talebinde bulunmaları v.b. Gereksinimlerin böyle istek haline dönüşmesi, mühendislik
yapılarının tasarlanmalarının en büyük kaynağını oluşturur. Bir kalkınma planında
isteklerle şekillenmiş gerekliliklere ne kadar çok yer verilirse plan o ölçüde demokratik
olur. Yöneticiler bu konuya çok önem vermek ve hassas davranmak zorundadırlar.
•1.1.2. Planlama Sonucu: Gereksinimlerin bir bölümü de bir konunun
planlanması sonucunda ortaya çıkabilmektedir. Buradaki söz konusu
planlama periyodik yapılan bir ülke kalkınma planı olabileceği gibi çok
sınırlı bir amacın planlaması da olabilir.

•1.1.3.Başka Bir Yapının Sonucu Olarak Ortaya Çıkan Gereksinimler:

Bir mühendislik yapısının tasarımında ne kadar kapsamlı ve ayrıntılı bir
çalışma yapılırsa yapılsın, yine çoğu kez işletmeye geçildikten sonra
yeniden bazı tesislerin yapımına gerek duyulabilir. Örneğin Boğaz
Köprüsü inşaatı, çevre yollarının yapımını zorunlu kılmıştır. Böylece üç
ayrı sınıfta belirtilen gereksinimler bir mühendislik yapısının
tasarlanması, planlanması, boyutlandırılarak çizimlenmesi, inşası ve
işletmeye açılması aşamalarının başlangıcını teşkil etmektedir.

•Gerekliliğin ortaya çıkmasından sonra konunun bir tasarı olarak ele

alınmasıyla artık adı “proje” olmaktadır. Atatürk Barajı Projesi yada
İstanbul II. Boğaziçi Köprüsü Projesi gibi. Yani burada sözü edilen
proje, konunun adıdır.
•1.2. Ön Etütler :
Ön etütler veya ilk tasarı (avan proje) olarak da tanımlanan bu ikinci aşamada
mühendislik yapısının ana çizgileri, büyüklüğü, tipi ve yeri kabaca tasarlanır ve bu
aşama mimarlık yada mühendislik sanatına, bilimine, deneyimine ve tasarı gücüne en
fazla gerek duyulan adımı oluşturur. Bu aşamada şu araştırmalar yapılıp
sonuçlandırılmalıdır:

•1.2.1. Olanakların Araştırılması: Ön etüt ve olanak araştırmasına, projeye bir sahip,

bir izleyici bulmakla başlanır. Projenin büyüklük ve önemine göre bu sahip yada
izleyici tek bir kimse de olabilir, ancak çoğunlukla bir kadro yada kuruluştan oluşur.
Bu araştırmada,“söz konusu projeye kim sahip olacak, yürütmek ve sonuçlandırmak
için kim görev ve yetki alacak” sorularının yanıtları aranır. Her projede, yetkiler
başlangıçta kesin olarak belirlenmiş bir sorumlunun yapılacak işe sahip olması,
yanlışlıkları, gereksiz zaman ve para kayıplarını, teknisyenlerin gereksiz çekişmelerle
yok olacak zamanlarını önlemek ve kayıpları azaltmak bakımından zorunludur. Diğer
bir açıdan olanak araştırması, projenin yapılması ve işletilmesi için gereken potansiyel
kaynaklar ile hammaddelerin envanteri olmasıdır. Örneğin konu bir hidroelektrik
santral ise, gücü sağlayacak akarsuyun düşünülen bölgedeki potansiyel gücü yani
kullanılmamış düşü yüksekliğinin ve güvenilir akımların potansiyel kaynaklarını
bulmak v.s. örnek gösterilebilir.

•1.2.2. Yer Araştırması: Proje konusu olan yapının en uygun yer araştırılır. Konu bir
bina ise en uygun arsalar, bir fabrika ise hammaddeler en kolay yükleme, boşaltma
yerleri ve enerji araştırılır. Konu bir baraj ise, topoğrafya, jeoloji, morfoloji ve temel
stat gibi konular incelenir.
•1.2.3. Tip Araştırması: Projede amaca uygun yapı tipleri araştırılır.
•Bina ahşap mı, kerpiç mi, yığma mı yoksa çelik konstrüksiyon mu olacaktır? Eğer
baraj inşa edilecekse, kullanılabilecek malzeme ve sağlanabilecek güvenlik göz önünde
tutularak zonlu veya homojen toprak, kaya, dolgu, beton ağırlık, kemer yada
payandalı tipten hangisinin uygun olacağı araştırılır.

•1.2.4.Boyut Araştırması: Projenin ana ünitelerinin boyutları araştırılır. Boyutlandırmayı

etkileyen faktörler şunlardır:
- Gereksinimlerin miktar ve büyüklüğü
- Olanakların sınırları
- Statik, hidrolik,betonarme gibi hesaplarının getirdiği sınırlamalar
- İşletme şeklinin sınırlamaları

•1.2.5. İlk Seçeneklerin Değerlendirilmesi: Yukarıda belirtilen araştırmalar yapılınca,

artık projenin çeşitli alternatifleri de ortaya çıkar. Projenin yer, tip ve boyutları
bakımından elde edilen alternatiflerin kabaca maliyet hesapları yapılır. Statik, sızıntı,
kayma, devrilme ve deprem gibi mühendislik hesapları karşısında güvenlik dereceler
ve ekonomik denge hesapları da gözden geçirilerek en uygun görülen bir veya birkaç
alternatif çözüm seçilir. Bu sonuç genel olarak ön etütler raporu yada İstikşaf Raporu
adı verilen bir sonuç raporda özetlenir.
Sonuç raporu, her çeşit ön etüt araştırmasının ana çizgi ve sonuçlarını,
alternatif çözümleri ve seçilen alternatifi, bu seçimin savunulmasını kapsamalıdır.
Ayrıca bu rapora alternatif çözümler için yapılmış detaysız çizimler de eklenir.
Örneğin; sulama şebekelerinde 1/25.000'lik topoğrafik hartalar, yada bir endüstri tesis
projesinde ön etütlerde kullanılan 1/2000'lik haritalar gibi...
•1.3. Projenin Planlanması:
Fizibilite=Yapılabilirlik Etüdü adı verilebilecek bu aşamada, yapılan çalışmalarla proje
alternatifleri arasında fiziksel ve ekonomik karşılaştırmalar yapılarak bu çözümün ana
boyutlarına kesinlik kazandırılır. Bu aşamada yapılan çalışmalar şu sınıflama içerisinde
toplanabilir:

•1.3.1. Gereken Veriler Listesi: Önce ikinci aşamada en iyi görülen alternatiflerin gerektirdiği
ekonomik ve teknik veriler toplanır. Projenin konusuna, büyüklüğüne ve önemine göre bu
verilerin listesi ve özellikleri değişir. Örneğin; bir baraj ve bu barajdan su alan sulama şebekesi
için gerekli olan veriler:
- 1/25.000 ölçekli topoğrafik haritalar
- Baraj yerlerinin 1/1000 ölçekli topoğrafik haritaları
- Baraj gölü ve sulama alanlarının 1/5000'lik haritaları
- Proje sahasının girdiği meteoroloji istasyonunun ölçüm bültenler
- Proje sahasının jeolojik, tektonik ve sismik etütler ile akım-rasat istasyonlarının
ölçümleri
- Baraj yeri ve göl sahasının ayrıntılı jeolojik etüdü, gerekli sondaj sonuçları
- Kullanılacak malzemenin etüdü, taşkın zararları etüdü raporu, arazi sınıflandırması etüdü
- Drenaj etütleri
- Zirai ve tarımsal ekonomi etütleri
- Pazar araştırmaları ve sosyoekonomik etütler
- Mali etütler
- Kamulaştırma etütleri
Yukarıda verilen listedeki gerekli veriler tamamlanmadan planlama çalışmasına geçilmez.
•1.3.2. Mühendislik Çalışmaları: Mevcut alternatif çözümlerin temel,
statik, hidrolik hesapları, kesin boyutlandırma hesapları ve gerekli
çizimleri yapılır. Planlama çalışmalarında boyutlandırma ve çizimler
güvenilir olmalı, maliyet hesabına olanak vermelidir.
•1.3.3. Proje Maliyeti Hesabı: Her alternatifin maliyet hesabı yapılır.
Maliyet hesabında, inşaatı yaptıracak kuruluşun kullanmakta olduğu
“inşaat birim fiyatları” uygulanır. İnşaatı yaptıracak kuruluşun kendi
birim fiyatları yoksa, aynı konularda çalışan benzer kuruluşların birim
fiyatları uygulanır. Eğer metrajı çıkarılan pozların güvenilir birim
fiyatları bulunamazsa, ilerde açıklanacağı ,gibi bir “fiyat analizi"
yapılarak ilgili fiyat tespit edilir. Daha sonra inşaatın tamamlanması için
gerekli tüm pozların metrajlarıyla, ilgili pozların birim fiyatları çarpılarak
ve kümülatif toplamları alınarak “Maliyet Tutarı” bulunur. Bu tutarın
içinde şantiyenin kurulması ve yeterli işletimi için gerekli olan yapıların
maliyetleri de bulunmalıdır.
•Maliyet Tutarına % olarak önceden bilinmeyen giderler bir kalem olarak
eklenir. Bu yüzde % 5-20 arasında değişir. Buna % 15 civarında yapı
kontrol ve yönetimi ile proje-mühendislik giderleri de eklenir. Bu son
gider, proje yönetiminin tüm aşamalarında proje sahibinin harcamak
zorunda kalacağı hizmet, etüt ve araştırma giderlerini karşılamak
zorundadır.
1.3.5.2. Bugünkü değer (şimdiki değer) yöntemi
Projenin giderleri, başlangıçta mühendislik hizmetleri
ve inşaat giderleridir. İnşaatın tamamlanmasından sonra
bunların yerini işletme giderleri alır. Başlangıçta az olan
faydalar da bir gelişme döneminden sonra en büyük değere
ulaşır. Bugünkü değer yönteminde, 50 yıllık ekonomik analiz
dönemi içerisinde her yıl harcanacak işletme, bakım ve
yenileme giderleriyle yatırım giderlerinin bileşik faiz yoluyla
analiz dönemi başındaki değeri hesaplanır.
Örneğin;projenin başlamasından 1 yıl sonra harcanacak
105 TL'lik bir yatırım giderinin % 5 faiziyle dönem başındaki
değeri 100 TL'dir.
Aynı şekilde, projenin uygulanmasıyla her yıl elde
edilecek faydaların bileşik faiz formülüyle ekonomik analiz
dönemi başındaki değeri bulunur. Bu şekliyle yöntemin esası,
dönem başındaki fayda ve giderlerin karşılaştırılmasına
dayanır.