Ryza B.

Soriano
9 – Kaymito ARALING PANLIPUNAN
BALIKAN.
1. E
2. F
3. –
4. –
5. –
6. –
7. –
8. –
9. –
10. –
11. –
12. –
13. –
14. –
15. –

TUKLASIN.
1. Alin sa dalawang hanay ng mga larawan ang nagpapakita na may pag-unlad sa kanilang
buhay? Ipaliwanag.
- Ang hanay ng larawan 1 ang nagpapakita na mayroong pag-unlad sa kanilang
pamumuhay sapagkat makikita na unti-unting lumago ang kaniyang negosyo na mula
sa pagtitinda ng paunti-unti hanggang sa pagkakaroon ng sariling tindahan nito.

2. Alin naman ang nagpapakita ng walang pagbabago o pag-unlad sa uri ng kanyang

pamumuhay? Ipaliwanag.
- Ang hanay ng larawan 2 naman ang nagpapakita ng walang pagbabago o pag-unlad
sa kaniyang pamumuhay sapagkat kitang-kita na kaysa magkaroon siya ng paglago sa
kaniyang tinitinda at sariling tindahan ay mas lalong naubos at nawala ang mga ito.

3. Ano ang iyong naging batayan sa pagpili ng maunlad at hindi maunlad na kalagayan sa
buhay?
- Ang aking nagging batayan sa pagpili ay kung ano ang nagging pagbabago nito, kung
ito ba ay mas lumago o hindi.

4. Sa iyong palagay, ano ang maaaring naging dahilan ng pag-unlad na makikita sa

larawang iyong pinili sa unang katanungan?
- Sa aking palagay, ang maaaring nagging dahilan ng pag-unlad sa larawan ay ang
pagiging pursigido at kaniyang determinasyon.
 5. Bilang isang mag-aaral, ano ang mga hakbang o pamamaraan na maaari mong gawin
upang umangat ang antas ng iyong pamumuhay sa hinaharap?
- Sa aking palagay bilang mag-aaral, ang hakbang na maaari kong gawin upang
umangat ang antas ng aking pamumuhay ay makapagtapos ng pag-aaral.

PAGYAMANIN.
A.1.
Kahulugan ayon kay/sa Kailan masasabing may pag-unlad
1. Merriam-Webster Dictionary Kapag mayroong pagbabago mula sa hamak
na kalagayan tungo sa mas mataas na antas ng
pamumuhay.
2. Feliciano R. Fajardo Kapag naghahatid ito ng progresibong
pagbabago sa pamumuhay ng mga
mamamayan, halimbawa na lamang ng
pagkakaroon ng kalayaan ng mamamayan
mula sa kamangmangan.
3. Michael Todaro at Stephen Smith Sinabi ito sa dalawang konsepto:
 Tradisyunal na pananaw
- Kung mas napabilis at naparami
ng bansa ang output kaysa sa bilis
ng populasyon nito, at magkaroon
ng pagtaas ng antas ng kita ng
bawat tao.
 Makabagong pananaw
- Kung ito ay kinakikitaan na ng
malawakang pagbabago ang buong
sistema ng lipunan.
4. Amartya Sen Kung may kalayaan ang bawat isa na isangkot
ang sarili sa lipunan at magkaroon ng
kakayahang makilahok sa aspetong political,
magkaroon ng akses sa ekonomikong
pasilidad at magkamit ng protektibong
seguridad.
5. Dudley Seers Kapag bumaba ang antas ng agwat ng
mayaman at mahirap, may kasapatan sa
pagkain ang bawat pamilya, may sapat na
trabaho para sa mga manggagawa, napabuti
ang kalidad ng edukasyon at serbisyong
medical at mayroong matatag na serbisyong
panlipunan at pangkultura

Ryza B. Soriano
9 – Kaymito ARALING PANLIPUNAN
A.2.
1. Itinuturing bilang tunay na yaman ng isang bansa.
- Tao

2. Binuo upang bigyang-pansin na ang tao at ang kanilang kakayahan ang dapat na
pangunahing pamantayan sa pagsukat ng pag-unlad ng isang bansa.
- Human Development Index (HDI)

3. Sangay ng United Nations na naglalabas ng ulat ukol sa estado ng human development.

- United Nations Development Programme (UNDP)

4. Palatandaang ginagamit upang masukat ang kahirapan sa mga bansang kasapi ng UN.
- Multidimensional Poverty Index

5. Ginagamit na panukat upang matukoy kung paano ipinamamahagi ang kita, kalusugan at
edukasyon sa mga mamamayan ng isang bansa.
- Inequality-adjusted HDI

A.3.
1. PS
2. PS
3. PU
4. PU
5. PU
6. PU
7. PU
8. PU
9. PU
10. PS

B.

Pagsulong Pag-unlad

- Pagkakaroon ng isang Nagsasabi ng - Pagkakaroon ng bukas

layunin at pag-angat pag-angat ng na isipan at kalayaan
C.
1. Ano-ano ang mga palatandaan ng pag-unlad ng isang bansa na nabanggit sa sanaysay?
- Ang mga palatandaan ay: Ang inobasyon o paggamit ng mga bagong ideya,
kagamitan o pamamaraan, pagkakaroon ng kita sa likas na yaman, pagkakaroon ng
mga manggagawang may sapat na kasanayan sa paggawa. Nagkaroon ng
malawakang empleyo ang mga mamamayan.

2. Paano nakatulong ang mga ito sa pagsulong ng ekonomiya ng isang bansa?

- Nagkaroon ng nagtataasang gusali at nakapagpatayo ng iba pang imprastraktura.
Nakapag-angkat rin ito ng mga makabagong teknolohiya at de-kalidad na materyales
mula sa ibang bansa.

3. Paano umunlad ang bansang Qatar, United Arab Emirates at Saudi Arabia?
- Nagkamit sila ng malaking kita mula sa pagkakaroon ng likas na yaman tulad ng
langis o sa mina ng langis.

4. Anong mga bansa sa Asya ang binanggit sa sanaysay ang kinakitaan ng mabilis na
pagsulong ng ekonomiya mula sa nagdaang ilang dekada ng pagsusumikap nito?
Ipaliwanag ang dahilan ng pag-unlad ng kanilang ekonomiya.
- Qatar, United Arab Emirates at Saudi Arabia, dahil sa pagkakaroon ng kit amula sa
likas na yamang langis at pagkakaroon ng mga manggagawang may sapat na
kasanayan sa paggawa, mabilis na umunlad ang kanilang ekonomiya

Ryza B. Soriano
9 – Kaymito ARALING PANLIPUNAN
 5. Alin sa mga palatandaang nabanggit ang higit nararapat na bigyang-pansin upang
makamit ang ganap na pag-unlad ng ekonomiya ng bansa?
- Ang palatandaang pagkakaroon ng inobasyon o paggamit ng mga bagong ideya,
kagamitan o pamamaraan ang higit na nararapat bigyang pansin upang umunlad ang
ekonomiya ng bansa.

D.

Malaki ang naitutulong ng Mas maraming output

mga likas na yaman sa ang nalilikha sa isang
pagsulong ng ekonomiya bansa kung maalam at
lalong-lalo na ang mga may kakayahan ng
LIKAS NA YAMANG
yamang-lupa, tubig, mga manggagawa
kagubatan at mineral. YAMAN TAO
nito.

KAPITAL TEKNOLOHIYA
AT INOBASYON Nagagamit nang mas
Sa tulong ng mga
kapital tulad ng mga episyente ang iba
makina sa mga pang pinagkukunang
pagawaan ay yaman upang mas
nakalilikha ng mas maparami pa ang mga
maraming produkto at nalilikhang produkto
serbisyo. at serbisyo.

E. Mga Tanong:
1. Aling kontinente ang nakapagtala ng may pinakamaraming bansang mauunlad sa daigdig
batay sa datos? Ano-ano ang mga ito?
- Ang kontinenteng nakapagtala ng may pinakamaraming mauunlad na bansa sa
daigdig ay ang Europe. Ang mga bansang ito ay Norway, Switzerland, Ireland,
Germany, Iceland, Sweden at Netherlands.

2. May iba pa bang mga bansa sa ibang kontinente na naitala sa sampung nagungunang
mauunlad na bansa? Isa-isahin ang mga ito at tukuyin ang kontinenteng kinabibilangan
nito.
- Hong Kong, China (SAR) – Asia
- Australia
- Singapore – Asia

F.
A. B. C.
Nakapagpapataas ng Ang pag-unlad ay Ang tao ang tunay na
pagpapahalaga sa makikita nagiging kayamanan ng isang
sarili ang epekto ng iyong bansa sapagkat ang ISAISIP.
masaganang ginagawa sa buhay. mga tao ang may
pamumuhay sapagkat Kung ang epekto ng kakayahan gumawa
napauunlad mo ang iyong ginagawa ay ng pagbabago. Sila
iyong sarili at Mahalagang gamitin
may positibong bilang panukat
ang mayroong Mahalagang
taglay gamitin bilang panukat
nahahasa mo ang sapagbabago
antas ng kaunlaran
sa iyong ng isang bansa sa antas ng kaunlaran ng isang bansa
na talino at talent
iyong mga ang GDP
pamumuhay ayat GNP dahil upang mapa-unlad ang HDI dahil
kakayahan. matatawag itong pag- ang kanilang bansang
naipapakita nito ang pagtaas ng
unlad kinabibilangan.Human Development Index ay
antas ng produksyon na tumutukoy sa pangkalahatang sukat
magbubunga ng paglaki ng kita ng ng kakayahan ng isang bansa ng
bansa. Ang pag-taas ng produksyon matugunan ang mahahalagang
ay maaaring mag bunga ng malawak aspekto ng kaunlarang pantao.
na empleyo sa mga mamamayan ng
bansa.

Ryza B. Soriano
9 – Kaymito ARALING PANLIPUNAN
ISAGAWA.

PLEDGE OF COMMITMENT

Ako ay si Ryza B. Soriano ay nagangakong magtitiyaga upang

makamit ang magandang pamumuhay sa aking paglaki. Araw-araw akong
didiskubre ng iba’t-ibang pamamaraan at matututo sa mga pagkakamali
upang tuloy-tuloy na mapaunlad ang sarili. Gagawin ko ang lahat ng aking
makakaya sa araw-araw na mga gawain at akin itong paghuhusayan. Ang
aking mga talent at kaalaman ay ibabahagi ko sa iba upang makatulong rin
sa iba upang sila rin ay umunlad. Ako ay magsisikap para sa ating bayan at
para sa aking sarili.