Wikang Cebuano

ni Adrian Ted Royo Tomagan

GRATEFULNESS

Isa ang Cebuano sa pinakamalawak na wika na ginagamit at mayroon ang Pilipinas.

Ang Cebu ay kung saan nagmula ang salitang “Cebuano”, na galing sa salitang

Espanyol na “Sugbo” na ibig sabihin ay “paglalakad sa tubig”. Noong dumating ang mga

Kastila, binago nila ang salitang Sugbuanon upang ito ay maging “Cebuano” at

“Cebuans” naman sa mga Amerikano. Ang Cebuano ay tinatawag ding “Bisaya”

sapagkat ito ay isang generic na termino na hindi lamang ina-aaplay sa mga Cebuano

kung hindi ginagamit din ito sa iba’t ibang mga etnikong groupo sa Visayas. Ngunit ang

salitang “Bisaya” ay hindi sigurado sapagkat ito din ay nangangahulugang “mga alipin”.

Sa panahon ngayon dahil sa pag-laganap ng wikang ito, isa na ito sa mga pangunahing

wika na ginagamit sa Pilipinas. Hindi lang ito nagagamit sa Cebu kung hindi dumami na

ito at nagagamit na sa buong PIlipinas.

Ang wikang Cebuano, ito ay ang pangalawa sa pinakamalaking etnolinggwistiko sa

Pilipinas sunod sa Tagalog, kahit na hindi ito madalas naituturo sa mga paaralan,

pamantasan, at institusyon. Humigit-kumulang 25 milyong tao ang gumagamit ng

wikang Cebuano o Bisaya sa Pilipinas. Ginagamit ng mga grupong Sebwano sa Cebu

at ng iba pang pangkat etniko sa Visayas at Mindanao. Kilala din ang wikang ito sa

tawag na Sugbuhanon, Visaya, Bisaya, at Binisaya. Isa sa mga kilalang varayti ng

Binul-anong Binisaya na sinasalita ng grupong Bol-anon na tinatawag ring “Boholano”

sa mga lugar ng Bohol. Naka-tuon ang pamumuhay ng mga Cebuano sa pamamagitan

ng pagsasaka at pangingisda. Isa sa kanilang mga pang-kabuhayan ay sa pagtatanim

ng niyog, para ito ay lumaki at dumami, ang paniniwala nila ay dapat ito itanim sa hapon

kapag ang araw ay tuwirang nasa itaas at ang mga anino ay nasa pinakamaikling anino

nito. Ito ay para ang puno ng niyog ay magbubunga agad kahit hindi pa ito masayadong

matangkad ngunit ang lahat na ito ay mga paniniwala lamang ng mga Cebuano.

Kung pag-uusapan naman ang kanilang kultura, isa sa mga bumubuhay sa kanilang

kultura ay ang kanilang mga pista, isa sa mga kilalang pista sa mga Cebuano ay ang

Sinulog Festival na ginaganap tuwing ikatlong lingo ng Enero upang bigyan pag-alala si

Senor Sto. Nino. Isa pang maganda at kilala na kanilang mga pista ay ang Tagbo

Festival na ginaganap tuwing ika-19 ng Enero, ito naman ay para kay Sto. Nino de

Poro. Kilala din ang mga Cebuano sa mga iba’t ibang pagkain nito, isa dito ay ang mga

sikat na Lechon, Dried Mangoes, Broas Biscuit at marami pang iba. Marami din ang

nakakaalam sa kwento ng isa sa ating mga magigiting bayani na si Lapu-lapu kilala na

siya ay galing sa Cebu, isang magiting at matapang na datu na nakipaglaban ng buong

puso sa mga kastilla upang mailigtas at ipaglaban ang ating bansa. Sa pagtatapos

tanyag o kilala ang Cebuano hindi lang sa makulay nitong kultura kundi sa malawak

nitong wika na sikat at kilala hindi lang sa Cebu, kilala na din ito sa buong Pilipinas.
 Artikulo

Ang Wikang Sebwano (Sebwano: Sinugboanon; Kastila: idioma cebuano) ay isang

wikang Awstronesyo na sinasalita sa Pilipinas ng humigit kumulang 33 milyong tao at

nasa ilalim o kasaping pangkat ng mga wikang Bisaya. Ito ang may pinakamalaking

bilang ng katutubong mananalita sa Pilipinas, kahit na ito ay hindi pormal na itinuturo sa

mga paaralan at mga pamantasan.[2] Ito ang katutubong wika sa Gitnang Kabisayaan

at sa ilang bahagi ng Mindanao. Nanggaling ang pangalan ng wika mula sa pulo ng

Pilipinas ng Cebu, nahinulaping Kastilang -ano (nangangahulugang likas, o isang

lugar). May tatlong letrang kodigo ito sa ISO 639-2 naceb, ngunit walang ISO 639-1 na

dalawang letrang kodigo. Wikang Austronesiyo ang Sinugbuanon, at marami itong

katumbas na salita sa ibang mga wikang Pilipinas at iba pa. Ang Sebwano ay maraming

salitang hango sa wikang Kastila, tulad ng krus [cruz], swerte [suerte] at brilyante

[brillante]. Marami rin itong nahiram na salita sa Ingles. Mayroon din na galing sa

salitang Arabo. Ang Sebwano ay katutubong sinasalita ng mga naninirahan sa Cebu,

Bohol, Negros Oriental at sa ilang bahagi ng Leyte at Samar at sakabuuan ng

Mindanao. Ito ay sinasalita rin sa iilang bayan sa pulong Samar. At hanggang 1975,

nalagpasan ng Sebwano ang Wikang Tagalog sa daming katutubong nagsasalita nito.

Ang ibang wikain ng Sebwano ay nabibigyan ng iba't ibang pangalan ang wika. Ang

mga naninirahan sa Bohol ay tinatawag itong Bol-anon samantalang sa mga

tapagsalitang Sebwano sa Leyte ay tinatawag naman itong Kana.

 Panayam

Pangalan: Lilia Villaber

Relasyon: Lola

Edad: 74

Taon sa lugar na kinalakihan: 27

Tanong
1. Mahirap ba matutunan ang wikang Cebuano?

- Hindi, dahil doon na ako lumaki at mabilis kong natutunan ang wikang Cebuano sa

aking paglaki.

2. Ano-ano ang mga wikang sinasalita sa Cebu?

- Pinaka marami ang Cebuano at iilan lang ang nagamit ng Bisaya.

3. Ano ang pinagkaibahan ng Tagalog at Cebuano?

- Meron itong pinagkaibahan lalo na sa pagbigkas ng mga letra

4. Marami ba ang gumagamit ng salitang Cebuano?

- Oo, dahil ito ay isa sa mga pinakamalaking wika na ginagamit dito sa Pilipinas.

5. Saan sa Pilipinas ang mga gumagamit ng wikang Cebuano?

- Marami, ilan dito ay Cebu, Leyte, Bohol at marami pang iba.