Lingua Franca

Marami ang gamit ng wika. Maaaring para sa ating pagpapahayag ng pangangailangan o sa kawalan kaya
ng pisikal na na larawan, madalas na lumilikha tayo ng patern sa wika na baligho sa sistema nito. Dala ng
kakaibang tunog na paguulit-ulit ng mga vocoids o contoids ay nasisiyahan at nagagalak tayo. Maaaring
ito’y instrumento ng ating iniisip na ideya o maaaring ito’y buklod ng mga miyembro ng isang lipunan o
isang bansa. Maaaring sa pamamagitan ng wika ay maimpluwensiyahan o mabago ang pag-iisip o kilos
ng mga tao o tumulong sa kooperasyon at koordinasyon ng mga tao. Marami pa marahil tayong
maidaragdag na gamit nito sa komunikasyon.

Sa pamamagitan ng wika, naisasalin natin ang mga impormasyon mula sa isang tao tungo sa isa pang
grupo ng mga tao na karaniwang sinusuklian ng reaksiyon. Tagapagsalita ang tawag sa una at takapakinig
ang pangalawa. Ang wika ay binubuo ng mga makabuluhang mensaheng ipinahihiwatig sa pamamagitan
ng pagsasama-sama ng mga ponema na bubuo sa mga morpema o salita kaya. Bagamat naging kalakaran
noong unang panahon ang paggamit ng maligoy na pananagalog, sa kasalukuyang pagbabagong bihis ng
wika, binibigyang-diin ang pinakamadali at pinaka-ekonomiko o matipid na pagsasalita. Palibhasa likas
namang mahalaga ang kahulugan o mensahe at hindi ang pagkamaligoy ng mga pangungusap.
Karaniwan nang ito ang nagtatakda ng haba at kaayusan ng mga istrakturang panglingguwistika, gaya ng
salita, relasyon ng mga tunog sa kapwa tunog, relasyon at haba ng mga parirala at sugnay na bumubuo
ng isang pangungusap.

Ano’t ano man ang katangian ng uri ng paggamit ng isang wika para sa malinaw na komunikasyon ang
laging hangarin pa rin ng nagsasalita ang maintindihan siya. Base sa gamit sa komunikasyon ng wika,
maaaring ang wika ay isang lingua franca ng dalawang taong kabilang sa dalawang magkaibang speech
community o kaya’y multi-lingual na komunidad. Tinatawag din na wika ng interkomunikasyon ang lingua
franca. Noong panahon ng Antiquidad, ang lingua franca sa buong Meditterenean at Kanlurang Europa
ay ay Griyego subalit noong Middle Ages ay Latin. Ang opisyal na kinikilalang lingua franca ngayon sa
daigdig ay Ingles, Pranses, Aleman. Sa Rusya, Ruso kahit na hindit ito katutubong wika sa mga Ruso.

[ikalawang grupo]

Sa Pilipinas, dalawang klase ng lingua franca ang matatagpuan – ang tinatawag na rehiyonal na lingua
franca at ang nasyonal o pambansang lingua franca. Makikita ang pagkakaibang ito sa sumusunod na
ilustrasyon: Sa Aritao, Nueva Vizcaya, maaaring sa loob ng isang bahay ay Isinay ang wikang ginagamit
dito. Ito ang tinatawag na “Una o Inang Wika” (First Language o Mother Tongue). Ngunit paglabas ng
bahay, ang gagamitin na ay Ilokano maliban kung ang kausap ay marunong din ng Isinay. Kahit na lumayo
pa siya sa lugar na ito at makaabot pa ng Benguet na parte pa rin ng Northern Luzon, Ilokano pa rin ang
kinakailangan niyang gamitin (kung marunong siya ng Ilokano) upang mas madali ang komunikasyon. Ang
wikang ito ang tinatawag na rehiyonal na lingua franca. Ito ang komon na sa rehiyong ito na iba’t iba rin
ang wikang sinasalita. Ngunit kung wala na siya sa rehiyong ito, halimbawa ay nagpunta na siya sa
Central Luzon o maging sa Bisaya at Mindanao at hindi siya marunong ng Cebuano at hindi rin marunong
ng Ilokano ang kausap niya, kung hindi Ingles ay Filipino ang gagamitin niya. Ito ang tinatawag na
nasyonal o pambansang lingua franca. Ingles ang gagamitin niya kung ang kausap niya ay hindi
masyadong matatas sa Filipino o ayaw gumamit nito lalo na sa mga mataas ang pinag-aralan. Filipino ang
gagamitin niya kung ang kausap niya ay hindi marunong o matatas sa Ingles o hindi nakapag-aral. Filipino
at hindi Tagalog ang gagamitin niya bagama’t batayang istruktura ng Filipino ang Tagalog. Filipino ito
sapagkat ang sinasalita niya ay hindi gaya ng sinasalita ng mga taal na Tagalog gaya ng mga taga-Bulacan
at Batangas kundi ang paggamit niya dito ay di-Tagalog.

[ikatlong grupo]

Ang lingua franca kapag kinikilalang pangkalahatang midyum ng komunikasyon sa isang bansa ay
nagkakaroon ng magandang posisyon upang mabilis na mapaunlad. Karaniwan nang isinasabatas ang
pagkilala dito at tinatawag na pambansang wika. Kadalasan nang nagkakaroon ng kaguluhan sa pagpili ng
pambansg wika lalo na kung ang pagpilian ay halos prestihiyosong mga wika. Ang pagtanggap o
pagtakwil sa wika bilang isang wikang pambansa ay nagkakaroon ng sosyo-politikal na implikasyon.
Sapagkat mahirap na tanggapin sa isang taong matabunan ang kanyang inang wika o itakwil kaya ito na
iniisip niyang pagtatakwil na rin sa kanyang kultura at kabihasnan. Sikolohikal ang negatibong reaksyon sa
ganitong krisis at minsa’y politikal o racial. Maaaring grabe sa multilinggual na lipunan ang problemang
ito subalit lalong higit sa mga bansang may dalawang wikang kandidato sa pambansang wika, hanggang
ngayon ito ang malaking problema ng Canada at Norway.

Sapagkat ang dalawang wika ay nakalilikha ng malaking suliranin sa isang bansa, magkaminsa’y
hinahango ito sa pamamagitan ng pagsasama-sama ng dalawa, tatlo o higit pang bilang ng mga wika. Ito
ang nangyayari ngayon sa Pilipinas. Sa ganitong paraan ng language planning maraming gulo ang
kinakaharap. Gayunpaman sa siyentipikong paraan, maaaring ang pambansang wikang ito’y ibase sa
isang wika sa pagsisimula at saka pasukan ng elemento ng iba pang mga wika o kaya’y simulan sa
dalawang wikang basehan o tatlong wikang basehan.

[ikaapat na grupo]

Ang lingua franca ay maaaring maging opisyal na wika gaya ng karaniwang nangyayari sa maraming
bansa. Nangangahulugang ito ang ginagamit na opisyal na komunikasyon ng estado sa kanyang mga
mamamayan o sa ibang mamamayan at ibang bansa sa daigdig. Maaaring politikal, sosyal, ekonomikal o
kultural na transaksyon ang nasasangkot. Maraming bansa ang may isang opisyal na wika lamang, e.g.
Hapon, Aleman na dalawa o tatlo ang opisyal na wika palibhas ang target ng estado o gobyerno ay ang
kanyang mamamayan oa ang internal na komunikasyon. Sa ganitong kalagayan ng mga bansa, may mga
interpreter para sa pakikipagtalastasan sa ibang bansa o mamamayan ng ibang bansa.

Karaniwan din lalo na sa tunay nang malalayang bansa na ang lingua franca na siyang opisyal na wola ang
ginagamit na midyum ng pagtuturo. Liban sa mga bansang naging biktima ng imperyalismo, ang inang
wika ang pinapaborang maging midyum ng pagtuturo sa mga paaralan sapagkat madalas na ang
pagkatuto o paggamit ng banyagang wika lalo na iyong wika ng ibang kultura ay nagkakaroon ng
alienating effect sa isang indibidwal gaya ng anomie kung hindi man ng lubusang pagbabago sa
sensibilidad o pag-iisip ng isang estudyante bunga na rin sa pagkalantad sa sining, agham, teknolohji ng
ibang bansang nasasangkot.