Chuong 5 - Cac Yeu To Co Hai

4/12/2021
NỘI DUNG
Chương 5:
KHẢO SÁT VÀ ĐÁNH GIÁ 1.Một số khái niệm về môi trường công nghiệp
NHỮNG YẾU TỐ CÓ HẠI
TRONG MÔI TRƯỜNG
2.Vệ sinh trong môi trường công nghiệp
CÔNG NGHIỆP 3.Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong
môi trường công nghiệp
Môn học : MÔI TRƯỜNG VÀ CON NGƯỜI 4.Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
Biên soạn: BỘ MÔN CHẾ TẠO MÁY
2 /274
1 2
5.1. KHÁI NIỆM VỀ MÔI TRƯỜNG CÔNG NGHIỆP 5.1. KHÁI NIỆM VỀ MÔI TRƯỜNG CÔNG NGHIỆP
. Định nghĩa: Các khái niệm về môi trường đã được trình bày trong các . Söï phaùt trieån kinh teá vaø baûo veä moâi tröôøng
chương trước, ở đây chỉ nhắc lại khái niệm môi trường gắn liền với quá ➢ Chuùng ta ñang böôùc vaøo coâng nghieäp hoùa vaø hieän ñaïi hoùa neân
trình lao động.
ñaõ hình thaønh nhieàu khu coâng nghieäp, cheá xuaát, ñoâ thò môùi.
. Moâi tröôøng soáng
➢ Trong tình hình nhö vaäy seõ naûy sinh maâu thuaãn giöõa söï phaùt
Laø toång hôïp caùc ñieàu kieän beân ngoaøi aûnh höôûng ñeán ñôøi soáâng
tieån kinh teá, xaõ hoäi vôùi baûo veä moâi tröôøng.
vaø söï phaùt trieån cuûa con ngöôøi. Noù bao goàm: caùc ñieàu kieän töï
nhieân - nhaân taïo, caùc ñieàu kieän kinh teá - Xaõ hoäi. ➢ Chuùng ta vöøa phaûi phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi vöøa phaûi baûo veä
. Moâi tröôøng lao ñoäng moâi tröôøng ñeå ñaït ñeán phaùt trieån beàn vöõng trong töông lai.
Laø toång hôïp caùc ñieàu kieän vaät lyù – hoùa hoïc – sinh hoïc vaø caùc ➢ Muoán thöïc hieän ñöôïc vieäc treân chuùng ta phaûi nghieân cöùu caùc
moái quan heä xung quanh aûnh höôûng ñeán quaù trình lao ñoäng, söùc yeáu toá coù haïi trong moâi tröôøng lao ñoäng, ñaùnh giaù möùc ñoä aûnh
khoûe ngöôøi lao ñoäng trong khoâng gian laøm vieäc cuûa ngöôøi lao
höôûng ñeå löïa choïn giaûi phaùp kyõ thuaät.
ñoäng.
3 /274 4 /274
3 4
1
4/12/2021
. Phaân loïai caùc yeáu toá coù haïi.
a. Taùc haïi lieân quan ñeán QTSX.
. Các yếu tố nguy hiểm và có hại trong môi trường công nghiệp
➢Ñieàu kieän vi khí haäu: nhieät ñoä, vaän toác gioù, ñoä aåm, cöôøng ñoä
. Khaùi nieäm veà caùc yeáu toá coù haïi trong saûn xuaát coâng nghieäp. böùc xaï nhieät.
➢Böùc xaï ñieän töø, tia hoàng ngoaïi, töû ngoaïi …
Caùc yeáu toá coù haïi trong saûn xuaát bao gồm: Ñieàu kieän vi khí haäu,
➢Caùc chaát phoùng xaï, chaát ñoäc haïi phaùt sinh trong sản xuất.
tieáng oàn, rung ñoäng, buïi, hôi ñoäc, tia phoùng xaï, böùc xaï, aùnh saùng
vaø caùch toå chöùc lao ñoäng v.v… Chuùng aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán ➢Buïi, tieáng oàn vaø rung ñoäng.
ngöôøi lao ñoäng baèng nhieàu hình thöùc vaø con ñöôøng khaùc nhau. ➢Vi khuaån, kyù sinh truøng, naám moác…
Toùm laïi: Nhöõng yeáu toá coù haïi phaùt sinh trong saûn xuaát coâng
b. Taùc haïi lieân quan ñeán toå chöùc lao ñoäng.
nghieäp: Bao goàm taát caû nhöõng yeáu toá phaùt sinh ra trong quaù
trình saûn xuaát vaø coù aûnh höôûng khoâng toát ñeán söùc khoûe cuûa ➢Thôøi gian laøm vieäc lieân tuïc quaù laâu, cöôøng ñoä caêng thaúng, cheá
ngöôøi lao ñoäng. ñoä nghæ khoâng hôïp lyù.
➢Tö theá laøm vieäc goø boù khoâng thoaûi maùi.
➢Coâng cuï lao ñoäng khoâng phuø hôïp. V.v…
5 /274 6 /274
5 6
. Bieän phaùp phoøng choáng caùc yeáu toá coù haïi

Caùc taùc haïi ngheà nghieäp ít nhieàu aûnh höôûng ñeán ngöôøi lao ñoäng,
vì vaäy caàn tìm bieän phaùp ñeå haïn cheá vaø loïai tröø chuùng.
Trình chiếu các video Ngöôøi ta thöôøng duøng caùc bieän phaùp chuû yeáu sau ñaây:
a. Bieän phaùp kyõ thuaät coâng ngheä.
➢Cô khí, töï ñoäng, ñieàu khieån töø xa quaù trình coâng ngheä nhaèm
laøm cho ngöôøi lao ñoäng khoâng tieáp xuùc vôùi chaát ñoäc haïi, loaïi
tröø caùc thao taùc naëng nhoïc… vöøa ñaûm baûo an toaøn vöøa naâng
cao naêng suaát.
➢Duøng chaát ít ñoäc hôn thay cho chaát chaát coù tính ñoäc cao.
➢Caûi tieán quaù trình coâng ngheä.
7 /274 8 /274
7 8
2
4/12/2021
. Bieän phaùp phoøng choáng caùc yeáu toá coù haïi . Bieän phaùp phoøng choáng caùc yeáu toá coù haïi
c. Bieän phaùp söû duïng phöông tieän baûo veä ngöôøi lao ñoäng.
b. Bieän phaùp kyõ thuaät veä sinh. ➢Khi bieän phaùp kyõ thuaät coâng ngheä vaø veä sinh chöa hoaëc khoâng
Nhaèm haïn cheá caùc aûnh höôûng hoaëc khoáng cheá chuùng taùc ñaày ñuû thì bieän phaùp phoøng hoä caù nhaân ñoùng vai troø chuû yeáu
ñoäng ñeán ngöôøi lao ñoäng. baûo ñaûm an toøan.
➢ Söû duïng heä thoáng thoâng gioù coù hieäu quaû. ➢Tuøy theo taùc haïi maø coù phöông tieän thích hôïp.
➢ Chieáu saùng baûo ñaûm. d. Bieän phaùp toå chöùc lao ñoäng.
➢ Khoâng gian, dieän tích laøm vieäc ñuùng tieâu chuaån. ➢ Tuøy theo coâng vieäc vaø khaû naêng maø thöïc hieän phaân coâng lao
➢ Choã laøm vieäc ngaên naép, saïch seõ … ñoäng cho hôïp lyù, phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm, taâm sinh lyù cuûa ngöôøi
lao ñoäng.
➢ Caûi tieán phöông phaùp laøm vieäc ñeå ngöôøi lao ñoäng thích nghi
toát hôn vôùi thieát bò coâng cuï lao ñoäng.
9 /274 10 /274
9 10
. Bieän phaùp phoøng choáng caùc yeáu toá coù haïi . Điều kiện lao động bao gồm những yếu tố nào?
e. Bieän phaùp y teá . Coâng cuï vaø phöông tieän lao ñoäng: Tình traïng cuûa coâng cuï vaø
➢Toå chöùc khaùm tuyeån ñeå khoâng choïn ngöôøi maéc beänh vaøo laøm phöông tieän lao ñoäng nhö thieát bò cuõ, môùùi, hieän ñaïi, thoâ sô, coù
nôi coù taùc haïi trong saûn xuaát vì seõ laøm beänh naëng theâm. tin caäy, deã söû duïng v.v… seõ ñaùnh giaù ñieàu kieän lao ñoäng toát hay
➢Khaùm ñònh kyø ñeå phaùt hieän beänh kòp thôøi vaø ñieàu chænh coâng xaáu.
vieäc.
. Ñoái töôïng lao ñoäng: raát ña daïng coù theå khoâng gaây taùc haïi hay
➢Giaùm ñònh khaû naêng lao ñoäng, höôùng daãn taäp luyeän phuïc hoài aûnh höôûng xaáu nhöng cuõng coù khi raát nguy hieåm cho con ngöôøi.
khaû naêng lao ñoäng cho ngöôøi bò tai naïn ñaõ ñöôïc ñieàu trò.
. Quaù trình coâng ngheä trong saûn xuaát: Laïc haäu, thoâ sô thì con
➢Thöôøng xuyeân kieåm tra veä sinh, cung caáp ñuùng thöïc phaåm, ngöôøi seõ lao ñoäng naëng nhoïc, tieáp xuùc vôùi caùc yeáu toá coù haïi,
thöùc aên döï phoøng cho ngöôøi lao ñoäng tieáp xuùc vôùi chaát ñoäc haïi. aûnh höôûng ñeán söùc khoeû vaø deã gaây tai naïn. Neáu quaù trình
coâng ngheä tieân tieán thì con ngöôøi khoâng phaûi tieáp xuùc vôùi caùc
yeáu coù haïi, nguy hieåm, ñöôïc laøm vieäc trong moâi tröôøng tieän
nghi vaø an toaøn.
11 /274 12 /274
11 12
3
4/12/2021
. Bảo hộ lao động là gì? Nội dung chính của nó? . Bảo hộ lao động là gì? Nội dung chính của nó?
. Ñònh nghóa: . Nội dung chính của BHLĐ
Baûo hoä lao ñoäng laø caùc hoaït ñoäng ñoàng boä treân caùc lónh vöïc maø a. Noäi dung KHKT
chuû yeáu veà: ▪ Coâng taùc BHLÑ laø lónh vöïc khoa hoïc raát toång hôïp, lieân quan
ñeán nhieàu ngaønh nhieàu lónh vöïc khaùc nhau.
- Xaây döïng vaø thöïc hieän phaùp luaät.
▪ Phaïm vi vaø ñoái töôïng nghieân cöùu raát toång quaùt nhöng cuõng raát
- Toå chöùc haønh chính. cuï theå.
- Kinh teá xaõ hoäi – khoa hoïc kyõ thuaät. Nhìn chung noäi dung KHKT goàm:
Caû 3 lónh vöïc ñeàu nhaèm caûi thieän ñieàu kieän laøm vieäc, ngaên ngöøa tai 1. Khoa hoïc veà y hoïc trong lao ñoäng: Ñeà ra caùc tieâu chuaån giôùi
haïn cho pheùp cuûa chaát ñoäc haïi; cheá ñoä laøm vieäc vaø nghæ ngôi;
naïn lao ñoäng vaø beâïnh ngheà nghieäp, baûo ñaûm an toaøn vaø söùc khoeû quaûn lyù, theo doõi söùc khoeû; phoøng ngöøa vaø ñieàu trò beänh taät
cho ngöôøi lao ñoäng. v.v…
ÔÛ Vieät Nam Chính phuû luoân coi troïng coâng taùc BHLÑ ñaõ coù nhieàu 2. Khoa hoïc veà veä sinh: Nghieân cöùu ñeå loaïi tröø, khaéc phuïc caùc
nghò ñònh, vaên baûn, nghò quyeát veà BHLÑ, ñeán 6/94 ñaõ coù boä luaät LÑ. yeáu toá coù haïi trong saûn xuaát; caûi thieän moâi tröôøng lao ñoäng
13 /274 nhö: Thoâng gioù, chieáu saùng, choáng buïi, hôi ñoäc, tieáng oàn v.v… 14 /274
13 14
. Nội dung chính của BHLĐ . Nội dung chính của BHLĐ
a. Noäi dung KHKT a. Noäi dung KHKT
3. Kyõ thuaät an toaøn: Baûo veä ngöôøi lao ñoäng khoûi taùc ñoäng cuûa 4. Khoa hoïc veà caùc phöông tieän baûo veä ngöôøi lao ñoäng:
caùc yeáu toá nguy hieåm gaây chaán thöông, nhieãm ñoäc trong saûn Nghieân cöùu thieát keá, cheá taïo nhöõng phöông tieän baûo veä ngöôøi
xuaát. Caùc bieän phaùp an toaøn xaép xeáp theo thöù töï nhö sau: lao ñoäng choáng laïi nhöõng aûnh höôûng cuûa caùc yeáu toá nguy hieåm,
Xoùa hoaøn toaøn moái nguy hieåm  Bao boïc moái nguy hieåm  coù haïi khi caùc bieän phaùp veä sinh vaø an toaøn khoâng theå loaïi tröø
Traùnh gaây taùc haïi cuõng nhö haïn cheá noù  Haïn cheá taùc ñoäng. ñöôïc.
5. Ecgoânoâmi vôùi an toaøn söùc khoeû ngöôøi lao ñoäng:
Ecgoânoâmi laø khoa hoïc lieân ngaønh nghieân cöùu toång hôïp söï
thích öùng giöõa phöông tieän kyõ thuaät vaø moâi tröôøng lao ñoäng vôùi
khaû naêng cuûa con ngöôøi nhaèm laøm cho lao ñoäng coù hieäu quaû
nhaát ñoàng thôøi baûo veä söùc khoeû, an toaøn cho con ngöôøi.
15 /274 16 /274
15 16
4
4/12/2021
. Nội dung chính của BHLĐ . Nội dung chính của BHLĐ
b. Noäi dung xaây döïng vaø thöïc hieän phaùp luaät veà cheá ñoä BHLÑ c. Noäi dung giaùo duïc vaän ñoäng quaàn chuùng
Caùc vaên baûn, cheá ñoä, quy ñònh theå hieän quan ñieåm, ñöôøng loái ➢ Tuyeân truyeàn giaùo duïc cho ngöôøi l/ñ nhaän thöùc coâng taùc BHLÑ
chính saùch, cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc ñoái vôùi coâng taùc BHLÑ moïi cuõng nhö huaán luyeän ñaøo taïo veà coâng taùc BHLÑ.
ngöôøi phaûi nhaän thöùc, töï giaùc thöïc hieän.
➢ Giaùo duïc yù thöùc, kyû luaät trong lao ñoäng.
➢ Toå chöùc vaø duy trì maïng löôùi an toaøn vaø VSLÑ.
• Toùm laïi: Coâng taùc BHLÑ coù 3 noäi dung chính laø: Khoa hoïc kyõ
thuaät – Xaây döïng vaø thöïc hieän phaùp luaät – Giaùo duïc vaø vaän
ñoäng quaàn chuùng.
17 /274 18 /274
17 18
5.1. KHÁI NIỆM VỀ MÔI TRƯỜNG CÔNG NGHIỆP 5.2. VỆ SINH TRONG MÔI TRƯỜNG CÔNG NGHIỆP
. Chính saùch, cheá ñoä BHLÑ
- Caùc chính saùch, cheá ñoä BHLÑ chuû yeáu bao goàm: caùc bieän phaùp kinh teá - . Khaùi nieäm veä sinh coâng nghieäp
xaõ hoäi, toå chöùc quaûn lyù vaø cô cheá quaûn lyù coâng taùc BHLÑ . Ñònh nghóa
- Caùc chính saùch, cheá ñoä BHLÑ nhaèm ñaûm baûo söû duïng söùc lao ñoäng hôïp Veä sinh coâng nghieäp bao goàm VSLÑ vaø caùc bieän phaùp baûo veä
lyù – khoa hoïc; boài döôõng phuïc hoài söùc lao ñoäng nhö quy ñònh thôøi gian laøm moâi tröôøng lao ñoäng trong coâng nghieäp.
vieäc, thôøi gian nghæ ngôi v.v… Veä sinh coâng nghieäp laø heä thoáng caùc bieän phaùp vaø phöông
tieän veà toå chöùc vaø kyõ thuaät nhaèm phoøng ngöøa taùc ñoäng cuûa caùc yeáu
- Caùc chính saùch, cheá ñoä BHLÑ nhaèm ñaûm baûo thuùc ñaåy vieäc thöïc hieän caùc
toá coù haïi, phaûi tieán haønh moät loaït caùc vieäc caàn thieát nhö: nghieân cöùu
bieän phaùp veà kyõ thuaät an toaøn, bieän phaùp veà veä sinh lao ñoäng nhö cheá ñoä phaùt sinh vaø taùc ñoäng cuûa caùc yeáu toá ñoù ñoái vôùi cô theå con ngöôøi töø
traùch nhieäm cuûa caùn boä quaûn lyù, cuûa toå chöùc boä maùy coâng taùc BHLÑ; keá ñoù xaùc ñònh tieâu chuaån giôùi haïn cho pheùp cuûa caùc yeáu toá coù haïi
hoaïch hoùa coâng taùc BHLÑ, caùc cheá ñoä tuyeân truyeàn, huaán luyeän, thanh trong moâi tröôøng coâng nghieäp ñoàng thôøi xaây döïng caùc bieän phaùp veà
tra, kieåm tra, khai baùo, ñieàu tra, thoáng keâ, baùo caùo veà tai naïn lao ñoäng. veä sinh lao ñoäng.
- Hieåu ñöôïc coâng taùc BHLÑ seõ ñeà cao traùch nhieäm vaø coù bieän phaùp toå chöùc
thöïc hieän toát coâng taùc BHLÑ cho ngöôøi quaûn lyù. 19 /274 20 /274
19 20
5
4/12/2021
5.2. VỆ SINH TRONG MÔI TRƯỜNG CÔNG NGHIỆP 5.2. VỆ SINH TRONG MÔI TRƯỜNG CÔNG NGHIỆP
. Khaùi nieäm veä sinh coâng nghieäp . Nhieäm vuï cuûa veä sinh coâng nghieäp
. Noäi dung cuûa veä sinh coâng nghieäp ➢ Nghieân cöùu quaù trình saûn xuaát, phaân tích, ñaùnh giaù caùc yeáu toá
coù haïi.
- Xaùc ñònh khoaûng caùch an toaøn veà veä sinh. ➢ Phaùt hieän kòp thôøi caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán söùc khoûe ngöôøi
- Xaùc ñònh caùc yeáu toá coù haïi cho söùc khoûe. lao ñoäng.
➢ AÙp duïng caùc bieän phaùp thích hôïp ñeå loïai tröø hoaëc haïn cheá
- Caùc bieän phaùp veà toå chöùc, tuyeân truyeàn, giaùo duïc yù thöùc vaø kieán chuùng.
thöùc veà veä sinh lao ñoäng, theo doõi quaûn lyù söùc khoûe, tuyeån duïng ➢ Taïo ñieàu kieän lao ñoäng thích nghi, moâi tröôøng thuaän lôïi cho
lao ñoäng v.v… ngöôøi lao ñoäng.
➢ Xaây döïng vaø ban haønh caùc tieâu chuaån VSCN ôû nôi saûn xuaát.
➢ Ñieàu 95 – 104 cuûa Boä luaät Lao ñoäng ñaõ quy ñònh nhieäm vuï vaø
quyeàn haïn cuï theå cuûa cuûa töøng ñoái töôïng veà coâng taùc veä sinh
coâng nghieäp.
21 /274 22 /274
21 22
. Vai troø cuûa con ngöôøi trong moâi tröôøng coâng nghieäp . Sai trong haønh ñoäng:
Laø yeáu toá quyeát ñònh naêng suaát vaø chaát löôïng cuûa heä thoáng lao Khoâng hoaøn thaønh nhieäm vuï ñöôïc giao do:
ñoäng nhöng laïi tuyø thuoäc: tuoåi ñôøi, giôùi tính, theå traïng, trình ñoä – Thöïc hieän sai nhöõng böôùc cuûa phöông phaùp.
v.v…Khi vaän haønh heä thoáng LÑ thì vieäc baûo ñaûm an toaøn phaûi ñaët
leân haøng ñaàu tuy vaäy con ngöôøi vaãn phaïm phaûi sai soùt - coù theå – Thöïc hieän khoâng chính xaùc nhöõng böôùc cuûa phöông phaùp.
laø: – Choïn thôøi ñieåm sai cho töøng böôùc cuûa phöông phaùp.
. Haønh ñoäng sai. – Thöïc hieän coù sai soùt hoaëc coù söï hoäi tuï ngaãu nhieân cuûa
– Do môùi gaëp laàn ñaàu. caùc bieán coá.
– Khoâng phaân bieät roõ. Ñoä tin caäy: laø baûn chaát cuûa HTLÑ
– Löïa choïn muïc tieâu vaø nhieäm vuï chöa chính xaùc. R = 1 – N/n.
– Choïn phöông phaùp, thöïc hieän coâng vieäc vaø tieáp nhaän N : soá sai phaïm
thoâng tin khoâng ñuùng. n: khaû naêng coù theå xaûy ra.
23 /274 24 /274
23 24
6
4/12/2021
. Veà maët taâm lyù hoïc thì caùc ñaëc tröng cuûa lao ñoäng laønh maïnh: . Làm thế nào hạn chế những rủi ro trong môi trường công nghiệp
(theo KARASEK vaø THEORELL)
 Ñeå haïn cheá ruûi ro trong moâi tröôøng coâng nghieäp ta xem Quaù trình
❖ An toaøn choã laøm vieäc vaø an toaøn ngheà nghieäp. phaùt sinh tai naïn xaûy ra nhö theá naøo?
❖ Vuøng xung quanh an toaøn.
❖ Khoâng chòu taûi ñôn ñieäu.
❖ Ngöôøi lao ñoäng töï ñaùnh giaù chaát löôïng vaø yù nghóa lao ñoäng
cuûa mình.
❖ Giuùp ñôõ laãn nhau.
❖ Khaéc phuïc nhöõng cuù soác hoaëc xung ñoät.
Con người Tai nạn
❖ Caân baèng coáng hieán vaø höôûng thuï. Mối nguy hiểm Hành vi vi Tình huống
tiềm ẩn phạm các qui không mong
❖ Caân baèng laøm vieäc vaø nghæ ngôi v.v… định an toàn muốn (bất ngờ)
25 /274 26 /274
25 26
. Tại sao con người lại vi phạm quy định về an toàn? . Biểu đồ mức độ rủi ro
◼ Không thể (không có khả năng, sử dụng chất kích Chết 1
thích, tình trạng thể chất…).

Gây thương tật 100
vĩnh viễn
◼ Không biết (không được thông báo, không biết mối
nguy hiểm, thiếu kinh nghiệm…). Tai nạn
1.000
◼ Không được (bị áp lực từ đồng nghiệp, cấp trên…). Sự cố 10.000
◼ Không muốn (bướng bỉnh, chủ quan...). Hành vi vi phạm các qui định an toàn
100.000
27 /274 28 /274
27 28
7
4/12/2021
5.2. VỆ SINH TRONG MÔI TRƯỜNG CÔNG NGHIỆP 5.3. KHẢO SÁT ĐÁNH GIÁ NHỮNG YẾU TỐ CÓ HẠI
TRONG MÔI TRƯỜNG CÔNG NGHIỆP
. Làm thế nào để hạn chế rủi ro? I. ÑIEÀU KIEÄN VI KHÍ HAÄU.
1. Khaùi nieäm (Ñònh nghóa)
Loại trừ các mối nguy hiểm
Vi khí haäu laø traïng thaùi lyù hoïc cuûa khoâng khí
Sàng lọc, bao bọc
các mối nguy hiểm • Biện pháp trong khoaûng khoâng gian thu heïp. Noù phuï
• Hướng dẫn thuoäc quaù trình coâng ngheä vaø khí haäu ñòa
Biện pháp bảo vệ con người • Kiểm tra phöông.
Qui trình an toàn có hệ

thống
29 /274 30 /274
29 30
5.3. KHẢO SÁT ĐÁNH GIÁ NHỮNG YẾU TỐ CÓ HẠI 5.3. KHẢO SÁT ĐÁNH GIÁ NHỮNG YẾU TỐ CÓ HẠI
TRONG MÔI TRƯỜNG CÔNG NGHIỆP TRONG MÔI TRƯỜNG CÔNG NGHIỆP
2. Caùc yeáu toá ñaëc tröng cuûa ñieàu kieän vi khí haäu 3. Ñieàu hoøa thaân nhieät
. Nhieät ñoä: ➢Cô theå ngöôøi luoân duy trì nhieät ñoä khoûang
Laø yeáu toá quan troïng nhaát phuï thuoäc khoâng khí ngoaøi trôøi vaø söï phaùt 370c ± 0,5.
nhieät cuûa QTSX nhö loø nung, ngoïn löûa, caùc phaûn öùng v.v… ➢Ñeå duy trì con ngöôøi phaûi coù khaû naêng
. Ñoä aåm: ñieàu hoøa thaân nhieät baèng caùch:
Laø löôïng hôi nöôùc coù trong khoâng khí (g/m3). Ñeå bieåu thò ñoä aåm cao ▪ Ñieàu nhieät hoùa hoïc: quaù trình sinh nhieät
hay thaáp ngöôøi ta duøng ñoä aåm töông ñoái. do oâxy hoùa chaát dinh döôõng.
. Vaän toác chuyeån ñoäng cuûa khoâng khí. ▪ Ñieàu nhieät lyù hoïc: quaù trình bieán ñoåi thaûi
nhieät cuûa cô theå goàm truyeàn nhieät - ñoái löu
Tieâu chuaån cho pheùp taïi nôi laøm vieäc V≤ 3m/giaây. - böùc xaï - bay moà hoâi qua da.
. Böùc xaï nhieät: Hình (2 – 1); (2 – 2)
Laø nhöõng haït naêng löôïng truyeàn trong khoâng gian döôùi daïng soùng
ñieän töø goàm tia saùng thöôøng - töû ngoïai - hoàng ngoïai.
31 /274 32 /274
31 32
8
4/12/2021
4. AÛnh höôûng cuûa vi khí haäu ñeán con ngöôøi. 5. Caùc bieän phaùp phoøng choáng
. AÛnh höôûng cuûa nhieät ñoä: . Bieän phaùp kyõ thuaät.
▪ Khi tieáp xuùc moâi tröôøng noùng (>340c) ngöôøi lao ñoäng tieát nhieàu moà ❖ Cô khí töï ñoäng hoùa coâng vieäc ôû nôi
hoâi, maát muoái aên, muoái khoaùng vaø caùc sinh toá khaùc laøm cho ngöôøi coù nhieät ñoä cao.
ta ñau ñaàu, choùng maët, suy nhöôïc, kieät söùc …
▪ Khi tieáp xuùc moâi tröôøng laïnh: tay chaân teâ coùng, phaûn xaï keùm, deã bò ❖ Boá trí hôïp lyù nguoàn sinh nhieät.
vieâm pheá quaûn, thaáp khôùp…. ❖ Caùch ly nguoàn nhieät ñoái löu hay böùc
. AÛnh höôûng cuûa böùc xaï. xaï - duøng maøn nöôùc.
Khi chòu taùc duïng cuûa caùc tia böùc xaï cô theå bò moûi meät, suy ❖ Laøm böùc ngaên ñaët giöõa nguoàn sinh
nhöôïc, giaûm thò löïc, ñuïc thuûy tinh theå…. nhieät vaø ngöôøi coâng nhaân.
. Ñoä aåm vaø vaän toác khoâng khí cuõng aûnh höôûng töông töï. ❖ Caùch nhieät vaø ngaên böùc xaï maët trôøi.
❖ Boá trí che chaén, traùnh gioù luøa (khí haäu
laïnh) … Hình (2 – 3)
33 /274 34 /274
33 34
5. Caùc bieän phaùp phoøng choáng II. PHOØNG CHOÁNG BUÏI.

. Bieän phaùp veä sinh y teá: 1. Ñònh nghóa veà buïi
➢ Phaân boá thôøi gian lao ñoäng hôïp lyù. ➢Buïi laø taäp hôïp caùc haït coù kích thöôùc raát nhoû toàn taïi trong khoâng khí
döôùi daïng buïi bay, buïi laéng vaø caùc heä khí nhö hôi, khoùi, muø.
➢ Choïn cheá ñoä aên, uoáng hôïp lyù. Buïi bay coù kích thöôùc 0,001µm  10µm nhö tro, muoäi, khoùi.
➢ Trang bò ñuû phöông tieän caù nhaân. Buïi coù kích thöôùc 0,1µm 10µm rôi theo ñònh luaät Stokes.
➢ Khaùm tuyeån vaø khaùm ñònh kyø. Buïi coù kích thöôùc 0,001µm  0,1µm rôi theo ñ/luaät Braownien.
Buïi laéng coù kích thöôùc >10µm vaø rôi theo ñònh luaät Newton.
➢ Baûo veä chaân tay baèng uûng, bao tay… (khí haäu laïnh).
➢Choáng buïi vöøa baûo veä moâi tröôøng vöøa thu hoài ñöôïc nguyeân lieäu –
Ñoâi khi laø nguyeân lieäu toát nhaát.
35 /274 36 /274
35 36
9
4/12/2021
2. Phaân loïai buïi . Theo kích thöôùc buïi

. Theo nguoàn goác vaät lieäu sinh buïi ❖Buïi coù kích thöôùc > 10µm: thöôøng ñoïng laïi ôû muõi nhöng khoâng vaøo
ñöôïc phoåi nhôø loâng muõi.
➢ Buïi höõu cô:
❖Buïi coù kích thöôùc töø 5µm  10µm vaøo phoåi nhöng ñöôïc phoåi ñaøo
 Buïi thöïc vaät: gai, boâng, goã… thaûi.
 Buïi ñoäng vaät: len, loâng, toùc, xöông … ❖Buïi töø 0,1µm  5µm ôû laïi phoåi chieám 90% neân raát nguy hieåm.
 Buïi nhaân taïo: Cao su, nhöïa v.v… ❖Buïi < 0,1µm vaøo phoåi nhöng khoâng löu laïi maø bò ñaøo thaûi ra ngoøai.
➢ Buïi voâ cô:
 Caùc buïi khoùang chaát: buïi silic, amiaêng …
 Buïi kim loïai: saét - ñoàng - chì…
 Buïi hoãn hôïp .
37 /274 38 /274
37 38
. Theo taùc haïi cuûa buïi 3. Tính chaát lyù hoùa cuûa buïi.
➢Buïi gaây nhieåm ñoäc chung: chì, thuûy ngaân, bezen… . Ñoä phaân taùn cuûa buïi
Laø traïng thaùi cuûa buïi trong khoâng khí tuøy thuoäc troïng löôïng cuûa buïi,
➢Buïi gaây dò öùng, vieâm muõi, hen, noåi ban: boâng, gai, hoùa hoïc .
söùc caûn cuûa khoâng khí.
➢Buïi sinh ung thö: Buïi quaëng, caùc chaát phoùng xaï, croâm… ❖Thôøi gian buïi toàn taïi trong khoâng khí (söï laéng buïi) laâu hay mau aûnh
höôûng lôùn ñeán söï xaâm nhaäp cuûa chuùng vaøo cô quan hoâ haáp cuõng
➢Buïi gaây nhieãm truøng: Buïi loâng, xöông, toùc … nhö bieän phaùp phoøng choáng buïi.
Buïi gaây xô hoùa phoåi: buïi silic, amiaêng. ❖Buïi coù kích thöôùc khoaûng 2µm nguy hieåm nhaát vì ñoä phaân taùn cuûa
noù naèm ôû vuøng thôû cuûa con ngöôøi vaø thöôøng tuï laïi ôû phoåi.
• Baûng (2 – 3): Tyû leä % cuûa buïi theo kích thöôùc
39 /274 40 /274
39 40
10
4/12/2021
3. Tính chaát lyù hoùa cuûa buïi. 3. Tính chaát lyù hoùa cuûa buïi.
. Ñoä phaân taùn cuûa buïi . Ñieän tích cuûa buïi
➢Buïi coù kích thöôùc khaùc nhau seõ coù ñieän tích khaùc nhau do vaäy khaû
Coâng vieäc Loaïi buïi  2m 2 - 5m 5 - 10m > 10m
naêng bò huùt trong moät tröôøng ñieän cuõng coù toác ñoä khaùc nhau.
➢Khi thieát keá heä thoáng huùt buïi trong ñieän tröôøng caàn löu yù tính chaát
treân.
Tieän Goã 48 20 24 8
Phay K/loaïi 57 31,5 9,5 2 Baûng (2 – 4): Toác ñoä huùt buïi cuûa ñieän tröôøng
Maøi Ñaù 62 24,5 10,0 3,5
41 /274 42 /274
41 42
3. Tính chaát lyù hoùa cuûa buïi. 3. Tính chaát lyù hoùa cuûa buïi.
. Ñieän tích cuûa buïi . Tính chaùy noå cuûa buïi
Ñöôøng kính haït buïi (m) Toác ñoä bò huùt (cm/s)

➢ Buïi chöùa ñieän tích neân khi coù noàng ñoä cao, chuyeån ñoäng hoãn
loaïn neân deã gaây chaùy noå.
100 885
➢ Trong saûn xuaát coù nhieàu buïi tuyeät ñoái caám caùc moài löûa (tia löûa
10 88,5 ñieän, ñeøn khoâng coù baûo veä …)
1 8,85
0,1 0,88
43 /274 44 /274
43 44
11
4/12/2021
4. Caùc bieän phaùp phoøng choáng buïi. 4. Caùc bieän phaùp phoøng choáng buïi.
. Caùc bieän phaùp kyõ thuaät: . Caùc bieän phaùp kyõ thuaät:
Ñaây laø bieän phaùp tích cöïc vaø cô baûn nhaát, cuï theå nhö: Ñaây laø bieän phaùp tích cöïc vaø cô baûn nhaát, cuï theå nhö:
➢Ngaên chaën vaø haïn cheá söï lan toaû buïi töø nguoàn: ➢Söû duïng heä thoáng thoâng gioù huùt buïi.
Kheùp kín vaø töï ñoäng hoaù quùa trình saûn xuaát. ➢Ñeà phoøng buïi chaùy noå:
Bao kín thieát bò, daây chuyeàn. Khoâng ñeå noàng ñoä buïi ñaït giôùi haïn chaùy noå.
➢Thay ñoåi phöông aùn coâng ngheä. Söû duïng coâng ngheä saïch: Caùch ly moài löûa.
Duøng khoan öôùt, laøm aåm quaù trình sinh buïi.
Coâng ngheä laøm saïch vaät ñuùc baèng nöôùc.
Thay theá vaät lieäu coù nhieàu buïi baèng vaät lieäu ít buïi ñoäc.
45 /274 46 /274
45 46
5.3. KHẢO SÁT ĐÁNH GIÁ NHỮNG YẾU TỐ CÓ HẠI

TRONG MÔI TRƯỜNG CÔNG NGHIỆP
4. Caùc bieän phaùp phoøng choáng buïi.

. Caùc bieän phaùp veä sinh – y teá
➢ Trang bò vaø söû duïng hieäu quaû phöông tieän baûo veä: kính, maët naï,
khaåu trang, quaàn aùo ….
➢ Taêng cöôøng veä sinh caù nhaân: khoâng aên uoáng, huùt, noùi chuyeän khi CÁC LOẠI
laøm vieäc. KHẨU TRANG
➢ Laøm vieäc xong phaûi thay quaàn aùo saïch khi ra veà.
➢ Quy ñònh giôø laøm vaø nghæ hôïp lyù.
➢ Khaùm tuyeån vaø khaùm ñònh kyø.
47 /274 48 /274
47 48
12
4/12/2021
MẶT NẠ LỌC ĐỘC

MẶT NẠ
LỌC BỤI
49 /274 50 /274
49 50
MẶT NẠ LỌC ĐỘC MẶT NẠ TOÀN PHẦN
51 /274 52 /274
51 52
13
4/12/2021
5. Kieåm tra noàng ñoä buïi cho pheùp
. Noàng ñoä buïi cho pheùp Baûng (2 – 5): Noàng ñoä toái ña cho pheùp cuûa buïi 5. Kieåm tra noàng ñoä buïi cho pheùp
TT Teân buïi
Noàng ñoä
(mg/m3)
Noàng ñoä
(haït/mm3)
. Kieåm tra buïi
1 Buïi coù treân 70% bioxit silic töï do 1 200 ➢Ño ôû vuøng thôû cuûa ngöôøi lao ñoäng.
2 Buïi coù töø 10 - 70 % SiO2 töï do 2
➢Ño trong nhieàu giai ñoaïn ñieån hình cuûa quaù trình saûn xuaát.
3 Amiaêng vaø hoãn hôïp amiaêng treân 10% 2
4 Than vaø taøn tro treân 10% SiO2 töï do 2 200

➢Ño vaø phaân tích theo ca, theo muøa.
5 Than coù  10% SiO2 4 1000 ➢Ño ôû nhieàu ñòa ñieåm, khi môû vaø ñoùng heä thoáng thoâng gioù.
6 Than khoâng coù SiO2 10
Xi maêng döôùi 10% SiO2 - apatit-barit photphatit, ñaù maøi 5
➢Phöông phaùp troïng löôïng (noàng ñoä) duøng maùy ño Tyndalloscope ñeå
7
nhaân taïo
xaùc ñònh noàng ñoä (mg/m3).
8 Thaûo moäc vaø ñoäng vaät treân 10% SiO2 2
9 Thaûo moäc vaø ñoäng vaät < 10% SiO2 4 ➢Phöông phaùp ñeám haït: duøng maùy Coniometre ñeå xaùc ñònh soá haït buïi
10 Buïi khaùc 10 1000
trong moät theå tích khoâng khí (haït/mm3).
Trích ñieàu leä veà giöõ gìn veä sinh baûo veä söùc khoûe cuûa Hoäi ñoàng Chính phuû, Nhaø xuaát baûn Y hoïc
53 /274 54 /274
53 54
III. PHOØNG CHOÁNG CHAÁT ÑOÄC HAÏI TRONG SAÛN XUAÁT. 2. Ñöôøng xaâm nhaäp vaø ñaøo thaûi cuûa chaát ñoäc.
1. Taùc duïng cuûa chaát ñoäc haïi . Ñöôøng xaâm nhaäp cuûa chaát ñoäc
➢AÛnh höôûng cuûa chaát ñoäc do hai yeáu toá quyeát ñònh: Chaát ñoäc xuaát hieän ôû daïng: loûng, hôi, khoùi, khí, buïi, boät v.v.. Chuùng
vaøo cô theå baèng nhieàu caùch:
 Ngoaïi toá: do tính chaát cuûa chaát ñoäc.
➢ Theo ñöôøng hoâ haáp: Nguy hieåm nhaát vì haàu heát caùc loaïi ñeàu coù theå
 Noäi toá: traïng thaùi cuûa cô theå. vaøo baèng ñöôøng hoâ haáp
➢ Theo ñöôøng tieâu hoaù: aên, uoáng, huùt, nuoát phaûi chaát ñoäc khi laøm
➢Khi ñoäc tính cuûa chaát ñoäc yeáu, noàng ñoä döôùi möùc cho pheùp, cô theå vieäc.
khoûe maïnh thì duø coù tieáp xuùc laâu con ngöôøi khoâng bò aûnh höôûng. ➢ Ngaám qua da, loã chaân loâng: Caùc chaát ñoäc hoaø tan trong môõ vaø
➢Khi noàng ñoä vöôït giôùi haïn, söùc ñeà khaùng yeáu seõ gaây ra nhieãm ñoäc. nöôùc.
Hình (2 – 5): Söï xaâm nhaäp cuûa chaát ñoäc vaøo cô theå
➢Khi noàng ñoä cao thì duø coù khoûe maïnh vaãn bò nhieãm ñoäc caáp tính.
55 /274 56 /274
55 56
14
4/12/2021
2. Ñöôøng xaâm nhaäp vaø ñaøo thaûi cuûa chaát ñoäc. 2. Ñöôøng xaâm nhaäp vaø ñaøo thaûi cuûa chaát ñoäc.
. Ñöôøng xaâm nhaäp cuûa chaát ñoäc . Ñöôøng ñaøo thaûi cuûa chaát ñoäc haïi.
3 con đường hóa chất hấp thụ vào cơ thể Tùy thuộc vào tính chất lý, hóa, sinh mà một số hóa chất nguy hiểm sẽ được
đào thải ra ngoài bằng con đường:
Miệng Da Hô hấp
• Qua ruột: chủ yếu là các kim loại nặng.
• Qua mật: Một số chất độc được chuyển hóa rồi liên hợp sunfo hoặc
glucuronic rồi đào thải qua mật.
• Qua hơi thở có thể đào thải một số lớn chất độc dưới dạng khí hơi.
• Chất độc có thể còn được đào thải qua da, sữa mẹ…
Bệnh 57 /274 58 /274
57 58
3. Phaân loaïi chaát ñoäc haïi 3. Phaân loaïi chaát ñoäc haïi
▪ Phân loại hoá chất độc hại. ▪ Hoá chất dễ cháy nổ.
Dựa vào tác hại, người ta chia hoá chất ra làm 5 nhóm: Là các chất có thể tự phân giải gây cháy nổ hoặc cùng các chất khác tạo
. Gây bỏng, kích thích da… thành hỗn hợp cháy nổ dưới điều kiện nhất định về thành phần, nhiệt độ, áp
suất ...
. Kích thích đường hô hấp.
▪ Giới hạn nổ.
. Gây ngạt.
Hổn hợp hơi và khí cháy với không khí chỉ có thể nổ được trong một khoảng
. Tác hại đến thần kinh trung ương. nồng độ nhất định. khoảng nồng độ giới hạn đó gọi là giới hạn nổ. Các chất
. Gây hại đồng thời có giới hạn nổ càng rộng càng nguy hiểm về cháy nổ.
59 /274 60 /274
59 60
15
4/12/2021
3. Phaân loaïi chaát ñoäc haïi 4. Caùc yeáu toá quyeát ñònh tính ñoäc cuûa chaát ñoäc
▪ Một số giới hạn nổ của các chất thông dụng. ❖ Caáu truùc hoaù hoïc: laø yeáu toá quan troïng nhaát.
Một số giới hạn nổ của các chất thông dụng theo % thể tích với không khí. ❖ Noàng ñoä vaø thôøi gian taùc duïng.
+ Axêtylen : 2.5 – 80 + Axêton : 1.6 – 11
❖ Ñieàu kieän moâi tröôøng.
+ Bu tan : 1.86 – 8.4 + Propan : 2.12 – 9.35
+ Toluen : 1.27 – 6.75 + Xăng : 0.7 - 8
61 /274 62 /274
61 62
5. Tác hại của hóa chất đối với cơ thể con nguời
Gây Tác động . Kích thích
ung thư đến hệ a. Kích thích đối với da.
thống các
Khi một hóa chất tiếp xúc với da, có thể
cơ quan
chúng sẽ làm biến đổi các lớp bảo vệ khiến
Gây dị Ảnh hưởng chức năng
cho da bị khô, xù xì và xót. Tình trạng này
Kích thích đến các thế hệ
ứng được gọi là viêm da.
gây khó tương lai (đột
chịu biến gien)
Gây
Bệnh ngạt
bụi Hư bào Gây mê
phổi. thai và gây
tê
63 /274 64 /274
63 64
16
4/12/2021
5. Tác hại của hóa chất đối với cơ thể con nguời 5. Tác hại của hóa chất đối với cơ thể con nguời
. Kích thích . Kích thích
b. Kích thích đối với mắt c. Kích thích đối với đường hô hấp
• Hóa chất nhiễm vào mắt có thể gây tác động • Các chất hòa tan như: amoniac, fomandehơit,
từ khó chịu nhẹ, tạm thời tới thương tật lâu sunfur, axít và kiềm ở dạng mù sương, khí,
dài. hơi hoặc khói khi tiếp xúc với đường hô hấp
• Mức độ thương tật phụ thuộc vào lượng, độc (mũi và họng) sẽ gây ra cảm giác bỏng rát.
tính của hóa chất và các các biện pháp cấp • Một vài chất kích thích như sunfua đioxít, clo
cứu. và bụi than... tác động dọc theo đường thở
• Các chất gây kích thích đối với mắt thường gây ra viêm phế quản, đôi khi gây tổn thương
là: axít, kiềm và các dung môi. trầm trọng đường thở và mô phổi.
Ví dụ khi sơn cần chú ý tránh hít phải hơi
độc.
65 /274 66 /274
65 66
. Dị ứng . Gây ngạt
Tiếp xúc nhiều với hóa chất có thể dẫn đến dị ứng. a. Ngạt thở đơn thuần
a. Dị ứng da • Chất gây ngạt đơn thuần thường ở dạng
• Da bị dị ứng có tình trạng giống như viêm da (mụn nhỏ hoặc là phỏng khí như: CO2, CH4 (mê tan), N2, C2H6 .
nước). hiện tượng này có thể không xuất hiện ở nơi tiếp xúc mà ở một nơi • Nếu không được cấp cứu kịp thời có thể
nào đó trên cơ thể. sẽ dẫn đến tử vong.
• Những chất gây dị ứng thường gặp là nhựa epoxy, thuốc nhuộm azo, • Môi trường làm việc chật hẹp, thiếu ô xy
dẫn xuất nhựa than đá, axít cromic...
có thể dẫn tới tử vong.
b. Dị ứng đường hô hấp
• Đường hô hấp nhạy cảm là căn nguyên của bệnh hen nghề nghiệp.
• Những triệu chứng của căn bệnh này là ho nhiều về đêm, khó thở, thở
khò khè và ngắn.
• Các hóa chất gây tác hại này là: Toluen đisoxianat, fomaldehơit. 67 /274 68 /274
67 68
17
4/12/2021
5. Tác hại của hóa chất đối với cơ thể con nguời . Gây tác hại tới hệ thống các cơ quan của cơ thể
.Gây mê và gây tê • Gan có thể bị tổn thương bởi hóa chất.
• Một vài loại hóa chất có thể gây cản trở các chức
❖Tiếp xúc với nồng độ cao một trong các hóa chất như: etanol, propanol năng của thận.
(ancol béo), axeton và metyl-etyxeton (xeton béo), axetylen,
• Hệ thần kinh bao gồm não, cột sống và dây thần
hyđrocacbon, etyl và isopropyl ete... có thể làm suy yếu hệ thần kinh kinh có thể bị ảnh hưởng bởi hóa chất.
trung ương, gây ngất thậm chí dẫn đến tử vong.
❖Những chất này gây ảnh hưởng tương tự như say rượu.
❖Khi tiếp xúc thường xuyên với các hóa chất này ở nồng độ thấp một số
người bị nghiện chúng.
69 /274 70 /274
69 70
. Ung thư . Ung thư (tt)
• Khi tiếp xúc lâu dài với một số hóa chất có thể tạo sự phát triển tự do • Bụi gỗ và bụi da, niken crom, dầu isopropyl có thể gây ung thư mũi và
của tế bào, dẫn đến khối u - ung thư. xoang.
• Những khối u này có thể xuất hiện sau nhiều năm tiếp xúc với hóa • Ung thư bàng quang do tiếp xúc với benziđin, 2-naphtylamin và bụi da.
chất, giai đoạn này có phạm vi từ 4 - 40 năm. • Ung thư da do tiếp xúc với asen, sản phẩm dầu mỏ và nhựa than.
• Vị trí ung thư nghề nghiệp trong cơ thể cũng rất khác nhau và thường • Ung thư gan có thể do tiếp xúc vinyl clorua đơn thể.
không chỉ giới hạn ở vùng tiếp xúc.
• Ung thư tủy xương là do benzen.
• Các chất như asen, amiăng, crom, niken, bis-clometyl ete (BCME)... có
thể gây ung thư phổi.
71 /274 72 /274
71 72
18
4/12/2021
. Ảnh hưởng đến các thế hệ tương lai - Hư thai (quái thai)
• Một số hóa chất tác động đến cơ thể người gây đột biến gen tạo những
. Bệnh bụi phổi
biến đổi không mong muốn trong các thế hệ tương lai - Thông tin về
vấn đề này rất hiếm. Tuy nhiên, theo kết quả nghiên cứu ở các phòng ▪ Bệnh bụi phổi hay bệnh ho dị ứng do hít nhiều bụi, là tình trạng lắng
thí nghiệm cho thấy 80 - 85% các chất gây ung thư có thể tác động đến đọng các hạt bụi nhỏ ở vùng trao đổi khí của phổi và phản ứng của các
gen.
mô trước sự hiện diện của bụi. Phát hiện những thay đổi của phổi ở giai
• Dị tật bẩm sinh có thể là hậu quả của việc tiếp xúc với các hóa chất gây
cản trở quá trình phát triển bình thường của bào thai. đoạn sớm là vô cùng khó khăn. Với bệnh bụi phổi thì khả năng hấp thụ
ôxy sẽ giảm và bệnh nhân sẽ có hiện tượng thở ngắn, gấp trong các
• Trong thời gian 3 tháng đầu của thời kỳ mang thai, thai nhi dễ bị ảnh
hưởng nhất bởi các tổ chức quan trọng của não, tim, tay và chân đang hoạt động phải dùng đến nhiều sức lực. Bệnh này cho tới nay chưa thể
hình thành. chữa khỏi hoàn toàn.
• Các nghiên cứu nối tiếp nhau đã chỉ ra rằng sự có mặt của hóa chất như ▪ Các chất gây bệnh bụi phổi thường là: silic tinh thể, amiang, và berili.
thủy ngân, khí gây mê, các dung môi hữu cơ có thể cản trở quá trình
bình thường của việc phân chia tế bào, gây biến dạng bào thai. 73 /274 74 /274
73 74
6. Một số ký hiệu nguy hiểm của hoá chất 6. Một số ký hiệu nguy hiểm của hoá chất
Tính dễ nổ Ôxy hóa

Rất dễ cháy Tính ăn mòn
Chất lỏng dễ cháy
Cực độc hoặc rất độc
Độc
Chất rắn dễ cháy Rất dễ cháy khi gặp nước
75 /274 76 /274
75 76
19
4/12/2021
7. Một số biện pháp phòng chống thông thường 7. Một số biện pháp phòng chống thông thường
 Biện pháp kỹ thuật ▪ Tổ chức hợp lý quá trình sản xuất.
Laø bieän phaùp tích cöïc vaø cô baûn nhaát baèng caùch: ▪ Sử dụng tốt hệ thống thông gió.
▪ Cơ khí hoá, tự động hoá và điều khiển từ xa khi đó con người không phải tiếp ▪ Xaây döïng vaø kieän toaøn cheá ñoä coâng taùc an toaøn, thöïc hieän nghieâm
xúc trực tiếp với chất độc hại. tuùc caùc quy phaïm, quy taéc khi tieáp xuùc vôùi loaïi chaát ñoäc haïi.
▪ Bao kín thiết bị, máy móc làm việc sinh ra khí độc khi đó bụi và khí độc không Ví dụ
phát tán ra môi trường. - Thay thế việc phun sơn bằng phương pháp sơn tĩnh điện hoặc sơn
▪ Loại trừ hoặc thay thế chất độc trong sản xuất có cùng tính năng. nhúng;
Ví dụ của việc thay thế các hóa chất nguy hiểm. Áp dụng phương pháp nạp nguyên liệu bằng máy thay cho việc nạp
- Sử dụng sản phẩm hoặc keo tan trong nước thay thế cho sản phẩm nguyên liệu thủ công.
hoặc keo tan trong dung môi hữu cơ; - Cách ly nguồn hơi, khí độc, đặt chúng ở cuối hướng gió, xa vùng làm
- Dùng triclometan làm tác nhân tẩy nhờn thay cho triclo-etylen và dùng việc có đông người…
những hóa chất có điểm bốc cháy cao thay thế những hóa chất có điểm - Chủ yếu dùng hệ thống gió hút, hệ thống cần được bảo dưỡng, kiểm tra
bốc cháy thấp. 77 /274 thường xuyên. 78 /274
77 78
 Biện pháp vệ sinh – y tế
▪ Vệ sinh cá nhân nhằm tránh nhiễm độc. Không ăn uống, hút, hít, nói
chuyện khi làm việc. Hết giờ phải vệ sinh cá nhân sạch sẽ.
▪ Trang bị và sử dụng thành thạo các phương tiện bảo vệ cá nhân.
▪ Tổ chức khám tuyển và khám định kỳ: Không nhận người đã mắc bệnh
vào làm việc, phát hiện người bị mắc bệnh chuyển sang nơi khác hoặc
công việc khác.
▪ Đảm bảo chế độ ăn uống bồi dưỡng: Thức ăn đủ đạm, rau quả xanh.
▪ Quy định giờ làm việc và nghỉ hợp lý.
▪ Thường xuyên kiểm tra nồng độ chất độc.
79 /274 80 /274
79 80
20
4/12/2021
 . Đào tạo & huấn luyện  . Đào tạo & huấn luyện
Người sử dụng hóa chất phải có đủ khả năng để tiến hành các công việc Giáo dục và đào tạo cung cấp cho người lao động những hiểu biết để
được giao. khả năng ấy chỉ có thể đạt được qua việc đào tạo và huấn ngăn ngừa sự tiếp xúc không cần thiết đối với hóa chất độc hại.
luyện ở cấp phù hợp.
Chương trình này cần được tổ chức với sự hợp tác của tất cả các cơ
quan liên quan và được điều chỉnh để đáp ứng nhu cầu của mỗi nhóm
đối tượng.
Việc huấn luyện cần linh hoạt, có định hướng nhằm khuyến khích tiềm
năng của người lao động.
81 /274 82 /274
81 82
. Sơ cứu. . Sơ cứu.
▪ Đưa nạn nhân tới chỗ thoáng mát, yên tĩnh xa vùng có độc, thay quần Để thiết lập một bộ phận sơ cứu, một vài khía cạnh cần được đánh giá:
áo sạch. • Bản chất, mức độ và sự độc hại của hóa chất hiện có.
▪ Nếu nạn nhân bị ngạt thì làm hô hấp nhân tạo. • Khả năng đáp ứng của các hoạt động sơ cứu và nhân viên y tế.
▪ Nếu nhiễm độc do ăn, uống, nuốt phải chất độc thì cho nạn nhân ói hết • Những thiết bị y tế ở gần nhất;
thức ăn ra ngoài càng nhiều càng tốt.
• Các phương tiện vận tải có sẵn để tới trạm y tế gần nhất.
▪ Nếu nhiễm độc do uống thì phải cho uống thêm nhiều nước sạch để làm
loãng chất độc. • Phương tiện liên lạc công cộng sẵn có để yêu cầu sự giúp đỡ bên ngoài
như điện thoại, máy Fax, máy phát thanh...
▪ Nếu nhiễm độc qua da thì phải rửa sơ bằng nước sạch sau đó rửa kỹ
bằng chất trung hoà. • Thiết bị cấp cứu trong nhà máy như là vòi tưới nước cấp cứu, trạm rửa
sạch mắt.
▪ Nhân viên y tế phải có mặt để cho nạn nhân uống hoặc tiêm thuốc trợ
tim, trợ hô hấp, trợ lực. • Huấn luyện người lao động qui trình cấp cứu cơ bản.
83 /274 84 /274
83 84
21
4/12/2021
Khi ai đó bị tổn thương như hình bên, việc tiến hành sơ cứu phải nhanh Sơ cứu cho những người bị nhiễm độc nhằm 3 mục đích:
chóng. + Duy trì sự sống.
+ Ngăn chặn diễn biến xấu hơn.
+ Thúc đẩy sự hồi phục.
Bằng cách
1. Di chuyển nạn nhân tới nơi an toàn.
85 /274 86 /274
85 86
Bằng cách Bằng cách
2. Đặt nạn nhân ở tư thế dễ hồi phục. 3. Hô hấp nhân tạo.
87 /274 88 /274
87 88
22
4/12/2021
Bằng cách
4. Rửa nước sạch liên tục nếu hóa chất độc hại bắn vào
Cách xử lý khi bị chất độc bắn vào người

89 /274 90 /274
89 90
. Phòng cháy, chữa cháy . Phòng cháy, chữa cháy
Phải xem xét các điểm sau đây khi lên phương án chữa cháy hóa chất: Phải có kế hoạch phòng cháy, chữa cháy về hóa
chất.
• Người chữa cháy không bao giờ được làm một mình.
• Luôn có một lối thoát rộng rãi, an toàn sau khi hoàn thành nhiệm vụ. • Kế hoạch phòng cháy, chữa cháy phải được bổ
sung hoặc thay đổi linh hoạt.
• Phải lựa chọn những tác nhân dập lửa thích hợp để khống chế được
đám cháy đồng thời đảm bảo được an toàn. • Khi có sự thay đổi hóa chất sử dụng ở nơi làm
việc.
• Sau khi dập tắt đám cháy, phải đặt các vòi và các phương tiện dập lửa
lại vị trí cũ. • Khi có thêm những công trình, quy trình sản
xuất và thiết bị phòng cháy, chữa cháy được
• Phải kiểm tra và thay thế ngay các dụng cụ đó nếu thấy cần thiết để đưa vào hoạt động.
đảm bảo hiệu quả cho lần hoạt động tiếp theo.
• Khi thay đổi phương pháp phòng, chống cháy.
91 /274 92 /274
91 92
23
4/12/2021
. Phòng cháy, chữa cháy . Phòng cháy, chữa cháy
• Thiết bị chữa cháy, hệ thống báo động cháy và • Phải trang bị phương tiện cứu hỏa thích hợp
những lối thoát nạn là một phần của kế hoạch (về kích cỡ, về tác nhân dập lửa và tính tiện
phòng cháy, chữa cháy. dụng...) tại nơi có hóa chất dễ cháy nổ và một
điều quan trọng là lựa chọn đúng loại thiết bị
chữa cháy.
Lưu Ý: Trong kế hoạch phòng cháy, chữa
cháy phải nêu chi tiết các nhiệm vụ mà tất
cả những người lao động cần thực hiện khi
xảy ra cháy.
93 /274 94 /274
93 94
. Quy trình xử lý rò rỉ hoặc tràn đổ hóa chất tại nơi làm việc . Quy trình xử lý rò rỉ hoặc tràn đổ hóa chất tại nơi làm việc
Tùy thuộc vào mức độ và hình thức rò rỉ, tràn đổ cũng như tác hại của Tùy thuộc vào mức độ và hình thức rò rỉ, tràn đổ cũng như tác hại của
hóa chất liên quan để thực hiện các bước sau: hóa chất liên quan để thực hiện các bước sau:
1- Sơ tán toàn bộ những người không có trách nhiệm đến nơi an toàn 6- Hạn chế hóa chất lan tràn rộng ra bằng cách kiểm soát nó ngay tại
và thực hiện sơ cứu nếu cần thiết. nguồn phát sinh. Điều này có thể làm bằng cách đóng các van, đo lại
2- Nếu hóa chất có khả năng bốc cháy thì phải giảm nguy cơ cháy nổ quy trình. Những hoạt động đó phải do người có thẩm quyền và hiểu
bằng cách dập tắt mọi ngọn lửa trần, nguồn nhiệt hoặc các kích ứng biết về quá trình sản xuất quyết định để tránh làm tình trạng xấu thêm
khác. và dẫn đến nhiều nguy cơ khác.
3- Đánh giá tình trạng và khả năng giải quyết có thể thực hiện được. 7- Cố gắng cô lập vết rò rỉ hoặc tràn đổ bằng việc quây lại và thấm hút
Nếu thấy cần thiết thì kêu gọi sự giúp đỡ từ bên ngoài. sạch. Nếu thấy thích hợp, nên đóng hóa chất vào trong vật chứa hoặc
trung hòa làm mất tính độc của nó. Sử dụng chính xác những biện pháp
4- Quyết định dùng phương tiện bảo vệ cá nhân thích hợp với hóa chất để xử lý tràn đổ hoặc rò rỉ hóa chất.
tràn đổ hoặc rò rỉ.
5- Có thể là các phương tiện đặc biệt chỉ được sử dụng trong các trường
hợp khẩn cấp. 95 /274 96 /274
95 96
24
4/12/2021
. Quy trình xử lý rò rỉ hoặc tràn đổ hóa chất tại nơi làm việc . Những nguyên tắc cơ bản của vệ sinh cá nhân trong sử dụng hóa chất là:
Tùy thuộc vào mức độ và hình thức rò rỉ, tràn đổ cũng như tác hại của • Kiểm tra sức khỏe và cơ thể thường xuyên để đảm bảo rằng da luôn sạch
sẽ và khỏe mạnh;
hóa chất liên quan để thực hiện các bước sau:
• Băng bảo vệ bất cứ bộ phận nào của cơ thể bị trầy xước hoặc bị lở loét;
8- Khi hóa chất đã được bảo quản an
• Luôn tránh tự gây nhiễm cho bản thân, đặc biệt là khi khử trùng và cởi bỏ
toàn hoặc trung hòa, vùng bị hóa quần áo bảo vệ;
chất rò rỉ ra phải được khử độc và
• Đừng bao giờ mang các vật bị nhiễm bẩn như giẻ lau bẩn, hoặc những
phải được người có chuyên môn kiểm dụng cụ trong túi quần áo bảo vệ cá nhân;
tra.
• Giữ móng tay sạch và ngắn;
9- Chỉ cho phép trở lại làm việc nếu • Tránh tiếp xúc trực tiếp với các sản phẩm gây dị ứng như mẩn mụn, nổi mề
vùng rò rỉ hoặc tràn đổ được xác đay ở da;
nhận là an toàn. • Không ăn uống, hút, hít, nói chuyện khi làm việc.
• Tắm và rửa sạch các bộ phận của cơ thể đã tiếp xúc với hóa chất sau khi
làm việc, trước khi ăn, uống.
• Hàng ngày, loại bỏ và giặt sạch riêng rẽ bất cứ chỗ nhiễm bẩn nào của
97 /274 quần áo bảo vệ cá nhân 98 /274
97 98
. Những nguyên tắc cơ bản của vệ sinh cá nhân trong sử dụng hóa chất là: Các loại phương tiện bảo vệ cá nhân và qui định sử dụng
99 /274 100 /274
99 100
25
4/12/2021
7. Một số biện pháp phòng chống thông thường 8. Lưu trữ an toàn các loại hóa chất
Khi lưu trữ hoá chất cần phải:
▪ Thông tin về thành phần.
▪ Thông tin về mức độ nguy hiểm.
▪ Tin về tính chất lý – hoá học (điểm bắt cháy) và tính khuếch tán của chúng
trong không khí.
▪ Cách thức bảo vệ con người và môi trường.
▪ Thông tin về cách lưu chuyển hoá chất.
Thiếu trang bị bảo hộ khi làm việc có tiếp xúc với hoá chất
101 /274 102 /274
101 102
8. Lưu trữ an toàn các loại hóa chất 8. Lưu trữ an toàn các loại hóa chất
Nhận diện hóa chất nguy hiểm Bảo quản hóa chất
Dán nhãn
Bản dữ liệu an toàn hóa chất
An toàn của kho
KIỂM SOÁT HỆ THỐNG Thủ tục vận chuyển an toàn
An toàn trong QLý & sử dụng
Biện pháp quản lý công việc
Thủ tục loại bỏ
Điều khiển sự tiếp xúc
Kiểm tra sức khoẻ
Lưu trữ hồ sơ
Hóa chất được đặt gọn gàng
Huấn luyện và giáo dục
103 /274 104 /274
103 104
26
4/12/2021
Hóa chất đựơc bảo quản an toàn trong tủ lạnh Chiết rót cẩn thận
105 /274 106 /274
105 106
Thao tác nhẹ nhàng để đảm bảo hóa chất không văng ra gây nguy hiểm Phương tiện bảo hộ lao động
Các phương tiện bảo hộ

an toàn vệ sinh cá nhân:
- Khẩu trang
- Đồng phục
- Găng tay
- Mũ v.v…
107 /274 108 /274
107 108
27
4/12/2021
Đồng phục Tuyên truyền thực hiện vệ sinh cá nhân sau khi thí nghiệm
Chỉ dẫn:
dùng những dung dịch trung hòa
để rửa tay sau khi sử dụng hóa chất.
109 /274 110 /274
109 110
Nhưng vẫn còn nhiều điều hạn chế Hóa chất độc hai đi vào cơ thể qua con đường tiêu hóa là nguy hiểm nhất:
tác động nhanh nhất và mạnh nhất
Sinh viên. . . ăn uống ngay trong phòng
thí nghiệm.!?
111 /274 Nước uống và hóa chất 112 /274
111 112
28
4/12/2021
Bảo quản hóa chất chưa thật tốt Hóa chất đặt không gọn gàng, rất dễ gây nguy hiểm cho ngừơi sử dụng
Dùng giấy và thun để buộc

miệng hóa chất như vậy có
thể gây nguy hiểm cho
người sử dụng: • Sinh viên đặt chai lọ lung
tung sau khi sử dụng.
- Dễ văng ra khi ta mở
miệng bao.
- Dễ ngấm vào giấy rồi ra
ngoài.
113 /274 114 /274
113 114
Hóa chất được lưu trữ Hóa chất xếp lộn xộn Hóa chất được lưu trữ cùng một nơi, nhưng không dán nhãn
cùng một nơi
115 /274 116 /274
115 116
29
4/12/2021
9. Các vụ tai nạn điển hình 9. Các vụ tai nạn điển hình
Vụ thứ 1: Vào lúc 14 giờ 5 phút ngày 3 tháng 5 năm 2005 tại Cơ sở L.D -
Quận Bình Tân đã xảy ra một vụ nổ hoá chất làm chết 2 công nhân và làm Vụ thứ 2: Ngày 23 tháng 05 năm 2003 tại Phòng pha keo lầu 5, xưởng
bị thương 3 công nhân: P.V.N, P.M.H chết ngay tại chỗ, các công nhân D3 Công ty TNHH P.Y VN đã xảy ra sự cố cháy, nổ hoá chất khi công
Đ.L.H, P.T.Đ và Đ.M.Th bị bỏng nặng. nhân làm vệ sinh phòng keo do bị đổ hoá chất pha keo xuống sàn. Vụ
Nguyên nhân: tai nạn làm chết công nhân N.T.L- sinh năm 1984 và làm bị phỏng nhẹ 4
- Cơ sở không có qui trình sản xuất phù hợp, không loại trừ sự tích tụ công nhân khác.
của hỗn hợp dung môi hoá chất; kết cấu nhà xưởng thấp, không được Nguyên nhân:
chống nóng và thông gió hiệu quả; kết hợp với điều kiện khí hậu nóng bất Phòng pha keo không được thông thoáng tốt, công nhân sử dụng máy
thường nên làm dung môi hóa chất trong xưởng đạt đến nồng độ giới hạn lau nhà có động cơ điện có công tắc ly tâm là nguồn phát sinh tia lửa
nổ. điện làm vệ sinh trong kho gây cháy hỗn hợp hơi hoá chất pha keo bị đổ
- Tủ điện điều khiển của máy không phải là thiết bị điện chuyên dùng gây ra tai nạn.
phòng chống cháy nổ, không phù hợp với điều kiện sản xuất của cơ sở.
117 /274 118 /274
117 118
9. Các vụ tai nạn điển hình 9. Các vụ tai nạn điển hình
Phim minh họa

An tòan hóa chất
Hiện trường xảy ra tai nạn Vị trí xảy ra tai nạn
Tủ điện nổ gây tai nạn 119 /274 120 /274
119 120
30
4/12/2021
IV. THOÂNG GIOÙ COÂNG NGHIEÄP.
IV. THOÂNG GIOÙ COÂNG NGHIEÄP. Ñeå caûi thieän moâi tröôøng khoâng khí, taïo ñieàu kieän khí haäu toát ñeå con
ngöôøi soáng vaø laøm vieäc hoaëc trong moät soá lónh vöïc coù yeâu caàu veàù
V. KYÕ THUAÄT CHIEÁU SAÙNG.
nhieät ñoä, ñoä aåm v.v… ngöôøi ta duøng thoâng gioù.
VI. KYÕ THUAÄT CHOÁNG TIEÁNG OÀN vaø RUNG ÑOÄNG.
1. Nhieäm vuï cuûa thoâng gioù coâng nghieäp
5.4 CHÁY NỔ TRONG MÔI TRƯỜNG CÔNG NGHIỆP
. Thoâng gioù choáng noùng.
➢Khöû nhieät thöøa sinh ra trong nhaø, giöõ nhieät ñoä ôû giôùi haïn naøo ñoù.
➢Bieän phaùp laø trao ñoåi khoâng khí beân trong vaø ngoaøi nhaø.
.Thoâng gioù khöû buïi vaø hôi ñoäc.

➢Huùt khoâng khí bò oâ nhieãm thaûi ra ngoaøi, tröôùc khi thaûi phaûi xöû lyù.
➢Toå chöùc ñöa khoâng khí trong saïch töø ngoaøi vaøo ñuû ñeå laøm loaõng
haøm löôïng buïi vaø chaát ñoäc coøn soùt laïi ñeán döôùi möùc cho pheùp.
121 /274 122 /274
121 122
IV. THOÂNG GIOÙ COÂNG NGHIEÄP. IV. THOÂNG GIOÙ COÂNG NGHIEÄP.
2. Caùc bieän phaùp thoâng gioù coâng nghieäp. AÙp suaát gioù
. Thoâng gioù töï nhieân.
Gioù ra
➢Söï löu thoâng khoâng khí töø ngoaøi vaøo nhaø vaø töø trong nhaø thoaùt ra
ngoaøi thöïc hieän nhôø yeáu toá töï nhieân nhö nhieät thöøa hoaëc aùp suaát
gioù. Gioù
➢Coù theå boá trí caùc cöûa, caùc laù chôùp ñeå khoáng cheá höôùng vaø löu
löôïng gioù ñoù laø thoâng gioù töï nhieân coù toå chöùc. Gioù
vaøo
➢Ñieàu kieän ñeå thoâng gioù töï nhieân laø nhôø caùc yeáu toá töï nhieân nhö A
nhieät thöøa - aùp suaát gioù qua caùc cöûa thoâng gioù hôïp lyù.
Hình 2.8 Thoâng gioù töï nhieân nhôø Hình 2.9 Thoâng gioù töï nhieân nhôø
Hình (2 – 8); (2 – 9)
nhieät thöøa aùp suaát gioù
123 /274 124 /274
123 124
31
4/12/2021
2. Caùc bieän phaùp thoâng gioù coâng nghieäp. 2. Caùc bieän phaùp thoâng gioù coâng nghieäp.
. Thoâng gioù cô khí: Duøng maùy quaït vaän chuyeån khoâng khí töø choã . Heä thoáng thoâng gioù chung.
naøy sang choã khaùc. ➢ Coù taùc duïng trong toaøn boä khoâng gian cuûa xöôûng.
➢Thoâng gioù cô khí thoåi vaøo: ➢ Khöû nhieät thöøa, chaát ñoäc vaø ñöa chuùng xuoáng möùc cho pheùp.
Nhieäm vuï: Đem khoâng khí maùt, saïch ngoaøi trôøi thoåi vaøo nhaø ➢ Khoâng keå ñoù laø thoâng gioù töï nhieân hay cô khí, thoåi vaøo hay huùt ra.
hoaëc vò trí thao taùc coøn khu vöïc khaùc duøng thoâng gioù töï nhieân. 5
➢Thoâng gioù cô khí huùt ra: 3
Nhieäm vuï: Huùt khoâng khí noùng, oâ nhieãm ôû trong nhaø thaûi ra 1
ngoaøi, khoâng khí saïch ñieàn vaøo töï nhieân qua caùc cöûa. Loaïi naøy 2
thöôøng duøng khi löôïng khoâng khí caàn trao ñoåi nhoû, nôi coù hôi ñoäc.
L
4
125 /274 126 /274
125 126
2. Caùc bieän phaùp thoâng gioù coâng nghieäp. 2. Caùc bieän phaùp thoâng gioù coâng nghieäp.
. Heä thoáng thoâng gioù cuïc boä: Coù taùc duïng trong töøng vuøng heïp
cuûa xöôûng. Heä thoáng naøy phaûi duøng thoâng gioù cô khí.
➢Heä thoáng thoåi cuïc boä:
Thöôøng duøng thoåi khoâng khí maùt, saïch vaøo vò trí thao taùc cuûa
coâng nhaân (v = 1  3m/s) taïi nôi toaû nhieàu nhieät.
➢Heä thoáng huùt cuïc boä:
Huùt caùc hôi khí ñoäc haïi, buïi, nhieät thöøa taïi nguoàn phaùt sinh
thaûi ra ngoaøi nhằm ngaên khoâng cho chuùng lan ra vuøng xung quanh
trong xöôûng.
127 /274 128 /274
127 128
32
4/12/2021
2. Caùc bieän phaùp thoâng gioù coâng nghieäp. 3. Laøm saïch khí thaûi.
. Thoâng gioù phoái hôïp. ➢ Tröôùc khi thaûi khí ra ngoaøi caàn ñöôïc laøm saïch ñeå khoâng gaây oâ
Keát hôïp caùc kieåu thoâng gioù: thoâng gioù vöøa töï nhieân - cô khí - nhieãm.
thoâng gioù chung - cuïc boä – thoâng gioù huùt vaøo - thoåi ra. ➢ Coù theå duøng phöông phaùp: ngöng tuï, ñoát chaùy, haáp phuï, haáp thuï.
. Thoâng gioù ñeà phoøng söï coá.
➢ Chuù yù vaán ñeà chaùy noå trong caùc heä thoáng thoâng gioù.
Ñeà phoøng baát traéc khi bình chöùa, oáng daãn v.v… bò vôõ, xì, hôû laøm oâ
nhieãm khoâng khí trong xöôûng. Heä thoáng loïai naøy coù ñaëc ñieåm:
➢ Phaûi laø heä thoáng huùt ra baèng cô khí.
➢ Löu löôïng huùt phaûi ñuû lôùn.
➢ Coâng taéc ñoùng môû deã vaän haønh, boá trí caû trong vaø ngoaøi phoøng.
➢ Thöôøng xuyeân kieåm tra ñeå baûo ñaûm sö hoaït ñoäng toát.
129 /274 130 /274
129 130
4. Loïc buïi trong coâng nghieäp. 4. Loïc buïi trong coâng nghieäp.
. Muïc ñích: Loïc buïi tröôùc khi thaûi ra ngoaøi ñeå khoâng gaây oâ nhieãm. . Muïc ñích: Loïc buïi tröôùc khi thaûi ra ngoaøi ñeå khoâng gaây oâ nhieãm.
Loïc buïi ñeå thu hoài buïi. Loïc buïi ñeå thu hoài buïi.
. Caùc kieåu thieát bò loïc buïi. . Caùc kieåu thieát bò loïc buïi.
- Buoàng laéng buïi: ñôn giaûn nhöng chæ loïc buïi kích thöôùc lôùn (loïc - Buoàng laéng buïi: ñôn giaûn nhöng chæ loïc buïi kích thöôùc lôùn (loïc
thoâ). thoâ).
- Loïc tieáp xuùc: duøng tuùi vaûi, löôùi loïc kim loaïi, löôùi loïc baèng giaáy. - Loïc tieáp xuùc: duøng tuùi vaûi, löôùi loïc kim loaïi, löôùi loïc baèng giaáy.
- Loïc ly taâm. - Loïc ly taâm.
- Loïc kieåu quaùn tính. - Loïc kieåu quaùn tính.
- Loïc kieåu suûi boït. - Loïc kieåu suûi boït.
- Loïc buïi baèng ñieän. - Loïc buïi baèng ñieän.
131 /274 132 /274
131 132
33
4/12/2021
- Lọc bụi bằng cách lắng

- Hệ thống lọc bụi của nhà máy nhiệt điện
133 /274 Hệ thống thu hồi bụi gỗ 134 /274
133 134
- Lọc bụi bằng điện trường - Máy lọc bụi sơn

- Phin lọc điện ELEX ở nhà máy xi măng 135 /274 - Lọc bụi bằng tính lắng trầm của bụi 136 /274
135 136
34
4/12/2021
V. KYÕ THUAÄT CHIEÁU SAÙNG. V. KYÕ THUAÄT CHIEÁU SAÙNG.
1. Khaùi nieäm veà aùnh saùng. 1. Khaùi nieäm veà aùnh saùng.
➢AÙnh saùng thaáy ñöôïc laø caùc böùc xaï photon coù böôùc soùng töø 380  . Cöôøng ñoä aùnh saùng (I)
760nm.
➢Laø ñaïi löôïng ñaëc tröng cho khaû naêng phaùt saùng theo caùc phöông
➢Böùc xaï khaùc nhau cho caûm giaùc saùng khaùc nhau. Böùc xaï vaøng luïc
khaùc nhau cuûa nguoàn saùng.
coù  = 555 nm cho ta thaáy roõ nhaát neân duøng chuaån ñeå so saùnh.
Sau ñaây laø moät soá thoâng soá cuûa aùnh saùng ➢Cöôøng ñoä saùng In laø maät ñoä quang thoâng böùc xaï phaân boá treân
. Quang thoâng: phaân khoái goùc d theo phöông n:
➢Laø ñaïi löôïng ñaùnh giaù khaû naêng phaùt saùng cuûa vaät – laø phaàn coâng In = d/d candela (cd).
suaát böùc xaï gaây caûm giaùc saùng cho thò giaùc con ngöôøi.
➢Kyù hieäu laø , ñôn vò laø Lumen (lm).
137 /274 138 /274
137 138
1. Khaùi nieäm veà aùnh saùng. 1. Khaùi nieäm veà aùnh saùng.
. Ñoä roïi saùng . Ñoä choùi.
➢ Laø ñaïi löôïng ñaùnh giaù ñoä saùng cuûa moät beà maët ñöôïc chieáu saùng. ➢Laø ñaïi löôïng ñeå ñaùnh giaù ñoä saùng cuûa moät beà maët hay nguoàn
➢ Ñoä roïi EM taïi ñieåm M laø löôïng quang thoâng d chieáu ñeán treân vi saùng.
phaân dieän tích dS taïi ñieåm M: ➢Noù laø ñaëc tröng quang hoïc cuûa vaät ñöôïc maét ngöôøi thu nhaän.
EM = d/dS Lux (lx) (=lumen/m2)
➢Ñoä choùi theo phöông n laø tyû soá cuûa cöôøng ñoä saùng dIn treân dieän
➢ Khi thieát keá chieáu saùng thì ñaïi löôïng caàn phaûi chuù yù nhaát laø ñoä tích hình chieáu cuûa maët saùng thaúng goùc vôùi phöông n
roïi.
Bn = dIn/dScos nít (nt).
139 /274 140 /274
139 140
35
4/12/2021
3. Taïi sao phaûi chieáu saùng hôïp lyù
2. Chieáu saùng vaø söï nhìn cuûa maét ➢ Trong saûn xuaát coâng nghieäp vaø caùc lónh vöïc khaùc thì söï chieáu saùng
a. Quaù trình thích nghi cuûa maét: laø thôøi gian caàn thieát ñeå maét nhìn roõ aûnh höôûng nhieàu tôùi naêng suaát lao ñoäng vaø an toaøn lao ñoäng.
vaät khi chuyeån töø tröôøng nhìn coù ñoä roïi naøy sang tröôøng nhìn coù ñoä ➢ Chieáu saùng hôïp lyù taïo ra ñieàu kieän lao ñoäng thuaän lôïi cho ngöôøi lao
roïi khaùc. ñoäng, chieáu saùng khoâng ñaït yeâu caàu coù theå daãn tôùi giaûm naêng suaát
b. Toác ñoä phaân giaûi cuûa maét: thôøi gian thích öùng ñeå maét nhìn thaáy lao ñoäng, hôn nöõa coù theå laø nguyeân nhaân gaây ra caùc tai naïn lao ñoäng
vaät khi chuyeån töø tröôøng nhìn coù ñoä roïi naøy sang tröôøng nhìn coù ñoä vaø caùc beänh veà maét.
roïi khaùc. ➢ Khi chieáu saùng toát thì maét giöõ ñöôïc khaû naêng laøm vieäc laâu hôn vaø
khoâng bò meät moûi, ngoaøi ra khi ñieàu kieän chieáu saùng hôïp lyù seõ giuùp
c. Khaû naêng phaân giaûi cuûa maét: laø khaû naêng coù theå nhìn thaáy moät
naêng suaát lao ñoäng taêng.
vaät beù nhaát baèng maét thöôøng vôùi goùc nhìn ng = 1’. Vaø tuøy thuoäc ñoä
roïi vaø tröôøng nhìn cuûa maét. ➢ Sử dụng hợp lý các thiết bị chiếu sáng và năng lượng điện cho chiếu
sáng trong DN không chỉ tạo môi trường ánh sáng tốt hơn đảm bảo sức
d. Hieän töôïng loùa maét: Khi trong tröôøng nhìn neáu vaät coù ñoä choùi quaù khoẻ của người lao động mà còn giảm được một phần chi phí đáng kể,
lôùn thì seõ bò loùa maét khi ñoù maét seõ laøm vieäc khoâng bình thöôøng tăng cường hiệu quả sản xuất kinh doanh.
ñöôïc. 141 /274 ➢ Tuy nhiên vấn đề này lâu nay chưa được các DN chú trọng. 142 /274
141 142
4. Ô nhiễm môi trường ánh sáng trong DN 4. Ô nhiễm môi trường ánh sáng trong DN
• Kết quả khảo sát mới đây của Viện nghiên cứu KHKT Bảo hộ Lao
động cho thấy gần 60% số liệu đo tại khu vực làm việc của công nhân
không đủ ánh sáng về mặt số lượng và gần 90% số liệu đo tại khu vực
làm việc chưa đảm bảo về chất lượng.
• Kết quả khảo sát, đánh giá và khám sức khoẻ công nhân trực tiếp sản
xuất tại các ngành công nghiệp của Viện Bảo hộ Lao động cho thấy,
trong số 54% công nhân bị mắc bệnh mãn tính thì có tới 36,1% bị các
bệnh thần kinh và 27,4% bệnh về mắt.
• Kết quả trên đã một phần phản ánh đúng thực trạng "ô nhiễm' môi
trường ánh sáng tại các xí nghiệp công nghiệp và sự thiếu quan tâm
của DN đến điều kiện chiếu sáng.
143 /274 144 /274
143 144
36
4/12/2021
5. Kyõ thuaät chieáu saùng. 6. Caùc daïng chieáu saùng
Yeâu caàu kyõ thuaät chieáu saùng . Chieáu saùng töï nhieân
1. Baûo ñaûm ñoä roïi yeâu caàu (tuøy thuoäc tính chaát quaù trình saûn xuaát): laøm ❖ Việc sử dụng ánh sáng tự nhiên ban ngày sẽ cho phép tiết kiệm điện,
coâng vieäc bình thöôøng hay tinh vi, chính xaùc. nhất là trong các khu thương mại, khu vực này tiêu thụ tới 10% tổng
2. Höôùng cuûa aùnh saùng phaûi boá trí sao cho khoâng gaây ra boùng ñoå cuûa lượng .
ngöôøi, thieát bò vaø caùc keát caáu cuûa nhaø leân tröôøng nhìn cuûa coâng
nhaân. ❖ Chieáu saùng töï nhieân thích hôïp vôùi taâm sinh lyù cuûa con ngöôøi vaø raát coù
3. Traùnh taïo ra hieän töôïng loùa trong tröôøng nhìn do nguoàn saùng coù ñoä lôïi cho caûm nhaän chính xaùc veà maøu saéc caùc vaät.
choùi quaù lôùn.
❖ Taän duïng chieáu saùng töï nhieân seõ raát kinh teá vaø coù lôïi cho ngöôøi lao
4. Beà maët laøm vieäc phaûi coù ñoä saùng cao hôn caùc beà maët khaùc trong
phoøng. ñoäng.
5. Theo caùc nhaø nghieân cöùu thì tyû soá ñoä choùi cuûa beà maët laøm vieäc vôùi ❖ Tuy nhieân chieáu saùng töï nhieân coù nhöïôc ñieåm laø phuï thuoäc vaøo ñieàu
ñoä choùi cuûa töôøng, traàn baèng 10/1 ñoái vôùi xöôûng saûn xuaát coù lao kieän töï nhieân, do ñoù khoâng oån ñònh, khoù kieåm soùat.
ñoäng chính xaùc vaø baèng 3/1 ñoái vôùi lao ñoäng bình thöôøng laø toát nhaát.
❖ Ñeå khaéc phuïc ta keát hôïp giöõa chieáu saùng töï nhieân vaø nhaân taïo.
145 /274 146 /274
145 146
.
6. Caùc daïng chieáu saùng 6. Caùc daïng chieáu saùng
. Chieáu saùng nhaân taïo (chieáu saùng baèng ñeøn ñieän) . Chieáu saùng nhaân taïo (chieáu saùng baèng ñeøn ñieän)
.Ñeøn daây toùc  . Ñeøn huøynh quang
>Öu ñieåm: hieäu suaát phaùt quang cao, thôøi gian söû duïng daøi vì theá hieäu
>Öu ñieåm:
quaû kinh teá hôn ñeøn daây toùc, cho quang phoå gaàn vôùi aùnh saùng ban ngaøy.
- Phuø hôïp vôùi taâm sinh lyù cuûa con ngöôøi, naêng suaát lao ñoäng cao hôn >Nhöôïc ñieåm:
ñeøn huyønh quang
- Chæ phaùt quang oån ñònh ôû nhieät ñoä 15 ñeán 350 C
- Reû tieàn, deã baûo quaûn vaø söû duïng - Giaù thaønh cao, söû dung phöùc taïp hôn ñeøn daây toùc. Khoâng phuø hôïp vôùi
- Phaùt saùng oån ñònh, khoâng phu thuoäc vaøo nhieät ñoä cuûa moâi tröôøng taâm sinh lyù cuûa con ngöôøi, laøm khoù chòu khi nhìn, coù haïi cho maét.
- Laøm vieäc vôùi ñeøn huyønh quang coù naêng suaát lao ñoâng thaáp hôn ñeøn
- Coù khaû naêng phaùt saùng taäp trung vaø cöôøng ñoä lôùn daây toùc khi cuøng moät tieâu chuaån chieáu saùng.
>Nhöôïc ñieåm: hieäu suaát phaùt quang raát thaáp, khaû naêng phaùt saùng luoân - Ngaøy nay ñeøn huyønh quang ñöôïc söû duïng roäng raõi trong sinh hoaït vaø
keøm theo böùc xaï nhieät,vì theá söû duïng ñeøn daây toùc khoâng coù kinh teá 147 /274 trong saûn xuaát coâng nghòeâp vì coù tính kinh teá cao. 148 /274
147 148
37
4/12/2021
. .
6. Caùc daïng chieáu saùng 6. Caùc daïng chieáu saùng
. Chieáu saùng nhaân taïo (chieáu saùng baèng ñeøn ñieän) . Chieáu saùng nhaân taïo (chieáu saùng baèng ñeøn ñieän)
Một ví dụ về đèn mắc sai: đèn

ống huỳnh quang mắc ngay
trên đỉnh bảng, rất khó nhìn
chữ
149 /274 150 /274
149 150
. .
V. KYÕ THUAÄT CHIEÁU SAÙNG. VI. KYÕ THUAÄT CHOÁNG TIEÁNG OÀN vaø RUNG ÑOÄNG.
6. Caùc daïng chieáu saùng 1. Khaùi nieäm tieáng oàn laø gì?
. Chieáu saùng nhaân taïo (chieáu saùng baèng ñeøn ñieän) . Ñònh nghóa: Tieáng oàn noùi chung laø nhöõng aâm thanh gaây khoù chòu,
quaáy roái söï laøm vieäc vaø nghæ ngôi cuûa con ngöôøi vaø ñöôïc ñaëc tröng
Để khắc phục được tình bôûi caùc thoâng soá:
trạng này, tuỳ từng loại  Veàø sinh lyù: ñöôïc ñaëc tröng bôûi ñoä cao, ñoä to, aâm saéc, thôøi gian
phòng học phải điều chỉnh taùc duïng.
cả vị trí, độ cao lắp bóng
 Veà vaät lyù: aâm thanh laø soùng cuûa moâi tröôøng ñaøn hoài do caùc vaät theå
đèn, kích cỡ và kiểu dáng
dao ñoäng gaây ra ñaëc tröng: vaän toác lan truyeàn (c); taàn soá (f);
của chao đèn cũng như cöôøng ñoä (I); bieân ñoä (y); böôùc soùng ().
chọn một loại đèn cho độ
rọi sáng hợp lý  Vaän toác lan truyeàn ñöôïc tính:
C =  . f (m/s) vaø phuï thuoäc maät ñoä moâi tröôøng.
151 /274 152 /274
151 152
38
4/12/2021
. .
VI. KYÕ THUAÄT CHOÁNG TIEÁNG OÀN vaø RUNG ÑOÄNG. VI. KYÕ THUAÄT CHOÁNG TIEÁNG OÀN vaø RUNG ÑOÄNG.
1. Khaùi nieäm tieáng oàn laø gì? 1. Khaùi nieäm tieáng oàn laø gì?
. Caùc thoâng soá cuûa tieáng oàn: . Caùc thoâng soá cuûa tieáng oàn:
➢Tröôøng aâm: laø khoâng gian soùng aâm lan truyeàn. ➢Caûm giaùc aâm: Tai ngöôøi coù theå nhaän ñöôïc caùc dao ñoäng aâm coù taàn soá
➢AÙp suaát aâm (p): laø aùp suaát dö trong tröôøng aâm (ñyn/cm2 hay bar). khaùc nhau tuyø thuoäc löùa tuoåi, traïng thaùi cuûa cô quan thính giaùc – ñoù laø
caûm giaùc aâm.
➢Cöôøng ñoä aâm (I): naêng löôïng soùng aâm truyeàn qua dieän tích 1cm2 vaø
vuoâng goùc phöông truyeàn soùng trong 1 giaây (ñôn vò tính laø erg/cm2.s  Neáu f < 16 – 20 HZ laø haï aâm
hay w/cm2).  Neáu f > 16 – 20 KHZ laø sieâu aâm.
➢ Möùc aâm:  Phaïm vi nghe ñöôïc cuûa tai.
❖Duøng ñeå ñaùnh giaù söï taêng töông ñoái cuûa aâm maø chuùng ta phaân bieät ➢ Möùc to (Foân – F): Trò soá cuûa ñôn vò aâm thanh thoâng qua caûm giaùc cuûa
tai ngöôøi
ñöôïc caûm giaùc nghe.
➢ Baèng nhieàu pheùp ño ngöôøi ta laäp ra caùc ñöôøng “Ñoàng möùc to”
❖Ngöôøi ta duøng thang ño logarít ñeå ño caùc möùc aâm (dB), bao goàm: Möùc
aùp aâm; Möùc cöôøng ñoä aâm; Möùc coâng suaát aâm.
153 /274 154 /274
153 154
. .
2. Phaân loaïi tieáng oàn 3. Phoå cuûa tieáng oàn.

Theo ñaëc tính cuûa nguoàn oàn ngöôøi ta chia ra caùc loaïi: ➢Tieáng oàn coù theå phaân tích thaønh caùc aâm ñôn giaûn coù cöôøng ñoä, taàn soá
v.v… khaùc nhau, caùc aâm ñoù ñöôïc goïi laø phoå cuûa tieáng oàn.
❖Tieáng oàn cô hoïc: sinh ra do chuyeån ñoäng cuûa chi tieát maùy, boä phaän
➢Tuøy theo ñaëc ñieåm phoå cuûa chuùng coù theå laø: Phoå thöa – lieân tuïc – hoãn
maùy coù khoái löôïng khoâng caân baèng, caùc chi tieát maùy bò moøn, cuõ v.v… hôïp.
❖Tieáng oàn va chaïm: Sinh ra do moät soá quaù trình coâng ngheä nhö reøn,
daäp.
❖Tieáng oàn khí ñoäng: sinh ra do hôi, khí chuyeån ñoäng coù vaän toác cao.
❖Tieáng noå hoaëc xung: Sinh ra do ñoäng cô ñoát trong, ñieâzen v.v… laøm
vieäc.
155 /274 156 /274
155 156
39
4/12/2021
. .
4. Rung ñoäng laø gì? 5. AÛnh höôûng cuûa tieáng oàn vaø rung ñoäng
❖Laø dao ñoäng cô hoïc cuûa vaät theå ñaøn hoài sinh ra khi troïng taâm hay truïc ❖Laø dao ñoäng cô hoïc cuûa vaät theå ñaøn hoài sinh ra khi troïng taâm hay truïc
ñoái xöùng cuûa chuùng bò xeâ dòch trong khoâng gian hoaëc do söï thay ñoåi coù ñoái xöùng cuûa chuùng bò xeâ dòch trong khoâng gian hoaëc do söï thay ñoåi coù
tính chu kyø hình daùng cuûa chuùng ôû traïng thaùi tónh. tính chu kyø hình daùng cuûa chuùng ôû traïng thaùi tónh.
❖Rung ñoäng ñöôïc ñaëc tröng bôûi: bieân ñoä dòch chuyeån , bieân ñoä vaän toác ❖Rung ñoäng ñöôïc ñaëc tröng bôûi: bieân ñoä dòch chuyeån , bieân ñoä vaän toác
’ vaø bieân ñoä gia toác ’’. ’ vaø bieân ñoä gia toác ’’.
157 /274 158 /274
157 158
. .
5. AÛnh höôûng cuûa tieáng oàn vaø rung ñoäng 5. AÛnh höôûng cuûa tieáng oàn vaø rung ñoäng
❖Laø dao ñoäng cô hoïc cuûa vaät theå ñaøn hoài sinh ra khi troïng taâm hay truïc . Tieáng oàn.
ñoái xöùng cuûa chuùng bò xeâ dòch trong khoâng gian hoaëc do söï thay ñoåi coù ▪ Chuùng taùc duïng tröôùc heát ñeán heä thaàn kinh trung öông, ñeán heä tim
tính chu kyø hình daùng cuûa chuùng ôû traïng thaùi tónh. maïch, ñeán caùc cô quan khaùc vaø cuoái cuøng ñeán cô quan thính giaùc.
▪ Taùc haïi cuûa chuùng tuøy thuoäc: phoå, möùc oàn, cöôøng ñoä, taàn soá, höôùng
❖Rung ñoäng ñöôïc ñaëc tröng bôûi: bieân ñoä dòch chuyeån , bieân ñoä vaän toác naêng löôïng, thôøi gian taùc duïng, traïng thaùi cô theå, giôùi tính v.v…
’ vaø bieân ñoä gia toác ’’. . Rung ñoäng
▪ AÛnh höôûng gioáng nhö tieáng toàn.
▪ Khi chòu rung ñoäng thaàn kinh bò suy moøn, roái loaïn dinh döôõng, thu heïp
tröôøng nhìn, loaïn saéc …
159 /274 160 /274
159 160
40
4/12/2021
. .
 Tiếng ồn trên 80dB có thể làm tǎng ứng xử bạo hành. Dễ gây tai nạn lao
động
 Tiếng ồn có thể làm ảnh hưởng hệ thần kinh, làm con người mệt mỏi triền
miên, đau đầu, kém ăn, kém ngủ, suy nhược cơ thể, sút cân...
 Dù có phát hiện bệnh, đưa ra khỏi dây chuyền sản xuất thì bệnh nhân vẫn
không thể phục hồi mà bệnh tồn tại suốt đời.
161 /274 162 /274
161 162
. .
. Một số trường hợp điển hình . Một số trường hợp điển hình
 Tại một xí nghiệp dệt may ở Q.9: “tiếng ồn nơi đây thật kinh khủng.
 Tại khu dệt, muốn nói chuyện với nhau chúng tôi phải hét thật to hoặc ra Kết quả khảo sát 500 công nhân tại nhà máy dệt Nam Định:
dấu bằng tay, nhưng thường cũng phải hét đi hét lại nhiều lần vì xung  Số công nhân có cảm giác ù tai và nghe kém là 100%, cảm giác nhức tai
quanh rào rào tiếng máy.” tǎng dần theo các mức độ điếc.
⚫ Theo bác sĩ Đỗ Khánh Dương - phó giám đốc Trung tâm Lao động - sức  Số công nhân than phiền bị mệt mỏi là 85,2%, đau đầu là 87%, mất
khỏe môi trường, nơi đây tiếng ồn không dưới 95 dB. Trong khi qui định ngủ là 81,5%.
tiếng ồn trong công xưởng không vượt quá 85 dB. Tuy vậy, nhiều công
nhân vẫn không đeo nút tai chống ồn.
163 /274 164 /274
163 164
41
4/12/2021
. .
6. Caùc bieän phaùp phoøng choáng 6. Caùc bieän phaùp phoøng choáng
. Bieän phaùp chung . Bieän phaùp chung
➢Ngay töø khi thieát keá maët baèng phaûi nghieân cöùu quy hoaïch nhö: Baûng 2-10: cho bieát quan heä giöõa möùc coâng suaát aâm vaø khoaûng caùch.
➢Troàng caây xanh baûo veä + Xaây töôøng caùch aâm.
➢Giöõ khoaûng caùch töø nhaø maùy ñeán nôi ôû, khu coâng coäng.
➢Chuù yù höôùng gioù chính trong naêm.
➢Taäp trung caùc xöôûng gaây oàn laïi.
➢Cô khí, töï ñoäng hoaù, ñieàu khieån töø xa ôû maùy coù tieáng oàn lôùn.
165 /274 166 /274
165 166
. .
. Giaûm tieáng oàn vaø rung ñoäng taïi nôi xuaát hieän. . Giaûm tieáng oàn vaø rung ñoäng taïi nôi xuaát hieän.
Ñaây laø bieän phaùp choáng tieáng oàn vaø rung ñoäng chuû yeáu, coù theå thöïc hieän
baèng caùc bieän phaùp sau:
◆Laép raùp toát caùc thieát bò, maùy moùc, baûo quaûn, söûa chöõa kòp thôøi nhöõng
th/bò, duïng cuï ñaõ cuõ, moøn, laïc haäu v.v…
◆Hoaøn thieän, töï ñoäng hoaù, ñieàu khieån töø xa quaù trình coâng ngheä, hieän
ñaïi hoaù th/bò, thay ñoåi tính chaát vaø khoái löôïng caùc boä phaän maùy, duøng
vaät lieäu ít vang (tieáng keâu nhoû) khi va chaïm…..
◆Thöïc hieän caùc phöông aùn giaûm rung baèng caùc boä giaûm chaán, thöïc hieän
vieäc caùch rung ñoäng vaø huùt rung ñoäng v.v…
167 /274 168 /274
167 168
42
4/12/2021
. .
. Giaûm tieáng oàn vaø rung ñoäng treân ñöôøng lan truyeàn. . Giaûm tieáng oàn vaø rung ñoäng treân ñöôøng lan truyeàn.
Khi giaûm tieáng oàn vaø rung ñoäng taïi nôi xuaát hieän chöa ñaït hieäu quaû thì Khi giaûm tieáng oàn vaø rung ñoäng taïi nôi xuaát hieän chöa ñaït hieäu quaû thì
caàn giaûm chuùng treân ñöôøng lan truyeàn chuû yeáu theo nguyeân taéc: Huùt aâm caàn giaûm chuùng treân ñöôøng lan truyeàn chuû yeáu theo nguyeân taéc: Huùt aâm
vaø caùch aâm nhö sau: vaø caùch aâm nhö sau:
▪ Laøm voû boïc thieát bò baèng goã, cao su, chaát deûo hoaëc beân trong daùn lôùp ▪ Laøm voû boïc thieát bò baèng goã, cao su, chaát deûo hoaëc beân trong daùn lôùp
vaät lieäu huùt aâm. vaät lieäu huùt aâm.
▪ Laøm caùc loaïi buoàng hay taám phaûn xaï. ▪ Laøm caùc loaïi buoàng hay taám phaûn xaï.
▪ Laøm caùc choûm huùt aâm. ▪ Laøm caùc choûm huùt aâm.
▪ Duøng phöông phaùp giao thoa aâm thanh. ▪ Duøng phöông phaùp giao thoa aâm thanh.
169 /274 170 /274
169 170
. .
. Giaûm tieáng oàn vaø rung ñoäng treân ñöôøng lan truyeàn. . Choáng tieáng oàn khí ñoäng.
Chuù yù: Khi th/keá keát caáu ñeå ❖Choáng tieáng oàn khí ñoäng
caùch aâm vaø huùt aâm thì khaû naêng töø nguoàn töùc laø taïi nôi xuaát
cuûa chuùng phuï thuoäc: kích thöôùc hieän raát khoù khaên, phöùc taïp
(daøy, moûng …), troïng löôïng, ñoä vaø toán keùm vì vaäy chuû yeáu
cöùng cuûa keát caáu, tính chaát cuûa duøng bieän phaùp choáng treân
vaät lieäu söû duïng, taàn soá, bieân ñoä ñöôøng lan truyeàn baèng caùch:
cuûa tieáng oàn… ❖Laøm buoàng tieâu aâm, ñaët
caùc oáng tieâu aâm, taám tieâu
aâm, hoäp tieâu aâm.
❖Xaây töôøng caùch aâm.
171 /274 172 /274
171 172
43
4/12/2021
. .
6. Caùc bieän phaùp phoøng choáng
6. Caùc bieän phaùp phoøng choáng
. Bieän phaùp söû duïng phöông tieän baûo veä caù nhaân vaø VS y teá.
❖Khi ñaõ duøng caùc bieän phaùp neâu treân nhöng tieáng oàn vaø rung ñoäng vaãn
vöôït quy ñònh thì phaûi söû duïng phöông tieän baûo veä caù nhaân nhö:
❖Nuùt bòt tai, caùi che tai, bao oáp tai v.v…
❖Giaày, uûng coù ñeá choáng rung, bao tay coù ñeäm ñaøn hoài v.v…
❖Xaây döïng phoøng nghæ cho ngöôøi l/ñoäng
❖Toå chöùc khaùm tuyeån, khaùm beänh ñeå xöû lyù kòp thôøi v.v…
173 /274 174 /274
173 174
. .
MỨC ĐỘ ỒN CHO PHÉP TRONG SẢN XUẤT CÔNG NGHIỆP MỨC ĐỘ ỒN CHO PHÉP TRONG SẢN XUẤT CÔNG NGHIỆP
➢ Mức âm liên tục tại nơi làm việc không quá 85 dB trong 8 giờ làm
▪ Chỗ làm việc của công nhân, vùng có công nhân làm việc trong các
việc.
phân xưởng và trong nhà máy mức âm không quá 85 dBA.
➢ Thời gian tiếp xúc với tiếng ồn giảm ½, mức ồn cho phép tăng
▪ Buồng theo dõi và điều khiển từ xa không có thông tin bằng điện
thêm 5 dBA, cụ thể như sau:
thoại, các phòng thí nghiệm, thực nghiệm, các phòng máy tính có
+ Tiếp xúc 4 giờ mức cho phép là 90dB.
nguồn ồn mức âm không quá 80 dBA.
▪ Buồng theo dõi và điều khiển từ xa có thông tin bằng điện thoại,
phòng điều phối, phòng lắp máy chính xác, đánh máy chữ mức âm
+ Tiếp xúc 30phút mức cho phép là 105dB.
không quá 70 dBA.
+ Tiếp xúc 15phút mức cho phép là 110dB.
▪ Các phòng chức năng, hành chính, kế toán, kế hoạch, thống kê mức
+ Tiếp xúc <15phút mức cho phép là 115dB.
âm không quá 65 dBA.
+ Mức cực đại không quá 115 dB.
▪ Các phòng lao động trí óc, nghiên cứu thiết kế, thống kê, lập trình
➢ Thời gian lao động còn lại trong ngày làm việc chỉ được tiếp xúc với
máy tính, phòng thí nghiệm lý thuyết và xử lý số liệu thực nghiệm
tiếng ồn dưới 80 dBA.
mức âm không quá 55 dBA.
➢ Để đạt được năng suất làm việc cao tại các vị trí lao động khác
nhau cần đảm bảo mức áp âm không vượt quá giá trị sau:
175 /274 176 /274
175 176
44
4/12/2021
5.3. KHẢO SÁT ĐÁNH GIÁ NHỮNG YẾU TỐ CÓ HẠI

. .
TRONG MÔI TRƯỜNG CÔNG NGHIỆP 5.4 CHÁY NỔ TRONG MÔI TRƯỜNG CÔNG NGHIỆP
VI. KYÕ THUAÄT CHOÁNG TIEÁNG OÀN vaø RUNG ÑOÄNG.
1. YÙ nghóa, vai troø cuûa quaù trình chaùy vaø coâng taùc phoøng choáng chaùy noå.
➢ Coù yù nghóa quyeát ñònh trong saûn xuaát, ñôøi soáng cuûa con ngöôøi ….
➢ Laø moái ñe doïa thöôøng xuyeân ñoái vôùi moïi ñoái töôïng söû duïng noù →
phoøng choáng chaùy noå laø vaán ñeà caáp baùch ñoái taát caû caùc Quoác gia,
Phim: “Tiếng ồn nơi làm việc” moïi gia ñình, moïi ngöôøi.
➢ Theo qui ñònh cuûa luaät PCCC haèng naêm vaøo ngaøy 04/10 laø ngaøy toaøn
daân phoøng chaùy chöõa chaùy.
177 /274 178 /274
177 178
. .
5.4 CHÁY NỔ TRONG MÔI TRƯỜNG CÔNG NGHIỆP 5.4 CHÁY NỔ TRONG MÔI TRƯỜNG CÔNG NGHIỆP
2. Một số khái niệm 2. Một số khái niệm

 Ñònh nghóa chaùy noå: chaùy laø phaûn öùng hoùa hoïc sinh ra hieän töôïng toûa  Moái quan heä nhieät ñoä töï boác chaùy vaø noàng ñoä chaát chaùy.
nhieät lôùn, phaùt saùng vaø keøm theo coù tieáng noå. Hình (7.2)
 Nhieät ñoä chôùp chaùy: nhieät ñoä toái thieåu taïi ñoù ngoïn löûa xuaát hieän khi tieáp  Vuøng A – Vuøng töï boác chaùy.
xuùc vôùi ngoïn löûa traàn sau ñoù laïi taét ngay.  Vuøng B – Vuøng khoâng töï boác chaùy
 Nhieät ñoä boác chaùy: nhieät ñoä toái thieåu taïi ñoù ngoïn löûa xuaát hieän khi tieáp
xuùc vôùi ngoïn löûa traàn vaø khoâng bò daäp taét.
 Nhieät ñoä töï boác chaùy: nhieät ñoä toái thieåu taïi ñoù hoãn hôïp töï boác chaùy maø
khoâng caàn tieáp xuùc vôùi ngoïn löûa traàn.
179 /274 180 /274
179 180
45
4/12/2021
. .
2. Một số khái niệm 2. Một số khái niệm

 AÙp suaát töï boác chaùy: AÙp suaát toái thieåu taïi ñoù quaù trình töï boác chaùy xaûy  Thôøi gian caûm öùng: Maëc duø ñuû ñieàu kieän cuûa moät quaù trình chaùy nhöng
ra. khi ñöa moài löûa vaøo hoãn hôïp chaùy söï baét chaùy khoâng xaûy ra ngay maø
 Toác ñoä lan truyeàn trong hoãn hôïp chaùy: Khi chaùy ngoïn löûa xuaät hieän taïi phaûi traûi qua moät khoûang thôøi gian ñoù laø thôøi gian caûm öùng. Noù caøng
moät ñieåm sau ñoù lan truyeàn ra moïi phöông vôùi toác ñoä nhö nhau ñoù laø ngaén thì hoãn hôïp caøng deã chaùy, noå.
toác ñoä lan truyeàn (m/giaây), noù laø moät thoâng soá vaät lyù noùi leân khaû naêng  Moái quan heä giöõa thôøi
deã hay khoâng deã chaùy noå. gian caûm öùng – aùp suaát
töï boác chaùy vaø nhieät ñoä
töï boác chaùy: Hình (7.4)
181 /274 182 /274
181 182
. .
2. Một số khái niệm
 Cô cheá cuûa quaù trình chaùy: 3. Tính chaát cuûa coâng taùc PCCC
➢ Theo lyù thuyeát nhieät: 1) Tính chaát luaät phaùp.
Löôïng nhieät sinh ra trong phaûn öùng chaùy ≥ löôïng nhieät thoaùt ra moâi 2) Tính chaát quaàn chuùng.
tröôøng xung quanh thì khi ñoù quaù trình chaùy môùi coù theå xuaát hieän. 3) Tính chaát khoa hoïc.
➢ Theo lyù thuyeát chuoãi: 4) Tính chieán ñaáu vì:
 Coù theå coi löûa laø giaëc “Giaëc löûa“.
Theo thuyeát naøy quaù trình chaùy bao giôø cuõng traûi qua ba giai ñoïan:
 Saün saøng naém tình hình, saün saøng chieán ñaáu.
⚫ Giai ñoïan sinh maïch (giai ñoïan ñaàu): taïo ra taâm hoïat ñoäng  Coù chieán thuaät: ñaùnh nhanh thaéng nhanh, coù taán coâng coù baûo
ñaàu tieân cho quaù trình chaùy. veä, coù bao vaây chia caét, coù hôïp ñoàng giöõa caùc löïc löôïng, ñoøi hoûi tinh
⚫ Giai ñoïan phaùt trieån tieáp tuïc (giai ñoïan chaùy to): phaûn öùng thaàn duõng caûm, hy sinh, yù thöùc toå chöùc kyû luaät cao… nhö laø moät chieán
só ngoaøi maët traän.
chuoãi taïo ra taâm hoaït ñoäng môùi.
⚫ Giai ñoïan ñöùt maïch (giai ñoïan keát thuùc): Maát ñi caùc taâm hoaït động.
183 /274 184 /274
183 184
46
4/12/2021
. .
4. Phöông chaâm cuûa coâng taùc PCCC 5. Ñieàu kieän chaùy - phaân loaïi chaùy.
 Tích cöïc ñeà phoøng khoâng ñeå naïn chaùy xaûy ra. . Điều kiện gây cháy.
 Saün saøng cöùu chöõa kòp thôøi vaø coù hieäu quaû cao nhaát. Ñieàu kieän ñeå moät ñaùm
 Luoân caûnh giaùc, khoâng chuû quan thoaû maõn, thöôøng xuyeân taäp luyeän chaùy xaûy ra khi caû ba yếu
vaø phaûi coù ñaày ñuû caùc trang bò. tố chất cháy, chất ôxy hóa và
mồi bắt cháy phải xuất hiện tại
 Phoøng chaùy hôn chöõa chaùy. một thời điểm, trong cùng một
không gian và theo một tỷ lệ
nhất định thì quá trình cháy
mới xảy ra.
Mồi bắt cháy
185 /274 186 /274
185 186
. .
5. Ñieàu kieän chaùy - phaân loaïi chaùy. 5. Ñieàu kieän chaùy - phaân loaïi chaùy.
Rắn Laø chaát khi bò oxy

hoaù seõ toaû nhieät vaø Ngọn lửa trần
phaùt quang. Chất
1. Chất cháy Lỏng cháy có thể là: Than,
củi, xăng, dầu, hydro,
các hợp chất amin… Tia lửa điện
Khí 3. Mồi bắt cháy
Hồ quang điện
Chất ôxy hóa có thể là
Rắn
ôxy nguyên chất, không
khí, clo, fluo, lưu huỳnh, Tia lửa sinh ra do
các hợp chất chứa ôxy
2. Chất ôxy hóa Lỏng khi bị nung nóng sẽ phân ma sát hay va đập
hủy và tạo ra ôxy tự do
như KClO3, KClO4,
Khí NaNO3, KNO3, …
187 /274 188 /274
187 188
47
4/12/2021
. .
5. Ñieàu kieän chaùy - phaân loaïi chaùy.
5. Ñieàu kieän chaùy - phaân loaïi chaùy. Bảng hướng dẫn

. Phân loại cháy chọn chất chữa cháy
• Tùy theo chất cháy mà người ta phân loại vụ cháy. Dưới đây trình bày cách phân
loại theo tiêu chuẩn châu Âu: Loại A: Các chất rắn dễ bắt lửa như
❖ Loại A: các chất rắn dễ bắt lửa như gỗ, giấy, quần áo,… Đây là loại phổ biến gỗ, giấy, quần áo,… Đây là
loại phổ biến nhất.
nhất.
❖ Loại B: các chất lỏng như xăng, dầu,… Loại B: Các loại chất lỏng như xăng,
dầu…
❖ Loại C: các chất khí như metan, acetylen,…
Loại C: Các loại khí như mêtan,
❖ Loại D: các kim loại như manhê, natri, liti,… axetylen…
❖ Loại E: (hay hình tia chớp): liên quan đến điện. Loại D: Các kim loại như manhê,
❖ Loại F: dầu ăn, mỡ,… natri, liti…
• Phân loại cháy để chọn phương tiện chữa cháy thích hợp.
Loại E: Liên quan đến điện.
Loại F: Các chất như dầu ăn, mỡ…

189 /274 190 /274
189 190
. .
5. Ñieàu kieän chaùy - phaân loaïi chaùy. 6. Một số mồi bắt cháy là nguyên nhân trực tiếp gây cháy, nổ
(Nguyên nhân trực tiếp gây cháy nổ)
➢ Sét: nhiệt độ do sét đánh rất cao, vượt rất xa nhiệt độ tự bắt cháy của các chất cháy
được.
Xem video cách sử dụng bình chữa cháy
191 /274 192 /274
191 192
48
4/12/2021
. .
6. Một số mồi bắt cháy là nguyên nhân trực tiếp gây cháy, nổ 6. Một số mồi bắt cháy là nguyên nhân trực tiếp gây cháy, nổ
(Nguyên nhân trực tiếp gây cháy nổ) (Nguyên nhân trực tiếp gây cháy nổ)
➢Hiện tượng chập điện và tĩnh điện: hiện tượng tĩnh điện tạo ra một lớp điện tích ➢Sản phẩm của các quá trình sản xuất – Ví dụ như:
kép trái dấu. Khi điện áp giữa các lớp có điện tích đạt tới một giá trị nhất định sẽ  Các ống dẫn khí cháy bị hở, chất lỏng dễ bay hơi và dễ cháy sẽ tạo với không
phát sinh tia lửa điện và gây cháy. khí thành hỗn hợp cháy, nổ.
 Độ bền của thiết bị không đảm bảo.
 Nhiệt độ gia nhiệt lớn hơn nhiệt độ bùng cháy.
 Một số loại hóa chất tiếp xúc với nhau.
193 /274 194 /274
193 194
. .
7. Nguyên nhân gây cháy, nổ do con người 7. Nguyên nhân gây cháy, nổ do con người
➢Không bảo đảm quy tắc về an toàn ➢Quá trình sản xuất phát sinh ra những nguồn nhiệt lớn, ma sát mài mòn, ngọn lửa
điện: đây là nguyên nhân gây ra 60% hàn, lò nung nếu gặp chất oxy hóa và chất cháy thì sẽ bùng lên ngọn lửa cháy.
về các vụ cháy nổ. dẫn đến chập điện
gây cháy nổ.
➢Không tuân thủ nội quy lao động, vận
hành máy móc, trang thiết bị sản xuất:
thao tác không đúng quy trình, bảo
quản chất oxy hóa mạnh và chất cháy
mạnh trong cùng một nơi, không quan
→ →
tâm đầy đủ trong kết cấu công nghệ
195 /274 196 /274
195 196
49
4/12/2021
. .
7. Nguyên nhân gây cháy, nổ do con người 7. Nguyên nhân gây cháy, nổ do con người
➢Cơ sở vật chất trang thiết bị trang bị không đầy đủ: độ bền của các thiết ➢ Hoạt động của các xe, máy móc có động cơ điện
bị không bảo đảm, chịu áp suất, nhiệt độ kém.
➢ Sử dụng ngọn lửa trần không che chắn kín trong các dây chuyền sản xuất.
➢Sự chủ quan của người lao động, chưa nhận rõ hậu quả của cháy nổ.
➢ Hút thuốc lá, bật diêm quẹt, đốt lửa.
→
→ → →
197 /274 198 /274
197 198
. .
7. Nguyên nhân gây cháy, nổ do con người 9. Các tác hại khi xảy ra cháy, nổ (đối với môi trường và con người)
➢Sử dụng ngòi nổ, chất kích nổ, đạn, pháo tùy tiện.
➢Sự mâu thuẫn giữa người lao động và người sản xuất dẫn đến việc trả thù hay Làm ô nhiễm môi trường.
khủng bố.
Làm ô nhiễm bầu khí quyển.
→ → Cướp đi sinh mạng nhiều người.
Thiệt hại về tài sản rất lớn.
199 /274 200 /274
199 200
50
4/12/2021
. .
10. Đặc tính cháy, nổ của các chất rắn, lỏng, khí 10. Đặc tính cháy, nổ của các chất rắn, lỏng, khí
Nhiệt độ Giới hạn nổ Nhiệt độ tự bốc Giới hạn nổ, % thể tích
Công Chất lỏng
Khí cháy tự bốc Dưới Trên cháy Dưới Trên
thức
cháy 0C % thể tích mg/l % thể tích mg/l
Axeton -20 2,2 13
Amoniac NH3 651 16 111,2 27 187,7
Axetylen C2H2 335 3,5 37,2 82 870 Axit axetic 35 3,3 22
Etan C2H6 530 3 30,1 15 180,5 Benzen -14 1,4 7,1
Etylen C2H4 540 3 34,8 34 392
Butyl axetat 13 2,27 14,7
Metan CH4 550 5 32,6 16 104,2
Hydro H2 530 4,15 3,45 75 62,5 Dầu biến thế 122 - -
Khí hơi nước - 500  600 7,12 - 66  72 - Dầu hỏa thắp sáng 45 1,4 7,5
Khí lò cao - 500  600 35 315 74 666
Dicloetan 8 6,2 16
Khí lò cốc - 640 4,4 - 34 -
Xăng A-74 -36 0,79 5,16
Khí thiên nhiên - 550  750 3,8 - 13,2 -
Cacbon oxyt CO 610 12,8 145 75 890 Glyxerin 158 3,3 -
201 /274 202 /274
201 202
. .
. Cháy, nổ của bụi trong không khí. . Cháy của chất rắn trong không khí.
 Bụi lơ lửng gây nổ. - Dieãn ra phöùc taïp goàm nhieàu giai ñoïan: gia nhieät – thoaùt aåm – noùng
 Bụi lắng gây cháy. chaûy – chaûy loûng – quaù trình phaân huûy – oâxy hoùa.
- Bụi lơ lửng gây nổ: - Coù theå chaùy hoaøn toaøn hoaëc khoâng.
+ Cấp 1: Bụi dễ nổ, có giới hạn nồng độ nổ dưới nhỏ hơn 15g/m3 - Chất rắn ở dạng cục, thỏi, tấm khi cháy có hai loại sau:
như bụi của các chất lưu huỳnh, đường, tinh bột, nhựa thông… + Cháy không có ngọn lửa: than cốc, than gỗ , kim loại, kiềm...
+ Cấp 2: Bụi nổ, có giới hạn nồng độ nổ dưới từ 16g/m3 đến + Cháy có ngọn lửa: gỗ, than bùn, than nâu…
35g/m3 như bụi gỗ, bụi than bùn, thuốc nhuộm…
- Cháy cuûa chaát rắn khi cháy không hoàn toàn sẽ phát sinh những sản
- Bụi lắng gây cháy: phẩm độc và có thể gây nổ.
+ Cấp 3: Bụi dễ cháy, có nhiệt độ tự bắt cháy thấp hơn 2500C như - Khả năng cháy của chất rắn có thể xác định bằng các thông số như: nhiệt
bụi than gỗ, bụi bông… độ bốc cháy và nhiệt độ tự bốc cháy.
+ Cấp 4: Bụi cháy, có nhiệt độ tự bắt cháy cao hơn 2500C như - Nhiệt độ đám cháy của các chát rắn thường không vượt quá 13000C.
mùn cưa gỗ, bụi than có hàm lượng tro khoảng 32-36% 203 /274 204 /274
203 204
51
4/12/2021
. .
11. Nguyên lý phòng & chống cháy nổ. 12. Biện pháp chung để đề phòng cháy nổ.
➢ Nguyên lý đề phòng cháy, nổ: ➢Hạn chế khối lượng chất cháy (hoặc chất ôxy hóa) đến mức tối thiểu cho
phép.
Tách rời chất cháy, chất ôxy hóa và mồi bắt cháy.
➢ Nguyên lý chống (chữa) cháy, nổ: ➢Ngăn cách sự tiếp xúc của chất cháy và chất ôxy hóa khi chúng chưa tham
gia vào quá trình sản xuất.
❖ Hạ thấp tốc độ cháy của vật liệu đang cháy đến mức tối thiểu
➢Cách ly với khu vực sản xuất các thiết bị mà khi khởi động có thể phát sinh
❖ Phân tán nhanh nhiệt lượng của đám cháy ra ngoài. tia lửa điện.
➢Nối đất tất cả thiết bị khi khởi động có thể sinh tĩnh điện.
➢Hàn hồ quang, nung kim loại…không được tiến hành trong môi trường có
khí cháy….
205 /274 206 /274
205 206
. .
13. Biện pháp chung để chữa (chống) cháy nổ 14. Biện pháp cụ thể để phòng, chống cháy nổ.
➢ Làm loãng nồng độ chất cháy và chất ôxy hóa: đưa các khí không tham . Bieän phaùp kyõ thuaät coâng ngheä.
gia phản ứng vào vùng cháy: CO2, N2…
➢ Thay theá khaâu saûn xuaát nguy hieåm baèng khaâu ít nguy hieåm hôn.
➢ Kìm hãm phản ứng cháy bằng cách thu nhiệt của đám cháy: đưa vào ➢ Thieát bò caàn kín ñeå khoâng thoaùt hôi hoaëc khí chaùy ra khu vöïc saûn xuaát.
vùng cháy các chất BrCH3, CCl4…
➢ Duøng caùc chaát phuû gia ñeå haïn cheá quaù trình chaùy noå.
➢ Ngăn cản sự tiếp xúc của chất cháy với ôxy: sử dụng bọt, cát, chăn phủ… ➢ Ñaët caùc thieát bò deã gaây chaùy ra khu vöïc rieâng.
➢ Làm lạnh vùng cháy đến nhiệt độ thấp hơn nhiệt độ bốc cháy của vật ➢ Baèng moïi caùch giaûm löôïng chaát chaùy noå trong khu vöïc s/xuaát.
liệu…. ➢ Choïn keát caáu vaø vaät lieäu xaây döïng coâng trình thích hôïp.
207 /274 208 /274
207 208
52
4/12/2021
. .
14. Biện pháp cụ thể để phòng, chống cháy nổ. 14. Biện pháp cụ thể để phòng, chống cháy nổ.
. Bieän phaùp kyõ thuaät coâng ngheä. . Bieän phaùp kyõ thuaät coâng ngheä.
➢ Cô khí, töï ñoäng hoaù vaø ñieàu khieån töø xa ñeå baûo ñaûm an toaøn. ➢ Trang bị hệ thống thông gió.
➢ Trang bị các thiết bị báo cháy, dập lửa tại chỗ.
➢ Sử dụng cơ cấu an toàn như van xả, van đóng mở nhanh…
➢ Loaïi tröø moïi khaû naêng phaùt sinh moài löûa. ➢ Có lối thoát nạn.
➢ Chống sét, nối đất cho nhà cửa, thiết bị.
➢ Trang bị bảo hộ cá nhân, V.V…
209 /274 210 /274
209 210
. .
14. Biện pháp cụ thể để phòng, chống cháy nổ.
14. Biện pháp cụ thể để phòng, chống cháy nổ. . Các biện pháp tổ chức
. Các biện pháp tổ chức  Thiết lập các phương án phòng
 Thöôøng xuyeân tuyeân truyeàn giaùo duïc, nhaéc nhôû ngöôøi lao ñoäng hieåu chữa cháy nổ.
vaø töï nguyeän tham gia coâng taùc phoøng choáng chaùy noå.  Thường xuyên kiểm tra tình trạng
trang thiết bị phòng chữa cháy.
 Tổ chức huấn luyện cho cán bộ, công nhân viên thực hiện các quy  Nghiên cứu xây dựng các tài liệu
định an toàn cháy nổ. huấn luyện, trình tự chuẩn bị và
 Phổ biến các tiêu chuẩn, quy định an toàn cháy nổ. tiến hành sản xuất.
 Kiểm tra giám sát việc thực hiện
 Tổ chức các đội phòng cháy và chữa cháy. các yêu cầu an toàn.
 Tổ chức tuyên truyền giáo dục.
Phòng cháy hơn chữa cháy.
211 /274 212 /274
211 212
53
4/12/2021
. .
. Bieän phaùp haïn cheá chaùy noå lan roäng: Giới thiệu một số biển báo, qui định trong công tác PCCC
➢ Treân caùc ñöôøng oáng daãn chaát loûng ta ñaët van thuûy löïc, löôùi loïc, van
ngöôïc.
➢ Treân caùc ñöôøng oáng daãn chaát khí vaø hoãn hôïp buïi ta ñaët maøng choáng
noå, caùc van töï ñoäng chaën löûa v.v…
➢ Ñaët hoaëc xaây töôøng ngaên chaùy hoaëc vuøng ngaên chaùy.
➢ Vuøng ngaên chaùy caàn ñaûm baûo: laøm baèng v/lieäu khoâng chaùy – chieàu
roäng lôùn (≥ 6m) vaø coù laép theâm voøi nöôùc.
➢ Töôøng ngaên chaùy phaûi coù giôùi haïn chuïi luûa 5 giôø
213 /274 214 /274
213 214
. .
Giới thiệu một số biển báo, qui định trong công tác PCCC Giới thiệu một số biển báo, qui định trong công tác PCCC
Thiết bị PCCC đặt ở nơi dễ lấy

Thông tin, nội qui, thiết bị PCCC sẵn sàng
Thiết bị PCCC không sử dụng được 215 /274 Thiết bị PCCC đặt cao, ở nơi khó lấy
216 /274
215 216
54
4/12/2021
. .
Giới thiệu một số biển báo, qui định trong công tác PCCC Giới thiệu một số biển báo, qui định trong công tác PCCC
Vùng cấm lửa Chuông báo cháy
Bình chữa cháy được kiểm tra Bình chữa cháy đã hết hạn
thường xuyên kiểm tra 217 /274 218 /274
217 218
. .
14. Biện pháp cụ thể để phòng, chống cháy nổ. 15. Các chất chữa cháy, dụng cụ và thiết bị chữa cháy.
Giới thiệu một số biển báo, qui định trong công tác PCCC . Yêu cầu của chất chữa cháy
• Có hiệu quả cao khi chữa cháy: lượng tiêu hao chất chữa cháy trong một
đơn vị diện tích cháy trong một thời gian cháy là nhỏ nhất.
• Dễ kiếm.
• Rẻ tiền.
• Không gây độc hại lúc sử dụng và bảo quản.
• Không làm hư thiết bị va đồ vật.
Thiết bị PCCC đặt ở nơi khuất, khó lấy
Thiết bị PCCC đặt ở nơi chật hẹp, khó lấy 219 /274 220 /274
219 220
55
4/12/2021
. .
15. Các chất chữa cháy, dụng cụ và thiết bị chữa cháy. 15. Các chất chữa cháy, dụng cụ và thiết bị chữa cháy.
. Các chất chữa cháy thường dùng . Các chất chữa cháy thường dùng
. Nöôùùc . Hôi nöôùc vaø buïi nöôùc
⚫ Coù khaû naêng thu nhieät cuûa ñaùm Söû duïng nhö nöôùc nhöng hieäu
chaùy, laøm laïnh beà maët chaùy, quaû nhanh hôn.
laøm laïnh vaät chaùy vaø vuøng Buïi nöôùc thu nhieät cuûa ñaùm
chaùy. chaùy roài boác hôi, laøm loaõng noàng
⚫ Khoâng duøng chöõa chaùy caùc ñoä chaát chaùy, haï thaáp nhieät ñoä
thieát bò ñang coù ñieän, caùc kim chaùy khaù nhanh (laøm laïnh vaät
loaïi coù hoaït tính hoaù hoïc (K, chaùy, vuøng chaùy).
Ca, Na…), caùc ñaùm chaùy coù
nhieät ñoä cao (1.7000c), hoaëc
xaêng daàu.
221 /274 222 /274
221 222
. .
. Boït chöõa chaùy . Boät chöõa chaùy
▪ Caùch ly hoãn hôïp chaùy vôùi vuøng
chaùy coù theå ngaên khoâng cho Coù khaû naêng ngaên khoâng cho
oâxy xaâm nhaäp vaøo vuøng chaùy oâxy xaâm nhaäp vaøo vuøng chaùy.
vaø coù theå laøm laïnh phaàn naøo
cuûa vuøng chaùy. Thöôøng ñöôïc duøng chöõa caùc
▪ Duøng chuû yeáu chöõa chaùy xaêng ñaùm chaùy kim koaïi (K, Ca, Na…),
daàu.
▪ Tuyeät ñoái khoâng duøng chöõa ñaùm chaùy cuûa caùc chaát raén vaø
chaùy caùc thieát bò ñang coù ñieän, loûng.
caùc kim loaïi coù hoaït tính hoaù
hoïc (K, Ca, Na…), caùc ñaùm chaùy
coù nhieät ñoä cao (17000c).
223 /274 224 /274
223 224
56
4/12/2021
. .
. Caùc khí chöõa chaùy KẾT LUẬN:
Nhö CO2, nitô, heâli… Taùc duïng • Các chất ngăn không cho Oxy xâm nhập vào vùng cháy là các loại bọt
và hợp chất vô cơ không cháy.
laøm loaõng noàng ñoä cuûa chaát
• Các chất có tác dụng làm loãng chất cháy là các khí không phản ứng
chaùy vaø laøm laïnh vuøng chaùy. như: CO2, N2…
• Các chất có tác dụng làm lạnh vùng cháy là: bọt hóa học, nước, hơi
nước và bụi nước.
225 /274 226 /274
225 226
. .
. Dụng cụ và phương tiện chữa cháy . Dụng cụ và phương tiện chữa cháy
. Phöông tieän cô giôùi: Goàm caùc loïai xe nhö xe chöõa chaùy – xe thoâng . Caùc phöông tieän – duïng cuï chöõa chaùy taïi choã bao goàm:
tin, aùnh saùng – xe huùt khoùi – xe phun boït – xe thang – xe chæ huy Ñoù laø caùc loïai bình boït, bình CO2,bình boät, bôm tay, caùt, thuøng, xoâ,
v.v… Xe chöõa chaùy (xe cöùu hoûa) caàn coù ñaëc tính: caâu lieâm v.v… Chuùng chæ coù taùc duïng chöõa chaùy ban ñaàu vaø ñöôïc
 Trang bò bôm coù coâng suaát lôùn ñeán vaøi traêm maõ löïc – aùp suaát trang bò roäng raõi moïi nôi.
cao – chieàu saâu huùt lôùn. . Heä thoáng baùo chaùy töï ñoäng ñöôïc ñaët ôû muïc tieâu quan troïng vaø
 Löôïng nöôùc mang theo nhieàu. caàn ñöôïc baûo veä.
 Trang bò ñoäng cô toát, xe coù toác ñoä nhanh, ñi laïi ñöôïc treân caùc . Phöông tieän chöõa chaùy töï ñoäng: töï ñoäng ñöa chaát chöõa chaùy vaøo
ñaùm chaùy vaø daäp taét ñaùm chaùy.
loïai ñòa hình.
• Caû hai loïai treân thöôøng ñöôïc boá trí ôû nôi coù thieát bò, haøng hoùa
 Coù choã chöùa duïng cuï vaø caùc ngaên ñeå lính cöùu hoûa ngoài quan troïng hoaëc nhöõng nôi deã coù söï coá chaùy noå nhaát.
227 /274 228 /274
227 228
57
4/12/2021
. .
. Caùc phöông tieän – duïng cuï chöõa chaùy taïi choã bao goàm:
Ñoù laø caùc loïai bình boït, bình CO2, bình boät, bôm tay, caùt, thuøng, xoâ,
caâu lieâm v.v… Chuùng chæ coù taùc duïng chöõa chaùy ban ñaàu vaø ñöôïc
trang bò roäng raõi moïi nôi.
Cơ giới Thô sơ
. Heä thoáng baùo chaùy töï ñoäng ñöôïc ñaët ôû muïc tieâu quan troïng vaø
caàn ñöôïc baûo veä. ▪▪ Bình
Bơmchữa cháytải,
tay, bao
. Phöông tieän chöõa chaùy töï ñoäng: töï ñoäng ñöa chaát chöõa chaùy vaøo phuy đựng nước,
ñaùm chaùy vaø daäp taét ñaùm chaùy.
Di động Cố định xô xách nước,
• Caû hai loïai treân thöôøng ñöôïc boá trí ôû nôi coù thieát bò, haøng hoùa thang…
quan troïng hoaëc nhöõng nôi deã coù söï coá chaùy noå nhaát.
229 /274 230 /274
229 230
. .
Chăn dập lửa
Ống phun nước cứu hỏa
231 /274 232 /274
231 232
58
4/12/2021
. .
Quần áo Amiang chống cháy

Thang dây cứu hỏa Thang dây cứu nạn hạ chậm Bộ quần áo chống cháy
Găng tay
chống cháy
233 /274 234 /274
233 234
. .
16. Xử lý khi tình huống cháy xảy ra 16. Xử lý khi tình huống cháy xảy ra
. Bình tĩnh xử lý, đây là yếu tố quan trọng nhất
- Xác định nhanh điểm cháy.

- Lựa chọn nhanh các giải pháp trong
đầu và thứ tự các việc cần phải làm.
235 /274 236 /274
235 236
59
4/12/2021
. .
. Báo động để mọi người biết bằng cách: . Ngắt điện khu vực bị cháy:
- Hô hoán. - Ngắt cầu dao.

- Đánh kẻng báo động. - Ngắt áptomat.
- Thông báo trực tiếp. - Dùng dụng cụ như kìm điện, ủng,
- Thông báo qua loa truyền thanh. găng cách điện để cắt điện.
- Nhấn nút chuông báo cháy.
- Thổi còi...
237 /274 238 /274
237 238
. .
. Báo cho lực lượng PCCC chuyên nghiệp đến . Sử dụng các phương tiện sẵn có để dập cháy
- Từ điện thoại cố định, gọi số 114. - Bình bột

- Từ điện thoại di động gọi mã - Bình khí CO2
tỉnh+114. - Cát
Ví dụ tại Hà Nội: 04.114. - Chăn
Tại Bình Dương: 0650. 114. - Nước...
Hãy nhớ, gọi đến 114 là hoàn
toàn miễn phí.
- Thông báo trực tiếp
239 /274 240 /274
239 240
60
4/12/2021
. .
17. Xử lý khi tình huống cháy xảy ra khi ở nhà cao tầng 17. Xử lý khi tình huống cháy xảy ra khi ở nhà cao tầng
Khi bước chân vào một ngôi

nhà cao tầng, hãy bảo vệ bản
thân mình bằng cách trang bị
một số kiến thức an toàn thoát
nạn khi có cháy hay sự cố xảy
ra như sau:
241 /274 242 /274
241 242
. .
1. Việc đầu tiên là phải xem 2. Nên chú ý đến vị trí để các
cầu thang bộ, cầu thang phương tiện chữa cháy bởi
thoát nạn ở đâu, có thể bạn sử dụng chúng có thể tạo ra
đi bằng lối thang máy nhưng lối thoát nạn hoặc đôi khi
vẫn cần biết. các cuộn vòi chính là các
“dây” cứu nạn.
243 /274 244 /274
243 244
61
4/12/2021
. .
3. Khi có cháy hãy bình tĩnh 4. Nếu không dập được hãy
xử lý, đây là yếu tố quan ra khỏi phòng và đóng cửa
trọng nhất. Sử dụng phương phòng bị cháy lại.
tiện sẵn có để dập cháy.
245 /274 246 /274
245 246
. .
5. Tìm các lối thoát nạn sẵn 6. Trên đường đi, báo cho
có theo đèn EXIT – Lối ra hàng xóm hay người ở các
hoặc đèn chỉ dẫn mũi tên phòng lân cận biết đang có
màu xanh. cháy xảy ra.
Lưu ý: Hãy sử dụng cầu thang
bộ, không dùng thang máy.
247 /274 248 /274
247 248
62
4/12/2021
. .
8. Bò hoặc đi khom người khi

7. Nếu phải băng qua lửa, hãy di chuyển trong phòng có
dùng áo, chăn chất liệu nhiều khói.
cotton nhúng ướt và trùm
➢Nếu không nhìn thấy lối
lên đầu, lên người
thoát nạn thì nên lần - sờ
theo một bên tường để đi,
chắc chắn sẽ tìm thấy cửa
ra.
➢Nên dùng khăn ướt bịt
miệng mũi.
249 /274 250 /274
249 250
. .
9. Nếu phải mở cửa, hãy kiểm 10. Khi mở nên tránh mặt và
tra nhiệt độ trước khi mở. người sang một bên đề
phòng lửa tạt. Nên cúi sát
người xuống sàn khi mở
cửa.
251 /274 252 /274
251 252
63
4/12/2021
. .
11. Nếu nhiệt độ quá cao, 12. Nếu khói lùa, dùng vải,
tuyệt đối không được mở. giẻ ướt nhét vào khe cửa;
hoặc dùng băng dính dán
chặt.
253 /274 254 /274
253 254
. .
13. Sau đó tìm lối thoát sang 15. Từ đây hãy gọi to; dùng
các phòng khác. khăn, áo sáng màu ra hiệu
14. Nếu không có lối ra, hãy cho người cứu biết
di chuyển ra ban công, cửa
sổ.
255 /274 256 /274
255 256
64
4/12/2021
. .
16. Điện thoại 114 và 115, 17. Trong khi chờ lực lượng
113 hay công an phường, PCCC hãy dùng các phương
người thân... để thông báo tiện có sẵn như: kìm cắt cửa,
vị trí bạn đang bị kẹt. dây, thang... để thoát ra.
257 /274 258 /274
257 258
. .
18. Đôi khi tấm rèm, ga xé 19. Tuyệt đối KHÔNG nhảy
dọc hay quần áo dài... buộc
lại cũng trở thành 1 sợi dây
cứu nạn.
259 /274 260 /274
259 260
65
4/12/2021
. .
17. Xử lý khi tình huống cháy xảy ra khi ở nhà cao tầng Moät soá tai naïn veà chaùy noå.
NỘI DUNG TAI NẠN LAO ĐỘNG
20. Trừ khi có đệm, lưới ở dưới.
Tai nạn lao động của LHKHSXCNSHH xảy ra lúc 18 giờ ngày 19 tháng 12
năm 2001 tại xưởng sản xuất thử công nghiệp (Quận 12). Nạn nhân
NN.V.M. (sinh năm 1980) nghề nghiệp công nhân vận hành hệ thống điều
chế men keo và N.C.T. (sinh năm 1975) nghề nghiệp công nhân vận hành
hệ thống điều chế men keo. Thiệt hại do tai nạn là 131.777.500 đồng.
Diễn biến
Vào khoảng 18 giờ ngày 19 tháng 12 năm 2001, xưởng sản xuất men keo
RĐ đang hoạt động thì bị mất điện đột ngột. Sau đó khoảng 20 phút thì có
điện trở lại và công nhân vận hành xương cho đóng cầu dao điện trong
xưởng thì ngay lúc đó gây nổ, cháy và lan ra toàn khu vực sản xuất. Công
nhân NVM. chết tại chỗ và NCT. bị bỏng chết tại bệnh viện
261 /274 262 /274
261 262
. .
Moät soá tai naïn veà chaùy noå. Moät soá tai naïn veà chaùy noå.
Nguyên nhân
- Nhà xưởng sản xuất không bảo đảm an toàn cháy, hệ thống điện, cầu dao
điện không phải là loại phòng nổ được lắp đặt trong môi trường san xuất
có hơi xăng dễ cháy nổ
- Công nhân vi phạm qui trình kỹ thuật an toàn, không đảm bảo điều kiện
thông gió nàh xưởng trước khi tiến hành sản xuất
- Không thực hiện tốt công tác huấn luyện an toàn vệ sinh lao động, phòng
cháy chữa cháy
263 /274 264 /274
263 264
66
4/12/2021
. .
265 /274 266 /274
265 266
. .
NỘI DUNG TAI NẠN LAO ĐỘNG
Tai nạn lao động của Hợp Tác Xã TĐ (Quận Bình Thạnh ) xảy ra lúc 7 giờ
30 phút ngày 6 tháng 11 năm 2000. Nạn nhân V.N.T.(sinh năm 1977) -
Nghề nghiệp công nhân vận hành trạm C2H2. Đ.Đ.L. (sinh năm 1967) -
Nghề nghiệp : Lao động phổ thông. Thiệt hại do tai nạn là : 62.200.000
đồng
267 /274 268 /274
267 268
67
4/12/2021
. .
DIỄN BIẾN NGUYÊN NHÂN:
Vào đầu ca ngày 6 tháng 11 năm 2000, côngnhân NVT kiểm tra và cho - Vi phạm qui trình kỹ thuật an toàn nạp khí, không có biện pháp kiểm tra
thiết bị hoạt động để tiếp tục nạp khí vào các chai acêtylen đang nạp dở từ chai trước khi nạp khí, đưa lên giàn nạp chai không bảo đảm tiêu chuẩn
thứ bảy (ngày 4 tháng 11 năm 2000). Trong quá trình nạp công nhân ĐĐL đã qua sửa chữa cải tạo lại và không được kiểm định kỹ thuật an toàn
phát hiện có xì hơi tại dàn nạp liền báo cho công nhân T. Công nhân T. đi - Trạm điều chế và nạp khí acêtylen không đăng ký, không được kiểm định
kiểm tra chỗ xì và bảo công ĐĐL chuẩn bị lên chai cho giàn nạp mới. Khi kỹ thuật an toàn lao động
công nhân ĐĐL. đang lên chai thì nghe tiếng nổ lớn và bốc cháy trong
xưởng liền chạy ra ngoài. Các công nhân và Ban Điều hành nghe có sự cố - Công nhân không được huấn luyện an toàn lao động theo đúng qui định.
liền chạy đến chữa cháy, dời các chai acêtylen và báo cho công an PCCC
Quận Bình Thạnh đến dập tắt đám cháy. Công nhân NVT bị kẹt trongdây
chuyền và chết cháy tại chỗ
269 /274 270 /274
269 270
. .
A
271 /274 272 /274
271 272
68
4/12/2021
. .
273 /274 274 /274
273 274
69

Chuong 5 - Cac Yeu To Co Hai

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Chuong 5 - Cac Yeu To Co Hai

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

4/12/2021

. Bieän phaùp phoøng choáng caùc yeáu toá coù haïi

◼ Không thể (không có khả năng, sử dụng chất kích Chết 1

thích, tình trạng thể chất…).

◼ Không được (bị áp lực từ đồng nghiệp, cấp trên…). Sự cố 10.000

Qui trình an toàn có hệ

5. Caùc bieän phaùp phoøng choáng II. PHOØNG CHOÁNG BUÏI.

2. Phaân loïai buïi . Theo kích thöôùc buïi

Maøi Ñaù 62 24,5 10,0 3,5

Ñöôøng kính haït buïi (m) Toác ñoä bò huùt (cm/s)

5.3. KHẢO SÁT ĐÁNH GIÁ NHỮNG YẾU TỐ CÓ HẠI

4. Caùc bieän phaùp phoøng choáng buïi.

MẶT NẠ LỌC ĐỘC

MẶT NẠ LỌC ĐỘC MẶT NẠ TOÀN PHẦN

4 Than vaø taøn tro treân 10% SiO2 töï do 2 200

Bệnh 57 /274 58 /274

Tính dễ nổ Ôxy hóa

Cách xử lý khi bị chất độc bắn vào người

99 /274 100 /274

101 /274 102 /274

105 /274 106 /274

Các phương tiện bảo hộ

107 /274 108 /274

109 /274 110 /274

111 /274 Nước uống và hóa chất 112 /274

Dùng giấy và thun để buộc

113 /274 114 /274

115 /274 116 /274

Phim minh họa

Tủ điện nổ gây tai nạn 119 /274 120 /274

.Thoâng gioù khöû buïi vaø hôi ñoäc.

123 /274 124 /274

➢Thoâng gioù cô khí huùt ra: 3

125 /274 126 /274

- Lọc bụi bằng cách lắng

- Lọc bụi bằng điện trường - Máy lọc bụi sơn

137 /274 138 /274

139 /274 140 /274

Một ví dụ về đèn mắc sai: đèn

149 /274 150 /274

151 /274 152 /274

2. Phaân loaïi tieáng oàn 3. Phoå cuûa tieáng oàn.

155 /274 156 /274

157 /274 158 /274

159 /274 160 /274

161 /274 162 /274

163 /274 164 /274

165 /274 166 /274

167 /274 168 /274

169 /274 170 /274

173 /274 174 /274

5.3. KHẢO SÁT ĐÁNH GIÁ NHỮNG YẾU TỐ CÓ HẠI

177 /274 178 /274

2. Một số khái niệm 2. Một số khái niệm

179 /274 180 /274

2. Một số khái niệm 2. Một số khái niệm

181 /274 182 /274

Rắn Laø chaát khi bò oxy

5. Ñieàu kieän chaùy - phaân loaïi chaùy. Bảng hướng dẫn

Loại F: Các chất như dầu ăn, mỡ…

Xem video cách sử dụng bình chữa cháy

191 /274 192 /274

 Độ bền của thiết bị không đảm bảo.