Fizibliti Studija MHE KICEVO

2019
ФИЗИБИЛИТИ СТУДИЈА ЗА МАЛА ХИДРО

ЕЛЕКТРИЧНА ЦЕНТРАЛА “ КИЧЕВО“
НА РЕКА ТРЕСКА К.О. ДРУГОВО ВО
ОПШТИНА КИЧЕВО
ФИЗИБИЛИТИ СТУДИЈА ЗА МАЛА ХИДРО
ЕЛЕКТРИЧНА ЦЕНТРАЛА “ КИЧЕВО“
НА РЕКА ТРЕСКА К.О. ДРУГОВО ВО
ОПШТИНА КИЧЕВО
“ Хидро ЕНЕРГО “
Бррлевски Јове ел.тех.инж.
MAJ 2019
2
Фисибилити СТУДИЈА за реализација на проект МХЕЦ “КИЧЕВО“
СОДРЖИНА НА СТУДИЈАТА
ОБРАБОТЕНА ТЕМА СТРАНА

ВОВЕД 4
Кратенки, симболи и изрази 5
1. ЗАКОНСКА ОСНОВА 6
1.1 Генералии на ЈП 6
1.2 Закон за концесии и ЈПП 6
1.3 право на сопственост 6
1.4 стварни права 6
1.5 начела 7
1.6 концесиски надоместок 7
2. ДЕФЕНИЦИИ 8
2.1 Јавен партнер 8
2.2 приватен поартнер 8
2.3 Јавно приватно партнерство 8
3. ПОСТАПКА 9
3.1 одлука за отпочнување постапка 9
3.2 фисибилити студија 9
3.3 начин на финансирање на проект 10
4. ИНИЦИЈАТИВА ЗА ПРИСТАПУВАЊЕ КОН ЈПП 10
5. ГЕОГРАВСКО ПОДРАЧЈЕ НА ПОТФАТОТ 12
6. НАДМОРСКА ВИСИНА НА ХИДРОТЕХНИЧКИТЕ ОБЈЕКТИ 15
6.1 МАЛА ХИДРО ЦЕНТРАЛА КИЧЕВО 15
6.1.1 Хидролошки податоци 16
7. ИЗБОР НА ОПРЕМА,КАПАЦИТЕТ НА СИСТЕМОТ И
17
КОЛИЧИНИ НА ВОДА
8. Концептот на Хидро Електраната. 18
9. ДЕФЕНИРАЊЕ НА ОПРЕМА 18
10. ЕКОНОМСКО ФИНАНСИСКА АНАЛИЗА 20
10.1 Пазар на ЕЕ во РМ 20
10.2 приходи од работење на централата 24
10.3 трошоци по основ на инвестиција 26
10.4 период на повраќај на инвестиција 28
10.5 насоки за подобрување на атрактивност на
33
инвестиција
10.6финансиски бенифит за Јавниот партнер 34
11. ФИЗИБИЛНОСТ НА ПРОЕКТОТ 36
11.1 споредба на придобивките од проектот 36
11.2 социјални последици од потфатот 36
11.3Анализа на ризиците 37
12. ПРОЦЕНКА НА ВЛИЈАНИЕ НА ПРОЕКТОТ ВРЗ
40
ЖИВОТНАТА СРЕДИНА
13. АКТИВНОСТИ КОИ ТРЕБА ДА СЕ ПРЕВЗЕМАТ 42
14. СОДРЖИНА НА ОДЛУКАТА 42
15. ОДЛУКА 43
3
ВОВЕД
Обновливи извори на енергија
Можностите за реализација на мерки за енергетска ефикасност и обновливи извори енергија

предизвикуваат сè поголем интерес во нашата земја – како поради несигурноста во снабдувањето со
енергија и загадувањето на животната средина така и поради свесноста за значењето на обновливите
извори енергија како вреден ресурс со кој се штедат пари, се намалува увозот на енергија, се создаваат нови
работни места, се штити животната средина и се создаваат предуслови за подобрување на економијата.
Голема е ползата од обновливите извори на енергија во која спаѓа производството на електрична
енергија од хидропотенцијал или хидроелектичните централи, енергијата произведена од сончевото
електромагнетно зрачење или фотонапонски централи и енергијата произведена со помош на струењето на
атмосферскиот воздух со ветерни централи.
Од сите наведени начини на производство на електрична енергија најкласичен и сеуште убедливо
најповолен е производството на електричната енергија од хидропотенцијал, односно енергијата од
хидроелектичните централи.
Потребата од енергија перманентно се зголемува – од првата хидроелектрична централа на Нијагара
изградена на основа на иновациите на Никола Тесла основен извор на енергија се фосилните горива чии
резерви се се помали, а чии штетни последици врз животната средина се се поголеми. Концентрацијата на
штетни гасови јагленороден диоксид и јагленороден монооксид кои се ослободуваат при согорување на
фосилните горива или таканаречените стакленички гасови достигна критично ниво кое не може да биде
регенерирано од природата и за последица создава стаклена градина, односно претставува еден вид на
фолија околу земјината топка во која се заробува сончевото зрачење од кое како последица перманентно се
зголемува температурата на земјата или денес познато како глобално затоплување. Иако според мое лично
убедување базирано на труд работен на тема гравитација земјината топка во својот природен циклус во
однос на дистанца од матичната ѕвезда е во фаза на ладење ако продолжи неодмереното загадување со
стакленички гасови глобалното затоплување може да надвладее над циклусот на ладење и последиците врз
живиот свет можат да бидат катаклизмички. Но, мора да напоменеме дека дури и да не се случат
катаклизмички состојби поврзани со глобално затоплување во средините каде индустрискиот раст е во
подем со голема стапка на раст чистиот воздух за дишење веќе го нема. За каков развој зборуваме ако
остануваме без основните елементи на живот, воздух, вода, храна и сонце?
Република С.Македонија не е заобиколена од светските збиднувања на ова поле и затоа во последните
години превзема мерки за потикнување на инвестиции за изградба на енергетски објекти за производство
на енергија од обновливи извори преку распишување на Јавни повици, тендери на дефенирани
потенцијални зафати на речни води кога зборуваме за хидроелектрични централи. Но, покрај речните
зафати постојат и хидротехнички објекти чија примарна намена е водснабдување и наводнување, а добар
дел од нив се исто така потенцијали за производство на електрична енергија како секундарна употреба на
водата.
Таков потенцијал е и река Треска во атарот на К.О. ДРУГОВО кој е предмет на оваа студија
Мала Хидро Електрична Централа “КИЧЕВО“,
За реализација на проект изградба на хидроелектрична централа на течението на река Треска до за што е

извршена е обзервација и пресметка со стручни трудови на различни нивоа. Сите до сега изработени
пресметки за реализација на овој проект извлекуваат еден заклучок:
ПРОЕКТОТ ЕКОНОМСКИ Е ОПРАВДАН.
4
1.
ГЛАВНА ЦЕЛ НА ОВОЈ ТРУД Е ДА ИЗНАЈДЕ ТЕХНИЧКО РЕШЕНИЕ СО ЕКОНОМСКА ОПРАВДАНОСТ НА

ИНВЕСТИЦИЈАТА.
Исто така ќе направиме споредба на придобивките кога како инвеститор се јавува Јавното претпријатие
споредено со можноста како инвеститор да се јавува приватен партнер во форма Јавно Приватно
Партнерство (ЈПП) согласно Законот за концесии и ЈПП од 2012 (“Службен весник на Република
С.Македонија“ број 6 од 13.01.2012.)
КРАТЕНКИ, СИМБОЛИ, ТЕРМИНИ И ИЗРАЗИ
Студија Студија за евалуација на проект

Договор Договор за Јавно Приватно Партнерство од финансиски интерес склучен помеѓу
Јавен и приватен партнер
Концесија доделување на право на користење на добро од општ интерес за Република С.
Македонија
Концедент Јавно Претпријатие, Општина, Град или Држава
Концесионер Приватно физичко или правно лице
Потфат Форма на соработка помеѓу Јаввниот и приватниот партнер, реализирана преку
извршување активности поврзани со изготвување проект, изведба на градба,
давање услуги и други активности за потребите на Јавниот партнер
ЈП Јавно претпријатие
Јавен партнер Концедентот, односно Јавно претпријатие, Општина, Град или Држава
Приватен партнер Физичко или правно лице со кое Јавниот партнер склучил договор
ДПН Друштво за посебна намена
ЈПП Јавно приватно партнерство
“Сл. весник на Р.М.“ “Службен весник на Република С.Македонија“
Р. С. Македонија Република Северна Македонија
ХЕЦ Хидро Електрична Централа
МХЕЦ Мала Хидро Електрична Централа
Нм Надморска висина (релативна висина во однос на морско ниво)
KW Кило Ват (енергетска моќност)
MW Мега Ват (1,000 KW)
KWh Кило Ват Час (количина на енергија)
MWh Мега Ват Час (1,000 KWh)
VA Волт Ампер (привидна моќност)
KVA Кило Волт Ампер (1,000 VA)
ОИЕ Обновливи извори на енергија
1. ЗАКОНСКА ОСНОВА
1.1 Генералии на Јавиот Партнер:
5
- Име на јавниот партнер: Општината КИЧЕВО, Република С.Македонија
- Адреса на јавниот партнер: Ул. Борис Кидриќ, бр.1 Кичево , Република С.Македонија
- Поштенски код: 6250
- Контакт Телефон: 045 223001 Факс: 045 223001
- Е-пошта: kercova2013@yahoo.com
- Интернет адреса: http://www.kercova.gov.mk/
1.2 Закон за концесии и Јавно приватно партнерство
Оваа материја ја третира Законот за концесии и Јавно приватно партнерство (“Сл. весник на Р. М.“ бр. 6
од 13 јануари 2012), во понатамошниот текст – Закон.
Со овој Закон се уредува доделувањето на концесија на добра од општ интерес и договор за

воспоставување на Јавно приватно партнерство, правна заштита за секое лице кое имало или има интерес за
добивање на таков договор и кое ризикувало или ризикува да биде оштетено во постапката за доделување
на таков договор, како и други прашања во врска со концесиите на добра од општ интерес и договорите за
воспоставување на Јавно приватно партнерство.
Кога Јавниот партнер не е во состојба од сопствен извор на средстава да финансира одредени проекти
тоа може да го стори со доделување на договор за Јавно приватно партнерство. Во таа смисла, Јавниот
партнер е коцедент додека приватниот партнер е концесионер
1.3 Право на сопственост
Член 11 од Законот,
Објектите изградени според Јавно приватно партнерство, вклучувајќи ги додатоците и подобрувањата се

сопственост на Јавниот партнер, доколку поинаку не е предвидено со договорот за воспоставување на Јавно
приватно партнерство. Условите под кои ќе се регулираат правата на сопстевност Јавниот партнер треба да
ги предвиди во тендерската документација.
Сите прашања, вклчително и условите поврзани со сопственичките права, како и потребните стандарди
за квалите се предмет на анализа на физибилити студијата за оправданост на доделување на договорот за
воспоставување на Јавно приватно партнерство и исите треба да се предвидени во тендерската
документација како и во самиот договор.
1.4 Стварни права
Јавниот партнер може да пренесе одредени стварни права на приватниот партнер, неопходни за
извршување на договорно поставените обврски.
1.5 Начела
Член 8 од Законот,
Постапката за доделување на концесија на добра од општ интерес и договор за воспоставување на Јавно

приватно партнерство се спроведува во согласност со начелата на:
- Транспарентност,
6
- Недискриминација,
- Пропорционалност,
- Ефикасност,
- Еднаков третман,
- Меѓусебно признавање,
1.6 Концесиски надоместок
Член 9 од Законот за концесии и Јавно приватно партнерство,
Кога концесионерот или приватниот партнер има обврска да плати концесиски надоместок на
концедентот или Јавниот партнер, минималниот износ на надоместокот се определува во огласот за
доделување на договорот, а врз основа на физибилити студијата за оправданост на доделување на
концесија на добра од општ интерес или додговорот за воспоставување на Јавно приватно партнерство,
доколку со посебен закон поинаку не е определено.
Закон за водите на Република С.Македонија
Во врска со член 9 од Законот за концесии и Јавно приватно партнерство нужно мора да се земе предвид
Законот за водите на Р. С.Македонија. Имено овој Закон предвидува пренесување на правата за користење
на водата (водостопанска дозвола) од страна на Јавниот партнер на приватниот партнер.
Надоместок за користење на водата,
Обврзник за плаќање на на надомнесток за користење на вода е секое правно или физичко лице кое
користи вода од водоснабдителен систем (член 213). Во смисла на овој член точка 3 надоместокот за
користње на водата го пресметува правното лице кое кое управува со водоснабдителниот систем, а
висината на надоместокот не смее да биде помала од 1% од производствената цена на еден киловат час на
прагот на електраната.
Со оглед на тоа дека производство на електрична енергија претставува секундарна употрерба на вода на
веќе постоечки инфраструктурен објект за кој Јавниот партнер плаќа концесиски надоместок и е носител на
концесиското право со воспоставување на договорот за Јавно приватно партнерство за изградба на објект за
производство на електрична енергија, приватниот партнер не е концесионер и нема обврска да плаќа
концесиски надоместок на Министерството за животна средина и просторно планирање. Наједносавна
метода за уредување на взаемните финансиски обврски помежу партнерите е со отстапување на дел од
приход од страна на приватниот партнер во корист на јавниот партнер. Износ кој приватниот партнер ќе го
плаќа на Јавниот партнер како надоместок за користње на водата за производство на електрична енергија се
наведува во тендерската документација и е дел од договорот за Јавно приватно партнерство.
Водостопанска дозвола/согласност,
Инвеститорот на енергетскиот објект е должен да обезбеди водостопанска дозвола/согласност за

користење на водата за производство на електрична енергија од Министерството за животна средина и
просторно планирање на Р. С.Македонија.
2.
7
2. ДЕФЕНИЦИИ
2.1 “Јавен партнер“ или “концедент“
“Јавен партнер“ или “концедент“ е правно лице кое доделува договор за воспоставување на Јавно
приватно партнерство, и тоа:
- Република С.Македонија,
- Општината, градот Скопје и општините во градот Скопје,
- Јавните претпријатија, Јавните установи, трговските друштва основани од Република
Македонија, општината, градот Скопје и општините во градот Скопје и друштва врз кои
државата или органите на општинита, градот Скопје и општините во градот Скопје имаат
директно или индиректно влијание преку сопственоста над нив, односно поседуваат
поголем дел од капиталот на друштвото, имаат мнозинство гласови на
акционерите/содружниците и именуваат повеќе од половина од членовите на управниот
или надзорниот одбор, односно органите на управувасње на друштвото и
- Други правни лица кои согласно со закон вршат јавни овластувања во делот на вршење на
јавните овластувања,
2.2 “Приватен партнер“ или “концесионер“
“Приватен партнер“ или “концесионер“ е домашно или странско правно или физичко лице или
конзорциум со кого Јавниот партнер склучува договор за воспоставување на Јавно приватно партнерство
или кој за таа цел основа друштво за посебна намена.
2.3 “Јавно приватно партнерство“
“Јавно приватно партнерство“ значи форма на договорно регулирана долгорочна соработка помеѓу
јавниот и приватниот партнер.
3. ПОСТАПКА
3.1 Одлука за одпочнување на постапка
Согласно член 17 од законот за започнување на постапка за доделување на концесија на добра од општ

интерес и договор за јавно приватно партнерство, концедентот односно Јавниот партнер донесува одлука за
започнување на постапка за доделување на концесија на добра од општ интерес или договор за
воспоставување на јавно приватно партнерство.
Одлуката ја донесува органот на управување на Јавниот партнер, односно концедент врз основа на
предходно изработена физибилити студија согласно закон.
Согласност на одлуката за отпочнување постапка
Согласност на одлуката за отпочнување постапка дава основачот на Јавниот партнер, односно концедент.
Содржина на одлуката за отпочнување на постапка
8
Одлуката за отпочнување на постапка за доделување на концесија на добра од општ интерес или договор
за воспоставување на Јавно приватно партнерство особено треба да содржи:
- Назначување на нејзините цели,

- Предмет на концесијата или на договорот за воспоставување на Јавно приватно
партнерство,
- Видот на постапката,
- Начинот и рокот во кој ќе биде спроведена постаката,
- Висина на надоместокот за издавање на тендерската документација,
- Образложение за оправданоста за доделување на договор за воспоставување на Јавно
приватно партнерство,
*Бирото за јавни набавки за објавување на огласот наплаќа сто евра во денарска противвредност.
3.2 Физибилити стија
Физибилити студијата нарочито содржи:
- да ја покаже оправданоста за доделување на концесија, односно за доделување на договор

за воспоставување на Јавно приватно партнерство,
- процена на влијание на проектот врз животната средина,
- податоци за основните технички параметри на предметот на концесијата, односно на
договорот за воспоставување на Јавно приватно партнерство,
- проценета вредност на инвестицијата,
- поширока економска оправданост на концесијата, односно на договорот за Јавно приватно
партнерство,
- други податоци за финансиските, техничките и правните аспекти на концесијата, односно
на договорот за воспоставување на Јавно приватно партнерство,
3.3 Начин на финансирање на проект
Законот предвидува два начина на соработка помеѓу партнерите од аспект на носител на инвестиција, а кој
треба да се воспостави со договор за Јавно приватно партнерство :
а/ Вкупната инвестиција или вкупно потребните финансиски средства за реализација на проектот, а со

тоа и ризикот од инвестицијата да го покрие приватниот партнер,
б/ Јавниот партнер, односно концедентот да учествува во инвестицијата или да обезбеди дел од

потребните финансиски средства за реализација на проектот,
*важна напомена
Овде посебно сакаме да напоменеме на една важна законска обврска на Јавниот партнер. Во случај Јавниот
партнер, односно концедентот да учествува во инвестицијата или обезбедува дел од потребните
финансиски средства за реализација на проектот, односно превзема финансиски обврски поврзана со
договорот за воспоставуваење Јавно приватно партнерство предвидените средства треба да бидат утврдени
со неговиот буџет за соодветната година.
4. ИНИЦИЈАТИВА ЗА ПРИСТАПУВАЊЕ КОН ЈАВНО ПРИВАТНО ПАРТНЕРСТВО
9
Одлуката за започнување постапка за Јавно приватно партнерство ја донесува Јавниот партнер врз основа
на предходна студија за потфат со која ќе се определи неговата ефективност и ризиците поврзани со
имплементацијата.
Студијата особено треба да содржи:
- ризикот поврзан со имплементацијата на потфатот земајќи ги предвид разните начини на

делење на овој ризик помеѓу Јавниот и приватниот партнер и за влијанието врз буџетските
приходи и расходи,
- економските и финансиските ефекти на потфатот вклучувајќи и споредба на трошоците на
имплементација на потфатот во рамките на Јавно приватно партнерство со трошоците на
неговата имплементација во друга форма,
- споредба на придобивките поврзани со имплементација на потфатот во рамките на Јавно
приватно партнерство со придобивките и социјалните последици поврзани со
имплементација на потфатот во друга форма,
- правниот статус на движниот и недвижниот имот, доколку правата кои произлегуваат од
имотот треба да се пренесат или да се утврдат од страна на Јавниот партнер во корист на
приватниот партнер,
Комисија за спроведување на постапка,
За спроведување на постапка Јавниот партнер формира комисија од еден претседател и најмалку четири
членови и нивни заменици. Комисијата работи во полн состав, а одлуките ги донесува со мнозинство
гласови.
Во комисијата можат да учествуваат и надворешни стручни лица, но без право на глас.
*Напомена:
Јавниот партнер на седница на Совет на Општината ја донесува одлуката за отпочнување на постапка

за доделување на договор за јавно приватно партнерство. Одлуката заедно со студијата, повторно Советот
на Општина КИЧЕВО ја одобрува. Откако Совет на Општина КИЧЕВО ќе даде согласност на одлуката,
Јавниот партнер ја формира комисијата која ќе ја спроведува постапката.
Надлежност на комисијата,
Комисијата ги врши следниве работи:
- подготвува тендерска документација, вклучувајчи го и нацртот на договорот,

- ги определува критериумите за доделување на договорот,
- организира прием на пријавите за учество и понудите,
- ја утврдува способноста на кандидатите и определува кандидати кои имаат право да го
продолжат учеството во постапката,
- ја утврдува способноста на понудувачите,
- дава појаснувања и дополнителни информации и документи,
- ги разгледува и оценува понудите и врши рангирање на понудувачите со предлог
прворангираниот да биде избран,
- изготвува извештај за евалуација на понудите,
- поднесува предлог за поништување на постапката,
- ги врши сите други работи за спроведување на постапката,
10
5. ГЕОГРАФСКО ПОДРАЧЈЕ НА ПОТФАТОТ
Како што на самиот почеток напоменавме, главна цел на оваа студија е да изнајде техничко
решение кое ќе овозможи економска оправданост на инвестицијата. Ние се определивме за опфаќање на
количина на вода од река Трека.. Локацијата на МХЦЕ КИЧЕВО би била во атарот на КО ДРУГОВО, КП 1276 и
КО ДРУГОВО КП 1285 Општина КИЧЕВО, Република С.Македонија.
Како што на самиот почеток напоменавме, главна цел на оваа студија е да изнајде техничко решение кое ќе
овозможи економска оправданост на инвестицијата.
Сл.1 Карта на Р.Македонија во размер 1:1200000 и местопопожба на МХЕЦ КИЧЕВО
Надморската висна на котата на горна вода е 642,55 метри, а кординатите се: 41.477836 N , 20.920126 E.
Надморската висна на котата долната вода е 640,50 метри, а кординатите се: 41.478074 N и 20.919155 E
11
Сл.2 Топографска подлога 1:45000
Сл.3 Раместеност на терен во реален приказ
12
Сл.4 ГИС прказ на теренот
Сл.5 Прказ на теренот со парцели
13
Регионален пат
Раскрсница;
Кичево.- Охрид
Кичево.- Д.Хисар
МХЕЦ ,,КИЧЕВО‘‘ Река Треска
Сл.6 Географска разместеост на терен
6. НАДМОРСКА ВИСИНА НА ХИДРОТЕХНИЧКИТЕ ОБЈЕКТИ
Во глава 5 ја дефениравме локациијата на хидротехничките објекти според катастарски општини. За

правилен избор на опремата, односно тип и вид на турбини како и тип и вид на генератор неопходно е да се
прецизираат надморските висини на кои ќе бидат изградени хидротехничките објекти.
6.1 МАЛА ХИДРО ЦЕНТРАЛА КИЧЕО
За користење на воднот потенцијал на Каналот за произвотство на електручна енергија се зафаќа вода од

него. Планот се базира на претходното идејно решение и концепт, кој ги нуди основните параметри на
количини на вода и можниот употреблив пад на водата.
6.1.1 Хидролошки податоци.
Хидролошките податоци што се однесуваат на профилот на реката ги дава средните месечни протоци .
Постои доволен низ на години со мерени дневни протоци. Постојат податоци за средни месечни протици
кои можат да се користат. Врз основа на предходното излагање, пресметката е направена према средите
месечни протици каде се опфатени сите податоци со кои се располагало, со мали корекции.
14
Табела1.Хидрологија
25
20
15 Q sr 2000-03
Q sr 2008
Q sr61-2000
10 Q sr
0
јан фев мар апр мај јун јул авг сеп окт ное дек
Табела.2 Средно месечни протоци на река Треска.(1961-2006) на мерно место Поположани
месец
/ јан фев мар апр мај јун јул авг сеп окт ное дек
(m3s)
Q sr 11,8 5,8 2,8 2,0 3,0 6,9 5,1
2000-03
17,5 11,4 13,4 18,4 7,7
1 6 7 6 9 2 8
Q sr
2008
11,5 9 13,5 15,5 10,5 10 3,5 3 3 3 4,5 15
Q sr61-
2000
13 15 18 22,5 17,5 7,5 4 3 3 4,5 8,5 13
Q sr 14,00 11,80 14,97 18,80 13,27 7,79 3,46 2,69 3,03 4,81 6,06 11,90 9,38
Средниот повеќегодишен проток изнесува околу 9,38 m3/s со сезонски варијации, што укажува на
доволни количини на вода во пролетниот дел од годината и минимални во есен.
Во текот на годината постојат периоди во траење од 2 до 3 месеци кога нема доволно вода за работа на
Хидро Централата. Средните годишни протици се заради тој факт мали, а средните месечни протици се
движат и до вредност од 3м3/с.
7. Избор на опрема за МХЕЦ, капацитет на системот и количина на вода
- Капацитетот на комплетниот систем на Хидро централата се сведува и порпира на протоците на

Каналот,како и корисниот пад кој може да се обезбеди.
- Биолошкиот минимум е поставен на 1,8 м3/с како законска вредност.
15
- Техничко решение е со Архимед турбина, која има работен опсег 100 – 10 000 l / s, можно е
искористување на достапната вода во текот на годината.
- Дефинирана и инсталираната моќност на ваква постројката е поставена на минимум од 2,4 м3/с
Турбина за МХЕЦ Кичево
 За користење на снагата на водата предвидени се 2 Архимедови турбини со инсталиран

проток од 5.5 м3/с и пад од 2,1 м.
 Опсег на работата на турбината спрема протокот е од 700 л/с до 5500 л/с.
 Хидрауличкиот коефициент на корисно дејство на турбината е 85 %.
Овој тип на турбини има свои предности за нископрофилни локации.
- Ниски трошоци за градежни работи

- Ниска цена во споредба со традиционалните турбини за исти услови
- Едноставна конструкција
- Долг работен век
- Вискок коефициент на корисно дејство
- Добар коефициент на корисно дејство за минимални протоци
- Едноставност во работата
- Ниски трошоци за одржување
- Добра пристапност до сите елементи од Хидро Централата
- Можност за поставување на постоечки брани
- Водозафатот е едноставен
- Рибите и рибниот подмладок слободно и без повреди можат да поминаат низ тубината
- Ја обогатува водата со кислород
-
8. Концептот на Хидро Електраната.
На предвидрниот прагот на се поставува преграда со висна од 1.5-2.1м.за да се подигни нивото на

горната вода, но водата да не излегува од постоечкото корито на реката. Централата се наоѓа на самиот брег
и припаѓа на типот паралелни хидро централи. Преграда што ќе се постави ќе се состои од фиксен дел од
камен во габиони , но и од подвижна хидраулична клапна, која ќе се отвара во услови на повисок водостој,
на поплави, како и при сервисни активности и чистење.
9. Дефинирање на опрема
За да функционира МХЕЦ КИЧЕВО потребно е да се дефинираат елементите и нивниот систем на

делување.
Водата би се собрала од преградата проаѓајќи преку решетка во каналот, преку кој се насочува до
турбината. Турбината е поврзана преку кумплуг спојка со генераторот на електрична енергија. После
процесот на користење на енергијата на водата, истата се врака во котирото на оддалеченост од 30 метри од
влезот на котата горна вода. За непречено движење на рибниот и животинскот свет, се гради рибина стаза
или рибино скалило.
16
Сл.7 Изглед на Хидро Централа надолжен пресек
Сл.8 Изглед турбина пресеци
17
Елементи на Хидро Централата
- Бетонски канал за довод на вода до турбината која је поставена на крајот од тој канал.
Димензиите на каналот и машинскиот простор се дадени на цртежие. Капацитетот на каналот
одговара на инсталисанот протк на турбината.
- Испустот на вода преку кој после поминување на водата низ турбината се враќа во Каналот.
Треба да се обезбеди котата на дона вода како не би дошло до гушење на турбината при работа
со предвидените протоци.
- Пристaпен пат до Хидро Централата е предвиден на десната обала и би поврзан со постојечкиот
пат према мостот. На десната обала во склоп на пристапот е предвидено и плато за паркирање на
возило.
- Електрични вод од трафостаницата на Хидро Централата до местото на поврзување со јавната
електрична мрежа. Хидро Централата е предвидена да работи паралалено со јавната електрична
мрежа.
- Изгрба на крајбрежни ѕидови од камен, како би се фиксирале бреговите на реката во зоната на
браната и непосредно во зоната на испустот
Производителот испорачува турбина, генератор, систем за управување и електрични ормари се до

трансформаторот.
Хидро Електраната преку својата трафостаница 400/10.000 (20.000) V се поврзува на јавна мрежа и работи
паралелелен режим со мрежата.
Табела 3.Процентуалнен приказ на снага на турбина и генератот
% 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30%

Проток 4 3,6 3,2 2,8 2,4 2 1,6 1,2
(m3/s)
Пад (m) 2,0 2,0 2,0 2,0 2,0 2,0 2,0 2,0
Коеф.на
турб. (%) 85 85 85 84,5 84 83 80 75
Снага на 130 120 116 101 87 72 58 43
турб. (kW)
Коеф. на
генер. (%) 85,00 85,00 85,00 85,00 85,00 85,00 85,00 85,00
Снага на
генератор 110 106 96 82 72 58 48 35
(kW)
За целосно опфаќање на овие протоци се димензионира и избират две Архимед турбина со следни
карактеристики:
- Инсталиран проток 4 м3/с

- Снага на турбините 140 kW
- Снага на генератори 120 kW
- Инсталиран пад на Хидро Централата е 2,0м што е воедно и нето пад за турбината
18
10. ЕКОНОМСКО ФИНАНСИСКА АНАЛИЗА
10.1. Пазар за електрична енергија во Р. С.Македонија
Во наредните неколку страни се обработени сите аспекти на пазарот за електрична енергија во

Р.Македонија како и слободниот дел од потрошувачката кој што сеуште не е покриен со домашно
производство.
Обработена е и во неколку пасуси либерализацијата на електрична енергија.
Состојба на пазарот на електрична енергија
Табела 4: Состојба на пазарот за електрична енергија во Р. С.Македонија
КЛУЧНИ ПОДАТОЦИ ЗА ЕНЕРГЕТИКАТА ВО МАКЕДОНИЈА
 Р.С.Македонија е земја со исклучително висока зависност од фосилна енергија – над 80% од

примарна енергија доаѓа од јаглен и нафта;
 Р.С.Македонија е земја која увезува енергија – зависноста од увезената енергија е различна од
година во година, понекогаш достига и 50% од вкупно потребната енергија;
 Нашата земја се карактеризира со исклучително висок енергетски интензитет кој е за 40%
повисок од земјите во Европска Унија;
 Р.С.Македонија има застарена и недоволно развиена енергетска инфраструктура
(производствени капацитети, преносна и дистрибутивна мрежа;
Целите за развој на обновливите извори на енергија ги поставува Стратегијата за обновливи извори,

изработена од МАНУ и донесена донесена во 2010. Стратегијата поаѓа од фактот дека “Со учество на
обновливи извори на енергија од 13,8% во потрошувачката на финална енергија во 2005, Р.С.Македонија
спаѓа со релативно големо искористување на обновливите извори на енергија”
Овој “висок процент” на ОИЕ со над 50% (поточно 59%) учествува биомасата или поконкретно огревното
дрво.
Стратегијата за ОИЕ предлага 4 сценарија до 2020 година. Според првите две, од обновливи извори во 2020
би се произвеле 6.894 GWh, според трето 6,479 GWh и според последното 6,402 GWh. Во сите 4 сценарија
околу 10% отпаѓа на биогоривата
Табела 5: Македонија 2020

Учество на ОИЕ во потрошувачката на
финална енергија/електрична енергија
Големи Мали
сценарио 1 Хидроелектрани хидроелектрани
Ветер Фотонапонски
системи
Биомаса Биогас
19
Водата е еден од најисплатливите изводи на енергија и претставува најзначаен обновлив енергетски извор
во Р.С.Македонија. Стандардното хидро производство претставува 20% од вкупното производство на
електрична енергија во државата. Очигледно е дека МАНУ при изработка на стратегијата, големите
хидроелектроцентрали се најдобриот обновлив енергетски извор за производство на електрична енергија.
Што се однесува до самото учество на електричната енергија и воопшто енергенси во Р.С.Македонија,

може да се донесе заклучок дека огромен дел од девизниот одлив опфаќа токму увозот на електрична
енергија. Во одредени години покриеноста на домашното производство на електрична енергија во однос на
вкупно потребната енергија изнесува минимални 50%. Остатокот се увезува од соседните држави.
Според Државниот Завод за Статистика, во 2012 година, во Р.С.Македонија, од бруто-домашната

потрошувачка на електрична енергија во износ од 8.930.977 MWh, 70,1% односно 6.260.614 MWh се
обезбедени од домашно производство, а 29.9% од увоз односно 2.670.362 MWh.
Најголеми потрошувачи на електрична енергија во 2012 година се домаќинствата со 36.5%, индустриските

сектори (енергетски сектор плус индустрија) со 26.6% и останатите сектори со 17,2% од бруто-домашната
потрошувачка на електрична енергија. Сопствената потрошувачка (во производство, пренос и дистрибуција)
на електрична енергија во 2012 година изнесува 5.2%, а загубите изнесуваат 14.5% од бруто-домашната
потрошувачка на електрична енергија1.
Државна стратегија за развој на енергетиката
Во Р.С.Македонија производството на електрична енергија се регулира со “Закон за Енергетика” издаден

од Министерство за Економија, и подетално во “Правилник за обновливи извори на енергија”. Цените ги
утврдува Регулаторната комисија за енергетика и Агенцијата за Енергетика на Р.С.Република Македонија.
Како што и во претходната точка беше наведено, до 2020 година е ставена во реализација стратегијата за
енергија издадена од МАНУ. Главниот акцент е ставен на модернизација на веќе постоечките и изградба на
нови капацитети за електрична енергија. Но повтоно најголемиот проблем е што фосилните горива се тие
кои што ќе бидат главниот двигател на производството во Р.С.Македонија и во наредните 15 години.
Во стратегијата ставката за иновативност и унапредување на технологииите за производство не може да

се најде а со тоа и во голема мера е запоставен развојот на алтернативните извори.
Во секој случај државата дава голем поттик за изградба на капацитети за производство на електрична
енергија од обновливи извори преку стимулирање на откупната цена за произведеното количество, која што
е во најголемиот дел доволна за покривање на инвестицијата и одреден профит.
Во “Проект за одржлива енергија “финансиран од МБОР/МАР, корисник МЕПСО, зададени се сите

инсталирани и вкупни капацитети кои што треба да ги поседуваат различните капацитети за производство
на електрична енергија од обновливи извори.
Табела 6: Инсталиран капацитет на електрани на ОИЕ за повластена тарифа
Тип на електрана Вкупен капацитет за кој се Инсталиран капацитет по

применуваат повластените електрана за примена на
тарифи (MW) повластени тарифи
Мали ХЕ Нема ограничување до 10 МW
Ветерни електрани 150 до 50 МW
1
Државен завод за статистика - http://www.stat.gov.mk/pdf/2013/6.1.13.81.pdf
20
ФЕ со инсталирана моќност до 50 kW 2 до 50 kW
ФЕ со инсталирана моќност над 50 kW 8 до 1 МW
Конгнитивни ТЕ на биомаса 10 до 3 МW
Електрани на биогас од биомаса со 2 до 500 kW
инсталирана моќност до 500 kW
Електрани на биогас со инсталирана 8 до 2 MW
моќност над 500 kW
Институционалното тело во Р.С.Македонија кое што е одговорно за цените за откуп на електрична енергија
е Регулаторната комисија за енергетика на Р.С. Македонија ги издава сите повластени тарифи по кои се
врши откуп на електрична енергија произведена од обновливи извори односно сите видови на енергенси.
И покрај тоа што во последната деценија цените за откуп на така произведената енергија се драстично
опаднати, сеуште е исплатливо инвестирањето во нови капацитети пред се што и цената на инвестицијата и
потребната опрема е драстично падната.
Табела 7: Повластени тарифи за откуп на електрична енергија произведена од обновливи извори на

енергија
Назив Цена Единица мера Важи од

ВЕТЕРНИ ЕЛЕКТРОЦЕНТРАЛИ ≤ 50 MW 8.9 €центи/kWh 17.04.2013
ФОТОНАПОНСКИ ЕЛЕКТРОЦЕНТРАЛИ ≤ 0,050 16 €центи/kWh 17.04.2013
MW
ФОТОНАПОНСКИ ЕЛЕКТРОЦЕНТРАЛИ > 0,050 12 €центи/kWh 17.04.2013
MW
ХИДРОЕЛЕКТРОЦЕНТРАЛИ ≤ 85.000 kWh 12 €центи/kWh 17.04.2013
ХИДРОЕЛЕКТРОЦЕНТРАЛИ > 85.000 и ≤ 170.000 8 €центи/kWh 17.04.2013
kWh
kWh
kWh
ХИДРОЕЛЕКТРОЦЕНТРАЛИ > 700.000 kWh 4.5 €центи/kWh 17.04.2013
ТЕРМОЕЛЕКТРОЦЕНТРАЛИ НА БИОМАСА 15 €центи/kWh 17.04.2013
ТЕРМОЕЛЕКТРОЦЕНТРАЛИ НА БИОГАС 18 €центи/kWh 17.04.2013
Либерализација на пазарот за електрична енергија во Р.С.Македонија
Последните неколку години се поголемо е значењето за либерализацијата на струјата. Со ратификување на

договорот за основање не Енергетската Заедница во 2006 година започнува и процесот на либерализација.
Делумна либерализација на пазарот на електрична енергија почнува од Мај 2007 година кога сите
потрошувачи приклучени на преносната мрежа, 55% од своите потреби ги реализираат преку откуп на
слободниот пазар. Датумот зададен за комплетна либерализација на струјата од 01.01.2015 година исто така
се пролонгира за подоцна за отварањето на пазарот. Се шпекулира дека Енергетската Заедница ќе има
казнени мерки против Р.Македонија поради оложувањето на либерализацијата.
21
Од гледна точна на откупната цена на електричната енергија, производителите, во кои што спаѓа и нашата
комапнија кои произведуваат од алтернативни извори на енергија нема да почувствуаат големи осцијации
само поради причината што имаат потпишано договор откуп по повласнета цена со државата. Единствениот
удар би бил по истекот на договорот од 15 години, но до тогаш сите компании ќе бидат спремни за истиот
да го издржат. Најголемиот бенефит од либерализацијата на електричната енергија ќе ја имаат крајните
потрошувачи кај кои се очекува да падот на цената да биде не помал од 5%-10% од моменталната цена за
електричната енергија. Најголема загуба ќе има компанијата која што ја врши дистрибуцијата на електрична
енергија.
Реките како потенцијален извор на електрична енергија
Потребата за енергија се искачи на првото место како една од најголемите грижи во последните неколку
години а ќе биде со уште поголема важност во блиска иднина. Зголемувањето на цените на нафтата и гасот
во последните години во некои периоди и до 500% ги направи обновливите извори на енергија поважни од
кога и да е.
Хидроенергијата е обновлив извор кој е најмногу користен насекаде низ светот. Инсталирањето на мали
хидроцентрали на реките наоѓа примена во многу земји низ Европа.
Инсталираниот капацитет Р (kW) на хидро електрана може да се пресмета како:
P = 9,81 x Q x Hn x ƞ
каде Q (m3/s) е просечн проток, Hn е нето падот и ƞ е коефициентот на корисно дејство.
Годишното генерирање на електрична енергија E (kWh/год.) е добиена од
E=txP
каде t претставуваат оперативните часови во кои турбината работи.
Потоа, ослободената енергија ќе биде конвертирана во употребна електрична енергија.
10.2 ПРОИЗВОТСТВО И ПРИХОДИ ОД РАБОТЕЊЕ НА ЦЕНТРАЛАТА
Приходната ставка најмногу зависи од режимот на работа на централата во однос на вкупната

инсталирана активна моќност кој пак е во пропорционален однос со количините на вода кои преостануваат
во цевовдот после опслужување на потрошувачите со вода.
Според усвоените параметри на електраната (пад и проток) електричната инсталирана моќност од 90

KW на излез. Годишното производство на Хидро Електраната е пресметано со расположливите податоци за
средно годишни протоци во Каналот, падот кој може да се искористи, предвидени со машинската опрема.
Анализата на години е направена (анализирани во 20 години) за да се добие потенцијалните и можното
производство на електрична енергија.
Произворството директно зависи од хидролошката ситуација во текот нагодината. Постојат доста

варииции во текот на една година како и во рамките на повекегодишен период. Држејќи се на
хидролошките податои, за кои веќе стана збор, можно годишно произвотсто би изгледало вака:
22
Табела8. Годишно произвотсто.
БИОЛОШК КОЕФ БРОЈ НА

КОРИСЕН ПРОТОК НА БРУТО СНАГА НА СНАГА НА
ПРОТОК И КОРИСНО РАБ.
ПРОТОК ТУРБИНАТА ПАД ВОДАТА ЕЛЕКТРАНАТА
МИНИМУМ ДЕЈСТВА ЧАСОВИ
м3/с м3/с м3/с м3/с м кв број сати кв
14 2 12 12 2 235,44 0,7 744 160,09
11,8 2 9,8 9,8 2 192,276 0,7 672 130,74
14,97 2 12,97 12,97 2 254,4714 0,7 744 173,04
18,8 2 16,8 16,8 2 329,616 0,7 720 224,13
13,27 2 11,27 11,27 2 221,1174 0,7 744 150,35
7,79 2 5,79 5,79 2 113,5998 0,7 720 77,24
3,46 2 1,46 1,46 2 28,6452 0,7 744 19,47
2,69 2 0,69 0,69 2 13,5378 0,7 744 9,2
3,03 2 1,03 1,03 2 20,2086 0,7 720 13,74
4,81 2 2,81 2,81 2 55,1322 0,7 744 37,48
6,06 2 4,06 4,06 2 79,6572 0,7 720 54,1669
11,9 2 9,9 9,9 2 194,238 0,7 744 132,08
Во оваа прилика ќе наведеме уште еден параметар кој се однесува на приходите од работење, а тоа е
цената по која ќе се продава произведената елктрична енергија која е правопропрционална и зависна од
произведените количини во текот на еден месец.
Табела 9:Feed in тарифаа во која припаѓа ова МХЕЦ
Годишно производство во KWh Месечно производство во KWh Цена во € за KWh
До 1.020.000 0 – 84.999 0.12
10.3 ТРОШОЦИ ПО ОСНОВ НА ИНВЕСТИЦИЈА
Инвестицијата претсавена е како збир на сите трошоци во подоготвителен период како и комплетните и
потребни вложувања. Во предвид се земени и трошоците за транспотр и царинење на опремата.
Табела 10:Трошоци за подготвителни работи
ОПИС Единица Количина Цена € Вкупно во €

ПОДГОТВИТЕЛНИ РАБОТИ
за учество на Јавен повик
Трошоци за стручни соработници 2,000
Изработка на сопствени пресметки 1,000
Патни трошоци, дневници и слично пред учесво и за 2,500
учество на Јавен повик
Надоместок за подигнувањње на тендерски 1 200 200
документи
23
Под-Вкупно 5,700
ДОДЕЛУВАЊЕ НА ДОГОВОР ЗА ЈПП
Изработка на идејно решение, физибилити студија 1 3,000 3,000
Патни трошоци, дневници, хотелски сметки 1,500 1,500
Трошоци поврзани со претсавници на производители 4,000 4,000
на опрема за прибирање на понуди
Непредвидени трошоци 3.000
Под-Вкупно 11,500
ВКУПНО 17,200 €
Табела 11:Трошоци за документација пред изградба
ОПИС Единица Количина Цена € Вкупно во €

ПРИПРЕМА ЗА ГРАДБА
Ревизија на Основен Проект и ревизија Бр. 1 14,000 14,000
Геодетски Елаборат со нумерички податоци Бр. 1 1,500 1,500
Геометарски активности на терен Бр. 1 1,000 1,000
Елаборат за влијание на проектот врз животната
средина Бр. 1 1,000 1,000
Поднесување на барање за одобрение за градба
и останати документи Бр. 1 1,000 1,000
Проектна документација со трошоци за
поднесување до соодветни институции Бр. 1 4,000 4,000
12,500€
ВКУПНО табела 1 и 2 39,700 €
Табела 12.Матерјална инвестиција за МХЕЦ КИЧЕВО
Единечна Вкупно за
име Количина
цена позиција
водозахват 1 20.000,00 20.000
брана 1 120.000,00 120.000
канал 30 1.000,00 30.000
турбина и опрема 2 120.000,00 250.000
Енергетски елементи и приклучок 1 50.000,00 50.000
Машински простор 1 55.000,00 55.000
Проектирање и документација 1 39.700,00 39.700
мерења 1 8.000,00 8.000
24
Адмиистративни трошоци 1 15.000,00 15.000
земјиште 1 20.000,00 20.000
Непредвидени трошоци 1 30.000,00 30.000
Вкупно матерјална инвестиција € 607.700
Вкупно финансиска инвестиција 120 6298 775.772
Цена на инсталиран 1kw

€ 5.064
Матерјално
Цена на инсталиран 1kw
€ 6.127
финансиска
Инсталирана нага на електраната kw 120
Годишно произвотство kwh 600.000
Годишен бруто приход € 72.000
Годишен нето приход € 54.000
Период на вракање матерјално € 10,5
Период на вракање финансиски € 14,37

*Вкупната Материјална инвестиција е пресметана со банкарски кредит на 10 години со 5,5% камта не земајќи ја во обзир дисконтната стапка
10.4 ПЕРИОД НА ПОВРАЌАЈ НА ИНВЕСТИЦИЈА
Периодот на повраќај на инвестиција зависи од вкупната инвестиција, годишните приходи на електраната,

цената на капиталот, односно каматните стапки на кредитните средства и периодот од отпочнување со
користење на средствата до одпочнување со работа на електраната.
Ќе направиме најупростена анализа за да се добие претстава на период на повраќај на инвестиција за да

се процени исплатливоста на инвестицијата. Детализацијата ќе си ја прави инвеститорот зависно од тоа дали
ќе вложува сопствени средства во целост или дел сопствени, а дел банкарски средства, зависно од тоа како
ќе се организира за да скрати периодот на изведба итн.
Табела 13: Години на враќање на инвестицијата
25
Година на поврат на инвестицијата
16
14
14
12
12
10
10
8
6
4
2
0
МХЕЦ ЛАТОВО 1 - МХЕЦ ЛАТОВО 1 - Реално МХЕЦ ЛАТОВО 1 -
Песимистичко Сценарио Сценарио Оптимистичко Сценарио
Табела 14:Инвестицја наспроти годишни приходи
Вкупна инвестиција со кредит 775.772,00
НЕТО ВКУПНА ИНВЕСТИЦИЈА 517.000,00

Годишен бруто приход 72.000
Трошоци на работење и Јавен 18.000
Партнер ,концесија
ГОДИШЕН НЕТО ПРИХОД 54.000
Напомена: Не се прикажани трошоците по основ на цена на капитал.
IRR ИНТЕРНА СТАПКА НА

ПОВРАТ НА ИНВЕСТИЦИЈА
ПОЗИТИВЕН ДИСКОНТИРАН
ГОДИНА ДАТА ПРИЛИВ А ВЕДНОСТ.@
ЕУР
2,50%
ГОДИНА 0 01.јан.20 -607.700 -607.700,00
ГОДИНА 1 01.јан.21 54.000,00 52.682,93
ГОДИНА 2 01.јан.22 54.000,00 51.397,98
ГОДИНА 3 01.јан.23 54.000,00 50.144,37
ГОДИНА 4 01.јан.24 54.000,00 48.921,33
ГОДИНА 5 01.јан.25 54.000,00 47.728,13
ГОДИНА 6 01.јан.26 54.000,00 46.564,03
ГОДИНА 7 01.јан.27 54.000,00 45.428,32
ГОДИНА 8 01.јан.28 54.000,00 44.320,31
ГОДИНА 9 01.јан.29 54.000,00 43.239,33
ГОДИНА 10 01.јан.30 54.000,00 42.184,71
ГОДИНА 11 01.јан.31 54.000,00 41.155,82
ГОДИНА 12 01.јан.32 54.000,00 40.152,02
26
ГОДИНА 13 01.јан.33 54.000,00 39.172,70
ГОДИНА 14 01.јан.34 54.000,00 38.217,27
ГОДИНА 15 01.јан.35 54.000,00 37.285,14
ГОДИНА 16 01.јан.36 54.000,00 36.375,75
ГОДИНА 17 01.јан.37 54.000,00 35.488,53
ГОДИНА 18 01.јан.38 54.000,00 34.622,96
ГОДИНА 19 01.јан.39 54.000,00 33.778,50
ГОДИНА 20 01.јан.40 54.000,00 32.954,63
ГОДИНА 21 01.јан.41 30.000,00 17.861,59
ГОДИНА 22 01.јан.42 30.000,00 17.425,94
ГОДИНА 23 01.јан.43 30.000,00 17.000,92
ГОДИНА 24 01.јан.44 30.000,00 16.586,26
ГОДИНА 25 01.јан.45 30.000,00 16.181,72
ГОДИНА 26 01.јан.46 30.000,00 15.787,04
ГОДИНА 27 01.јан.47 30.000,00 15.401,99
ГОДИНА 28 01.јан.48 30.000,00 15.026,33
ГОДИНА 29 01.јан.49 30.000,00 14.659,84
ГОДИНА 30 01.јан.50 30.000,00 14.302,28
ГОДИНА 31 01.јан.51 30.000,00 13.953,44
ГОДИНА 32 01.јан.52 30.000,00 13.613,12
ГОДИНА 33 01.јан.53 30.000,00 13.281,09
ГОДИНА 34 01.јан.54 0,00 0,00
ГОДИНА 35 01.јан.55 0,00 0,00

Тотал негативни парични текови или одливи 607.700 607.700
Тотал позитивни
парични текови или приливи
1.470.000 1.042.996,3
Сума на позитивни и негативни дисконтирани парични текови
Нето Вредност (NPV) 453.196,3
ИНТЕРНА СТАПКА НА
ПОВРАТ НА ИНВЕСТИЦИЈА
(IRR) 7,50%
Табела15. Интерна стапка за поврат на инвестиција IRR и Нето сегашна вредност NPV
Табела16. Поврат на инвестиција ОПТИМИСТИЧКО СЦЕНАРИО
ОПТИМИСТИЧКО СЦЕНАРИО
АНАЛИЗА НА КАПАЦИТЕТ НА ЦЕНТРАЛАТА, ГОДИШНИТЕ ФИНАНСИСКИ РЕЗУЛТАТИ И
ИНИЦИЈАЛНАТА ИНВЕСТИЦИЈА ЗА МХЕЦ КИЧЕВО
1 Максимално искористување на капацитетот
1,1 Моќност 120 KW
1,2 Број на работни денови 365 денови
1,3 Број на работни часови 24 часа
1,4 Максимален број на ефективни работни часови (1.2*1.3) 8760 часа
1,5 Производство при максимално искористување на капацитетот (1.5*1.1) 1051200 KWH
Проектирано искористување на капацитетот и финансиски
2
резултат по локација
2,1 Проектирана искористеност на капацитетот 725000 KWH
2,2 Процентуална искористеност на максималниот капацитет (2.1/1.5) 69%
27
2,3 Откупна цена по KW* € 0,1200
2,4 Годишен приход од една локација (2.1*2.3) € 87.000,00
2,5 Годишен трошок по локација (%) 15,00%
2,6 Годишен трошок по локација (апсолутна вредност) (2.5*2.4) € 13.050,00
2,7 Нето прилив по локација (2.4-2.6) € 73.950,00

3 Финансиски ефект од локациja
3,1 Број на примарни локации 1
3,2 Вкупно годишно произведена електрична енергија (3.1*2.1) 725000 KWH
3,3 Вкупен годишен приход (3.1*2.7) € 87.000,00
3,4 Вкупен годишен трошок (3.1*2.6) € 13.050,00
3,5 Годишен нето прилив од локациja (3.3 - 3.2) € 73.950,00
4 Иницијална инвестиција на една локација
4,1 Иницијална инвестиција по 1 KW € 5.064,00
4,2 Иницијална инвестиција за МХЕЦ КИЧЕВО € 607.680,00
4,3 Иницијална инвестиција во опрема за МХЕЦ КИЧЕВО € -
4,4 Вкупна инвестиција за МХЕЦ КИЧЕВО € 607.680,00
* по тарифен модел на агенцијата за енергетика
Табела 17.Поврат на инвестиција ПЕСИМИСТИЧКО СЦЕНАРИО
ПЕСИМИСТИЧКО СЦЕНАРИО
2
28


4 Иницијална инвестиција на локација
€
4,3 Иницијална инвестиција во опрема за МХЕЦ КИЧЕВО -
Табела 18.Поврат на инвестиција ПЕСИМИСТИЧКО СЦЕНАРИО

РЕАЛНО СЦЕНАРИО
2
29
4 Иницијална инвестиција на локација
€
4,3 Иницијална инвестиција во опрема за МХЕЦ КИЧЕВО -
10.5 НАСОКИ ЗА ПОДОБРУВАЊЕ НА АТРАКТИВНОСТ НА ИНВЕСТИЦИЈАТА
На прв поглед можеби делува чудно, но за да се најде инвеститор ќе мора и да изнајдеме начин да ја
подобри атрактивноста на инвестицијата. Во таа насока ги даваме следниве предлози:
Период на договор за ЈПП над 35 години,
Дозволен рок на договор согласно Закон за концесии и ЈПП член 39 е 35 години. Исто така предлагаме
период на договор да не биде критериум за избор на најповолна понуда туку да биде фиксиран.
Процент за Јавен партнер
Процент за Јавен партнер од приход како критериум за избор на Јавниот повик да биде минимален,
односно 2% колку што е законски дозволено. Можно е да се вметне во Јавниот повик дополнителен услов.
Највисокиот понуден процент со што ќе се направи избор на најповолен понудувач да се обврзи по истекот
на 10 години да плаќа дополнителни 8%. На тој начин му се дава шанса на инвеститорот да биде по
релаксиран до моментот на повраќај на инвестицијата од една страна и да се подобри приходот на Јавниот
партнер од друга страна.
Земјиште на кое ке се гради МХЕЦ КИЧЕВО
Земјиштето на кое ке се гради МХЕЦ КИЧЕВОод кое има профит и ЈП, доколку со него управува и има
ингеренции Општина КИЧЕВО, договорно да го даде на долгогодишно користење на приватниот партнер.
Или да одреди симболична зкупнина.
Табела 19: Предлог за процентуална распределба низ години на враќање на инвестицијата
30
Процент за Ј. Партнер
10
9
8
7
6 Процент за Ј. Партнер
5
4
3
2
1
0
1 5 10 15 20 25 30 35
Сопственост на новоизградените објектите,
Со оглед на тоа дека станува збор за ниско профитабилна инвестиција, приватниот инвеститор може
дополнително да се стимулира и со трајна сопственост на новоизградените објекти и тоа треба да се
предвиди со договорот за воспоставување на ЈПП согласно Чл.11 од Законот.
Пренос на акции или удели,
Јавниот партнер да му овозможи на приватниот партнер пренос на акции или уддели на трети лица ако кај
приватниот партнер се појави потреба од дополнителни средства, се со цел инвестицијата да не се доведе
во прашање.
10.6 ФИНАНСИКИ БЕНИФИТ ЗА ЈАВНИОТ ПАРТНЕР
Со секоја инвестиција се создава економска раздвиженост во непосредното опкружување како директно

така и индиректно. Во директниот ефект спаѓаат инвестициските трошоци кои ќе ги направи приватниот
партнер, односно приватниот инвеститор поврзани со изработка на пред-проектни документи, изработка на
основен план, ангажирање на градежна оператива за изградба на објектите и монтирање на опремата. Исто
така посебен акцент треба да се стави на новите вработувања кои ќе бидат поврзани со управување,
раководење и одржување на централата од причина што отворањето на нови работни места нарочито за
млади луѓе со школска подготовка од електро машинките струки е реткост. Тоа се совпаѓа со заложбите на
Владата на Република Македонија за зголемување на бројот на вработени лица од техничка проминенција.
Најпосле директен ефект ќе има и јавниот партнер преку приходот кој ќе го добива како дел од приход на
приватниот партнер со продажба на електричната енергија на операторот на пазарот.
Приход во корист на јавниот партнер на годишно ниво зависно од процентот кој приватниот партнер ќе го
плаќа од приходот остварен со реализација на произведената електрична енергија во висина од €72.000.
31
Напомена;
Вкупната вредност на бруто произведената енергија е варијабилна од година во година.
Табела 20. Графикон на приход за јавен партнер на годишно ниво
Сумите се во €
7.200,0
6.480,0
5.760,0
5.040,0
4.320,0
3.600,0
2.880,0
2.160,0
1.440,0
2% 3% 4% 5% 6% 7% 8% 9% 10%
Ако се земе предвид предходниот графикон лесно може да направиме синтетички графикон за период на
договорот со времетраење од 33 години од кој ќе ни стане наполно јасно колкав бенифит ќе има јавниот
партнер со реализација на потфатот.
Табела 21. Графикон на приход за јавен партнер на годишно ниво за 33 години
Сумите се во €
237.600,0
213.840,0
190.080,0
166.320,0
142.560,0
118.800,0
95.040,0
71.280,0
47.520,0
2% 3% 4% 5% 6% 7% 8% 9% 10%
32
11. ФИЗИБИЛНОСТ НА ПРОЕКТОТ
Од аспект на тоа кој од инволвираните субјекти ги обезбедува средставата за инвестицијата можни се три
опции:
1. Инвестицијата во целост да ја покрие ЈП,

2. Инвестицијата во одреден соодност да биде поделена помеѓу ЈП и приватен инвеститор,
3. Инвестицијата во целост да ја покрие приватен инвеститор,
Со оглед на тоа дека станува збор за нископрофитабилна инвестиција, економската политика на државата за
намалување на задолженоста и најпосле трошоците за одржување кај ваков тип објекти илузорно е Јавниот
партнер да прифати ризик и да инвестира. Останува единствено да се објави Јавен повик и да се надеваме
дека ќе се најде заинтересиран приватен инвеститор да го реализира проектот. Приватните фирми се
пофлексибилни, успеваат да ги сведат трошоците на експлоатација на ниско ниво и без многу
администрирање да го управуваат објектот што дава надеж дека ќе се најде партнер кој би го реализирал
овој проект.
11.1 СПОРЕДБА НА ПРИДОБИВКИ ОД ПРОЕКТОТ
Секоја инвестиција во принцип е добредојдена заради економското раздвижување нарочито на локално

ниво. При инвестирање во производствено енергетски објекти придобивките се прошируваат и на
намалување на зависноста од увоз на енергија и намалување на емисијата на стакленички гасови во
атмосферата.
Во секој случај и Јавниот партнер ќе има бенифит од проектот преку процентот во негова корист од
приходот кој ќе се стекнува со реализација на произведената енергија. Најпосле со набавка на опрема, со
изградба на објекти итн., се плаќаат царина и данок на додадена вредност кон државата, се создаваат
вработувања, се плаќаат придонеси и слично.
11.2 СОЦИЈАЛНИ ПОСЛЕДИЦИ ОД ПОТФАТОТ
Ако веќе спомнавме нови вработувања нешто што само по себе се подразбира, овде ќе наведеме ефекти
кои се нузпроизвод и најчесто се незабележани. За да се реализира проектот покрај градежната фирма
изведувач ќе се ангажираат проектантски фирми, геодетски фирми, електро инсталатерски фирми па дури и
индивидуалци од месноста каде се гради. Луѓето ангажирани во проектот ќе ги раздвижат трговските
дуќани, а добар дел од нив ќе престојуваат во хотелски капацитети во еден подолг период.
11.3 АНАЛИЗА НА РИЗИЦИ
Со оглед на тоа дека Јавниот партнер финансиски не учествува во реализација на проектот, ризикот се
сведува на приватниот партнер. Но тоа не значи дека симбиозата на ЈПП не ги обврзува партнерите да
унапредување на проектот, предвидување, соочување и ублажување на потенцијалните ризици.
Табела24. Анализа на ризик
Анализа на ризик

Категорија на ризик / Прашања Сериозност на Степен на ризик Вкупно
33
ризик зачестеност
1) Партнер (приватен) 1 2 3
а)Дали е извршена целосна анализа од страна 1 2
на вклучените страни?
б) Дали сите потребни партнери се вклучени во 1 2
процесот?
в) Дали партнерите целосно ја поддржуваат 1 1
визијата, постигањата и целите на програмата?
д) Дали има и се развиваат силни структури и 2 2
договори за управување и за вклучување на
партнерите и нивна интеракција?
д) Дали постои сигурен процес за решавање 1 2
на несогласувањата помеѓу партнерите?
ѓ) Дали програмата премногу зависни од 1 или 1 2
2 клучни партнери?
2) Политика (вклучувајќи ги и владините 2 2 4
партнери)
а) Дали е стабилна политичката ситуацијата во 2 2
земјата или регион, кој се протега проектот?
б) Дали Владата или државните агенции се 2 2
вклучени во агендата и проектот?
в) Дали сите партнери целосно поддржуваат 1 2
визијата, целите и постигањата на оваа програма?
д) Дали постои сигурен процес за решавање 1 1
на несогласувањата помеѓу партнерите?
3) Економска 2 3 5
а) Дали проектот подлежи на инфлациските 2 3
ризици во државата ?
б)Дали проектот подлежи на на валутен ризик 2 3
во државата?
в) Дали проектот подлежи на ризик на каматни 2 3
стапки во државата каде задолжување или
кредитира?
4) Инфраструктура 1 1 2
а) Дали во земјата или регионот имат 1 1
соодветна инфраструктура за
извршување,поддршка спроведувањето на
проектот?
б) Дали постои соодветен менаџмент и / или 1 1
човекови ресурси кои се структура и кои можат да
влијаат на проектот?
в) Дали постои соодветна банкарска и 1 2
финансиска структура за дистрибуција и контрола
на финансирање?
г)Дали е соодветна и е на располагање 1 2
основната инфраструктура за проектот како
персонал,храна, превоз, и други основни услуги?
д) Дали е основна комуникациска 1 1
инфраструктура восоиставена?
5) Технички 1 2 3
a) Дали научната основа за овој проект добро 1 2
разбрана?
34
б) Дали постои јасна дефиниција за успех на 1 1
програмата од научна гледна точка? (точка 1.3 и
2.1)
в) Дали постои договор помеѓу партнерите врз 1 2
целите, ризиците, и основните причини за ризик?
6) Капацитети 2 2 4
а) Дали се направени реални проценки за да се 2 2
измерат вештините и системски капацити за сите
клучни активности?
б) Во вашиот водечки тим, дали се на на 1 2
располагање сите технички, менаџерски и
лидерски вештини за целосно спроведување на
проектот?
в) Дали се на располагање кај другите 1 2
партнери сите потребни технички и менаџерски
вештини за спроведување на проектот?
г) Дали може да се спроведе проектот во 2 2
временска предвидена рамка?
7) Финансиски 1 2 3
а) Дали е создаден еден сеопфатен 1 2
финансиски модел, кој точно ги дефинира сите
трошоци за активности и оценува празнините на
финансирање?
б) Што ако финансиерите / инвеститорие не се 1 2
толку заинтересирани за финансирање на
програмата како што се очекуваше?
в) Дали финансирањето би било значително 2 2
погодено од други ризици (политичка стабилност,
партнерски несогласувања, недостатокот на
инфраструктура, итн)?
8) Лидерство и менаџирање 1 2 3
а) Дали постои работна структура за 1 2
управување со проектот?
б) Дали постои силен лидер преку кој се 1 2
воспоставуви јасна одговорност за успехот на
проектот?
в) Дали постојат јасни показатели кои може да 1 2
се користат за мерење на напредокот и успехот?
9) Климатски 1 3 4
а) глоблно затоплување 2 4
б) суша 1 2
в) поплави 1 2
10) Финансиско планирање 2 3 4
а) повластена цена за произведена енергија 2 2
б) поефтинување на цена на енергија 2 2
в) пласман на енергија 2 3
Објаснување на бројките употребени во претставената табела, како и за табелите кои следуваат
- Ранг на зачестеност / веројатноста на одреден ризик (1-4 степен- користење на овие критериуми)
35
4 - многу веројатно - речиси сигурно дека ќе се случи во текот на траењето на проектот
(или на 10 години - без разлика кој е пократко)
3 - Веројатност - Веројатно ќе се случи за време на 20-годишен период
2 - веројатно - најверојатно нема да се случи за време на 20-годишниот период
1 - многу веројатно - речиси сигурно нема да се појават во текот на период од 20 години
- Ранг на сериозноста на одреден ризик (1-4 степен- користење на овие критериуми):
4 - многу висока - ќе ги спречи целите и задачите да се постигнатикнат

3 - Висока - ќе предизвика значителни проблеми или одложувања на поставените цели да се постигнат
2 - средна - ќе предизвика релативно ситни проблеми или одложувања на поставените цели да се постигнат
1 - Ниска - веројатно нема да влијае на спроведувањето на проектот
- Класификација на ризик према висина
Од 6 до 8 - Висок ризик - Треба да се има детален план за акција за ублажување и можеби и модифицирање
на целта и задачите
Од 4 до 5 - среден ризик - Треба да се имаа јасно дефинирана акција за ублажување (ознака М)
Од 1 до 3 - низок ризик - Без акција за ублажување (или основни планови за акција,
ако се мисли дека тоа е неопходно ) (ознака L)
Табела 23.степен на ризик
Степен на ризик

Низок ризик 1 2 3
Среден ризик 4 5
Висок ризик 6 7 8
Табела 24.Заклучна табела за анализа на ризик на проектот
Резулулта Одговорни
Категорија на ризик Рангирање Стратегија за ублажување на ризик
т партнери
1) Партнер (приватен) 3 L Спремност на ПП комплетно да го Јавен и
започни,води,завши и раковови приватен
проектот партнер
2) Политика 4 M Информиранје на Јавен и
(вклучувајќи ги и јавноста,транспарентост и раководење приватен
владините партнери) према законите и успешни искуства партнер
3) Економска 5 M Осигурување на проектот од можни Јавен и
економски инфлуенци приватен
партнер
4) Инфраструктура 2 L Развивње на проектот во текот на сите Приватен
години на експлоатација партнер
36
5) Технички 3 L Користење на научни искусва сегаши и Приватен
идни партнер
6) Капацитети 4 M Унапредување на капацитетите во приватен
реално време и плански предвидувања партнер
на амортизацијата
7) Финансиски 3 L Квалитетно и домаќинско менаџирање Јавен и
на приходот приватен
партнер
8) Лидерство и 3 L Во тренд со модерните текови во Приватен
менаџирање енергтиката партнер
9) Климатски 4 M Залагање за заштита на човековата јавен и
околина и испуштање на стакленички приватен
гасови партнер
10) Финансиско 4 M Либерализација на пазарот на Приватен
планирање ел.енергија партнер
4 M
Заклучок; Проектот е со отцена за ризик 4, на скалата од 1-8
12. ПРОЦЕНА НА ВЛИЈАНИЕТО НА ПРОЕКТОТ ВРЗ ЖИВОТНАТА СРЕДИНА
Со оглед на се поголемите последици на активностите на човекот врз животната средина, Законот во член
16 не обврзува да направиме процена на влијание на проектот врз животната средина. Да напоменеме дека
во фисибилити студијата се прави генерална проценка, но ако дојде до реализација на проектот при
поднесувањето на барањето за одобрување на градба инвеститорот треба да изработи елаборат – студија за
заштита на животната средина и да побара одобрување на истиот од градоначалник на општина каде се
изведува објектот за мали хидроелектрични централи со инсталирана моќност до 1 MW, односно од
Министерството за животна средина на Република С.Македонија кога инсталираната моќност на објектот е
поголема од 1MW (“Службен весник на Р.С. Македонија број 53/05, 81/05, 24/07, 159/08, 48/10 и 124/10).
И покрај тоа што ваквите паралелните хидро електрани инсталирани на брегот на реката немаат скоро
никаков негативен ефект врз животната средина и ги запазувааат сите законски прописи се наведени во
“Закон за животна средина на Р.С.М. Овде да ги споменеме и стандардите
Стандардот ISO 14001 кој овозможува високи стандарди за заштита на животната средина. Стандардот
овозможува точно следење на ефектите кои што ги има работата и фукнционирањето, како истите да имаат
минимален ефект врз животната средина и кои се корективните мерки кои што би требало да ги преземеме
доколку истите се појават.
Останатите стандарди ISO 50001 кој што е за Енергетска Ефикасност овозможува минимизирање сите
можности за загадување на животната средина и ги доведува емисиите на CO2 на најниско ниво. И веќе
добро познатиот ISO 9001 да ги регулира сите процеси и активности.
Ние овде имаме пријатна задача да кажеме дека со реализацијата на ваков проект не предизвикува
негативни последици врз животната средина или подобро кажано ова е проект кој предизвикува позитивни
последици преку намалување на емисијата на стакленички гасови или таканаречените GHG гасови и:
- Не предизвикува никаква емисија на штетни материи со биолошко потекло,

37
- Не предизвикува никаква емисија на штетни материи со хемиско потекло,
- Не создава бучава над дозволено ниво,
- Не ослободува топлотна енергија,
- Не врши естетско нарушување на просторот,
Табела 25.GHG редукција на емисии
ОСНОВНА ПРЕДЛОЖЕН ПРОИЗВЕДЕНА БРУТО НЕТО НАМАЛЕНИ

ЛИНИЈА НА СЛУЧАЈ НА GHG ЕЛЕКТРИЧНА НАМАЛЕНИ GHG GHG ЕМИСИИ
GHG ЕМИСИИ ЕМИСИИ НА ЕНЕРГИЈА НА ЕМИСИИ
ФАКТОР ГОДИШНО НИВО
TCO2/MWh TCO2/MWh МWh TCO2 %
0.737 0.000 11,000 8,107
За време на градбата ќе има ископи кои не се со последици, но под услов инвеститорот, односно неговиот
изведувач по завршување на работите уредно да среди просторот. Наше сугестија е ако може дури и да го
разубави со архитектонско вклопување на објектите во опкружувањето и да го оплемени со хортикултура.
ЗАКЛУЧОК
Со оглед на тоа дека Општина КИЧЕВО не сноси никаков ризик за реализација на проектот наш совет е да
започне постапка за доделување на договор во форма на ЈПП.
13. АКТИВНОСТИ КОИ ТРЕБА ДА СЕ ПРЕВЗЕМАТ ЗА ЗАПОЧНУВАЊЕ НА ПОСТАПКА ЗА ДОДЕЛУВАЊЕ НА

ДОГОВОР ЗА ЈПП
Јавниот партнер, Општина КИЧЕВО треба да одржи редовна или вонредна седница на Совет на општината
на која треба да донесе одлука за започнување на постапка за доделување на договор за ЈПП за реализација
на проект изградба на Мала Хидро Електрична Централа КИЧЕВО.
СЕДНИЦА НА СОВЕТ НА ГРАД
На седницата врз основа на член 16 и член 17 од Законот за Концесии и ЈПП “Сл. весник на Р.М.), бр.6 од
13 јануари 2012 треба да се проследи следното:
- Се дава краток извештај за досегашните (предходните) активности поврзани со проектот,

- Се презентира фисибилити студијата,
- Се дискутира влијанието на проектот врз животната средина кој е дел од оваа студија,
- Се формира КОМИСИЈА за спроведување на постапка од претседател и четири члена или вкупно
пет,
- Се носи ОДЛУКА за започнување на постапка Чл. 17 од Законот,
14.
14.1 СОДРЖИНА НА ОДЛУКАТА
Одлуката особено треба да содржи:

38
- Образложение за оправданоста за доделување на договор за реализација на потфатот,
- Вид на договор,
- Назначување на целите,
- Предмет и услови на договорот,
- Се определува видот на постапката,
- Се определуваат рокови за спроведување на постапката,
- Се определува висината за надоместок на тендерската документација,
14.2 СОГЛАСНОСТ НА ОДЛУКАТА
Согласност на одлуката ја дава Советот на Општината или ако е донесена од органот на управување на
Јавното претпријатие дава основачот (Чл. 4 точка 5 алинеја 3 и 4 од Законот), или Влада на Р.С. Македонија.
15 ОДЛУКА
Врз основа на член 17 и член 18 од Законот за концесии и јавно приватно партнерство (“Службен весник на
С.Република Македонија“ број 6 од 13.01.2012) и согласно статутот на Општина КИЧЕВО, Советот на Општина
КИЧЕВО на ден хх.хх.2019 година ја донесе следната,
О Д Л У К А
За започнување постапка за доделување договор за јавно приватно партнерство за реализација на проект

изградба на мала хидроелектрична централа “КИЧЕВО“ на река Треска
термини и кратенки,
МХЕЦ Мала хидроелектрична централа

ЈПП Јавно приватно партнерство
О Kичево Општина КИЧЕВО
“Сл. весник на Р.М.“ “Службен весник на Република С.Македонија“
Член 1
воведен дел,
На брегот на река Треска во КО ДРУГОВО постои адекватна лојација за изградба на МХЕЦ “КИЧЕВО“. Со
реализацијата на потфатот не се нарушува нормалниот тек на река Треска. За изградба на МХЕЦ “КИЧЕВО“,
приватниот партнер ќе треба да изгради канал, мини брана и рибина стаза.
Член 2
предмет на договорот
Предмет на договорот за ЈПП е реализација на потфат, изградба на МХЕЦ “КИЧЕВО“, на река Треска
Член 3
образложение за оправданоста за доделување на договор за ЈПП
39
Општина КИЧЕВО не е во состојба да го финансира овој проект. Во колку со евентуален понудувач се
склучи договор за реализација на проектот по модел на ЈПП, ЈП нема да има никакви инвестициски трошоци
ниту трошоци на работење на МХЕЦ по нејзиното пуштање во работа, но ќе добива дел од приходот
остварен со реализација на произведената електрична енергија.
Член 4
назначување на целите,
Целите се следниве:
- да се искористи капацитетот на реката,
- ЈП да остварува одреден приход,
- да се подобри енергетската избалансираниост на електричната мрежа во овој крај,
- да се даде доприност во производството на енергија од обновлив извор,
- да се намали, иако скромно, зависноста на Р. С.Македонија од увоз на електрична енергија,
Член 5
предмет на постапката,
Предмет на постапката е и давање на долгогодишно користење на земјиште на приватен партнер од
страна на за да може да изгради МХЕЦ “КИЧЕВО“.
Член 6
видот на постапка,
Јавниот повик за избор на приватен партнер ќе се спроведе со отворена постапка на која ќе се избере
најповолен понудувач согласно критериумите од оваа одлука.
Член 7
начин и рок за спроведување на постапката,
Општина КИЧЕВО согласно Закон ќе донесе заклучок за донесување одлука за спроведување на постапка.
По што, комисијата за спроведување на постапка ќе објави јавен повик кој ќе трае најмалку 30 дена од
денот на објавување во “Сл. весник на Р.С.М.“ согласно член 30 од Законот за концесии и ЈПП.
Член 8
основни услови
Условите за реализација на потфатот ќе бидат прецизно наведни во Јавниот повик и договорот за ЈПП, а
основни услови се:
- рок за изградба на МХЕЦ “КИЧЕВО“, е 3 години од денот на склучување на договорот за
ЈПП,
- Времетраење на договорот е 35 години од денот на склучување на договорот за ЈПП,
- вкупните инвестициски трошоци за реализација на проектот се обврска на приватниот
партнер,
- одржувањето, раководењето и управувањето на МХЕЦ “КИЧЕВО“, се обврска на приватниот
партнер,
- новоизградените објекти и опремата на хидроцентралата се во сопственост на приватниот
партнер,
- обврска на приватниот партнер е да овозможи нормално функционирање на водотекот ни
биолошкиот минимум на река Треска на просторот на и околу МХЕЦ “КИЧЕВО“
40
Член 9
висина на надоместокот за издавање на тендерската документација,
Јавното претпријатие на заинтересираните кандидати на јавниот повик ќе им издаде тендерската
документација заедно со фисибилити студија за што кандидатите ќе треба да уплатат на сметката Општина
КИЧЕВО од 6.000,оо ден.
Член 10
критериум за избор на приватен партнер
Изборот на приватен партнер ќе се обави преку избор на најповолна понуда од понудувачите кои ќе се
класифицираат како успешни понудувачи, односно кои ги исполнуваат критериумите на јавниот повик.
Основени критериуми за избор ќе бидат понудениот највисок процент од приходот на приватниот партнер
остварен со продажба на електричната енергија произведена во МХЕЦ “КИЧЕВО“, во корист на јавниот
партнер.
Член 11
завршна одредба
Одлуката стапува во сила со нејзиното објавување во “Сл. весник на Општина КИЧЕВО Р.С.М.“
Општина КИЧЕВО
_________________________________
41

Fizibliti Studija MHE KICEVO

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Fizibliti Studija MHE KICEVO

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

2019

ФИЗИБИЛИТИ СТУДИЈА ЗА МАЛА ХИДРО

Бррлевски Јове ел.тех.инж.

ОБРАБОТЕНА ТЕМА СТРАНА

Обновливи извори на енергија

Можностите за реализација на мерки за енергетска ефикасност и обновливи извори енергија

Мала Хидро Електрична Централа “КИЧЕВО“,

За реализација на проект изградба на хидроелектрична централа на течението на река Треска до за што е

ГЛАВНА ЦЕЛ НА ОВОЈ ТРУД Е ДА ИЗНАЈДЕ ТЕХНИЧКО РЕШЕНИЕ СО ЕКОНОМСКА ОПРАВДАНОСТ НА

КРАТЕНКИ, СИМБОЛИ, ТЕРМИНИ И ИЗРАЗИ

Студија Студија за евалуација на проект

1.1 Генералии на Јавиот Партнер:

1.2 Закон за концесии и Јавно приватно партнерство

Со овој Закон се уредува доделувањето на концесија на добра од општ интерес и договор за

1.3 Право на сопственост

Објектите изградени според Јавно приватно партнерство, вклучувајќи ги додатоците и подобрувањата се

1.4 Стварни права

Постапката за доделување на концесија на добра од општ интерес и договор за воспоставување на Јавно

1.6 Концесиски надоместок

Член 9 од Законот за концесии и Јавно приватно партнерство,

Закон за водите на Република С.Македонија

Надоместок за користење на водата,

Инвеститорот на енергетскиот објект е должен да обезбеди водостопанска дозвола/согласност за

2.1 “Јавен партнер“ или “концедент“

2.2 “Приватен партнер“ или “концесионер“

2.3 “Јавно приватно партнерство“

3.1 Одлука за одпочнување на постапка

Согласно член 17 од законот за започнување на постапка за доделување на концесија на добра од општ

Согласност на одлуката за отпочнување постапка

Содржина на одлуката за отпочнување на постапка

- Назначување на нејзините цели,

3.2 Физибилити стија

Физибилити студијата нарочито содржи:

- да ја покаже оправданоста за доделување на концесија, односно за доделување на договор

3.3 Начин на финансирање на проект

а/ Вкупната инвестиција или вкупно потребните финансиски средства за реализација на проектот, а со

б/ Јавниот партнер, односно концедентот да учествува во инвестицијата или да обезбеди дел од

4. ИНИЦИЈАТИВА ЗА ПРИСТАПУВАЊЕ КОН ЈАВНО ПРИВАТНО ПАРТНЕРСТВО

Студијата особено треба да содржи:

- ризикот поврзан со имплементацијата на потфатот земајќи ги предвид разните начини на

Комисија за спроведување на постапка,

Во комисијата можат да учествуваат и надворешни стручни лица, но без право на глас.

Јавниот партнер на седница на Совет на Општината ја донесува одлуката за отпочнување на постапка

Комисијата ги врши следниве работи:

- подготвува тендерска документација, вклучувајчи го и нацртот на договорот,

Сл.1 Карта на Р.Македонија во размер 1:1200000 и местопопожба на МХЕЦ КИЧЕВО

Сл.3 Раместеност на терен во реален приказ

Сл.5 Прказ на теренот со парцели

МХЕЦ ,,КИЧЕВО‘‘ Река Треска

Сл.6 Географска разместеост на терен

6. НАДМОРСКА ВИСИНА НА ХИДРОТЕХНИЧКИТЕ ОБЈЕКТИ

Во глава 5 ја дефениравме локациијата на хидротехничките објекти според катастарски општини. За

6.1 МАЛА ХИДРО ЦЕНТРАЛА КИЧЕО

За користење на воднот потенцијал на Каналот за произвотство на електручна енергија се зафаќа вода од

6.1.1 Хидролошки податоци.

Табела.2 Средно месечни протоци на река Треска.(1961-2006) на мерно место Поположани

7. Избор на опрема за МХЕЦ, капацитет на системот и количина на вода

- Капацитетот на комплетниот систем на Хидро централата се сведува и порпира на протоците на

- Биолошкиот минимум е поставен на 1,8 м3/с како законска вредност.

- Дефинирана и инсталираната моќност на ваква постројката е поставена на минимум од 2,4 м3/с

Турбина за МХЕЦ Кичево

 За користење на снагата на водата предвидени се 2 Архимедови турбини со инсталиран

Овој тип на турбини има свои предности за нископрофилни локации.