Filipino Reviewer
Mga Posisyong Papel Hinggil sa Filipino at
Panitikan sa Kolehiyo
Naka-angkla sa international standards, labor mobility, at
ASEAN integration - bahagi na ng kasaysayan ng Pilipinas
ang pagbabgong bihis ng sistema ng edukasyon ng Pilipinas.
10 taon basic education sa Pilipinas.
Labor mobility – mas mapabilis ang pagkakaroon ng
trabaho ng mga magaaral na magtatapos sa ilalim ng ngayon
ay umiiral na na sistema ng edukasyong K to 12.
ASEAN integration – kabahagi upang maging tugma ang
kalakaran ng mga kasaping bansa ng organisasyon. Ito ay
para sa lalong matibay na ugnayan at pagtutulungan sa
pagitan ng mga miyembro.
Hamon ng K-12
• Tangkang pagaalis sa mga asignaturang may
kaugnayan sa Panitikan at Filipino.
Tagapagtanggol ng Wikang Filipino o Tanggol Wika –
alyansang nangunguna sa pakikibaka laban sa pagpaslang ng
Commission on Higher Education (CHED) sa Filipino,
Panitikan at Philippine Government and Constitution
subjects sa kolehiyo.
Alyansa ng Mga Tagapagtanggol ng Kasaysayan
(Tanggol Kasaysayan) – grupong nagtataguyod naman ng
pagkakaroon ng required at bukod na asignaturang
Philippine History/Kasaysayan ng Pilipinas sa hayskul.
Dr. Bienvenido Lumbera – Pambansang Alagad ng Sining.
Tagapagsalita sa konsultatibong forum noong Hunyo 21,
2014 sa DLSU.
House Bill 223 – Filipino at Panitikan bilang mga
mandatoring asignatura sa kolehiyo.
Posisyong Papel
- isang pasulat na gawaing akademiko kung saan
inilalahad ang paninidigan sa isang napapanahong
isyu.
- paggaganyak, at pagpapaunawa ng punto ng sumulat
tungkol isang paksa.
BS PSY – 1101 FIRST YEAR | LADYLYN CEPILLO
Departamento ng Filipino ng De La Salle University
• “Pagtatanggol sa wikang Filipino, tungkulin ng
bawat Lasalyano.”
• asignaturang Filipino ay nakapag aambag sa
pagiging mabisa ng community engagement.
• pagsasalba sa kolektibong identidad, sa salamin ng
ating kultura, sa daluyan ng diskurong pambansa, at
pagtataguyod ng nasyonalistang edukasyon na
huhubog ng mga estudyanteng magiging mga kapaki
pakinabang na mamamayaan ng ating bansa.
Ateneo De Manila University
• hindi lamang midyum ng pagtuturo ang Filipino isa
itong displina.
• Ang pagtanggal ng Filipino ay magdudulot ng
ibayong pagsasalaylayan o marhinalisasyon ng mga
wika at kulturang panrehiyon.
Unibersidsad ng Pilipinas
• Filipino ay wika na “susi ng kaalamang bayan”.
• nasa wika ang pagtatanyag ng kaalamang lokal –
mga kaalamang patuloy na hinubog at humuhubog
sa bayan.
Politeknikong Universidad ng Pilipinas (PUP)
• Samahan ng mga Dalubguro at Filipino (SADAFIL)
• Ang “umiiral sa realidad sa Pilipinas na ang Filipino
ay wikang panlahat.
• Ginagamit sa araw araw na pakikipag talastasan ng
mga Filipino.
• identidad ng lipunang Pilipino.
Philippine Normal University
• paaralan ang humuhubog sa kaalaman at kasayan ng
bawat mamamayan ng bansa.
• proseso ng pagtuturo at pagkatuto ang wikang
Filipino upang lubos na maunawaan at mailapat sa
paaralan ng buhay ang mga araling hindi lamang
natatapos sa apat na sulok ng silid aralan.
1
Gampanin ng paaralan:
• Ito ang nagpapaigting ng pagnanais na malinang sa
paaralan ang sariling wika at panitikan at nang sa
gayon ay masiguradong bahagi ng paglago ng mga
mag-aaral ang midyum na batid ng bawat Pilipino.
• Ito ay magbibigay daan din sa kapakinapakinabang
na talastasan at talaban ng ideya.
Filipino Bilang Wika ng Komunikasyon sa
Kolehiyo at mas Mataas na Antas
Artikulo XIV, Seksiyon 6 – responsibilidad ng gobyerno na
itaguyod ang pagbuo ng mga hakbnagin upang patuloy na
magamit ang wika sa mas malalim pamamaraan sa
pamayanan man o paaralan.
Pangulong Corazon C. Aquino – nagbigay diin din sa
probisyong ito sa pamamagitan ng Executive Order No. 335
- Lahat ng mga Kagawaran / Kawanihan / Opisina /
Instrumentaliti ng Pamahalaan na Magsagawa ng
mga Hakbang na Kailangan para sa Layuning
Magamit ang Filipino sa Opisyal na mga
Transaksiyon, Komunikasyon, at Korespondensiya.
Lumbera et al. (2007) – Filipino ang wikang gingamit sa
paglinang at pagpapalaganap ng isang edukasyong na
nagtataguyod ng kapakanan ng bansa.
G. David Michael M. San Juan - 12 Reasons to Save the
National Language.
1. Artikulo XIV Seksyon 6
2. Epektibong gamit ng Filipino bilang wikang panturo.
3. Globalisasyon at ASEAN integration.
4. Filipino at Panitikan ay parehas sa College Readiness
Standard sa CHED’s Resolution No. 298-2011.
5. Ang resulta ng National Achievement Test sa
Filipino ng sa hayskul ay mababa pa rin
6. Hindi kaya senior hayskul masakop lahat ng content
at performance standards.
7. Filipino ang wikang pambansa at sinasalita ng nasa
99% ng populasyon.
8. Ito ang kaluluwa ng bansa.
9. Filipino sa multi/interdidiplinari na pamamaraan.
10. Ingles sa kurikulum ng kolehiyo mula noon 1906
samantalang ang Filipino ay nito lamang 1996.
11. Filipino ay isang pandaigdigang wika na itinuturo at
pinagaaralan sa mahigit walumpong institusyon at
unibersidad sa ibang bansa.
K to 12 tulad ng Estados Unidos, Malaysia, at Indonesia.
G. Virgilio S. Almario (2014) – hindi sapat ang pagdedeklara
ng Buwan ng Wikang Pambansa tuwing Agosto bilang tugon
sa Proklamasyon Blg. 1041 ng Pangulong Fidel V. Ramos
noong Hulyo 5, 1997.
- wikang Filipino ay totoong mabubuhay at yayaman sa
pamamagitan ng patuloy na paggamit araw-araw ng
mga mamayan.
Pangulong Benigno C. Aquino III – pagtatalumpati sa
wikang Filipino.
YUNIT II PAGPOPROSESO NG IMPORMASYON
PARA SA KOMUNIKASYON
Ang Pananaliksik at ang Komunikasyon sa Ating Buhay
Ang anumang sitwasyong pang komunikasyon, ginagamit sa
pakikipag ugnayan, pakikisalamuha at pakikipag talastasan sa
kapuwa ang mga kaalamang natutuhan natin mula sa
pagoobserba at pagsusuri ng lipunan.
Mass Media o pangmadlang midya
- ang ginagamit ng karamihan na mapagkukunang ng
impormasyon at balita.
- Ito ay nangangahulugang teknolohiya na inilaan upang
maabot ang ng impormasyon ang madla.
- Ito ay pangunahing paraan ng komunikasyon na
gingamit upang maabot ang karamihan sa
pangkalahatang publiko.
“Ang midyum ay ang mensahe”
Mga Panimulang Konsiderasyon: Paglilinaw ng
Paksa, mga Layon, at Sitwasyong Pangkomunikasyon
Pananaliksik – Isang maingat at detalyadong pag-aaral sa
isang tiyak na problema o isyu gamit ang pamamaraang pang-
agham.
- Ito ay nagbibigay pagkakataon sa atin upang mapataas
ang antas ng kaalaman sa pamamakitan ng
eksperimento.
- Ito ang pinakamhusay na nagawa sa pamamagitan ng
paggawa ng isyu sa isang katanungan, na may
hangarin ng pananaliksik upang sagutin ang tanong.
- Inaasahang magbibigay solusyon sa problema ng
bansa.
- pinkamainam na paghanap ng ksagutan ay sa
pamamagitan
BS PSY – 1101 FIRST YEAR | LADYLYN CEPILLO 2
Mga dapat isaalang alang bago pumili ng batis ng
impormasyon:
1. Kailangang malinaw ang tukoy ng paksa at layon
ng pananaliksik.
2. Dapat na malinaw sa mananaliksik ang pakay niya
sa paglahok sa sitwasyong pangkomunikasyon
kung saan ibabahagi ang bubuung kaalaman.
3. Kailangang ikonsidera ng mananaliksik ang uri at
kalakarang ng sitwasyong pangkomunikasyon.
ang tatlong ito ay may imlpikasyon saisa’t-isa.
Paksa at Layon
Paksa ng sitwasyong pang komunikasyon – Ipapahayag
ng mananaliksik ang kaalaman na kanyang bubuuin
Pakay sa paglahok sa sitwasyong pangkomunikasyon –
batay sa paksa ng sitwasyong pangkomunikasyon,
magdedesisyon ang mananaliksik kung anong pakay sa
paglahok dito.
San Juan (2017) – limang hakbangin na dapat
isakatuparan sa ikauulad ng pananaliksik:
1. Magpansinan muna tayo bago magpapansin sa
iba. I-cite ang pananaliksik ng kapwa Pilipino.
2. Magbuo ng pambansang arkibo ng mga
pananaliksik.
3. Magdevelop ng katiwa-tiwalang translation
software.
4. Bigyang prayoridad ang Filipinisasyon ng lalong
maitaas ang edukasyon at ang mga programang
gradwado.
5. Atasan ang lahat ng mga unibersidad na magtayo
ng Departamento ng Filipino at/o Araling
Pilipinas.
Santiago at Enriquez (1982) – mga dapat ikonsidera ng
mananaliksik:
1. Iugnay sa interes at buhay ng mga kalahok ang
pagpili ng tukoy na paksa.
2. Gumamit ng mga pamamaraan ng pagsisiyasat na
nakagawian ng mga Pilipino, angkop sa kultura, at
katanggap tanggap sa ating mga kababayan.
3. Humango ng mga konsepto at paliwanag mula sa
mga kalahok, lalo na iyong makabuluhan sa
kanila.
BS PSY – 1101 FIRST YEAR | LADYLYN CEPILLO
Paglubog sa mga Impormasyon: Mga
Pamamaraan ng Paghahagilap at Pagbabasa
Kwantitatibong disenyo – palasak ang pamamaraang
survey na ginagamitan ng talatanungan at eksperimento na
may pretest at posttest.
Kwalitatibong disenyo – malawak ang pagkakaiba iba ng
mga pamamaraan pero mas palasak ang panayam at
pangkatang talakayan.
Tambalan ng pangangalap at pagbabasa ng
impormasyon – maraming disenyo ng pagsasaliksik
(halimbawa. Sarbey, eksperimento, sosyomatrikong analisis)
kung saan kailangan munang malikom ang bago ang
pagbabasa at pagsusuri nito.
Pangangalap ng impormasyon mula sa kapuwa tao –
mayamang batis ng impormasyon dahil marami silang
maaaring masabi batay sa kanilang karanasan; maari nilang
linawin agad o dagdagan pa ang kanilang mga sinasabi sa
manananaliksik at may kapasidad din silang mag imbak at
magproseso ng impormasyon.
• Eksperimento – isang kuwantitatibong disenyo ng
pananaliksik kung saan sinusukat ang epekto ng
dependent variable, na tinatalaban ng interbensiyon.
• Interbyu o panayam – Isang interaksyon sa pagian
ng mananaliksik bilang tagapagtanong, at
tagapoakinig, at ng tagapagbatid na siyang
tagapagbahagi ng impormasyon. Gumagamit ang
mananaliksik ng gabayna tanong,
- Semi-estrukturadong interbyu – mayroon
ding gabay na mga tanong subalit maari
niyang baguhin ang pagkakaayos nito
depende sa takbo ng interbyu at maaari din
niyang dagdagan kung mayroon siyang
followup na tanong.
- Di-estrukturadong interbyu – ay hindi
kahingian ang mga gabay na tanong upang
mas maging natural ang daloy ng usapan.
• Focus group Discussion (FGD) – semi
estrukturadong talakayan na binubuo ng
tagapagpadaloy na kadalasay ginagampanan ng
manananaliksik na, at anim hanggang sampung
kalahok.
3
Pakikisangkot habang pakapa-kapa – Isang eksplorasyon
hingil sa isang paksa sa konteksto ng pamumuhay ng mga
tao sa isang komunidad gamit ang mga katutubong
pamamaraan ng pagkuha ng datos kagay ng “pagmamasid,
pagtatanong tanong, pagsubok, pagdalaw, pakikilahok, at
pakikisangkot. Nakilahok siya sa pang araw araw na Gawain
habang isinisingit ang pakikipanayam.
Pagtatanong-tanong – marami ng mga mananaliksik ang
gumagamit ng pagtatanong tanong sa pagkalap ng
katunayan at datos. Impormal at bernakular na wika ang
ginagamit para madaling magkaintindihan ang nagtatanong
at ang tinatanong.
Pakikipag kwuwentuhan – isang di-estrukturadong at
impormal na usapan ng mananaliksik at mga tagapagbatid
na hingil sa isa o higit pang mga paksa. “Malaya” ng mga
kalahok na “magapahayg ng anumang opinion o karanasan”
at magbigay ng verbal at di verbal na ekspresyon ng “walang
takot”.
Pagdalaw-dalaw – pagpunta punta at pakikipag usap ng
mananaliksik sa tagapagbatid upang sila ay makakilala;
matapos magpakilala at makuha ang loob ng isat isa, mas
maluwag na sa kalooban ng tagapagbatid ay ilabas sa usapan
“ang mga nais niyang sabihin bagamt maaring may ilan pang
pagpilpigil”.
Pakikipanuluyan – siya ay nakisalamuha sa mga tao at
nakisangkot sa ilan sa kanyang mga aktibidad kagaya ng pag
kukwenuhan sa umpukan, pangangapitbahay, at pagdalo sa
ibat ibang pagtritipon; pagmamasid sa mga nagaganapsa
kapaligiran; at pagtatanong tanong hingil sa paksang
sinasaliksik.
Pagbahay bahay – hindi lamang pumupunta sa bahay ng
taga pagbatid ang mananaliksik, nag mamasid, nagtatanong
tanong, at nakikipag kuwentuhan at nakikipag panayam din
siya ginagamit ang pamamaraang ito sa pagsasasaggawa ng
survey.
Pagmamasid – maaaring gamitin hindi lamang sa paglikom
ng datos mula kapuwa tao kundi pati narin sa mga bagay,
lugar, pangyayari, at iba pang penomeno. Ito ay pag
oobserba gamit ang mata, tainga, at pandama sa tao, lipunan,
at kapaligiran. Apat na uri:
1. Complete observer (ganap na tagamasid)
2. Complete participant (ganap na kalahok)
3. Observer as participant (tagamasid bilang kalahok)
4. Participant observer (kalahok bilang taga masid)
BS PSY – 1101 FIRST YEAR | LADYLYN CEPILLO
Instrumento sa pagkalap ng datos mula sa kapuwa tao:
1. Talatanungan at gabay na katanungan
2. Pagsusulit o eksaminasyon
3. Talaan sa fieldwork
4. Rekorder
Pangangalap ng impormasyon mula sa mga aklatan
– May mga katunayan at datos na hindi sa kapwa-tao direkta
at tahasang maapuhap, kundi mula sa mga midya at iba pang
mga materyal na maaaring matagpuan sa mga aklatan.
Pangangalap ng impormasyon mula sa mga online
na material – Sa kaslukuyang panahon ng Internet at
digital na teknolohiya, maaakses ang maraming primaryang
batis ng impormasyon hindi lamang sa mga kompyuter na
laptop at desktop kundi pati sa mas maliit na gadyet na cell
phone at tablet na kompyuter. Pangunahin sa mga batis na
ito ang mga artikulos sa journal, balita sa online news site, at
account ng karanasan sa blog.
Mulaan ng Impormasyon: Mapanuring Pagpili
mula sa Samo’t Saring Batis
Batis ng impormasyon ay ang pinanggagalingan ng mga
katunayan (halimbawa. Facts, and figures at datos
(halimbawa. Obserbasyon, berbal, at biswal na teksto,
artifact fossil) na kailangan para makagawa ng mga pahayag
ng kaalaman hinggil sa isang isyu, penomeno, o panlipunang
realidad.
Uri ng Batis ng Impormasyon:
Primaryang batis – mga orihinal na pahayag, obserbasyon
at teksto na direktang nagmula sa isang indibidwal, grupo o
institusyon nanakaranas, nakaobserba, o nakapagsiyasat ng
isang paksa o phenomena.
Halimbawa mula sa harapang ugnayan sa kapuwa tao:
1. pagtatanong tanong
2. pakikipagkuwentuhan
3. panayam o interbyu
4. pormal, inpormal, estrukturado, o semi estrukturado
talakayan;
5. umpukan
6. pagbabahay bahay
4
Mula sa mga material na nakaimprenta sa papel, na Alinman sa mga sekondaryang batis ay maaring
madalas ay may kopyang electroniko: maging primaryang batis kung ito ang mismong paksa ng
pananaliksik.
1. awtobiyograpiya
2. talaarawan Primary – mas binibigyang prayoridad ng isang mananaliksik.
3. sulat sa koreo at email
Sekondaryang batis – alternatibong perspektiba at kabatiran
4. tesis at diertasyon
na magpapapatatag sa kaaalamang binubuo ng manananaliksik.
5. sarbey
6. artikulo sa journal Wikipedia – unreliable
7. balita sa diyaryo, radio, at telebisyon;
Kapwa-tao – ay karaniwang itinuturing na primaryang batis,
8. mga rekord ng mga tanggapan ng gobyerno kagaya ng
maliban kung ang nsagap sa kanila ay nakuha lang din sa
konstitusyon, katitikan ng pulong kopya ng batas at
sinasabi ng iba pang tao.
kasunduan, taunang ulat, at pahayagang pang-
organisasyon. Midya bilang batis ng impormasyon
9. orihinal na dokumento kagaya ng sertipiko ng kasal at
testament; - Kung pipiliin ang midya bilang batis ng impormasyon,
10. talumpati at pananalita; at kelangan ding pag isipang mabuti ang kalakasan,
11. larawan at iba pang biswal grapika kahinaan, at kaangkupan nito para sa binubuong
pahayag ng kaalaman.
Mula sa iba pang batis - Dapat unahin sa prayoritisasyon ang mga primaryang
batis, angkop na uri ng midya, at kredibilidad ng tukoy
1. harapan o online na survey.
na midya
2. artifact ng bakas o labi ng dating buhay na bagay,
specimen pera, kagamitan, at damit; Pagsusuri ng Datos
3. nakarecord na audio at video,
4. mga blog sa internet na maglalahad ng sariling Sa pagsusuri ng mga nakalap na datos, hinahanapan
karanasan o obserbasyon. ng mananaliksik ng kaugnayan sa isa’t isa ang mga datos at
5. website ng mga pampubliko at pribadong ahensya sa bumubuo siya ng buod hinggil dito.
internet at • Pag-uugnay-ugnay ng Impormasyon – pagkakatulad,
6. mga likhang sining tulad ng pelikula, musika, semantiko, coding
painting, at music video • Pagbubuod ng Impormasyon
Sekundaryang batis – pahayag ng interpretasyon, opinyon at • Pagbuo ng Pahayag ng Kaalaman
kritisismo mula sa indibidwal, grupo, o institusyon na hindi
YUNIT III: MGA GAWING
direktang nakaranas, nakaobserba o nagsaliksik sa isang paksa
PANGKOMUNIKASYON NG MGA PILIPINO
o penomeno. Kasama na rito ang account o interpretasyon sa
mga pangyayari mula sa taong hindi nakaranas nito o Tsimisan
pagtalakay sa gawa ng iba.
- itinuturing na isang pagbabahaginan ng impormasyong
Mga halimbawa: ang katotohanan ay di-tiyak.
- Ito ay isang uri ng pag-uusap sa pagitan ng dalawa o
1. Ilang artikulo sa dyaryo at magasin
higit pang magkakakilala o magkapalagayang-loob.
2. encyclopedia
- Ang haba ng oras ng tsismisan ay di rin tiyak-
3. Teksbuk
maaaring ito ay saglit lamang o tumagal ng isa o higit
4. Manwal at gabay na aklat
pang oras.
5. Diksyonaryo at Tesoro
- Maaaring totoo, bahagyang totoo, binaluktot na
6. Kritisismo
katotohanan, dinagdagan o binawasang kato-tohanan,
7. Komentaryo
sariling interpretasyon sa nakita o narinig, pawing
8. Sanaysay
haka-haka, sadyang di-totoo, o inimbentong kwento.
9. Sipi mula sa orihinal na hayag sa teksto
10. Abstrak
11. Mga kagamitan sa pagtuturo kagaya ng powerpoint BS PSY – 1101 FIRST YEAR | LADYLYN CEPILLO 5
presentation at
12. Sabi-sabi
Pinagmulan o pinanggalingan ng tsismis, mauuri sa tatlo;
(1) Obserbasyon ng unang tao o grupong nakakita o
nakarinig sa itsitsismis;
(2) Imbentong pahayag ng isang naglalayong
makapanirang-uri sa kapuwa; o
(3) Pabrikadong teksto ng nagmamanipula o
nanlilinlang sa isang grupo o sa madla.
Obserbasyon ay maaaringnaipamahagi nang walang
malisiya, at ito ay naging tsismis lamang, dahil kumalat ng
hindinabeberipika,
Pahayag ay may kaakibat na balaking maghasik ng intriga.
Intriga – Isang uri ng tsismis na nakasisira sa reputasyon o
pagkakaibigan.
Pabrikado madalas kinakasangkapan ng naghaharing-uri
kagaya ng mga politiko,negosyante at dinastiyang politikal
para manira ng kalaban,
Katumbas ng gossip – hearsay, SCUTTLEBUTT, o chatty
talk na dumadaloy sa pamamagitan ng grapevine.
Chimes – salitang Espanyol ng tsismis
Karaniwang nilalayuan o iniiwasan ang mga tsismosa.
Ang pangtsitsismis ay nagiging simpleng paraan upang
makapanakit sa kapwa at mga kaaway. Ang tsismis ay
karaniwang ginagamit para makasakit at makapanira ng
reputasyon ng ibang tao,
Madalas na pinag-uusapan: sensitibong bagay.
• Sex
• pagbubuntis ng mga hindi kasal o disgrasyada,
• pagiging homosexual at pambababae
• estado sa buhay o kaya naman ay pag-aaral
Ang paninirang puri at may mga legal na aksyon na
maaaring gawin upang labanan ito at ipagtanggol ang sarili
gaya ng pagsampa ng kasong libel o slander.
Artikulo 26 – cause of action
1. Panunubok sa pribadong buhay ng iba;
2. Panghihimasok o pang-iistorbo sa pribadong buhay
o ugnayang pampamilya ng iba;
3. Pang-iintriga na dahilan kung bakit ang isang
indibidwal ay iiwasan ng kanyang kaibigan;
4. Pang-aasar o pamaahiya sa iba dahil sa kanyang
paniniwalang pangrelihiyon, mababang antas ng
pamumuhay, lugar ng kapanganakan, pisikal na
depekto, at iba pangpersonal na kondisyon.
Artikulo 353
Libelo – ay isang pampubliko at malisyosong mga
paratang sa isang krimen. Akto kung ang mga paninira ay
pinaraan sa pasulat o broadcast na midyum
Oral defamation – kung ang gagamitin na midyum ay
pasalita.
Umpukan: Usapan, Katuwaan at Iba pa sa
Malapitang Salamuhaan
Umpukan
- impormal paglalapit ng tatlo o higit pang tao na
magkakakilala para magusap na magkakaharap.
Sa pangkalahatan, ay hindi planado o nagaganap
na lang sa bugso ng pagkakataon.
- Ang mga nagiging kalahok sa umpukan ay iyong
mga kusang lumapit para makiumpok.
- walang tiyak o planadong daloy ang pag-uusap
- pwedeng dumako sa seryosong talakayan, mainit
na pagtatalo, masayang biruan, malokong
kantiyawan, at maging sa laro at kantahan.
- para ilarawan ang kakapalan o karamihan ng tao
sa isang grupo o pangkat.
Impormal – kung saan ang mga tao ay napapalitan ng
kuro-kuro o opinion tungkol sa isang bagay o paksa.
Pormal – pakikipagtalo o debate, na maaaring kaswal na
usapan lamang o maaari rin namang pormal na
pakikipagtalo
Salamyaan (sa Marikina) – halimbawa ng tradisyon
kung saan tampok ang umpukan. Pagpopook sa siyudad
sa kamalayang- bayan ng mga mamamayan nito.
Ub-ufon – Isa pang halimbwa ng komunikasyong
pangkumunidad kung saan tampok din ang umpukan at
iba pang kagawiang pangkomunikasyon. Barlig, Bontoc,
Mt. Province, Baguio.
PULONG-BAYAN: Marubdod na Usapang
Pampamayanan
Pulong bayan
- isang anyo ng konsultasyon sa mga mamayan o
particular na pangkat upang tugunan o
paghandaan ang isang napakahalagang usapin.
BS PSY – 1101 FIRST YEAR | LADYLYN CEPILLO 6
 - pagtitipon ng isang grupo ng mga mamayan sa
itinakdang oras at lunan upang pag-usapan nang
masinsinan, kabahalaan, problema, programa at iba
pang usaping pangpamayanan.
- Pinangungunahan ng lider ang pagtalkay sa isang
usapin na may kaakibat ng pagpapahalaga sa
opinion at mga mungkahi ng mga taong kabahagi
sap ag-uusap.
- Lahat ay binibigyan ng pagkakataon na
makapagsalita.
KOMUNIKASYONG DI- BERBAL:
Pagpapahiwatigan sa Mayamang Kalinangan
Komunikasyong di-berbal – wika ng katawan.
Mehrabian – kabuuang epekto, bumubuo sa komunikasyon:
• Berbal – pasalita
• Tinig – tono
• Mukha – ekspresyon
Mga Paraan ng Paggamit ng mga Senyas na Di-Berbal
1. Senyas na di-berbal – kumpas at ngiti
2. Senyas na di-berbal sa halip na wika – pagtango
imbis na sumagot ng “oo”.
3. Maaaring pabulaanan ng mga senyas na di-
berbal ang isinasad ng wika.
4. Upang ayusin ang daloy ng komunikasyon
Mga Uri ng Komunikasyong Di-Berbal
1. Komunikasyon sa pamamagitan ng paghipo –
pagyakap / pagyapos, pagkalong, pagtapik
2. Komunikasyon sa pamamagitan ng espasyo
a. Distansyang pampubliko – magkalayo ng 12
talampakan o higit pa. pormal na usapan.
b. Distansyang sosyal – magkalayo ng 4 – 7
talampakan. Conversation sa pagtitipon.
c. Distansyang personal - magkakalayo ng isa't
kalahati hanggang apat na talampakan.
d. Distansyang pangtapatan ng loob -
magkakalayo ng hindi hihigit sa labindalawang
daliri. Paksa ay kalimitang lihim.
3. Komunikasyon sa pamamagitan ng oras –
“filipino time”
4. Komunikasyon sa pamamagitan
katahimikan – hindi pagkibo o pagkilos.
1. Komunikasyon sa pamamagitan ng senyas –
kumpas na ginagamit sa halip ng salita, bilang at
pagbabantas.
2. Komunikasyon sa pamamagitan ng aksiyon –
paggalaw tulad ng paglakad o kaya'y pagkain.
3. Komunikasyon sa pamamagitan ng mga obheto –
alahas, damit, aklat, disenyo ng bahay, atbp.
MGA EKSPRESYONG LOKAL:
Ekspresyong local
- likas at ordinaryong wika na naiiba sa anyo at gamit
sa lohikal at iba pang uri ng pilosopiya.
- mga parirala at pangungusap na ginagamit ng mga tao
sa pagpapahayag ng damdamin o pakikipag-usap na
ang kahulugan ay hindi literal na kahulugan ng bawat
salita at hindi maiintindihan ng mga ibang taong hindi
bihasa sa lenggwahe.
- Ito rin ang nagbibigay ng kaibahan sa ibang wika.
• Batangueno – balisong at kapeng barako
• Kadlo – igib
• Kagaykay – kuliglig
• Kalamunding – kalamansi
• Kalasti – mayabang
• Pagaw – paos
• Palakat – sigaw
• Sagimis – saging
• Sakol – magkakamay
• Tabig – sagi, tama, o dali
• Tagaktak – daloy
Balisong – uri ng patalim na naititiklop ang puluhan na
nagsisilbi ring kaluban ng talim.
Kapeng barako – uri ng kape na tumutubo sa Pilipinas, lalu
na sa mga lalawigan ng Batangas at Cavite.
- Mula ito sa uring Coffea liberica, subalit ginagamit
din ang pangalang ito sa lahat ng kapeng galing sa
mga lalawigang nabanggit.
- Nagmula ang salitang “barako” mula sa salitang
ginagamit para sa lalaking hayop.
ng
BS PSY – 1101 FIRST YEAR | LADYLYN CEPILLO 7
Mga katumbas ng salitang Banyaga sa Wikang Filipino:
1. Orange – kahel
2. Typewriter – makinilya
3. Math – sipnayan
4. Carpenter – anluwage
5. Dictionary – talahulaganan
6. Adam’s apple – lalagukan o tatagukan
7. Website – pook-sapot
8. Email - sulatroniko
9. Earphones – pangulong-hatinig
10. Charger – pantablay
Salitang Jejemon sa Wikang Filipino:
1. Phow – po
2. Enebe yen – ano ba yan?
3. Eow – hello
4. Shagal – matagal
5. Aq – ako
6. Erpat – ama o Tatay
7. Tomguts – gutom
8. Yosi – sigarilyo
9. Cno – sino
10. Repa – pera

BS PSY – 1101 FIRST YEAR | LADYLYN CEPILLO 8