Rizal Technological University

Boni, Mandaluyong City

Proposal para sa Pagtatalaga ng Cebuano bilang

Wikang Pambansa

Inihanda nina:
Macalinao, John Lance
Mapilisan, Nicole Mary
Nebria, Jemelyn
Princillo, Mico
Romero, Gerald Jake
Velasquez, Reswin
RASYONAL
Ang wika ay isang mahalagang kasangkapan na ginagamit upang maiparating ang mga
nasasaloob na ideya at damdamin ng isang tao. Hindi lamang ito isang paraan ng pakikipag-usap
sa kapwa kundi ginagamit din ito upang makipagkaibigan, makipagtalakayan at maibahagi ang
iba’t ibang opinyon at kaisipan. Sa buong kasaysayan, maraming mga bagay, sitwasyon at
pangyayari na tumutukoy sa kahalagahan ng wika sa mga tao, sa kapaligiran at higit lalo na sa
bansa. Ang wika ay kumakatawan din sa pangunahing pagpaparating sa iba ng panlipunang
pagkakakilanlan.

Ayon kay Dr.Constantino, isang dalubwikang Pilipino, nasa higit sa isang daang (100) ang
mga wika at apat na raang (400) wikain ang matatagpuan sa Pilipinas. Ang mga sumusunod na
Wika ay: Tagalog, Waray, Ilokano, Kapampangan, Cebuano, Hiligaynon, Bicolano, at
Pangasinense.

Lumabas sa surbey na nanguguna ang Tagalog ata pumapangalawa naman ang Cebuano kung
ang wikang ginagamit sa tahanan ang pag-uusapan. Ngunit nakakalamang ang Cebuano
kumpara sa Tagalog kung ang pag-uusapan ay unang wikang natutunan. Ang Wikang Cebuano
ay ang ika-47 na nangungunang wika sa buong mundo at ikalawa naman sa pinakamalalaking
wikang ginagamit sa Pilipinas, kung saan humigit kumulang 20 milyong Pilipino ang nagsasalita
nito bilang kanilang unang wika, at 11 milyong Pilipino ang nagsasalita nito bilang pandagdag na
wika.

Ang Layunin ng pananaliksik na ito ay bigyang pansin ang kakayahan ng Wikang Cebuano
bilang Wikang Pambansa.

MGA PALIWANAG AT PATUNAY

Ang wikang ito ay sinasalita ng grupong Sebwano sa Cebu at ng iba pang pangkating
etniko sa Visayas at Mindanao. Kilala ang wikang ito sa tawag na Sugbuhanon, Sugbuanon,
Visaya, Bisaya, at Binisaya.

Ayon sa Panitikang Cebuano (2016), ang lungsod ng Cebu ay may pinakamalaking

impluwensiya ng tradisyong kastila sa kadahilanang dito unang tumuntong ang grupo ni
Ferdinand Magellan noong April 7, 1521. Naging maging maganda ang mga pakikitungo ng mga
ito hanggang sa mahikayat ang mga Pilipinong mabinyagan at maging ganap na Kristiyano. Ang
mga Cebuano ang mga unang Kristiyanong Pilipino. Sa ngayon, hindi lamang ito naging sentro
ng kalakalan kundi dinadayo na rin ng mga turista sapagkat maraming makasaysayang tagpo at
lugar ang nandirito tulad ng Krus ni Magellan at ang Pinakamatandang Santo Nino na
matatagpian ng simbahan ng San Agustin Church.

Ayon sa isinulat ni Carpio (2015), ang Sebwano ay katutubong sinasalita ng mga

naninirahan sa Cebu, Bohol, Negros Oriental at sa ilang bahagi ng Leyte at Samar at sa kabuuan
ng Mindanao. Ito ay sinasalita rin sa iilang bayan sa pulo ng Samar. At hanggang 1975,
nalagpasan ng Sebwano ang Wikang Tagalog sa dami ng katutubong nagsasalita nito. Ang ibang
wikain ng Sebwano ay nabibigyan ng iba't ibang pangalan ang wika. Ang mga naninirahan sa
Bohol ay tinatawag itong Bol-anon samantalang sa mga tapagsalita ng Sebwano sa Leyte ay
tinatawag naman itong Kana. Ito rin ay maraming salitang hango sa wikang Kastila, tulad ng krus
(cruz), swerte (suerte) at brilyante (brillante). Marami rin itong nahiram na salita sa Ingles.
Mayroon din na galing sa salitang Arabo.

Ayon kay Dr.Mojares (Direktor ng Cebuano Studies Center), ang pagtatalaga sa Filipino
bilang Wikang Pambansa ay sinang-ayunan ng mga Cebuano, ngunit may mga hindi sila
nagustuhan sa ilang mga pangungusap. Ang pag-aaklas ng mga Cebuano ay bunga raw ng hindi
pantay na distribusyon ng kapangyarihang pambansa. Isinabulat niya na “I f you do not speak
the language of the center or of the dominant class, you will find yourself consigned to the
periphery, marginalized, and excluded.”

MGA IBA PANG MUNGKAHI

Sa paglipas ng panahon, mapatutunayan na ang wika ang siyang pinakamahalagang sandata
upang maiparating ng isang bansa sa kanyang mga mamamayan ang mga pangyayari,
kasaysayan at bahagi ng ekonomiya nito. Gayundin naman na ang wika ang siyang sentro ng
mga mamamayan upang maibuhos sa kanilang pamahalaan ang kanilang mga hinaing.
 Ayon kay Jyvyn Aragon, “Ah cause Cebuano's thinks na they have the right na maging
wikang pambansa yung cebuano kasi mas marami yung bisaya speaker sa bansa Kaya mga
bisaya medyo mapride di sla nagaadjast sa pag may kausap silang tagalog”.

Ayon kay Jashua Demigello, “Well they think they have the right kasi nga visayas at
Mindanao ay cebuano speaker, na kng saan mas malawak yung population ng mga bisaya kesa
sa tagalog. And I think ganun sla mag patronise ng language nla. Medyo ma pride”.

Ayon kay Loisa, “Para sa akin bakit pa papalitan kng nakasanayan nmn yung filipino or tagalog,
dahil pag pinalitan malaking adjustment yung mangyayari, at manila nmn yung sentro ng pinas so ok lng
pag tagalog parin, at mahiralan yung mga non bisaya speaker dahil mahirap intindihin yung bisaya, at
halos lahat ng pilipino kahit bata marunong nmn at nakakaintindi ng tagalog kahit bata”.

PAGLALAHAT

Ang pagkakaroon ng Wikang Pambansa ay may layuning pag-ugnayin ang bawat mamamayan
sa isang bansa na siya namang nagbibigay tulay tungo sa pag-unlad nito maging sa iba’t-ibang
aspeto. Angkop lang na sa pag-aaral na ito ay maiparating ang hangaring lalong maintindihan at
matuklasan ang Wikang Cebuano. Bukod sa pagpapaunlad ng Wikang Filipino may
ipinapakitang angking kagandahan ang paggamit ng Wikang Cebuano dahil ang Cebu ay ang
lugar na may makulay na kasaysayan at tinaguriang pinakamalaking lungsod ng Pilipinas.
SANGGUNIAN:
● Panitikang Cebuano 2016 Vol XCIII, No.311
● https://www.academia.edu/36247768/Kahalagahan_ng_Wikang_Filipino_sa_Edukasyon
● https://www.scribd.com/document/367281751/Wikang-Cebuano
● https://pinoypawikan.weebly.com/blog/sebwano1
● https://ejournals.ph/article.php?id=7949 Wikang pambansa