T: Jeziora. Wody podziemne.

1. Typy genetyczne jezior

a) jeziora rynnowe – powstały na wskutek erozyjnej działalności wód płynących pod lodowcami, są
wąskie, długie i głębokie; odznaczają się stromymi brzegami i urozmaiconą rzeźbą terenu (np.
Gopło)
b) jeziora morenowe – powstały w wyniku wypełnienia wodą obniżeń między pagórkami
morenowymi lub zagłębień w morenie; charakteryzują się urozmaiconą linią brzegową z licznymi
zatokami, półwyspami i wyspami; są przeważnie duże i płytkie (np. Śniardwy)
c) jeziora przybrzeżne – powstają zazwyczaj w wyniku odcięcia zatoki morskiej przez mierzeję, są
duże, płytkie, mają bagniste, płaskie brzegi (np. Łebsko)
d) jeziora deltowe – powstały one w delcie przez nanoszenie mułów i piasków przez rzeki, są
płytkie i szybko zarastają (np. Druzno)
e) jeziora wytopiskowe – powstały w zagłębieniach utworzonych po wytopieniu się brył lodu
pozostawionych przez cofający się lądolód, są małe, płytkie i mają owalny kształt,
f) jeziora cyrkowe – mają niewielką powierzchnię ale są dość głębokie, powstały w wyniku
wypełnienia wodą cyrków polodowcowych (np. Wielki Staw, Czarny Staw).

2. Pojezierza Polski
W Polsce pojezierza występują w północnej części kraju – Pojezierze Mazurskie, Pojezierze
Pomorskie, Pojezierze Wielkopolskie, Pojezierze Chełmińsko-Dobrzyńskie, Pojezierze Iławskie,
także mniejsze, wyróżniane w ich obrębie.

3. Sztuczne zbiorniki wodne:

- powstały na skutek działalności człowieka (zapory na rzekach),
- pełnią funkcje: energetyczne, komunalne oraz rekreacyjne,
- są istotnym elementem gospodarki wodnej, są rozmowy nad zwiększeniem ich liczby,
- do głównych sztucznych zbiorników wodnych zalicza się: Jezioro Solińskie, Jezioro Włocławskie,
Jezioro Czorsztyńskie, Jeziorsko, Jezioro Goczałkowickie, Jezioro Rożnowskie, Jezioro
Dobczyckie, Jezioro Otmuchowskie, Jezioro Nyskie, Jezioro Turawskie.

4. Wody podziemne:
- występowanie wód zależy od warunków klimatycznych oraz budowy geologicznej,
- zasilane głównie wodą pochodzącą z opadów atmosferycznych,

a) wody przypowierzchniowe – występują w obrębie den dolin rzecznych, bagien i mokradeł,

zalegają płytko pod powierzchnią ziemi, są podatne na zanieczyszczenia,
b) wody gruntowe – wody położone od kilku do kilkunastu metrów pod powierzchnią ziemi, woda
wsiąkająca poddawana jest naturalnemu oczyszczeniu, często zasilają studnie głębinowe,
c) wody wgłębne – oddzielone od wód gruntowych warstwą nieprzepuszczalną, woda czysta,
dobrze przefiltrowana, często pod ciśnieniem (wody artezyjskie),
d) wody głębinowe – całkowicie odizolowane od wód znajdujących się na powyższych poziomach,
nie podlegają wpływowi czynników zewnętrznych,
e) wody krasowe – wody wypełniające szczelny międzyskalne w skałach węglanowych, często
wypływają na powierzchnię obfitym źródłem zwanym wywierzyskiem (Wyżyna Krokowsko-
Częstochowska).

5.1. Wody mineralne: solanki, szczawy, wody siarczanowe

5.2. Wody termalne (cieplice): ich temperatura jest wyższa od średniej rocznej temperatury
powietrza w okolicy, wykorzystuje się je w celach leczniczych i rekreacyjnych.