Ang naunang paksa ay tinalakay ang estandardisasyon ng wikang Filipino bilang bahagi

ng pagpapaunlad at pagpapalawak ng wikang Filipino. Maliban sa prosesong ito, may mas

malaking hakbang pa na kailangang maabot ng wikang Filipino, ang intelektwalisasyon.
Nabanggit sa mga naunang paksa na upang manatiling buhay ang isang wika ay kailangan
itong gamitin. Ang lipunan ang gumagamit ng wika kaya nararapat na magampanan ng wika
ang kanyang tungkulin. Isa sa mga paraan upang lubusang maisakatuparan ito ay ang pagiging
intelektwalisado.
Sa bahaging ito ng modyul ay tatalakayin ang prosesong intelektwalisasyon, ang
kahalagahan nito sa pag-unlad ng wikang Filipino at ang hakbang upang maging na
intelektwalisado ang wika. Inaasahan na mas lalawak pa ang inyong kaalaman sa wika at sa
tulong ng mga gawaing pampagkatuto ay mas lalalim pa ang inyong damdaming maka
Filipino.
Ang wikang ginagamit ay wikang buhay. Iyan ang ilan sa mga katangian ng wika
na pinanghahawakan ng wikang Filipino upang manatili ito. Ngunit ang paggamit nito ay
hindi sapat upang magampanan ang kanyang papel. Kinakailangang humakbang ito paitaas
upang maabot ang iba pang tungkulin na dapat gampanan ng isang wika. Ito ay ang magamit
sa iba’t ibang larangan at mas mataas na antas ng pagkatuto.
Isa sa mga proseso na dapat pagdaanan ng wikang Filipino ay ang intelektwalisasyon. Ang
intelektwalisasyon ayon sa Komisyon ng Wikang Filipino, ay ang proseso na pinagdadaanan
ng wika upang ito ay magkaroon ng kakayahan na magamit sa iba’t ibang larang katulad ng
agham, teknolohiya, pamahalaan, edukasyon, negosyo, industriya, batas at iba pa. Sa buong
mundo, ang maituturing na intelekwalisadong wika ay ang Ingles, Russian, German, French at
Japanese. Ang wikang Filipino ay hindi (pa) intelektwalisado. Hindi at hindi pa
intelektwalisado sapagkat nasa proseso pa tayo tungo sa intelektwalisasyon.
Tatlong Domeyn ng Wika (Sibayan, 1991)
1. Non-controlling domains (NCDs)

Ang domeyn na ito ay kinabibilangan ng mga nasa bahay na gumagamit ng karaniwang

wika. Hindi ito kontrolado sapagkat nakadepende ito sa wikang ginagamit ng pamilya at mga
malalapit na kakilala. Pasalita man o pasulat ay maaaring gumamit ng kahit anong wika. 2.
Semi-controlling domains (SCDs)
Ito ay ang domeyn na may kaugnayan sa relihiyon, politika at panlibangan. Semi
controlling dahil binibigyang konsiderasyon ng mga gumagamit ng wika ang pang-unawa ng
mga tagapakinig o mga inaasahang awdyens. Mahigpit ito kung ihahambing sa non
controlling domain sapagkat binibigyang halaga ang pormalidad at ang masa. 3. Controlling
domains (CDs)
Ito ay kinabibilangan ng gobyerno, edukasyon, propesyon, agham at teknolohiya,
negosyo at panitikan. Ang domeyn na ito ay gumagamit ng wikang intelektwalisado. Sa
tatlong domeyn, ang controlling domains ay gumagamit ng wikang Ingles. Dito sa Pilipinas,
mapapansin ang paggamit ng wikang Ingles sa mga domeyn na ito sapagkat nagagampanan
ng wikang Ingles ang mga pangangailangan sa mga sektor na nabanggit. Maging mga
kagamitang sa pagtuturo ng Ingles ay mas madaling mahagilap kung ihahambing sa wikang
Filipino kahit na nasa Pilipinas tayo.
Sa pag-intelekwalisa ng wikang Filipino, nararapat na maging sanggunian ang Espanyol
at Ingles sapagkat mahihirapan ang wikang Filipino kung sa Tagalog lamang ito magbabatay
dahil sinakop tayo ng mga Kastila at Amerikano na kung saan ay natuto sayo ng kanilang
wika at kultura. Malaking tulong din ang mga katutubong wika sa bawat rehiyon sapagkat
taglay nito ang kultura ng bawat lugar.
Samaktwid, upang maintelektwalisa ang wikang Filipino, kailangang magamit ito ng mga
nasa controlling domain. Ibig sabihin,papalitan ng wikang Filipino ang Ingles ngunit upang
ito ay magamit kailangang maging intelektwalisado ang wikang Filipino.
Modelo ng Pag-unlad ng Wika
SELEKSYON ESTANDARDISASYON
 DESIMINASYON KULTIBASYON
(INTELEKWALISASYON)

Makikita sa inilahad na modelo na katulad din ng estandardisasyon, dumadaan sa proseso

ng pagpipili o seleksyon. Mabusisi ang prosesong ito sapagkat kinakailangang mabigyang
pansin ang iba pang wika na maaaring makatulong sa intelektwalisasyon ng wika. Halimbawa
sa Pilipinas, kailangang ikonsidera ang wikang Espanyol at Ingles sapagkat marami sa mga
salita sa Filipino ang hango sa wikang ito.
Ang ikalawang bahagi ay ang estandardisasyon. Ang proseso nito ay tinalakay na sa
naunang paksa. Batid natin na mahaba ang prosesong ito sapagkat nangangailangan ng wasto
at angkop na pagbuo ng tuntunin at gabay.
Ang ikatlong bahagi ay ang desiminasyon. Ito ay ang pagbabahagi ng bagong kaalaman,
mga tuntunin at gabay sa iba’t ibang ahensya, departamento at organisasyon katulad ng
paaralan at mga sangay ng gobyerno.
Ang panghuli ay ang kultibasyon na hahantong sa intelektwalisasyon. Ang paglilinang sa
mga tuntunin at gabay ay isinasagawa sa bahaging ito. Sinisigurado na magagampanan ng
wika ang tungkulin nito at magagamit sa kahit anong larangan.
Batay sa inilahad na modela ng pag-unlad ng wika, mababatid natin na mahaba pa ang
pagdadaanan ng wikang Filipino. Kailangan pang himay-himayin at pag-aralang mabuti ang
bawat hakbang. Hindi ito magiging madali ngunit makakamit ito ng wika kung patuloy ang
pagsasagawa ng mga gawain at proyekto na makakatulong upang umunlad ito.