Artikulo XIV ng Saligang Batas 1987: WIKA

SEK.6. Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino. Samantalang nalilinang, ito ay dapat
payabungin at pagyamanin pa salig sa umiiral na mga wika ng Pilipinas at sa iba pang mga wika.
Alinsunod sa mga tadhana ng batas at sang-ayon sa nararapat na maaaring ipasya ng Kongreso,
dapat magsagawa ng mga hakbangin ang Pamahalaan upang ibunsod at puspusang itaguyod ang
paggamit ng Filipino bilang midyum ng opisyal na komunikasyon at bilang wika ng pagtuturo sa
sistemang pang-edukasyon.

SEK.7. Ukol sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, ang mga wikang opisyal ng Pilipinas ay
Filipino at hangga’t walang itinatadhana ang batas, Ingles. Ang mga wika ng rehiyon ay pantulong na
mga wikang opisyal sa mga rehiyon at magsisilbing opisyal na pantulong na midyum ng pagtuturo.
Dapat itaguyod nang kusa at opsiyonal ang Kastila at Arabic.

SEK.8. Ang Konstitusyong ito ay dapat ipahayag sa Filipino at Ingles at dapat isalin sa mga
pangunahing wikang panrehiyon, Arabic, at Kastila.

SEK.9. Dapat magtatag ang Kongreso ng isang komisyon ng wikang pambansa na binubuo ng mga
kinatawan ng iba’t-ibang mga rehiyon at mga disiplina na magsasagawa, mag-uugnay at
magtataguyod ng mga pananaliksik para sa pagpapaunlad, pagpapalaganap at pagpapanatili sa
Filipino at iba pang mga wika.

Ano na nga ba ang kalagayan ng Wikang Filipino sa Ika-21 siglo sa iba’t ibang larangan?

A. Pamahalaan

B. Edukasyon

C. Kalakalan

D. Telebisyon at Pelikula

E. Radyo at Pahayagan

F. Text, Internet o Social Media

G. Kulturang Popular

PAMAHALAAN

“Pangunahing balakid upang maging wikang opisyal ang Filipino ang kahirapang isalin
ang mga opisyal na terminolohiya na kadalasang ginagamit sa pamamalakad,
pangangasiwa, at sa usaping batas.”

Halos 3 dekada na ang nakalilipas nang iniutos ng dating pangulong Corazon Aquino na gamitin ng mga
kagawaran at ahensya ng pamahalaan ang wikang Filipino sa lahat ng uri ng komunikasyon.
 Iniutos din ng Batas Tagapagpaganap Blg 217 na isalin sa Filipino ang mga pangalan ng mga opisina,
maging ang panunumpa sa katungkulan ng mga opisyal sa gobyerno.
Nguni't sa kasalukuyan, inamin ni Celso Santiago Jr, assistant secretary ng Presidential
Communications Operations Office, na hindi pa rin wikang opisyal ang Filipino, bagama't tanggap na ito ng
nakararami bilang pambansang wika.

"Hangga't hindi nauunawaan ng karaniwang masa ang wika ng batas polisiya, pangagasiwa,
at pamamahala, hindi natin naibibigay sa kanila ang kapangyarihang maging mga aktibong
mamamayang may pakikisangkot sa pamamahala at pagpapatakbo ng bansa," sabi ni Santiago sa
mga kalahok sa Pambansang Kongreso sa Pagpaplanong Wika.

Ginanap ang kongreso noong Agosto 5-7 sa Lingayen, Pangasinan.

Masasabing opisyal ang wika kung ito ang gamit sa mga opisyal na talastasan sa
pamahalaan, paliwanag ni Santiago. Aniya, sinimulan na rin kahit papaano ng kasalukuyang
pamahalaan na dalasan ang paggamit ng Filipino bilang wikang opisyal:
"Sinikap naming gamitin ang wikang Filipino upang makaabot ang mga programa ng
pamahalaan sa mas nakararami," wika ni Santiago. 

Sa kabila ng mga pagtatangkang ito, marami pa ring balakid sa pagiging opisyal na wika ang
Filipino. Una rito, ayon kay Santiago, ang kahirapang isalin ang mga opisyal na terminolohiya na
kadalasang ginagamit sa pamamalakad, pangangasiwa, at sa usaping batas.

"Kapansin-pansin na wikang Ingles pa rin ang siyang pangunahing wikang ginagamit ng

lehislatura at hudikatura," aniya.

Dagdag niya, mas magiging "inclusive" lang ang pamahalaan kung naiintindihan na ng
ordinaryong tao ang mga batas ng bansa.

Dahil Ingles ang gamit sa maraming larangan, ito ay nagiging hadlang sa pagkatuto. Halimbawa,
hindi nagagawang makisangkot ng karaniwang mamamayan sa mga usaping pang-ekonomiya dahil
hindi nila nauunawaan ang wikang ginagamit ng mga opisyal sa gobyerno. Sa mga pagdinig sa
senado at sa kongreso, iilan lamang sa ating mga mambabatas ang nagsasalita sa Filipino. Papaano
natin mas mauunawaan ang mga pangangailangan ng Pilipinas kung mapanghati ang wikang gamit
sa pamahalaan at sa mga paaralan?

Kaya para kay Santiago, babalik at babalik pa rin ang usapin sa sektor ng edukasyon, lalo na
sa kolehiyo, kung saan mas madalas pa ring naipapasa ang karunungan at kaalaman sa
pamamagitan ng wikang Ingles.

Hinikayat niya ang mga guro at iba pang nasa sektor ng edukasyon na ipalaganap ang
Filipino bilang wika ng pananaliksik at diskurso. (BASAHIN: Mga guro, maging malikhain sa
pagtuturo ng Filipino)
 "Ang wikang opisyal ay nakatali sa wikang ginagamit sa pagtuturo. Paano nga ba aasahang
makipagtalastasan sa wikang Filipino kung 12 taong sinanay sa pag-aaral gamit ang wikang
Ingles?"

Inudyok din ni Santiago ang susunod na pangulong ipagpatuloy ang nasimulan na ni Aquino
pagdating sa wikang Filipino, at magsabatas pa ng mga polisiya upang lalong umunlad ang wikang
ito.

https://www.rappler.com/nation/filipino-wikang-opisyal

EDUKASYON

'Ilusyon ang paniniwala na ang Pilipinas ay isa sa mga English-speaking

country.'
Taong 1959 nang isulat ni Renato Constantino ang kritikal na sanaysay niyang “Miseducation of
the Filipino.” Isa ito sa pinakamahalagang sanaysay sa bansa at dapat mabasa ng bawat Pilipino.
Inilatag ni R. Constantino ang mga problema sa sistema ng edukasyon na buhat pa sa edukasyong  
dala sa Pilipinas ng kolonisasyon ng Amerika. Ang ubod sa problema sa sistema ng edukasyon ng
Pilipinas ay ang pagkakasandig nito sa sistema ng edukasyon ng Amerika. Sa maiksing sabi, ang
sistema ng edukasyon ng Pilipinas ay hindi kumikilala sa mga pangangailangan ng Pilipinas kundi
sa pangangailangan ng ibang bansa, lalo na ng Amerika. Kung gayon, hindi matatawag na
“edukasyon” ang natatamo ng marami sa atin, kundi “misedukasyon,” at marami sa mga Pilipino ay
maituturing na “misedukado.”

Ang “edukasyon” ay nangangahulugang “pagkamulat.” Papaanong matatawag na “edukado” ang

marami sa atin kung binubulag tayo ng sistema ng edukasyong meron tayo? Halimbawa, mababa
ang pagtingin ng marami sa atin sa mga programa sa kolehiyo na nakatuon sa agrikultura gaya ng
BS Fishery at BS Agriculture, gayong ang mga ito ang dapat na pagtuunan ng pansin dahil napag-
iiwanan na ang Pilipinas sa ganitong mga larangan at ang bansa ay nakasandig sa
agrikultura. Mababa rin ang pagpapahalaga ng marami sa mga programang umuugat sa kulturang
Pilipino gaya ng arkeolohiya, linggwistika, at antropolohiya gayong napakarami pang hindi
naitatala sa ating kultura at kasaysayan. At ang batayan ng karamihan sa atin sa karunungan ay ang
katatasan sa Ingles. Parikala na ang ganitong mga balikong pagtingin ay sa paaralan pa mismo natin
“natututuhan.”

Malaking salik ang wika sa misedukasyong ito. Bagama’t Filipino ang wikang pambansa, Ingles
ang gamit ng karamihan ng mga opisyal sa gobyerno, gayundin din sa midya at sa paaralan. Sa
kolehiyo, halimbawa, Filipino lamang ang kursong itinuturo sa Filipino. Ang karamihan ay sa
wikang Ingles.
Dahil Ingles ang gamit sa maraming larangan, ito ay nagiging hadlang sa pagkatuto. Halimbawa,
hindi nagagawang makisangkot ng karaniwang mamamayan sa mga usaping pang-ekonomiya dahil
hindi nila nauunawaan ang wikang ginagamit ng mga opisyal sa gobyerno. Sa mga pagdinig sa
senado at sa kongreso, iilan lamang sa ating mga mambabatas ang nagsasalita sa Filipino. Papaano
natin mas mauunawaan ang mga pangangailangan ng Pilipinas kung mapanghati ang wikang gamit
sa pamahalaan at sa mga paaralan?

Sa sanaysay na “Mga Lingguwistik na Ilusyon sa Pilipinas,” ipinaliwanag ni Ernesto Constantino kung

bakit maituturing na ilusyon ang pag-iisip na nakakabuti ang bilingual na sistema ng edukasyon.
Mabuti nga siguro kung bilingual tayong mga Pilipino sa wikang pambansa at sa isang internasyunal na wika.
Ngunit mangyayari ba ito? Kung noong Ingles lamang ang pinag-aaralan nating wika iilan lamang ang natuto
ngayon pa kayang dalawang wika na ang ating pag-aaralan? Para sa kabutihan nating mga Pilipino, lalo na
ang kabataan, dapat palitan agad ang bilingguwal na palising ito ng “monolingguwal” na magpapagamit ng
isang wika lamang, ang ating wikang pambansa, bilang wikang panturo. Ang wikang Ingles ay mas mabuting
ituring at tanggapin nating mga Pilipino na banyagang wika at ito at gamitin ito bilang wikang banyaga rin.

Sa maiksing sabi, ang bilingual na sistema ng edukasyon ay hadlang sa pagkatuto sa wika. Marahil sasabihin ng
iba na, “Kung gayon, huwag nang ituro ang Filipino at sa Ingles na lang magpokus.” Hindi ito maaari sapagkat
wala namang komunidad sa buong Pilipinas na Ingles ang gamit na wika. Sang-ayon sa sanaysay ni E.
Constantino, ilusyon ang paniniwala na ang Pilipinas ay isa sa mga English-speaking country. Kaya kahit Ingles
ang aralin sa eskuwelahan, hindi ito tatatak nang malalim sa Pilipino dahil hindi ito ang wikang ginagamit sa
bahay, sa palengke o magi sa dyip.
Ang sanaysay nina Ernesto Constantino at Renato Constantino ay nananawagan sa reporma sa edukasyon. Ang
sistema ng edukasyon ng Pilipinas ay dapat maging maka-Pilipino. Ibig sabihin, ang sistema ng edukasyon ay
tumutukoy dapat sa mga suliranin ng Pilipinas at umuugat sa kasaysayan at kultura ng Pilipinas. At para
magawa ito, pangunahing hakbang na gamitin ang Filipino at ang mga wika ng Pilipinas bilang midyum ng
pakikipagtalastasan. Kailangang magsulat ng mga pananaliksik sa Filipino. Ang agham, matematika, pilosopiya
at lahat ng larangan ay dapat pag-usapan sa wikang mas nauunawaan ng mga Pilipino.
Tingnan nating halimbawa ang resulta ng 2018 Program for International Student Assessment. Sa nasabing
resulta na inilabas noong Disyembre 2019, kulelat ang naging iskor ng Pilipinas sa Science, Math, at Reading.
Bagama’t maraming sanhi ito, malinaw na malaking salik ang problema sa wikang panturo. Ang mga mag-aaral
sa kasabayang bansa ng Pilipinas na naging kalahok sa PISA ay kumuha ng pagsusulit mula sa kanilang wika at
itinuturo ang mga disiplinang ito sa kanilang wika. Sa mga bansang ito, ang wika nila ang ginagamit bilang
wika ng pananaliksik. Kaya ang kanilang mga mag-aaral ay mas nagagawang magsuri at makisangkot.
Sa atas ng CHED memorandum Bilang 20 Serye ng 2013, kasali ang mga kursong Filipino at Panitikan sa mga
tatanggalin sa kolehiyo. Ang pagtatanggal sa nasabing mga kurso ay pambabansot sa kakayahan ng mga
Pilipinong mag-aaral na magsuri. Produktong iluluwas na lamang sila kung ituring, na pagmumulan ng murang
lakas-paggawa. Hindi na binibigyang-halaga ang mga kakayahang nagpapalalim sa kanilang pagiging
makabansa. Sa ganitong balangkas, nakakatakas ang gobyerno sa pagbibigay sa kanyang mga mamamayan ng
disenteng trabaho at seguridad.
Inilaban ng Alyansa ng mga Tagapagtanggol ng Wikang Filipino o Tanggol Wika ang pagpapanatili sa
dalawang kurso sa kolehiyo. Naging masigasig ang Tanggol Wika mula sa mga bulwagan ng mga pamantasan
at CHED, at hanggang sa paghahain ng petisyon sa Korte Suprema. Ngunit noong 2019, naglabas na ng pinal na
hatol ang Korte Suprema: nasa pagpapasya na ng mga unibersidad kung magiging mandatory course ang
nasabing mga kurso. Malinaw na labag sa isinasaad sa Artikulo 14, Seksiyon 6 ng Saligang Batas ang hatol ng
Korte Suprema. Ito ay paghadlang sa pagpapayabong sa Filipino na isinasaad ng Konstitusyon, at banta rin sa
seguridad sa trabaho ng mga guro.
Taong 2019, inihain ng ACT Teachers Party List at ng iba pang miyembro ng Makabayan Bloc ang Panukalang
Batas 223 o ang “Batas na Nagtatakda ng Hindi Bababa sa Siyam (9) na Yunit ng Asignaturang Filipino at
Tatlong (3) Yunit ng Asignaturang Panitikan sa Kurikulum ng Kolehiyo.” Napakahalaga nito para sa mga guro
at sa makabayang edukasyon. Ito ang magtatanggol sa Filipino at Panitikan sa pangil ng CHED memorandum
Bilang 20 Serye ng 2013. Ngunit malayo pa para magdiwang hangga’t hindi pa ito nagiging batas. Sa ngayon,
ang malinaw, kung tuluyang mawawala ang Filipino at Panitikan sa kolehiyo, lalong uunti ang mga gurong
nagpapakadalubhasa sa disiplinang ito. Lalo nating hindi mauunawaan ang mga aral ng ating mga epiko at
alamat. Lalong malalayo ang Filipino sa pagiging wika ng karunungan.

Kung tuluyang mawawala ang Filipino at Panitikan sa kolehiyo, titindi ang tinutukoy na
“misedukasyon,” halos isang siglo na ang nakakaraan. Lalo nating mararamdaman ang pangil nito
sa ating ekonomiya at identidad. Lalo tayong magiging bansang hindi kilala ang kanyang sarili. –
Rappler.com

https://www.rappler.com/voices/ispeak/opinion-the-fangs-of-miseducation

KALAKALAN

1. Sitwasyong Pangwika sa Kalakalan -Ingles ang higit na ginagamit sa mga boardroom ng malalaking
kompanya at korporasyon lalo na sa mga pag- aari o pinamuhunan ng mga dayuhan at tinatawag na
multinational companies.
2. Ito rin ang wika sa mga Business Process Outsourcing (BPO) o mga call center lalo na iyong mga
kompanya na nakabase sa Pilipinas ngunit ang mga sineserbisyuhan ay mga dayuhang customer.
3. Ang mga dokumentong nakasulat tulad ng memo, kautusan, kontrata atbp. ay gumagamit ng wikang
Ingles. – Ang website ng mga malalaking mangangalakal ay sa Ingles din nakasulat gayundin ang
kanilang press release lalo na kung ito ay sa mga broadsheet o magazine nalalathala.
4. Gayumpanin, nananatiling Filipino at iba’t ibang barayti nito ang wika sa mga pagawaan o production
line, mga mall, mga restoran, mga pamilihan, mga palengke at maging sa direct selling.
5. Filipino din ang wikang kadalasang ginagamit sa mga komersiyal o patalastas pantelebisyon o panradyo
na umaakit sa mga mamimili upang bilhin ang mga produkto o tangkilikin ang mga serbisyo ng mga
mangangalakal.
6. Mas maraming mamimili kasi ang naaabot ng mga impormasyong ito kung wikang nauunawaan ng
nakararami ang gagamitin.