Dr.

Doğan Demirel
 Sunum amacı:

Gemiadamları sağlık işlemleri hakkında bilgilendirme

Giriş:
• Birimin faaliyetleri
• Gemiadamları sağlık işlemleri
• Sağlık kuruluşların yetkilendirilmesi
-Gemiadamları 2 yılda bir uluslararası geçerli bir «gemiadamı olur
sağlık sertifikası» alması gerekmektedir.

-Gemiadamlarının İlk başvurusunda, yetkilendirilen sağlık

kuruluşlarında beş uzman hekimin oluşturduğu heyet tarafından
genel muayeneleri yapılmaktadır.

-Gemiadamlarının Periyodik muayeneleri ise Genel

Müdürlüğümüz yetkili merkezlerimizde tek hekim tarafından
yapılmaktadır.
 İLGİLİ MEVZUATLAR

-Uluslararası Çalışma Örgütü ( ILO)’ nün 77 nolu sözleşmesi

-Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO)’nün «Gemi Adamlarının Eğitim, Belgelendirme

ve Vardiya Tutma Standartları Hakkında sözleşme» (STCW 1978 )(Yenilenmiş hali
MANİLA 2010)

-ILO’nun MLC 2006 (Denizde Çalışma Sözleşmesi)

-Cumhurbaşkanlığı 4 no lu Kararnamesi

-Gemiadamları ve Klavuz Kaptanları yönetmeliği(Ulaş. Denizcilik ve Haberleşme Bak.)

-Gemiadamları sağlık Yönergesi(THSSGM)

 ILO 77:

(ILO) “77 Sayılı Çocukların ve Gençlerin İşe Elverişlilik Yönünden

Sağlık Yoklaması
Olmalarına İlişkin Sözleşme -1946” (16.08.1983 / 2878)

19 yaşından gün almamış kişilerin her yıl periyodik sağlık

yoklaması yaptırma zorunluluğu
 STCW Gemi Adamlarının Eğitim, Belgelendirme ve Vardiya Tutma
Standartları Hakkında 1978 sözleşme )(Yenilenmiş hali MANİLA 2010)

• Türkiye 17.01.2013/28545 tarih ve sayılı resmi gazete ile kabul etmiştir.

• STCW Sağlık Standartları:

• Asgari görebilme standartları belirtilmiş.

• Yeterli duyma ve konuşma sahip olmalı.

• Renk görme yetisi olmalı.

• Denizde kötüleşebilecek durumu olmamalı.

• Gemiadamı minimum fiziksel kapasiteler tarif edilmekte.

 Cumhurbaşkanlığı 4 no lu Kararnamesi

653-2-Ç- Türkiye Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü görev, yetki ve

sorumlulukları

Uluslararası nakil vasıtalarının ve bu vasıtalarda görevli personelin sağlık

şartlarını belirleyerek sağlık raporlarıyla ilgili iş ve işlemleri düzenlemek.
 Gemiadamları ve Kılavuz Kaptanları
Yönetmeliği
Gemiadamlarının Sağlık Yoklamaları

Madde 58-Genel sağlık yoklamaları, Sağlık Bakanlığı tarafından

çıkarılan Yönergesine (Gemiadamları Sağlık Yönergesi) göre yetkili
sağlık kuruluşları ve Gemiadamları Sağlık Merkezlerince yapılır.
Gemiadamlarının yeterlilik dereceleri:
A)Güverte
a-Tayfa
b- kaptan ve güverte zabitleri
B)Makine
a- Tayfa
b- Başmühendis/Başmakinist ve Makine Zabitleri
C)Yardımcı Sınıfı
a) Telsiz Zabitleri
b) Elektrik ve Elektronik Zabitleri
c) Sağlık Zabitleri (renk görme zorunluluğu yok)
d) Stajyerler
e) Yardımcı Hizmetliler (renk görme zorunluluğu yok)
D) Yat Sınıfı
E) Balıkçı Sınıfı
 Gemiadamı Sağlık Yönergesi

• STCW 1978 sözleşmesine ve MLC-2006 Denizde

Çalışma Sözleşmesine uyum çalışması yapıldı.

• 06.12. 2013 tarihli «Gemiadamları sağlık yönergesi»

ile uluslararası uyum sağlandı.
 Gemiadamı Sağlık Yönergesi

Genel Hükümler
Ek:1 - Sağlık sartları, muayeneler, kısıtlama ve yasaklamalar
ve minimum kapasite kriterleri
A- Genel muayene sonuçların değerlendirilmesi
B- Görme sistemi muayenesi ve uygunluk kriterleri
C- İşitme sistemi muayenesi ve uygunluk kriterleri
D- Yaygın tıbbi durumlar muayenesi ve uygunluk kriterleri
G-Minimum fiziksel kapasiteler
Gemiadamı sağlık muayenesi yapan merkezlerin dağılımı
Gemiadamı muayenesinin amaçları
-Muayene edilen gemi adamının denizde rutin
ve acil durum görevlerini yerine getirmek için
sağlık açısından uygun olması

- Kişinin görevini yapmasına engel olacak

sağlıkla ilgili durumları ortadan kaldırmak

- Denizde, sağlığının kötüleşmesine sebep

olacak durumları ortadan kaldırmak

-Gemideki diğer kişilerin sağlığını da tehlikeye

atacak durumları ortadan kaldırmak

-Herhangi bir sağlık durumundan muzdarip

olmamasını sağlamaktır.
 SAĞLIK SERTİFİKASI

• Sağlık sertifikası ne bir genel sağlık sertifikası ne de hastalık olmadığını

belirten bir sertifikadır

• Bu sertifika geçerlilik süresi boyunca, gemi adamının denizde kendi hizmet

alanları ile ilgili rutin ve acil durum görevlerini güvenli ve etkili bir şekilde
gerçekleştirmelerine yönelik minimum standartları karşılamasının
beklendiğini ifade eder.
GENEL MUAYENE
GENEL MUAYENE FORMU
PERİYODİK MUAYENE
PERİYODİK MUAYENE FORMU
 MİNUMUM FİZİKSEL KAPASİTELER-1
Gemideki görevler, İlgili fiziksel yeterlilik
İş, olay veya şartlar

dengeyi muhafaza etmek ve

Gemideki rutin çeviklikle hareket etmek
hareketler
dikey merdiven ve basamaklara
- güvertede hareket tırmanmak ve inmek
- katlar arasında
hareket menhol kapaklarından geçebilmek(60
cm)
-kompartımanlar
arasındaki hareket su geçirmez kapıları açmak ve
kapamak

Gemideki görevler, İş, olay
veya şartlar
Güvertedeki rutin işler:
- el aletlerini kullanma
- gemi depolarının
taşınması
- yüksekte çalışmak
- valf kullanma
-dört saatlik vardiya
tutmak
- sıkışık mahallerde
çalişmak
- alarmlara, ikazlara ve
talimatlara uymak
- sözlü iletişim
2
İlgili fiziksel yeterlilik
-mekanik aletleri kullanmak için
kuvvet, beceri ve dayanıklılık.
-Bir yükü kaldırmak, çekmek ve
taşımak
( örneğin 18 kg)
yükseğe erişmek, durmak, yürümek
ve uzun bir süre dikkatini muhafaza
etmek
sıkışık mahallerde çalışmak ve dar
yerlerden geçmek ve acil kaçış
yerlerinde (minimum ölçüleri 60cm
x 60 cm olmalı) kaçabilmek
-Görsel olarak nesneleri, şekilleri ve
işaretleri tanımlamak
-İkazları ve talimatları duymak.
-Açık ve net bir konuşma ile tanım
verme
 3
-Bir can yeleği veya dalma
Gemide acil görevler: giysisini giyebilmek

-Kaçış -Dumanla dolu mahallerden

-Yangınla mücadele kaçabilmek
- gemiyi terk etme
-Yangınla mücadele görevlerinde
yer almak (solunum cihazının
kullanımı dahil)

-Gemiyi terk etme işlemlerinde

yer almak
 STCW GÖRME KAPASİTELERİ
GEMİADAMLARI İÇİN GÖREVDE EN AZ GÖRME STANDARTLARI
YARDIMLI ( NOT:1 )YAKIN/ÇOK YAKIN
STCW GÖRÜŞ MESAFESİ GÖRME GÖRME
SÖZLEŞME GEMİADAMLARI İKİ GÖZ BERABER RENK 4 GECE ÇİFT
KURALLARI KATEGORİSİ BİR GÖZ DİĞER GÖZ YARDIMLI VEYA YARDIMSIZ GÖRME ᶟ ALANI KÖRLÜĞÜ4 GÖRME 4
I/11 KAPTANLAR, GÜVERTE GEMİNİN SEYRETTİRİLMESİ NOT: 6 YA NORMAL KARANLIKTA YAPILACAK ÖNEMLİ BİR
İÇİN GÖRME GEREKSİNİMİ BAKINIZ GÖRME BÜTÜN GÖREVLERİ DURUM
ALANI AKSATMAKSIZIN YERİNE GÖRÜLMEDİ
GETİRMEK İÇİN
GEREKEN GÖRME
II/1 II/2 II/3 ZABİTLERİ VE GÖZCÜLÜK ( ÖRNEĞİN, HARİTALAR VE
GÖREVİ ALACAK TAYFALAR DENİZCİLİK YAYINLARI)

II/4 0.5 0.5 KÖPRÜÜSTÜ CİHAZLARI VE

II/5 ALETLERİNİN
VII/2 KULLANILMASI
VE SEYİR YARDIMCILARININ
NOT:7 YETERLİ KARANLIKTA YAPILACAK ÖNEMLİ BİR
BİR MAKİNE DAİRESİ ÖLÇÜ ALETLERİNİ
YE GÖRME BÜTÜN GÖREVLERİ DURUM
III/1 VARDİYASININ PARÇASINI YAKINDAN
0.4 0.4 BAKINIZ ALANI AKSATMAKSIZIN YERİNE GÖRÜLMEDİ
III/2 OLUŞTURAN TÜM MAKİNE OKUMAK, CİHAZLARI
(NOT:5) GETİRMEK İÇİN
III/3, III/4 ZABİTLERİ, ÇALIŞTIRMAK VE
GEREKEN GÖRME
III/5, III/6 ELEKTROTEKNİK SİSTEMLERİ/ VE PARÇALARI
III/7, ZABİTLER, ELEKTROTEKNİK GEREKTİĞİ GİBİ TANIMAK
VII/2 TAYFALAR VE DİĞERLERİ İÇİN YETERLİ GÖRME
NOT:7 YETERLİ KARANLIKTA YAPILACAK
I/11 GMDSS TELSİZ 0.4 0.4 YE GÖRME BÜTÜN GÖREVLERİ
IV/2 OPERATÖRLERİ BAKINIZ ALANI AKSATMAKSIZIN YERİNE
GETİRMEK İÇİN
GEREKEN GÖRME
 YÖNERGEYE GÖRE UZAĞI
DEĞERLENDİRME KAPASİTELERİ
GEMİ ADAMININ GÜVERTE SINIFI VE MAKİNE SINIFI ,MAKİNE STAJYERİ,
SINIFI GÜVERTE STAJYERLERİ VE YARDIMCI SINIF VE DİĞERLERİ

UZAK GÖRME
Bir Göz Diğer Göz Bir Göz Diğer Göz

TASHİHLİ VE 0.7 0.5 0.4 0.4

TASHİHSİZ 0.1 0.1 0.1 0.1
(Snallen değerlendirmesi)

DEĞERLEMDİRME Başarılı Başarısız Başarılı Başarısız

SONUCU

GEMİADAMI ADAYI Olur Olamaz Olur Olamaz

GEMİADAMI Olur Olamaz Olur Olur*

Görme Eşeli (6m’den)
 Renk görme
RENK GÖRME

Güverte sınıfı gemiadamları, vardiya tutma ve

gözcülük görevini yerine getirirken
iskele ve sancak işaretleri olan yeşil ve kırmızıyı,
navigasyon işaretleri kırmızı, yeşil ve beyaz ışıkları
ayırt edebilme yeteneğine sahip olması gerekmektedir.

Makine sınıfı gemiadamlarının,

uyarı ışıkları ( kırmızı ) ve normal durum ışıklarını
( beyaz ve yeşil ) ve bağlantı yapacakları elektrik
kablolarının renklerini ayırt edebilecek durumda olmaları
gereklidir.
 RENK GÖRME TESTLERİ
STCW göre renk görme testleri
(CIE -Uluslararası Aydınlatma Teşkilatı kriterlerine göre

• İshihara testi (2 hata normal)

• Bir başka Psoudo-isocromatik(PIC) test

• Holmes Wright Tip B fener testi

• Spektral anamoloskop testi.

• Farnsworth Dichotomous Test Paneli D 15 (sadece

makine )
 YÖNERGEDE RENK GÖRMENİN
DEĞERLENDİRİLMESİ
GEMİADAMININ SINIFI GÜVERTE SINIFI MAKİNE SINIFI,MAKİNE
VE GÜVERTE STAJYERİ STAJYERLERİ ,
TELSİZ ZABİTLERİ,ELEKTRİK
VE ELEKTRONİK ZABİTLERİ

SINIFINA GÖRE -İshihara(Öncelikle) veya -İshihara(Öncelikle) veya

UYGULANACAK -Diğer Psödo-izokromatik Test Veya -Diğer Psödo-izokromatik Test Veya
RENK GÖRME -Holmes Wright Tip B Testi Veya -Farnwost D 15 Testi Veya
TESTLERİ -Spektral Anomaloskop -Holmes Wright Tip B Testi Veya
-Spektral Anomaloskop

DEĞERLENDİRME SONUCU Başarılı Başarısız Başarılı Başarısız

GEMİADAMI ADAYI Olur Olamaz Olur Olamaz

GEMİADAMI Olur Olur* Olur Olur*

(* Gözcü olamaz) ( *Gözcü olamaz)

Not: Sağlık zabitleri ve Yardımcı Hizmetli sınıfı için renk görme şart değil
 İşitmenin Değerlendirmesi
İŞİTMENİN DEĞERLENDİRİLMESİ

İşitme kapasitesi 500, 1.000, 2.000 ve 3.000 Hz lik frekanslarda ortalama

iyi kulakta en az 30 dB (desteksiz), daha kötü durumdaki kulakta 40 dB
(desteksiz) olmalıdır

*Kulaklıkla istenen değerlere ulaşılamıyorsa.

 YAYGIN TIBBİ DURUMLAR İÇİN
DEĞERLENDİRMELER

1-Geçici ve sürekli (devamlı) gemiadamı olamaz sağlık durumu:

2- Sınırlı ve kısa süreli rapor
3- Sınırlandırılmamış rapor
Durum (kriterlerin Rutin görevler ile acil durum Tüm görevleri değil bazılarını Belirlenmiş bölümde
gerekçesi) görevlerinin güvenli ve etkili şekilde yerine getirebilme ve tüm dünya çapında tüm
güvenilir olarak gerçekleştirilmesine sularda değil belirli sularda görevleri yerine getirebilir
uygun değil çalışabilme (S)
- geçici olması bekleniyor (G) Gözetim sıklığının artması
- sürekli olması bekleniyor (D) gerekiyor (K)
Diyabet - insülin G - Tedavinin başlangıcından S,K - İyi kontrol kanıtına, Uygulanabilir değil.
kullanımı sabitlenene kadar tedavi önerileri ile tam uyum
Hipoglisemi kaynaklı D - Kontrol kötü ise ve tedavi ile ve iyi hipoglisemi
akut rahatsızlık. uyum yoksa. farkındalığına bağlı.
Kan şekeri kontrolü Hipoglisemi geçmişi veya Yalnız gözetim görevi
kaybından kaynaklı hipoglisemik farkındalık kaybı. yapılmayacak yakın kıyı
komplikasyonlar. Diyabetin zarar verici görevleri için uygun. Bir
Görme ile ilgili, komplikasyonları. sonraki uzman kontrolüne
nörolojik ve kalp kadar zaman sınırıyla.
problemleri Düzenli uzman gözetiminden
olasılığının artması. geçmelidir.

Diyabet - insülinsiz G - Sabitlenene kadar uzak sular ve S- Yakın kıyı suları ve gözetim Komplikasyon olmayıp
tedavi, diğer ilaç gözetim görevleri görevi dışındaki görevler sabitlendiği zaman
kullanımına dayanan S - Yakın kıyı suları, ilaç
İnsülin kullanımına tedavisinden kaynaklı küçük yan
etkiler var ise tek başına
kadar ilerleme,
gözetim yapamaz
Görme ile ilgili,
K - Uyum kötü ise ve ilaç
nörolojik ve kalp tedavisi daha fazla gözetim
problemleri gerektiriyor ise sınırlı süreli.
olasılığının artması. Beslenme, kilo ve damarsal risk
faktörü kontrolü.
Durum (kriterlerin Rutin görevler ile acil durum Tüm görevleri değil bazılarını Belirlenmiş bölümde
gerekçesi) görevlerinin güvenli ve etkili şekilde yerine getirebilme ve tüm sularda dünya çapında tüm
güvenilir olarak gerçekleştirilmesine değil belirli sularda çalışabilme (S) görevleri yerine
uygun değil Gözetim sıklığının artması getirebilir
- geçici olması bekleniyor (G) gerekiyor (K)
- sürekli olması bekleniyor (D)

Hepatit B, C vb G - Sarılık çözülene ve karaciğer S,K - Tam iyileşme veya Tam iyileşme
Kan veya diğer fonksiyon testi normale dönene infektifite yokluğu hakkında sağlanırsa ve
vücut sıvıları ile kadar belirsizlik. Görevler ve infektivitenin
bulaşabilir. Sürekli D- Denizde güvenli çalışmayı seyahat şekillerine dayalı düşük oranda
karaciğer bozukluğu etkileyen belirtileri veya olarak duruma göre olduğu teyit
veya karaciğer komplikasyon olasılığı olan değerlendirme yapılır. edilirse
kanseri olasılığı sürekli karaciğer bozukluğu
var.
HIV+ G - Tedavi ile >350'nin CD4 S,K - Sınırlı süreli ve/veya HIV+, mevcut
HIV ilintili seviyesinde sabitlenene kadar yakın kıyı bölgelerde; herhangi bir
hastalıklar veya veya tedavi değişip yeni ilacın HIV+ ve düşük ilerleme bozukluk yok ve
AIDS'e kadar toleransı belirsiz olduğunda olasılığı; tedavi altında hastalığın ilerleme
ilerleme D - Nonreverzibl zayıflatıcı HIV olmadan veya yan etkileri olasılığı çok
ilintili hastalıklar. İlaç olmayan sabit ilaçlı tedavi düşük. Tedavinin
tedavisinin devam eden süresinde, ancak düzenli herhangi bir yan
zayıflatıcı etkileri. uzman gözetimi etkisi veya sürekli
gerektiriyor gözetim gerekliliği
yok.
 GENEL MUAYENEDE İSTENEN
TETKİKLER
1. Hemogram,
2. Açlık Kan Şekeri,
3. Tam idrar tahlili,
4. Üre (BUN),
5. Kreatinin,
6. Anti HIV,
7. Anti HCV,
8. HBs Ag,
9.ALT ve AST
10. PA Akciğer grafisi,
11. EKG tetkikleri,
12. Odyometri,
13. İdrarda madde bağımlılığı testlerinden
esrar,opiat,kokain,amfetamin-metafmetamin.
(Bir numunenin ilk testte pozitif olarak belirlenmesi
durumunda, bir başka teknik kullanarak ve kimyasal temele
dayalı bir doğrulama testi yapılmalıdır).
PERİYODİK MUAYENEDE İSTENEN
TETKİKLER

1. PA Akciğer grafisi (Radyoloji uzmanı yorumlu),

2. EKG (Tüm derivasyonlar ve ritm EKG içermeli),
3. Hemogram,
4. HBs Ag,
5. Anti HIV,
6. Açlık kan şekeri,
7.Tam idrar tahlili,
8.Odyometri (makine sınıfı ve makine stajerleri sınıfı, telsiz
zabitleri ve elektrik ve elektronik zabitler sınıfı için )
tetkikler istenir.
( Not: Negatif-pozitif olarak değerlendirilen tahlil sonuçları
ayrıca rakamsal olarak da belirtilecek)
 SAĞLIK DURUMUNA GÖRE YAPILAN
KISITLAMALAR
• Gastrointestinal enfeksiyon Yiyecek-içecek dışındaki departman
• Kötü huylu tümörler yakın kıyısal sefer bölgelerde
• Anemi/ Hemoglobinopati yakın kıyısal sefer bölgelerde
• Splenektomi Kıyısal sefer bölgelerinde ve ılıman hava koşullarında çalışmaya uygun
• Diyabet - insülin kullanımı Tek başına vardiya görevi yapılmayacak, yakın kıyısal
sefer görevlere uygun
• Diyabet - insülinsiz tedavi, Yakın kıyısal seferde ve vardiya görevi dışındaki görevler
• Alkol suistimali (bağımlılığı) gemiden sorumlu kaptan olarak çalışmamalı
• Veya yakın gözetim ve sürekli tıbbi takip olmadan çalışmamalı.
• İlaç bağımlılığı/persistant madde istismarı, gemiden sorumlu kaptan olarak
çalışmamalı
• veya yakın gözetim ve sürekli tıbbi takip olmadan çalışmamalı
• Psikoz yakın kıyısal sefer ile sınırlı ve gemiden sorumlu kaptan olarak çalışmamalı
• Veya yakın kıyısal sefer ile sınırlı ve yakın gözetim ve sürekli tıbbi takip olmadan
çalışmamalı
• Epilepsi - Yakın kıyısal seferde, vardiya görevleri dışındaki görevlerle sınırlıdır.
• Kardiyak olay tek başına çalışmama veya tek başına vardiya görevi icra etmeme,
limanın bir saat uzaklığında çalışmalı
 SINIRLAMA VE YASAKLAMALAR
• Tek başına çalışmamalı
• Not fit for lone working
• Tek başına vardiya görevi icra etmemeli
• Not fit for solo watchkeeping
• Kabotaj sefer de, vardiya dışındaki görevlerde uygun
• Fit for non-watchkeeping duties in cabotaj
• Kabotaj sefer bölgesinde, yaralanma ihtimali düşük olan işler için uygun
• Fit for work with a low liability for injury in coastal waters
• Liman sefer alanlarındaki görevlere uygun
• Fit for duties in harbour areas
. Yakın kıyısal sefer için uygun
• Fit for near coastal waters
• Limanın bir saat uzaklığında çalışmalı
• Fit for operating within one hour of port
GEMİ ADAMI SAĞLIK YOKLAMA BELGESİ
 SERTİFİKA İÇERİĞİ
Sertifika İçerik olarak uluslararası mevzuata uyumlu
 www.hssgm.gov.tr

Gemiadamı sağlık yoklama belgesini

vermeye yetkili merkezlerin ve
hekimlerin listesine www.hssgm.gov.tr
web sayfasından veya
www.hssgm.gov.tr/gemiadamimerkezleri
linkinden ulaşılabilir.
 GEMİADAMLARI SAĞLIK SORGULAMA

• Gemiadamları sağlık
raporları hakkında
http://www.hssgm.go
v.tr/onlineislemler/ge
miadamiraporusorgula
.aspx
linkinden sorgulama
yapabilmekte.

• Birimimizce
gemiadamlarına sağlık
işlemleri ile ilgili
telefon veya mail
yoluyla danışmanlık
hizmeti verilmekte.
TEŞEKKÜRLER
İLK YARDIM EĞİTİMİ

Dr. Doğan DEMİREL

 İLK YARDIM NEDİR?

Herhangi bir kaza veya yaşamı tehlikeye düşüren bir

durumda, sağlık görevlilerinin tıbbi yardımı sağlanıncaya

kadar, hayatın kurtarılması ya da durumun kötüye

gitmesini önleyebilmek amacı ile olay yerinde, tıbbi araç

gereç aranmaksızın, mevcut araç ve gereçlerle eğitim

almış kişiler tarafından yapılan ilaçsız uygulamalardır.

 ACİL TEDAVİ

Hasta ve yaralılara

doktor ve/veya sağlık personeli tarafından yapılan

ilaçlı tıbbi müdahalelerdir.

(Sağlık profesyonellerinin her türlü ilaç ya da tıbbi

malzemeyi kullanarak yaptıkları müdahalelerdir.)

 İLKYARDIMIN AMAÇLARI

• Hayati tehlikeyi ortadan kaldırmak,

• Yaşamsal fonksiyonları sürdürmek,

• Kötüleşmeyi önlemek,

• İyileşmeyi sağlamak

• Sakatlanmayı engellemek

5
İLKYARDIMIN TEMEL UYGULAMALARI

• Koruma,

• Bildirme,

• Kurtarma

6
 KORUMA
Kaza sonuçlarının ağırlaşmasını önlemek için, olay yerinin

değerlendirilmesiyle olay yerinde oluşabilecek tehlikeleri belirleyip

güvenli bir çevre oluşturmaktır.

7
 BİLDİRME

Mümkün olduğunca hızlı bir şekilde telefon ya da çevredeki kişiler

tarafından gerekli yardım kuruluşlarına haber vermektir.

Karada ise 112, denizde ise 0 212 444 83 53 (Telesağlık)

numaralı telefonlarla yardım istenmelidir.

8
 BİLDİRME SIRASINDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR

 Sakin olunmalı, panik yapılmamalıdır.

 Karşıdan sorulan sorulara net cevaplar verilmelidir.

 Olay yeri adresi, çok bilinen yerler referans edilerek açıkça

bildirilmelidir.

 Hasta/yaralı isim, sayı ve kabaca durumları ile olayın özellikleri

bildirilmelidir.

 Yapılan ilk yardım uygulamaları bildirilmelidir.

 Karşı taraf tüm bilgileri alıncaya kadar görüşme sürdürülmelidir.

 YARDIM ÇAĞIRMA
Sakin olunmalı;

• Ne oldu?

• Nerede oldu (çok bilinen yerler)?

• Ne kadar kişi?

• Ne şiddette?

• Numara ve arayan kişi?

10
 KURTARMA

Olay yerinde hasta/yaralılara müdahale hızlı ancak sakin bir

şekilde yapılmalıdır.
 İLKYARDIMCININ ÖZELLİKLERİ NASIL
OLMALIDIR?
• Konuyla ilgili eğitim almış olmak, insan vücudu ile ilgili
temel bilgilere sahip olmalı,

• Sakin, kendine güvenli ve pratik olmalı,

• İyi bir iletişim becerisine sahip olmalı,

• Çevredeki kişileri organize edebilmeli ve onlardan

yararlanabilmeli,
• Önce kendi sonra da çevresindeki kişilerin can
güvenliğini korumalı,

• Eldeki olanakları değerlendirebilmeli,

• Olayı anında ve doğru olarak haber verebilmeli

• Karada ise 112 nolu telefonu, Denizde ise Telesağlık (0

212 444 83 53’yi) aramalı.
 İLKYARDIMCININ SORUMLULUKLARI
 Hasta/yaralının durumunu değerlendirmek(ABC), öncelikleri
belirlemek.

 Korku ve endişelerini gidermek,

 Çevresindeki kişileri organize ederek, katkıda bulunmalarını

sağlamak

 Mevcut imkanlarla hasta/yaralının durumunun ağırlaşmasını

önlemek için gerekli müdahalelerde bulunmak,

14
 Ortamı yönetmek, kırıklara olay yerinde müdahale yapmak.

 Hasta/yaralıyı sıcak tutmak, hareket ettirmemek.

 Yarasını görmesine izin vermemek.

 Ambulans çağırmak,

 İlkyardım bilgilerini güncel tutmak.

HÜCRE DOKU ORGAN SİSTEM

DOLAŞIM

SOLUNUM
SİNDİRİM
BOŞALTIM
SİNİR
 İNSAN VÜCUDUNU
OLUŞTURAN SİSTEMLER

18
 Hareket (Kas-iskelet) Sistemi:
Hareket, destek, koruma

1-Kemikler,

2-Eklemler,

3-Kaslar

20
 DOLAŞIM SİSTEMİ:
Dokuların ihtiyacını(O2v.b.)
taşır:

• Kalp,
• Damarlar,
• Kan

21
SOLUNUM SİSTEMİ: AKCİĞERLER
•Üst solunum yolu (ağız, burun, boğaz)
•Alt Solunum Yolu (Larenks, Trakea,
Bronş,Bronşiol,Alveoller)

HAVA KESECİĞİ
(Alveol)
o2 TEMİZ
o2 o2 Açık Kırmızı

CO2 CO2 O2
CO2
O2
CO2 O2

KIRMIZI KAN HÜCRESİ

Hemoglobin

YETİŞKİN 12-20/dk
ATMOSFER %21 OKSİJEN
ÇOCUK 20-30/dk
BEBEK 30-40/dk Bir Nefeste 500cc:1/2lt Hava
 SİNİR SİSTEMİ:

-Bilinç, algılama, düşünme,

denge, solunum, dolaşım
• Beyin,
• Beyincik,
• Omurilik,
• Omurilik soğanı,
• Sinirler

24
 SİNDİRİM SİSTEMİ
 Dil ve Dişler

 Yemek Borusu

 Mide

 Safra Kesesi

 Pankreas
 BOŞALTIM SİSTEMİ

 Böbrekler

 Üreter

 Üretra

 Mesane
YAŞAM BULGULARI

Kan basıncı

Bilinç kontrolü

Isı Takibi

Solunum

Nabız
 Kan Basıncı:
Hasta/yaralı değerlendirilirken kontrol edilmez ancak ne anlama
geldiği bilinmelidir. Kalbin kasılma ve gevşeme anında damar
duvarına yaptığı basınçtır.

Normal değeri:100/50 - 140/100 mmhg’dır.

 Nabız Değerlendirilmesi
Parmak ucuyla hissedilen, Kalp atımlarının atardamar duvarına
yaptığı dolum hareketinin 1 dakikadaki sayısı olarak tanımlanabilir.

Normal değerleri: Yetişkinde:60-100/dak.

Çocukta: 100-120/dak.

Bebekte: 100-140/dak.
 Nabız Alınan Bölgeler:
Atardamarın deriye
yaklaştığı yerler:
• Şah damarı
• Kol,
• Bilek,
• Kasık,
• Bacak,
• Ayak
• … 29
 Vücut Isısını Değerlendirilmesi:
Koltuk altından ölçülen vücut ısısının normali 36,5 derecedir.
Üzerinde olmasına yüksek ateş, altında olmasına ise düşük ateş
denir.

41-42 C üstü ve 34,5 C altı tehlikelidir. 31 C altı ölümcüldür.

 HASTA/YARALI DEĞERLENDİRME

 Ciddiyeti değerlendirme,

 Önceliği değerlendirme,

 Yöntemi değerlendirme,

 Güvenli müdahale sağlama

31
 İLK YARDIMIN ABC’Sİ NEDİR?

 İlk önce hastanın bilinci değerlendirilir. Bilinç kapalı ise

hızla aşağıdakiler değerlendirilmelidir.
 A. Havayolu açıklığının değerlendirilmesi (Airway)
 B. Solunumun değerlendirilmesi (Breathing)
 C. Dolaşımın değerlendirilmesi (Circulation)

32
 HASTA/YARALI DEĞERLENDİRME
Bilinç kontrolü: Hastaya iyimisin diye seslenilerek bilincinin yerinde olup
olmadığı değerlendirilir.

Hava yolu açıklığının değerlendirilmesi: Hasta sırt üstü yatırılarak

Baş geriye itilip çene yukarı kaldırılarak dilin boğazı tıkaması engellenir. (Baş-
çene pozisyonu) Ağız içi ve boğaz kontrol edilerek kusmuk, takma diş veya
herhangi bir yabancı cismin solunum yolunu kapatıp kapatmadığı kontrol
edilerek kapalı ise solunum yolu açılmaya çalışılır.

Solunumun Değerlendirilmesi: Hasta/yaralının göğüs kafesi hareketleri

izlenerek, soluk alıp almadığı dinlenerek ve hissedilmeye çalışılarak
değerlendirilir.(Bak-dinle-hisset yöntemi)

33
Dolaşımın değerlendirilmesi: Çocuk ve yetişkinlerde
şahdamarından, bebeklerde kol atardamarlarından 3 parmak
vasıtasıyla yaklaşık 5 saniye süre ile kontrol edilerek kalp atımının
olup olmadığı kontrol edilir.

Kişinin kalp atımı ve solunumu mevcut ancak bilinci kapalı ise

Koma Pozisyonu verilerek profesyonel sağlık ekiplerinin gelmesi
beklenir.

34
HAVAYOLU YABANCI CİSİMLE TIKANMIŞ BİLİNCİ OLMAYAN KİŞİYE
UYGULANAN PARMAKLA SÜPÜRME MANEVRASI
 AĞIZ İÇERİSİNDE
YABANCI CİSİM
VARSA ELLE
ÇIKARILIR.

HAVAYOLU YABANCI CİSİMLE TIKANMIŞ

BİLİNCİ OLMAYAN KİŞİYE UYGULANAN
PARMAKLA SÜPÜRME MANEVRASI
37
38
ÇENE KALDIRMA POZİSYONU
 HAVA YOLUNU
AÇMAK İÇİN
ÇENE GERİYE
DOĞRU İTİLİR

HAVA YOLUNUN AÇILMASI.

ÜST; DİL VE EPİGLOTTİS HAVAYOLUNU KAPATMIŞ.
ALT; DÜZELTME SONRASI BAŞIN TUTULMASI ÇENENİN İTİLMESİ
41
BAK DİNLE HİSSET HASTA NEFES ALIYORMU ?

42
 HASTANIN
SPONTAN
SOLUNUMUNUN
OLUP OLMADIĞINI
KONTROL ET

SOLUNUM YOKLUĞUNUN SAPTANMASI

 NABIZ YOKLUĞUNUN SAPTANMASI
ÜST; BAŞIN TUTULUP ADEM ELMASININ BULUNMASI
ALT; ŞAH DAMARI ATIŞININ SAPTANMASI İÇİN PARMAKLARIN POZİSYONU
KOMA POZİSYONU

45
HASTANIN KOMA POZİSYONUNDA BIRAKILMASI
47
 İKİNCİ DEĞERLENDİRME
 İlk müdahale ile hastanın yaşam belirtilerinin
varlığı güvence altına alındıktan sonra ikinci
değerlendirmeye geçilir.

 İkinci değerlendirmede kişisel bilgilerin

alınması, olay ve kaza hakkında bilgi edinme ve
baştan aşağı muayene aşamaları uygulanır.

 Tespit edilen yaralanma, kanama… varsa

müdahale edilir.

 Yoksa KOMA POZİSYONU verilir.

48
 İKİNCİ DEĞERLENDİRME
• Bilgi edinme,(ilaç kullanımı, allerji
öyküsü…vb.)
• Baş,
• Boyun,
• Göğüs kafesi,
• Karın boşluğu,
• Kollar, bacaklar

-Baştan aşağı tüm vücutta şişlik,

kanama, yara, künt, delici-kesici
travma varlığı…vs. incelenir
49
İkinci Değerlendirme

50
İkinci Değerlendirme

51
HASTA/ YARALININ
DEĞERLENDİRİLMESİNİN AMACI NEDİR?

• Hastalık yada yaralanmanın ciddiyetini

değerlendirmek

• İlkyardım önceliklerini belirlemek

• Yapılacak ilkyardım yöntemini belirlemek

• Güvenli bir müdahale sağlamak

 OLAY YERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

• Olay yeri işaretlenmelidir,

• İkincil kazaların önlenmesi için tedbir alınmalıdır,

• Olay yerinde meraklı kişiler uzaklaştırılmalıdır.

• Olay yerinde sigara içilmesi engellenmelidir,

• Gaz varlığı söz konusu ise gerekli önlemler alınmalıdır,

• Ortam havalandırılmalıdır.

• Kıvılcım oluşturabilecek ışıklandırma veya çağrı araçları, cep

telefonları vb. cihazların kullanılmasına izin verilmemeli,
sigortalar kapatılmalıdır.
OLAY YERİNİ DEĞERLENDİRMENİN
AMACI NEDİR?

• Olay yerinde tekrar kaza olma riskini ortadan

kaldırmak.

• Olay yerindeki hasta/yaralı sayısını ve türlerini

belirlemek.

• Olay yerinin hızlı bir şekilde değerlendirilmesinin

ardından yapılacak müdahaleler planlanır.
TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

55
 Solunum ve kalp durması

Solunum hareketleri durmuşsa hemen yapay solunuma

başlanmazsa kısa bir süre sonra kalp de duracaktır.

Kalbin durmasıyla birlikte dokuların oksijenlenmesi

bozulacağından kişiden kişiye değişmekle birlikte yaklaşık

ortalama 3 dakika sonunda geri dönüşümsüz hasarlar ve

nihayetinde ölüm gerçekleşecektir.

Temel yaşam desteği nedir: Hayat kurtarmak

maksadıyla hava yolu açıklığı sağlandıktan sonra yapay

solunum ve kalp masajı yapılması işlemidir.

 SUNNİ SOLUNUM ŞEKİLLERİ

1. AĞIZDAN-AĞIZA SUNNİ SOLUNUM

2. AĞIZDAN-BURUNA SUNNİ SOLUNUM

3. AĞIZDAN-AĞIZ VE BURUNA SUNNİ

SOLUNUM (ÇOCUKLARDA)
Düz ve sert bir zemine sırt üstü yatırılarak baş-çene

pozisyonu verilmiş hastanın burnu bir elin baş ve işaret

parmaklarıyla kapatılarak hastanın ağzından

yaklaşık 1saniye süreyle 2 defa nefes verilir

AĞIZDAN – AĞIZA SUNİ SOLUNUM
AĞIZDAN – BURUNA SUNİ SOLUNUM
BEBEKLERDE SUNİ SOLUNUM
 KALP MASAJI

• KALP MASAJI YAPMADAN ÖNCE KALBİN DURMUŞ

OLDUĞUNDAN EMİN OL

• GÖĞÜS KEMİĞİNİN ½ ALT UCUNA

AVUC İÇİ ÜZERİNE KONUP
4-6 CM ESNETİLİR.

• 1 DK SONRA KONTROL EDİLİR

 Yukarı
4 cm
Aşağı Kalça
Eklemi

KALP MASAJI.
SOL; İMAN TAHTASININ BİTTİĞİ YERDEN 2 PARMAK ÜSTTE
KALP MASAJI İÇİN DOĞRU EL POZİSYONU
SAĞ; KURTARICININ DOĞRU POZİSYONU.
ÇOCUKLARDA KALP MASAJI
BEBEKLERDE KALP MASAJI
Nefes almıyorsa
temel yaşam
desteğine başla

67
• 30 tane kalp masajı tarif edildiği şekilde yapılması ardından 2
adet yapay solunum yaptırılır. İşlem bu periyotla sürdürülür.

• Kalp atımı dakikada yaklaşık 100 olacak şekilde yapılmaya

çalışılır.

• Solunum ve kalp atımı kendiliğinden başlayıncaya veya hasta

profesyonel sağlık ekibine devredilinceye kadar bu işlem
sürdürülür.
İlk yardıma giriş, ilk yardım genel yaklaşımları ve temel yaşam desteği

konuları anlatıldıktan sonra solunum yolu tam ve kısmi tıkanmaları

ve suda boğulma vakalarında ilk yardım yaklaşımları izah edilmeye

çalışılacaktır.

69
 HAVA YOLUNUN YABANCI CİSİMLE TAM TIKANMASI

1-Bilinç kaybolur
2-Kalp ve solunum surur
3-Ölüm gerçekleşir

SEBEPLERİ
 Büyük etli lokmalar yutmak
 Kanda alkol seviyesi yüksekken yemek yenmesi
 Alt ve üst takma dişler
 Gülerken ve konuşurken ağızda yiyecek bulunması
 Çocuklarda koyu şurup ve bal
 Çocuklarda bilye, bozuk para, düğme, metal cisimler yutma
HAVAYOLUNU TIKAYAN YABANCI CİSİMLER İÇİN EVRENSEL
SOLUNUM ZORLUĞU HAREKETİ
HAVA YOLUNUN TAM TIKANMA
BELİRTİLERİ NELERDİR?

Nefes alamaz,
Acı çeker, ellerini boynuna
götürür,
Konuşamaz, öksüremez
Rengi morarmıştır,

72
 SOLUNUM YOLU TIKANIKLIKLARINDA
İLK YARDIM

• BİLİNCİ AÇIKSA HEİMLİCH MANEVRASI

Kişi sırttan kucaklanır sıkılıp kendine doğru çekilir.

• BİLİNCİ KAPALIDA HEİMLCH MANEVRASI

Eller göbek çukuru üzerine konur içeri ve yukarı 5 kez basılır,sonra ağız
içi kontrol edilir
BİLİNCİ YERİNDE OLAN KİŞİLERDE
HEİMLİCH MANEVRASI
• Hasta ayakta ya da oturur
pozisyonda olabilir,

• Arkadan sarılarak gövdesi

kavranır,

• Bir elin baş parmağı

midenin üst kısmına, göğüs
kemiği
(iman tahtası ) altına
gelecek şekilde yumruk
yaparak konur. Diğer el ile
yumruk yapılan el kavranır,

74
BİLİNCİ YERİNDE OLAN
KİŞİLERDE HEİMLİCH MANEVRASI
• Kuvvetle arkaya ve
yukarı doğru bastırılır,
• Bu hareket 5-7 kez
yabancı cisim çıkıncaya
kadar tekrarlanır,
Bilinç kapanırsa…
• Temel yaşam desteği
uygulanır
• Tıbbi yardım istenir
(112).

75
HAVAYOLU YABANCI CİSİMLE TIKANMIŞ BİLİNCİ AÇIK
HAMİLE KİŞİYE AYAKTA UYGULANAN MASAJ
HAVAYOLU YABANCI CİSİMLE TIKANMIŞ BİLİNCİ OLMAYAN
YATAN KİŞİYE UYGULANAN HEİMLİCH MANEVRASI
 ÇOCUKLARDA HEİMLİCH MANEVRASI

• Bu durumda önce öne eğerek 5 kez

sırta vurulur sonra 5 kez karından
itme yapılır.

• Bebeklerde ise 5 kez sırttan

darbeden sonra 5 kez göğüsten
bastırma yapılır.

78
BEBEKLERDE YABANCI
CİSMİN ÇIKARILMASI
KISMİ TIKANMA

Öksürür, nefes alabilir,

konuşabilir, nefes alırken
hırıltılı bir ses duyulabilir

Yanında durulur
öksürmeye teşvik edilir

81
 BOĞULMA?
Boğulma, vücuttaki dokulara yeterli oksijen gitmemesi sonucu dokularda
hücre ölümü meydana gelmesidir.

82
Boğulmalarda genel belirtiler nelerdir?

*Nefes almada güçlük,

*Gürültülü, hızlı ve derin solunum,
*Ağızda balgam toplanması ve köpüklenme,
*Yüzde, dudaklarda ve tırnaklarda morarma,
*Genel sıkıntı hali, cevaplarda isabetsizlik ve kararsızlık,
*Bayılma.

Boğulmalarda genel ilkyardım işlemleri ne olmalıdır?

•Boğulma nedeni ortadan kaldırılır,

•Bilinç kontrolü yapılır,
•Hastanın yaşamsal bulguları değerlendirilir,
•Temel yaşam desteği sağlanır,
•Derhal tıbbi yardım istenir (0 212 444 8353),
•Yaşam bulguları izlenir.**

83
SUDA BOĞULMALARDA İLK YARDIM
(*) Suda boğulmalarda, boğulma sırasında nefes borusu girişinin
kasılmasına bağlı olarak çok az miktarda su akciğerlere girer.
Suda boğulanlarda özellikle soğuk havalarda 20–30 dakika geçse
bile yapay solunum ve kalp mesajına başlanmalıdır.

Suda boğulmalarda, ağızdan ağza ya da ağızdan buruna

solunumun suda yaptırılması mümkündür ve bu uygulamaya su
içerisinde iken başlanmalıdır. Bu uygulama derin sularda mümkün
olmayabilir, bu nedenle hasta/yaralının hızla sığ suya doğru
çekilmesi gerekir.

Suya atlama sonucu, boğulma riskinin yanı sıra genel vücut

travması ya da omurga kırıkları da akla gelmelidir. Bu nedenle
suda, başın çok fazla arkaya itilmemesi gereklidir.

84
SUDA BOĞULMALARDA İLK YARDIM
SUDA BOĞULMALARDA İLK YARDIM
 BOĞULMALAR- SUDA BOĞULMA
SUDA BOĞULMALARDA İLKYARDIMA
SU İÇİNDE BAŞLANMALIDIR!
TEŞEKKÜRLER