PANANALIKSIK
Dalawa o higit pang umiiral na sitwasyon o subject ang
- Isang maingat, kritikal, disiplinadong inkwiri sa pamamagitan ng
iba’t ibang teknik at paraan batay sa kalikasan at kalagayan ng
natukoy na suliranin tungo so klaripikasyon at/o resolusyon nito.
(Good, 1963)
- Isang sistematikong paghahanap sa mga mahahalagang
impormasyon hinggil sa isang tiyak na paksa o suliranin. Matapos
ang maingat at sistematikong paghahanap ng mga pertinenteng
impormasyon o datos hinggil sa isang tiyak na paksa o suliranin at
matapos suriin at lapatan ng interpretasyonng mananaliksik ang
mga nakalap niyang datos ay mahaharap siya sa isapangesensyal
nagawain – angpaghahanda ngkanyang ulat-pampananaliksik.
(Aquino, 1974)
- Isang proseso ng pangangalap ng mga datos o impormasyon
upang malutas ang isang partikular na suliranin sa isang
syentipikong pamamaraan (Manuel at Medel, 1976).
- Isang sistematikong pag-aaral o imbestigasyon ng isang bagay sa
layuning masagot ang mga katanungan ng isang mananaliksik.
(Parel, 1966)
- Isang pagtatangka upang makakuha ng mga solusyon sa mga
suliranin. Idinagdag pa nila na ito ay isang pangangalap ng mga
datos sa isang kontroladong sitwasyon para sa layunin ng
prediksyon at eksplanasyon. (E. Trece at J.W. Trece, 1973)
MGA URI NG PANANALIKSIK
1) Analisis. Sa pananaliksik na ito, kinakalap ang iba’t ibang uri ng datos
at pinag-aaralan upang hanapan ng patern na maaaring magsilbing
gabay sa mga susunod pang hakbangin.
2) Aral-Kaso o Case Study. Inoobserbahan dito ang mga gawi o pagkilos
ng isang subject sa isang sitwasyon o kaligiran. Sinisiyasat din ang
mga sanhi nito, maging ang maaaring maging tugon o reaksyon sa
panibagong kaligiran.
3) Komparison.
pinag-aaralan dito upang tukuyin ang kanilang mga pagkakatulad at
pagkakaiba.
4) Korelasyon-Predikasyon. Sinusuri rito ang mga estadistikal na datos
upang maipakita ang pagkakaugnay ng mga ito sa isa’t isa upang
mahulaan o mahinuha ang kalalabasan ng mga baryabol sa katulad,
kahawig o maging sa ibang sitwasyon.
5) Ebalwasyon. Inaalam sa pananaliksik na ito kung nasunod nang
wasto ang mga itinalagang pamamaraan kaugnay ng pagsasagawa o
pamamahala ng isang bagay at sinusuri kung nakamit ba ang mga
inaasahang bunga.
6) Disenyo-Demonstrasyon. Ang pananaliksik na ito ay isinasagawa sa
mga tuklas ng nakaraang pananaliksik upang subukin ang baliditi at
relayabiliti ng mga iyon.
7) Sarbey-Kwestyoneyr. Sa pamamagitan ng isang talatanungan,
inaalam at iniinterpret sa pananaliksik na ito ang mga gawi,
pananaw, kilos, paniniwala o preperensya ng iba’t ibang pangkat
hinggil sa isang paksa o usapin.
8) Istatus. Masusing sinusuri ang isang piniling sampol upang matukoy
ang kanyang mga natatanging katangian at kakayahan.
9) Konstruksyon ng Teorya. Ang pananaliksik na ito ay isang
pagtatangkang makahanap o makabuo ng mga prinsipyong
magpapaliwanag sa pagkabuo, pagkilos o ang pangkalahatang
kalikasan ng mga bagay-bagay.
10) Trend Analisis. Hinuhulaan dito ang maaaring kahinatnan ng mga
bagay-bagay o pangyayari batay sa mga napansing trend o mga
pagbabagong naganap sa mga sitwasyong sangkot sa pag-aaral.
MGA KATANGIAN NG MABUTING PANANALIKSIK
1) Sistematiko. May sinusunod itong proseso o magkakasunod-sunod na
mga hakbang tungo sa pagtuklas ng katotohanan, solusyon ng suliranin, o
ano pa’mang nilalayon sa pananaliksik.
2) Kontrolado. Lahat ng mga baryabol na sinusuri ay kailangang
mapanatiling konstant. Sa madaling salita, hindi dapat baguhin, nang sa
gayon, ano mang pagbabagong .magaganap sa subject na pinag-aaralan
ay maiuugnay sa eksperimental na baryabol. Ito ay kailangan lalong-lalo
na sa mga eksperimental na pananaliksik.
3) Empirikal. Kailangang maging katanggap-tanggap ang mga pamamaraang
ginagamit sa pananaliksik, maging ang mga datos na nakalap.
4) Mapanuri. Sa pananaliksik, ang mga datos na nakalap ay kailangang suriin
nang kritikal upang hindi magkamali ang mananaliksik sa paglalapat ng
interpretasyon sa mga datos na kanyang nakalap, Kadalasan pa,
gumagamit ang mga mananaliksik ng mga na-validate nang
pamamaraang pang-estadistika sa pagsusuri ng datos upang masabing
analitikal ang pananaliksik.
5) Obhetibo, Lohikal at Walang Pagkiling. Lahat ng tuklas o findings at mga
kongklusyon ay kailangang lohikal na nakabatay sa mga empirikal na
datos at walang pagtatangkang ginawa upang baguhin ang resulta ng
pananaliksik. Kailangan ding walang personal na biases sa pagsasagawa
ng pananaliksik. Walang puwang rito ang mga pansariling pagkiling.
6) Orihinal na Akda. Maliban sa historikal na pananaliksik, ang mga datos na
nakalap ng mananaliksik ay sarili niyang tuklas at hindi mula sa panulat,
tuklas o lathala ng ibang mananaliksik. Idagdag pa na ang mga datos ay
kailangang nagmula sa mga primaryang sorses o mga hanguang first-
hand.
7) Akyureyt na Imbestigasyon, Obserbasyon at Deskripsyon. Bawat
aktibidad na pampananaliksik ay kailangang maisagawa nang tumpak o
akyureyt nang ang tuklas ay humantong sa pormulasyon ng mga
siyentipikong paglalahat. Samakatuwid, lahat ng konglusyon ay
kailangang nakabatay sa mga aktuwal na ebidensya.
8) Matiyaga at Hindi Minamadali. Upang matiyak ang katumpakan o
accuracy ng pananaliksik, kailangang pagtiyagaan ang bawat hakbang
nito. Ang pananaliksik na minadali at ginawa nang walang pag-iingat ay
kadalasang humahantong sa mga hindi matitibay na kongklusyon at
paglalahat.
9) Pinagsisikapan. Walang pananaliksik na naisasagawa nang walang
pagsisikap. Kailangan itong paglaanan ng panahon, talino at sipag upang
maging matagumpay.
10) Nangangailangan ng Tapang. Kailangan ang tapang ng isang mananaliksik
sapagkat maaaring makaranas siya ng mga hazards at discomforts sa
kanyang pananaliksik. May mga pagkakataon ding maaari siyang
dumanas ng di-pagsang-ayon ng publiko at lipunan. Maaari ring
magkaroon ng di-pagkakaunawaan sa pagitan ng mga kasamang
mananaliksik.
11) Maingat na Pagtatala at Pag-uulat. Lahat ng datos na nakalap ay
kailangang maingat na maitala. Ang maliit na pagkakamali ay maaaring
makaapekto sa mga tuklas ng pananaliksik. Kailangan din itong maiulat sa
pasulat na paraan sa anyo ng isang papel-pampananaliksik (halimbawa:
pamanahong-papel, tisis, disertasyon) para sa angkop na
dokumentasyon, at kadalasan, sa pasalitang paraan o ang tinatawag na
oral presentation o defense.
MGA DAPAT ISAALANG-ALANG SA PANANLIKSIK
 Huwag mangopya ng mga impormasyong gagamitin sa sulating
pananaliksik
Ang plagiarism ay:
o Tuwirang paggamit ng orihinal na termino o salita na hindi
ginamitan ng bantas na panipi at hindi binanggit ang
pinaghanguan
o Panghihiram ng mga ideya o pangungusap at pinalitan lamang
ang pagkakapahayag ngunit hindi kinilala ang pinaghanguan
 o Pamumulot ng mga ideya mula sa iba’t ibang mananaliksik at
pinagsama-sama lamang ang mga ito subalit hindi itinala ang
pinaghanguang datos
o Pagsasalin ng mga termino na nasa ibang wika na inangkin at
hindi itinala na salin ang mga ito
o Pagnanakaw ng bahagi ng isang disenyo, banghay, himig nang
hindi kinikilala ang pinagbabatayan ng ibang mananaliksik subalit
inangkin na siya ang naghagilap ng mmga datos na ito
 Humingi ng permiso o pahintulot sa manunulat ng akdang gagamitin
sa pananaliksik.
 Isulat ang pangalan ng manunulat at ang taon ng pagkakalathala ng
tekstong pinaghanguan ng ideya o mga impormasyon.
 Gumawa ng bibliyograpiya sa mga ginamit na sanggunian.
 Sikaping maging matapat sa paglalahad ng resulta.
 Sundin ang prosesong inaprubahan ng tagapayo sa paggawa ng
pananaliksik.
HAKBANG SA PANANALIKSIK
1. Paghahanda ng Tentatibong Balangkas
Mahalaga ang paghahanda ng isang tentatibong balangkas upang
magbigay direksiyon sa pagsasaayos ng iyong mga ideya at pagtukoy kung
ano-anong materyal pa ang kailangang hanapin. Maaaring gamitin ang mga
inihanda mong card ng bibliyograpiya upang maging gabay sa pagbuo ng
iyong balangkas.
2. Pangangalap ng Tala o Note Taking
Balikan ang inihandang tentatibong balangkas at card ng bibliyogap
tukuvin kung alin-alin sa mga ito ang kakailanganin sa iyong susulatin.
Basahing mabuti at mula sa mga ito ay magtala ng mahahalagang
impormasyong magagamit sa susulatin.
Iminumungkahing isulat nang maayos ang iyong mga talâ. Gumamit ng
index card na mas malaki kaysa sa ginamit mo sa bibliyograpiya para mapag-
iba ang dalawa bukod sa mas marami kang maisusulat sa mas malaking card.
Ang bawat card ay ilalaan lamang sa isang talâ. Kung kukulangin ang isang
index card ay maaaring magdagdag pa ng ibang card. Maaaring gamitin ang
pormat sa ibaba para sa iyong mga talâ:
3. Paghahanda ng Iwinastong Balangkas o Final Outline
Dito na susuriing mabuti ang inihandang tentatibong balangkas upang
matiyak kung may mga bagay pang kailangang baguhin o ayusin. Maaari
nang ayusin ang dapat ayusin upang ang pangwakas na balangkas ay maging
mabuting gabay sa pagsulat ng iyong borador.
4. Pagsulat ng Borador o Rough Draft
Mula sa iyong iwinastong balangkas at mga card ng talâ ay maaari ka
nang magsimulang sumulat ng iyong borador. Tandaang ang isang sulating
pananaliksik ay dapat magkaroon ng introduksiyon na kababasahan ng mga
ideyang matatagpuan sa kabuoan ng sulatin, ang katawan na kababasahan ng
pinalawig o nalamnan nang bahagi ng iyong balangkas, at ang iyong
kongklusyon na siyang nagsasaad ng buod ng iyong mga natuklasan sa iyong
pananaliksik. Pag-ukulan ng pansin ang pagkakaugnay-ugnay ng mga kaisipan.
Dapat ding isaalang-alang na ang wikang gagamitin ay payak ngunit nalinaw;
tama ang baybay, bantas, at kaayusang panggramatika; pormal ang anyo; at
karaniwang nasa ikatlong panauhan.
5. Pagwawasto at Pagrebisa ng Borador
l-proofread o basahing mabuti at iwasto ang mga bagay na kailangang
iwasto sa iyong borador. Pag-ukulan ng pansin ang pagkakabuo ng mga
pangungusap, ang baybay, bantas, wastong gamit, pamaraan ng pagsulat, at
angkop na talababa o footnote. Maaari nang pumili ng tiyak na pamagat ng
iyong sulatin. Ihanda na rin ang paunang salita, talaan ng nilalaman, at pinal
na bibliyograpiya.
Para sa mga sangguniang nagamit mo para sa aktuwal na pagsulat ay
huwag kalilimutang magbigay ng pagkilala sa may-ari o manunulat ng mga ito
sa pamamagitan ng talababa at bibliyograpiya. Mahalaga ang talababa sa
pagbibigay-kahulugan sa isang bahagi ng sulating pananaliksik na
nangangailangan ng karagdagang paliwanag.
Sa pagsulat ng bibliyograpiya ay nararapat tandaan ang sumusunod:
 Pangkat-pangkatin ang mga ginamit na sanggunian. Pagsama-
samahin ang mga aklat, pahayagan, web site, at iba pa.
 Isaayos muna nang paalpabeto ang pangalan ng mga awtor gamit
ang apelyido bilang basehan.
 Isulat ang bibliyograpiya gamit ang isa sa iba't ibang estilo ng
pagsulat nito. Kung ang napiling estilo ay American Psychological
Association (APA), maaaring sundan ang sumusunod na pattern para
maisulat ang mga ginamit na sanggunian.
Para sa mga Aklat
Apelyido ng Awtor, Pangalan ng Awtor. (Taon ng Paglilimbag) Pamagat.
Lungsod ng Tagapaglimbag: Tagapaglimbag.
Para sa mga artikulo sa Payahagan o Magasin
Apelyido ng Awtor, Pangalan ng Awtor. (Taon ng Paglilimbag) Pamagat
ng Artikulo. Pamagat ng Pahayagan o Magasin, Paglilimbag #. (Isyu #),
pahina #.
Para sa mga kagamitang Mula sa Internet
Awtor. (Petsa ng Publikasyon) "Pamagat ng Artikulo o Dokumento.”
Pamagat ng Publikasyon. Petsa kung kailan sinipi o ginamit mula sa buong
web address simula sa http://
6. Pagsulat ng Pinal na Sulating Pananaliksik
Pagkatapos pagdaanan at isagawa nang mabuti ang naunang walong
hakbang, ngayon ay nakatitiyak ka na ng isang mainam na sulating
pananaliksik. I-type na ito gamit ang pormat na ibinigay ng iyong guro.
MGA BAHAGI NG PANANALIKSIK
1) Panimula. Taglay nito ang rasyunal na dahilan kung bakit isinasagawa
ang pananaliksik. dito ipinapahayag ang mga layunin ay kahalagahan
ng pag-aaral. Ipinapaliwanag din dito ang saklaw at limitasyon ng
pag-aaral, batayang konsepto o kung paano isasagawa ang pag-aaral.
Inilalahad na rin dito ang paraan ng pananaliksik na gagamitin, at
paano titipunin ang mga datos.
2) Katawan o Nilalaman. Dito inilalahad ang mga natuklasan sa
pagsasaliksik. Maaaring gumamit ng sari-saring pantulong gaya ng
tsart, mapa, grap, at talahanayan sa pagpapaliwanag sa resulta na
natagpuan sa pag-aaral at pananaliksik.
3) Wakas o Konklusyon. Gagawin dito ang paglalagomng resulta ng
pag-aaral at tinatapos sa paglalahat o pagbibigay ng konklusyon at
rekomendasyon ukol sa maaari pang gawin kaugnay ng pag-aaral,
gaya ng pag-aaral para malinawan pa ang ilang isyu na hindi lubhang
nalutas sa pag-aaral na ito.
4) Ang Bibliograpi. Ito'y talaan ng mga libro, magasin, peryodiko at iba
pang sanggunian na ginagamit sa pag-aaral. Nararapat lamang na
ipakita ng nagsaliksik ang pasasalamat sa mga awtor ng libro at iba
pang sangguniang ginamit at nakatulong sa ginawa nyang pag-aar